شرح تیره موز Musaceae گیاهان تیره موز مخصوص مناطق گرم کره زمین مخصوصاً هند ، مالزی ، جزایر قناری و غیره می باشند. انواع مفید آنها که میوه خوراکی و یا اعضای قابل استفاده دارند، در نواحی مساعد پرورش می یابند.گیاهانی علفی ریزوم دار و دارای ارتفاع نسبتاً زیاد میباشند. برگهای آنها متناوب بزرگ و در بعضی انواع دارای پهنکی به طول 2 متر است گلهائی غالباً بر دو نوع نر و ماده ، بندرت نر - ماده و مجتمع به صورت گل آذین سنبله بزرگ انتهائی دارند. پوشش گل آنها از 6 قطعه به رنگ یکدیگر تشکیل یافته یعنی به صورت کاسه و جام مشخص تغییر شکل حاصل نکرده است. قطعات پوشش گل در این گیاهان بنحوی است که 5 قطعه آنها وضع به هم پیوسته و حالت ناودان مانند دارند. قطعه ششم آن که پهن و گلبرگ مانند است در قسمت جلوی 5 تایی دیگر جای دارد. نافه گل آنها از 6 پرچم تشکیل می یابد. ولی غالباً یکی از آنها به صورت استامینود یا تحلیل یافته در می آید. تخمدان در آنها 3 خانه و محتوی تخمک های فراوان در هر خانه است و پس از رسیدن به صورت میوه سته در می آید.
شرح تیره گل جالیز Orobanchaceae گیاهانی علفی با ریشه های انگلی فاقد کلروفیل ، ساقه راست، اغلب در قاعده پیاز (غده) دار. برگها فلس مانند ، اغلب در قاعده ساقه همپوش (بر هم نهاده) گلها منفرد یا در سنبله یا خوشه های انتهایی برگه دار، نر ماده نامنظم زیر تخمدانی (تخمدان زبرین) کاسه گل در پائین استوانه ای یا استکانی 2-5 دندانه ای به ندرت سربریده (Truncate) یا پاره پاره به دونیمه جانبی جام گل استوانه ای دو لبه بندرت کم و بیش 5 لوبه پرچم ها 4 تایی دو به دو مساوی (دو بلند و دو کوتاه) بساک ها پشت چسب (Dorsifixed) تخمدان زبرین (فوقانی)، یک خانه ای با تخمک های متعدد یا معمولاً با چهار تمکن محوری خامه منفرد با کلاله ای کامل یا دو لوبه، میوه کپسول دو دریچه ای. دانه ها بسیار کوچک و متعدد. گیاهان موجود در این تیره همگی انگل بوده و بر روی گیاهان دیگر زندگی می کنند به خصوص گل جالیزها که آفت بزرگی برای کشاورزی محسوب می گردد. جنسهای اروبانکاسه در ایران شامل جنس Cistanche (این جنس در ایران بیش از 5 گونه دارد که انگل گیاهان وحشی است)و Orobanche (گل جالیز)(این جنس بیش از 30 گونه انگلی در نقاط مختلف ایران دارد.) ، Phelipaea (خون برادر، خون سیاوش)،از این جنس در ایران یک گونه بنام Phelipaea Coccinea در ارتفاعات کندوان آذربایجان و کردستان انتشار دارد.
شرح تیره نولاناسه Nolanaceae تیره نولاناسه سومین تیره بین راسته ژانسیانال و راسته پله مونیال بوده به تیره سولاناسه بسیار نزدیک است. خاستگاه این تیره که حدود 2 تا 3 جنس دارد شیلی و پرو در آمریکای جنوبی است. این گیاهان علفهایی دارای برگهای ساده و کم و بیش گوشتی هستند. برگهای آنها منفرد و متناوب و یا متقابل اند و معمولاً در بالای ساقه مجتمع می شوند گلها منفرد محوری، چهار چرخه ای و پنج پر ، دارای جام استکانی شکل ، دیسک هیپوژین ، تخمدان پنج خانه ای است و به وسیله دیواره بندی ثانوی به خانه های متعدد تک تخمکی تقسیم می شود. میوه عموماً به صورت فندقه هایی مرکب ، گوشتی و محتوی دانه هایی قلوه ای شکل با جنین خمیده است. از این تیره هیچ نمونه ای در رویشهای ایران وجود ندارد.
شرح تیره هیدروفیلاسه Hydrophyllaceae تیره هیدروفیلاسه از تیره های مجاور تیره گاو زبان (بوراژنیاسه) است و بویژه از لحاظ داشتن کرکهای زیر و خشن و گل آذینهای گرزن دم عقربی بسیار نزدیک به آن است و فقط از نظر ساختار مادگی که معمولاً تک خانه ای است و به میوه ای کپسولی تبدیل می شود با این تیره تفاوت دارد. هیدروفیلاسه ها که خاستگاه آنها امریکای شمالی است و عرصه وسیعی از این سرزمین را اشغال می کند گل آذین آنها گرزن دم عقربی و شامل گلهایی منظم و پنج پر است. تخمدان تک خانه ای آنها از پیوستگی دو برچه بوجود می آید و گاهی نیز حفره درونی تخمدان به علت رشد جفتها در ناحیه جدار دو خانه تقسیم می شود. سفت تخمک در جهت بالا قراردارد. از جنسهای شناخته شده این تیره می توان از جنس Nemophila , phacelia نام برد که هر دو جنس دارای گونه های زینتی هستند و در باغها و پارکها کاشته می شوند. از این تیره هیچ نمونه ای در رویشهای ایران وجود ندارد.
شرح تیره میوپوراسه Myoporaceae این تیره کوچک نیز دارای گلهای منفرد یا به صورت دسته ای و غالباً محوری است گلها چهار یا پنج پر، غالباً دارای چهار پرچم ، تخمدان زیرین دو برچه ای و دو خانه ای است که اغلب به علت دیواره بندی داخلی به چند خانه تقسیم می شود. در بیشتر حالات تخمدان به چهار خانه تک تخمکی محتوی تخمکهای اپی تروپ یا اناتروپ آویخته می شوند. میوه معمولاً شفت گوشتی محتوی یک هسته مرکب و دانه دارای آلبومن همراه با جنین راست است. تیره میوپوراسه دارای 4 جنس و نزدیک به 100 گونه است که بیشتر گونه های آن دراسترالیا و جزایر نزدیک آن منتهی الیه شرق، جزیره موریس در آفریقای جنوبی و آمریکای مرکزی می رویند. بیشتر گونه های این تیره درختچه ای و بندرت علفی هستند. برگهای آنها متناوب یا متقابل ساده، غالباً شامل نقاط روشن و فاقد گوشوارک اند بافت پارانشیم پوستی در ساقه و برگ این گیاهان شامل کیسه های ترشح کننده از نوع اسکیزوژن محتوی اسانس است. از این تیره هیچ نمونه ای در رویشهای ایران وجود ندارد.
شرح تیره هزار نی Butomaceae گیاهانی چند ساله ، بدون کرک، آبزی یا رطوبت پسند ، ساقه زیرزمینی ضخیم ، خزنده. ساقه ها راست برگها قاعده ای، در قاعده غلاف دار، متناوب ، خطی، گل آذین چتر مانند ، شامل یک گل انتهایی و سه گرزن یک سویه ، هر یک دارای یک برگه، برگه ها گریبان را بوجود می آورند. گل ها نر، ماده ، منظم ، کاسبرگها سه تایی ، گلبرگ مانند، گلبرگها سه تایی کمی (به طور ضعیف) از کاسبرگ ها بلندتر، پرچم ها نه تایی ، بساک از سطح درونی شکوفا ، برچه ها 6-9 به طور ضعیفی (کمی) در قاعده پیوسته ، زبرین با غده شهدی دیواره ای و تمکن مرکزی خامه ها دایمی، میوه برگه یا فولیکول، دانه ها بدون اندوسپرم، جنین راست.
تیره هزارنی دارای 9 جنس و 9 گونه در نیمکره شمالی و یک جنس در نیمکره جنوبی است و به طور کلی انواع این تیره بیشتر در نواحی معتدل پراکنده اند از این تیره در ایران فقط یک گونه بنام هزارنی Butomus umbellatus وجود دارد که این گونه در شمال (در کنار آبهای راکد رشت و لاهیجان) ، آذربایجان ، کرمانشاه (در آبهای سرآب نیلوفر) غرب (اراک ، راسوند، درود) جنوب (شیراز و سیستان) انتشار دارد.
شرح تیره گل صد تومانی Paeoniaceae گیاهانی علفی، چند ساله برگها متناوب ، مرکب ، بدون گوشوارک، گل ها معمولاً منفرد ، نر، ماده ، بزرگ، منظم ، زیر تخمدانی (تخمدان فوقانی) کاسبرگ ها، پنج تایی ، جدا ، ناجور شکل، دائمی در حالت میوه گلبرگ ها جدا، پرچم ها متعدد ، برونگرا ( از مرکز به طرف بیرون گرد) برچه ها جدا روی طبق (صفحه ای مدور و تخت گوشتی) قرار گرفته. میوه گروهی از 2-8 برگه (فولیکول) هر کدام دارای چندین دانه. این تیره گاهی با تیره Ranunculaceae ادغام می شود و گاهی نیز بصورت جدا مطرح است. در ایران یک جنس و دو گونه دارد که فراوانترین آن ها گل صدتومانی Paeonia Witmanniana است.
گیاهان این تیره گیاهانی چند ساله و ریزوم دار(دارای ساقه های زیرزمینی).برگ های قاعده ای به هم پیچیده،به شکل ساقه ای راست و کاذب در آمده.برگ ها بیضوی،گل آذین خوشه ای برگه ها کوچک، تخم مرغی،گل ها نر-ماده،نا منظم،معمولاً به صورت پانیکول سنبله مانند ،انتهایی،گلپوش خارجی(کاسه گل)سه تایی و جدا،گلوپش درونی(جام گل)لوله ای و به پرچم ها چسبیده،پرچم ها گلبرگ نما،دارای رنگ روشن و درخشان،پرچم های بارور دارای کیسه گرده ای که نیمی از آن بر روی پرچم دیگر قرار گرفته،پرچم عقیم پائینی به طرف عقب لوله شده (پیچیده) به شکل لب در میآید. تخمدان زیرین،سه خانه ای ،تمکش محوری،میوه کپسول،دانه ها گرد(دایره ای)با اندوسپرمی محکم. این تیره فقط دارای یک جنس بنام گل اختری Canna است که تقریباً 50تا 60 گونه دارد که در مناطق گرم و مرطوب و شبه گرم و مرطوب آمریکا و آسیا پراکنده اند. این تیره در ایران دارای یک گونه بنام گل اختری Canna indica است که به عنوان زینتی در سرا سر ایران بویژه در تهران و پارکها و حاشیه باغچه ها و برخی اماکن کاشته می شود. این گیاه احتمالاً از اروپا به ایران آورده شده است.
شرح تیره شال سنجد – تیره سنجد تلخ Meliaceae گیاهان تیره شال سنجد به صورت درخت یا درختچه ، بندرت علفی و شامل 51 جنس و در حدود 1000 گونه می باشند که بطور اختصاصی در نواحی گرم و بین استوایی می رویند بطوریکه فقط تعداد کمی از آنها در نواحی معتدله یافت می گردند. عموماً برگهائی متناوب بدون استیپول ، ساده یا مرکب و گلهائی نر - ماده ، بندرت بر دو نوع نر و ماده، پلی گام – دو پایه و غالباً مجتمع به صورت خوشه دارند. کاسه گل آنها شامل 4 یا 5 تقسیم و جام گل آنها مرکب از گلبرگهای آزاد و یا پیوسته به هم در قاعده است. میوه آنها سته ، شفت و یا پوشینه می باشند.
شرح تیره سنجد Elaeagnaceae تیره سنجد مرکب از گیاهانی به صورت درخت یا درختچه غالباً خاردار و مرکب از 3 جنس و متجاوز از 20 گونه (در بعضی کتب علمی 50 گونه ) است. در غالب رده بندی ها نیز به علت فاقد بودن جام گل در بین گیاهان بدون گلبرگ جای داده می شود ولی امروزه با توجه به شباهتی که تخمدان مادگی گیاهان آن به گیاهان راسته Myrtales دارد آنرا به این راسته ضمیمه می نمایند. در منطقه و سپس از امریکای شمالی اروپا و جنوب آسیا نیز با آنها برخورد می شود. از نظر کلی عموماً گیاهانی با برگهای متناوب (بندرت متقابل) ساده ، بدون استیپول و پوشیده از تار های نقره ای می باشد. گلهای آنها بر دو نوع نر و ماده ، پلی گام 2 پایه و معمولاً شامل قطعات 4 تایی است درون پوشش گل آنها پرچم هایی به تعداد کاسه گل یا 2 برابر آن و مادگی مرکب از یک برچه محتوی یک تخمک جای دارد.میوه آنها سته مانند و ناشکوفا است. جنس مهم آن Elaeagnus است که غالب گیاهان این تیره در آن جای دارد.
شرح تیره شاتره Fumariaceae گیاهان تیره شاتره عموماً علفی، بی کرک و دارای برگهائی متناوب با بریدگیهای بسیار و گلهای آنها نر – ماده ، نامنظم به رنگهای سفید، مایل به قرمز ، قرمز ارغوانی و یا بندرت بنفش است در اغلب آنها مخصوصاً در Fumaria ها گلها به صورت گل آذین های خوشه یا گرزن مجتمع می باشند. در هر گل آنها 2 کاسبرگ زود افت و 4 گلبرگ دید می شود. از مشخصات آنها این است که یکی از گلبرگهای آنها اغلب به صورت دنباله ای در آمده است پرچم های آنها اغلب در قاعده میله ها، طوری به هم پیوستگی دارند که مجموعاً دو دسته مشخص را بوجود می آورند هر یک از دو دسته مذکور شامل یک پرچم کامل و دو نیمه پرچم در طرفین آن است مادگی آنها از دو برچه تشکیل می یابد. میوه آنها در انواع مختلف به اشکال متفاوت پوشینه فندقه یا شفت ومحتوی یک دانه می باشد. گیاهان این تیره شامل 5 جنس و 170 گونه می باشند که بیشتر در نواحی مختلف کوهستانی و یا در اماکن مرطوب پراکندگی دارند.
شرح تیره شاه بلوط هندی Hippocastanaceae گیاه تیره شاه بلوط هندی عموماً درختی و دارای برگهای متقابل مرکب از برگچه های نا مساوی و منتهی به یک نقطه می باشند و شامل 2 جنس و 18 گونه هستند و بنحوی پراکندگی دارند که به فواصل دور از یکدیگر مانند آمریکای شمالی شبه جزیره بالکان، ارتفاعات هیمالیا و آمریکای مرکزی یافت می شوند. در گذشته این تیره از نظر شباهت گلی گیاهان آن با Sapindaceae ها در تیره اخیر جای داده می شد ولی امروزه با توجه به اختلافات زیادی که گیاهان آن تیره مذکور دارند به صورت تیره جداگانه در آمده است. از اختصاصات گیاهان این تیره آن است که گلهای مجتمع به صورت خوشه های انتهایی دارند و چون گل آذین آنها در زمستان هنگامی که هنوز به صورت جوانه است ترکیب بندی حاصل می کند از این جهت شگفتن گلهای آنها زودتر از غالب گیاهان یعنی در اوایل بهار صورت می گیرد این گیاهان گلهایی نر - ماده یا بر دو نوع نر و ماده، نامنظم ، شامل 4 یا 5 کاسبرگ و به همان تعداد گلبرگ دارند. پرچم های آنها به تعداد 2 برابر گلبرگها (گاهی کمتر) و مادگی آنها مرکب از سه برچه می باشد.
شرح تیره شاه پسند Verbenaceae تیره شاه پسند مرکب از گیاهایی به اشکال مختلف علفی یا دارای سا قه های چوبی قائم و گاهی بالا رونده ولی فاقد پیچک می باشد. گیاهان آن به استثناء معدودی از آنها عموماً در نواحی گرم کره زمین پراکندگی دارند. بعضی از آنها نیز پرورش می یابند. از اختصاصات ساقه انواع علفی آنها این است که معمولاً چهار گوش است. برگهای آنها بدون استیپول کامل یا لوب دار و یا دارای بریدگیهای عمیق و واقع به وضع متقابل یا فراهم بر روی ساقه است. گلهای نر و ماده نا منظم ، منفرد یا مجتمع به صورت گرزن یا خوشه و مرکب از قطعات 4 یا 5 تایی (بندرت 6 تا 8 تایی) دارند. پرچم های آنها معمولاً چهارتایی (2 بزرگ و 2 کوچک) یا دوتایی و بندرت ممکنست 5 تایی باشد. مادگی آنها از 2 بر چه (بندرت 4 یا 5) و گاهی به علت از بین رفتن یکی از آنها از یک بر چه تشکیل می یابد ولی در هر حال از مجموع آنها تخمدانی فوقانی و یک یا چند خانه بوجود می آید.میوه آنها به صور مختلف شفت یا خشک و نا شکوفا و در برخی موارد مرکب از فندقه هایی به تعداد خانه های تخمدان و محتوی دانه های فاقد آلبومن است.از نظر تشریحی برگ غالب آنها پوشیده از تارهای غیر ترشحی یا تارهای ترشح کننده اسانس و مواد معطر است. بعضی از این گیاهان چوب بسیار سخت و مورد استفاده در صنعت دارند. در بین آنها انواع زمینی نیز یافت می شود. تعداد کلی انواع آن متجاوز از 2700 است که تقریباً در 100 جنس جای داده شده اند از جنس های مهم این تیره که اغلب آنها در نواحی گرم کره زمین پراکنده اند عبارتند از : Verbena (دارای 1000 گونه) Lippia (گونه 100) Lantana ( گونه50 ) Vitex (گونه 100 ) Clerodendrom (گونه 100)
شرح تیره شاهدانه Cannabinaceae تیره شاهدانه دارای 2 جنس مهم Cannabis , Humulus و شامل گیاهانی با ساقه ای راست یا پیچیده و یا بالا رونده است. برگهای آنها ساده با پهنک پنجه ای و گلهای آنها مرکب از قطعات 5 تایی و بر دو نوع نر و ماده واقع در بر روی 2 پایه می باشد. در گلهای نر آنها 5 پرچم و در گلهای ماده آنها مادگی 2 برچه ای دیده می شود که مجموعاً تخمدانی یک خانه و محتوی یک تخمک بوجود می آورند. میوه آنها خشک و به صورت فندقه است. بشره اعضای هوایی این گیاهان اغلب دارای تارهای ترشح کننده مواد رزینی است و بعلاوه در سلولهای بشره آنها می توان خوشه های آهکی سیستولیت مشاهده کرد. در ساقه بعضی از این گیاهان الیاف فیبر مورد استفاده در صنعت وجود دارد.
گیاهان تیره اسپند، گیاهانی بندرت علفی و معمولاً دارای اعضای چوبی شده، درختچه و یا به صورت درخت می باشند. در نواحی مختلف کره زمین مخصوصاً مناطق خشک و یا شوره زار نواحی استوائی و گرم می رویند. پراکندگی آنها به صورتی است که بیشتر در هند و آفریقای شمالی یافت می گردند در نواحی معتدله نیز نمونه های متعددی از آنها وجود دارد اغلب آنها برگهائی مرکب از برگچه های زوج یا برگچه های منتهی به یک نقطه و بندرت پهنکی با بریدگیهای عمیق و نا منظم دارند. گلهای آنها نر - ماده شامل 4 یا 5 کاسبرگ ، به همان تعداد گلبرگ و پرچم هائی به تعداد 2 برابر گلبرگ ها (یا مساوی تعداد آنها) است. مادگی مرکب از برچه هائی به تعداد 2 تا 12 (معمولاً 4 یا 5) دارند که مجموعاً تخمدانی چند خانه بوجود می آورند. میوه آنها پوشینه ندرتاً سته و یا منقسم به قطعات جدا شدنی است.
تیره انار، تیره کوچکی شامل یک جنس ، مرکب از دو گونه و دارای اختصاصاتی شبیه تیره مورد است . از این جهت در رده بنده های مختلف به تفاوت جزء تیره اخیر و یا بصورت جداگانه ولی مجاور آن گذاشته می شود. از اختصاصات گیاهان آن اینست که برگهائی ساده، معمولاً متقابل و گلهائی نر – ماده دارند. کاسه گل آنها شامل 4 تا 8 قطعه گوشتدار و پیوسته به تخمدان است. جام گل آنها قرمز یا صورتی و مرکب از قطعات درشتی است که در آغاز حالت چین خورده دارند.ولی پس از شکفتن کامل، صاف می گردند تعداد پرچم های آنها زیاد و میوه آنها نیز نوعی سته مخصوص و محتوی دانه های سخت و محصور در یک بخش آبدار است اختلاف گیاهان این تیره با تیره مورد بیشتر در آنست که اولاً فاقد مجاری ترشحی شیزون و آبکش داخلی می باشند ثانیاً مادگی آنها دارای شکل خاص است و پس از رسیدن نوعی سته مخصوص بوجود می آورد. منطقه پراکندگی این گیاهان بیشتر در اروپا مخصوصاً منطقه مدیترانه، آسیا، ایران و نواحی دیگر مانند شمال آفریقا است.
گیاهان تیره برگ بو به صور مختلف درخت یا درختچه (بندرت علفی) و مخصوص نواحی حاره کره زمین می باشد. از مشخصات آنها این است که عموماً برگهائی متناوب یا متقابل ، ساده بدون استیپول ، غالباً چرمی و گلهائی منظم نر- ماده یا بر دو نوع نر و ماده (یک یا 2 پایه و یا پلی گام) و مجتمع به صورت خوشه یا گرزن متراکم دارند. پوشش گل آنها شامل دو ردیف 3 تایی و نافه گل آنها مرکب از 4 ردیف 3 تائی از پرچم ها است داخلی ترین ردیف پرچم ها نیز حالت غیر زایا (استامینود) دارد. مادگی گلهای آنها مرکب از یک برچه و میوه آنها شفت و محتوی دانه بدون آلبومن ولی با جنین حجیم و لپه های روغن دار است. گیاهان این تیره دارای سلولهای اسانس دار (غده تک سلولی) پراکنده در اعضای مختلف و سلولهای موسیلاژدار، مخصوصاً در ناحیه پوست است اسانس سلولهای آنها نیز به تفاوت دارای بوی معطر و یا نامطبوع می باشد از نظر درمانی خواص تعدادی از این گیاهان مربوط بوجود همین اسانسها در اعضای آنها می باشد چوب بعضی از آنها در صنعت حائز اهمیت فراوان است و در نجاری و منبت کاری مورد توجه زیاد قرار می گیرد. تیره برگ بو دارای 1000 نوع گیاه است که در متجاوز از 400 جنس جای دارند جنس های مهم این تیره عبارتند از : Cinnamomun (دارای 100 گونه) Nectandra ( گونه100) Persea ( گونه10) Laurus ( گونه2)
تیره برگ بیدی عموماً علفی ، بندرت بالا رونده و مخصوص نواحی بین استوائی می باشند.برگهائی غلاف دار ولی عاری از شکاف و گلهای نر - ماده (بندرت پلی گام) به حالت منفرد یا مجتمع به صورت گرزنهائی به اشکال مختلف دارند. پوشش گل آنها ساده یا مضاعف و مرکب از 6 قطعه در 2 ردیف است به نحوی که ردیف خاجی معمولاً ظاهر گلبرگ مانند پیدا می کنند. تعداد 6 پرچم دارند، ولی بعضی از آن رشد پیدا نمی کند بطوریکه گل دارای پرچم های کمتر می گردد. مادگی انها برحسب نوع گیاه ممکن است دارای 2 پایه و یا چند برچه باشد که مجموعاً تخمدانی فوقانی و محتوی تخمک های راست بوجود می آورند. میوه آنها پوشینه و بندرت گوشتدار است.
گیاهانی معمولاً علفی و فقط دارای نمونه های معدودی به صورت بوته های چوبی می باشند در بین انواعی از آنها که در نواحی استوایی می رویند نمونه های درختچه مانند و ندرتاً به صورت درخت یافت می گردد. تعداد زیادی از آنها که تقریباً به نصف کلی گونه ها می رسد از Viola ها تشکیل می یابد فراوانی آنها بیشتر در نواحی معتدله کره شمالی است بطوریکه فقط معدودی از آنها در نیمکره جنوبی یافت می گردند. گیاهان تیره بنفشه برگهایی متناوب و گلهائی نر – ماده ، نامنظم و به وضع منفرد یا مجتمع دارند. هر گل آنها دارای 5 کاسبرگ و 5 پرچم است.از اختصاصات آنها اینست که یکی از گلبرگهای آنها دنباله ای دراز یا کیسه ای شکل دارد. مادگی آنها شامل تخمدانی فوقانی ، مرکب از 2 تا 5 بر چه (معمولاً سه برچه ) و محتوی تخمکهای متعدد با تمکن جانبی است.میوه آنها پوشینه و بندرت سته است.
تیره بید از دو جنس مهم Populus , Salix تشکیل می یابد که مجموعاً 300 گونه گیاه را شامل هستند. قسمت اعظم آنها امروز در نقاط معتدله نیمکره شمالی مخصوصاً در اروپای مرکزی، نواحی کوهستانی آسیای مرکزی و سواحل شمال غربی آمریکای شمالی محدود به اقیانوس آرام پراکندگی دارند. گیاهانی به صورت درخت یا درختچه و دارای برگهای ساده و گلهائی بر دو نوع نر و ماده بر روی یک یا دو پایه می باشند در بین آنها انواعی با گلهای نر – ماده نیز دیده می شود چنانچه در بعضی populus ها این حالت وجود دارد اصولاً فاقد پوشش گل می باشند ولی در قاعده هر گل آنها معمولاً براکته‌های پوشیده از کرک دیده می شود گلهای نر آنها دارای 2 تا 30 پرچم (در بعضی Salix ها 2 و در برخی populus ها تا 30 پرچم) و گلهای ماده آنها دارای 2 برچه مجموعاً تخمدانی یک خانه بوجود می آورند. میوه آنها به صورت پوشینه دارای دانه های متعدد بسیار ریز و سبک وزن و پوشیده از تارهای دراز در ناحیه ناف است و این خود سهولت انتشار آنها را توسط باد فراهم می کند. بعضی از گیاهان این تیره بعنوان زینت پرورش می یابند اعضای مختلف تعدادی دیگر به مصارف درمانی می رسد از چوب برخی دیگر در صنعت استفاده به عمل می آورند.
گیاهان تیره پسته به صورت درخت یا درختچه و دارای مجاری ترشحی شیزلیزیژن Schizolysigene یا اسکیزولیزیژن محتوی اولئورزین در اعضای مختلف خود می باشند. مجموعاً از 75 جنس و 600 گونه گیاه تشکیل یافته اند که بیشتر در مناطق استوائی و معتدله یافت می گردند از اختصاصات آنها این است که برگهائی ساده یا مرکب و گلهائی منظم ، نر - ماده و یا بر دو نوع نر و ماده ، یک پایه و پلی گام دارند. کاسه و جام گل آنها هر یک از 5 قطعه (بندرت 3 یا 4 ) تشکیل می یابد ولی در بین آنها انواع فاقد کاسه یا جام نیز دیده می شود. پرچم های آنها به تعداد برابر گلبرگها (یا مضاعف گلبرگها) است. میوه این گیاهان در انواع مختلف آنها به اشکال خشک ، بالدار و یا شفت مانند (Drupace) و ناشکوفا است.
گیاهان تیره پیچ اناری به صورت درخت یا درختچه و دارای انواع متعددی با ساقه های بالا رونده می باشند. عموماً در مناطق گرم کره زمین مخصوصاً در امریکای جنوبی و قسمتی نیز در افریقا و آسیا ناحیه چین و ژاپن می رویند. دارای حدود 750 نوع می باشند که در متجاوز از 100 جنس جای دارند از مشخصات آنها این است که برگهائی ساده یا مرکب از برگچه ها و یا انگشتی شکل ولی عاری از استیپول و گلهای غالباً درشت نر - ماده ، نامنظم ، 5 قسمتی به وضع مجتمع یا به صورت گل آذین های خوشه یا گرزن دارند. در داخل جام گل آنها 4 پرچم دی دینام (گاهی 2 پرچم) و مادگی 2 برچه ای جای دارد. میوه آنها به صورت پوشینه غالباً دراز است که از راه شکاف های طولی و یا به اشکال دیگر باز می شود و دانه های متعدد فاقد آلبومن به خارج می ریزد. جنس های مهم این تیره عبارتند از : Bignonia ( گونه2) Catalpa ( گونه6) Tecoma ( گونه80)
در گیاهان تیره ترشک گیاهان عموماً علفی و دارای اعضای زیر زمینی گوشت دار یا غده ای و متورم جای دارند. بندرت نیز انواعی با ساقه چوبی و حتی به صورت درخت و یا نمونه هائی بالا رونده ممکنست در بین آنها وجود داشته باشد. از مشخصات این گیاهان آن است که برگهائی اغلب واقع در سطح زمین و منتهی به دمبرگ دراز دارند. پهنک برگ آنها معمولاً مرکب ار برگچه هائی به وضع متصل در یک نقطه (مانند Oxalis ها) و یا شانه ای می باشد. برگچه های آنها اغلب یک فرو رفتگی در ناحیه رأس دارد و یا ممکن است اصولاً شکل ظاهری برگچه ها با یکدیگر متفاوت باشد. گلهای آنها نر و ماده ، 5 قسمتی دارای کاسه پایا گلبرگهای فشرده به هم قبل از شگفتن است که به صورت گل آذین گرزن یا خوشه ، گرد آمده اند ، پرچم های آنها به تعداد قطعات جام گل و یا 2 برابر آن است. مادگی مرکب از 5 برچه متصل به هم دارند که مجموعاً تخمدانی 5 خانه محتوی یک یا تعداد زیادی تخمک و منتهی به 5 خانه آزاد بوجود می آورند. میوه آنها بصورت پوشینه (بندرت شفت) است. پراکندگی این گیاهان بیشتر در امریکای جنوبی، آفریقا جنوبی و ماداگاسکار میباشد و فقط جنس Oxalis که قسمت اعظم این گیاهان را تشکیل می دهد در مناطق متعدله کره زمین نفوذ پیدا نموده است.
تیره توسکا گیاهانی به صورت درختچه یا درخت و دارای برگهای ساده منفرد و زود افت می باشند عموماً یک پایه و دارای گلهائی بر دو نوع نر و ماده مجتمع به صورت نوعی سنبله به نام شاتون می باشند. گلهای نر آنها معمولاً دارای پوشش و رشد نیافته و مرکب از 2 تا 4 تقسیم و محتوی 2 تا 4 پرچم هستند در حالیکه گلهای ماده اصولاً فاقد پوشش و دارای مادگی 2 برچه ای می باشند میوه آنها به صورت فندقه است.در این تیره 65 جنس و 100 گونه گیاه جای دارد که غالب آنها در نواحی معتدله نیمکره شمالی می روید. جنس های مهم آن عبارتند از : Betula (دارای 40 گونه) Alnus (دارای 30 گونه)
تیره میریستیکاسه، تیره کوچکی از گیاهان گلدار و شامل انواعی به صورت درخت یا درختچه است به علت دارا بودن اختصاصات توأم گروههای مختلف گیاهی نیز به تفاوت جزء گیاهان گلدار جدا گلبرگ و یا غالباً در ردیف گیاهان گلدار بدون گلبرگ جای داده می شود. از مشخصات این گیاهان آن است که برگهائی متناوب ، کامل بدون استیپول و گلهائی بر دو نوع نر و ماده بر روی یک یا دو پایه جداگانه دارند. پوشش گل آنها ساده یعنی فاقد جام و غالباً مرکب از قطعات 3 تایی است. تعداد 6 تا 12 پرچم ( گاهی کمتر یا زیادتر) و مادگی مرکب از یک برچه دارند. میوه آنها کروی ، آبدار و محتوی دانه هائی است که معمولاً درون پوشش محصور میباشد. گیاهان این تیره بیشتر در نواحی گرم قاره آسیا پراکنده اند بطوریکه بندرت ممکن است در نواحی دیگر کره زمین با آنها برخورد گردد. این تیره دارای 300 نوع گیاه است که تعداد زیادی از آنها در جنس Myristica (100 گونه) جای دارند.
گیاهان این تیره به صورت درخت یا درختچه و مخصوص مناطق استوایی و حدود آن می باشند از اختصاصات آنها این است که برگهایی ساده غالباً پایا متناوب و گلهائی معمولاً نر – ماده و منظم دارند. غالب آنها 5 کاسبرگ ، 5 گلبرگ 5 یا تعداد زیادی پرچم آزاد و یا متصل به هم در قاعده دارند مادگی آنها شامل 3 تا 5 برچه و تخمدان آنها چند خانه و محتوی تخمکهای متعدد است. میوه آنها پوشینه و در برخی گونه ها به صورت شفت می باشند. بعضی از آنها مانند برخی انواع Camellia به صورت درختچه های زینتی زیبا هستند و در نواحی مختلف کاشته می شوند برخی دیگر نیز به علت تولید چای در وسعت های پهناوری از کره زمین پرورش می یابند.
گیاهان تیره حشره خواران عموماً علفی غالباً گوشتخوار مرکب از 4 جنس و 90 گونه می باشند اغلب آنها نیز به استثنای معدودی به جنس Drasera تعلق دارند. منطقه پراکندگی آنها به صورتی است که در وسعت پهناوری از امریکا ، آفریقا ، اقیانوسیه ، شمال ، مشرق و جنوب شرقی آسیا یافت می گردند. برگهای آنها غالباً واقع در سطح زمین و در آغاز باز شدن دارای حالت پیچ خورده یا تاخورده به شکل عصا و پوشیده از تارهای غده ای است. گلهای آنها نر – ماده و مرکب از قطعات 4 یا 5 تایی (گاهی بیشتر) و مادگی آنها شامل 2 تا 5 برچه منتهی به 2 تا 5 خامه است. برگ عده ای از این گیاهان نیز در مقابل ضربه با مواد شیمیایی حساسیت نشان می دهد میوه آنها پوشینه شکوفا و محتوی دانه های آلبومن داراست.
گیاهان تیره حنا به اشکال مختلف علفی درختچه یا درخت و شامل 500 گونه در 20 تا 30 جنس می باشند انواع مختلف آنها به تفاوت در نواحی بسیار مرطوب و یا در مناطق استوایی و بعضی نیز اختصاصاً در نواحی گرم آمریکا می رویند . سازش بعضی از گیاهان این تیره با محیط زندگی به پایه ای است که در مناطق گرم به صورت درختچه ولی در نواحی معتدله به صورت علفی در می آیند از اختصاصات این گیاهان آن است که برگهای کامل و متقابل همراه با دو زائده کوچک و گلهائی منظم ، نر – ماده و مجتمع به صورت خوشه یا گرزن با قطعات 4 تا 6 تائی (گاهی بیشتر) دارند. جام گل آنها معمولاً دارای گلبرگهائی به تعداد قطعات کاسه گل است. پرچم های آنها به تعداد گلبرگها یا دو برابر آنهاست. مادگی آنها از 2 تا 6 برچه پیوسته به هم تشکیل می یابد که مجموعاً تخمدانی فوقانی ، آزاد و واقع در کاسه گل بوجود می آورند. میوه آنها پوشینه و محتوی دانه های فاقد آلبومن یا دارای آن ولی به وضع رشد نیافته است. جنس های مهم این تیره عبارتند از : Cupana (متجاوز از 200 گونه) Lagerstroemia ( گونه30) Lythrum ( گونه30)
تیره کوچکی مرکب از 19 جنس و 500 گونه گیاه است که در نقاط مختلف کره زمین مخصوصاً در آمریکا پراکندگی دارند.گیاهانی عموماً علفی و ندرتاً دارای اعضای چوبی می باشند برگهای متناوب یا متقابل گوشتدار و گلهائی نر – ماده دارند هر گل آنها از 2 کاسبرگ ، 4 یا 5 گلبرگ (ندرتاً زیادتر) آزاد یا پیوسته به هم در قاعده ، تشکیل می یابد. در واقع دو قطعه ای از پوشش گل که کاسبرگ نامیده می شود همان براکته های گل و قطعات رنگین داخل براکته ها ، کاسبرگهای گلبرگ مانند می باشند پرچم های گل آنها به تعداد 4 یا 5 و تخمدان گل ، مرکب از 2 تا 8 برچه است که در آغاز دارای 2 تا 8 خانه می باشد ولی ندرتاً جدار حد واسط برچه ها از بین رفته تخمدان به صورت یک خانه در می آید میوه آنها عموماً پوشینه است.
گیاهان تیره خرمالو گیاهانی عموماً به صورت درخت یا درختچه می باشند و در نواحی حاره مخصوصاً هند و مالزی پراکندگی دارند گلهای آنها بر دو نوع نر و ماده و واقع بر روی یک پایه یا دو پایه است بندرت ممکن است نر - ماده یا پلی گام باشند. پوشش گل آنها از 7-3 قطعه پیوسته به هم تشکیل می یابد. پرچم های آنها به تعداد قطعات جام گل یا دو برابر آن و گاهی بیشتر است. میوه گوشتدار سته و غالباً همراه با کاسه دارند. معدودی از آنها دارای میوه های خوراکی می باشند.
