"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
دورة بحراني كنترل علفهاي هرز در گياه دارويي
زيره سبز (Cuminum cyminum )
آزاده حسيني1، عليرضا كوچكي2و مهدي نصيري محلاتي2
1- دانشجوي كارشناسي ارشد زراعت 2- استاد دانشكده كشاورزي
مشهد - ميدان آزادي - دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - ص پ 1163- 91775
خلاصه
زيره سبزCuminum cyminum) ) گياهي يكساله از خانواده جعفري Apiaceae است كه از قدرت رقابت ضعيفي در مقابله با علفهاي هرز برخوردار است. به منظور تعيين دوره بحراني كنترل علفهاي هرز زيره سبز آزمايشي در سال زراعي 83-82 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار به اجراء در آمد. تيمارهاي رقابت با علفهاي هرز و بدون رقابت با علفهاي هرز از 20، 30، 40 و 50 روز پس از سبز شدن تا پايان دوره رشد اعمال گرديد. نتايج نشان دهنده اين است كه دوره كنترل علفهاي هرز زيره سبز حدود 20 تا 40 روز پس از سبز شدن ميباشد.
واژه هاي کليدي : زيره سبز ، دوره بحراني ، کنترل علفهاي هرز .
مقدمه
زيره سبز ( Cuminum cyminum ) گياهي است، يكساله، از خانواده جعفري ( Apiaceae = umbellifereae ) از پيشرفته ترين گياهان گلدار نهاندانه دو لپه است كه ارتفاع آن بسته به شرايط محيطي بين 15 تا 50 سانتيمتر متغير است(3).زيره سبز از قدرت رقابت ضعيفي در مقابله با علفهاي هرز برخوردار است و در صورتي كه علفهاي هرز آن مديريت و كنترل نشود عملكرد به شدت پايين ميآيد(4). تحقيقات محدودي در مورد دورة بحراني كنترل علفهاي هرز انجام شده است. زيمدال در سال 1980 (11) در مطالعات خود روي رقابت علفهاي هرز و گياهان زراعي، دورة بحراني را اينگونه تعريف كرده است: دورة بحراني بخشي از زندگي گياه است كه بايستي از تهاجم علف هرز دور بماند (6). مايكل و همكارانش(8) در سال 1992مطالعه اي بر روي دورة بحراني كنترل علف هرز و تأثير تداخل آنها روي شاخص سطح برگ ذرت انجام دادند و نتيجه گرفتند كه آغاز دورة بحراني از 13 تا 14 برگي ذرت مي باشد. کنترل دوره بحراني براي جانسون گراس (Sorghum halepense L.) در ذرت بين 3 و 5/6 بعد از جوانه زني گزارش شده بود(12).براي كنترل نوعي علف هفت بند ( Polygonum pensylvanicuml )، آفتابگردان و گاو پنبه نيز يك دوره مشخص بين چهار و شش هفته پس از سبز شدن سويا توسط ساير پژوهشگران گزارش شده است)7و9). تحقيقات نشان داده اند كه طول دورة بحراني بسته به گونه علف هرز تغيير ميكند. خسارات ناشي از رقابت سوروف در طول سي روز اول بعد از کاشت بسيارشديدتر است(10). بلك شاد (6) نيز دريافت كه اگر از تداخل علف هرز تاجريزي ( Solanum sarrachoides ) در لوبياي خشك به مدت 9 هفته بعد از كاشت جلوگيري شود هيچگونه كاهش عملكردي مشاهده نخواهد شد. اما 3 هفته تداخل اين علف هرز، براي كاهش معني دار عملكرد كافي خواهد بود
مواد و روشها
اين تحقيق در بهار سال 1383، در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، واقع در ده كيلومتري جنوب شرقي مشهد واقع در َ 28 ْ 59 طول شرقي و َ 15 ْ 36 عرض شمالي با ارتفاع 985 متر از سطح دريا به مرحله اجرا درآمد. پس از انجام عمليات مربوط به آماده سازي زمين ( شخم، ديسك، لولر ) و براساس نتايج خاكشناسي و توصيه تحقيقاتي كود، آزمايش در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار در كرتهابي به ابعاد 3*2 متر شامل 4 رديف به طول 3 متر با احتساب يك رديف اضافي در مرز كرتهاي مجاور پياده شد. كشت با دست در رديفهايئ به فاصله 60 سانتي متر به صورت دو رديفه صورت گرفت. بذر مورد استفاده توده محلي (تربت حيدريه) بود. فاکتورهاي آزمايش شامل تيمارهاي بدون علف هرز و همراه با علف هرز براي هر کدام به مدت 20، 30، 40 و 50 روز پس از سبز شدن بود.كاشت بذر در 15 اسفند 1383 به تراكم 120000 بوته در هكتار كه قبلاً توسط كافي(3) تعيين شد صورت گرفت. آبياري در 2 نوبت با كمك سيفون انجام شد. هيچگونه علف كش و آفت كش چه قبل از كاشت و چه پس از كاشت يا سبز شدن مصرف نشد. عمليات برداشت در تاريخ 23 خرداد انجام شد.
نتايج و بحث
مطالعه حاضر در تعيين دورة كنترل علفهاي هرز زيره سبز نشان داد كه زمان بحراني جهت كنترل علفهاي هرز 20 تا 40 روز پس از سبز شدن ميباشد. همچنين رقابت زيره سبز با علفهاي هرز كه عمدتاً از تاج خروس تشكيل ميشود بر سر نور است و در نتيجه، سايه افكني ناشي از علفهاي هرز مشرف با كانوپي باعث تغييرات مرفولوژيكي كانوپي از طريق تأثير كيفيت و كاهش كميت نور ميشود. از جمله اين تغييرات به افزايش ارتفاع بوته، كاهش تعداد و طول شاخههاي فرعي و تشكيل حداكثر وزن دانهها به مواضع بالاتر كانوپي اشاره كرد.
منابع
1- راشد محصل، م. ح، رحيميان، ح و بنايان، م. 1372. علفهاي هرز و كنترل آنها (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد.
2- راشد محصل، م. نجفي، ح. اكبرزاده، م. 1380. بيولوژي و كنترل علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
3- كافي، م. فناوري توليد و فرآوري زيره سبز. 1381. انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
4- كوچكي، ع .، رحيميان، ح .، نصيري محلاتي، م. 1373. اكولوژي علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد.
5- كوچكي، ع .، ظريف كتابي، ح،. نخ فروش، ع. رهيافتهاي اكولوژيكي مديريت علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
6- Blak show, R.E. 1991. Hairy night shade(Solonum saarrachoides ) interference in drybean phaselous vulgaris. Weed sci., 39:48-53.
7- Irons, S.M. and O.C., Burnside. Competition effects of sunflower. (Helianthus annus). Weed sci., 30: 372.
8- Michale, R. H., J., Clarence and W., Clenn. 1992. The critical period of weed control in grain corn (Zea mays). weed sci., 49: 441-447.
9- Oliver, L.R. Inflounce of soybean (Glycine max) planting date on velvelteaf (Abutilon theophrasti ) competition weed sci., 27: 183.
10- Park, J.K. and D.S., Kim. Distribution of weeds and their competition with rice in Korea. In Proc. 3rd Asian pacific. Weed sci., Soc. Conf., Kuala Lumpur.
11- Zimdahl, R. 1980. Weed - Crop competition: A view in weed management in agroecosystems: Ecological approaches. CRC press. Inc. Florida, USA.
12- Zimdahl, R.L. 1988. The Concept and application of the critical weed free period. Weed management in agroecosystems: Ecological approaches. CRC press. Inc. Florida, USA.
The Critical Period of Weed Control in Cumin (Cuminum cyminum)
Azadeh Hosseini. Ali Reza Koocheki. Mehdi Nasiri Mahalati
Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
E-mail:hhosseini58@yahoo.com
Abstract
The critical period for weed control (CPWC) is a period in which weed removal prevents yield reduction of crop. In this experiment a field study was conducted to evaluate the critical period for weed control in cumin(Cuminum cyminum). Combinations of weed free and weed infested treatments for periods of 20, 30, 40 and 50 days after seedling emergence was arranged in a Complete Randomized Block Design with 4 replications. Result showed that the critical period was 20- 40 days after seedling emergence and the most abundant weed was Amaranthus album which compete with cumin for light.
Key words: Cuminum cyminum, Critical period, weed control
زيره سبز (Cuminum cyminum )
آزاده حسيني1، عليرضا كوچكي2و مهدي نصيري محلاتي2
1- دانشجوي كارشناسي ارشد زراعت 2- استاد دانشكده كشاورزي
مشهد - ميدان آزادي - دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - ص پ 1163- 91775
خلاصه
زيره سبزCuminum cyminum) ) گياهي يكساله از خانواده جعفري Apiaceae است كه از قدرت رقابت ضعيفي در مقابله با علفهاي هرز برخوردار است. به منظور تعيين دوره بحراني كنترل علفهاي هرز زيره سبز آزمايشي در سال زراعي 83-82 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار به اجراء در آمد. تيمارهاي رقابت با علفهاي هرز و بدون رقابت با علفهاي هرز از 20، 30، 40 و 50 روز پس از سبز شدن تا پايان دوره رشد اعمال گرديد. نتايج نشان دهنده اين است كه دوره كنترل علفهاي هرز زيره سبز حدود 20 تا 40 روز پس از سبز شدن ميباشد.
واژه هاي کليدي : زيره سبز ، دوره بحراني ، کنترل علفهاي هرز .
مقدمه
زيره سبز ( Cuminum cyminum ) گياهي است، يكساله، از خانواده جعفري ( Apiaceae = umbellifereae ) از پيشرفته ترين گياهان گلدار نهاندانه دو لپه است كه ارتفاع آن بسته به شرايط محيطي بين 15 تا 50 سانتيمتر متغير است(3).زيره سبز از قدرت رقابت ضعيفي در مقابله با علفهاي هرز برخوردار است و در صورتي كه علفهاي هرز آن مديريت و كنترل نشود عملكرد به شدت پايين ميآيد(4). تحقيقات محدودي در مورد دورة بحراني كنترل علفهاي هرز انجام شده است. زيمدال در سال 1980 (11) در مطالعات خود روي رقابت علفهاي هرز و گياهان زراعي، دورة بحراني را اينگونه تعريف كرده است: دورة بحراني بخشي از زندگي گياه است كه بايستي از تهاجم علف هرز دور بماند (6). مايكل و همكارانش(8) در سال 1992مطالعه اي بر روي دورة بحراني كنترل علف هرز و تأثير تداخل آنها روي شاخص سطح برگ ذرت انجام دادند و نتيجه گرفتند كه آغاز دورة بحراني از 13 تا 14 برگي ذرت مي باشد. کنترل دوره بحراني براي جانسون گراس (Sorghum halepense L.) در ذرت بين 3 و 5/6 بعد از جوانه زني گزارش شده بود(12).براي كنترل نوعي علف هفت بند ( Polygonum pensylvanicuml )، آفتابگردان و گاو پنبه نيز يك دوره مشخص بين چهار و شش هفته پس از سبز شدن سويا توسط ساير پژوهشگران گزارش شده است)7و9). تحقيقات نشان داده اند كه طول دورة بحراني بسته به گونه علف هرز تغيير ميكند. خسارات ناشي از رقابت سوروف در طول سي روز اول بعد از کاشت بسيارشديدتر است(10). بلك شاد (6) نيز دريافت كه اگر از تداخل علف هرز تاجريزي ( Solanum sarrachoides ) در لوبياي خشك به مدت 9 هفته بعد از كاشت جلوگيري شود هيچگونه كاهش عملكردي مشاهده نخواهد شد. اما 3 هفته تداخل اين علف هرز، براي كاهش معني دار عملكرد كافي خواهد بود
مواد و روشها
اين تحقيق در بهار سال 1383، در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، واقع در ده كيلومتري جنوب شرقي مشهد واقع در َ 28 ْ 59 طول شرقي و َ 15 ْ 36 عرض شمالي با ارتفاع 985 متر از سطح دريا به مرحله اجرا درآمد. پس از انجام عمليات مربوط به آماده سازي زمين ( شخم، ديسك، لولر ) و براساس نتايج خاكشناسي و توصيه تحقيقاتي كود، آزمايش در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار در كرتهابي به ابعاد 3*2 متر شامل 4 رديف به طول 3 متر با احتساب يك رديف اضافي در مرز كرتهاي مجاور پياده شد. كشت با دست در رديفهايئ به فاصله 60 سانتي متر به صورت دو رديفه صورت گرفت. بذر مورد استفاده توده محلي (تربت حيدريه) بود. فاکتورهاي آزمايش شامل تيمارهاي بدون علف هرز و همراه با علف هرز براي هر کدام به مدت 20، 30، 40 و 50 روز پس از سبز شدن بود.كاشت بذر در 15 اسفند 1383 به تراكم 120000 بوته در هكتار كه قبلاً توسط كافي(3) تعيين شد صورت گرفت. آبياري در 2 نوبت با كمك سيفون انجام شد. هيچگونه علف كش و آفت كش چه قبل از كاشت و چه پس از كاشت يا سبز شدن مصرف نشد. عمليات برداشت در تاريخ 23 خرداد انجام شد.
نتايج و بحث
مطالعه حاضر در تعيين دورة كنترل علفهاي هرز زيره سبز نشان داد كه زمان بحراني جهت كنترل علفهاي هرز 20 تا 40 روز پس از سبز شدن ميباشد. همچنين رقابت زيره سبز با علفهاي هرز كه عمدتاً از تاج خروس تشكيل ميشود بر سر نور است و در نتيجه، سايه افكني ناشي از علفهاي هرز مشرف با كانوپي باعث تغييرات مرفولوژيكي كانوپي از طريق تأثير كيفيت و كاهش كميت نور ميشود. از جمله اين تغييرات به افزايش ارتفاع بوته، كاهش تعداد و طول شاخههاي فرعي و تشكيل حداكثر وزن دانهها به مواضع بالاتر كانوپي اشاره كرد.
منابع
1- راشد محصل، م. ح، رحيميان، ح و بنايان، م. 1372. علفهاي هرز و كنترل آنها (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد.
2- راشد محصل، م. نجفي، ح. اكبرزاده، م. 1380. بيولوژي و كنترل علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
3- كافي، م. فناوري توليد و فرآوري زيره سبز. 1381. انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
4- كوچكي، ع .، رحيميان، ح .، نصيري محلاتي، م. 1373. اكولوژي علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد.
5- كوچكي، ع .، ظريف كتابي، ح،. نخ فروش، ع. رهيافتهاي اكولوژيكي مديريت علفهاي هرز (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
6- Blak show, R.E. 1991. Hairy night shade(Solonum saarrachoides ) interference in drybean phaselous vulgaris. Weed sci., 39:48-53.
7- Irons, S.M. and O.C., Burnside. Competition effects of sunflower. (Helianthus annus). Weed sci., 30: 372.
8- Michale, R. H., J., Clarence and W., Clenn. 1992. The critical period of weed control in grain corn (Zea mays). weed sci., 49: 441-447.
9- Oliver, L.R. Inflounce of soybean (Glycine max) planting date on velvelteaf (Abutilon theophrasti ) competition weed sci., 27: 183.
10- Park, J.K. and D.S., Kim. Distribution of weeds and their competition with rice in Korea. In Proc. 3rd Asian pacific. Weed sci., Soc. Conf., Kuala Lumpur.
11- Zimdahl, R. 1980. Weed - Crop competition: A view in weed management in agroecosystems: Ecological approaches. CRC press. Inc. Florida, USA.
12- Zimdahl, R.L. 1988. The Concept and application of the critical weed free period. Weed management in agroecosystems: Ecological approaches. CRC press. Inc. Florida, USA.
The Critical Period of Weed Control in Cumin (Cuminum cyminum)
Azadeh Hosseini. Ali Reza Koocheki. Mehdi Nasiri Mahalati
Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
E-mail:hhosseini58@yahoo.com
Abstract
The critical period for weed control (CPWC) is a period in which weed removal prevents yield reduction of crop. In this experiment a field study was conducted to evaluate the critical period for weed control in cumin(Cuminum cyminum). Combinations of weed free and weed infested treatments for periods of 20, 30, 40 and 50 days after seedling emergence was arranged in a Complete Randomized Block Design with 4 replications. Result showed that the critical period was 20- 40 days after seedling emergence and the most abundant weed was Amaranthus album which compete with cumin for light.
Key words: Cuminum cyminum, Critical period, weed control