آجرهای رسی که اولین و فراوان ترین نوع آجرها هستند قدمت چندهزار ساله دارند. ماده اولیه آن را بیشتر خاک رس تشکیل می دهد. فرآیند ساخت این فرآورده رسی شامل پنج مرحله عمده است: تهیه ماده اولیه ، تهیه گل، تهیه خشت، خشک کردن خشت و پختن آجر.
آجر ماده ای است که در ذهن تاریخ مانده است . اگر نگاهی به گذشته معماری کشورمان بیندازیم، شاهد به کارگیری هنرمندانه از آجر خواهیم بود . تصاویر زیر گوشه ای از معماری گذشته کشورمان را نشان می دهند که چه زیبا از آجر استفاده کرده اند.
ستون آجری در مسجد جامع نائین
تزئینات آجری در مقبره امیراسماعیل سامانی
ویژگی های آجر
آجر ویژگی هایی دارد که آن را تبدیل به یکی از ماندگار ترین و کهن ترین مصالح ساختمانی در دنیا کرده است. اولین ویژگی آجرها دوام و طول عمرش است. بناهای آجری می توانند در برابر شرایط مختلف جوی ، باد و آتش مقاومت کنند. ویژگی دیگر آجرها کارایی انرژی آن ها ست؛ آجرها به دلیل خصوصیات فیزیکی و حرارتی که دارند باعث کاهش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش فضای داخلی می گردند. آجر دارای ارزش ها و عملکردهای مختلف به طور هم زمان است؛ دیوارهای آجری می توانند هم عملکرد سازه ای داشته باشند و هم زیبا باشند و به عنوان مصالح نازک کاری مورد استفاده قرار گیرند ، آجرها آسایش صوتی و حرارتی را برای ساکنین فراهم می کنند ، ماده ای طبیعی و مناسب برای سلامتی انسان ها هستند. نکته دیگر آن که آجرها از بین نمی روند و می توان به راحتی بازیافتشان کرد؛حال که مروری بر ویژگی ها و تاریخچه آجر در معماری داشته ایم، می پردازیم به آجر ها در طراحی داخلی عصر حاضر. امروزه معماران از آجر در طراحی داخلی به صورت خلاقانه ای و در ترکیب با عناصر مدرن استفاده می کنند. در ادامه طرح هایی را که آجر عنصری اصلی در آن است مشاهده می کنیم .
تضاد آجر با مصالح و عناصر دیگر
آجر دارای حسی صمیمی و قدیمی است و در همه جای دنیا دارای طرفدارانی است. در واقع شاید به دلیل این که آجر از جنس خاک است و مصالحی است کاملا طبیعی و قدمتی طولانی دارد، در خاطر انسان مانده و برایش لذت بخش است.دیوارهای آجری پس زمینه مناسبی برای نمایش عناصر با ارزش قدیمی و عتیقه هستند، در عین حال که با مبلمان به سبک مدرن و جدید هم ترکیب جذابی ایجاد می کنند.
در فضای داخلی خانه افشاریان که توسط رضا نجفیان طراحی شده است ترکیب آجر را با مصالح ظریف تر دیگر همچون گچ سفید ، شیشه و چوب می بینید.
ترکیب آجر، رنگ سفید و چوب در خانه افشاریان
طراحان همواره از بافت پرنقش آجر در تضاد با عناصر ساده تر دیگر استفاده می کنند . در طرح این خانه در پراگ ، طراح یکی از دیوارها را با آجر پوشانده است و از تضاد آن با رنگ سفید، چوب ، شیشه و مبلمان ساده، به خوبی در کیفیت بخشی به فضا استفاده کرده است.
ترکیب آجر و عناصر ساده تر، طراح: Angelina Alekseeva
پوشش نیمه کاره آجر
روش دیگری که طراحان داخلی از آجر استفاده می کنند ، پوشش نیمه کاره یک دیوار از آجر است. همانطور که در شکل مشاهده می کنید یکی از دیوارها به عنوان دیوار شاخص دارای پوششی آجری و سفید است. ترکیب آجر قرمز با بندکشی های سفید رنگ با رنگ ساده و سفید. اگر با دقت مشاهده کنید متوجه می شوید که طراح عناصر دیگر طرح شامل رنگ و جنس مصالح و مبلمان را به صورت خیلی ساده انتخاب کرده است تا با بافت آجری به تعادل بصری برسند.
سطح نیمه کاره آجر
سطوح آجری پرداخت شده
گاهی طراح از بافت آجر در فضای داخلی استفاده می کند اما با رنگ آمیزی آن اثر گذاری بصری اش را کمتر می نماید. در شکل زیر دیوار فضای ناهارخوری از جنس آجر است و بافت آجر دیده می شود، اما طراح با رنگ آمیزی سفید دیوار آجری سعی کرده است به آجر جلوه ای ملایم تر بدهد.
سطوح آجری رنگ شده گاهی هم رنگ های تیره به عنوان پوشش سطوح انتخاب می شوند.
سطح آجری رنگ آمیزی شدهبرخی طراحان نیز ترجیح می دهند با پوششی شفاف و براق بر روی سطح آجر آن را براق تر کنند .
بندکشی آجرها عامل دیگری است که به سطوح آجری، ظاهری منظم تر می دهد.
این موارد باعث می شوند سطوح آجری از حالت نیمه کاره بودن در آیند در حالی که سطوح آجری بدون بند کشی و یا رنگ نشده دارای سطحی نامنظم هستند و جلوه ای نیمه کاره دارند .
آجر با بندکشی
آجر را می توان در فضاهای مختلف به کار برد
در واقع محدودیتی برای استفاده از این مصالح وجود ندارد و در همه ی فضاهای منزل می توان به طور مؤثر از آجر بهره برد و معمولا بهتر است آجر را به منظور شاخص کردن یک دیوار در فضا _مثلا دیوار پشت تخت خواب یا دیوار آشپزخان و یا دیوار پشت تلویزیون یا شومینه در نشیمن و …_ استفاده کرد. مورد دیگری که استفاده از آجر مناسب می باشد ، دیوار پشت قفسه ها است. در واقع استفاده از مصالح آجر جهت تاکید بر یک دیوار خاص مناسب و کارا می باشد.
آجر در اتاق خواب
آجر در اتاق نشیمن به عنوان دیوار پشت تلویزیون
آجر در آشپزخانه
آجر در سرویس بهداشتی
آجر به
عنوان مصالح دیوار پشتی قفسه ها
استفاده ی خلاقانه
پیش تر تصاویری از معماری ایران و تزیینات آجری آن نمایش داده شد. حال می پردازیم به برخی نمونه های معماری معاصر کشورمان که از آجر به شکلی دیگر در فضای داخلی استفاده کرده اند.
نمونه اول مربوط به کافی شاپی در تهران است که توسط هومن بالازاده طراحی شده است. طراح آجر تراکوتا را به عنوان متریال شاخص انتخاب کرده است و به دلیل کوچک بودن فضا ، آجر را به قطعات کوچک تر تقسیم کرده و به شکل خاصی در کنار هم چیده تا پوسته های تشکیل دهنده فضای داخلی کافه شکل بگیرند.
استفاده خلاقانه از آجر در کافی شاپ اسپریس-تهران، طراح: هومن بالازادهدر نتیجه ، آجر یکی از مصالح پرطرفدار در معماری کشورهاست.این مصالح به دلیل ویژگی های خاصی که دارد شامل دوام، کارایی انرژی، چندعملکردی و قابلیت بازیافت، از گذشته مورد استفاده بوده است. شیوه های مختلفی برای به کارگیری آجر در طراحی داخلی وجود دارد؛ ترکیب آجر با مصالح دیگر و ایجاد تضاد با آن ها، سطوح آجری نیمه کاره، سطوح آجری پرداخت شده شامل رنگ آمیزی و بندکشی، چیدن قطعات آجر در کنار هم و خلق بافت و نقش در فضا و روش های مختلف دیگر. ضمنا به کارگیری آجر در فضاهای مختلف محدودیتی ندارد و به خوبی می توان جهت کیفیت بخشی فضاها از آن استفاده کرد.
آجر ماده ای است که در ذهن تاریخ مانده است . اگر نگاهی به گذشته معماری کشورمان بیندازیم، شاهد به کارگیری هنرمندانه از آجر خواهیم بود . تصاویر زیر گوشه ای از معماری گذشته کشورمان را نشان می دهند که چه زیبا از آجر استفاده کرده اند.
ستون آجری در مسجد جامع نائین
تزئینات آجری در مقبره امیراسماعیل سامانی
ویژگی های آجر
آجر ویژگی هایی دارد که آن را تبدیل به یکی از ماندگار ترین و کهن ترین مصالح ساختمانی در دنیا کرده است. اولین ویژگی آجرها دوام و طول عمرش است. بناهای آجری می توانند در برابر شرایط مختلف جوی ، باد و آتش مقاومت کنند. ویژگی دیگر آجرها کارایی انرژی آن ها ست؛ آجرها به دلیل خصوصیات فیزیکی و حرارتی که دارند باعث کاهش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش فضای داخلی می گردند. آجر دارای ارزش ها و عملکردهای مختلف به طور هم زمان است؛ دیوارهای آجری می توانند هم عملکرد سازه ای داشته باشند و هم زیبا باشند و به عنوان مصالح نازک کاری مورد استفاده قرار گیرند ، آجرها آسایش صوتی و حرارتی را برای ساکنین فراهم می کنند ، ماده ای طبیعی و مناسب برای سلامتی انسان ها هستند. نکته دیگر آن که آجرها از بین نمی روند و می توان به راحتی بازیافتشان کرد؛حال که مروری بر ویژگی ها و تاریخچه آجر در معماری داشته ایم، می پردازیم به آجر ها در طراحی داخلی عصر حاضر. امروزه معماران از آجر در طراحی داخلی به صورت خلاقانه ای و در ترکیب با عناصر مدرن استفاده می کنند. در ادامه طرح هایی را که آجر عنصری اصلی در آن است مشاهده می کنیم .
تضاد آجر با مصالح و عناصر دیگر
آجر دارای حسی صمیمی و قدیمی است و در همه جای دنیا دارای طرفدارانی است. در واقع شاید به دلیل این که آجر از جنس خاک است و مصالحی است کاملا طبیعی و قدمتی طولانی دارد، در خاطر انسان مانده و برایش لذت بخش است.دیوارهای آجری پس زمینه مناسبی برای نمایش عناصر با ارزش قدیمی و عتیقه هستند، در عین حال که با مبلمان به سبک مدرن و جدید هم ترکیب جذابی ایجاد می کنند.
در فضای داخلی خانه افشاریان که توسط رضا نجفیان طراحی شده است ترکیب آجر را با مصالح ظریف تر دیگر همچون گچ سفید ، شیشه و چوب می بینید.
طراحان همواره از بافت پرنقش آجر در تضاد با عناصر ساده تر دیگر استفاده می کنند . در طرح این خانه در پراگ ، طراح یکی از دیوارها را با آجر پوشانده است و از تضاد آن با رنگ سفید، چوب ، شیشه و مبلمان ساده، به خوبی در کیفیت بخشی به فضا استفاده کرده است.
ترکیب آجر و عناصر ساده تر، طراح: Angelina Alekseeva
پوشش نیمه کاره آجر
روش دیگری که طراحان داخلی از آجر استفاده می کنند ، پوشش نیمه کاره یک دیوار از آجر است. همانطور که در شکل مشاهده می کنید یکی از دیوارها به عنوان دیوار شاخص دارای پوششی آجری و سفید است. ترکیب آجر قرمز با بندکشی های سفید رنگ با رنگ ساده و سفید. اگر با دقت مشاهده کنید متوجه می شوید که طراح عناصر دیگر طرح شامل رنگ و جنس مصالح و مبلمان را به صورت خیلی ساده انتخاب کرده است تا با بافت آجری به تعادل بصری برسند.
سطح نیمه کاره آجر
سطوح آجری پرداخت شده
گاهی طراح از بافت آجر در فضای داخلی استفاده می کند اما با رنگ آمیزی آن اثر گذاری بصری اش را کمتر می نماید. در شکل زیر دیوار فضای ناهارخوری از جنس آجر است و بافت آجر دیده می شود، اما طراح با رنگ آمیزی سفید دیوار آجری سعی کرده است به آجر جلوه ای ملایم تر بدهد.
سطوح آجری رنگ شده گاهی هم رنگ های تیره به عنوان پوشش سطوح انتخاب می شوند.
سطح آجری رنگ آمیزی شدهبرخی طراحان نیز ترجیح می دهند با پوششی شفاف و براق بر روی سطح آجر آن را براق تر کنند .
بندکشی آجرها عامل دیگری است که به سطوح آجری، ظاهری منظم تر می دهد.
این موارد باعث می شوند سطوح آجری از حالت نیمه کاره بودن در آیند در حالی که سطوح آجری بدون بند کشی و یا رنگ نشده دارای سطحی نامنظم هستند و جلوه ای نیمه کاره دارند .
آجر با بندکشی
آجر را می توان در فضاهای مختلف به کار برد
در واقع محدودیتی برای استفاده از این مصالح وجود ندارد و در همه ی فضاهای منزل می توان به طور مؤثر از آجر بهره برد و معمولا بهتر است آجر را به منظور شاخص کردن یک دیوار در فضا _مثلا دیوار پشت تخت خواب یا دیوار آشپزخان و یا دیوار پشت تلویزیون یا شومینه در نشیمن و …_ استفاده کرد. مورد دیگری که استفاده از آجر مناسب می باشد ، دیوار پشت قفسه ها است. در واقع استفاده از مصالح آجر جهت تاکید بر یک دیوار خاص مناسب و کارا می باشد.
آجر در اتاق خواب
آجر در اتاق نشیمن به عنوان دیوار پشت تلویزیون
آجر در آشپزخانه
آجر در سرویس بهداشتی
آجر به عنوان مصالح دیوار پشتی قفسه ها
استفاده ی خلاقانه
پیش تر تصاویری از معماری ایران و تزیینات آجری آن نمایش داده شد. حال می پردازیم به برخی نمونه های معماری معاصر کشورمان که از آجر به شکلی دیگر در فضای داخلی استفاده کرده اند.
نمونه اول مربوط به کافی شاپی در تهران است که توسط هومن بالازاده طراحی شده است. طراح آجر تراکوتا را به عنوان متریال شاخص انتخاب کرده است و به دلیل کوچک بودن فضا ، آجر را به قطعات کوچک تر تقسیم کرده و به شکل خاصی در کنار هم چیده تا پوسته های تشکیل دهنده فضای داخلی کافه شکل بگیرند.
استفاده خلاقانه از آجر در کافی شاپ اسپریس-تهران، طراح: هومن بالازادهدر نتیجه ، آجر یکی از مصالح پرطرفدار در معماری کشورهاست.این مصالح به دلیل ویژگی های خاصی که دارد شامل دوام، کارایی انرژی، چندعملکردی و قابلیت بازیافت، از گذشته مورد استفاده بوده است. شیوه های مختلفی برای به کارگیری آجر در طراحی داخلی وجود دارد؛ ترکیب آجر با مصالح دیگر و ایجاد تضاد با آن ها، سطوح آجری نیمه کاره، سطوح آجری پرداخت شده شامل رنگ آمیزی و بندکشی، چیدن قطعات آجر در کنار هم و خلق بافت و نقش در فضا و روش های مختلف دیگر. ضمنا به کارگیری آجر در فضاهای مختلف محدودیتی ندارد و به خوبی می توان جهت کیفیت بخشی فضاها از آن استفاده کرد.
منابع:
کتاب : فروتنی س. مصالح و ساختمان. تهران: روزنه; ۱۳۸۳
thinkbrick.com.au- houzz.com -architectureartdesigns.com-lushome.com - home-designing.com- islamicartz.com
کتاب : فروتنی س. مصالح و ساختمان. تهران: روزنه; ۱۳۸۳
thinkbrick.com.au- houzz.com -architectureartdesigns.com-lushome.com - home-designing.com- islamicartz.com
