اصل و نسب این سبک به آندلس منطقه ای در جنوب اسپانیا می رسد به درستی معلوم نیست که چه کس یا کسانی برای اولین بار این موسیقی را اجرا نمودنده اند ، ولی فلامنکو شناسان معتقدند کولی های مهاجر عبری و مسلمانان که در جنوب اسپانیا زندگی می کردند با اسپانیا ادغام شده ( رقص ها ، آوازها و نوا هایشان ) در هم آمیخته و موسیقی فلامینکوئی را که امروز ما میشناسیم به وجود آمده است .
البته آهنگسازان بزرگی چون زریاب را نباید فراموش کرد زریاب نام یکی از موسیقیدانان بزرگ ایران است که در زمان حکومت عباسیان ظهور کرد وی همدوره ابراهیم موصلی و فرزندش اسحق از بزرگترین موسیقیدانان دربار عباسیان بود ، زریاب تا آخر عمر در کوردبا از شهرهای اسپنیا می زیست ودر آنجا یک مدرسه موسیقی بنا نهاد و تاثیر بسزائی در موسیقی آندلس داشت.کلمه فلامنکو در لغت به معنای آتش است . آتش که از درون انسان شعله می گیرد و دلهای دیگران را نیز آتش میزند.
فلامنکو دارای سه عنصر اصلی رقص ، آواز و گیتار می باشد . در محور اصلی آواز قرار دارد و بعد رقص به همراهی گیتار . در گذشته گیتار بیشتر نقش همراهی کننده را Roman Montaya & Nino Ricardo داشته ولی بعد ها توسط استادان با ارزشی به صورت تکنوازی با پنج انگشت دست راست به مرحله بالاتری از نظر هنری در این سبک راه یافت .انواع سبک ها و ریتم های گوناگون در فلامینکو بقدری متنوع است که درک آنها را برای نو آشنایان بسیار مشکل میسازد و راهی نیست جز شنیدن بسیار و ایجاد یک ارتباط روحی و حسی بین ریتمها و صداها .منظور از فلامنکو یا همان رقص تند کولیهای اسپانیا را از زبان یکی از بزرگان این سبک یعنی پاکو دلو چیا میآوریم .
پاکو دلو چیا میگوید:
نوائی که در اطراف شماست توسط افرادی که میبینید ساخته شده است ، شما آهنگ میسازید به همراهه مردم ، شما یاد میگیرید آنرا از خانواده ، دوستان ودر نوشیدنیهای جشنها ، سپس کار میکنید روی تکنیک نوازندگی ، گیتاریست نیازی به مطالعه کردن ندارد در صورتیکه آن همراهه هر آهنگی هست . یک گیتاریست ماهر مدتی از وقتش را با کار کردن همراهه نوازندگان کم تجربه و البته پر استعراد صرف میکند . شما باید زندگی یک کولی که سراسر آشوب است را درک کنید و این یک علتی است که موسیقی فلامنکو که راهی بدون نظم و آشوب است بطوریکه شما آنرا میدانید . ما سعی نمیکنیم تا چیزهائی را بهمراهه تفکراتمان سازماندهی کنیم ، ما به مدرسه نرفتیم تا اونو پیدا کنیم ، ما فقط زندگی میکنیم ... آهنگ در هر جای زندگی ما هست.در مورد فلامنکو بعضی این گفتار را سند قرار داده و اشاره میکنند به مردم فلمنگی که در قرن 16 به اسپانیا رسیده بودند و البته اسپانیائی نبودند .
عقیده دیگری میگوید که این گفتاراز کلمه عربی فلاه منگو به معنی پرواز خوش آیند میآید.آنچه مسلم است اینست که فلامنکو ترکیبی از فرهنگهای مختلف کولی ، مسلمان و یهودی است که در یک زمان در آندلوس ادر جنوب اسپانیا ساکن بودند و تاثیر آنها را را براحتی در خوانندگی و ریتم گیتار دید . اما این یک نوع هنر مرکب هم هست که ترکیب شده از گیتار زدن ، خواندن ، رقصیدن و جلوه لایه های پر قدرت ریتم و هیجان ، که پاکو دلو چیا قادر بود این اختلافات جزئی را در سن خیلی کم بفهمد .در فلامنکو یک گیتاریست در درجه نخست نباید مانع انجام کار خواننده شود .
دلوچیا توضیح میدهد :
اینجا یک دیالوگ در حال انجام است ، خواننده کلمات را میخواند . در فلامنکو هیچ آوازی به خودی خود نیست ، فقط غزلیات کوتاه ، بنابراین گیتاریست صدای خواننده را دنبل میکند . یک قسمت از رسم در فلامنکو اینست که نه خیلی سخت و نه خیلی زیاد ساز نزند بلکه شما باید خواننده را پشتیبانی و او را کمک نمائید تالیف : تالیف : مسیح عطاریان
منبع : تاریخ موسیقی از حسنی سعدی - مجله موزیک ایران - داستان مصور موسیقی مغرب زمین
آشنایی باسبک موسیقی فلامنکو
فلامنکو (به اسپانیایی: Flamenco) سبکی از آواز، موسیقی و رقص اسپانیایی است. این نوع موسیقی تحت تاثیر سبکها و فرهنگهای مختلف به شکل امروزی درآمدهاست و میتوان گفت که بیشترین تاثیر خود را از کولیهای اسپانیا گرفتهاست. در شکلگیری و تکامل این سبک نمیتوان از تاثیرگذاری موسیقی مورها و مسلمانان شمال آفریقا و حتی موسیقی عربی و موسیقی لاتین چشم پوشی کرد.
فلامنکو در حقیقت از ۳ قسمت رقص فلامنکو، آواز فلامنکو و گیتار فلامنکو تشکیل شدهاست. خاستگاه این نوع موسیقی ایالت اندلس است، ولی مبدل به سمبل موسیقی اسپانیایی و حتی بهطور کلی فرهنگ اسپانیایی شدهاست. این نوع موسیقی شامل تکنیکها و توکههای جالبی است.
البته کاربرد لغت توکه غلط مصطلح است زیرا معنی این کلمه نوازندگی گیتار میباشد و بهتر است از کلمهٔ پالو (معادل دستگاه در موسیقی ایرانی) استفاده شود. بعضی از این پالوها عبارتاند از بولریاس، رومبا، الگریاس، فاروکا و غیره.
موسیقی فلامنکو، موسیقی سنتی اسپانیا همانند تمامی موسیقیهای دیگر در جهان دارای رقص و علائم مخصوص به خود میباشد که این موسیقی و رقص، آن را از انواع دیگر موسیقی متمایز میسازد. حرکات دست و پا در فلامنکو هر کدام بیانکننده تاریخ، داستان و یا افسانهای میباشد که برای بیان کردن آنها از حرکات و فرمهای بخصوصی استفاده میشود. این رقص شباهتهای بسیاری به رقص اعراب دارد. با مروری بر تاریخ جهان در مییابیم که اسپانیا و اندولس مدتی در تصرف اعراب بودهاند و اعراب پس از بیرون رفتن از اسپانیا بعضی از فرهنگهای خود را در اسپانیا به یادگار گذاشتند که بسیاری از این فرهنگها را در معماری بناها در اسپانیا، موسیقی و رقص آنها به وضوح میتوان مشاهده کرد.
منشاء این نوع موسیقی از طبقات پایین جامعه اندولسی سرچشمه گرفته بود، از این رو موسیقی از وجهه هنری لازم در میان طبقات متوسط و بالاتر جامعه برخوردار نبود. فرهنگ فلامنکو حاکی از شورش مردم تحت ستم است. اقوام مسلمان شمال آفریقا ملقب به مورها، اقوام خیتانو و یهودیان که همگی در گذشته از سوی تفتیش عقاید کلیسای اسپانیا مورد اذیت و آزار و تبعید واقع شدهاند. اقوام خیتانو اساساً پایهگذار اولیه این شکل هنری بودهاند اما آنها تنها دارای یک فرهنگ شفاهی هستند. آوازهای محلیشان از طریق اجرای مکرر آن در مجالس اجتماعی به نسل جدید منتقل شدهاست. این طبقات فقیر غیر چادرنشین جامعه اندولسی بهطور کلی بیسواد بودند.
همیشه در گذر زمان تغییرات و تعریفاتی وجود داشتند که آثار هنرمندان هر قرن بر آنها وارد میشد و موسیقی فلامنکو هم مثال کاملی از این نوع تغییرات است و تا به امروز نیز در حال تغییر و تحول بودهاست. نسلهای جدید فلامنکو، سبکهای جاز و دیگر سبکهای آفریقایی و برزیلی را با فلامنکو مدرن ترکیب کردهاند. فلامنکو یکی از غنیترین و فوقالعادهترین فرمهای موسیقی در جهان است و بر طبق گفته منتقدین فلامنکو اصیل و خالص هیچگاه در صنعت موسیقی و هنر کمرنگ نمیشود.
منبع : سایت تخصصی گیتار
البته آهنگسازان بزرگی چون زریاب را نباید فراموش کرد زریاب نام یکی از موسیقیدانان بزرگ ایران است که در زمان حکومت عباسیان ظهور کرد وی همدوره ابراهیم موصلی و فرزندش اسحق از بزرگترین موسیقیدانان دربار عباسیان بود ، زریاب تا آخر عمر در کوردبا از شهرهای اسپنیا می زیست ودر آنجا یک مدرسه موسیقی بنا نهاد و تاثیر بسزائی در موسیقی آندلس داشت.کلمه فلامنکو در لغت به معنای آتش است . آتش که از درون انسان شعله می گیرد و دلهای دیگران را نیز آتش میزند.
فلامنکو دارای سه عنصر اصلی رقص ، آواز و گیتار می باشد . در محور اصلی آواز قرار دارد و بعد رقص به همراهی گیتار . در گذشته گیتار بیشتر نقش همراهی کننده را Roman Montaya & Nino Ricardo داشته ولی بعد ها توسط استادان با ارزشی به صورت تکنوازی با پنج انگشت دست راست به مرحله بالاتری از نظر هنری در این سبک راه یافت .انواع سبک ها و ریتم های گوناگون در فلامینکو بقدری متنوع است که درک آنها را برای نو آشنایان بسیار مشکل میسازد و راهی نیست جز شنیدن بسیار و ایجاد یک ارتباط روحی و حسی بین ریتمها و صداها .منظور از فلامنکو یا همان رقص تند کولیهای اسپانیا را از زبان یکی از بزرگان این سبک یعنی پاکو دلو چیا میآوریم .
پاکو دلو چیا میگوید:
نوائی که در اطراف شماست توسط افرادی که میبینید ساخته شده است ، شما آهنگ میسازید به همراهه مردم ، شما یاد میگیرید آنرا از خانواده ، دوستان ودر نوشیدنیهای جشنها ، سپس کار میکنید روی تکنیک نوازندگی ، گیتاریست نیازی به مطالعه کردن ندارد در صورتیکه آن همراهه هر آهنگی هست . یک گیتاریست ماهر مدتی از وقتش را با کار کردن همراهه نوازندگان کم تجربه و البته پر استعراد صرف میکند . شما باید زندگی یک کولی که سراسر آشوب است را درک کنید و این یک علتی است که موسیقی فلامنکو که راهی بدون نظم و آشوب است بطوریکه شما آنرا میدانید . ما سعی نمیکنیم تا چیزهائی را بهمراهه تفکراتمان سازماندهی کنیم ، ما به مدرسه نرفتیم تا اونو پیدا کنیم ، ما فقط زندگی میکنیم ... آهنگ در هر جای زندگی ما هست.در مورد فلامنکو بعضی این گفتار را سند قرار داده و اشاره میکنند به مردم فلمنگی که در قرن 16 به اسپانیا رسیده بودند و البته اسپانیائی نبودند .
عقیده دیگری میگوید که این گفتاراز کلمه عربی فلاه منگو به معنی پرواز خوش آیند میآید.آنچه مسلم است اینست که فلامنکو ترکیبی از فرهنگهای مختلف کولی ، مسلمان و یهودی است که در یک زمان در آندلوس ادر جنوب اسپانیا ساکن بودند و تاثیر آنها را را براحتی در خوانندگی و ریتم گیتار دید . اما این یک نوع هنر مرکب هم هست که ترکیب شده از گیتار زدن ، خواندن ، رقصیدن و جلوه لایه های پر قدرت ریتم و هیجان ، که پاکو دلو چیا قادر بود این اختلافات جزئی را در سن خیلی کم بفهمد .در فلامنکو یک گیتاریست در درجه نخست نباید مانع انجام کار خواننده شود .
دلوچیا توضیح میدهد :
اینجا یک دیالوگ در حال انجام است ، خواننده کلمات را میخواند . در فلامنکو هیچ آوازی به خودی خود نیست ، فقط غزلیات کوتاه ، بنابراین گیتاریست صدای خواننده را دنبل میکند . یک قسمت از رسم در فلامنکو اینست که نه خیلی سخت و نه خیلی زیاد ساز نزند بلکه شما باید خواننده را پشتیبانی و او را کمک نمائید تالیف : تالیف : مسیح عطاریان
منبع : تاریخ موسیقی از حسنی سعدی - مجله موزیک ایران - داستان مصور موسیقی مغرب زمین
آشنایی باسبک موسیقی فلامنکو
رقصندگان فلامنکو، سویل اسپانیا در مه ۲۰۰۶
فلامنکو (به اسپانیایی: Flamenco) سبکی از آواز، موسیقی و رقص اسپانیایی است. این نوع موسیقی تحت تاثیر سبکها و فرهنگهای مختلف به شکل امروزی درآمدهاست و میتوان گفت که بیشترین تاثیر خود را از کولیهای اسپانیا گرفتهاست. در شکلگیری و تکامل این سبک نمیتوان از تاثیرگذاری موسیقی مورها و مسلمانان شمال آفریقا و حتی موسیقی عربی و موسیقی لاتین چشم پوشی کرد.
فلامنکو در حقیقت از ۳ قسمت رقص فلامنکو، آواز فلامنکو و گیتار فلامنکو تشکیل شدهاست. خاستگاه این نوع موسیقی ایالت اندلس است، ولی مبدل به سمبل موسیقی اسپانیایی و حتی بهطور کلی فرهنگ اسپانیایی شدهاست. این نوع موسیقی شامل تکنیکها و توکههای جالبی است.
البته کاربرد لغت توکه غلط مصطلح است زیرا معنی این کلمه نوازندگی گیتار میباشد و بهتر است از کلمهٔ پالو (معادل دستگاه در موسیقی ایرانی) استفاده شود. بعضی از این پالوها عبارتاند از بولریاس، رومبا، الگریاس، فاروکا و غیره.
موسیقی فلامنکو، موسیقی سنتی اسپانیا همانند تمامی موسیقیهای دیگر در جهان دارای رقص و علائم مخصوص به خود میباشد که این موسیقی و رقص، آن را از انواع دیگر موسیقی متمایز میسازد. حرکات دست و پا در فلامنکو هر کدام بیانکننده تاریخ، داستان و یا افسانهای میباشد که برای بیان کردن آنها از حرکات و فرمهای بخصوصی استفاده میشود. این رقص شباهتهای بسیاری به رقص اعراب دارد. با مروری بر تاریخ جهان در مییابیم که اسپانیا و اندولس مدتی در تصرف اعراب بودهاند و اعراب پس از بیرون رفتن از اسپانیا بعضی از فرهنگهای خود را در اسپانیا به یادگار گذاشتند که بسیاری از این فرهنگها را در معماری بناها در اسپانیا، موسیقی و رقص آنها به وضوح میتوان مشاهده کرد.
منشاء این نوع موسیقی از طبقات پایین جامعه اندولسی سرچشمه گرفته بود، از این رو موسیقی از وجهه هنری لازم در میان طبقات متوسط و بالاتر جامعه برخوردار نبود. فرهنگ فلامنکو حاکی از شورش مردم تحت ستم است. اقوام مسلمان شمال آفریقا ملقب به مورها، اقوام خیتانو و یهودیان که همگی در گذشته از سوی تفتیش عقاید کلیسای اسپانیا مورد اذیت و آزار و تبعید واقع شدهاند. اقوام خیتانو اساساً پایهگذار اولیه این شکل هنری بودهاند اما آنها تنها دارای یک فرهنگ شفاهی هستند. آوازهای محلیشان از طریق اجرای مکرر آن در مجالس اجتماعی به نسل جدید منتقل شدهاست. این طبقات فقیر غیر چادرنشین جامعه اندولسی بهطور کلی بیسواد بودند.
همیشه در گذر زمان تغییرات و تعریفاتی وجود داشتند که آثار هنرمندان هر قرن بر آنها وارد میشد و موسیقی فلامنکو هم مثال کاملی از این نوع تغییرات است و تا به امروز نیز در حال تغییر و تحول بودهاست. نسلهای جدید فلامنکو، سبکهای جاز و دیگر سبکهای آفریقایی و برزیلی را با فلامنکو مدرن ترکیب کردهاند. فلامنکو یکی از غنیترین و فوقالعادهترین فرمهای موسیقی در جهان است و بر طبق گفته منتقدین فلامنکو اصیل و خالص هیچگاه در صنعت موسیقی و هنر کمرنگ نمیشود.
منبع : سایت تخصصی گیتار