در تفسیر شیوه رازی بیان شد که به دلیل طولانی شدن حکومت سلجوقیان و همچنین وسعت قلمرو آنها تقریباً اکثر بناهای رازی مربوط به سلجوقیان است. در شیوه آذری نیز پس از حمله مغول و ویرانی های آن غیر از تعدادی بنا در شهرهای مراغه و تبریز و سلطانیه اکثر بناهای این شیوه در عهد تیمور و جانشینان او ساخته شده اند.
[h=3]معماری دوره حکومت تیموریان[/h] از آنجایی که ماوراءالنهر آسیای میانه (خراسان شرقی) و افغانستان جزو قلمرو تیمور بود، لذا تعدادی از این بناها در این شهرها قرار دارند. تیمور با آن که مانند گذشتگان خود بسیاری از بناها را ویران و مردم شهرها را قتل عام کرد، لکن بسیاری از شهرها و اماکن مقدس را از ویرانی مصون داشت. هنر و معماری در دوره تیموری به اوج تازه ای از کمال رسید که مرکز آن سمرقند بود. تیمور مهندسان ماهر و معماران کارآزموده و هنرمندان مختلف را از سراسر قلمرو پهناور خود به خدمت فراخواند و در سمرقند بسیاری از بناهای شایان توجه را بنا کرد. اما در ایران به ویژه در خراسان کنونی نیز تعداد بنای با شکوه احداث کرد که امروزه از شاهکارهای معماری ایران به شمار می روند که به شرح مختصری درباره آن ها می پردازیم :
مدرسه غیاثیه خرجرد یا خرگرد این بنا در نیمه قرن نهم در شهرستان خواف ساخته شد. بنا از نظر معماری یکی از بناهای مهم شیوه آذری است. این مدرسه توسط قوام الدین شیرازی از معماران معروف و برجسته عهد تیموری و پسرش غیاث الدین ساخته شد.
بنا برجستگی ها و فرورفتگی های متنوع و پلان جالبی دارد و دارای نسبت های دقیق چهار ایوانی است. حیاط آن چهارگوش و دارای گچبری ها و کتیبه سازی های زیبا و مقرنس های پر کار و تو در تو است، نمای در خور ستایش آن که در کوتاه و پهن می نماید، در عمق سردری برازنده قرار دارد. تمام نمای ساختمان حالتی افقی و خوابیده را القا می کند که شیوه های تازه در معماری عصر تیموری است.
مسجد گوهرشاد مشهد در مجاورت مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) مسجدی عظیم و زیبا که بانی آن گوهرشاد خاتون یا گوهرشاد آغا همسر شاهرخ پسر تیمور است، ساخته شد. سر در آن شیوه سمرقندی دارد که مزین به تزیینات تو رفتگی و پیش آمدگی است که عمق و نیرو به بنا می بخشد.
مناره های ضخیم برج مانند که در کنار گوشه های خارجی نمای سر در و به صورت برجسته قرار گرفته تا زمین ادامه دارد. سراسر نما و طاق نماهای حیاط از بهترین نوع آجر لعاب دار و کاشی معرق پوشیده شده است. معمار آن قوام الدین شیرازی است که بانی بسیاری از بناهای عصر شاهرخ پسر تیمور است. بنا مربوط به دوره دوم شیوه آذری است. مسجد دارای میانسرا چهار ایوانی است که در یکی از ایوانها تاق آهنگ دارد قسمت اعظم بنا (گنبدخانه و ایوان آن) در سی سال اخیر به کلی بازسازی و کلاً از بتون ساخته شده اند.
در دوره دوم شیوه آذری تعداد زیادی بنا در خارج از ایران کنونی و در خراسان بزرگ (آسیای میانه) ساخته شده است که تماماً در قرن نهم ساخته شده اند. از دیگر بناهایی که به استاد قوام الدین شیرازی نسبت داده شده است آرامگاه گوهر شاد هرات است. ساختمان گنبد این بنا سه پوسته است.
منبع
ars-disa.ir
[h=3]معماری دوره حکومت تیموریان[/h] از آنجایی که ماوراءالنهر آسیای میانه (خراسان شرقی) و افغانستان جزو قلمرو تیمور بود، لذا تعدادی از این بناها در این شهرها قرار دارند. تیمور با آن که مانند گذشتگان خود بسیاری از بناها را ویران و مردم شهرها را قتل عام کرد، لکن بسیاری از شهرها و اماکن مقدس را از ویرانی مصون داشت. هنر و معماری در دوره تیموری به اوج تازه ای از کمال رسید که مرکز آن سمرقند بود. تیمور مهندسان ماهر و معماران کارآزموده و هنرمندان مختلف را از سراسر قلمرو پهناور خود به خدمت فراخواند و در سمرقند بسیاری از بناهای شایان توجه را بنا کرد. اما در ایران به ویژه در خراسان کنونی نیز تعداد بنای با شکوه احداث کرد که امروزه از شاهکارهای معماری ایران به شمار می روند که به شرح مختصری درباره آن ها می پردازیم :
مدرسه غیاثیه خرجرد یا خرگرد این بنا در نیمه قرن نهم در شهرستان خواف ساخته شد. بنا از نظر معماری یکی از بناهای مهم شیوه آذری است. این مدرسه توسط قوام الدین شیرازی از معماران معروف و برجسته عهد تیموری و پسرش غیاث الدین ساخته شد.
بنا برجستگی ها و فرورفتگی های متنوع و پلان جالبی دارد و دارای نسبت های دقیق چهار ایوانی است. حیاط آن چهارگوش و دارای گچبری ها و کتیبه سازی های زیبا و مقرنس های پر کار و تو در تو است، نمای در خور ستایش آن که در کوتاه و پهن می نماید، در عمق سردری برازنده قرار دارد. تمام نمای ساختمان حالتی افقی و خوابیده را القا می کند که شیوه های تازه در معماری عصر تیموری است.
مسجد گوهرشاد مشهد در مجاورت مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) مسجدی عظیم و زیبا که بانی آن گوهرشاد خاتون یا گوهرشاد آغا همسر شاهرخ پسر تیمور است، ساخته شد. سر در آن شیوه سمرقندی دارد که مزین به تزیینات تو رفتگی و پیش آمدگی است که عمق و نیرو به بنا می بخشد.
مناره های ضخیم برج مانند که در کنار گوشه های خارجی نمای سر در و به صورت برجسته قرار گرفته تا زمین ادامه دارد. سراسر نما و طاق نماهای حیاط از بهترین نوع آجر لعاب دار و کاشی معرق پوشیده شده است. معمار آن قوام الدین شیرازی است که بانی بسیاری از بناهای عصر شاهرخ پسر تیمور است. بنا مربوط به دوره دوم شیوه آذری است. مسجد دارای میانسرا چهار ایوانی است که در یکی از ایوانها تاق آهنگ دارد قسمت اعظم بنا (گنبدخانه و ایوان آن) در سی سال اخیر به کلی بازسازی و کلاً از بتون ساخته شده اند.
در دوره دوم شیوه آذری تعداد زیادی بنا در خارج از ایران کنونی و در خراسان بزرگ (آسیای میانه) ساخته شده است که تماماً در قرن نهم ساخته شده اند. از دیگر بناهایی که به استاد قوام الدین شیرازی نسبت داده شده است آرامگاه گوهر شاد هرات است. ساختمان گنبد این بنا سه پوسته است.
منبع
ars-disa.ir
