میدان(یونان_روم_قرون وسطی_رنسانس)

[Amir M@hdi.A]

1
فهرست:

مقدمه

· تعریف میدان
تمدن یونان
· مقدمه‌اي بر شهرسازی یونان
· آگورا در تمدن یونان
تمدن روم
· مقدمه‌اي بر شهر سازی روم

· فوروم در تمدن روم
· تفاوت آگورا - فوروم
قرون وسطی

· میدان درقرون وسطی
رنسانس
· مقدمه‌اي بر شهرسازي رنسانس

میدان در رنسانس
تفاوت قرون وسطی- رنسانس
​

نتیجه گیری
منابع

 

[Amir M@hdi.A]

2

2

[FONT=&quot]2
مقدمه[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

· [FONT=&quot]تعریف میدان[/FONT][FONT=&quot]:[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]اولین تمهیداتی که انسان برای فضای شهری به کار برد،میدان بود.میدان از دور تا دور یک فضای باز به وجود می آید. کنترل بسیاری در فضای درونی-با به حد سطوح-خارجی و آمادگی دفاعی در برابر حمله را امکان پذیر ساخت.این حیاط ها به مراتب ارتقاء یافت(آگورا-فوروم-دیر-حیاط مسجد) . [/FONT]
[FONT=&quot]میدان بر حسب ضرورت های مکانی و زمانی نقش و عملکرد های مختلفی به خود گرفته است. گاهی به صورت مکانی برای عرضه کالا بوده و زمانی فضایی حکومتی و دیوانی و یا مذهبی داشته است و در دوران معاصر بسیاری از عملکرد های کلاسیک آن به بنا ها منتقل شده است و به علت وضیعت و موقعیت فعلی، نمی توان عملکرد های گوناگون اجتماعی دوران گذشته را از آن انتظار داشت[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]آنچه امروزه در مورد میدان های شهری مطرح است چگونگی فرم، نوع استفاده و پیوند آنها با بافت شهری است. با ساخت خانه در اطراف یک حیاط مرکزی یا (دهلیز سرگشاد)الگوی فضایی نمونه ای برای آینده شد.در آینده اطراف یک حیاط مرکزی به صورت خانه هایی در اطراف میدان آرایش یافتند.[/FONT]
[FONT=&quot]برای میدان ویژگی ها و تعاریف مختلفی را می توان مطرح کرد که در زیر به نمونه هایی از آنها اشاره می کنیم[/FONT][FONT=&quot]:[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]میدان فضایی است با سه بعد کاملا مشخص، دارای محدوده ای معین به داخل و خارج، که کف و بدنه آن از معماری تعریف شده ای برخوردار است. گرچه میدان های جدید و مهمی نیز وجود دارند که فضای شان جزء به جزء طراحی شده ولی دارای بدنه مشخصی نیستند[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]میدان فضایی است عمومی و قابل استفاده برای همگان و این وجه تمایزی است بین یک میدان و فضای باز و اختصاصی یک بنای مسکونی[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]میدان شهری مسقف نیست و همین مورد سالن های بزرگ و مسقف (پاساژ ها) را از آن متمایز کرده است[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]غالبا میدان شهری فضایی است، با سوابق ویژه تاریخی، یادبودها و آثاری از رخدادهای دوران گذشته شهر که چون خاطره ای محترم و مشترک برای شهروندان محسوب می شود[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]میدان، اگر کیفیت اقامت و گذراندن اوقات فراغت در آن مطلوب باشد، با اتبوه جمعیت، آمد و شد مداوم مواجه می شود، که دال بر جاذبه و کشش آن است؛ چنین میدانی از میدان های مورد علاقه مردم خواهد بود[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]تمدن یونان[/FONT]

· [FONT=&quot]مقدمه‌اي بر [/FONT][FONT=&quot]شهرسازی یونان:[/FONT]
[FONT=&quot]پس از فتح سرزمین ها توسط یونانی ها سکونت گاههای جدیدی در طول زمان و با انگیزه استقلال اقتصادی سیاسی در شهرهای قلعه ای- تجاری و آئینی میسنی جستجو کرد.[/FONT]
[FONT=&quot]بسیاری از شهرهای اولیه یونانی توسط تجمیع روستاهای منطقه ای صورت پذیرفت.بدین معنا که چندین روستای یک منطقه با هم متحد شده و اهالی آن به یک شهر مرکزی نقل مکان میکردند.ولی اراضی و املاک آن ها در روستاها باقی مانده و توسط بردگان و ساکنین بومی کشت و زرع میشد.وجود شهری در مرکز و مناطق زروستایی وابسته به آن در پیرامون شهر[/FONT]
[FONT=&quot]در کل بافت قدیمی شهرهای یونان باستان قانونمندی مشترکی را نشان نمی دهد،تنها می توان گفت که دارای بافتی خودرو بودند یعنی مجموعه های مسکونی و مسیرهای حرکتی خود را با تو پوگرافی محل انطباق داده ودر شهر پراکنده شده بودند . فرم یکپارچه و هندسی در بخش های مسکونی به ندرت به چشم می خورد و در واقع هم دلیلی برای انسجام و انظباط وجود نداشته زیرا ایده دولتشهر دارای ذات سیاسی اجتماعی بوده تا کالبدی.[/FONT]
[FONT=&quot]ویژگی های مهم شهر اولیه ی یونانی:[/FONT]
· [FONT=&quot]ادغام آکروپلیس یا قلعه قدیمی شهر در بافت شهری و استفاده ی آئینی یا نظامی از آن[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
· [FONT=&quot]ایجاد بناهای آئینی غالبا در نقاط مقدس و آئینی اقوام قبل از خود[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
· [FONT=&quot]ایجاد یک بستر عمومی برای تعاملات اجتماعی،بنام آگورا که به تدریج تبدیل به قلب تپنده ی دولت شهر یونانی و مرکزی برای ززندگی جمعی شهروندان می گردد[/FONT]
· [FONT=&quot]آگورا در تمدن یونان:[/FONT]
[FONT=&quot]میدان یا آگورا شکل منظم و قاعده مندی نداشت.قبل ازهر چیز آگورا یک فضای باز عمومی بود که مورد استفاده همگان قرار می گرفت.بناهای مجاور آن غالبا به صورت نا منظم قرار گرفته بودند. بساط و دکه های موقت در وسط میدان نیز نشانه ای از برگزاری بازار روز در آنجا بود.[/FONT]
[FONT=&quot]آگورا کانون پویایی شهر یونان بوده است.آگورا از همان ابتدا از حریم و ججلوخان پرستشگاههای یونانی جدا بود.در اصل قدیمی ترین واصلی ترین کارکرد آن جایگاه تجمع یا محل ملاقات عمومی بود.آگورا به صورتی ایجاد شده بود که هم به صورت بازار و هم مکان اجتماع و هم محل برگذاری جشن ها باشد.[/FONT]
[FONT=&quot]آگورا یک حوزه ی فعالیت مردانه به شمار میرفت گرچه بخشی از آن مختص خانم های خانه دار بود.[/FONT]
[FONT=&quot]از آنجا که آگورا اکثر فعالیتهای قانونی-دولتی-تجاری-مذهبی-اجتماعی را در بر گرفته بود باعث کاهش رونق محدوده ی مقدس(آکروپولیس) شد تا اینکه نهایتا به صورت زنده ترین و متمایز ترین عنصر شهری درامد.[/FONT]
[FONT=&quot]در دوران کلاسیک و هلنیستی آگورا که بازار شهر نیز به حساب می آمد منطبق به شبکه بندی شطرنجی شهر شدو مساحت آن 2 تا 4 و حتی 6 بلوک شهری بود که رواقی گراداگرد آن می چرخید و آن را محصور می کرد.نظم و تداوم سبک جدید راه خود را به درون آگورا باز کرد و این امر موجب ساختن رواق(پیاده رو سرپوشیده ستوندار)به منظور حفاظت دکان ها از تابش آفتاب و همچنین راحتی عابرین پیاده شد.[/FONT]
[FONT=&quot]براثر این تداوم صوری در آگورا سبک هلنیستی به درون سایر عرصه های شهر رسوخ کرد و خیاباهای طولانی و معابر باز متعدد گاه با گروهی از ستونها در تقاطع خیابان های عظیم تشکیل یک نقطه دید مرکزی را می دادند.[/FONT]
[FONT=&quot]ساختمانهای عمومی در بدنه آگورا جای داشتند که محل تجمع شهروندان تشکیل جلسات و گروهها و نهادهای مردمی و دولتی بودند. [/FONT]
[FONT=&quot]تمدن روم[/FONT]

· [FONT=&quot]مقدمه‌اي بر [/FONT][FONT=&quot]شهر سازی روم:[/FONT]

[FONT=&quot]شهر سازی روم گام به گام با گسترش سیاسی ونظامی روم شکل گرفت و رشر یافت این تمدن نسبت به تمدن های دیگر از همان ابتدا ارزش های جدیدی را به همراه نیاورد و مجبور بود از تمدن های دیگر الهام گیرد.تجسم شهرسازی اولیه رومیان ترکیبی بود از شهرسازی اتروسکی و یونانی.[/FONT]
[FONT=&quot]تا زمان سلطه ی آتروسکها بر روم شهرهای احداث شده دارای بافت ارگانیک بوده و قانونمندی خاصی القا نمی کردند ولی از زمان آشنایی با فرهنگ هلنیستی چنان مجذوب این فرهنگ شدند که آن را بزرگترین سرمشق خود قرار دادند.[/FONT]
[FONT=&quot]نو آوری رومیان را در شهرسازی می توان در ایجاد شهرک های نظامی خلاصه کرد که به صورت ایجاد پادگاه های نظامی و اردوگاه برای حفظ قدرت روم بودند که در اصل نقش اردوگاهی نظامی را در منطقه بازی می کردند.این اردوگاهها بیش از آنکه جنبه ی دفاعی داشته باشند برای تدارک حمله ایجاد شده بودند.[/FONT]
[FONT=&quot]از آنجا که باور رومیان نظمی کیهانی بر جهان حاکم بود نه تنها جهان را به چهار پاره تقسیم کرده بودند بلکه توسط دو محور شمالی- جنوبی وشرقی-غربی به آن ساختاری خاص بخشیده بودند.به اعتقاد نظامیان رومی پادگان یا شکل دایره ای شهر نسبت به شهر چهار گوش امکان محاصره به وسیله دشمن را زیاد می کرد به همین دلیل شکل خارجی شهرک نظامی رومی یک چهارگوش بود که هر ضلع آن به طرف یکی از جهات جغرافیایی بود و در وسط هر ضلع دروازه ای قرار داشته و هر دو دروازه روبرو توسط خیابانی به یکدیگر متصل می شدند.دو خیابان مذکور به طور معمول همدیگر را در مرکز شهر قطع می کردند که در نقطه طلاقی آن ها مکانی برای تعبیه یک یادگار مقدس ایجاد می شد.ایم مکان غالبا محل مطلوبی برای ایجاد میدان عمومی و یا فوروم بود که ترکیبی از فضای قدسی اکروپلیس و آگورای دنیوی به شمار میرفت ولی در مواقعی محل کاخ استانداری یا پراتوری،عمارت دادگستری و خزانه یا گنج خانه بود.[/FONT]

 

[Amir M@hdi.A]

3

3

· 3
[FONT=&quot]فوروم در تمدن روم:[/FONT]

[FONT=&quot]الگوی اولیه فروم میدان مشقی بود که در تقاطع دو محور اصلی اردوگاه شکل گرفته بود.محل پراتوری در کنار آن نیز به طور معمول در محل سابق چادر فرمانده ی پادگان و اردوگاه بود.در طول زمان در تمدن رومی میدان مرکزی تجاری،اداری و سیاسی بود و در آن بازار بر پا میشد .به تدریج وسعت آن افزایش پیدا کردیا میدان تازه ای در کنار آن بنا کردند که در نتیجه جمعیت بیشتری به این مرکز جذب می شدند.ویتروویوس معتقد بود بر اینکه ابعاد فریوم با جمعیتی که در آن گرد می آیند تناسب داشته باشد و پیشنهادی مبنی بر دو به سه برای طول و عرض فوروم داد که این تناسب شکل مستطیلی را خواهد داد که بر حسب جمعیت میتوان آن را بزرگ یا کوچک کرد.[/FONT]
[FONT=&quot]در حقیقت در این تمدن میدان جایگاهی برای اجلاس سران قبایل مختلف بودکه برای مسابقات ورزشی و مبارزات گلادیاتوری نیز بکار می رفته است.[/FONT]
[FONT=&quot]به طور قطع یک معبد نیز از اجزای اصلی و اساسی بدنه این میدان عمومی بوده است.بهترین نمونه ی میدان فوروم رمانوم بود که نه تنها کانون حیات عمومی روم بود بلکه قلب امپراطوری نیز به شمار می آمد.[/FONT]
· [FONT=&quot]تفاوت آگورا و فوروم:[/FONT]

[FONT=&quot]از آنجا که فوروم رومی در واقع ترکیبی از آکورا و آکروپلیس بود هیچ ویژگی تازه ای را نمی توان در آن یافت تنها می توان به تمرکز عظیم تر فعالنهای گ.ناگون یا درجه ای بالاتر از نظم و ترتیب رسمی و همچنین وسعت و شکوه عناصری است که همگی در شهرهای یونانی نیز به صورت کوچکتر و فروتنانه ای وجود داشته است.تفاوت دیگری که در میان فوروم و آگورا از لحاظ فعالیتی می توامن یافت نقشی است که فوروم برای قومی جنگجو در عرصه ی غنائم جنگی و رژه های نظامی بازی می کرد و کاربرد تضارب آرای آگوراهای یونانی به تدریج کم رنگ تر و محو شد، حتی سکوهایی که در آگورا برای ارائه ی خطابه و شعر برپا میشد در این تمدن به سکوی مجسمه سرداران پیروز تغییر کارکرد داد.[/FONT]

[FONT=&quot]قرون وسطی[/FONT]

[FONT=&quot]اصطلاح قرون وسطی در اروپا برای نخستین بار در قرن پانزدهم(دوران رنسانس) به میان آمد.[/FONT]
[FONT=&quot]قرون وسطي به تدريج از دوران صدر مسيحيت و بيزانس شكل گرفته، هم زمان با دو سبك گوتيك و رومانسك به اوج خود مي رسد. در دوران قرون وسطي خفقاني از طرف كليسا بر مردم تحميل مي شده ، جلوي رشد ونوآوري گرفته مي شد و دانشمندان و مخترعين را منع مي كردند. لذا به دوران تاريك انديشي معروف است و كليسا حرف اول را مي زند. دوران قرون وسطي از حدود سال 500 م تا حدود 1500 م سال طول مي كشد و با رنسانس به اتمام مي رسد. [/FONT]

· [FONT=&quot]میدان در قرون وسطی:[/FONT]

[FONT=&quot]اقتصاد شهری قرون وسطی مرکزی را برای تبادل کالا توجیه می نمود و به طور کلی امکانات تجارت که علت وجودی اصلی شهرهای قرون وسطی محسوب میشد به فضاهای باز جهت بازار و فعالیتهای تجارری نیاز داشت.بدین جهت هر شهر دارای یک فضای باز به عنوان میدان اصلی بود که قلب تمام حیات شهری و محل تلاقی عبور و مرورها و عملکردهای شهری و محل استقرار ساختمان های مهم بود.نیاز حیاتی شهرهای تجاری قرون وسطی به محوطه ای نسبتا وسیع و محصور برای تبادل کالا، فضاهای باز و آزادی را به عنوان میدان به وجود آورد.[/FONT]
[FONT=&quot]مهم ترین میدان شهر، ادامه ی همانمحوطه ی تجاری و بازار های فصلی و هفتگی ای بود که نطفه ی اولیه ی مقرهای بازرگانی یا بازارگاه ها را تشکیل داده بود.وسعت این میدانها در هر شهر وابستگی شدیدی به میزان شکوفایی تجارت و پیشه وری آن شهر داشت.به طور معمول مهم ترین بناهای عمومی شهر، مانند شهرداری،کانون گیلدها و اتحادیه های پیشه وری و تالارهای تجارت محصولات ویژه ی شهر در کنار این میدان ها شکل می گرفتند.این میدان ها افزون بر نقش تجاری ، مرکز تعاملات اجتماعی شهروندان نیز بودند.افزون بر میادین اصلی شهر، میادین دیگری با اشکال متفاوت نیز وجود داشتند.این میادین فرعی ، به ویژه در شهرهای تجاری بزرگتر،نقش بازارچه های تخصصی محصولات ویژه ای چون بازار تره بار ، ماهیدو ... را بر عهده داشتند.میادین اصلی قرون وسطایی از فرم هندسی خاصی پیروی نمی کردند، ولی به شکل مربع بیش از اشکال دیگر نزدیک بودند.به منظور پیشگیری از قطع کامل میدان توسط خیابان ها ،سعی می گردید تا ورودی به میدان از گوشه های مختلف آن صورت پذیردو یا مسیر از گوشه ای از میدان وارد شده و از گوشه ی روبروی آن خارج شوند.بنابراین میادین و بناهای عمومی متقارن نبوده و بر روی محور تقارن ساخته نمی شدند.[/FONT]
[FONT=&quot]در میان میادین فرعی به میادین مثلث شکی روبرو می شویم که بخاطر اهمیت این مکان قطعه یا قطعاتی در مجاورت میدان را حذف کرده وبه فضای میدان افزوده بودند.[/FONT]
[FONT=&quot]شکل دیگری از میدان یا شبه میدان ، که بیشتر در شهر ها با آن مواجه هستیم گشودگی هایی در مسیر کوچه های اصلی محل تمرکز کارگاه ها یا مغازه ها می باشد که به خاطر نیاز کسبه ی هم جوار به داشتن فضای باز بیشتر برای عرضه ی کالا شکل گرفته است و به همین خاطر شکل این گشودگی ها به صورت مستطیلی باریک و دراز دیده می شود.[/FONT]
[FONT=&quot]میادین در ابتدا ساده و دارای کف سازی خاکی بودند ولی در اواخر قرون وسطی طراحی و تجهیز فضاهای باز به ویژه میادین رایج شد و وظیه ی انجام آنبه عهده ی شهرداری گذاشته شد.در این دوران برخلاف شهرسازی دوران یونان و روم باستان،تنها بخشی از جداره های میدان به ساختمان ها ی عمومی تخصص می یافتو چهره ی اصلی میدان را خانه های شهروندان تاجر و مغازه هایشان شکل میداد.[/FONT]
[FONT=&quot]رنسانس[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

· [FONT=&quot]مقدمه‌اي بر شهرسازي رنسانس[/FONT][FONT=&quot]:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]معماری رنسانس به معماری اروپا در سده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی (دوره[/FONT][FONT=&quot]ٔ[/FONT][FONT=&quot] رنسانس) اطلاق می‌شود که از مشخصه‌های آن، نوزایی عناصر فرهنگی روم و یونان باستان بود[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]دوره‌های زمانی[/FONT][FONT=&quot]:
[/FONT][FONT=&quot] معماری رنسانس آغازین ۱۲۰۰-۱۴۰۰ م[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]معماری رنسانس میانی ۱۴۰۰-۱۵۰۰ م[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]معماری رنسانس پیشرفته ۱۵۰۰-۱۶۰۰ م[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]رنسانس جنبشي فكري،هنري و فلسفي بود كه پايهه كليه اعتقادات قرون وسطايي در غرب را به لرزش انداخت و به نقطه عطفي در تمدن مغرب زمين مبدل شد.از نظر لغوي رنسانس كلمه اي فرانسوي به معني نوزايي است و ريشه آن از كلمه ي ايتاليايي ريناچتيا([/FONT][FONT=&quot]Rinascita[/FONT][FONT=&quot]) به همان معني گرفته شده است و در كل به معني زندگي دوباره و تجديد حيات اصول و نمادهاي روم و يونان باستان (هنر كلاسيك)است.از نظر انديشمندان اين دوره عصر طلايي روم تمام شده و جاي آن را تاريكي قرون وسطي گرفته ، حالا زمان تجديد حيات دوباره است.خصوصيات اصلي دوره ي رنسانس را ميتوان در سه ويژگي انسان گرايي،واقع گرايي و خردگرايي خلاصه كرد. از ديد انديشمندان عصر رنسانس جهان را آنگونه كه هست ديد و واقعييت هاي آن را كشف نمود.همچنين فرد گرايي و مطرح شدن شخصيت فردي انسانها از ويژگيهاي اين عصر است.به همين دليل در رنسانس اثر هنري به همراه هنرمند و خالقش شناخته مي شود.از طرف ديگر رنسانس عصر تشكيك در تمامي اعتقادات و باورهاي پيشين و سعي در اثبات تمام واقعيتهاي موجود است.جمله معروف رنه دكارت با عنوان "مي انديشم، پس هستم" به خودي خود بيانگر اين واقعيت است.[/FONT]​

[FONT=&quot]در دوره رنسانس تطبیق معماری با انسان و طبیعت ، به اتکا یا به وسیله دانش ریاضی و تعبیر هایش دوباره مطرح می شود و تمام خصیصه های که یک مبحث زنده را به تدریج دارا شد تا جایی که تناسبات و اندازه ها فضای معماری تابع یک هارمونی کیهانی شدند. در واقع همانطور که لئوناردو داوینچی در رساله خود می نویسد :« برای آنکه نگار گری شایسته آفرینش باشد و مبدا هنر و علم گردد می باید جهانی شود. » که بعدها در قرن نوزدهم بر اساس این گفته انقلاب بزرگی در هنر و معماری پیش آمد .اما آنچه را که می توان در باره معماری رنسانس ایتالیا و اروپا ذکر کرد را به صورت مختصر می توان گفت:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]«[/FONT][FONT=&quot]گونه های پر شمار تجربه های معماری سده میانی از دیدگاه معماران رنسانس نکته ای منفی بودو باید جای به شیوه واحدی در آفرینش معماری می داد و باید معطوف به ضابطه ها ومنظومه هاای معمارانه تازه ای می شد که در این دوران جهانی تلقی میشد در این دوران کمک گرفتن از هندسه به عنوان وسیلهای که در روان تر کردن ترکیبهای حجمی فرعی کاربرد فراوان داشت و به طراح کمک می کرد که به کمک اندازه هایی که از پیش درارتباط و در تناسب بایکدیگر سنجیده می شوند در تعیین عناصر فرعی معماری بامشکل روبرو نگردند.و گذری داشته باشند از فضای آکنده از گونه گونی تجربی به فضایی که در آن حساب و نظم در آفرینش معماری حاکم است ، که از طریق استدلالی کردن وو عقلانی کردن معماری صورت می گرفت و همچنین از روش آفرینش و اجرای واحدهای معماری خاص سده میانه به روشی نوین روی آوردن و در پی آوردهای روابط اجتماعی و حرفه ای معماران بسیار دارای اهمیت بود . معماری رنسانس ایتالیا ، دارای بیانی ویژه است و از ابزاری نو و بس مهم برای مفاهیم خود بهره می برد که مهمترین آن را می توان شکل واقعی دادن به اندیشه فضایی که دارای خصیصه پرسپکتیوی است ،دانست[/FONT][FONT=&quot]. »[/FONT]
[FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]همه جا چنین عنوان می شود که فضای معماری در دوران رنسانس ایتالیا، به دست معماران ، به شکل موجودیتی در آمد که ، در درونش ، طراحی معماری ، برنامه ریزی دیدی یا بصری می شد. که تازگی این امر در شکل اجرایی آن بود که بعدها دورنمایی پرسپکتیویه به آن افزوده شد که معماران متناسب با توان نظری خویش ، از آن بهره می گرفتند[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]در طول رنسانس به ندرت شهرهاي جديدي احداث شدند بلكه عمده فعاليت ساخت و ساز در بازسازي و گسترش شهرهاي موجود بود. سه اصل حاكم بر اين ساخت و سازها عبارت بود از[/FONT][FONT=&quot] :
1- [/FONT][FONT=&quot]خيابانهاي پهن و مستقيم با ديدها و مناظر شهري[/FONT][FONT=&quot]
2- [/FONT][FONT=&quot]الگوي شطرنجي شهر کلاسیک[/FONT][FONT=&quot]
3- [/FONT][FONT=&quot]استفاده فراوان از میدانها نه به عنوان عنصر یادمانی يا محل بازار بلكه به عنوان ميدانهاي مسكوني[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]خيابانهاي باريك و ارگانيك قرون وسطا بايد هندسي مي‌شدند. خيابانهاي جديد با نقاط عطف از دل هزار توي بافت قديمشان بريده شدند. تنها نظم و زيبايي‌شناسي نبودکه بر شکل‌ شهر اثر می‌گذاشت. استفاده عمومي از وسايل نقليه چرخ دار استانداردهاي جديدي را بويژه براي خيابانها طلب مي‌كرد. ملاحظات نظامي نيز نقش موثري در شكل دهي به شهر داشتند[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
· [FONT=&quot]میدان در رنسانس:[/FONT]

[FONT=&quot]نمایش یک میدان ایده ال که توط فرانچسکو دی گیورگیو و پیرودلا فرانچسکا در قرن پانزدهم تهیه شد، گروهی از تک بناهای عظیمی را نشان می دهد که بر روی کرسی های خاص خود قرار گرفته اند.پله های متعددی سطح پایینی میدان را با سطح کرسی ها متصل کرده است.خیابانی با کف سازی هندسی نیز از جلوی میدان رد شده ،ستون های یادمانی مشابه دوران باستان ،محل برداشت آب و طاق نصرتی در انتهای میدان دید ناظر به بی نهایت را مسدود ساخته است.در دو سوی این طاق پیروزی دو بنای عمومی؛، یکی ساختمانهای مذهبی و دیگری یک تماشاخا نه ی با فاصله ای مساوی جلوه کری می کنند که با سنت میدان سازی قرون وسطایی در تضاد بوده است و به جای داشتن بدنه های بهم پیوسته،بدنه ها اغلب به صورت احجامی منفرد مطرح شده اند.تفزون بر آن بیشتر ساختمان محصور کننده ی میدان نیز مسکونی نبوده و جای خود را به بناهای عمومی داده اند.استفاده از عناصر یادمانی باستانی در این میادین نسبت به قرون وسطایی موجب شده اند ظاهری رسمی و تشریفاتی تر داشته باشندولی این طرح آرمانی بخاطر مغایرت کامل با سنت های رایج تنها توانست در مرکز شهر کوچک پنزا محقق گردد.[/FONT]
[FONT=&quot]دومین میدان مهم در دوره ی رنسانس معروف به میدان دو کاله ر ویگه وانو ساخته شد که بر خلاف الگوی بالا به صورت میدانی محصور و رواق های پیرامونی در سال های 1495-1493 بود.د این دوره رواق را به عنوان عنصری وحدت دهنده از قرون وسطایی وام گرفته و آن را بسط و توسعه داده و در کل رواق سازی در دوران رنسانس خانه های مسکونی اطراف میدان به هم دوخته می شوند.ولی در دوران باستان صرفا فضاهای عمومی ومغازه ها به کمک رواق به یکدیگر پیوند داده می شدند.[/FONT]
[FONT=&quot]میادین دوران رنسانس بر اساس عملکرد ترافیکی آن ها به سه گروه تقسیم می شدند.[/FONT]
[FONT=&quot]نخست فضاهای تردد که هم به وسیله پیاده ها وهم ارابه ها مورد استفاده قرار می گرفت.[/FONT]
[FONT=&quot]دوم میدان های مسکونی که اساسا برای تامین دسترسی محلی بوجود امده و مضاف بر ان فضای تفریحی لازم برای پیاده ها رانیز فراهم می نمود.[/FONT]
[FONT=&quot]سوم میدان به عنوان یک فضای پیاده که اصولا تردد و وسایل نقلیه چرخ دار در آن ها ممنوع بود. میدان های رنسانس علاوه بر کاربردهای عملی وق ، در مواقع بسیاری تنها به عنوان نماد و یا برای زیبایی به صورت زمینه ای برای یک مجسمه یا بنای یادبود ویا بصورت جلوخان (صحن مقابل یک ساختمان مهم)به کار می رفته است.[/FONT]
[FONT=&quot]میادین فضاهای محصور تحت تاثیر سه نوع اصلی ساختمان قرار داشتند:نخست ساختمانهای عمومی و مذهبی،دوم ساختمانهای مسکونی که به شکل ردیفی ساخته می شدند،و سوم بازار و سایر ابنیه ی تجاری.[/FONT]
[FONT=&quot]شهرسازان دوره ی رنسانس فضا را به کمک عناصر محوطه سازی چون ستون ها ، دیوا ره هاف سکوها و یا کاشتن انواع مختلف درختان و بوته ها محدود کرده و در اغلب موارد از این شیوه های گوناگون محصور نمودن فضا به صورت مرکب استفاده می کردند[/FONT]
[FONT=&quot]خلق میدان یا فضای محصور نه به وسیله تسلط یک عنصر یادمانی بر فضا ، بلکه توسط هماهنگی عناصر موجود احتمالا جالب ترین پدیده در دوران رنسانس می باشد.چنین میدان هایی اساسا ماهیتی مسکونی داشتند و تنها ورود وسایل نقلیه ی متعلق به ساکنین واحدهای مربوطه به این فضاها مجاز بود.[/FONT]
[FONT=&quot]میدان پلاس دوگا یا پلاس رویال و میدان کاونت گاردن لندن از جمله این میدان ها بودند که تقریبا در اواخر رنسانس و اوائل دوران باروک شکل گرفتند.[/FONT]

 

[Amir M@hdi.A]

4

4

4
· [FONT=&quot]تفاوت قرون وسطی- رنسانس[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
​

[FONT=&quot]تصور جديد از فضا اولين بار خود را در نقشه‌هاي جغرافيايي دوران رنسانس نشان داد. با مقايسه نقشه‌هاي قرون وسطا با نقشه‌هاي قرن پانزدهم به راحتي مشخص مي‌شود كه نقشه‌هاي قرون وسطا دنيا را آنگونه كه هست نشان نمي‌دهند بلكه تصاويري از ديدگاه مسيحيت به جهان مي‌باشند. معمولا اورشليم در مركز نقشه قرار داشت و گاهي نيز كل نقشه به بدن مسيح تشبيه مي‌شد. برعكس نقشه‌هاي رنسانس ارايه صحيح و هندسي را هدف خود قرار داده بودند و اين شيوه در سال 1569 با نقشه جهاني مركاتور به اوج خود رسيد. اگرچه اين واقع گرايي هنوز نتوانسته بود تصور زمين مركزي جهان را بر هم زند و اين طرز فکر تا زمان كوپرنيك ادامه يافت. به اين وسيله تصور رنسانسي از جهان، فضاي يكدست واقعي و تجربي را با همان تصور زمین مركزی همیشگی يك جا ارايه كرد[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]اين تصور در انديشه‌هاي مربوط به شهر ايده‌آل با وضوح بيشتري ديده مي‌شود. شهر رنسانس همواره در جستجوي فرم ايده‌آل بود در حالي كه شهرهاي قرون وسطا به عنوان تجسم زنده[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot] خود به خود ايده‌آل و كامل بودند. در طول اين دوران تحقيقات علمي زيادي در مورد طراحي شهرها انجام گرفت و اگر چه اين مطلب تا سال 1593 كه شهر ايده‌آل پالمانوا[/FONT][FONT=&quot] (Palma Nova) [/FONT][FONT=&quot]توسط ساوورگنان و اسكاموزي ساخته شد طول كشيد، اما نهايتا پس از آن رسالات زيادي در اين باب به قلم معماران مختلف نوشته شد. لئون باتيستا آلبرتي (72-1404) بزرگترين نظریه پرداز رنسانس كارش را با جمله‌اي بر اساس تجربیاتش آغاز مي‌كند[/FONT][FONT=&quot]:
"" [/FONT][FONT=&quot]مطمئنا شكل شهر و پراكندگي اجزاي شهر بايد بر اساس تنوع مكانها متفاوت باشد. همانگونه كه مي‌توان ديد، ايجاد يك سطح گسترده، مدور يا چهارگوش يا هر شكل منظم ديگري بر فراز يك تپه به آساني ايجاد آن بر يك سطح صاف نيست[/FONT][FONT=&quot]. ""[/FONT][FONT=&quot]پس از آن نهايتا به اين نتيجه مي‌رسد كه[/FONT][FONT=&quot] :
"" [/FONT][FONT=&quot]از ميان همه شهرها، شهرهاي دايره‌اي شكل بيشترين گنجايش را دارند[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]اثر فيلارته (ن.ك. تصوير شماره 2) در حقيقت بر پايه يك دايره با نقشي ستاره مانند در ميان آن و يك ميدان و كليساي مركزي در وسط دايره طراحي شده است. فرانچسكو دي جورجيو در رساله‌اي تعداد زيادي پلان مركز‌گرا براي سايتهاي مختلف را ارايه مي‌كند كه در آنها ملاكها و شرايط تجربي با معيارهاي ايده‌آل يكي شده‌اند. وي در بعضي از كارهايش به سلاحهاي جديد و به خصوص سلاحهاي گرم توجه کرد و سيستمهاي تدافعي شهري را بوجود آورد و گسترش داد[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]نتیجه گیری[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

· [FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]تاریخچه میدان در اروپا[/FONT][FONT=&quot]:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]بررسی تاریخی میدان را می توان با مروری کوتاه از تمدن های کهن اروپایی آغاز نمود. مجموعه دوره های قابل تشخیص عبارتند از: [/FONT][FONT=&quot]یونان، روم، قرون وسطی و رنسانس[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
- [/FONT][FONT=&quot]تقریبا چهر عنصر اصلی، تشکیل دهنده شهر های کهن یونان هستند که از زمان تشکیل اولین پولیس ها[/FONT][FONT=&quot] «Polis» [/FONT][FONT=&quot]ردگیری می شوند. محلات مسکونی، مراکز اجتماعی، آکروپلیس (مرکز مذهبی) و آگورا[/FONT][FONT=&quot] «Agora» [/FONT][FONT=&quot]یا میدان که نظام مبتنی بر اداره همگانی شهر، میدان یا آگورا را به مهمترین فضای شهر بدل می ساخت که صحنه اصلی حیات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روزانه جامعه شهری بوده است. مرکزیت نسبی فیزیکی و محصور بودن از ویژگی های اصلی میدان در یونان به شمار می رود. در مواردی که امکان محصور بودن آگورا با ابنیه وجود نداشت، رواقی به دور آگورا آن را محصور می کرد. آگورا غالبا مستطیل شکل بوده و ۲۰/۱ تا ۳۰/۱ سطح شهر را اشغال می کرد[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
- [/FONT][FONT=&quot]فضای شهری در روم باستان شباهت فراوانی به تمدن یونان دارد. با این تفاوت که مراکز اجتماعی و مذهبی با اجتماع در اطراف میدان یا فوروم[/FONT][FONT=&quot] «Forum» [/FONT][FONT=&quot]مرکزیت نیرومند تری به میدان می دهد و پیشرفت تکنیک ساختمانی، مراکز گذران اوقات فراغت مانند حمام و آمفی تئاتر را نیز شاخص می سازد. تقش اصلی مبادلات بازرگانی و تجاری به میدان شپرده می شود وبرای کارکرد بهتر آن، غالبا با ایجاد موانعی از ورود وسایل نقلیه جلوگیری می شد. اگر آگورا بر سر راه ارتباط دروازه اصلی شهر با آکروپلیس واقع بود، فوروم معمولا از تقاطع دو معبر اصلی شکل می گرفت[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
- [/FONT][FONT=&quot]دوره بعدی دوره ای است که از سده های ۱۰ و۱۱ آغاز می شود. فئودالیسم و کلیسا دو عنصر اصلی قرون وسطی به شمار می روند که مناسبات هر یک، آثار معینی در شهر ها بر جای گذاشته است. عناصر اصلی و مهم شهر ها در این دوره عبارتند از: فضاهای مذهبی، فضای تجاری و فضای حکومتی که نقش مهمی را در سازماندهی و مکان یابی میدان ها بر عهده دارند.علیرغم بافت ارگانیک و بی نظمی عمومی شبکه معابر، جهت گیری به سمت میدان با درجه اهمیت متفاوت با عرض معبر ارتباط می یابد و هر چه به محوطه مسکونی نزدیک تر می شود، عرض معبر هم کمتر می شود.شهر های این دوره اگر چه بزرگتر از شهر های یونان و روم هستند ولی به دلیل ضرورت استفاده بیشتر از زمین، وسعت میادین کمتر از آگورا و فوروم است[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]
- [/FONT][FONT=&quot]دوره موثر بعدی در تاریخ شهرنشینی اروپا از دوران رنسانس آغاز شده و تا انقلاب صنعتی ادامه می یابد.توجه عمیق به مفاهیم زیبایی شناسی در معماری و طراحی شهری، تاکید بر نظم و تقارن، به شکل و نظم کشیدن بی نظمی های قرون وسطی، باور عمیق به تاثیر در زندگی انسان از طریق به کارگیری نظم هندسی از نکات بارز شهرسازی این دوره است. شهر سازی مفهومی تازه یافته و اهتمام بسیاری از هنرمندان به عناصر اصلی عملکردی و پیوند ارگانیک آنها در زندگی شهری با یکدیگر معطوف می شود[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]منابع:[/FONT]

[FONT=&quot]موریس،جیمز،1387،تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی،راضیه رضا زاده،تهران،دانشگاه علم و صنعت ایران[/FONT]
[FONT=&quot]پاکزاد،جهانشاه،1389،تاریخ شهر از آغاز تا انقلاب صنعتی،تهران،آرمان شهر[/FONT]
[FONT=&quot]بنتلي،اي ين(1386)محيط هاي پاسخده،ترجمه دكتر مصطفي بهزادفر،دانشگاه علم و صنعت[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]گيدئين،زيگفريد،فضا،زمان و معماري،ترجمه منوچهر مزيني،تهران شركت انتشارات علمي و فرهنگي[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]بيكن،ادموند(1377)طراحي شهرها،ترجمه فرزانه طاهري،تهران مركز مطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري ايران،وزارت مسكن و شهرسازي[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]توسلي،محمود،طراحي فضاي شهري،[/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]هرمن،ريچارد،يازوسكي،آندرو ،مباني طراحي شهري،ترجمه راضيه رضازاده، مصطفي عباس زادگان،انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران[/FONT][FONT=&quot].
[/FONT][FONT=&quot]ضيابخش،ندا(1385)روند تحول ميدان در طول تاريخ،مجله معماري و شهرسازي(شهرسازي و طراحي شهري) انتشارات بازرگاني و توزيع شركت اپتوفرم[/FONT][FONT=&quot].[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot][/FONT]
​

​