[مصالح ساختمانی] آجر
- شروع کننده موضوع maral55
- تاریخ شروع
suro0sh
عضو جدید
[مصالح ساختمانی] آجر
سلام، راجع به مصالح تاپیک زیاده، اما این تحقیق خودمه که برای درس شناخت مواد و مصالح داشتم امیدوارم بدردتون بخوره،چون حجمش زیاده در چند بخش پست میکنم عکس هاش رو هم اضافه میکنم حتما :
آجرBrick)) - قسمت اول
پیشگفتار:
آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی شناخته شده است که از پختن خشت خشک شده به دست می آید، به عبارت دیگر آجر سنگي است ساختگي (مصنوعي) ودگرگون كه نوع رسي آن از پختن خشت (گل شكل داده شده) و نوع ماسه آهكي آن از عمل آوردن خشت ماسه آهكي (كه از فشردن مخلوط همگن ماسه سيليسي و آهك در قالب ساخته ميشود) با بخار تحت فشار زياد به دست مي‌آيد، آجرهاي بتني همانند بلوكهاي سيماني تهيه ميشوند، که در ادامه به تفصیل به جزئیات آنها پرداخته می شود.
مراحل تهیه و پخت آجر:
پختن آجر باید همزمان با پیدایش آتش، نخست در دشت هایی که سنگ پیدا نمی شده اختراع شده باشد. نخستین بار از گل پخته دیواره ها و کف اجاق ها، به آجر پزی پی بردند. پیشینۀ آجرپزی در خوزستان و میان رودان (بین النهرین) زودتر از جاهای دیگر ایران زمین است، و در هندوستان تا شش هزار سال پیش می رسد. به طور کلی تولید آجر شامل مراحل زیر است:
الف. تهیه مواد اولیه:
مادۀ اولیه اساسی در تهیۀ آجر، خاک آجر پزی است که نقطه ذوب آن کمتر از 1250 درجه سانتی گراد است.علاوه بر خاک رس مواد دیگری مانند ماسه، سنگ آهک، فلدسپات ها، سولفاتها، ترکیبات آهن و رستنی ها نیز کم و بیش در خاک آجر وجود دارند و مقدار آنها در کیفیت و ویژگی های آجر تولیدی بسیار موثر است.
1. خاک رس: میزان خاک در گل آجر بسیار مهم است، خاک رس زیاد گل آجر را تو پر می کند ولی باعث ترک خوردن خشت به هنگام خشک شدن، و تغییر شکل آن به هنگام پختن در کوره می شود. خاک رس درخاک باید به اندازه ای باشد که گل آن تنها، دور دانه های ماسه (دو میکرون تا دو میلی متر) را اندود کرده و جاهای خالی استخوان بندی ماسه ای را پر کند ونه بیشتر. خاک رس زیادترازاین، هنگام خشک شدن خشت جمع میشود و خشت ترک میخورد. کم بودن خاک رس در خاک، به اندازه ای که دور دانه های ماسه گل اندود نگرددوجاهای خالی استخوان بندی ماسه ای پر نشود، دانه های ماسه بهم دیگر نمی چسبند و جاهای خالی میان آنها پر نمی شود و خشت داردی تاب فشاری زیاد نخواهد شد. خاک رسی را که برای تهیه آجرانتخاب می کنند لازم نیست که رس خالص بوده و بدون ترکیبات دیگر باشد. فقط کافی است که نا خالصی هایی از قبیل ریشه گیاهی – چوب – ذغال وغیره درآن وجود نداشته باشد. زیرا این مواد هنگام پختن آجر درداخل کوره سوخته و جای آنها خالی می ماند وازمقاومت آجر کم می کند. طبق استاندارد خاک مصرف شده در آجرپزی باید دارای اکسید سیلسیم، اکسید آلومینیم، اکسید آهن، اکسید کلسیم و اکسید منیزیم باشد.
2. ماسه: ازموارد دیگری که در خاک آجرپزی وجود دارد ماسه است، ماسه بعنوان استخان بندی گل آجر عمل می کند درحالیکه خاک رس نقش پرکننده میان دانه های ماسه را دارد. درموقع خشک شدن خشت ، استخوان بندی ماسه ای از جمع شدن و ترک خوردن خشت جلوگیری می کند، اگرزیاد باشد برای گل رس چسبنده جا نمی ماند و آجری که با خشت پر ماسه پخته شود، ترد و پوک و کم تاب می گردد. اگردانه درشت سنگ سیلیسی یا سیلیکاتی در خشت بماند، چون با بالارفتن درجه گرما حجمش زیاد می شود وبا جمع شدن خشت همگام پختن هماهنگی ندارد، درآجر در دانه های سنگ ترک های مویی پیدا می گردد. برای جلوگیری، باید خاک آجر را آسیاب کرد و یا سنگهای درشت را از خاک بیرون آورد. همچنین میتوان برای ساختن سفالهای ممتاز،خاکهای ماسه دار را دوغ آب کرده (باافزدون آب) تا ماسه درشت آن ته نشین شود و خاک رس پر مایه بدست آید.
3. سنگ آهک(CaCO3): سنگ آهک نیز کم و بیش در خاک آجر وجود دارد، مقدار کمی از آن در خاک آجر باعث سفیدی رنگ آجر شده و به آجر صدمه نمی زند. ولی چنانچه مقدار آن از حد مجاز بیشتر شود در خاک نقش گداز آور را داشته و باعث کاهش درجۀ خمیری شدن خاک می شود. در صورتی که دانه های آهک به صورت درشت در خشت بماند، در هنگام پختن آجر در کوره، آهک می پزد و به آهک زنده (CaO) تبدیل می شود، که پس از مصرف شدن، آب ملات را می مکد و شکفته شده و باد می کند و آجر را می ترکاند که به این پدیده آلوئک می گویند.
4. سولفاتها و ترکیبات آهن دار: از جمله مواد اضافی دیگر که در خاک مصرفی وجود دارد سولفاتها و ترکیبات آهن دار هستند. سولفاتها از قبیل سولفات منیزیم، سولفات سدیم، سولفات پتاسیم و سولفات کلسیم(سنگ گچ) چنانچه به صورت گرد و یا دانه در خاک آجر وجود داشته باشد، باعث می شوند که سطح آجر در صورت تماس و جذب آب، سفیدک و یا شوره بزند. وجوداکسید های آهن در خاک آجر، درجه پخت آجر را کاهش می دهند، به همین دلیل در آجر های نسوز باید مقدار آن خیلی کم باشد. چنانچه در خاک آجر اکسید آهن(Fe2o3) بیش از 5 درصد وزن خاک باشد، رنگ آجر تولیدی قرمز خواهد بود.
5. فلدسپات: فلدسپات، در خاک آجر، کار گداز آور را می کند و گرمای خمیری شدن آجر را در کوره به 1100 تا 1150 درجه پایین می آورد.
6. رستنی ها: گیاهان، ریشۀ گیاهان و رستنی های دیگر مانده در خشت، در کوره می سوزند و جایشان در آجر خالی می ماند و آجر پوک می شود. برای ساختن آجر پوک و سبک، به گل خاک اره می زنند، خاک اره در کوره می سوزد و جایش خالی می ماند و آجر پوک و سبک می گردد. از این نوع آجر برای گرما بندی و صدا بندی استفاده می شود.
7. آب: آب مورد مصرف در آجر، مخصوصاً آجر ماسه آهکی باید پاک و بدون دانه های شناور باشد. لذا بهتر است از آب آشامیدنی استفاده گردد و در هر حال نمی توان از فاضل آب کارخانه ها که ممکن است با آهک و سیلیس ترکیب شیمیایی داشته باشد استفاده نمود.
ب. عمل آوردن خاک:
خاک آجر باید عاری از کلوخه باشد. برای این کار خاک را هوا می دهند و آنرا آسیاب می کنند. برای تهیه آجر مرغوب خاک را می شویند و پس از خشک شدن از الکهای مخصوص می گذرانند.
ج. ساختن گل و خشت:
برای تهیه گل به طریق مختلف به خاک آجر آب اضافه می کنند، که مقدار آن بستگی به روش تولید خشت دارد. معمولاً خشت را به 3 روش "گل شل یا خمیری"، "گل سفت" و "گل خشک فشاری" می سازند:
1. گل شل یا خمیری: از قدیمیترین روش های تهیۀ خشت آجر، روش تهیۀ گل شل است. در این روش خاک را با مقدار حدود 25 درصد وزنش، آب مخلوط می کنند و آنرا خوب ورز می دهند تا تمام دانه های خاک، آب اندود شده و گل خمیری شکل به دست آید. در این روش چون خشت زنی با دست انجام می شود، از این رو برای شل کردن گل و امکان بهتر قالب گیری آن، از آب بیشتری استفاده می شود. عیب این روش آن است که آب خشت تر را در خشت خشک کن بخار می کنند که این کار علاوه بر آنکه هزینه دارد، جای آب بخار شده در آجر خالی می ماند، آجر پوک شده و تاب آن کاهش می یابد.
2. گل سفت: در این روش حدود 12 در صد وزن خاک، آب اضافه می کنند، هم زدن و ورز دادن گل توسط دستگاه های همزن مخصوص این کار صورت می گیرد. در این روش گل سفت از داخل دستگاهی عبور داده می شود که در انتهای آن مقطع، قالب آجر و یا سفال مورد نظر وجود دارد. گل سفت در موقع خروج از دستگاه شکل قالب را به خود گرفته و به صورت یک ستون شکل گرفته از قالب خارج می شود. برای تولید خشت آجر، گل شکل گرفته پس از خروج از قالب توسط سیم برش اتوماتیک به ضخامت های مورد نظر بریده می شود و برای خشک کردن خشت خام آجر توسط نوار نقاله به سمت خشک کن ها هدایت می شود.
3. گل خشک فشاری: در این روش روی خاک پودر و گرد شده، حدود 8 درصد وزن خاک، آب می پاشند و آنرا هم می زنند تا تمام دانه ها نمناک شوند. در این روش عمل خشت زنی توسط فشار زیاد دستگاه پرس صورت می گیرد که اگر خاک یکسان نمناک نشده باشد، آجری که با خشت فشاری آن ریخته شود ترک می خورد.
د. خشت زنی:
بعد از تهیۀ گل آنرا با توجه به شکل آجر قالب گیری می کنند. در کارخانه های قدیمی خشت زنی با دست و در کارخانه های جدید کلیۀ عملیات خشت زنی با ماشین انجام می گردد. هر قدر خشت کمتر هوا داشته باشد جسمی تو پر تر و با وزن مخصوص بیشتر(وزن بیشتردرحجم ثابت) حاصل می شود و آجر بدست آمده محکمتر و مقاومتر می باشد.
ﻫ. خشک کردن خشت:
وقتی خشت ها از قالب خارج می شوند دارای حدود 8 تا 25 درصد رطوبت هستند که باید برای بدست آوردن مقاومت ابتدایی و کاهش هزینۀ تولید و بهبود کیفیت آجر تولیدی، پیش از آنکه به کورۀ آجر پزی برده شوند، خشک شوند. خشک کردن خشت ها به دو روش سنتی و صنعتی صورت می گیرد. در روش سنتی خشتها در روی زمین و زیر آفتاب خشک می شوند، ولی در روش صنعتی این عمل در دستگاه خشک کن که عموماً حرارت آن از حرارت خروجی کوره آجر پزی تامین می شود، صورت می گیرد. همچنین خشت می بایست از همه سو خشک شود تا خم نگردد، نپیچد و ترک نخورد و اگر در جای رو باز یا سر پوشیدۀ دور باز که در آن هوا می وزد خشت را خشک کنند، چون هوا از یک سو می وزد، خشت از همان سو خشک می شود و در سوی دیگر ترک بر می دارد. برای خشک کردن خشت باید به آهستگی به آن هوای گرم خشک دمید تا نم خشت از هر سو بخار شده و همۀ خشت خشک شود. خشت در هوای آزاد پس از 3 تا 15 روز خشک می گردد، در جاهای نمناک بیشتر به درازا می کشد و اگر سرما زیاد باشد، خشت تر، یخ می زند و خرد می شود. برای آنکه خشت یکنواخت خشک گردد، آن را در خشت خشک کن خشک می گذارند.
و. پختن آجر:
گداختن و پختن آجر یکی از مهمترین قدمها در ساخت آجر است. در این مرحله به خشت خشک شده به اندازه ای گرما داده می شود که آب تبلور(آب شیمیایی) ذرات خاک رس از بین برود و دانه های خاک به یکدیگر چسبیده و به جسم سخت و یکپارچه ای که تحت شرایط جوی و مکانیکی پایدار است تبدیل شود. آجر ساختمانی در گرمای 800 تا 900 درجه به ترتیبی که در زیر آمده است پخته می شود.
• در گرمای تا 100 درجه خشت خشک می شود و حالت خمیری و چسبناکی آن از بین می رود.
• در گرمای 500 درجه به بالا آب شیمیایی خاک رس از آن جدا می گردد.
• در گرمای حدود 900 درجه خشت می پزد و دانه های خاک به هم چسبیده و یک جسم یکپارچه و مقاوم به نام آجر تولید می شود.
• در درجه حرارت بین 900 تا 1400 انواع آجر سفال و سرامیک و در گرمای بیش از 1400 درجه چینی و نسوز ساخته می شود.
اینم ادرس سایت سازنده آجر و تایل شیشه ای در کشور ایتالیا - عکس های خیلی جالب داره،
http://www.mattonepoesia.com/sito_eng/home.php
سلام، راجع به مصالح تاپیک زیاده، اما این تحقیق خودمه که برای درس شناخت مواد و مصالح داشتم امیدوارم بدردتون بخوره،چون حجمش زیاده در چند بخش پست میکنم عکس هاش رو هم اضافه میکنم حتما :
آجرBrick)) - قسمت اول
پیشگفتار:
آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی شناخته شده است که از پختن خشت خشک شده به دست می آید، به عبارت دیگر آجر سنگي است ساختگي (مصنوعي) ودگرگون كه نوع رسي آن از پختن خشت (گل شكل داده شده) و نوع ماسه آهكي آن از عمل آوردن خشت ماسه آهكي (كه از فشردن مخلوط همگن ماسه سيليسي و آهك در قالب ساخته ميشود) با بخار تحت فشار زياد به دست مي‌آيد، آجرهاي بتني همانند بلوكهاي سيماني تهيه ميشوند، که در ادامه به تفصیل به جزئیات آنها پرداخته می شود.
مراحل تهیه و پخت آجر:
پختن آجر باید همزمان با پیدایش آتش، نخست در دشت هایی که سنگ پیدا نمی شده اختراع شده باشد. نخستین بار از گل پخته دیواره ها و کف اجاق ها، به آجر پزی پی بردند. پیشینۀ آجرپزی در خوزستان و میان رودان (بین النهرین) زودتر از جاهای دیگر ایران زمین است، و در هندوستان تا شش هزار سال پیش می رسد. به طور کلی تولید آجر شامل مراحل زیر است:
الف. تهیه مواد اولیه:
مادۀ اولیه اساسی در تهیۀ آجر، خاک آجر پزی است که نقطه ذوب آن کمتر از 1250 درجه سانتی گراد است.علاوه بر خاک رس مواد دیگری مانند ماسه، سنگ آهک، فلدسپات ها، سولفاتها، ترکیبات آهن و رستنی ها نیز کم و بیش در خاک آجر وجود دارند و مقدار آنها در کیفیت و ویژگی های آجر تولیدی بسیار موثر است.
1. خاک رس: میزان خاک در گل آجر بسیار مهم است، خاک رس زیاد گل آجر را تو پر می کند ولی باعث ترک خوردن خشت به هنگام خشک شدن، و تغییر شکل آن به هنگام پختن در کوره می شود. خاک رس درخاک باید به اندازه ای باشد که گل آن تنها، دور دانه های ماسه (دو میکرون تا دو میلی متر) را اندود کرده و جاهای خالی استخوان بندی ماسه ای را پر کند ونه بیشتر. خاک رس زیادترازاین، هنگام خشک شدن خشت جمع میشود و خشت ترک میخورد. کم بودن خاک رس در خاک، به اندازه ای که دور دانه های ماسه گل اندود نگرددوجاهای خالی استخوان بندی ماسه ای پر نشود، دانه های ماسه بهم دیگر نمی چسبند و جاهای خالی میان آنها پر نمی شود و خشت داردی تاب فشاری زیاد نخواهد شد. خاک رسی را که برای تهیه آجرانتخاب می کنند لازم نیست که رس خالص بوده و بدون ترکیبات دیگر باشد. فقط کافی است که نا خالصی هایی از قبیل ریشه گیاهی – چوب – ذغال وغیره درآن وجود نداشته باشد. زیرا این مواد هنگام پختن آجر درداخل کوره سوخته و جای آنها خالی می ماند وازمقاومت آجر کم می کند. طبق استاندارد خاک مصرف شده در آجرپزی باید دارای اکسید سیلسیم، اکسید آلومینیم، اکسید آهن، اکسید کلسیم و اکسید منیزیم باشد.
2. ماسه: ازموارد دیگری که در خاک آجرپزی وجود دارد ماسه است، ماسه بعنوان استخان بندی گل آجر عمل می کند درحالیکه خاک رس نقش پرکننده میان دانه های ماسه را دارد. درموقع خشک شدن خشت ، استخوان بندی ماسه ای از جمع شدن و ترک خوردن خشت جلوگیری می کند، اگرزیاد باشد برای گل رس چسبنده جا نمی ماند و آجری که با خشت پر ماسه پخته شود، ترد و پوک و کم تاب می گردد. اگردانه درشت سنگ سیلیسی یا سیلیکاتی در خشت بماند، چون با بالارفتن درجه گرما حجمش زیاد می شود وبا جمع شدن خشت همگام پختن هماهنگی ندارد، درآجر در دانه های سنگ ترک های مویی پیدا می گردد. برای جلوگیری، باید خاک آجر را آسیاب کرد و یا سنگهای درشت را از خاک بیرون آورد. همچنین میتوان برای ساختن سفالهای ممتاز،خاکهای ماسه دار را دوغ آب کرده (باافزدون آب) تا ماسه درشت آن ته نشین شود و خاک رس پر مایه بدست آید.
3. سنگ آهک(CaCO3): سنگ آهک نیز کم و بیش در خاک آجر وجود دارد، مقدار کمی از آن در خاک آجر باعث سفیدی رنگ آجر شده و به آجر صدمه نمی زند. ولی چنانچه مقدار آن از حد مجاز بیشتر شود در خاک نقش گداز آور را داشته و باعث کاهش درجۀ خمیری شدن خاک می شود. در صورتی که دانه های آهک به صورت درشت در خشت بماند، در هنگام پختن آجر در کوره، آهک می پزد و به آهک زنده (CaO) تبدیل می شود، که پس از مصرف شدن، آب ملات را می مکد و شکفته شده و باد می کند و آجر را می ترکاند که به این پدیده آلوئک می گویند.
4. سولفاتها و ترکیبات آهن دار: از جمله مواد اضافی دیگر که در خاک مصرفی وجود دارد سولفاتها و ترکیبات آهن دار هستند. سولفاتها از قبیل سولفات منیزیم، سولفات سدیم، سولفات پتاسیم و سولفات کلسیم(سنگ گچ) چنانچه به صورت گرد و یا دانه در خاک آجر وجود داشته باشد، باعث می شوند که سطح آجر در صورت تماس و جذب آب، سفیدک و یا شوره بزند. وجوداکسید های آهن در خاک آجر، درجه پخت آجر را کاهش می دهند، به همین دلیل در آجر های نسوز باید مقدار آن خیلی کم باشد. چنانچه در خاک آجر اکسید آهن(Fe2o3) بیش از 5 درصد وزن خاک باشد، رنگ آجر تولیدی قرمز خواهد بود.
5. فلدسپات: فلدسپات، در خاک آجر، کار گداز آور را می کند و گرمای خمیری شدن آجر را در کوره به 1100 تا 1150 درجه پایین می آورد.
6. رستنی ها: گیاهان، ریشۀ گیاهان و رستنی های دیگر مانده در خشت، در کوره می سوزند و جایشان در آجر خالی می ماند و آجر پوک می شود. برای ساختن آجر پوک و سبک، به گل خاک اره می زنند، خاک اره در کوره می سوزد و جایش خالی می ماند و آجر پوک و سبک می گردد. از این نوع آجر برای گرما بندی و صدا بندی استفاده می شود.
7. آب: آب مورد مصرف در آجر، مخصوصاً آجر ماسه آهکی باید پاک و بدون دانه های شناور باشد. لذا بهتر است از آب آشامیدنی استفاده گردد و در هر حال نمی توان از فاضل آب کارخانه ها که ممکن است با آهک و سیلیس ترکیب شیمیایی داشته باشد استفاده نمود.
ب. عمل آوردن خاک:
خاک آجر باید عاری از کلوخه باشد. برای این کار خاک را هوا می دهند و آنرا آسیاب می کنند. برای تهیه آجر مرغوب خاک را می شویند و پس از خشک شدن از الکهای مخصوص می گذرانند.
ج. ساختن گل و خشت:
برای تهیه گل به طریق مختلف به خاک آجر آب اضافه می کنند، که مقدار آن بستگی به روش تولید خشت دارد. معمولاً خشت را به 3 روش "گل شل یا خمیری"، "گل سفت" و "گل خشک فشاری" می سازند:
1. گل شل یا خمیری: از قدیمیترین روش های تهیۀ خشت آجر، روش تهیۀ گل شل است. در این روش خاک را با مقدار حدود 25 درصد وزنش، آب مخلوط می کنند و آنرا خوب ورز می دهند تا تمام دانه های خاک، آب اندود شده و گل خمیری شکل به دست آید. در این روش چون خشت زنی با دست انجام می شود، از این رو برای شل کردن گل و امکان بهتر قالب گیری آن، از آب بیشتری استفاده می شود. عیب این روش آن است که آب خشت تر را در خشت خشک کن بخار می کنند که این کار علاوه بر آنکه هزینه دارد، جای آب بخار شده در آجر خالی می ماند، آجر پوک شده و تاب آن کاهش می یابد.
2. گل سفت: در این روش حدود 12 در صد وزن خاک، آب اضافه می کنند، هم زدن و ورز دادن گل توسط دستگاه های همزن مخصوص این کار صورت می گیرد. در این روش گل سفت از داخل دستگاهی عبور داده می شود که در انتهای آن مقطع، قالب آجر و یا سفال مورد نظر وجود دارد. گل سفت در موقع خروج از دستگاه شکل قالب را به خود گرفته و به صورت یک ستون شکل گرفته از قالب خارج می شود. برای تولید خشت آجر، گل شکل گرفته پس از خروج از قالب توسط سیم برش اتوماتیک به ضخامت های مورد نظر بریده می شود و برای خشک کردن خشت خام آجر توسط نوار نقاله به سمت خشک کن ها هدایت می شود.
3. گل خشک فشاری: در این روش روی خاک پودر و گرد شده، حدود 8 درصد وزن خاک، آب می پاشند و آنرا هم می زنند تا تمام دانه ها نمناک شوند. در این روش عمل خشت زنی توسط فشار زیاد دستگاه پرس صورت می گیرد که اگر خاک یکسان نمناک نشده باشد، آجری که با خشت فشاری آن ریخته شود ترک می خورد.
د. خشت زنی:
بعد از تهیۀ گل آنرا با توجه به شکل آجر قالب گیری می کنند. در کارخانه های قدیمی خشت زنی با دست و در کارخانه های جدید کلیۀ عملیات خشت زنی با ماشین انجام می گردد. هر قدر خشت کمتر هوا داشته باشد جسمی تو پر تر و با وزن مخصوص بیشتر(وزن بیشتردرحجم ثابت) حاصل می شود و آجر بدست آمده محکمتر و مقاومتر می باشد.
ﻫ. خشک کردن خشت:
وقتی خشت ها از قالب خارج می شوند دارای حدود 8 تا 25 درصد رطوبت هستند که باید برای بدست آوردن مقاومت ابتدایی و کاهش هزینۀ تولید و بهبود کیفیت آجر تولیدی، پیش از آنکه به کورۀ آجر پزی برده شوند، خشک شوند. خشک کردن خشت ها به دو روش سنتی و صنعتی صورت می گیرد. در روش سنتی خشتها در روی زمین و زیر آفتاب خشک می شوند، ولی در روش صنعتی این عمل در دستگاه خشک کن که عموماً حرارت آن از حرارت خروجی کوره آجر پزی تامین می شود، صورت می گیرد. همچنین خشت می بایست از همه سو خشک شود تا خم نگردد، نپیچد و ترک نخورد و اگر در جای رو باز یا سر پوشیدۀ دور باز که در آن هوا می وزد خشت را خشک کنند، چون هوا از یک سو می وزد، خشت از همان سو خشک می شود و در سوی دیگر ترک بر می دارد. برای خشک کردن خشت باید به آهستگی به آن هوای گرم خشک دمید تا نم خشت از هر سو بخار شده و همۀ خشت خشک شود. خشت در هوای آزاد پس از 3 تا 15 روز خشک می گردد، در جاهای نمناک بیشتر به درازا می کشد و اگر سرما زیاد باشد، خشت تر، یخ می زند و خرد می شود. برای آنکه خشت یکنواخت خشک گردد، آن را در خشت خشک کن خشک می گذارند.
و. پختن آجر:
گداختن و پختن آجر یکی از مهمترین قدمها در ساخت آجر است. در این مرحله به خشت خشک شده به اندازه ای گرما داده می شود که آب تبلور(آب شیمیایی) ذرات خاک رس از بین برود و دانه های خاک به یکدیگر چسبیده و به جسم سخت و یکپارچه ای که تحت شرایط جوی و مکانیکی پایدار است تبدیل شود. آجر ساختمانی در گرمای 800 تا 900 درجه به ترتیبی که در زیر آمده است پخته می شود.
• در گرمای تا 100 درجه خشت خشک می شود و حالت خمیری و چسبناکی آن از بین می رود.
• در گرمای 500 درجه به بالا آب شیمیایی خاک رس از آن جدا می گردد.
• در گرمای حدود 900 درجه خشت می پزد و دانه های خاک به هم چسبیده و یک جسم یکپارچه و مقاوم به نام آجر تولید می شود.
• در درجه حرارت بین 900 تا 1400 انواع آجر سفال و سرامیک و در گرمای بیش از 1400 درجه چینی و نسوز ساخته می شود.
اینم ادرس سایت سازنده آجر و تایل شیشه ای در کشور ایتالیا - عکس های خیلی جالب داره،
http://www.mattonepoesia.com/sito_eng/home.php
آخرین ویرایش:
suro0sh
عضو جدید
قسمت دوم - تحقیق شناخت مصالح و مواد -گرد آوری شده توسط خودم!! 
کوره های آجر پزی:
همانطور که گفته شد مهمترین مراحل تولید آجر، پخت آن در کوره آجر پزی است. زمان لازم برای پختن آجر متغیر است و به نوع کوره و خاک رس و در صورت داشتن لعاب، به نوع لعاب آن بستگی دارد. از انواع کوره های آجر پزی می توان موارد زیر را نام برد.
1. کوره های سنتی ایران(کورۀ حلقه ای): یا کورۀ آجر پزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2. کورۀ هوفمان: یا کورۀ آجر پزی با آجر ثابت و آتش رونده.
3. کوره های تونلی: یا کورۀ آجر پزی با آتش ثابت و آجر رونده.
1- کوره های سنتی ایران(کورۀ چاهی یا حلقه ای): در این کوره ها خشت ها بر روی آتش خانه به صورت مخروط ناقص چیده می شوند. و سطح خارجی مخروط را با گل اندود می کنند. در این روش تولید که هم آتش و هم آجر ثابت است و حرارت در قسمت های مختلف کوره متغیر و در نتیجه، کیفیت آجرها متفاوت است. جنس آجری که در این کوره ها پخته می شود یکسان نیست و از پایین به بالا به صورت جوشی، آجر جوش، آجر سبز، آجر بهی، آجر سفید، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نیم پخته به دست می آید.
2- کورۀ هوفمان: این نوع کوره از انواع کوره های با حرارت متغیر و آجر ثابت است. کار این کوره پیوسته و گرمای آن خیلی کم هدر می رود. محل آجر چینی، آتش خواری و تخلیه آجر به دنبال یکدیگر تغییر می کند. هر کورۀ هوفمان دارای تعدادی حجره و یا اتاق به هم پیوسته است که در دور تا دور کوره قرار گرفته اند و در اصطلاح به آنها قمیر می گویند. در این نوع کوره سوخت پاشها، به صورت متحرک در روی سقف کوره حرکت می کنند و سوخت از طریق سقف به داخل قمیر پاشیده شده و شعله ور می شود و پس از پخت آجر در داخل قمیر، عمل پخت آجر گرم شده در قمیر مجاور آن ادامه می یابد و مرتباً محل آجر چینی، آتش خواری و تخلیه آجر به دنبال یکدیگر تغییر می کند. محصول این نوع کوره از لحاظ کیفیت و هزینه تولید مناسب بوده و آن را برای کار های سفت کاری و نما استفاده می کنند.
3- کورۀ تونلی: در کورۀ تونلی که از نوع کوره های با آتش ثابت است، خشتها را به وسیلۀ واگن متحرک به داخل کوره رانده و به سوی کانون آتش حرکت می دهند. خشتها کم کم گرم و نیم پز شده، و پس از گذشتن از برابر کانون آتش پخته می شود. محصول این کوره از سفال و آجر های ممتاز است و بیشتر برای کارهای تزئینی و نمای ساختمان بکار می رود.
طبقه بندی آجر ها:
آجرها از لحاظ جنس یا مواد خام مورد استفاده در آن به 3 دسته تقسیم می شوند:
1- آجر رسی، شیلی و شیستی. 2- آجر ماسه آهکی. 3- آجر بتنی.
۩ آجر رسی، شیلی و شیستی:
آجری است که از پخت خشت خام رسی و یا از پخت خشت تهیه شده از شیل و شیست، در دماهای حدود 1000 درجۀ سیلیسیوس بدست می آید. آجر های رسی بر حسب روش تولید، نوع مصرف، شکل و فرم ساخت آنها طبقه بندی می شوند:
الف) انواع آجرهای رسی بر حسب روش تولید:
1. آجرهای رسی دستی یا آجر های فشاری: که به صورت تو پر و به شکل مکعب مستطیل تولید می شود و از انواع رایج آن می توان آجر فشاری، آجر قزاقی و آجر نما را نام برد.این نوع آجرها برای کلیۀ کارهای ساختمانی مانند گری چینی- طاق ضربی- دیوارهای حمال یا بار بر- تیغه چینی و غیره مناسب است.
2. آجر های رسی، ماشینی و نیمه ماشینی یا آجرهای سوراخ دار: آجرهای ماشینی یا آجر سوراخ دار که در ایران به آجر های 8 سوراخ یا 10 سوراخ نیز معروفند، از لحاظ جنس نسبت به آجر های فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آنها نسبت به آجر فشاری کمتر است. به همین دلیل بهتر است در طاق ضربی استفاده نشوند چون مکندگی آنها کم است و ملات گچ و خاک بخوبی به آنها نمی چسبد. ولی وجود این سوراخها باعث می شود که در هنگام دیوار چینی ملات به داخل سوراخ ها به صورت عمودی نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار بشود. البته این نوع آجرها به اشکال مختلف دیگری برای مصارف گوناگون از قبیل نما، مصارف عمومی، بلوک های جدا کننده و بلوک های سقفی و فندوله نیز تولید می شوند، که در قسمت ج به تفکیک به شرح آنها می پردازیم.
ب) انواع آجر های رسی ساختمان بر حسب نوع مصرف:
انواع آجر بر حسب نوع مصرف به 3 دستۀ آجر معمولی، آجر نما و آجر مهندسی مرغوب تقسیم می شود:
1. آجر معمولی: این آجر که بدون در نظر گرفتن شکل ظاهری و زیبایی آن برای کارهای عمومی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و قسمت عمدۀ عملیات سفت کاری ساختمان های آجری با آن انجام می شود و از نظر مقاومت نیز دارای انواع مختلف است که به جنس و طرز تهیۀ آنها بستگی دارد. این آجر معمولاً به ضخامت 5.5 سانتی متر تولید می شود.
2. آجر نما: این آجر نیز به روش های دستی، پرسی و یا ماشینی تولید می شود و از نظر شکل ظاهری و رنگ باید حتی المقدور صاف و تمیز و یکدست باشد تا در هنگام مصرف در ساختمان احتیاج به اندود کاری و یا رو کش های دیگر نداشته باشد و خود آجر دارای ظاهری مناسب باشد. این آجر معمولاً در ضخامت های 5.5 و 4 و3 سانتی متری ساخته می شود.
3. آجر مهندسی مرغوب: که دارای جسمی متراکم و با مقاومت فشاری بالا و میزان جذب آب نسبتاً کم بوده و عمدتاً در سازه های با قدرت تحمل بار زیاد بکار برده می شود و فقط به روش ماشینی قابل تولید است. و بر حسب میزان مقاومت و جذب آب به سه درجه 1 و 2 و3 تقسیم می شود.
ج) انواع آجر های رسی بر حسب شکل و ابعاد:
انواع آجر رسی بر حسب شکل و ابعاد عبارتند از:
1. آجر تو پر: ( به 2 دسته تقسیم می شوند)
• آجر فشاری: در اندازه های 5.5×11×22 سانتی متر ساخته می شود و در سفت کاری استفاده می شود و در اصطلاح بنایی آجر چینی با این آجر را به علت نداشتن بر و نبش صاف و همچنین در هم چیدن آن گری چینی می گویند.
• آجر قزاقی سفید و بهی: این آجر به علت بدنه و نبش های صاف و رنگ آن که مایل به سفید و بهی می باشد یکی از مرغوبترین نوع آجر است که در کورۀ استوانه ای تهیه و در نما سازی از آن استفاده می گردد. اندازۀ آن 5.5×11×22 می باشد.
2. آجر سه سانتی:
این آجر در نما سازی استفاده می شودو در رنگهای قرمز و سفید و در اندازۀ 3× 10.5×22 تهیه می گردد.
3. آجر های سوراخ دار:
آجر سوراخ دار یا آجر ماشینی، روی سطح بزرگتر آن 8 یا 10 سوراخ به قطر 1.5 تا 2 سانتی متر موجود است.
4. آجر های سفالی تو خالی یا مجوف:
به آجر های سفالی سوراخ دار با حجم زیاد و وزن کم بلوک هم گفته می شود، که به دو دسته تقسیم می شوند:
• آجر سفال تیغه ای: معمولاً به ضخامت 7 تا 10 سانتی متر و عرض و طول 20 تا 25 سانتی متر تولید می شوند.
• آجر سفال سقفی: یا بلوک های سقفی در قطعاتی به عرض 40 سانتی متر و ارتفاع 20 یا 25 و طول 20 یا 25 سانتی متر ساخته می شوند.
5. فندوله: نوعی آجر سفالی به شکلU ، یا ناودانی شکل می باشد که ابعاد آن برابر 4.5سانتی متر ارتفاع، و 13.5 سانتی متر عرض و 25 سانتیمتر طول می باشد. قدرت مکندگی آن کم و ترد و شکننده است. مورد استفادۀ آن ساختن تیرچه برای اجرای سقف های تیرچه بلوکی می باشد.
6. سفال بام: در مناطق پر بارش برای آنکه باران یا برف روی بام نماند و از روی بام روان شود، بام را با شیب زیاد می سازند و روی آن را از سفال بام می پوشانند.خاکی که با آن سفال بام ساخته می شود باید دارای ویژگی های خاک آجر باشد، افزون بر آن جسم های گداز آور بویژه سنگ آهک آن کم باشد تا در دمای بالاتر از 1000 درجه خمیری نشود. و اکسید آهن خاک به اندازه ای باشد که آجر را سرخ رنگ نماید. سفال بام باید تو پر باشد، با ضربه خوردن صدای زنگ بدهد. آب در آن نشت نکند و از زیر نم پس ندهد و در سرما یخ نزند.
7. آجر خطایی: در ساختمان های قدیمی برای فرش کف حیاط و... بکار برده می شد. ابعاد آن 5×25×25 می باشد.
8. آجر نظامی: این آجر در ابعاد 5×50×50 و 5×40×40 برای فرش کف سرباز خانه ها و ادارات دولتی بجای موزائیک بکار گرفته می شد، که امروزه مورد استفاده قرار نمی گیرند.
9. آجر چهار گوش ایرانی: ابعاد آن 5×20×20 بوده و برای تیغه چینی و یا فرش کف داخل ساختمان های قدیمی مورد استفاده قرار می گرفت.
کوره های آجر پزی:
همانطور که گفته شد مهمترین مراحل تولید آجر، پخت آن در کوره آجر پزی است. زمان لازم برای پختن آجر متغیر است و به نوع کوره و خاک رس و در صورت داشتن لعاب، به نوع لعاب آن بستگی دارد. از انواع کوره های آجر پزی می توان موارد زیر را نام برد.
1. کوره های سنتی ایران(کورۀ حلقه ای): یا کورۀ آجر پزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2. کورۀ هوفمان: یا کورۀ آجر پزی با آجر ثابت و آتش رونده.
3. کوره های تونلی: یا کورۀ آجر پزی با آتش ثابت و آجر رونده.
1- کوره های سنتی ایران(کورۀ چاهی یا حلقه ای): در این کوره ها خشت ها بر روی آتش خانه به صورت مخروط ناقص چیده می شوند. و سطح خارجی مخروط را با گل اندود می کنند. در این روش تولید که هم آتش و هم آجر ثابت است و حرارت در قسمت های مختلف کوره متغیر و در نتیجه، کیفیت آجرها متفاوت است. جنس آجری که در این کوره ها پخته می شود یکسان نیست و از پایین به بالا به صورت جوشی، آجر جوش، آجر سبز، آجر بهی، آجر سفید، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نیم پخته به دست می آید.
2- کورۀ هوفمان: این نوع کوره از انواع کوره های با حرارت متغیر و آجر ثابت است. کار این کوره پیوسته و گرمای آن خیلی کم هدر می رود. محل آجر چینی، آتش خواری و تخلیه آجر به دنبال یکدیگر تغییر می کند. هر کورۀ هوفمان دارای تعدادی حجره و یا اتاق به هم پیوسته است که در دور تا دور کوره قرار گرفته اند و در اصطلاح به آنها قمیر می گویند. در این نوع کوره سوخت پاشها، به صورت متحرک در روی سقف کوره حرکت می کنند و سوخت از طریق سقف به داخل قمیر پاشیده شده و شعله ور می شود و پس از پخت آجر در داخل قمیر، عمل پخت آجر گرم شده در قمیر مجاور آن ادامه می یابد و مرتباً محل آجر چینی، آتش خواری و تخلیه آجر به دنبال یکدیگر تغییر می کند. محصول این نوع کوره از لحاظ کیفیت و هزینه تولید مناسب بوده و آن را برای کار های سفت کاری و نما استفاده می کنند.
3- کورۀ تونلی: در کورۀ تونلی که از نوع کوره های با آتش ثابت است، خشتها را به وسیلۀ واگن متحرک به داخل کوره رانده و به سوی کانون آتش حرکت می دهند. خشتها کم کم گرم و نیم پز شده، و پس از گذشتن از برابر کانون آتش پخته می شود. محصول این کوره از سفال و آجر های ممتاز است و بیشتر برای کارهای تزئینی و نمای ساختمان بکار می رود.
طبقه بندی آجر ها:
آجرها از لحاظ جنس یا مواد خام مورد استفاده در آن به 3 دسته تقسیم می شوند:
1- آجر رسی، شیلی و شیستی. 2- آجر ماسه آهکی. 3- آجر بتنی.
۩ آجر رسی، شیلی و شیستی:
آجری است که از پخت خشت خام رسی و یا از پخت خشت تهیه شده از شیل و شیست، در دماهای حدود 1000 درجۀ سیلیسیوس بدست می آید. آجر های رسی بر حسب روش تولید، نوع مصرف، شکل و فرم ساخت آنها طبقه بندی می شوند:
الف) انواع آجرهای رسی بر حسب روش تولید:
1. آجرهای رسی دستی یا آجر های فشاری: که به صورت تو پر و به شکل مکعب مستطیل تولید می شود و از انواع رایج آن می توان آجر فشاری، آجر قزاقی و آجر نما را نام برد.این نوع آجرها برای کلیۀ کارهای ساختمانی مانند گری چینی- طاق ضربی- دیوارهای حمال یا بار بر- تیغه چینی و غیره مناسب است.
2. آجر های رسی، ماشینی و نیمه ماشینی یا آجرهای سوراخ دار: آجرهای ماشینی یا آجر سوراخ دار که در ایران به آجر های 8 سوراخ یا 10 سوراخ نیز معروفند، از لحاظ جنس نسبت به آجر های فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آنها نسبت به آجر فشاری کمتر است. به همین دلیل بهتر است در طاق ضربی استفاده نشوند چون مکندگی آنها کم است و ملات گچ و خاک بخوبی به آنها نمی چسبد. ولی وجود این سوراخها باعث می شود که در هنگام دیوار چینی ملات به داخل سوراخ ها به صورت عمودی نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار بشود. البته این نوع آجرها به اشکال مختلف دیگری برای مصارف گوناگون از قبیل نما، مصارف عمومی، بلوک های جدا کننده و بلوک های سقفی و فندوله نیز تولید می شوند، که در قسمت ج به تفکیک به شرح آنها می پردازیم.
ب) انواع آجر های رسی ساختمان بر حسب نوع مصرف:
انواع آجر بر حسب نوع مصرف به 3 دستۀ آجر معمولی، آجر نما و آجر مهندسی مرغوب تقسیم می شود:
1. آجر معمولی: این آجر که بدون در نظر گرفتن شکل ظاهری و زیبایی آن برای کارهای عمومی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و قسمت عمدۀ عملیات سفت کاری ساختمان های آجری با آن انجام می شود و از نظر مقاومت نیز دارای انواع مختلف است که به جنس و طرز تهیۀ آنها بستگی دارد. این آجر معمولاً به ضخامت 5.5 سانتی متر تولید می شود.
2. آجر نما: این آجر نیز به روش های دستی، پرسی و یا ماشینی تولید می شود و از نظر شکل ظاهری و رنگ باید حتی المقدور صاف و تمیز و یکدست باشد تا در هنگام مصرف در ساختمان احتیاج به اندود کاری و یا رو کش های دیگر نداشته باشد و خود آجر دارای ظاهری مناسب باشد. این آجر معمولاً در ضخامت های 5.5 و 4 و3 سانتی متری ساخته می شود.
3. آجر مهندسی مرغوب: که دارای جسمی متراکم و با مقاومت فشاری بالا و میزان جذب آب نسبتاً کم بوده و عمدتاً در سازه های با قدرت تحمل بار زیاد بکار برده می شود و فقط به روش ماشینی قابل تولید است. و بر حسب میزان مقاومت و جذب آب به سه درجه 1 و 2 و3 تقسیم می شود.
ج) انواع آجر های رسی بر حسب شکل و ابعاد:
انواع آجر رسی بر حسب شکل و ابعاد عبارتند از:
1. آجر تو پر: ( به 2 دسته تقسیم می شوند)
• آجر فشاری: در اندازه های 5.5×11×22 سانتی متر ساخته می شود و در سفت کاری استفاده می شود و در اصطلاح بنایی آجر چینی با این آجر را به علت نداشتن بر و نبش صاف و همچنین در هم چیدن آن گری چینی می گویند.
• آجر قزاقی سفید و بهی: این آجر به علت بدنه و نبش های صاف و رنگ آن که مایل به سفید و بهی می باشد یکی از مرغوبترین نوع آجر است که در کورۀ استوانه ای تهیه و در نما سازی از آن استفاده می گردد. اندازۀ آن 5.5×11×22 می باشد.
2. آجر سه سانتی:
این آجر در نما سازی استفاده می شودو در رنگهای قرمز و سفید و در اندازۀ 3× 10.5×22 تهیه می گردد.
3. آجر های سوراخ دار:
آجر سوراخ دار یا آجر ماشینی، روی سطح بزرگتر آن 8 یا 10 سوراخ به قطر 1.5 تا 2 سانتی متر موجود است.
4. آجر های سفالی تو خالی یا مجوف:
به آجر های سفالی سوراخ دار با حجم زیاد و وزن کم بلوک هم گفته می شود، که به دو دسته تقسیم می شوند:
• آجر سفال تیغه ای: معمولاً به ضخامت 7 تا 10 سانتی متر و عرض و طول 20 تا 25 سانتی متر تولید می شوند.
• آجر سفال سقفی: یا بلوک های سقفی در قطعاتی به عرض 40 سانتی متر و ارتفاع 20 یا 25 و طول 20 یا 25 سانتی متر ساخته می شوند.
5. فندوله: نوعی آجر سفالی به شکلU ، یا ناودانی شکل می باشد که ابعاد آن برابر 4.5سانتی متر ارتفاع، و 13.5 سانتی متر عرض و 25 سانتیمتر طول می باشد. قدرت مکندگی آن کم و ترد و شکننده است. مورد استفادۀ آن ساختن تیرچه برای اجرای سقف های تیرچه بلوکی می باشد.
6. سفال بام: در مناطق پر بارش برای آنکه باران یا برف روی بام نماند و از روی بام روان شود، بام را با شیب زیاد می سازند و روی آن را از سفال بام می پوشانند.خاکی که با آن سفال بام ساخته می شود باید دارای ویژگی های خاک آجر باشد، افزون بر آن جسم های گداز آور بویژه سنگ آهک آن کم باشد تا در دمای بالاتر از 1000 درجه خمیری نشود. و اکسید آهن خاک به اندازه ای باشد که آجر را سرخ رنگ نماید. سفال بام باید تو پر باشد، با ضربه خوردن صدای زنگ بدهد. آب در آن نشت نکند و از زیر نم پس ندهد و در سرما یخ نزند.
7. آجر خطایی: در ساختمان های قدیمی برای فرش کف حیاط و... بکار برده می شد. ابعاد آن 5×25×25 می باشد.
8. آجر نظامی: این آجر در ابعاد 5×50×50 و 5×40×40 برای فرش کف سرباز خانه ها و ادارات دولتی بجای موزائیک بکار گرفته می شد، که امروزه مورد استفاده قرار نمی گیرند.
9. آجر چهار گوش ایرانی: ابعاد آن 5×20×20 بوده و برای تیغه چینی و یا فرش کف داخل ساختمان های قدیمی مورد استفاده قرار می گرفت.
suro0sh
عضو جدید
قسمت سوم -
۩ آجرهای ماسه آهکی:
آجرهاي ماسه آهكي معمولاً به صورت توپر و سوراخدار به ابعاد حدود آجر رسي يا مضاربي از آن با ملحوظ داشتن ضخامت ملات ساخته ميشوند. رواداري طولي و عرضي اين آجرها 5/2± و براي ضخامت 2± ميليمتر مي‌باشد. آجرهاي ماسه آهكي در قطعات نازك و با ضخامت كم براي مصرف در نماسازي نيز توليد ميشود.
ويژگي آجرهاي ماسه‌آهكي بستگي به جنس مواد خام، نحوه قالب‌گيري، دما و مدت پخت آنها دارد. گروه‌بندي آجرهاي ماسه آهكي بر حسب تاب فشاري آنها صورت مي‌گيرد. حداقل ميانگين تاب فشاري آجرهاي كم مقاومت بايد 5/7، آجرهاي با تاب متوسط 10 و آجرهاي پر مقاومت 15 و آجرهاي ممتاز 20 مگاپاسكال (هر مگاپاسكال حدوداً 10 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است) و ميانگين تاب خمشي آنها به ترتيب بايد 8/1، 2/2، 8/2 و 4/3 مگاپاسكال باشد. ضريب تغييرات مقاومت نسبت به ميانگين نبايد براي آجر ممتاز از (20%) و ساير انواع از (30%) تجاوز نمايد.
آجر ماسه آهكي بايد 15 دوره يخبندان تا 15 درجه زير صفر و آب شدن را تحمل كند. كاهش نسبي مجاز تاب فشاري پس از آزمايش يخ زدن نبايد بيش از (20%) باشد. وزن فضايي آجر ماسه آهكي به تاب فشاري آن بستگي دارد و براي آجرهاي كم مقاومت، متوسط، پر مقاومت و ممتاز، به ترتيب نبايد از 5/1،7/1، 9/1 و 1/2 گرم بر سانتيمتر مكعب كمتر شود. جمع‌شدگي ناشي از خشك شدن آجرهاي ماسه آهكي ممتاز نبايد از (5/2%) و در مورد ساير آجرها از (5/3%) بيشتر شود. ظاهر آجرهاي ماسه آهكي بايد تميز، يكنواخت و عاري از ترك و حفره و مواد خارجي مانند خاك و آهك و مواد آلي گياهي باشد. جذب آب آجر ماسه آهكي در 24 ساعت نبايد از (8%) كمتر و از (20%) بيشتر شود.
۩ آجر بتنی و بلوک سیمانی:
الف. بلوك سيماني:
بلوك سيماني يا بلوك بتني از اختلاط سيمان و آب با شن ريزدانه و ماسه يا ديگر سنگدانه‌هاي مناسب و سپس لرزاندن و متراكم كردن مخلوط و عمل آوردن و مراقبت از آنها در محيط مناسب ساخته ميشود. بلوكهاي سيماني به اشكال توخالي و توپر ساخته شده و در ديوارهاي خارجي و داخلي به صورت باربر و غير باربر و در تيغه هاي جدا كننده و سقفهاي تيرچه بلوك و ساير قسمتهاي ساختمان به مصرف مي‌رسند. بلوكهاي سيماني بيشتر در نقاطي مرسوم هستند كه براي توليد آجر محدوديتهايي وجود داشته باشد. از مزاياي اين فرآورده، صرفه‌جويي در مصرف مصالح و زمان اجرا، حمل آسان، عايق بودن نسبي حرارتي و صوتي و سهولت در مسلح كردن مي‌باشد.
وزن بلوك بستگي به وزن بتني دارد كه بلوك با آن ساخته ميشود، بلوكهاي ساخته شده از شن و ماسه طبيعي رودخانه‌اي يا شكسته، داراي وزن ويژه‌اي معمولي و در حدود 2000 كيلوگرم بر متر مكعب هستند، بلوكهاي با وزن ويژه كمتر از 1680 كيلوگرم بر متر مكعب را سبك به حساب مي‌آورند، در ساخت اين بلوكها از دانه‌هايي مانند پوكه معدني و پوكه ساختگي استفاده ميشود. مقاومت بلوكهاي سبك با وجود كاهش وزن، در مقايسه با بلوكهاي معمولي، كاهش چشمگيري ندارد.
بلوكهاي سيماني به لحاظ شكل ظاهري به انواع توخالي باربر و غير باربر و توپر و آجر بتني و از نقطه نظر محل مصرف به ديواري، توكار و نمادار، تيغه‌اي، ستوني و سقفي گروه‌بندي ميشوند. بلوكهاي ويژه‌اي نيز براي دودكش، نعل درگاه، جدول خيابانها و پياده‌روها و فرش كف ساخته ميشود.
ب. آجر ساختمانی بتنی:
این آجر نوعی بلوک سیمانی تو پر است که از سیمان پرتلند، سنگدانه های معدنی مناسب و آب تهیه می شود. برای بهره گیری از اثر های ویژه، می توان مواد دیگری نیز به آن افزود.
ج. بلوكهاي سقفي:
ضخامت تيغه‌هاي بلوك سقفي حداقل 15 ميليمتر، عرض تكيه‌گاه بلوك سقفي بر روي تيرچه دست كم 5/17 ميليمتر، رواداري در عرض بلوك 2± و در طول و ارتفاع 5± ميليمتر خواهد بود. مصرف سيمان در اين بلوك به خاطر نازكي تيغه، قدري بيش از بلوك ديواري است.
د. بلوكهاي سبك:
بلوكهاي سبك ديواري و سقفي به منظور كاهش وزن و بار مرده و تقليل تبادل حرارتي و صوتي در ساختمان مصرف ميشوند. اين بلوكها را از انواع بتن سبك مي‌سازند كه معمول‌ترين آنها بتنهاي گازي و سبكدانه هستند.
وزن ويژه بلوكهاي سبكدانه از 1200 تا 1450 كيلوگرم بر متر مكعب و تاب فشاري متوسط 3 نمونه آنها بايد دست كم 70 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع (در سطح كل بلوك) و حداقل تاب فشاري يك نمونه 55 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع باشد، حداكثر ميزان جذب آب در مورد اين بلوكها 30 كيلوگرم بر متر مكعب مي‌باشد.
ﻫ. بلوكهاي نمادار:
بلوكهاي نمادار به ابعاد بلوكهاي ديواري با نماي صاف و نقشدار تهيه ميشوند. براي جلوگيري از زخمي شدن و پريدگي لبه‌ها و سطوح در موقع شكستن بلوكهاي نمادار جهت مصرف، آنها را در اندازه‌هاي نيمه و سه قدي نيز مي‌سازند. به منظور صاف بودن سطوح در اين نوع بلوك بايد مصرف سيمان قدري بيشتر از بلوكهاي معمولي باشد.
۩ آجرهای ماسه آهکی:
آجرهاي ماسه آهكي معمولاً به صورت توپر و سوراخدار به ابعاد حدود آجر رسي يا مضاربي از آن با ملحوظ داشتن ضخامت ملات ساخته ميشوند. رواداري طولي و عرضي اين آجرها 5/2± و براي ضخامت 2± ميليمتر مي‌باشد. آجرهاي ماسه آهكي در قطعات نازك و با ضخامت كم براي مصرف در نماسازي نيز توليد ميشود.
ويژگي آجرهاي ماسه‌آهكي بستگي به جنس مواد خام، نحوه قالب‌گيري، دما و مدت پخت آنها دارد. گروه‌بندي آجرهاي ماسه آهكي بر حسب تاب فشاري آنها صورت مي‌گيرد. حداقل ميانگين تاب فشاري آجرهاي كم مقاومت بايد 5/7، آجرهاي با تاب متوسط 10 و آجرهاي پر مقاومت 15 و آجرهاي ممتاز 20 مگاپاسكال (هر مگاپاسكال حدوداً 10 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است) و ميانگين تاب خمشي آنها به ترتيب بايد 8/1، 2/2، 8/2 و 4/3 مگاپاسكال باشد. ضريب تغييرات مقاومت نسبت به ميانگين نبايد براي آجر ممتاز از (20%) و ساير انواع از (30%) تجاوز نمايد.
آجر ماسه آهكي بايد 15 دوره يخبندان تا 15 درجه زير صفر و آب شدن را تحمل كند. كاهش نسبي مجاز تاب فشاري پس از آزمايش يخ زدن نبايد بيش از (20%) باشد. وزن فضايي آجر ماسه آهكي به تاب فشاري آن بستگي دارد و براي آجرهاي كم مقاومت، متوسط، پر مقاومت و ممتاز، به ترتيب نبايد از 5/1،7/1، 9/1 و 1/2 گرم بر سانتيمتر مكعب كمتر شود. جمع‌شدگي ناشي از خشك شدن آجرهاي ماسه آهكي ممتاز نبايد از (5/2%) و در مورد ساير آجرها از (5/3%) بيشتر شود. ظاهر آجرهاي ماسه آهكي بايد تميز، يكنواخت و عاري از ترك و حفره و مواد خارجي مانند خاك و آهك و مواد آلي گياهي باشد. جذب آب آجر ماسه آهكي در 24 ساعت نبايد از (8%) كمتر و از (20%) بيشتر شود.
۩ آجر بتنی و بلوک سیمانی:
الف. بلوك سيماني:
بلوك سيماني يا بلوك بتني از اختلاط سيمان و آب با شن ريزدانه و ماسه يا ديگر سنگدانه‌هاي مناسب و سپس لرزاندن و متراكم كردن مخلوط و عمل آوردن و مراقبت از آنها در محيط مناسب ساخته ميشود. بلوكهاي سيماني به اشكال توخالي و توپر ساخته شده و در ديوارهاي خارجي و داخلي به صورت باربر و غير باربر و در تيغه هاي جدا كننده و سقفهاي تيرچه بلوك و ساير قسمتهاي ساختمان به مصرف مي‌رسند. بلوكهاي سيماني بيشتر در نقاطي مرسوم هستند كه براي توليد آجر محدوديتهايي وجود داشته باشد. از مزاياي اين فرآورده، صرفه‌جويي در مصرف مصالح و زمان اجرا، حمل آسان، عايق بودن نسبي حرارتي و صوتي و سهولت در مسلح كردن مي‌باشد.
وزن بلوك بستگي به وزن بتني دارد كه بلوك با آن ساخته ميشود، بلوكهاي ساخته شده از شن و ماسه طبيعي رودخانه‌اي يا شكسته، داراي وزن ويژه‌اي معمولي و در حدود 2000 كيلوگرم بر متر مكعب هستند، بلوكهاي با وزن ويژه كمتر از 1680 كيلوگرم بر متر مكعب را سبك به حساب مي‌آورند، در ساخت اين بلوكها از دانه‌هايي مانند پوكه معدني و پوكه ساختگي استفاده ميشود. مقاومت بلوكهاي سبك با وجود كاهش وزن، در مقايسه با بلوكهاي معمولي، كاهش چشمگيري ندارد.
بلوكهاي سيماني به لحاظ شكل ظاهري به انواع توخالي باربر و غير باربر و توپر و آجر بتني و از نقطه نظر محل مصرف به ديواري، توكار و نمادار، تيغه‌اي، ستوني و سقفي گروه‌بندي ميشوند. بلوكهاي ويژه‌اي نيز براي دودكش، نعل درگاه، جدول خيابانها و پياده‌روها و فرش كف ساخته ميشود.
ب. آجر ساختمانی بتنی:
این آجر نوعی بلوک سیمانی تو پر است که از سیمان پرتلند، سنگدانه های معدنی مناسب و آب تهیه می شود. برای بهره گیری از اثر های ویژه، می توان مواد دیگری نیز به آن افزود.
ج. بلوكهاي سقفي:
ضخامت تيغه‌هاي بلوك سقفي حداقل 15 ميليمتر، عرض تكيه‌گاه بلوك سقفي بر روي تيرچه دست كم 5/17 ميليمتر، رواداري در عرض بلوك 2± و در طول و ارتفاع 5± ميليمتر خواهد بود. مصرف سيمان در اين بلوك به خاطر نازكي تيغه، قدري بيش از بلوك ديواري است.
د. بلوكهاي سبك:
بلوكهاي سبك ديواري و سقفي به منظور كاهش وزن و بار مرده و تقليل تبادل حرارتي و صوتي در ساختمان مصرف ميشوند. اين بلوكها را از انواع بتن سبك مي‌سازند كه معمول‌ترين آنها بتنهاي گازي و سبكدانه هستند.
وزن ويژه بلوكهاي سبكدانه از 1200 تا 1450 كيلوگرم بر متر مكعب و تاب فشاري متوسط 3 نمونه آنها بايد دست كم 70 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع (در سطح كل بلوك) و حداقل تاب فشاري يك نمونه 55 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع باشد، حداكثر ميزان جذب آب در مورد اين بلوكها 30 كيلوگرم بر متر مكعب مي‌باشد.
ﻫ. بلوكهاي نمادار:
بلوكهاي نمادار به ابعاد بلوكهاي ديواري با نماي صاف و نقشدار تهيه ميشوند. براي جلوگيري از زخمي شدن و پريدگي لبه‌ها و سطوح در موقع شكستن بلوكهاي نمادار جهت مصرف، آنها را در اندازه‌هاي نيمه و سه قدي نيز مي‌سازند. به منظور صاف بودن سطوح در اين نوع بلوك بايد مصرف سيمان قدري بيشتر از بلوكهاي معمولي باشد.
suro0sh
عضو جدید
قسمت چهارم - لینک عکسهای اجر و تایلهای شیشه ای رو در انتهای پست اولم در تاپبک میتونید ببنید
انواع دیگر آجر از لحاظ جنس:
۩ آجرهاي نسوز:
آجرهاي نسوز مورد مصرف در ساختمان معمولاً از خاكهاي نسوز تهيه ميشوند. اين آجرها علاوه بر دارا بودن مشخصات آجرهاي معمولي بايد گرماي 1580 درجه سلسيوس را بدون آنكه خميري شوند و از شكل بيفتند، تحمل كنند. مقاومت آجر نسوز دست كم بايد 16 مگاپاسكال (حدود 160 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع) باشد.
آجرهاي نسوز مصرفي در كارهاي تأسيساتي مانند ديگهاي آب گرم و بخار، تابع شرايط ويژة مربوط به خود خواهند بود.
۩ آجرهای شیشه ای تزئینی: (بلوک شیشه‌ای Poesia)
کشور سازنده: ایتالیا
کارخانه سازنده: Poesia Div. di Vetreria Resanese S.p.A.
بلوک شیشه‌ای Poesia که در قالب آجر، تایل و سنگهای شیشه‌ای و در رنگهای مختلف و نیز با استفاده از شیشه دست‌ساز، در شکل‌ها و اندازه‌های ویژه تولید میشود، دارای کاربردهای خلاقانه متعدد در فضاهای داخلی و نیز فضاهای بیرونی ساختمان‌هاست. از Poesia میتوان در مبلمان شهری برای ساخت اینستالیشن هنری، و در طراحی داخلی برای پویایی‌بخشی به فضاهای فاقد تنوع و نور و رنگ استفاده کرد. از مهمترین موارد کاربرد این بلوک شیشه‌ای که در کنار نورپردازی ویژه و به واسطه رنگ‌بندی متنوع، از قابلیت بی‌نظیری برای افزایش جذابیت‌های بصری محیط برخوردار است، میتوان به ساخت دیوارهای کوتاه و پارتیشن، دیوارهای اطراف دوش و وان در حمام، پوشش تزیینی ستون‌ها و بخشی از سطوح دیوارها و نیز پوشش کف اشاره کرد. انواع محصولات این نوع آجر شیشه ای در عکس های زیر مشاهده می شود:
آجرهای شیشه‌ای:
تایلهای سقفی و تایل شیشه‌ای:
قطعات ویژه و سنگهای شیشه‌ای:
کاربردها: کاربرداین نوع آجرها و قطعات و سنگهای شیشه ای بیشتر در فضاهای داخلی ساختمان می باشد.
ويژگيها و حداقل حدود قابل قبول( مرغوبیت آجر):
آجر خوب باید دارای جذب آب مناسب باشد ، جذب آب باید در یک حد معمول باشد، نه به اندازه ای زیاد باشد که در زمستان جذب آب باعث یخ زدگی و متلاشی شدن آجر شود و نه آنقدر کم باشد که چسبندگی آن به ملات کمتر از حد معمول شود.
آجر های نما و معمولی باید خوب پخته شده باشند و سطوح آنها عاری از تَرکهای عمیق و گسترده بوده و لبه ها و گوشه های آن خسارت ندیده باشد. دانه های سنگی کوچک و ذرات آهک منبسط شونده در آنها وجود نداشته باشد. همچنین شوره زدگی آنها نیز بیشتر از حد مجاز نباشد.
مقطع بریده شده ی بین آجر ها باید بافت نسبتاً یکنواختی داشته باشند، به عبارت دیگر وقتی به آجر ضربه زده شود؛ آجر صدای زنگ بدهد. به طور کلی آجر مرغوب آجری است که دارای شکل ظاهری هندسی کامل و منظم و با رنگ و ساختمان یکنواخت، توپر و عایق صدا بوده و با ضربه و تخلیه از کامیون صدای زنگ بدهد.
به علاوه باید سختی خوب، قدرت جذب آب مناسب، مقاومت فشاری کافی و مقاومت خوب در هوازدگی و آتش سوزی داشته باشد.
مصرف آجر غيراستاندارد در صورتي مجاز است كه استفاده از آن در مشخصات و نقشه‌ها پيش‌بيني شده و نمونه آن به تصويب دستگاه نظارت رسيده باشد و دست كم داراي ويژگيهاي زير باشد:
الف: كاملاً پخته و يكنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر ديگر صداي زنگدار ايجاد كند.
ب: تاب فشاري آن دست كم (80%) مقادير مندرج در استاندارد ايراني شماره 7 باشد.
ج: جذب آب آن در حدود مقادير تعيين شده در استاندارد باشد، در غير اين صورت مصرف آن فقط در اجزائي از ساختمان كه در معرض رطوبت قرار نمي‌گيرند مجاز است.
د: آجر مصرفي در نما بايد داراي شكل، نقش و رنگ موردنظر طراح بوده، و رواداري ابعاد آن حداكثر، (30%) بيش از رواداريهاي مندرج در استاندارد ايراني شماره 7 باشد.
هـ: آجر مورد مصرف در اقليمهاي سرد بايد در برابر يخبندان مقاومت مورد نظر را داشته باشد.
و: مصرف تكه آجر شامل سه قد، نيمه ، چارك و كلوك در قسمتهاي دروني و پشت كار و نيز در مكانهايي كه مصرف آجر درست مقدور نيست مجاز مي‌باشد.
ز: مصرف آجرهاي ترك‌دار، كج و معوج، گود و برجسته كه انحنا، گودي و برجستگي آنها از 5 ميليمتر تجاوز نكند مشروط بر اينكه تعداد آنها از (20%) كل آجرها بيشتر نشود بلااشكال است. مصرف آجرهاي نما كه داراي آلوئك يا ترك باشند، تنها در پشت كار مجاز خواهد بود.
مصرف آجرهاي كهنه درصورتي كه مطابق مشخصات بوده و كاملاً تميز شده باشد مانعي ندارد، ولي بهتر است به همراه آجرهاي نو و در پشت كار از آنها استفاده شود
انواع دیگر آجر از لحاظ جنس:
۩ آجرهاي نسوز:
آجرهاي نسوز مورد مصرف در ساختمان معمولاً از خاكهاي نسوز تهيه ميشوند. اين آجرها علاوه بر دارا بودن مشخصات آجرهاي معمولي بايد گرماي 1580 درجه سلسيوس را بدون آنكه خميري شوند و از شكل بيفتند، تحمل كنند. مقاومت آجر نسوز دست كم بايد 16 مگاپاسكال (حدود 160 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع) باشد.
آجرهاي نسوز مصرفي در كارهاي تأسيساتي مانند ديگهاي آب گرم و بخار، تابع شرايط ويژة مربوط به خود خواهند بود.
۩ آجرهای شیشه ای تزئینی: (بلوک شیشه‌ای Poesia)
کشور سازنده: ایتالیا
کارخانه سازنده: Poesia Div. di Vetreria Resanese S.p.A.
بلوک شیشه‌ای Poesia که در قالب آجر، تایل و سنگهای شیشه‌ای و در رنگهای مختلف و نیز با استفاده از شیشه دست‌ساز، در شکل‌ها و اندازه‌های ویژه تولید میشود، دارای کاربردهای خلاقانه متعدد در فضاهای داخلی و نیز فضاهای بیرونی ساختمان‌هاست. از Poesia میتوان در مبلمان شهری برای ساخت اینستالیشن هنری، و در طراحی داخلی برای پویایی‌بخشی به فضاهای فاقد تنوع و نور و رنگ استفاده کرد. از مهمترین موارد کاربرد این بلوک شیشه‌ای که در کنار نورپردازی ویژه و به واسطه رنگ‌بندی متنوع، از قابلیت بی‌نظیری برای افزایش جذابیت‌های بصری محیط برخوردار است، میتوان به ساخت دیوارهای کوتاه و پارتیشن، دیوارهای اطراف دوش و وان در حمام، پوشش تزیینی ستون‌ها و بخشی از سطوح دیوارها و نیز پوشش کف اشاره کرد. انواع محصولات این نوع آجر شیشه ای در عکس های زیر مشاهده می شود:
آجرهای شیشه‌ای:
تایلهای سقفی و تایل شیشه‌ای:
قطعات ویژه و سنگهای شیشه‌ای:
کاربردها: کاربرداین نوع آجرها و قطعات و سنگهای شیشه ای بیشتر در فضاهای داخلی ساختمان می باشد.
ويژگيها و حداقل حدود قابل قبول( مرغوبیت آجر):
آجر خوب باید دارای جذب آب مناسب باشد ، جذب آب باید در یک حد معمول باشد، نه به اندازه ای زیاد باشد که در زمستان جذب آب باعث یخ زدگی و متلاشی شدن آجر شود و نه آنقدر کم باشد که چسبندگی آن به ملات کمتر از حد معمول شود.
آجر های نما و معمولی باید خوب پخته شده باشند و سطوح آنها عاری از تَرکهای عمیق و گسترده بوده و لبه ها و گوشه های آن خسارت ندیده باشد. دانه های سنگی کوچک و ذرات آهک منبسط شونده در آنها وجود نداشته باشد. همچنین شوره زدگی آنها نیز بیشتر از حد مجاز نباشد.
مقطع بریده شده ی بین آجر ها باید بافت نسبتاً یکنواختی داشته باشند، به عبارت دیگر وقتی به آجر ضربه زده شود؛ آجر صدای زنگ بدهد. به طور کلی آجر مرغوب آجری است که دارای شکل ظاهری هندسی کامل و منظم و با رنگ و ساختمان یکنواخت، توپر و عایق صدا بوده و با ضربه و تخلیه از کامیون صدای زنگ بدهد.
به علاوه باید سختی خوب، قدرت جذب آب مناسب، مقاومت فشاری کافی و مقاومت خوب در هوازدگی و آتش سوزی داشته باشد.
مصرف آجر غيراستاندارد در صورتي مجاز است كه استفاده از آن در مشخصات و نقشه‌ها پيش‌بيني شده و نمونه آن به تصويب دستگاه نظارت رسيده باشد و دست كم داراي ويژگيهاي زير باشد:
الف: كاملاً پخته و يكنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر ديگر صداي زنگدار ايجاد كند.
ب: تاب فشاري آن دست كم (80%) مقادير مندرج در استاندارد ايراني شماره 7 باشد.
ج: جذب آب آن در حدود مقادير تعيين شده در استاندارد باشد، در غير اين صورت مصرف آن فقط در اجزائي از ساختمان كه در معرض رطوبت قرار نمي‌گيرند مجاز است.
د: آجر مصرفي در نما بايد داراي شكل، نقش و رنگ موردنظر طراح بوده، و رواداري ابعاد آن حداكثر، (30%) بيش از رواداريهاي مندرج در استاندارد ايراني شماره 7 باشد.
هـ: آجر مورد مصرف در اقليمهاي سرد بايد در برابر يخبندان مقاومت مورد نظر را داشته باشد.
و: مصرف تكه آجر شامل سه قد، نيمه ، چارك و كلوك در قسمتهاي دروني و پشت كار و نيز در مكانهايي كه مصرف آجر درست مقدور نيست مجاز مي‌باشد.
ز: مصرف آجرهاي ترك‌دار، كج و معوج، گود و برجسته كه انحنا، گودي و برجستگي آنها از 5 ميليمتر تجاوز نكند مشروط بر اينكه تعداد آنها از (20%) كل آجرها بيشتر نشود بلااشكال است. مصرف آجرهاي نما كه داراي آلوئك يا ترك باشند، تنها در پشت كار مجاز خواهد بود.
مصرف آجرهاي كهنه درصورتي كه مطابق مشخصات بوده و كاملاً تميز شده باشد مانعي ندارد، ولي بهتر است به همراه آجرهاي نو و در پشت كار از آنها استفاده شود
suro0sh
عضو جدید
قسمت پنجم -
انطباق با مشخصات و استانداردهای آجرهای مصرفی در نما:
• طبق استاندارد شماره 7 ایران آجرهای مصرفی در نما باید دارای مشخصات زیر باشند:
• معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترك خوردگی، شوره زدگی، آلوئك و نظایر آن باشد.
• لبه های آجر: خط فصل مشترك سطوح آجرها باید مستقیم و زوایای تلا قی آنها قائمه و سطوح شان صاف باشد.
• در آجرهای سوراخ دار: سوراخ ها باید عمود بر سطح بزرگ آجر و به طور یكنواخت در سطح آن توزیع شده باشند و جمع مساحت آنها باید بین 25 تا 40 درصد سطح آجرها باشد. بعد سوراخ های مربع و قطر سوراخ های دایره ای باید حداكثر به 26 میلیمتر محدود شود و در ضخامت دیواره بین سوراخ و لبه آجر بیش از 15 میلیمتر و فاصله بین دو سوراخ بیش از 10 میلیمتر باشد.
• مقاومت در برابر یخبندان: آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترك خوردن و خوردگی نشوند.
• ترك در سطح آجر: وجود یك ترك عمیق در سطح متوسط آجر حداكثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت كار بلا اشكال است ولی به طور كلی درصد آجرهای ترك دار نباید بیشتر از 25 باشد.
• پیچیدگی، انحنا و فرورفتگی: پیچیدگی در امتداد سطح بزرگ آجر حداكثر 4 میلیمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا 5 میلیمتر مجاز است. آجر نباید انحنا و فرورفتگی بیش از 5 میلیمتر داشته باشد و این مقدار در صورتی قابل قبول است كه میزان آن از 20 درصد كل آجرها افزایش پیدا نكند.
• سایر موارد: آجر باید كاملا ً پخته و یكنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ دار ایجاد كند. به علت عدم چسبندگی آجرهای كهنه به ملا ت حتی المقدور از آنها استفاده نمی شود و تنها در صورت انجام پیش بینی های لازم به صورت ساییدن یا برس سیمی استفاده از آن مجاز خواهد بود.
آجرهای ساختمانی مقاومت خوبی در برابر آتش دارند به طوری كه یك دیوار 22 سانتی متری از آجر در حدود شش ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت از خود نشان می دهند.
امراض آجر:
۩ آجر جوش:
در کوره های چاهی و یا حلقه ای ممکن است به آجر هایی که به آتش نزدیکترند حرارت بیشتری برسد، در نتیجه آجر از مرحلۀ خمیری گذشته و ذوب می شود.رنگ این گونه آجر ها متمایل به سبز می باشد. خاصیت مکندگی این نوع آجرها حدود 2 تا 3 درصد و نسبت به آجر های معمولی تردتر و شکننده تر می باشد.
۩ مقابله با آلوئك و سفيدك در نماي آجري:
براي مقابله با آلوئك لازم است آجر قبلاً در آب زنجاب شود تا خوب آب بمكد و نقاط ضعف آن مشخص شود. آجرهاي آلوئك كرده، نبايد در نماي ساختمان به كار روند. براي جلوگيري از بروز سفيدك كربناتي لازم است از به كار بردن آب سخت آهك‌دار براي ساختن ملات خودداري به عمل آيد و آجر كاملاً زنجاب شود تا آب ملات را نمكد. سطح ديوار تازه ساز پيش از بارندگي آبپاشي شود. براي پيشگيري از سفيدك سولفاتي بايد از مصرف آب سولفات‌دار خودداري شود، از آجرهاي كاملاً پخته استفاده شود و آجرها نبايد آب مكنده باشند. براي مقابله با سفيدك كلروري كه در اثر كاربرد جوهر نمك رقيق در مقابله با سفيدك كربناتي ايجاد ميشود، لازم است سطح ديوار قبل از پاشيدن جوهر نمك خيس شده و پس از اسيدپاشي فوراً شسته شود. براي جلوگيري از سفيدك نيتراتي بايد از مصرف آجر، ملات و آب نيترات‌دار پرهيز شود. جلوگيري از نفوذ آب حاوي نيترات (به كمك عايق كف) روش مؤثري براي مقابله با سفيدك نيتراتي به شمار مي‌آيد. اجراي صحيح لوله تهويه شبكه فاضلاب به منظور جلوگيري از نشت گازهاي نيترات‌دار، مانع بروز سفيدك نيتراتي خواهد شد.
آجر مناسب براي مصارف گوناگون:
آجر مناسب براي مصارف گوناگون در جدول زير آمده است:
آجر مناسب محل مصرف رديف
آجر ماسه آهکي ممتاز- آجر رسي ماشيني پرمقاومت
آجر ماسه آهکي پر مقاومت- آجر رسي ماشيني پرمقاومت زير لايه نم‌بندي ديوار يا مکانهاي مجاور با آب
الف) محل پر آب با امکان يخزدگي
ب) محل کم آب 1
انواع آجر ماسه آهکي و رسي مشروط بر رعايت ساير شرايط و انطباق با مشخصات پروژه بالاي لايه نم‌بندي ديوار، کارهاي عمومي طاق‌زني و تيغه‌سازي 2
آجر ماسه آهکي از نوع ممتاز و آجر رسي ماشيني پرمقاومت دست‌اندازها، پله‌ها، فرش کف، نقاط واقع در فضاي باز، آبروها، طوقه چاهها و دودکشها 3
آجر رسي ماشيني و قزاقي، آجر ماسه آهکي، قطعات نازک ماسه آهکي و رسي نماي ساختمانها 4
آجر ماسه آهکي پر مقاومت و ممتاز و آجر رسي ماشيني و دستي نما مشروط بر انطباق با مشخصات پروژه فرش کف و پله‌هاي داخلي ساختمانها 5
اتصالات و بستها:
مصالح نصب آجرهاي نازك و اتصالات و بستهاي فلزي كه در ديوارهاي دو جداره و نظاير آن به كار مي‌رود، بايد فلز زنگ نزن باشد و يا تمام قسمتهاي آن در داخل ملات يا دوغاب قرار گيرد تا از زنگزدگي آنها جلوگيري به عمل آيد. اتصالات غير فلزي به لحاظ دوام و استحكام بايد قبلاً به تصويب دستگاه نظارت برسد.
حمل و نقل و نگهداري:
بارگيري، حمل و باراندازي انواع آجر بايد با دقت انجام شود به نحوي كه ضايعات به حداقل ممكن برسد. آجرها و بلوكها بايد در محل تميز و سرپوشيده به طور جدا از هم دسته‌بندي شده و از تماس آنها با خاك، مواد مضر، رطوبت و يخ و برف جلوگيري شود.آزمايش نمونه‌هاي گرفته شده از آجر در كارخانه و كارگاه بايد منطبق با ويژگيهاي مورد نظر در مشخصات كار باشد.
تقسیمات آجر:
برای اجرای کار دیوار چینی با آجر نیاز به تقسیمات خاصی از آجر می باشد:
• کلوک و سه قدی: اگر طول یک آجر فشاری را به چهار قسمت مساوی تقسیم کنیم یک قسمت از چهار قسمت را کلوک و سه قسمت دیگر را سه قدی می گویند.
• نیمه(چارک): چنانچه طول آجر را به دو قسمت مساوی تقسیم کنیم، هر کدام از دو قسمت را نیمه یا چارک می گوییم.
• قلمدانی: اگر آجر از عرض 11 سانتی به دو قسمت مساوی تقسیم گردد هر کدام از 2 قسمت را قلمدانی می گویند.
• نیم لایی: هر گاه آجری از ضخامت به دو نیم تقسیم شود ، هر یک از 2 قسمت را نیم لایی می گویند.
• کلاغ پر: چنانچه آجری را از طول به 2 نیم مساوی تقسیم کنیم و یک طرف آنرا از وتر بصورت مثلثی با تیشه جدا کنیم، باقیمانده را کلاغ پر می گوییم.
دیوار چینی:
دیوارهای آجری بر حسب آنکه باربر یا غیر باربر باشند و یا داخلی و خارجی، دارای ضخامت مختلف بوده و همچنین ملاتهای متفاوتی برای آنها پیشنهاد می شود.
الف- دیوارهای داخلی باربر:
این دیوار ها با آجرهای فشاری که مقاومت فشاری آنها بیش از 50 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد و با ملات با تارد 1:2:8 می شود.
ب-دیوارهای داخلی غیر باربر:
این دیوارها اگر تیغه 6 سانتی متری باشند، با آجر فشاری یا آجر سفالی توخالی و ملات گچ و خاک 1:1 ، اگر تیغه ی 11 سانتی متری باشند با آجر فشاری و یا سفالی تو خالی و ملات گچ و خاک یا باتارد 1:2:8 یا ملات ماسه سیمانی 1:6، اگر عرض دیوار مساوی یا بیش از 22 سانتی متر باشد با آجر فشاری یا آجر سفالی تو خالی و ملات ماسه آهک 1:3 یا باتارد 1:2:8 یا ماسه سیمانی 1:6 بنا می شود.
ج-دیوار خارجی:
نماسازی با آجر درجه یک و کاملاً مرغوب و با ملات ماسه سیمانی 1:5 ساخته می شود. ضخامت ملات برای آجرکاری نما نباید از 10 میلی متر کمتر و از 12 میلی متر بیشتر باشد. پخش ملات باید به کمک شمشه ملات صورت گیرد. آجر کاری با ملات ماسه سیمانی یا باتارد باید پس از گرفتن ملات به مدت حداقل سه روز مرطوب نگه داشته شده و از خشک شدن آن جلوگیری گردد.
اصول کلی استفاده از آجر در بنایی:
الف- زنجاب کردن آجر: آجرها را قبل از به کار بردن باید از آب اشباع کرد که به این عمل اصطلاحاً زنجاب کردن آجر می گویند. در صورتی که آجر به صورت خشک مصرف شود، آب ملات را مکیده و از سخت شدن ان جلوگیری میکند ( حالت سوخت ملات ایجاد می شود).آجر ها حداقل یک ساعت قبل از بنایی بایستی زنجاب گردند تا از بروز آلوئک آجر پس از دیوار چینی جلوگیری به عمل آید.
ب- بند افقی: هر ردیف آجر باید کاملاً در تمام اطراف دیوار افقی باشد به این معنی که درزهای افقی باید تمام طول دیوار را طی کند.
ج- بند قائم: نحوه ی استقرار رگه های آجر باید به ترتیبی باشد که به هیچ وجه در داخل و خارج از دیوار (نما)، بندهای عمودی روی هم قرار نگیرند. این نکته به منظور قفل و بست بهتر و یکپارچه شدن دیوار در نظر گرفته می شود. برای اجتناب از توالی بند قائم از روشهایی استفاده می کنند. این عمل را اصطلاحاً پیوند دیوار گویند.
د- «کله » و «راسته»:
کله و راسته اصطلاحی است در آجر کاری و مقصود از کله آن است که عرض آجر موازی طول دیوار و منظور از راسته آن است که طول آجر در امتداد طول دیوار قرار گیرد.
ﻫ- شاقولی بودن دیوار:
شاقول وسیله ای است که از اتصال وزنه ای مخروطی شکل به انتهای ریسمانی تشکیل شده است. خاصیت اصلی شاقول تعیین امتداد قائم است و از این خاصیت در بنایی برای کنترل قائم بودن دیوارها به خصوص در گوشه ها و نبش ها استفاده می شود.
و- شمشه و تراز:
گاهی بجای شاقول از شمشه و تراز استفاده می کنند، علاوه بر کنترل خطوط قائم، از این وسایل برای تعیین سطح افقی برای کنترل بند افقی نیز استفاده می کنند.
ز- ریسمانی کردن کار:
افقی بودن ملاتهای افقی علاوه بر استحکام دیوار باعث زیبایی آن نیز می شود. برای ان که بند ها کاملا افقی باشند از ریسمانی که دو به انتهای کار محکم شده است استفاده می کنند. ریسمان را باید طوری قرار داد که علاوه بر افقی بودن به اندازه ی ضخامت یک آجر به اضافه ی کلفتی ملات از ردیف قبل بالاتر قرار گرفته و امتداد آن به اندازه ی 2 تا 3 میلیمتر جلوتر از لبه ی کار قرار گیرد، تا قرار دادن آجر ها و کنترل آنها به راحتی صورت گیرد.
ح- تقاطع دیوارها:
همانطور که میدانیم در گوشها دو دیوار به هم برخورد می کنند. در این صورت وضع چیدن اتصالات در کنج ها به دلیل نیاز به ایجاد قفل و بست بین دو دیوار مسائل جدیدی را ایجاد می نماید. در محل تقاطع دیوار ها باید یک در میان قفل و بست کامل ایجاد شود. به این عمل لا بند می گویند. گوشه های بیرونی دیوار ها نیز باید در هر رگ قفل و بست کامل داشته باشند.
نما سازی با آجر:
انواع آجر را به شرطی که حائز شرایط زیر باشند، می توان برای نماسازی به کار برد:
• خوب پخته شده باشد و از برخورد آنها به هم صدای زنگ ایجاد شود.
• در برابر یخبندان مقاوم باشد.
• بیش از 18 درصد رطوبت جذب نکند.
• یکدست و یک انداه باشد.
• حداقل 150 کیلوگرم بر سانتی متر مربع بار فشاری تحمل کند.
الف) نما سازی با آجر گری:
نماسازی با آجر گری با استفاده از آجرهای ماشینی که هیچ گونه تغییری در ابعاد آنها به وسیله ی تراش یا تیشه داری حاصل نشده باشد، صورت می پذیرد.
نماهای با آجر فشاری بهتر است که پس از چیده شدن به صورت توپر بند کشی شوند. ( به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل آجر از طریق بند آجر چینی).
ب) نما سازی با آجر تراش و آب ساب:
به منظور دستیابی به ابعاد یکدست و نمای پرداخت شده، قشر نازکی از سطح آجر فشاری به کمک تیشه داری تراشیده و با سمباده نصب شده بر روی تخته چوبی پرداخت می شود. میزان تراش جانبی این آجرها عملا کمتر از نصف ضخامت آجر است و لی در هر حال میزان تراش نباید از عمق بندکشی کمتر باشد.
صحت زوایا و میزان تراشهای جانبی باید به وسیله ی گونیای مخصوص کنترل شود. در تراش آجرها باید دقت شود که سه قسم آجر برای مصارف کله و راسته و نبش تهیه شود.
ج) نما سازی با آجر ماشینی:
در نما سای با آجر های رسی و ماسه آهکی که بدون تیشه داری اجرا می شوند، ضخامت ملات باید در تمام رجها یکنواخت بوده و اجرای آن از دقت کافی بهرمند باشد.
د) نماسازي با آجرهاي تزئيني:
اين نوع آجرها كه داراي ضخامتهاي متفاوت هستند، ممكن است داراي لعاب نيز باشند. اين آجرها بايد به روش كله و راسته به آجر پشت‌كار متصل شوند، در غير اين صورت بايد از مهارهاي فلزي استفاده نمود. در صورتي كه قرار باشد نماي آجري نقش عايق حرارتي را نيز ايفا نموده و ديوار به صورت دوجداره اجرا گردد، بايد با اتخاذ تدابير سازه‌اي وزن آن به اسكلت ساختمان منتقل شود. مهارها طبق نقشه‌هاي اجرايي و تعداد گيره‌ها لااقل 5 عدد در مترمربع خواهد بود.
اجرای نماسازی با آجر:
نماسازی با آجر به دوصورت زیر انجام می پذیرد:
1. نماسازی و دیوار ساختمان همزمان اجرا می شود:
در این حالت باید آجر های نما به صورت کله و راسته چیده شوند تا ضمن مشارکت در تحمل بارهای وارده بردیوار پیوستگی لازم بین آجرهای نما و آجرهای پشت کار تامین شود. در این روش لازم است ابعاد آجرهای نما برابر ابعاد آجرهای پشت کار باشد
انطباق با مشخصات و استانداردهای آجرهای مصرفی در نما:
• طبق استاندارد شماره 7 ایران آجرهای مصرفی در نما باید دارای مشخصات زیر باشند:
• معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترك خوردگی، شوره زدگی، آلوئك و نظایر آن باشد.
• لبه های آجر: خط فصل مشترك سطوح آجرها باید مستقیم و زوایای تلا قی آنها قائمه و سطوح شان صاف باشد.
• در آجرهای سوراخ دار: سوراخ ها باید عمود بر سطح بزرگ آجر و به طور یكنواخت در سطح آن توزیع شده باشند و جمع مساحت آنها باید بین 25 تا 40 درصد سطح آجرها باشد. بعد سوراخ های مربع و قطر سوراخ های دایره ای باید حداكثر به 26 میلیمتر محدود شود و در ضخامت دیواره بین سوراخ و لبه آجر بیش از 15 میلیمتر و فاصله بین دو سوراخ بیش از 10 میلیمتر باشد.
• مقاومت در برابر یخبندان: آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترك خوردن و خوردگی نشوند.
• ترك در سطح آجر: وجود یك ترك عمیق در سطح متوسط آجر حداكثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت كار بلا اشكال است ولی به طور كلی درصد آجرهای ترك دار نباید بیشتر از 25 باشد.
• پیچیدگی، انحنا و فرورفتگی: پیچیدگی در امتداد سطح بزرگ آجر حداكثر 4 میلیمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا 5 میلیمتر مجاز است. آجر نباید انحنا و فرورفتگی بیش از 5 میلیمتر داشته باشد و این مقدار در صورتی قابل قبول است كه میزان آن از 20 درصد كل آجرها افزایش پیدا نكند.
• سایر موارد: آجر باید كاملا ً پخته و یكنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ دار ایجاد كند. به علت عدم چسبندگی آجرهای كهنه به ملا ت حتی المقدور از آنها استفاده نمی شود و تنها در صورت انجام پیش بینی های لازم به صورت ساییدن یا برس سیمی استفاده از آن مجاز خواهد بود.
آجرهای ساختمانی مقاومت خوبی در برابر آتش دارند به طوری كه یك دیوار 22 سانتی متری از آجر در حدود شش ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت از خود نشان می دهند.
امراض آجر:
۩ آجر جوش:
در کوره های چاهی و یا حلقه ای ممکن است به آجر هایی که به آتش نزدیکترند حرارت بیشتری برسد، در نتیجه آجر از مرحلۀ خمیری گذشته و ذوب می شود.رنگ این گونه آجر ها متمایل به سبز می باشد. خاصیت مکندگی این نوع آجرها حدود 2 تا 3 درصد و نسبت به آجر های معمولی تردتر و شکننده تر می باشد.
۩ مقابله با آلوئك و سفيدك در نماي آجري:
براي مقابله با آلوئك لازم است آجر قبلاً در آب زنجاب شود تا خوب آب بمكد و نقاط ضعف آن مشخص شود. آجرهاي آلوئك كرده، نبايد در نماي ساختمان به كار روند. براي جلوگيري از بروز سفيدك كربناتي لازم است از به كار بردن آب سخت آهك‌دار براي ساختن ملات خودداري به عمل آيد و آجر كاملاً زنجاب شود تا آب ملات را نمكد. سطح ديوار تازه ساز پيش از بارندگي آبپاشي شود. براي پيشگيري از سفيدك سولفاتي بايد از مصرف آب سولفات‌دار خودداري شود، از آجرهاي كاملاً پخته استفاده شود و آجرها نبايد آب مكنده باشند. براي مقابله با سفيدك كلروري كه در اثر كاربرد جوهر نمك رقيق در مقابله با سفيدك كربناتي ايجاد ميشود، لازم است سطح ديوار قبل از پاشيدن جوهر نمك خيس شده و پس از اسيدپاشي فوراً شسته شود. براي جلوگيري از سفيدك نيتراتي بايد از مصرف آجر، ملات و آب نيترات‌دار پرهيز شود. جلوگيري از نفوذ آب حاوي نيترات (به كمك عايق كف) روش مؤثري براي مقابله با سفيدك نيتراتي به شمار مي‌آيد. اجراي صحيح لوله تهويه شبكه فاضلاب به منظور جلوگيري از نشت گازهاي نيترات‌دار، مانع بروز سفيدك نيتراتي خواهد شد.
آجر مناسب براي مصارف گوناگون:
آجر مناسب براي مصارف گوناگون در جدول زير آمده است:
آجر مناسب محل مصرف رديف
آجر ماسه آهکي ممتاز- آجر رسي ماشيني پرمقاومت
آجر ماسه آهکي پر مقاومت- آجر رسي ماشيني پرمقاومت زير لايه نم‌بندي ديوار يا مکانهاي مجاور با آب
الف) محل پر آب با امکان يخزدگي
ب) محل کم آب 1
انواع آجر ماسه آهکي و رسي مشروط بر رعايت ساير شرايط و انطباق با مشخصات پروژه بالاي لايه نم‌بندي ديوار، کارهاي عمومي طاق‌زني و تيغه‌سازي 2
آجر ماسه آهکي از نوع ممتاز و آجر رسي ماشيني پرمقاومت دست‌اندازها، پله‌ها، فرش کف، نقاط واقع در فضاي باز، آبروها، طوقه چاهها و دودکشها 3
آجر رسي ماشيني و قزاقي، آجر ماسه آهکي، قطعات نازک ماسه آهکي و رسي نماي ساختمانها 4
آجر ماسه آهکي پر مقاومت و ممتاز و آجر رسي ماشيني و دستي نما مشروط بر انطباق با مشخصات پروژه فرش کف و پله‌هاي داخلي ساختمانها 5
اتصالات و بستها:
مصالح نصب آجرهاي نازك و اتصالات و بستهاي فلزي كه در ديوارهاي دو جداره و نظاير آن به كار مي‌رود، بايد فلز زنگ نزن باشد و يا تمام قسمتهاي آن در داخل ملات يا دوغاب قرار گيرد تا از زنگزدگي آنها جلوگيري به عمل آيد. اتصالات غير فلزي به لحاظ دوام و استحكام بايد قبلاً به تصويب دستگاه نظارت برسد.
حمل و نقل و نگهداري:
بارگيري، حمل و باراندازي انواع آجر بايد با دقت انجام شود به نحوي كه ضايعات به حداقل ممكن برسد. آجرها و بلوكها بايد در محل تميز و سرپوشيده به طور جدا از هم دسته‌بندي شده و از تماس آنها با خاك، مواد مضر، رطوبت و يخ و برف جلوگيري شود.آزمايش نمونه‌هاي گرفته شده از آجر در كارخانه و كارگاه بايد منطبق با ويژگيهاي مورد نظر در مشخصات كار باشد.
تقسیمات آجر:
برای اجرای کار دیوار چینی با آجر نیاز به تقسیمات خاصی از آجر می باشد:
• کلوک و سه قدی: اگر طول یک آجر فشاری را به چهار قسمت مساوی تقسیم کنیم یک قسمت از چهار قسمت را کلوک و سه قسمت دیگر را سه قدی می گویند.
• نیمه(چارک): چنانچه طول آجر را به دو قسمت مساوی تقسیم کنیم، هر کدام از دو قسمت را نیمه یا چارک می گوییم.
• قلمدانی: اگر آجر از عرض 11 سانتی به دو قسمت مساوی تقسیم گردد هر کدام از 2 قسمت را قلمدانی می گویند.
• نیم لایی: هر گاه آجری از ضخامت به دو نیم تقسیم شود ، هر یک از 2 قسمت را نیم لایی می گویند.
• کلاغ پر: چنانچه آجری را از طول به 2 نیم مساوی تقسیم کنیم و یک طرف آنرا از وتر بصورت مثلثی با تیشه جدا کنیم، باقیمانده را کلاغ پر می گوییم.
دیوار چینی:
دیوارهای آجری بر حسب آنکه باربر یا غیر باربر باشند و یا داخلی و خارجی، دارای ضخامت مختلف بوده و همچنین ملاتهای متفاوتی برای آنها پیشنهاد می شود.
الف- دیوارهای داخلی باربر:
این دیوار ها با آجرهای فشاری که مقاومت فشاری آنها بیش از 50 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد و با ملات با تارد 1:2:8 می شود.
ب-دیوارهای داخلی غیر باربر:
این دیوارها اگر تیغه 6 سانتی متری باشند، با آجر فشاری یا آجر سفالی توخالی و ملات گچ و خاک 1:1 ، اگر تیغه ی 11 سانتی متری باشند با آجر فشاری و یا سفالی تو خالی و ملات گچ و خاک یا باتارد 1:2:8 یا ملات ماسه سیمانی 1:6، اگر عرض دیوار مساوی یا بیش از 22 سانتی متر باشد با آجر فشاری یا آجر سفالی تو خالی و ملات ماسه آهک 1:3 یا باتارد 1:2:8 یا ماسه سیمانی 1:6 بنا می شود.
ج-دیوار خارجی:
نماسازی با آجر درجه یک و کاملاً مرغوب و با ملات ماسه سیمانی 1:5 ساخته می شود. ضخامت ملات برای آجرکاری نما نباید از 10 میلی متر کمتر و از 12 میلی متر بیشتر باشد. پخش ملات باید به کمک شمشه ملات صورت گیرد. آجر کاری با ملات ماسه سیمانی یا باتارد باید پس از گرفتن ملات به مدت حداقل سه روز مرطوب نگه داشته شده و از خشک شدن آن جلوگیری گردد.
اصول کلی استفاده از آجر در بنایی:
الف- زنجاب کردن آجر: آجرها را قبل از به کار بردن باید از آب اشباع کرد که به این عمل اصطلاحاً زنجاب کردن آجر می گویند. در صورتی که آجر به صورت خشک مصرف شود، آب ملات را مکیده و از سخت شدن ان جلوگیری میکند ( حالت سوخت ملات ایجاد می شود).آجر ها حداقل یک ساعت قبل از بنایی بایستی زنجاب گردند تا از بروز آلوئک آجر پس از دیوار چینی جلوگیری به عمل آید.
ب- بند افقی: هر ردیف آجر باید کاملاً در تمام اطراف دیوار افقی باشد به این معنی که درزهای افقی باید تمام طول دیوار را طی کند.
ج- بند قائم: نحوه ی استقرار رگه های آجر باید به ترتیبی باشد که به هیچ وجه در داخل و خارج از دیوار (نما)، بندهای عمودی روی هم قرار نگیرند. این نکته به منظور قفل و بست بهتر و یکپارچه شدن دیوار در نظر گرفته می شود. برای اجتناب از توالی بند قائم از روشهایی استفاده می کنند. این عمل را اصطلاحاً پیوند دیوار گویند.
د- «کله » و «راسته»:
کله و راسته اصطلاحی است در آجر کاری و مقصود از کله آن است که عرض آجر موازی طول دیوار و منظور از راسته آن است که طول آجر در امتداد طول دیوار قرار گیرد.
ﻫ- شاقولی بودن دیوار:
شاقول وسیله ای است که از اتصال وزنه ای مخروطی شکل به انتهای ریسمانی تشکیل شده است. خاصیت اصلی شاقول تعیین امتداد قائم است و از این خاصیت در بنایی برای کنترل قائم بودن دیوارها به خصوص در گوشه ها و نبش ها استفاده می شود.
و- شمشه و تراز:
گاهی بجای شاقول از شمشه و تراز استفاده می کنند، علاوه بر کنترل خطوط قائم، از این وسایل برای تعیین سطح افقی برای کنترل بند افقی نیز استفاده می کنند.
ز- ریسمانی کردن کار:
افقی بودن ملاتهای افقی علاوه بر استحکام دیوار باعث زیبایی آن نیز می شود. برای ان که بند ها کاملا افقی باشند از ریسمانی که دو به انتهای کار محکم شده است استفاده می کنند. ریسمان را باید طوری قرار داد که علاوه بر افقی بودن به اندازه ی ضخامت یک آجر به اضافه ی کلفتی ملات از ردیف قبل بالاتر قرار گرفته و امتداد آن به اندازه ی 2 تا 3 میلیمتر جلوتر از لبه ی کار قرار گیرد، تا قرار دادن آجر ها و کنترل آنها به راحتی صورت گیرد.
ح- تقاطع دیوارها:
همانطور که میدانیم در گوشها دو دیوار به هم برخورد می کنند. در این صورت وضع چیدن اتصالات در کنج ها به دلیل نیاز به ایجاد قفل و بست بین دو دیوار مسائل جدیدی را ایجاد می نماید. در محل تقاطع دیوار ها باید یک در میان قفل و بست کامل ایجاد شود. به این عمل لا بند می گویند. گوشه های بیرونی دیوار ها نیز باید در هر رگ قفل و بست کامل داشته باشند.
نما سازی با آجر:
انواع آجر را به شرطی که حائز شرایط زیر باشند، می توان برای نماسازی به کار برد:
• خوب پخته شده باشد و از برخورد آنها به هم صدای زنگ ایجاد شود.
• در برابر یخبندان مقاوم باشد.
• بیش از 18 درصد رطوبت جذب نکند.
• یکدست و یک انداه باشد.
• حداقل 150 کیلوگرم بر سانتی متر مربع بار فشاری تحمل کند.
الف) نما سازی با آجر گری:
نماسازی با آجر گری با استفاده از آجرهای ماشینی که هیچ گونه تغییری در ابعاد آنها به وسیله ی تراش یا تیشه داری حاصل نشده باشد، صورت می پذیرد.
نماهای با آجر فشاری بهتر است که پس از چیده شدن به صورت توپر بند کشی شوند. ( به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل آجر از طریق بند آجر چینی).
ب) نما سازی با آجر تراش و آب ساب:
به منظور دستیابی به ابعاد یکدست و نمای پرداخت شده، قشر نازکی از سطح آجر فشاری به کمک تیشه داری تراشیده و با سمباده نصب شده بر روی تخته چوبی پرداخت می شود. میزان تراش جانبی این آجرها عملا کمتر از نصف ضخامت آجر است و لی در هر حال میزان تراش نباید از عمق بندکشی کمتر باشد.
صحت زوایا و میزان تراشهای جانبی باید به وسیله ی گونیای مخصوص کنترل شود. در تراش آجرها باید دقت شود که سه قسم آجر برای مصارف کله و راسته و نبش تهیه شود.
ج) نما سازی با آجر ماشینی:
در نما سای با آجر های رسی و ماسه آهکی که بدون تیشه داری اجرا می شوند، ضخامت ملات باید در تمام رجها یکنواخت بوده و اجرای آن از دقت کافی بهرمند باشد.
د) نماسازي با آجرهاي تزئيني:
اين نوع آجرها كه داراي ضخامتهاي متفاوت هستند، ممكن است داراي لعاب نيز باشند. اين آجرها بايد به روش كله و راسته به آجر پشت‌كار متصل شوند، در غير اين صورت بايد از مهارهاي فلزي استفاده نمود. در صورتي كه قرار باشد نماي آجري نقش عايق حرارتي را نيز ايفا نموده و ديوار به صورت دوجداره اجرا گردد، بايد با اتخاذ تدابير سازه‌اي وزن آن به اسكلت ساختمان منتقل شود. مهارها طبق نقشه‌هاي اجرايي و تعداد گيره‌ها لااقل 5 عدد در مترمربع خواهد بود.
اجرای نماسازی با آجر:
نماسازی با آجر به دوصورت زیر انجام می پذیرد:
1. نماسازی و دیوار ساختمان همزمان اجرا می شود:
در این حالت باید آجر های نما به صورت کله و راسته چیده شوند تا ضمن مشارکت در تحمل بارهای وارده بردیوار پیوستگی لازم بین آجرهای نما و آجرهای پشت کار تامین شود. در این روش لازم است ابعاد آجرهای نما برابر ابعاد آجرهای پشت کار باشد
suro0sh
عضو جدید
قسمت ششم -
2. اجرای نماسازی پس از اتمام دیوار چینی:
چنانچه آجرهای نما پس از اجرای قسمتهای بار بر، چیده شوند، باید برای تامین پیوستگی نما و قسمتهای باربر از اتصالات فلزی استفاده کرد. در این روش که به طور جداگانه و بعد از استخوان بندی بنا ساخته می شود، می توان طرحها و نقوش بدیعی به وجود آورد. برخی از این طرحها عبارتند از:
تیغۀ قناس، تیغۀ جناغی، سه خفه یک راسته، خفه راسته تک (سه گذاری)، حصیر باف تک خم دار و خفه راستۀگل برگردان هفت رجی. شکل اجرا شدۀ بعضی از این دیوار چینی ها را در زیر مشاهده می کنید:
2. اجرای نماسازی پس از اتمام دیوار چینی:
چنانچه آجرهای نما پس از اجرای قسمتهای بار بر، چیده شوند، باید برای تامین پیوستگی نما و قسمتهای باربر از اتصالات فلزی استفاده کرد. در این روش که به طور جداگانه و بعد از استخوان بندی بنا ساخته می شود، می توان طرحها و نقوش بدیعی به وجود آورد. برخی از این طرحها عبارتند از:
تیغۀ قناس، تیغۀ جناغی، سه خفه یک راسته، خفه راسته تک (سه گذاری)، حصیر باف تک خم دار و خفه راستۀگل برگردان هفت رجی. شکل اجرا شدۀ بعضی از این دیوار چینی ها را در زیر مشاهده می کنید:
suro0sh
عضو جدید
قسمت هفتم :
طوقه‌چيني و نصب گلدان در چاه فاضل آب:
پس از اينكه عمليات حفاري ميله و انبار به اتمام رسيد، محل و ارتفاع لوله‌هاي فاضلاب را از كف تمام شده كاملاً مشخص نموده و محل طوقه در جداره چاه را تعيين ميكنند. طوقه‌چيني با آجر آبديده و ملات ماسه سيمان (به عيار 350 كيلوگرم) به صورت گنبدي اجرا ميشود و در رأس طوقه دهانه آن براي نصب گلدان سفالي و يا هر مصالح مقاوم مخروطي شكل ديگري باز نگه داشته ميشود.
فاضلاب خروجي لوله‌ها به هيچوجه نبايد روي هم ريزش كنند. ريزش فاضلاب از دهانه تحتاني گلدان به داخل چاه، بايد به نحوي باشد كه فاضلاب مستقيماً به ته چاه ريزش كرده، به جداره چاه برخورد نكند و موجبات شستگي بدنه چاه را فراهم نسازد.
سقفهاي آجري (طاق ضربي):
تيرآهنهاي طاق ضربي بايد با فواصل حداكثر 1 متر در محلهاي خود ثابت شوند. در صورتي كه تيرها روي ديوار حمال قرار مي‌گيرند، توصيه شود كلافي از تيرآهن براي جلوگيري از رانش در دهانه‌هاي كناري به كار گرفته شود. اين تيرآهن بايد به كمك ميل‌مهارهايي مطابق نقشه‌هاي اجرايي در محل خود تثبيت شود. تيرآهنها قبل از نصب، بايد كاملاً تميز شده و با ضدزنگ رنگ‌آميزي شوند. ضخامت طاق ضربي معمولاً نيم آجر مي‌باشد، مگر اينكه در نقشه‌ها و دستورالعملها مشخصات ديگري درخواست شده باشد. اجراي طاق‌زني بايد از طرفين سقف، شروع و در وسط ختم شود. خيز طاق در هر دهانه حداكثر 4 سانتيمتر(3 الی 5 سانتی متر) مي‌باشد. سقف‌زني با ملات گچ وخاک انجام ميشود، براي پر كردن درزها و حفره‌ها پس از اتمام سقف از دوغاب گچ استفاده ميشود. پيمانكار موظف است مطابق نقشه‌هاي اجرايي روي سقف را از مواد سبك پركننده نظير پوكه معدني يا صنعتي و ساير مصالح مشابه و مورد تأييد، پر و كرم بندي نمايد، حداقل ضخامت مواد پركننده، 5 سانتيمتر است.
منابع:
1. مصالح ساختمان، تالیف: احمد حامی
2. مصالح شناسی، تالیف: سیاوش کباری
3. مصالح و فراورده های ساختمانی(مبحث پنجم)
4. مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریۀ 55)
5. شناخت مواد و مصالح ساختمانی، تالیف: علی افراسیابی
6. عناصر و جزئیات، آموزش متوسطه فنی و حرفه ای
7. اصول فنی ساختمان، تالیف محمود ماهر النقش
طوقه‌چيني و نصب گلدان در چاه فاضل آب:
پس از اينكه عمليات حفاري ميله و انبار به اتمام رسيد، محل و ارتفاع لوله‌هاي فاضلاب را از كف تمام شده كاملاً مشخص نموده و محل طوقه در جداره چاه را تعيين ميكنند. طوقه‌چيني با آجر آبديده و ملات ماسه سيمان (به عيار 350 كيلوگرم) به صورت گنبدي اجرا ميشود و در رأس طوقه دهانه آن براي نصب گلدان سفالي و يا هر مصالح مقاوم مخروطي شكل ديگري باز نگه داشته ميشود.
فاضلاب خروجي لوله‌ها به هيچوجه نبايد روي هم ريزش كنند. ريزش فاضلاب از دهانه تحتاني گلدان به داخل چاه، بايد به نحوي باشد كه فاضلاب مستقيماً به ته چاه ريزش كرده، به جداره چاه برخورد نكند و موجبات شستگي بدنه چاه را فراهم نسازد.
سقفهاي آجري (طاق ضربي):
تيرآهنهاي طاق ضربي بايد با فواصل حداكثر 1 متر در محلهاي خود ثابت شوند. در صورتي كه تيرها روي ديوار حمال قرار مي‌گيرند، توصيه شود كلافي از تيرآهن براي جلوگيري از رانش در دهانه‌هاي كناري به كار گرفته شود. اين تيرآهن بايد به كمك ميل‌مهارهايي مطابق نقشه‌هاي اجرايي در محل خود تثبيت شود. تيرآهنها قبل از نصب، بايد كاملاً تميز شده و با ضدزنگ رنگ‌آميزي شوند. ضخامت طاق ضربي معمولاً نيم آجر مي‌باشد، مگر اينكه در نقشه‌ها و دستورالعملها مشخصات ديگري درخواست شده باشد. اجراي طاق‌زني بايد از طرفين سقف، شروع و در وسط ختم شود. خيز طاق در هر دهانه حداكثر 4 سانتيمتر(3 الی 5 سانتی متر) مي‌باشد. سقف‌زني با ملات گچ وخاک انجام ميشود، براي پر كردن درزها و حفره‌ها پس از اتمام سقف از دوغاب گچ استفاده ميشود. پيمانكار موظف است مطابق نقشه‌هاي اجرايي روي سقف را از مواد سبك پركننده نظير پوكه معدني يا صنعتي و ساير مصالح مشابه و مورد تأييد، پر و كرم بندي نمايد، حداقل ضخامت مواد پركننده، 5 سانتيمتر است.
منابع:
1. مصالح ساختمان، تالیف: احمد حامی
2. مصالح شناسی، تالیف: سیاوش کباری
3. مصالح و فراورده های ساختمانی(مبحث پنجم)
4. مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریۀ 55)
5. شناخت مواد و مصالح ساختمانی، تالیف: علی افراسیابی
6. عناصر و جزئیات، آموزش متوسطه فنی و حرفه ای
7. اصول فنی ساختمان، تالیف محمود ماهر النقش
shahrooz123
عضو جدید
آجر ها و بلوک ها
آجر ها و بلوک ها
آجر را میتوان به روش های مختلف طبقه بندی نمود. مانند طبقه بندی از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و ...
طبقه بندی آجر از لحاظ جنس
آجر از لحاظ جنس به دو دسته تقسیم میشود:
در صورت استفاده از آجر در نماچینی رنگ آجر اهمیت پیدا میکند. برای استفاده در نماچینی آجرهایی به رنگ های زرد کمرنگ که به آن آجر سفید می‌گویند و زرد پررنگ که به آن آجر بهی می‌گویند و همچنین آجرهایی به رنگ قرمز روشن یا قرمز سیر در بازار وجود دارند.در حدود سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ یک نوع آجر ابلق به رنگ های قرمز و زرد بنام آجر بهمنی به بازار عرضه می‌شد که بوسیله کوره آجرپزی به همین نام تهیه می‌گردید.ضخامت آجرهای مورد استفاده در نما ممکن است ۳ تا ۴ یا ۵ سانتیمتر باشد ولی دو بعد دیگر این آجر ها مانند آجرهای فشاری یا ماشینی ۱۰×۲۰ میباشد.علت رنگی بودن این آجرها مربوط به طریقه چیدن آجر در کوره و نحوه آتش دادن به آن و کنترل سطوحی که با آتش در تماس مستقیم میباشد است و یا مربوط به اکسید فلزاتی است که در مواد اولیه آجر موجود میباشد. مانند اکسیدهای مختلف آهن.برای تهیه مصالح اولیه و همچنین مراحل خشت زنی و خشت خشک کنی آجرهای رنگی دقت و هزینه بیشتری به عمل میآید. مراحل پخت آجر :
1 ـ تهبه خاك رس 2 ـ بعمل آوردن خاك 3 ـ ساختن گل 4 ـ قالب گیری یا خشت زنی
آجر پزی :
آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاك رس بطوریكه هیدرو سیلیكات آلومینیم به سیلیكات آلومینیم تبدیل شود و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و نیروی فشاری تا حدود 100 كیلوگرم بر سانتیمتر مربع را تحمل نماید این عمل به وسیله حرارتی در حدود 900 درجه سانتیگراد و انجام شود بدین طریق كه تا 100 درجه سانتیگراد آب فیزیكی خشت خشك می شود و تا این درجه آب شیمیایی خاك رس متصاعد می گردد و تا 900 درجه ذرات خاك رس شروع به خمیری شدن نموده و بدین طریق دانه های شن و ماسه درون خشت را به هم می چسباند و آجر بدست می آید.
كوره های آجرپزی :
كوره های آجرپزی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده
3 ـ كوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده
انواع آجرها :
1 ـ آجرهای رسی : الف : آجرهای معمولی ب : آجرهای نما ج : آجرهای مهندسی
2 ـ آجرهای نسوز
3 ـ آجر ماسه ـ آهك
4 ـ آجرهای بتنی
5 ـ آجرهای مخصوص
آجر ها و بلوک ها
آجر یا آجور یا آگور واژه ایست یونانی که به خشت هایی می‌گفتند که احکام یا فرامین دولتی بر روی آن نوشته می‌شد (حک می‌گردید) و به وسیله پختن این خشت ها، نوشته‌ها را بر روی آن پایدار می‌کردندمشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته است؛ گمان می‌رود انسان های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق های خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه‌های کنار خود می‌گردید پی به خواص و روش تهیه آجر برده باشند.
آجر همچنین به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از دیرباز مورد استفاده بوده است. مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی در ایران سابقه باستانی دارد. از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده میتوان به طاق کسری اشاره کرد.
مثال دیگر کف دالان مسجد جامع اصفهان است که به وسیله آجر هایی مفروش شده است که در زمان ساسانیان برای ساخت آتشکده بکار رفته بود.به طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان های مسکونی و ... به وسیله آجر در ایران ساخته شده اند.در حال حاضر با توجه به بالا رفتن تراکم جمعیت و ساخت بناهای چندین طبقه استفاده از آجر در اسکلت این نوع ساختمان ها مقدور نیست و از اسکلت های فلزی یا بتنی استفاده میشود؛ ولی از آجر برای نماسازی استفاده میشود و یا در قسمتی از سالن و سایر فضا ها آجر را بطور نمایان (اکسپز) بکار می‌برند.
طبقه بندی آجر از لحاظ جنس
آجر از لحاظ جنس به دو دسته تقسیم میشود:
۱- آجرهای فشاری: دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدای تولید این نوع آجر خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵٫۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر میباشد.
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گری چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.
۲- آجرهای ماشینی: آجر ماشینی یا آجر سوراخ دار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱٫۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجر های هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است.
در استاندارد شماره ۷ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخ ها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ ها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگتر آجر باشد و فاصله سوراخ ها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخ ها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از۳۰ درصد طول همان بعد باشد.
علت وجود این سوراخ ها اینست که در هنگام دیوار چینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود.
در ساخت دیوار های حمال به دلیل اینکه میتوان به وسیله سوراخ های موجود در سطح آجر آنرا با میلگرد مسلح کرد از این نوع آجر استفاده میشود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته میشود.
جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجر ها به علت ترد بودن قابل تیشه داری نیستند و همچنین در طاق ضربی استفاده نمی‌شوند بدلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمی‌توانند به خوبی به ملات بچسبند.
ابعاد این نوع آجر ۵٫۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر میباشد. اضلاع این نوع آجر گونیا تر بوده و دارای سطوح صافتری نسبت به آجرهای فشاری می‌باشند.
طبقه بندی از لحاظ رنگدر صورت استفاده از آجر در نماچینی رنگ آجر اهمیت پیدا میکند. برای استفاده در نماچینی آجرهایی به رنگ های زرد کمرنگ که به آن آجر سفید می‌گویند و زرد پررنگ که به آن آجر بهی می‌گویند و همچنین آجرهایی به رنگ قرمز روشن یا قرمز سیر در بازار وجود دارند.در حدود سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ یک نوع آجر ابلق به رنگ های قرمز و زرد بنام آجر بهمنی به بازار عرضه می‌شد که بوسیله کوره آجرپزی به همین نام تهیه می‌گردید.ضخامت آجرهای مورد استفاده در نما ممکن است ۳ تا ۴ یا ۵ سانتیمتر باشد ولی دو بعد دیگر این آجر ها مانند آجرهای فشاری یا ماشینی ۱۰×۲۰ میباشد.علت رنگی بودن این آجرها مربوط به طریقه چیدن آجر در کوره و نحوه آتش دادن به آن و کنترل سطوحی که با آتش در تماس مستقیم میباشد است و یا مربوط به اکسید فلزاتی است که در مواد اولیه آجر موجود میباشد. مانند اکسیدهای مختلف آهن.برای تهیه مصالح اولیه و همچنین مراحل خشت زنی و خشت خشک کنی آجرهای رنگی دقت و هزینه بیشتری به عمل میآید. مراحل پخت آجر :
1 ـ تهبه خاك رس 2 ـ بعمل آوردن خاك 3 ـ ساختن گل 4 ـ قالب گیری یا خشت زنی
آجر پزی :
آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاك رس بطوریكه هیدرو سیلیكات آلومینیم به سیلیكات آلومینیم تبدیل شود و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و نیروی فشاری تا حدود 100 كیلوگرم بر سانتیمتر مربع را تحمل نماید این عمل به وسیله حرارتی در حدود 900 درجه سانتیگراد و انجام شود بدین طریق كه تا 100 درجه سانتیگراد آب فیزیكی خشت خشك می شود و تا این درجه آب شیمیایی خاك رس متصاعد می گردد و تا 900 درجه ذرات خاك رس شروع به خمیری شدن نموده و بدین طریق دانه های شن و ماسه درون خشت را به هم می چسباند و آجر بدست می آید.
كوره های آجرپزی :
كوره های آجرپزی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده
3 ـ كوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده
انواع آجرها :
1 ـ آجرهای رسی : الف : آجرهای معمولی ب : آجرهای نما ج : آجرهای مهندسی
2 ـ آجرهای نسوز
3 ـ آجر ماسه ـ آهك
4 ـ آجرهای بتنی
5 ـ آجرهای مخصوص
آجرها و بلوک ها
آجرها و بلوک ها
آجرها و بلوک ها
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]آجرها گروهی از مصالح هستند كه به صورت صنعتی تولید و جایگزین سنگ شده اند و درحقیقت سنگی ساخته دست بشر هستند، سنگی دگرگون كه از تغییر وضعیت خشت پدید میآید. این گروه از مصالح كه اولین تولید صنعتی و انبوه مصالح ساختمانی به دست بشر به شمار می‌آیند براساس نوع مواداولیه، روند تولید و محل مصرف به انواع متنوعی تقسیم می شوند. آجرهای رسی كه اولین و فراوان ترین آنها هستند قدمت چندهزار ساله دارند. با پیشرفت تكنولوژی و علم شیمی انواع بی شماری از آجرها با كیفیت های مختلف، ابعاد و شكل ظاهری متنوع راهی بازار مصرف شده اند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]آجرها و فراورده های رسی :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی كه به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمی‌گیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمی‌گیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یكسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی كه گل حاصل از خاك رس كه منشا تهیه آجر است به راحتی شكل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست میدهد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیكی، مكانیكی و شیمیایی یكسان، متناسب با كاربرد، منطبق با فیزیك بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید كرد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مصارف آجر :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به اعتقاد باستان شناسان، اولین بار آجر در سرزمین بین النهرین تهیه شده است. به هر صورت باید آجر پس پیدایش آتش و در نواحی كه معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه های زیبا و باعظمت كاربرد آجر در معماری ایران باستان نماینده پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی كاربرد این مصالح است. در این میان می توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، كاخ های فیروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همین طور مساجد جامع اصفهان و یزد، گنبد كاووس و ارگ تبریز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]رمز توانایی آجر در خلق شگفت انگیزترین ساختمان های تاریخ در تناسبات آن نهفته است. این ابعاد در طی زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانایی بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طریقی است كه به راحتی در یكدیگر قفل و بست می گردند. این خاصیت، كیفیت های مهندسی بی شماری از جمله در محل اتصال دو دیوار به یكدیگر به وجود میآورد. آجرها به كمك ملا ت به یكدیگر متصل می شوند و سطح یكنواختی را به وجود میآورند. این ابعاد متناسب باعث شده است كه این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس و طاق و گنبد كه از زمان قبل از ساسانیان در ایران رواج داشته است، كارآیی منحصر به فردی داشته باشد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خواص آجر باعث شده است كه به عنوان مصالح پركننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است كه به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش كف و پلكان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی های اقلیمی این مصالح كویری را بیشتر به نمایش می گذارد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]روش نوین امروزی، وسایل فنی زیاد و امكانات فراوانی را به دست معماران داده است كه با وجود مدرن بودن، وسیله ای برای شكفتن روح حساس و زیباشناس آنها است. البته تنها آجر وسیله شناخت این زیبایی روحی نیست و عناصر بسیاری نیز این عمل را به خوبی انجام می دهند ولی فرق بین آنها در این است كه آجر قابلیت ایفای هر منظوری را دارد و باوجود گذشت قرون متمادی هنوز مدرن است. یك ساختمان آجری جزئی از طبیعت است و همآوایی آن را نه تنها به هم نمی زند بلكه رنگ و فرم بدیعی نیز به آن می بخشد و با این وجود هیچ گاه كهنه نبوده و نیست و همراه با زمان پیش می رود. به هر حال یك ساختمان آجری همانند یك فرش دستباف، تركیب بدیعی از سلیقه های بی انتهای معماران هنرمند است.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بر طبق استاندارد شماره 7 ایران آجرهای مصرفی در نما باید دارای مشخصات زیر باشند: [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترك خوردگی، شوره زدگی، آلوئك و نظایر آن باشد. [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترك خوردگی، شوره زدگی، آلوئك و نظایر آن باشد. [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- لبه های آجر: خط فصل مشترك سطوح آجرها باید مستقیم و زوایای تلا قی آنها قائمه و سطوح شان صاف باشد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- در آجرهای سوراخ دار: سوراخ ها باید عمود بر سطح بزرگ آجر و به طور یكنواخت در سطح آن توزیع شده باشند و جمع مساحت آنها باید بین 25 تا 40 درصد سطح آجرها باشد. بعد سوراخ های مربع و قطر سوراخ های دایره ای باید حداكثر به 26 میلیمتر محدود شود و در ضخامت دیواره بین سوراخ و لبه آجر بیش از 15 میلیمتر و فاصله بین دو سوراخ بیش از 10 میلیمتر باشد. [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- مقاومت در برابر یخبندان: آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترك خوردن و خوردگی نشوند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- قطعات نازك آجری (آجر دوغایی) مورد مصرف در نماسازی به ابعاد 20* (40 یا 30) * 200 میلیمتر با قطعات موزائیكی نازك آجری نما به ضخامت 20 یا 30 میلیمتر با نقش چند آجر بندكشی شده (آجر موزاییكی) ساخته می شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره 7 ایران باشند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- قطعات نازك آجری (آجر دوغایی) مورد مصرف در نماسازی به ابعاد 20* (40 یا 30) * 200 میلیمتر با قطعات موزائیكی نازك آجری نما به ضخامت 20 یا 30 میلیمتر با نقش چند آجر بندكشی شده (آجر موزاییكی) ساخته می شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره 7 ایران باشند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- ترك در سطح آجر: وجود یك ترك عمیق در سطح متوسط آجر حداكثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت كار بلا اشكال است ولی به طور كلی درصد آجرهای ترك دار نباید بیشتر از 25 باشد.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- پیچیدگی، انحنا و فرورفتگی: پیچیدگی در امتداد سطح بزرگ آجر حداكثر 4 میلیمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا 5 میلیمتر مجاز است. آجر نباید انحنا و فرورفتگی بیش از 5 میلیمتر داشته باشد و این مقدار در صورتی قابل قبول است كه میزان آن از 20 درصد كل آجرها افزایش پیدا نكند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]- سایر موارد: آجر باید كاملا ً پخته و یكنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ دار ایجاد كند. به علت عدم چسبندگی آجرهای كهنه به ملا ت حتی المقدور از آنها استفاده نمی شود و تنها در صورت انجام پیش بینی های لازم به صورت ساییدن یا برس سیمی استفاده از آن مجاز خواهد بود.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]آجرهای ساختمانی مقاومت خوبی در برابر آتش دارند به طوری كه یك دیوار 22 سانتی متری از آجر در حدود شش ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت از خود نشان می دهد.[/FONT]
http://www.civil-tech.net/civil/index.php?option=com_content&task=view&id=89&Itemid=43
http://www.civil-tech.net/civil/index.php?option=com_content&task=view&id=89&Itemid=43
ایتوک
عضو جدید
تاریخچه آجر
تاریخچه آجر
تاریخچه آجر
تاریخچه آجر
آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد.در ایران بقایای کوره های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است وازه آجر بابلی و نام خشت هایی بوده که بر روی آنها منشورها قوانین و نظایر آنها را می نوشتند گمان می رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند .
کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده که در آن لایه های هیزم و خشت متناوبا روی هم چیده می شده است.
فن استفاده از آجر ازآسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده 12 میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد.
در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آنها هنوز پا بر جا هستند.
نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم
آرامگاه شاه اسماعیل سامانی در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنینی پلها و سد های قدیمی مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند.
انواع آجر در ایران قدیم
در ایران هر جا سنگ کم بوده و خاک خوب هم در دسترس بوده است آجر پزی و مصرف آجر معمول شده است اندازه آجر ایلامی حدود 10×38×38 سانیتی متر بوده پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشکده ها به کار رفته است اندازه آجر این دوره جدود 44×44×7تا 8 بوده است و بعد های آن 20×20×3 تا4 سانتی متر کاهش یافت .
در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به ابعاد 5×25×25 سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی در ابعاد 40×4×5 سانتی متر استفاده می شده است از انواع دیگر آجر در گذشته آجر قزاقی می باشد که پیش از جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن 5×10×20 بوده است آشنایی با آجر و مواد اولیه آن آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید خاک آجر مخلوطی است از خاک رس ماسه فلدسپات سنگ آهک سولفات ها سولفورها فسفات ها کانی های آهن منگنز منیزیم سدیم پتاسیم مواد آلی و...
مراحل ساخت آجر عبارتند از :
کندن و ستخراج مواد خام
آماده سازی مواد اولیه
قالب گیری
خشک کردن
تخلیه و انبار کردن محصول
انواع کوره های آجر پزی
پس از خشک شدن خشت ها را در کوره می چینند طرز چیدن آنها طوری است که بین آنها فاصله وجود دارد تا گازهای داغ و شعله بتواند از لای آنها عبور کند کوره های آجر پزی سه هوع هستند:
کوره تنوره ای هوفمان و تونلی
قابل ذکر است که کوره های تونلی مدرن ترین کوره های آجر پزی می باشند که در آنها سرامیک های ممتاز و صنعتی نیز می پزند ویزگی های آجر آجر خوب باید در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ بدهد صدای زنگ نشانه سلامت توپری و مقاومت و کمی میزان جذب آب آن است آجر خوب باید در آتش سوزی مقاومت کند و خمیری و آب نشود رنگ آجر خوب باید یکنواخت باشد و همچنین باید یکنواخت و سطح آن بدون حفره باشد سختی آجر باید به اندازه ای باشد که با ناخن خط نیفتد
استاندارد آجر در ایران
بنابر آخرین استاندارد ایران به تاریخ 7 خرداد 1357 در مورد آجرهای رسی آجرها به دو گروه دستی و ماشینی تقسیم بندی می شوند آجر های دستی خود به دو نوع فشاری و قزاقی سفید و آجر ماشینی نیز به توپر و سوزاخ دار گروه بندی شده اندمیزان جذب آب مطابق استاندارد ایران در آجرهای دستی حداکثر 20% در آجر های ماشینی 16% و حدلقل برای هر دو نوع آجر 8% تعیین شده است
انواع آجر غیر رسی و اشکال آن
آجر جوش آجر خاص در صنعت سفال پزی است که در کشورهای صنعتی دارای اهمیت ویزه ای است از این آجر برای نماسازی ساختمان ها فرش کف پیاده روها پوشش بدنه و کف آبروها و مجراهای فاضلاب و تونل ها و ساختن دودکش ها فرش کف کارخانه ها انبارهای کشاورزی و سالن های دامداری پرورش طیور استخر های صنعتی و جز اینها استفاده می شود
انواع خاص آجر تولیدی در کشور های اروپایی آجر هایی در کشورهای صنعتی اروپاتولید می شوند که هنوز تولید آن در ایران مرسوم نشده است از آن جمله بلوک های تو خالی آتش بند برای نصب دور ستون ها به منظور جلوگیری از نفوذ آتش قطعات ویزه به شکل منحنی های کوز و کاس قطعات درپوش روی دیوار قطعاتی که از اجزا هستند مانند کلوک سرقد گوشه و جزاینها که هنوز در ایران تولید نمی شوند
نویسنده : ونوس یزدانی
venoos_f_y@yahoo.com venoos_f_y@yahoo.com
آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد.در ایران بقایای کوره های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است وازه آجر بابلی و نام خشت هایی بوده که بر روی آنها منشورها قوانین و نظایر آنها را می نوشتند گمان می رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند .
کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده که در آن لایه های هیزم و خشت متناوبا روی هم چیده می شده است.
فن استفاده از آجر ازآسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده 12 میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد.
در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آنها هنوز پا بر جا هستند.
نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم
آرامگاه شاه اسماعیل سامانی در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنینی پلها و سد های قدیمی مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند.
انواع آجر در ایران قدیم
در ایران هر جا سنگ کم بوده و خاک خوب هم در دسترس بوده است آجر پزی و مصرف آجر معمول شده است اندازه آجر ایلامی حدود 10×38×38 سانیتی متر بوده پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشکده ها به کار رفته است اندازه آجر این دوره جدود 44×44×7تا 8 بوده است و بعد های آن 20×20×3 تا4 سانتی متر کاهش یافت .
در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به ابعاد 5×25×25 سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی در ابعاد 40×4×5 سانتی متر استفاده می شده است از انواع دیگر آجر در گذشته آجر قزاقی می باشد که پیش از جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن 5×10×20 بوده است آشنایی با آجر و مواد اولیه آن آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید خاک آجر مخلوطی است از خاک رس ماسه فلدسپات سنگ آهک سولفات ها سولفورها فسفات ها کانی های آهن منگنز منیزیم سدیم پتاسیم مواد آلی و...
مراحل ساخت آجر عبارتند از :
کندن و ستخراج مواد خام
آماده سازی مواد اولیه
قالب گیری
خشک کردن
تخلیه و انبار کردن محصول
انواع کوره های آجر پزی
پس از خشک شدن خشت ها را در کوره می چینند طرز چیدن آنها طوری است که بین آنها فاصله وجود دارد تا گازهای داغ و شعله بتواند از لای آنها عبور کند کوره های آجر پزی سه هوع هستند:
کوره تنوره ای هوفمان و تونلی
قابل ذکر است که کوره های تونلی مدرن ترین کوره های آجر پزی می باشند که در آنها سرامیک های ممتاز و صنعتی نیز می پزند ویزگی های آجر آجر خوب باید در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ بدهد صدای زنگ نشانه سلامت توپری و مقاومت و کمی میزان جذب آب آن است آجر خوب باید در آتش سوزی مقاومت کند و خمیری و آب نشود رنگ آجر خوب باید یکنواخت باشد و همچنین باید یکنواخت و سطح آن بدون حفره باشد سختی آجر باید به اندازه ای باشد که با ناخن خط نیفتد
استاندارد آجر در ایران
بنابر آخرین استاندارد ایران به تاریخ 7 خرداد 1357 در مورد آجرهای رسی آجرها به دو گروه دستی و ماشینی تقسیم بندی می شوند آجر های دستی خود به دو نوع فشاری و قزاقی سفید و آجر ماشینی نیز به توپر و سوزاخ دار گروه بندی شده اندمیزان جذب آب مطابق استاندارد ایران در آجرهای دستی حداکثر 20% در آجر های ماشینی 16% و حدلقل برای هر دو نوع آجر 8% تعیین شده است
انواع آجر غیر رسی و اشکال آن
آجر جوش آجر خاص در صنعت سفال پزی است که در کشورهای صنعتی دارای اهمیت ویزه ای است از این آجر برای نماسازی ساختمان ها فرش کف پیاده روها پوشش بدنه و کف آبروها و مجراهای فاضلاب و تونل ها و ساختن دودکش ها فرش کف کارخانه ها انبارهای کشاورزی و سالن های دامداری پرورش طیور استخر های صنعتی و جز اینها استفاده می شود
انواع خاص آجر تولیدی در کشور های اروپایی آجر هایی در کشورهای صنعتی اروپاتولید می شوند که هنوز تولید آن در ایران مرسوم نشده است از آن جمله بلوک های تو خالی آتش بند برای نصب دور ستون ها به منظور جلوگیری از نفوذ آتش قطعات ویزه به شکل منحنی های کوز و کاس قطعات درپوش روی دیوار قطعاتی که از اجزا هستند مانند کلوک سرقد گوشه و جزاینها که هنوز در ایران تولید نمی شوند
نویسنده : ونوس یزدانی
venoos_f_y@yahoo.com venoos_f_y@yahoo.com
آخرین ویرایش:
DDDIQ
مدیر ارشد
بهبود خواص عایقکاری حرارتی آجر با استفاده از مواد افزودنی
بهبود خواص عایقکاری حرارتی آجر با استفاده از مواد افزودنی
سهراب ویسه
ناهید خدابنده
چکیده:
آجر پر مصرف ترین مصالح بنائی در ایران است . آجر معمولی چگالی زیادی دارد و باعث مقاومت حرارتی کم جدارهای آجری ساختمان می شود . سعی بر این است که با کاهش چگالی و افزایش تخلخل آجر ، خصوصیات عایقکاری حرارتی آن نیز بهبود یابد .
از موادی که به عنوان افزودنی تخلخل زا به مواد اولیه آجر اضافه می شود خاک اره ، فوم پلی استایرن و سنگ آهک است .
در این مقاله بخشی از یافته های طرح تحقیقاتی تولید آجر سبک با استفاده از مواد افزودنی تخلخل زا ارائه می گردد . انتخاب نوع مواد افزودنی و دانه بندی آن ، تعیین نسبت مواد اولیه ، چگونگی اختلاط ، شرایط بهینه تولید و دمای پخت از مواردی است که در این طرح مورد بررسی قرار گرفت . مسئله مهم این است که میزان مواد افزودنی باید در حدی باشد که باعث افت مقاومت آجر به مقداری کمتر از حداقل مجاز استاندارد نشود .
آجرهای سبک ساخته شده با 10 در صد وزنی خاک اره دارای ضریب هدایت حرارتی 27/0 وات بر متر بر درجه سانتیگراد است که در مقایسه با آجرهای معمولی با ضریب هدایت حدود 1 تقریباً 62 در صد کاهش یافته است . ضریب هدایت حرارتی آجرهای سبک ساخته شده با 5/1 در صد وزنی فوم پلی استایرن 24/0 وات بر متر بر درجه سانتیگراد بدست آمد که در مقایسه با آجرهای معمولی به میزان یک سوم کاهش یافته است .
بهبود خواص عایقکاری حرارتی آجر با استفاده از مواد افزودنی
سهراب ویسه
ناهید خدابنده
چکیده:
آجر پر مصرف ترین مصالح بنائی در ایران است . آجر معمولی چگالی زیادی دارد و باعث مقاومت حرارتی کم جدارهای آجری ساختمان می شود . سعی بر این است که با کاهش چگالی و افزایش تخلخل آجر ، خصوصیات عایقکاری حرارتی آن نیز بهبود یابد .
از موادی که به عنوان افزودنی تخلخل زا به مواد اولیه آجر اضافه می شود خاک اره ، فوم پلی استایرن و سنگ آهک است .
در این مقاله بخشی از یافته های طرح تحقیقاتی تولید آجر سبک با استفاده از مواد افزودنی تخلخل زا ارائه می گردد . انتخاب نوع مواد افزودنی و دانه بندی آن ، تعیین نسبت مواد اولیه ، چگونگی اختلاط ، شرایط بهینه تولید و دمای پخت از مواردی است که در این طرح مورد بررسی قرار گرفت . مسئله مهم این است که میزان مواد افزودنی باید در حدی باشد که باعث افت مقاومت آجر به مقداری کمتر از حداقل مجاز استاندارد نشود .
آجرهای سبک ساخته شده با 10 در صد وزنی خاک اره دارای ضریب هدایت حرارتی 27/0 وات بر متر بر درجه سانتیگراد است که در مقایسه با آجرهای معمولی با ضریب هدایت حدود 1 تقریباً 62 در صد کاهش یافته است . ضریب هدایت حرارتی آجرهای سبک ساخته شده با 5/1 در صد وزنی فوم پلی استایرن 24/0 وات بر متر بر درجه سانتیگراد بدست آمد که در مقایسه با آجرهای معمولی به میزان یک سوم کاهش یافته است .
DDDIQ
مدیر ارشد
جايگزين كردن مصالح سبك و ارزان به جاي آجر
جايگزين كردن مصالح سبك و ارزان به جاي آجر
مجتبي مغربي
چكيده
امروزه در صنعت ساختمان در كشور ما مي توان از آجر به عنوان مصالحي غير قابل انكار نام برد . سهولت اجرا ، سنتي بودن و كاربريها ي متفاوت آن باعث محبوبيت آن شده است . اما از طرفي اين مصالح نسبتًا سنگين با افزايش بار مرده ساختمان و افزايش مقاطع ستو ن ها و تيرها نه تنها تاثيري غير اقتصادي خواهد داشت ، بلكه رفتار ضعيف اين مصالح در برابر زلزله كارآيي اين مصالح را زير سئوال برده است .
در اين مقاله به روشهايي براي توليد مصالح سبك و در عين حال ارزان تأكيد شده است و نتايج كار بر روي يك ماده بازيافتي و دور ريختني يك كارخانه قالب سازي به نام فوم آسيابي به عنوان جايگزيني براي مصالح سنگي در بتن مورد بررسي قرار مي گيرد و با مقايسه كارآيي آن با هبلكس (تنها محصول شبيه در حال حاضر در بازار ايران ) پرداخته و در انتها با شبيه سازي بارهاي وارده از اين محصول با نتايج ناشي از آجر برروي يك ساختمان واقعي اين طرح را از نظر اقتصادي مورد بررسي قرار خواهيم داد .
جايگزين كردن مصالح سبك و ارزان به جاي آجر
مجتبي مغربي
چكيده
امروزه در صنعت ساختمان در كشور ما مي توان از آجر به عنوان مصالحي غير قابل انكار نام برد . سهولت اجرا ، سنتي بودن و كاربريها ي متفاوت آن باعث محبوبيت آن شده است . اما از طرفي اين مصالح نسبتًا سنگين با افزايش بار مرده ساختمان و افزايش مقاطع ستو ن ها و تيرها نه تنها تاثيري غير اقتصادي خواهد داشت ، بلكه رفتار ضعيف اين مصالح در برابر زلزله كارآيي اين مصالح را زير سئوال برده است .
در اين مقاله به روشهايي براي توليد مصالح سبك و در عين حال ارزان تأكيد شده است و نتايج كار بر روي يك ماده بازيافتي و دور ريختني يك كارخانه قالب سازي به نام فوم آسيابي به عنوان جايگزيني براي مصالح سنگي در بتن مورد بررسي قرار مي گيرد و با مقايسه كارآيي آن با هبلكس (تنها محصول شبيه در حال حاضر در بازار ايران ) پرداخته و در انتها با شبيه سازي بارهاي وارده از اين محصول با نتايج ناشي از آجر برروي يك ساختمان واقعي اين طرح را از نظر اقتصادي مورد بررسي قرار خواهيم داد .
آجر
خاك رس آبرفتي :
همانطوري كه از نامش پيداست در نزديكي سطح زمين يافت مي شود و بيشتر آجر هاي رسي باكمك آن توليد مي شوند . ميزان خاك رس در گل آجر بسيار اهميت دارد . خاك رس زياد گل آجر را توپر مي كند ولي موجب ترك خوردن خشت در هنگام خشك شدن مي شود .
ماسه :
كه از تاثير عمل فرسايش هوازدگي بر سنگ هاي سيليسي حاصل مي شود درحقيقت استخوان بندي آجر مي باشد . در صورت افزايش مقدارآن آجر ترد وپوك مي شود وضمنا دانه هاي درشت ماسه درگل آجر درهنگام پختن منبسط وموجب ايجاد ترك هاي ريز درآجر ميشوند
آهك :
درخاك رس و گل آهك وجود دارد , درصورتيكه به صورت دانه ريز , يكنواخت وهمگن باشد وموجب روشن شدن رنگ آجر مي شود وافزايش مقدارآن نقش گدازآوردارد.وجوددانه ها ي درشت آهك درگل آجر پس از پختن آهك زنده توليد ميكند . آهك زنده درهنگام استفاده از آجر ,آب ملات رابه خود مي كشد وتوليد هيدرواكسيد آهك يا آهك شكفته مي كند ,كه بسته به خلوص سنگ آهك 25/1 تا 5/3 برابر حجم اوليه را به دست مي آوردو موجب تركيدن آجر مي شود به اين پديده آلوئك آجر مي گويند .
تركيبات سولفاتي :
به مقدار كم بي ضرر است و درصورت افزايش , توليديون اسيدي مي نمايند و به آجر و ملات آسيب مي رسانند .
تركيبات آهن دار :
نقش گداز آور دارند و رنگ محصول را به قرمز نزديك مي كنند .
نباتات و ريشه گياهان :
ممكن است در گل آجر ريشه گياهان وجود داشته باشند كه در حرارت كوره مي سوزاند وآجر پوك ميشودو پس از تهيه ماده اوليه آن را الك و خوب آسياب مي كنند تا نرم ويكنواخت شود .(معمولا باانتخاب منبع خوب براي خاك رس اين مشكل راتاحدي حل مي كنند
7.تهیه ی گل و خشت:
) گل خشك
كه با اضافه نمودن آب به ميزان حدود 8 تا 12 درصدوزن ماده اوليه تهيه ميشود و باكمك پرس خشت شكل مي گيرد . بسياري از آجرهاي صنعتي ووكليه سفال هاي ساختماني با روش گل خشك ساخته مي شوند .
2) گل سفت
كه با اضافه نمودن آب به ميزان حدود 20 تا25 درصد وزن ماده اوليه تهيه مي شود و با روش ماشيني خشك مي زنند . در اين روش از ماشين هاي خشت زني هيدروليكي استفاده ميكنند خشت U به صورت منشوري با قاعده مربع يا مستطيل شكل از دستگاه خارج مي شود وسپس آن را به كمك دستگاه برش به قطعات مساوي تقسيم مي كنند .
3) گل خميري
ااضافه نمودن آن به ميزان تاحد 60 درصد وزن به خاك تهيه مي شودتا حالت خميري پيداكنند وبتوان با دست به آن شكل داد . دراين روش گل را درون قالبهاي چوبي مي ريزند و بادست شكل مي دهند و خشت مي زنند .
8. خشک کردن خشت:
زماني كه قطعات ازماشين هاي شكل دهي خارج مي شوند مقدار قابل توجهي رطوبت به همراه دارند . خشك كردن خشت خام قبل از پختن آن به علت جلوگيري از تغيير شكل زياد وترك در سطح خشت مي باشد وهمچنين از صرف هزينه سوخت بيشتر دركوره اصلي و امكان دوده گرفتن كوره به سبب رطوبت اوليه زياد وسوخت ناقص جلوگيري مي كند . دركارخانه به روش سنتي 1ـ 2 هفته ودركارخانه به روش صنعتي 36 ساعت .
خشك كردن موجب بروز انقباض مي شود و اين انقباض درحدي مجاز است كه محصول نهايي داراي اندازه مناسب و دلخواه باشد .
جمع شدگي در خشت خشك شده حدودا ده درصد در هر بعد است . درجه حرارت كوره خشك كن درهر بعد است .درجه حرارت كوره خشك كن از 40 تا 200 درجه سانتيگراد و زمان خشك كردن از 24 تا 48 ساعت متغير است كه بستگي به نوع رس دارد . حرارت لازم معمولا به كمك گرماي تلف شده از كوره هاي اصلي فراهم ميشود . دركليه مراحل , حرارت ورطوبت كاملا تنظيم مي گردند تا از انقباض سريع كه موجب به وجود آوردن ترك هاي زياد ميشود , اجتناب گردد .
درمناطق گرم و خشك ازگرماي هوا به منظور خشك نمودن خشت استفاده مي كنند دراين روش نحوه چيدن خشت ها ازاهميت فراوان برخور دار است . به ترتيبي كه جريان هوا يك جانبه نباشدچون باعث ايجادانحنا و تغيير شكل آجر در اثر خشك شدن يك جانبه مي شود .
خشت خشكي كه براي پختن آجر آماده شده است رطوبتي بين 8 تا 12 درصد به همراه دارد .
9.پختن آجر:
گداختن يكي ازمهمترين قدم ها درساختن آجر مي باشد .زمان موردنياز باتوجه به نوع كوره , نوع رس و ساير متغيرها از 40 تا 150 ساعت تغيير مي كند درحال حاضر كوره هاي تونلي و كوره هاي متناوب انواع جديدي ازكوره ها ميباشند كه مورد استفاده قرارمي گيرند . دركوره تونلي آجرهاي خشك شده كه برروي واگون ها ي مخصوص چيده شده انداز داخل تونل گذر مي كنند و از كانون حرارتي عبورمي نمايند واز سوي ديگرخارج مي شوند .( آجر بعد از پخته شدن يك مر تبه از كوره خارج نمي شود چون ترك ميخورد و طي زمان 6 ساعت به صورت يكنواخت ازكوره خارج ميشود )
دركوره هاي ديگر , حرارت به طور متناوب تغيير مي كند دراين روش خشت ها ثابت وكانون حرارتي متغير است . سوخت اين كوره هاگاز طبيعي ,نفت ياز غال سنگ مي باشد .
كنترل زمان پخت دركوره ازاهميت فراواني برخوردار است خشت خام فاقد مقاومتهاي مكانيكي مورد نظر است وچنانچه آجر بيش از حد حرارت ببيند تغيير چنانچه آجر بيش از حد حرارت ببيندن تغيير شكل مي دهدو قابل استفاده نمي باشد .
به منظور اجتناب ازبروز ترك حرارت تا دماي 100 تا 120 درجه سانتيگراد به كندي افزايش مي يابد دراين دما آب آزاد خشتها تبخير وخشك مي شود . بعد ازخشك شدن خشت ها حرارت به سرعت 5 تا 700 الي 800 درجه سانتي گراد افزايش مي يابد و در اين دما آب تبلور كائولن تبخير ( دي هيدراته ) مي شود وخشت ها نهايت تخلخل خود را پيدا مي كنند دردماي 800 تا 850 درجه سانتيگراد مواد زود گداز همراه با رس گداخته ميشوند واجزاي ديرگداز را احاطه مي نمايندوبعد طولي رس ها نقصان مي يابد و خشت حرارت ديده به مصالح يكپارچه اي تبديل ميشود .
مصالح تشكيل شده از رس زودگذر دردرجه حرارت بين 900 و 1100 درجه سانتيگراد كاملاگداخته مي شوند و مصالح ساختار سنگي پيدا مي كند اين مصالح به خوبي در برابر نفود آب مقاوم است ومقاومت مكانيكي بالا, مقاومت دربرابر يخبندان و ساير كيفيات يك مصالح ارزشمند را پيدا مي كند .
دربعضي ازروشهاي نوين به منظور جلا يافتن سطح آجردرمرحله نهايي با تزريق گاز طبيعي سطح آجر مي سوزد و تغيير رنگ مي دهد و جلا پيدا مي كند .
براي جلوگيري ازترك, آجر ها را به عنوان آهستگي سردمي نمايند و بعد از آن كنترل نهايي انجام مي گيرد و در صورت نياز به منظور يكنواختي ماشين كاري وسپس آجر هاي مرغوب بسته بندي ,انبار يا بارگيري ميشوند .
10. روش های آزمون در صنعت آجر:
• آزمون های کنترلی برروی مواد اولیه و ترکیب مواد اولیه
الف) رنگ پخت
هدف: تعیین رنگ پخت نهایی محصولات
ب) درصد پرت
هدف: کنترل ادغام و ترکیب مواد اولیه
ج) درصد مانده روی الک مش 30
تعیین میزان سنگ موجود در مواد اولیه مصرفی
د) درصد مانده روی الک مش 100
هدف:تعیین میزان ماسه موجود در مواد اولیه مصرفی
ه) اندازه گیری عدد کلسیومتری
هدف: تعیین میزان ترکیبات آهکی در مواد اولیه
و) تعیین درصد رطوبت مواد اولیه
هدف: اندازه گیری میزان آب موجود در مواد اولیه و میزان آب مورد نیاز برای اعمال در سیستم آماده سازی
• آزمون های متداول برروی محصول حین فرآیند تولید
•
• الف) درصد مانده روی الک مش 30 ترکیب مواد اولیه پس از عبور از سیستم آماده سازی
• هدف: کنترل آسیاب شدن مواد اولیه و کوچک شدن سنگ های آهکی موجود در خاک
• ب) اندازه گیری عدد ففرکورن
• هدف: تعیین سریع وضعیت پلاستیسیته خاک و محدوده درصد رطوبت گل تولیدی
• ج) تعیین درصد رطوبت گل
• هدف : کنترل درصد رطوبت تولیدی در محدوده مجاز
• د) اندازه گیری درصد انقباض خشک و پخت
• هدف ) کنترل ابعاد نهایی
• ه) محاسبه درصد رطوبت محصولات هنگام تخلیه از خشک کن و قبل از پخت
• هدف) جلوگیری از تخلیه محصولات کامل خشک نشده از قسمت خشک کن
•
• آزمون های متداول برروی محصول نهایی
این آزمون ها بر اساس استاندارد 2-2909 برروی بلوک رسی و استاندارد 7122 برروی پنل و آجر رسی تعریف و انجام می گیرد.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++=
11. مشخصات فنی آجرها:
برای ارزیابی کیفیت آجر ها ، مشخصه های فنی متعددی توسط سازمان های مرتبط تعیین و مورد استفاده قرار گرفته است . این مشخصات شامل موارد زیر است :
• دوام
• رنگ
• بافت
• جذب آب
• تغییرات ابعادی و شکل
• مقاومت فشاری
• مقاومت به سایش
• هدایت حرارتی
• مقاومت در برابر آتش سوزی
هر یک از مشخصات مذکور در قسمت های زیر بحث می شود :
o دوام : دوام آجر در مرحله عرق کردن و ذوب مقدماتی به هنگام پخت مواد خام ، حاصل می شود . در حال حاضر سازمان ASTM دو معیار زیر را برای ارزیابی دوام آجرها پیشنهاد کرده است :
الف ـ از آنجا که مقاومت فشاری و میزان جذب آب آجر ها به حرارت پخت بستگی دارند ، این دو مشخصه به همراه ضریب اشباع ، به عنوان معیاری برای تعیین دوام آجر مورد استفاده قرار می گیرند .
ب ـ روش دوم توصیه شده برای ارزیابی دوام آجر ها ، مقاومت فشاری به همراه نتایج آزمایش 50 سیکل یخبندان و ذوب ( طبق روش توصیه شده ASTM ) ، است .
براساس هر یک از معیار های فوق ، آجرها متناسب با میزان دوام خود به سه گروه :
1.آجر مناسب برای شرایط آب و هوایی سخت (SW)
2.آجر مناسب برای شرایط آب و هوایی معتدل (MW)
3.آجر مناسب برای قسمت های داخلی ساختمان یا شرایط آب و هوایی گرم (NW) تقسیم می شوند . برای انتخاب نوع آجر مقاوم به شرایط آب و هوایی خاص ، معیاری کمّی به نام نمایه آب و هوایی ، که برابر است با حاصل ضرب تعداد متوسط روزهای یخبندان سال در متوسط میزان باران سالیانه در زمستان ( برحسب اینچ ) ، تعریف و مورد استفاده قرار می گیرد . در عین حال برای انتخاب آجر مناسب در هر پروژه ، شرایط نصب آن (سطوح قائم یا غیر قائم ) ، و نیز امکان تماس آن با خاک ملحوظ می گردد . در جدول زیر آجرهای مناسب ( به لحاظ دوام ) ، برای شرایط نصب و آب و هواهای مختلف نشان داده شده اند .
12. تقسیمات آجر :
به علت تقسیم پذیری قطعات اجر اشکال جدیدی به شرح زیر در کارگاه قابل تهیه می باشد :
ـ نیمه: چون اجرهای امروزی از نظر ابعاد حدودا نصف اجرهای ختایی که در اوایل قرن به ابعاد حدودی 5*25*25 سانتی متر در سر تاسر ایران تولید و به مصرف می رسیدند می باشند ، به اجرهای امروزی نیمه می گویند .
ـ چارک : اگر آجر را از طول به دو نیمه مساوی قسمت کنیم به هر قسمت یک چارک می گویند .
ـ کلوک : اگر آجر را از طول به چهار قسمت مساوی قسمت کنیم به هر قسمت یک کلوک می گویند .
ـ سه قدی : سه چهارم طول اجر را یک سه قدی می خوانند .
ـ قلمدانی : اگر اجر را از عرض در جهت طول به دو نیمه مساوی قسمت کنیم به هر نیمه یک قلمدانی یا گلدانی می گویند .
ـ کلاغ پر : اگر از اجر منشوری که یک وجه آن یک عرض و وجه دیگر آن نصف طول آجر باشد جدا کنیم به باقی مانده کلاغ پر می گویند .
ـ الماسی : اگر از اجر دو منشور مساوی و متساوی الساقین که هر وجه انها نصف عرض اجر باشد به طور قرینه از عرض اجر جدا کنیم اجر الماسی به دست می اید .
مصرف تکه اجر در قسمت های درونی و پشت کار و نیز در مکان هایی که مصرف اجر درست مقدور نباشد و یا جزئیات معماری و نماسازی ایجاب نماید مجاز می باشد .
17.آجرها و فراورده های رسی :
آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی كه به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمی‌گیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمی‌گیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یكسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی كه گل حاصل از خاك رس كه منشا تهیه آجر است به راحتی شكل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست میدهد.
از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیكی، مكانیكی و شیمیایی یكسان، متناسب با كاربرد، منطبق با فیزیك بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید كرد.
مصارف آجر :
به اعتقاد باستان شناسان، اولین بار آجر در سرزمین بین النهرین تهیه شده است. به هر صورت باید آجر پس پیدایش آتش و در نواحی كه معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه های زیبا و باعظمت كاربرد آجر در معماری ایران باستان نماینده پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی كاربرد این مصالح است. در این میان می توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، كاخ های فیروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همین طور مساجد جامع اصفهان و یزد، گنبد كاووس و ارگ تبریز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.
رمز توانایی آجر در خلق شگفت انگیزترین ساختمان های تاریخ در تناسبات آن نهفته است. این ابعاد در طی زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانایی بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طریقی است كه به راحتی در یكدیگر قفل و بست می گردند. این خاصیت، كیفیت های مهندسی بی شماری از جمله در محل اتصال دو دیوار به یكدیگر به وجود میآورد. آجرها به كمك ملا ت به یكدیگر متصل می شوند و سطح یكنواختی را به وجود میآورند. این ابعاد متناسب باعث شده است كه این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس و طاق و گنبد كه از زمان قبل از ساسانیان در ایران رواج داشته است، كارآیی منحصر به فردی داشته باشد.
خواص آجر باعث شده است كه به عنوان مصالح پركننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است كه به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش كف و پلكان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی های اقلیمی این مصالح كویری را بیشتر به نمایش می گذارد.
• مقاومت در برابر یخبندان:
آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترك خوردن و خوردگی نشوند.
- قطعات نازك آجری (آجر دوغایی) مورد مصرف در نماسازی به ابعاد 20* (40 یا 30) * 200 میلیمتر با قطعات موزائیكی نازك آجری نما به ضخامت 20 یا 30 میلیمتر با نقش چند آجر بندكشی شده (آجر موزاییكی) ساخته می شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره 7 ایران باشند.
ترك در سطح آجر:
• - ترك در سطح آجر: وجود یك ترك عمیق در سطح متوسط آجر حداكثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت كار بلا اشكال است ولی به طور كلی درصد آجرهای ترك دار نباید بیشتر از 25 باشد.
18. طبقه بندی آجر از لحاظ جنس:
18. ۱- آجرهای فشاری: دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدای تولید این نوع آجر خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵٫۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر میباشد.
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گری چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.
۲- آجرهای ماشینی: آجر ماشینی یا آجر سوراخ دار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱٫۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجر های هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است.
21.انواع آجر در ایران باستان:
1-آجر های ایلامی:ا
ین آجر ها که در زمان ساسانیان گسترش پیدا کرده برای ساخت ساختمان ها بزرگ و آتشکده ها استفاده می شوند به ابعاد38 ×38×10 بودند.البته در این دوره آجر ها تا ابعاد 44×44×7 و در نهایت20×20×3 کاهش پیدا کردند.
2-آجر های ختائی:
در فرش کردن کف ساختمان از این آجر بزرگ با ابعاد 25×25×5 استفاده می شده است.
3-آجر های نظام:
این آجر های بزرگ هم برای سنگ فرش ساختمان استفاده می شده است.ابعاد آنها به 40×4×5 می رسیده است و نسبت به آجر های ختائی،زیباتر جلوه می کردند.
البته در هندوستان هم نشانه هایی از مصرف آجر با عمر 6 هزار سال کشف شده است. ولی به طور کلی به نظر می رسد که مردم نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند.آنها برای ساخت آجر،لایه های هیزم و خشت را متناوبا روی هم قرار می دادند.اما در اروپا عمر آجر کمتر است علم ساخت آجر از غرب آسیا(از جمله ایران) به جهان پخش شد،تا اینکه در سده ی 4 میلادی مردم اروپا شروع به ساخت آجر کردند.البته قدرت آجر در اروپا را باید به قرن 12 میلادی و آن هم در ایتالیا وصل کرد.
22. آجر پزی :
آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاك رس بطوریكه هیدرو سیلیكات آلومینیم به سیلیكات آلومینیم تبدیل شود و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و نیروی فشاری تا حدود 100 كیلوگرم بر سانتیمتر مربع را تحمل نماید این عمل به وسیله حرارتی در حدود 900 درجه سانتیگراد و انجام شود بدین طریق كه تا 100 درجه سانتیگراد آب فیزیكی خشت خشك می شود و تا این درجه آب شیمیایی خاك رس متصاعد می گردد و تا 900 درجه ذرات خاك رس شروع به خمیری شدن نموده و بدین طریق دانه های شن و ماسه درون خشت را به هم می چسباند و آجر بدست می آید.
كوره های آجرپزی :
كوره های آجرپزی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده
3 ـ كوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده
24. معایب آجر :
عمده ترین معایب اجر عبارتند از : پیچیدگی و از شکل افتادگی ، ترک خوردگی ، جوش شدن ، نیم پز شدن ، تیرگی رنگ ، پوکی ، آلوئک و شوره زدگی .
: پیچیده گی و از شکل افتادگی اجر یعنی خارج شدن شکل ان از مکعب مستطیل به خاطر زیادی خاک رس در ـ پیچیدگی خاک آجر . برای جلوگیری از این عیب ، باید خاک اجر را ازمایش و در صورت لزوم ان را اصلاح کرد.
ـ ترک خوردگی : برای ترک خوردگی اجر دلایل مختلفی وجود دارد که عمده ترین انها وجود ماسه درشت سلیسی یا سیلیکاتی در خاک اجر و زیادی خاک رس در ان است .
ـ جوش شدن : جوش شدن اجر به دلیل وجود مواد گداز اور مانند اکسیدهای قلیایی در خاک است . عدم تناسب توزیع گرمای کوره در نقاط مختلف ان سبب جوش شدن برخی آجر ها و نیم پز شدن پاره ای دیگر می گردد.
ـ تیرگی : وجود سولفور آهن(Fes[SUB]2[/SUB]) یا پیریت ، سبب تیرگی رنگ و سیاهی آجر ها می گردد .
ـ پوکی : پوک شدن آجر به علت وجود مواد آلی و کربنات ها در خاک اجر ، زیادی اب در خشت و عدم تراکم کافی ان است .
ـ آلوئک : وجود کربنات کلسیم یا سنگ اهک به صورت دانه درشت در خاک اجر سبب ایجاد آلوئک در اجر می شود ، زیرا سنگ اهک پس از پختن به صورت اهک زنده در می اید و به هنگام مواجه شدن با اب باران یا رطوبت ، می شکفد و حجم ان از 25/1 تا 5/3 برابر افزایش می یابد در نتیجه سبب ترکیدن آجر می شود که به ان الوئک می گویند . برای جلوگیری از بروز این عیب ، خاک اجر را باید سرند کرده و دانه های درشت ماسه را از ان خارج کرد. علاوه بر این ، آجر مورد استفاده در نما را باید قبل از مصرف در اب خیساند تا خوب اب بمکد و چنانکه آلوئک در ان وجود دارد بشکفد عیب ان ظاهر شود .
سفیدک یا شوره زدگی : سفیدک دارای انواع مختلف کربناتی ، سولفاتی ، کلروری و نیتراتی است .
ـ سفیدک کربناتی : چنانچه آجر ، آب اهک موجود در ملات های سیمانی و اهکی را بمکد و سپس این اب اهک با co[SUB]2[/SUB]هوا ترکیب شود ، caco[SUB]3[/SUB]تشکیل می شود که روی دیوار ایجاد سفیدک کربناتی می کند . سختی اب ملات نیز سبب تشکیل کربنات کلسیم روی سطوح اجری می شود . اب باران که معمولا مقداری co[SUB]2[/SUB] در خود حل کرده است با کربنات کلسیم موجود در ملات یا اندود خصوصا در کارهای تازه ساز ترکیب می شود و ca(hco[SUB]3[/SUB])[SUB]2[/SUB]می دهد که رو میزند و پس از پریدن co[SUB]2[/SUB]و اب ، caco[SUB]3[/SUB] ان به صورت شوره روی سطوح نمای اجری باقی می ماند . راه جلوگیری از ایجاد این گونه شوره ، خیس کردن کامل اجر و سیراب کردن ان قبل از مصرف و جلوگیری از مکیدن اب اهک ملات ، مصرف نکردن اب سخت در ملات و بالاخره اب پاشی سطوح دیوار نوساز قبل از بارندگی است .
ـ سفیدک سولفاتی : این سفیدک موقعی بروز می کند که ملات مصرفی در دیوار گچی باشد یا در ساخت ملات ، آب سولفات دار مصرف شود ؛ یا خاک اجر ، حاوی سولفات های گوناگون باشد . اب باران و ابهای زیر زمینی که در این گونه کارهای اجری نفوذ می کنند سبب حل کردن سولفات ها در خود و رو زدن انها می شوند و پس از تبخیر ، سولفات های محلول به صورت سفیدک سولفاتی روی نمای دیوار به جا می مانند و این عمل تا انجا ادامه پیدا می کند که سولفات موجود تماما رو بزند . روش جلوگیری از ان ، عدم مصرف آجرهای سولفاتی ، ملات های گچی و اب سولفات دار است .
ـ سفیدک کلروری : در اثر مصرف اسید کلریدریک برای پاک کردن سفیدک کربناتی ، این اسید با کربنات کلسیم ترکیب شده و تشکیل کلرور کلسیم می دهد که پس از خشک شدن نما ، به صورت شوره روی دیوار باقی می ماند . علاوه بر ان سبب جدا شدن ملات از اجر و طبله کردن اندود نیز می شود . همچنین اگر در ملات ، آب کلرودار مصرف شود یا در خاک آجر ، کلرور موجود باشد ، سفیدک کلروری روی سطح دیوار ظاهر می شود . کلرورها به طور کلی دارای خاصیت جذب رطوبت و به اصطلاح نم کش هستند و در هوای نمناک ، نم می کشند و روی دیوار لکه های رطوبت ظاهر می شود. پس از خشک شدن، کلرور به صورت بلوری برجا می ماند . تر و خشک شدن پیاپی دیوار سبب بلوری شدن و غیر بلوری شدن کلرور ها شده و نهایتا منجر به خرابی ملات می گردد . راه جلوگیری از ایجاد این نوع سفیدک مصرف نکردن اب و اجر کلرور دار و خیس کردن دیوارهایی است که قرار است با اسید کلریدریک شسته شوند .
ـ سفیدک نیتراتی : این نوع سفیدک هنگامی ایجاد می شود که اجر از خاک شوره دار درست شده باشد یا در اب و ماسه ملات شوره وجود داشته باشد . شوره نم کش است و در هوای نمناک بخار اب را جذب کرده و دیوار نمناک می شود و پس از خشک شدن ، ان شوره ای که رو زده است به صورت سفیدک نیتراتی روی دیوار ظاهر می شود . الوده شدن اجر به موادی نظیر ادرار ، پهن و کودها و برخی گیاهان که دارای مواد نیترایت هستند نیز باعث شوره زدگی می شود . مجاورت دائمی کارهای اجری با مواد و اب های نیترات دار سبب پیدایش نیترات کلسیم می شود که باعث لقی ملات شده و کاهش و افزایش پیاپی رطوبت ، منجر به متلاشی شدن ملات ها و خرابی کار می گردد.
برای جلوگیری از این نوع سفیدک ، باید از مصرف اجر و ماسه و اب نیترات دار پرهیز کرد و جلو نفوذ اب های نیترات دار به ساختمان را گرفت و از الوده شدن اجزای ساختمان به مواد نیتراتت دار جلوگیری نمود .
ـ شوره سبز : شوره سبز رنگی که گاهی اوقات روی سطوح اجری مشاهده می شود به علت وجود املاح وانادیم در خاک اجر است .
برای علاج سفیدک ، نخست باید با دقت زیاد طوری که دیوار خراشیده نشود از سفیدک نمونه بر داری و جنس ان را شناسایی کرد ، سپس منشا پیدایش سفیدک را که معمولا نشت ابهای زیر زمینی و اب باران است شناسائی و نسبت به جلوگیری از نفوذ اب به کار اجری اقدام نمود و پس از ان سفیدک را از سطوح نما پاک کرد . سفیدک و شوره غالبا به صورت بلورهای الیافی ربز هستند و می توان انها را به اسانی و به وسیله برس سیمی یا جاروی علفی پاک کرد . چنانچه سطوح دیوارها پس از برس زنی باز هم دارای ظاهر خوبی نباشد بهتر است با اب تمیز شستشو داده و برس زنی مجددی انجام و دوباره ان را ابکشی کرد . اگر باز هم ظاهر کار خوب نبود باید ابتدا سطح دیوار را ببا اب کاملا خیس کرد و از محلول 1 به 9 اسید کلریدریک برای تمیز کردن سفیدک کربناتی استفاده کرد و سپس دیوار را ابکشی کرد . پیدایش ناگهانی شوره و سفیدک روی سطوح دیوارها غالبا به دلیل نفوذ رطوبت است .
شوره های سبز رنگ را باید به وسیله برسی که اغشته به محلول هیدروکسید سدیم ببا غلظت 300 گرم در لیتر است پاک کرد . این عمل ، خود سبب ایجاد رسوبات سفید نمکی بر روی دیوار می شود که پس از سه روز می توان ان را با اب شست . همچنین با محلول اسید اتیلن دیامین تترا استیک (EDTA) با غلظت یک قسمت در 10 قسمت اب این لکه ها را می توان زدود ، ولی مصرف اسید کلریدریک برای از بین بردن این قبیل لکه ها نه تنها موثر نیست ، بلکه سبب تثبیت ان شده و رنگ ان را تبدیل به قهوه ای می کند .
مصرف کلرورباریم ( Bacl[SUB]2[/SUB]) برای جلوگیری از سفیدک های سولفاتی نتیجه ای ندارد زیرا در اثر ترکیب با این قبیل سفیدک ها سولفات باریم غیر محلول ایجاد می شود که از بین بردن ان مشکل است .
اگر علاوه بر سفیدک ، اجرها یا ملات ها یا اندود روی دیوارها دچار خوردگی شده یا ترک برداشته باشد ، ابتدا باید این معایب را برطرف کرد و سپس دیوار را خوب شستشو داد . بنا بر گزارش مرحوم استاد حامی پاشیدن یک تا سه دست قیر محلول ( یک قسمت قیر خالص با درجه نفوذ تا100و سه قسمت نفت سفید ) بر روی دیواری که تمیز و خشک شده و سپس اندود کردن روی ان با ملات ماسه سیمان نتیجه مطلوبی داشته است .
ـ لک شدن اجر : بعضی از اجرها پس از قرار گرفتن در دیوار لک می شوند که بخاطر وجود املاح اهنی است و این مسئله بیشتر هنگامی اتفاق می افتد که اجر در انبار یا در موقع کار شدن از اب اشباع شود .
راه جلوگیری از لک شدن بخصوص اگر این عیب در اجر های مشابه مشاهده شده باشد ، این است که حتی المقدور اجرها را دور از اب و رطوبت نگهداری کنیم و پس از کاز شدن در نما ، حدود 6 تا8 هفته نمای اجری را بند کشی نکنیم و در موقع بند کشی نیز تا حد امکان از تماس اب با سطح نما جلوگیری نماییم . با گذشت زمان احتمال لک برداشتن آجر کاهش می یابد.
25. گنبد کاووس یا گنبد قابوس:
یک بنای تاریخی متعلق به بیش از هزار سال پیش است که در گنبد کاووس، شمال شرقی ایران قرار دارد. این برج یکی از آثار باستانی ایران است که در شمار بزرگ*ترین مفاخر معماری سده چهارم هجری است.
این بنای معروف که یکی از بلندترین بناهای آجری جهان به*شمار می*آید بر فراز تپه خاکی که قریب پانزده متر از سطح زمین بلندتر است قرار دارد. این بنا در سال (۳۹۷ هجری قمری برابر با و ۳۷۵ هجری خورشیدی ) و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر جرجان که پایتخت پادشاهان آن دیار بوده، بنا گردیده*است.
خاك رس آبرفتي :
همانطوري كه از نامش پيداست در نزديكي سطح زمين يافت مي شود و بيشتر آجر هاي رسي باكمك آن توليد مي شوند . ميزان خاك رس در گل آجر بسيار اهميت دارد . خاك رس زياد گل آجر را توپر مي كند ولي موجب ترك خوردن خشت در هنگام خشك شدن مي شود .
ماسه :
كه از تاثير عمل فرسايش هوازدگي بر سنگ هاي سيليسي حاصل مي شود درحقيقت استخوان بندي آجر مي باشد . در صورت افزايش مقدارآن آجر ترد وپوك مي شود وضمنا دانه هاي درشت ماسه درگل آجر درهنگام پختن منبسط وموجب ايجاد ترك هاي ريز درآجر ميشوند
آهك :
درخاك رس و گل آهك وجود دارد , درصورتيكه به صورت دانه ريز , يكنواخت وهمگن باشد وموجب روشن شدن رنگ آجر مي شود وافزايش مقدارآن نقش گدازآوردارد.وجوددانه ها ي درشت آهك درگل آجر پس از پختن آهك زنده توليد ميكند . آهك زنده درهنگام استفاده از آجر ,آب ملات رابه خود مي كشد وتوليد هيدرواكسيد آهك يا آهك شكفته مي كند ,كه بسته به خلوص سنگ آهك 25/1 تا 5/3 برابر حجم اوليه را به دست مي آوردو موجب تركيدن آجر مي شود به اين پديده آلوئك آجر مي گويند .
تركيبات سولفاتي :
به مقدار كم بي ضرر است و درصورت افزايش , توليديون اسيدي مي نمايند و به آجر و ملات آسيب مي رسانند .
تركيبات آهن دار :
نقش گداز آور دارند و رنگ محصول را به قرمز نزديك مي كنند .
نباتات و ريشه گياهان :
ممكن است در گل آجر ريشه گياهان وجود داشته باشند كه در حرارت كوره مي سوزاند وآجر پوك ميشودو پس از تهيه ماده اوليه آن را الك و خوب آسياب مي كنند تا نرم ويكنواخت شود .(معمولا باانتخاب منبع خوب براي خاك رس اين مشكل راتاحدي حل مي كنند
7.تهیه ی گل و خشت:
) گل خشك
كه با اضافه نمودن آب به ميزان حدود 8 تا 12 درصدوزن ماده اوليه تهيه ميشود و باكمك پرس خشت شكل مي گيرد . بسياري از آجرهاي صنعتي ووكليه سفال هاي ساختماني با روش گل خشك ساخته مي شوند .
2) گل سفت
كه با اضافه نمودن آب به ميزان حدود 20 تا25 درصد وزن ماده اوليه تهيه مي شود و با روش ماشيني خشك مي زنند . در اين روش از ماشين هاي خشت زني هيدروليكي استفاده ميكنند خشت U به صورت منشوري با قاعده مربع يا مستطيل شكل از دستگاه خارج مي شود وسپس آن را به كمك دستگاه برش به قطعات مساوي تقسيم مي كنند .
3) گل خميري
ااضافه نمودن آن به ميزان تاحد 60 درصد وزن به خاك تهيه مي شودتا حالت خميري پيداكنند وبتوان با دست به آن شكل داد . دراين روش گل را درون قالبهاي چوبي مي ريزند و بادست شكل مي دهند و خشت مي زنند .
8. خشک کردن خشت:
زماني كه قطعات ازماشين هاي شكل دهي خارج مي شوند مقدار قابل توجهي رطوبت به همراه دارند . خشك كردن خشت خام قبل از پختن آن به علت جلوگيري از تغيير شكل زياد وترك در سطح خشت مي باشد وهمچنين از صرف هزينه سوخت بيشتر دركوره اصلي و امكان دوده گرفتن كوره به سبب رطوبت اوليه زياد وسوخت ناقص جلوگيري مي كند . دركارخانه به روش سنتي 1ـ 2 هفته ودركارخانه به روش صنعتي 36 ساعت .
خشك كردن موجب بروز انقباض مي شود و اين انقباض درحدي مجاز است كه محصول نهايي داراي اندازه مناسب و دلخواه باشد .
جمع شدگي در خشت خشك شده حدودا ده درصد در هر بعد است . درجه حرارت كوره خشك كن درهر بعد است .درجه حرارت كوره خشك كن از 40 تا 200 درجه سانتيگراد و زمان خشك كردن از 24 تا 48 ساعت متغير است كه بستگي به نوع رس دارد . حرارت لازم معمولا به كمك گرماي تلف شده از كوره هاي اصلي فراهم ميشود . دركليه مراحل , حرارت ورطوبت كاملا تنظيم مي گردند تا از انقباض سريع كه موجب به وجود آوردن ترك هاي زياد ميشود , اجتناب گردد .
درمناطق گرم و خشك ازگرماي هوا به منظور خشك نمودن خشت استفاده مي كنند دراين روش نحوه چيدن خشت ها ازاهميت فراوان برخور دار است . به ترتيبي كه جريان هوا يك جانبه نباشدچون باعث ايجادانحنا و تغيير شكل آجر در اثر خشك شدن يك جانبه مي شود .
خشت خشكي كه براي پختن آجر آماده شده است رطوبتي بين 8 تا 12 درصد به همراه دارد .
9.پختن آجر:
گداختن يكي ازمهمترين قدم ها درساختن آجر مي باشد .زمان موردنياز باتوجه به نوع كوره , نوع رس و ساير متغيرها از 40 تا 150 ساعت تغيير مي كند درحال حاضر كوره هاي تونلي و كوره هاي متناوب انواع جديدي ازكوره ها ميباشند كه مورد استفاده قرارمي گيرند . دركوره تونلي آجرهاي خشك شده كه برروي واگون ها ي مخصوص چيده شده انداز داخل تونل گذر مي كنند و از كانون حرارتي عبورمي نمايند واز سوي ديگرخارج مي شوند .( آجر بعد از پخته شدن يك مر تبه از كوره خارج نمي شود چون ترك ميخورد و طي زمان 6 ساعت به صورت يكنواخت ازكوره خارج ميشود )
دركوره هاي ديگر , حرارت به طور متناوب تغيير مي كند دراين روش خشت ها ثابت وكانون حرارتي متغير است . سوخت اين كوره هاگاز طبيعي ,نفت ياز غال سنگ مي باشد .
كنترل زمان پخت دركوره ازاهميت فراواني برخوردار است خشت خام فاقد مقاومتهاي مكانيكي مورد نظر است وچنانچه آجر بيش از حد حرارت ببيند تغيير چنانچه آجر بيش از حد حرارت ببيندن تغيير شكل مي دهدو قابل استفاده نمي باشد .
به منظور اجتناب ازبروز ترك حرارت تا دماي 100 تا 120 درجه سانتيگراد به كندي افزايش مي يابد دراين دما آب آزاد خشتها تبخير وخشك مي شود . بعد ازخشك شدن خشت ها حرارت به سرعت 5 تا 700 الي 800 درجه سانتي گراد افزايش مي يابد و در اين دما آب تبلور كائولن تبخير ( دي هيدراته ) مي شود وخشت ها نهايت تخلخل خود را پيدا مي كنند دردماي 800 تا 850 درجه سانتيگراد مواد زود گداز همراه با رس گداخته ميشوند واجزاي ديرگداز را احاطه مي نمايندوبعد طولي رس ها نقصان مي يابد و خشت حرارت ديده به مصالح يكپارچه اي تبديل ميشود .
مصالح تشكيل شده از رس زودگذر دردرجه حرارت بين 900 و 1100 درجه سانتيگراد كاملاگداخته مي شوند و مصالح ساختار سنگي پيدا مي كند اين مصالح به خوبي در برابر نفود آب مقاوم است ومقاومت مكانيكي بالا, مقاومت دربرابر يخبندان و ساير كيفيات يك مصالح ارزشمند را پيدا مي كند .
دربعضي ازروشهاي نوين به منظور جلا يافتن سطح آجردرمرحله نهايي با تزريق گاز طبيعي سطح آجر مي سوزد و تغيير رنگ مي دهد و جلا پيدا مي كند .
براي جلوگيري ازترك, آجر ها را به عنوان آهستگي سردمي نمايند و بعد از آن كنترل نهايي انجام مي گيرد و در صورت نياز به منظور يكنواختي ماشين كاري وسپس آجر هاي مرغوب بسته بندي ,انبار يا بارگيري ميشوند .
10. روش های آزمون در صنعت آجر:
• آزمون های کنترلی برروی مواد اولیه و ترکیب مواد اولیه
الف) رنگ پخت
هدف: تعیین رنگ پخت نهایی محصولات
ب) درصد پرت
هدف: کنترل ادغام و ترکیب مواد اولیه
ج) درصد مانده روی الک مش 30
تعیین میزان سنگ موجود در مواد اولیه مصرفی
د) درصد مانده روی الک مش 100
هدف:تعیین میزان ماسه موجود در مواد اولیه مصرفی
ه) اندازه گیری عدد کلسیومتری
هدف: تعیین میزان ترکیبات آهکی در مواد اولیه
و) تعیین درصد رطوبت مواد اولیه
هدف: اندازه گیری میزان آب موجود در مواد اولیه و میزان آب مورد نیاز برای اعمال در سیستم آماده سازی
• آزمون های متداول برروی محصول حین فرآیند تولید
•
• الف) درصد مانده روی الک مش 30 ترکیب مواد اولیه پس از عبور از سیستم آماده سازی
• هدف: کنترل آسیاب شدن مواد اولیه و کوچک شدن سنگ های آهکی موجود در خاک
• ب) اندازه گیری عدد ففرکورن
• هدف: تعیین سریع وضعیت پلاستیسیته خاک و محدوده درصد رطوبت گل تولیدی
• ج) تعیین درصد رطوبت گل
• هدف : کنترل درصد رطوبت تولیدی در محدوده مجاز
• د) اندازه گیری درصد انقباض خشک و پخت
• هدف ) کنترل ابعاد نهایی
• ه) محاسبه درصد رطوبت محصولات هنگام تخلیه از خشک کن و قبل از پخت
• هدف) جلوگیری از تخلیه محصولات کامل خشک نشده از قسمت خشک کن
•
• آزمون های متداول برروی محصول نهایی
این آزمون ها بر اساس استاندارد 2-2909 برروی بلوک رسی و استاندارد 7122 برروی پنل و آجر رسی تعریف و انجام می گیرد.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++=
11. مشخصات فنی آجرها:
برای ارزیابی کیفیت آجر ها ، مشخصه های فنی متعددی توسط سازمان های مرتبط تعیین و مورد استفاده قرار گرفته است . این مشخصات شامل موارد زیر است :
• دوام
• رنگ
• بافت
• جذب آب
• تغییرات ابعادی و شکل
• مقاومت فشاری
• مقاومت به سایش
• هدایت حرارتی
• مقاومت در برابر آتش سوزی
هر یک از مشخصات مذکور در قسمت های زیر بحث می شود :
o دوام : دوام آجر در مرحله عرق کردن و ذوب مقدماتی به هنگام پخت مواد خام ، حاصل می شود . در حال حاضر سازمان ASTM دو معیار زیر را برای ارزیابی دوام آجرها پیشنهاد کرده است :
الف ـ از آنجا که مقاومت فشاری و میزان جذب آب آجر ها به حرارت پخت بستگی دارند ، این دو مشخصه به همراه ضریب اشباع ، به عنوان معیاری برای تعیین دوام آجر مورد استفاده قرار می گیرند .
ب ـ روش دوم توصیه شده برای ارزیابی دوام آجر ها ، مقاومت فشاری به همراه نتایج آزمایش 50 سیکل یخبندان و ذوب ( طبق روش توصیه شده ASTM ) ، است .
براساس هر یک از معیار های فوق ، آجرها متناسب با میزان دوام خود به سه گروه :
1.آجر مناسب برای شرایط آب و هوایی سخت (SW)
2.آجر مناسب برای شرایط آب و هوایی معتدل (MW)
3.آجر مناسب برای قسمت های داخلی ساختمان یا شرایط آب و هوایی گرم (NW) تقسیم می شوند . برای انتخاب نوع آجر مقاوم به شرایط آب و هوایی خاص ، معیاری کمّی به نام نمایه آب و هوایی ، که برابر است با حاصل ضرب تعداد متوسط روزهای یخبندان سال در متوسط میزان باران سالیانه در زمستان ( برحسب اینچ ) ، تعریف و مورد استفاده قرار می گیرد . در عین حال برای انتخاب آجر مناسب در هر پروژه ، شرایط نصب آن (سطوح قائم یا غیر قائم ) ، و نیز امکان تماس آن با خاک ملحوظ می گردد . در جدول زیر آجرهای مناسب ( به لحاظ دوام ) ، برای شرایط نصب و آب و هواهای مختلف نشان داده شده اند .
12. تقسیمات آجر :
به علت تقسیم پذیری قطعات اجر اشکال جدیدی به شرح زیر در کارگاه قابل تهیه می باشد :
ـ نیمه: چون اجرهای امروزی از نظر ابعاد حدودا نصف اجرهای ختایی که در اوایل قرن به ابعاد حدودی 5*25*25 سانتی متر در سر تاسر ایران تولید و به مصرف می رسیدند می باشند ، به اجرهای امروزی نیمه می گویند .
ـ چارک : اگر آجر را از طول به دو نیمه مساوی قسمت کنیم به هر قسمت یک چارک می گویند .
ـ کلوک : اگر آجر را از طول به چهار قسمت مساوی قسمت کنیم به هر قسمت یک کلوک می گویند .
ـ سه قدی : سه چهارم طول اجر را یک سه قدی می خوانند .
ـ قلمدانی : اگر اجر را از عرض در جهت طول به دو نیمه مساوی قسمت کنیم به هر نیمه یک قلمدانی یا گلدانی می گویند .
ـ کلاغ پر : اگر از اجر منشوری که یک وجه آن یک عرض و وجه دیگر آن نصف طول آجر باشد جدا کنیم به باقی مانده کلاغ پر می گویند .
ـ الماسی : اگر از اجر دو منشور مساوی و متساوی الساقین که هر وجه انها نصف عرض اجر باشد به طور قرینه از عرض اجر جدا کنیم اجر الماسی به دست می اید .
مصرف تکه اجر در قسمت های درونی و پشت کار و نیز در مکان هایی که مصرف اجر درست مقدور نباشد و یا جزئیات معماری و نماسازی ایجاب نماید مجاز می باشد .
17.آجرها و فراورده های رسی :
آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی كه به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمی‌گیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمی‌گیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یكسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی كه گل حاصل از خاك رس كه منشا تهیه آجر است به راحتی شكل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست میدهد.
از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیكی، مكانیكی و شیمیایی یكسان، متناسب با كاربرد، منطبق با فیزیك بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید كرد.
مصارف آجر :
به اعتقاد باستان شناسان، اولین بار آجر در سرزمین بین النهرین تهیه شده است. به هر صورت باید آجر پس پیدایش آتش و در نواحی كه معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه های زیبا و باعظمت كاربرد آجر در معماری ایران باستان نماینده پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی كاربرد این مصالح است. در این میان می توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، كاخ های فیروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همین طور مساجد جامع اصفهان و یزد، گنبد كاووس و ارگ تبریز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.
رمز توانایی آجر در خلق شگفت انگیزترین ساختمان های تاریخ در تناسبات آن نهفته است. این ابعاد در طی زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانایی بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طریقی است كه به راحتی در یكدیگر قفل و بست می گردند. این خاصیت، كیفیت های مهندسی بی شماری از جمله در محل اتصال دو دیوار به یكدیگر به وجود میآورد. آجرها به كمك ملا ت به یكدیگر متصل می شوند و سطح یكنواختی را به وجود میآورند. این ابعاد متناسب باعث شده است كه این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس و طاق و گنبد كه از زمان قبل از ساسانیان در ایران رواج داشته است، كارآیی منحصر به فردی داشته باشد.
خواص آجر باعث شده است كه به عنوان مصالح پركننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است كه به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش كف و پلكان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی های اقلیمی این مصالح كویری را بیشتر به نمایش می گذارد.
• مقاومت در برابر یخبندان:
آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترك خوردن و خوردگی نشوند.
- قطعات نازك آجری (آجر دوغایی) مورد مصرف در نماسازی به ابعاد 20* (40 یا 30) * 200 میلیمتر با قطعات موزائیكی نازك آجری نما به ضخامت 20 یا 30 میلیمتر با نقش چند آجر بندكشی شده (آجر موزاییكی) ساخته می شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره 7 ایران باشند.
ترك در سطح آجر:
• - ترك در سطح آجر: وجود یك ترك عمیق در سطح متوسط آجر حداكثر تا عمق 40 میلیمتر در آجر پشت كار بلا اشكال است ولی به طور كلی درصد آجرهای ترك دار نباید بیشتر از 25 باشد.
18. طبقه بندی آجر از لحاظ جنس:
18. ۱- آجرهای فشاری: دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدای تولید این نوع آجر خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵٫۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر میباشد.
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گری چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.
۲- آجرهای ماشینی: آجر ماشینی یا آجر سوراخ دار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱٫۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجر های هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است.
21.انواع آجر در ایران باستان:
1-آجر های ایلامی:ا
ین آجر ها که در زمان ساسانیان گسترش پیدا کرده برای ساخت ساختمان ها بزرگ و آتشکده ها استفاده می شوند به ابعاد38 ×38×10 بودند.البته در این دوره آجر ها تا ابعاد 44×44×7 و در نهایت20×20×3 کاهش پیدا کردند.
2-آجر های ختائی:
در فرش کردن کف ساختمان از این آجر بزرگ با ابعاد 25×25×5 استفاده می شده است.
3-آجر های نظام:
این آجر های بزرگ هم برای سنگ فرش ساختمان استفاده می شده است.ابعاد آنها به 40×4×5 می رسیده است و نسبت به آجر های ختائی،زیباتر جلوه می کردند.
البته در هندوستان هم نشانه هایی از مصرف آجر با عمر 6 هزار سال کشف شده است. ولی به طور کلی به نظر می رسد که مردم نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند.آنها برای ساخت آجر،لایه های هیزم و خشت را متناوبا روی هم قرار می دادند.اما در اروپا عمر آجر کمتر است علم ساخت آجر از غرب آسیا(از جمله ایران) به جهان پخش شد،تا اینکه در سده ی 4 میلادی مردم اروپا شروع به ساخت آجر کردند.البته قدرت آجر در اروپا را باید به قرن 12 میلادی و آن هم در ایتالیا وصل کرد.
22. آجر پزی :
آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاك رس بطوریكه هیدرو سیلیكات آلومینیم به سیلیكات آلومینیم تبدیل شود و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و نیروی فشاری تا حدود 100 كیلوگرم بر سانتیمتر مربع را تحمل نماید این عمل به وسیله حرارتی در حدود 900 درجه سانتیگراد و انجام شود بدین طریق كه تا 100 درجه سانتیگراد آب فیزیكی خشت خشك می شود و تا این درجه آب شیمیایی خاك رس متصاعد می گردد و تا 900 درجه ذرات خاك رس شروع به خمیری شدن نموده و بدین طریق دانه های شن و ماسه درون خشت را به هم می چسباند و آجر بدست می آید.
كوره های آجرپزی :
كوره های آجرپزی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت
2 ـ كوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده
3 ـ كوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده
24. معایب آجر :
عمده ترین معایب اجر عبارتند از : پیچیدگی و از شکل افتادگی ، ترک خوردگی ، جوش شدن ، نیم پز شدن ، تیرگی رنگ ، پوکی ، آلوئک و شوره زدگی .
: پیچیده گی و از شکل افتادگی اجر یعنی خارج شدن شکل ان از مکعب مستطیل به خاطر زیادی خاک رس در ـ پیچیدگی خاک آجر . برای جلوگیری از این عیب ، باید خاک اجر را ازمایش و در صورت لزوم ان را اصلاح کرد.
ـ ترک خوردگی : برای ترک خوردگی اجر دلایل مختلفی وجود دارد که عمده ترین انها وجود ماسه درشت سلیسی یا سیلیکاتی در خاک اجر و زیادی خاک رس در ان است .
ـ جوش شدن : جوش شدن اجر به دلیل وجود مواد گداز اور مانند اکسیدهای قلیایی در خاک است . عدم تناسب توزیع گرمای کوره در نقاط مختلف ان سبب جوش شدن برخی آجر ها و نیم پز شدن پاره ای دیگر می گردد.
ـ تیرگی : وجود سولفور آهن(Fes[SUB]2[/SUB]) یا پیریت ، سبب تیرگی رنگ و سیاهی آجر ها می گردد .
ـ پوکی : پوک شدن آجر به علت وجود مواد آلی و کربنات ها در خاک اجر ، زیادی اب در خشت و عدم تراکم کافی ان است .
ـ آلوئک : وجود کربنات کلسیم یا سنگ اهک به صورت دانه درشت در خاک اجر سبب ایجاد آلوئک در اجر می شود ، زیرا سنگ اهک پس از پختن به صورت اهک زنده در می اید و به هنگام مواجه شدن با اب باران یا رطوبت ، می شکفد و حجم ان از 25/1 تا 5/3 برابر افزایش می یابد در نتیجه سبب ترکیدن آجر می شود که به ان الوئک می گویند . برای جلوگیری از بروز این عیب ، خاک اجر را باید سرند کرده و دانه های درشت ماسه را از ان خارج کرد. علاوه بر این ، آجر مورد استفاده در نما را باید قبل از مصرف در اب خیساند تا خوب اب بمکد و چنانکه آلوئک در ان وجود دارد بشکفد عیب ان ظاهر شود .
سفیدک یا شوره زدگی : سفیدک دارای انواع مختلف کربناتی ، سولفاتی ، کلروری و نیتراتی است .
ـ سفیدک کربناتی : چنانچه آجر ، آب اهک موجود در ملات های سیمانی و اهکی را بمکد و سپس این اب اهک با co[SUB]2[/SUB]هوا ترکیب شود ، caco[SUB]3[/SUB]تشکیل می شود که روی دیوار ایجاد سفیدک کربناتی می کند . سختی اب ملات نیز سبب تشکیل کربنات کلسیم روی سطوح اجری می شود . اب باران که معمولا مقداری co[SUB]2[/SUB] در خود حل کرده است با کربنات کلسیم موجود در ملات یا اندود خصوصا در کارهای تازه ساز ترکیب می شود و ca(hco[SUB]3[/SUB])[SUB]2[/SUB]می دهد که رو میزند و پس از پریدن co[SUB]2[/SUB]و اب ، caco[SUB]3[/SUB] ان به صورت شوره روی سطوح نمای اجری باقی می ماند . راه جلوگیری از ایجاد این گونه شوره ، خیس کردن کامل اجر و سیراب کردن ان قبل از مصرف و جلوگیری از مکیدن اب اهک ملات ، مصرف نکردن اب سخت در ملات و بالاخره اب پاشی سطوح دیوار نوساز قبل از بارندگی است .
ـ سفیدک سولفاتی : این سفیدک موقعی بروز می کند که ملات مصرفی در دیوار گچی باشد یا در ساخت ملات ، آب سولفات دار مصرف شود ؛ یا خاک اجر ، حاوی سولفات های گوناگون باشد . اب باران و ابهای زیر زمینی که در این گونه کارهای اجری نفوذ می کنند سبب حل کردن سولفات ها در خود و رو زدن انها می شوند و پس از تبخیر ، سولفات های محلول به صورت سفیدک سولفاتی روی نمای دیوار به جا می مانند و این عمل تا انجا ادامه پیدا می کند که سولفات موجود تماما رو بزند . روش جلوگیری از ان ، عدم مصرف آجرهای سولفاتی ، ملات های گچی و اب سولفات دار است .
ـ سفیدک کلروری : در اثر مصرف اسید کلریدریک برای پاک کردن سفیدک کربناتی ، این اسید با کربنات کلسیم ترکیب شده و تشکیل کلرور کلسیم می دهد که پس از خشک شدن نما ، به صورت شوره روی دیوار باقی می ماند . علاوه بر ان سبب جدا شدن ملات از اجر و طبله کردن اندود نیز می شود . همچنین اگر در ملات ، آب کلرودار مصرف شود یا در خاک آجر ، کلرور موجود باشد ، سفیدک کلروری روی سطح دیوار ظاهر می شود . کلرورها به طور کلی دارای خاصیت جذب رطوبت و به اصطلاح نم کش هستند و در هوای نمناک ، نم می کشند و روی دیوار لکه های رطوبت ظاهر می شود. پس از خشک شدن، کلرور به صورت بلوری برجا می ماند . تر و خشک شدن پیاپی دیوار سبب بلوری شدن و غیر بلوری شدن کلرور ها شده و نهایتا منجر به خرابی ملات می گردد . راه جلوگیری از ایجاد این نوع سفیدک مصرف نکردن اب و اجر کلرور دار و خیس کردن دیوارهایی است که قرار است با اسید کلریدریک شسته شوند .
ـ سفیدک نیتراتی : این نوع سفیدک هنگامی ایجاد می شود که اجر از خاک شوره دار درست شده باشد یا در اب و ماسه ملات شوره وجود داشته باشد . شوره نم کش است و در هوای نمناک بخار اب را جذب کرده و دیوار نمناک می شود و پس از خشک شدن ، ان شوره ای که رو زده است به صورت سفیدک نیتراتی روی دیوار ظاهر می شود . الوده شدن اجر به موادی نظیر ادرار ، پهن و کودها و برخی گیاهان که دارای مواد نیترایت هستند نیز باعث شوره زدگی می شود . مجاورت دائمی کارهای اجری با مواد و اب های نیترات دار سبب پیدایش نیترات کلسیم می شود که باعث لقی ملات شده و کاهش و افزایش پیاپی رطوبت ، منجر به متلاشی شدن ملات ها و خرابی کار می گردد.
برای جلوگیری از این نوع سفیدک ، باید از مصرف اجر و ماسه و اب نیترات دار پرهیز کرد و جلو نفوذ اب های نیترات دار به ساختمان را گرفت و از الوده شدن اجزای ساختمان به مواد نیتراتت دار جلوگیری نمود .
ـ شوره سبز : شوره سبز رنگی که گاهی اوقات روی سطوح اجری مشاهده می شود به علت وجود املاح وانادیم در خاک اجر است .
برای علاج سفیدک ، نخست باید با دقت زیاد طوری که دیوار خراشیده نشود از سفیدک نمونه بر داری و جنس ان را شناسایی کرد ، سپس منشا پیدایش سفیدک را که معمولا نشت ابهای زیر زمینی و اب باران است شناسائی و نسبت به جلوگیری از نفوذ اب به کار اجری اقدام نمود و پس از ان سفیدک را از سطوح نما پاک کرد . سفیدک و شوره غالبا به صورت بلورهای الیافی ربز هستند و می توان انها را به اسانی و به وسیله برس سیمی یا جاروی علفی پاک کرد . چنانچه سطوح دیوارها پس از برس زنی باز هم دارای ظاهر خوبی نباشد بهتر است با اب تمیز شستشو داده و برس زنی مجددی انجام و دوباره ان را ابکشی کرد . اگر باز هم ظاهر کار خوب نبود باید ابتدا سطح دیوار را ببا اب کاملا خیس کرد و از محلول 1 به 9 اسید کلریدریک برای تمیز کردن سفیدک کربناتی استفاده کرد و سپس دیوار را ابکشی کرد . پیدایش ناگهانی شوره و سفیدک روی سطوح دیوارها غالبا به دلیل نفوذ رطوبت است .
شوره های سبز رنگ را باید به وسیله برسی که اغشته به محلول هیدروکسید سدیم ببا غلظت 300 گرم در لیتر است پاک کرد . این عمل ، خود سبب ایجاد رسوبات سفید نمکی بر روی دیوار می شود که پس از سه روز می توان ان را با اب شست . همچنین با محلول اسید اتیلن دیامین تترا استیک (EDTA) با غلظت یک قسمت در 10 قسمت اب این لکه ها را می توان زدود ، ولی مصرف اسید کلریدریک برای از بین بردن این قبیل لکه ها نه تنها موثر نیست ، بلکه سبب تثبیت ان شده و رنگ ان را تبدیل به قهوه ای می کند .
مصرف کلرورباریم ( Bacl[SUB]2[/SUB]) برای جلوگیری از سفیدک های سولفاتی نتیجه ای ندارد زیرا در اثر ترکیب با این قبیل سفیدک ها سولفات باریم غیر محلول ایجاد می شود که از بین بردن ان مشکل است .
اگر علاوه بر سفیدک ، اجرها یا ملات ها یا اندود روی دیوارها دچار خوردگی شده یا ترک برداشته باشد ، ابتدا باید این معایب را برطرف کرد و سپس دیوار را خوب شستشو داد . بنا بر گزارش مرحوم استاد حامی پاشیدن یک تا سه دست قیر محلول ( یک قسمت قیر خالص با درجه نفوذ تا100و سه قسمت نفت سفید ) بر روی دیواری که تمیز و خشک شده و سپس اندود کردن روی ان با ملات ماسه سیمان نتیجه مطلوبی داشته است .
ـ لک شدن اجر : بعضی از اجرها پس از قرار گرفتن در دیوار لک می شوند که بخاطر وجود املاح اهنی است و این مسئله بیشتر هنگامی اتفاق می افتد که اجر در انبار یا در موقع کار شدن از اب اشباع شود .
راه جلوگیری از لک شدن بخصوص اگر این عیب در اجر های مشابه مشاهده شده باشد ، این است که حتی المقدور اجرها را دور از اب و رطوبت نگهداری کنیم و پس از کاز شدن در نما ، حدود 6 تا8 هفته نمای اجری را بند کشی نکنیم و در موقع بند کشی نیز تا حد امکان از تماس اب با سطح نما جلوگیری نماییم . با گذشت زمان احتمال لک برداشتن آجر کاهش می یابد.
25. گنبد کاووس یا گنبد قابوس:
یک بنای تاریخی متعلق به بیش از هزار سال پیش است که در گنبد کاووس، شمال شرقی ایران قرار دارد. این برج یکی از آثار باستانی ایران است که در شمار بزرگ*ترین مفاخر معماری سده چهارم هجری است.
این بنای معروف که یکی از بلندترین بناهای آجری جهان به*شمار می*آید بر فراز تپه خاکی که قریب پانزده متر از سطح زمین بلندتر است قرار دارد. این بنا در سال (۳۹۷ هجری قمری برابر با و ۳۷۵ هجری خورشیدی ) و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر جرجان که پایتخت پادشاهان آن دیار بوده، بنا گردیده*است.
hamid_rahmati2
عضو
آجر سفال
آجر سفال
.JPG)
آجر سفال
آجر سفال
از قدیم ایام استفاده از خشت در کشور ایران مرسوم بوده و در جای جای کشور آثار متعددی از آن به چشم می خورد. این خشت را به صورت خشت خام آفتاب خشک استفاده می شوند. با پیشرفت علم بشر عمل پخت بعد از آفتاب خشک روی آن انجام شد که استحکام آن در مقابل نزولات جوی و تحمل فشار به مراتب بیشتر شد. در بناهای موجود در سطح کشورقدمت آجرهای مصرف شده به چند هزار سال می رسد. در حال حاضر تهیه آجر سفال در طرح ها و اندازه های مختلف برای ترمیم بناهای قدیمی و نماسازی به صورت نمادین در دیوارهای ساختمانی مجلل امروز به صورت کادر یا کتیبه استفاده می شود.
آجر لعابدار:
در دو گونه تولید می شود، یکی به صورت سنتی که از قدیم ایام در اماکن مذهبی خصوصاً محراب مساجد، گنبد و گلدسته ها استفاده می شده است. در حال حاضرهم تولید می شودو عمدتاً در رنگهای لاجورد فیروزه ای زرد مشکی و هر رنگ سفرش مشتری رنگ آمیزی می شود و در محلول رنگ آن از قلع و سرب استفاده می شود که نمای شفاف و بسیار زیبا به آن می دهد.
از قدیم ایام استفاده از خشت در کشور ایران مرسوم بوده و در جای جای کشور آثار متعددی از آن به چشم می خورد. این خشت را به صورت خشت خام آفتاب خشک استفاده می شوند. با پیشرفت علم بشر عمل پخت بعد از آفتاب خشک روی آن انجام شد که استحکام آن در مقابل نزولات جوی و تحمل فشار به مراتب بیشتر شد. در بناهای موجود در سطح کشورقدمت آجرهای مصرف شده به چند هزار سال می رسد. در حال حاضر تهیه آجر سفال در طرح ها و اندازه های مختلف برای ترمیم بناهای قدیمی و نماسازی به صورت نمادین در دیوارهای ساختمانی مجلل امروز به صورت کادر یا کتیبه استفاده می شود.
آجر لعابدار:
در دو گونه تولید می شود، یکی به صورت سنتی که از قدیم ایام در اماکن مذهبی خصوصاً محراب مساجد، گنبد و گلدسته ها استفاده می شده است. در حال حاضرهم تولید می شودو عمدتاً در رنگهای لاجورد فیروزه ای زرد مشکی و هر رنگ سفرش مشتری رنگ آمیزی می شود و در محلول رنگ آن از قلع و سرب استفاده می شود که نمای شفاف و بسیار زیبا به آن می دهد.
دسته دوم آجرهای پلاکی (کارنی) به صورت پلاک یا ساده و رئال و مدل دار لعاب می شوند. از حدود سالهای 1367و1381 که تولید این گونه آجر فراگیر شد، لعاب کاری بر روی آن آغاز گردید و رنگ های آن بسیار متنوع و زیبا و هر رنگی که مشتری اراده کند می توان تولید کرد. که اخیراً به صورت سنگ گرانیت هم لعاب می کنند و همه رنگهای آن چشم نواز و زیبا هستند
این آجر ابتدا برای ساخت کوره های حرارتی ریخته گری و شومینه ها در اندازه ها و طرح های محدود تهیه و تولید می شود ولی چند سالی است که این آجر در نمای بیرونی ساختمان ها در طرح ها و رنگ های بسیار متنوع تهیه و تولید می گردد و علاوه بر طرح پلاکی انواع طرح ها ی صخره ای نا منظم و سنگی در رنگ های مختلف تولید می -شود.
مزیت استفاده از این نوع آجر در نمای ساختمان استحکام بسیار زیاد در مقابل گرما و سرما ویخ زدگی ،باران های اسیدی، ضربه عوامل جوی بود و در مقابل نور خورشید تغییر رنگ نمی دهد.و خلاصه می تواند صدها سال حالات زیبایی و جذابیت اولیه خود را حفظ کند و به خاطر سوراخ ها و خلال های روی آن با ملات مخروج شده امکان جدا شدن بعضی از سنگ ها که در نما به کار می رود وجود ندارد .
آخرین ویرایش توسط مدیر:
hamid_rahmati2
عضو
آجر لعاب
آجر لعاب
لعاب چیست؟
لعاب یک سطح نازک شیشه ای است که در درجه حرارت خاصی به بار می آید لعاب توسط مصریان باستان در 3000 تا 12000 سال قبل به صورت اتفاقی کشف شد.
همان طور که گفته شد لعاب یک نوع شیشه است با این تفاوت که با ترکیب خاک رس یه فلز به بار می آید لعاب برای اینکه بتواند سطح شیشه ای خود را روی خود نگه دارد با اکسید آلمینیوم ترکیب شده و همانطور که گفته شد منبع اصلی آن خاک رس بشمار می رود.
یک لعاب به صورت کلی می تواند به اشکال زیر باشد:
1.مات یا بلوری 2.شفاف یا کدر 3.نرم یا زبر 4.و به صورت کلی رنگی یا ساده
اصولا لعاب در تزیینات بکار می رود و دلایل مهم آن را می توان قابل شستشو بودن و مقاوم و سخت و غیر قابل نفوذ در برابر مواد اسیدی و باکتری ها باشد
انواع لعاب:
1.خمیر مصری 2. لعب سربی 3. لعاب آون چربن 4.لعاب های کریستالین 5. لعاب خاکستری
6.لعاب دوغابی 7. لعاب فریت 8. لعاب مات 9.لعاب بریستول 10. لعاب نمک و...
این انواعی از لعاب های ساخته شده تا کنون توسط بشر می باشد که با توجه به مواد اولیه و درجه حرارت و براساس نحوه آماده سازی و یا بر اساس مکان مورد استفاده آن ساخته شده اند.
خواص لعاب:
1.مقاومت میکانیکی 2. خواص حرارتی 3.مقاومت در برابر عوامل شیمیایی
4. خواص نوری:میزان نور برگشت داده شده نشانه مات یا کدر بودن و یا صاف بودن سطح لعاب را نشان می دهد.
معایب لعاب:
1.شکستگی 2. شره کردن لعاب
که اصولا این معایب در ابتدای ساخت لعاب بوجود می آید
آثار لعاب در ایران
در ایران لعاب در هزاره دوم ق.م در شوش دیده شد
که در این سال ها آثار لعاب را در گل میخ های سفالی و لعابدار در معبد بنای چغازنبیل می توان دید که الانه در موزه ملی ایران قرار دارد. و همچنین گوزه های لعابدار کشف شده در قلعه زیویه در کردستان که
در دوران ماد ها ساخته شده است. و همچنین آثار به جا مانده در دوره هخامنش را می تونا نام برد :که لعاب را در ظروف ساخته شده آن ها می توان مشاهده کرد ولی استقامت و سختی این لعاب ها
به آجر های پخته لعابدار آن ها نمی رسد که در آثاری چون سربازان جاوید ،کمانداران پارسی ، نقش فروهر ، و اسفنگس دوره هخامنش به صورت برجسته روی آجر های لعاب دار بکار رفته شده اند.
آجر لعاب
لعاب چیست؟
لعاب یک سطح نازک شیشه ای است که در درجه حرارت خاصی به بار می آید لعاب توسط مصریان باستان در 3000 تا 12000 سال قبل به صورت اتفاقی کشف شد.
همان طور که گفته شد لعاب یک نوع شیشه است با این تفاوت که با ترکیب خاک رس یه فلز به بار می آید لعاب برای اینکه بتواند سطح شیشه ای خود را روی خود نگه دارد با اکسید آلمینیوم ترکیب شده و همانطور که گفته شد منبع اصلی آن خاک رس بشمار می رود.
یک لعاب به صورت کلی می تواند به اشکال زیر باشد:
1.مات یا بلوری 2.شفاف یا کدر 3.نرم یا زبر 4.و به صورت کلی رنگی یا ساده
اصولا لعاب در تزیینات بکار می رود و دلایل مهم آن را می توان قابل شستشو بودن و مقاوم و سخت و غیر قابل نفوذ در برابر مواد اسیدی و باکتری ها باشد
انواع لعاب:
1.خمیر مصری 2. لعب سربی 3. لعاب آون چربن 4.لعاب های کریستالین 5. لعاب خاکستری
6.لعاب دوغابی 7. لعاب فریت 8. لعاب مات 9.لعاب بریستول 10. لعاب نمک و...
این انواعی از لعاب های ساخته شده تا کنون توسط بشر می باشد که با توجه به مواد اولیه و درجه حرارت و براساس نحوه آماده سازی و یا بر اساس مکان مورد استفاده آن ساخته شده اند.
خواص لعاب:
1.مقاومت میکانیکی 2. خواص حرارتی 3.مقاومت در برابر عوامل شیمیایی
4. خواص نوری:میزان نور برگشت داده شده نشانه مات یا کدر بودن و یا صاف بودن سطح لعاب را نشان می دهد.
معایب لعاب:
1.شکستگی 2. شره کردن لعاب
که اصولا این معایب در ابتدای ساخت لعاب بوجود می آید
آثار لعاب در ایران
در ایران لعاب در هزاره دوم ق.م در شوش دیده شد
که در این سال ها آثار لعاب را در گل میخ های سفالی و لعابدار در معبد بنای چغازنبیل می توان دید که الانه در موزه ملی ایران قرار دارد. و همچنین گوزه های لعابدار کشف شده در قلعه زیویه در کردستان که
در دوران ماد ها ساخته شده است. و همچنین آثار به جا مانده در دوره هخامنش را می تونا نام برد :که لعاب را در ظروف ساخته شده آن ها می توان مشاهده کرد ولی استقامت و سختی این لعاب ها
به آجر های پخته لعابدار آن ها نمی رسد که در آثاری چون سربازان جاوید ،کمانداران پارسی ، نقش فروهر ، و اسفنگس دوره هخامنش به صورت برجسته روی آجر های لعاب دار بکار رفته شده اند.
hamid_rahmati2
عضو
شیل و تولید آجر قرمز:
در قدیم و چند سال اخیر برای ساخت آجر از خاک های آبرفتی و کشاورزی استفاده می کردند که به دلیل ضرر زدن به محیط زیست و محصولات کشاورزی سنگ شیل را که نوعی سنگ رسوبی لایه لایه است
و حتی در رنگ های مختلف هست استفاده می کنند
سنگ شیل رسوبی آسیاب شده را با اخرا ( که نوعی خاک قرمز رنگ می باشد )ترکیب می کنند و برای تولید آجر قرمز مورد استفده قرار می گیرد.
کانی های موجود در سنگ شیل عبارتند از:
موننت موریلونیت ، کوارتز ،کلسیت ،آلبیت و دولومیت
با ترکیب این خاک با خاک استاندارد آجر پزی و مطالعه کارشناسان زمین شناسی شیل خاکی ایده آل برای ساخت آجر و آجر قرمز به شمار می رود و جاگزین خوبی برای منابع آب رفتی می باشد .
فواید به کار گیری از سنگ شیل در تولید آجر عبارت است از:
1- استحکام فشاری بالا
2- در صد جذب آب بسیار کم
3- مقاومت در برابر یخ زدگی
4- عدم جذب آلودگی
5-زیبا سازی نمای ساختمان ها
6- و همانطور که گفته شد جاگزین مناسبی و آسیب نزدن به محیط زیست
.jpg)
در قدیم و چند سال اخیر برای ساخت آجر از خاک های آبرفتی و کشاورزی استفاده می کردند که به دلیل ضرر زدن به محیط زیست و محصولات کشاورزی سنگ شیل را که نوعی سنگ رسوبی لایه لایه است
و حتی در رنگ های مختلف هست استفاده می کنند
سنگ شیل رسوبی آسیاب شده را با اخرا ( که نوعی خاک قرمز رنگ می باشد )ترکیب می کنند و برای تولید آجر قرمز مورد استفده قرار می گیرد.
کانی های موجود در سنگ شیل عبارتند از:
موننت موریلونیت ، کوارتز ،کلسیت ،آلبیت و دولومیت
با ترکیب این خاک با خاک استاندارد آجر پزی و مطالعه کارشناسان زمین شناسی شیل خاکی ایده آل برای ساخت آجر و آجر قرمز به شمار می رود و جاگزین خوبی برای منابع آب رفتی می باشد .
فواید به کار گیری از سنگ شیل در تولید آجر عبارت است از:
1- استحکام فشاری بالا
2- در صد جذب آب بسیار کم
3- مقاومت در برابر یخ زدگی
4- عدم جذب آلودگی
5-زیبا سازی نمای ساختمان ها
6- و همانطور که گفته شد جاگزین مناسبی و آسیب نزدن به محیط زیست
آخرین ویرایش توسط مدیر:
hamid_rahmati2
عضو
آجر نسوز
آجر نسوز
[h=2]فرآيندفرآورى ديرگدازهاو توليد انواع آجرهاى نسوز[/h][h=2][/h]
فرآيند فرآورى ديرگدازها و توليدانواع آجر و سراميك نسوز:
مواد اولیه تشکیل دهنده دیر گداز ها :
این مواد اولیه عبارتند از :
نام اکسید مواد دیر گداز و نقطه ذوب
1. اکسید سیلیسیم با 1723 درجه سانتیگراد SiO2
2. اکسید آلومینیم با2020 درجه سانتیگراد Al2O3
3. اکسید کرم با 2262 درجه سانتیگراد Cr2O3
4. اکسید کلسیم با 2570 درجه سانتیگراد CaO
5. اکسید زیر کنیم با2750 درجه سانتیگراد ZrO
6. اکسید منیزیم با 2800 درجه سانتیگرادMgO
پارامتر های مهم یک دیر گداز و نحوه اندازه گیری آن ها :
1. تعیین نقطه خمیری و درجه دیر گدازی
2. پایداری در برابر سرباره
3. استحکام در برابر شوک حرارتی (تغییرات ناگهانی درجه حرارت)
4. مقاومت در برابر فشار ( در درجه حرارت اتاق و حرارت های بالا ) که در دماهای Room Temperature وHigh Temperature
5. پایداری حجمی در عملیات حرارتی بعدی ( حرارت دادن مجدد )
6. میزان انبساط حرارتی
7. میزان انتقال هدایت حرارتی و گرمایی ( قابلیت هدایت حرارتی )
8. میزان تخلخل و دانسیته و قابلیت نفوذ در مقابل گازها
9. مقاومت در مقابل ضربه
10. خزش
1- تعیین نقطه خمیری و درجه دیر گدازی
این پارامتر که به وسیله دو مخروط به نام های زگر و اورتون سنجیده می شود بدین صورت است که مخروط دیر گداز را در کوره های عملیات حرارتی گذاشته و تا دمای مورد نیاز که معمولا 1520 درجه سانتی گراد است حرارت می دهند تا هنگامی که دیر گداز به نقطه خمیری خود رسیده و از کمر خم شود سپس زمان صرف شده در این عملیات را حساب کرده و رنج پایداری دیر گداز را به دست می آورند .
تصویر از مخروط زگر یا اورتون seger or Orton
2- پایداری در برابر سرباره
معمولا آجر های دیرگداز ممکن است د رکوره ها یا پاتیل ها در تماس با سرباره قرار گیرند . سرباره ها از نظر خواص شیمیایی به دو دسته اسیدی و قلیایی تقسیم می شوند ، بسته به خواص سرباره و آجر امکان واکنش بین آن ها وجود دارد ( آجر اسیدی با سرباره قلیایی و بالعکس) .
ابتدا یک قطعه دیر گداز را سوراخ کرده و حفره هایی را در داخل آن ایجاد می کنیم سپس سرباره را که از قبل به صورت ذوب تهیه نموده ایم در داخل حفره های دیر گداز می ریزیم و در داخل کوره قرار می دهیم و پس از گذشت مدت زمان معین بیرون می آوریم اگر سرباره با دیر گداز میل ترکیب شیمیایی داشته باشد وارد جسم دیر گداز میشود سپس قطعه دیرگداز را برش عرض داده و مورد متالوگرافی و ( در زیر میکروسکوپ مورد ) بررسی قرار می دهیم . اگر میل ترکیبی دیر گداز با سرباره زیاد نباشد پایداری سرباره زیاد است در غیر این صورت به نسبت میل ترکیبی رنج دیر گداز را تعیین می کند .
3- استحکام(مقاومت) در مقابل شوک حرارتی
برای تعیین درجه شوک پذیری ابتدا قطعه دیر گداز مورد نظر را تا دمای کاربردی به مدت زمان معینی حرارت داده و سپس به طور ناگهانی و با سرعت زیاد آن را سرد می کنیم . باید توجه داشت که این کار را 30 مرتبه و بدون وقفه انجام داد . اگر دیر گداز بعد از 30 مرتبه ترک برداشته و یا خرد شود رنج شوک پذیری آن کم اما در غیر این صورت دیر گداز در مقابل شوک حرارتی مقاوم است
آجر نسوز
[h=2]فرآيندفرآورى ديرگدازهاو توليد انواع آجرهاى نسوز[/h][h=2][/h]
فرآيند فرآورى ديرگدازها و توليدانواع آجر و سراميك نسوز:
مواد اولیه تشکیل دهنده دیر گداز ها :
این مواد اولیه عبارتند از :
نام اکسید مواد دیر گداز و نقطه ذوب
1. اکسید سیلیسیم با 1723 درجه سانتیگراد SiO2
2. اکسید آلومینیم با2020 درجه سانتیگراد Al2O3
3. اکسید کرم با 2262 درجه سانتیگراد Cr2O3
4. اکسید کلسیم با 2570 درجه سانتیگراد CaO
5. اکسید زیر کنیم با2750 درجه سانتیگراد ZrO
6. اکسید منیزیم با 2800 درجه سانتیگرادMgO
پارامتر های مهم یک دیر گداز و نحوه اندازه گیری آن ها :
1. تعیین نقطه خمیری و درجه دیر گدازی
2. پایداری در برابر سرباره
3. استحکام در برابر شوک حرارتی (تغییرات ناگهانی درجه حرارت)
4. مقاومت در برابر فشار ( در درجه حرارت اتاق و حرارت های بالا ) که در دماهای Room Temperature وHigh Temperature
5. پایداری حجمی در عملیات حرارتی بعدی ( حرارت دادن مجدد )
6. میزان انبساط حرارتی
7. میزان انتقال هدایت حرارتی و گرمایی ( قابلیت هدایت حرارتی )
8. میزان تخلخل و دانسیته و قابلیت نفوذ در مقابل گازها
9. مقاومت در مقابل ضربه
10. خزش
1- تعیین نقطه خمیری و درجه دیر گدازی
این پارامتر که به وسیله دو مخروط به نام های زگر و اورتون سنجیده می شود بدین صورت است که مخروط دیر گداز را در کوره های عملیات حرارتی گذاشته و تا دمای مورد نیاز که معمولا 1520 درجه سانتی گراد است حرارت می دهند تا هنگامی که دیر گداز به نقطه خمیری خود رسیده و از کمر خم شود سپس زمان صرف شده در این عملیات را حساب کرده و رنج پایداری دیر گداز را به دست می آورند .
تصویر از مخروط زگر یا اورتون seger or Orton
2- پایداری در برابر سرباره
معمولا آجر های دیرگداز ممکن است د رکوره ها یا پاتیل ها در تماس با سرباره قرار گیرند . سرباره ها از نظر خواص شیمیایی به دو دسته اسیدی و قلیایی تقسیم می شوند ، بسته به خواص سرباره و آجر امکان واکنش بین آن ها وجود دارد ( آجر اسیدی با سرباره قلیایی و بالعکس) .
ابتدا یک قطعه دیر گداز را سوراخ کرده و حفره هایی را در داخل آن ایجاد می کنیم سپس سرباره را که از قبل به صورت ذوب تهیه نموده ایم در داخل حفره های دیر گداز می ریزیم و در داخل کوره قرار می دهیم و پس از گذشت مدت زمان معین بیرون می آوریم اگر سرباره با دیر گداز میل ترکیب شیمیایی داشته باشد وارد جسم دیر گداز میشود سپس قطعه دیرگداز را برش عرض داده و مورد متالوگرافی و ( در زیر میکروسکوپ مورد ) بررسی قرار می دهیم . اگر میل ترکیبی دیر گداز با سرباره زیاد نباشد پایداری سرباره زیاد است در غیر این صورت به نسبت میل ترکیبی رنج دیر گداز را تعیین می کند .
3- استحکام(مقاومت) در مقابل شوک حرارتی
برای تعیین درجه شوک پذیری ابتدا قطعه دیر گداز مورد نظر را تا دمای کاربردی به مدت زمان معینی حرارت داده و سپس به طور ناگهانی و با سرعت زیاد آن را سرد می کنیم . باید توجه داشت که این کار را 30 مرتبه و بدون وقفه انجام داد . اگر دیر گداز بعد از 30 مرتبه ترک برداشته و یا خرد شود رنج شوک پذیری آن کم اما در غیر این صورت دیر گداز در مقابل شوک حرارتی مقاوم است
hamid_rahmati2
عضو
عوامل موثر در شوک پذیری :
1. ضریب انبساط حرارتی
2. قابلیت هدایت حرارتی
3. خاصیت آن ایزوتروپی(Anisotropy)
4. فاز های تشکیل دهنده دیر گداز
5. تغییرات فازی طی فرآیند گرمادهی
6. تخلخل و دانسیته (خواص الاستیک)
1- ضریب انبساط حرارتی :
میزان تغییرات حجمی که جسم در مقابل حرارت از خود نشان می دهد که هر چه این ضریب پایین تر باشد پایداری این جسم بیشتر است .
نکته : شوک حرارتی تنش هایی است که بین دمای درون قطعه و دمای بیرون ایجاد می شود .
2- قابلیت هدایت حرارتی :
که اگر قابلیت هدایت حرارتی بالا باشد پایداری در مقابل شوک حرارتی بیشتر است .
3- خاصیت آن ایزوتروپی :
این خاصیت به این معنا است که خواص در جهات مختلف متفاوت است و هر چه این خواص ایزوتروپ تر باشد دیر گداز مقاومت تر است .
4- فاز های تشکیل دهنده دیر گداز ها :
اگر فاز های یک دیر گداز یکی باشد یعنی آن دیر گداز فقط از یک فاز تشکیل شده باشد استحکام دیر گداز در مقابل شوک حرارتی بیشتر است و هر چه تعداد فاز ها بیشتر باشد ناپایداری دیر گداز نیز بیشتر است .
5- تغییرات فازی طی فرآیند گرمادهی :
تغییرات فازی که بر اثر تغییر درجه حرارت به وجود می آید باعث ایجاد فاز های مایع در درجه حرارت های پایین می شود .
6- تخلخل و دانسیته :
تخلخل و ضریب تراکم در یک دیر گداز هر چه بیشتر باشد مقاومت آن دیر گداز در برابر شوک حرارتی بیشتر است و هر چه دانسیته کمتر باشد پایداری دیر گداز بالا تر است .
7- الاستیک ( ضریب کشسانی ) :
هر چه الاستیسیته یک دیر گداز بیشتر باشد پایداری آن در مقابل شوک حرارتی بیشتر است .
4- پایداری در برابر فشار :
که به دو صورت پایداری در برابر فشار در درجه حرارت محیط و در دماهای بالا محاسبه می شود
الف ) میزان پایداری دیرگداز در دمای محیط ( R.T) :
در این عملیات دیر گداز را در دمای محیط زیر فشار قرار می دهند تا زمانی که قطعه دیر گداز خرد شود و ترک در آن به وجود آید (فشار در این روش افزاینده می باشد )
نکته : در این روش هدف به دست آوردن فشار است
تخلخل در این کمیت اثر منفی دارد .
ب ) پایداری در برابر فشار در دماهای بالا ( H.T ) :
که این روش به دو صورت انجام می شود .
الف: قطعه تحت فشار همراه با افزایش دما(روش درجه حرارت فزاینده )
ب: قطعه تحت فشار همراه با دمای ثابت(روش درجه حرارت ثابت )
الف : پایداری در برابر فشار تحت فشار همراه با افزایش دما :
در این روش قطعه دیر گداز را تحت فشار استاندارد 28Psi قرار میدهند سپس قطعه را شروع به حرارت دادن می کنند تا زمانی که قطعه 10 درصد کاهش طول پیدا کند . این دما که قطعه در مقابل آن از خود مقاومت نشان می دهد را معیاری برای اندازه فشار می نامند .
نکته 1) : در قطعات دیر گداز سیلیسی فشار استاندارد 50Psiمی باشد .
نکته 2): هر اتمسفر فشار برابر 14/7 psi می باشد .
نکته 3) : هدف در این آزمایش به دست آوردن فشار توسط دما می باشد .
ب : پایداری در برابر فشار تحت فشار در دمای ثابت :
در این روش قطعه را تحت دمای معین و فشار ثابت 28 psi قرار می دهند تا آنکه پس از گذشت زمان معین قطعه 10 درصد تغییر طول پیدا کند که زمان به دست آمده در این روش معیاری است برای تعیین میزان مقاومت دیر گداز در مقابل فشار .
نکته : هدف در این آزمایش به دست آوردن فشار توسط زمان صرف شده در آزمایش می باشد .
hamid_rahmati2
عضو
آجر نسوز
آجر نسوز
5 – تخلخل
اگر مک های یک قطعه با سطح بیرونی آن ارتباط داشته باشند تخلخل را باز می نامند و اگر همین مک ها با سطح بیرونی قطعه ارتباط نداشته باشند و در درون قطعه ایجاد شده باشند تخلخل بسته می نامند .
تخلخل ظاهری (porosity) : به خارج قسمت حجم تخلخل باز به حجم قطعه تخلخل ظاهری گویند .
تخلخل بسته : به خارج قسمت حجم تخلخل بسته به حجم کل نمونه تخلخل بسته گفته می شود .
تخلخل حقیقی : به خارج قسمت حجم تخلخل باز و بسته به حجم نمونه تخلخل حقیقی گویند .
دانسیته کلی : piknometry
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم همان مقدار از جسم اصطلاحا دانسیته کلی گویند که واحد آن گرم بر سانتیمتر مکعب است
دانسیته ظاهری :
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم یک جسم بدون در نظر گرفتن تخلخل ظاهری دانسیته ظاهری گویند .
دانسیته حقیقی :
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم جسم بدون در نظر گرفتن حجم تخلخل باز و بسته دانسیته حقیقی گویند .
در این روش وزن به دست آمده را توسط ترازو وزن کرده و سپس برای بدست آوردن حجم حقیقی آن را به طور کامل خرد کرده و سپس در ظرفی به نام پیکنومتر می ریزند . که در این روش ابتدا ظرف را تا 50 سی سی پر کرده و درب آن را می بندیم سپس قطعه خرد شده مورد نظر را در آن ریخته و مقدار آب بیرون ریخته از ظرف را حساب می کنیم چون دانسیته آب یک است مقدار به دست آمده را در فرمول مورد نظر قرار داده و حجم واقعی قطعه به دست می آید .
پایداری حجمی :
به میزان مقاومتی که یک جسم دیر گداز در مقابل انجام عملیات های حرارتی از خود نشان می دهد پایداری حجمی گویند . که هر چه این تغییرات حجمی کمتر باشد قطعه پایداری حجمی بیشتری دارد . باید توجه داشت که یکی از عوامل ایجاد تغییرات حجمی ایجاد فاز ها در حرارت های مختلف می باشد که به علت آن که هر فاز حجم مربوط به خود را شامل می شود باعث ایجاد تغییرات حجمی در یک قطعه خواهد شد .
انبساط حرارتی :
به میزان مقاومت حجمی که یک دیر گداز در مقابل افزایش دما از خود نشان می دهد پایداری در مقابل انبساط حرارتی گویند که توسط دستگاهی به نام دیلاتومتر thermo mechanical analyzer (TMA) اندازه گیری می شود . روش استفاده از این دستگاه به این صورت می باشد که ابتدا قطعه را درمیان دو میلگرد با انبساط حرارتی کم و تحت حالت کالیبره قرار داده که یکی از این میلگرد ها ثابت و دیگری متحرک می باشد سپس با اضافه کردن دما طول قطعه تغییر پیدا می کند . که تغییرات طولی قطعه توسط میلگرد به صفحه مدرج منتقل می شود .
تعیین دانسیته کلی :
برای تعیین دانسیته کلی از رابطه استفاده می شود که در این رابطه
Wa : وزن دیر گداز در هوا
Wc: وزن دیر گداز پس از جوشاندن در آب و خشک کردن با پارچه مرطوب
Wb: وزن دیر گداز در درون آب
نکته : استفاده از آب جوش در این آزمایش به علت این می باشد که آب جوش خلخل و فرج داخلی قطعه را پر نماید و خشک کردن با پارچه مرطوب به این علت می باشد که پارچه فقط سطح قطعه را خشک کند . و هنگامی که آن را در آب می اندازند به این دلیل می باشد که خلخل و فرج های موجود در قطعه با آب پر شود و با مایع قابل استفاده برابر شود .
تعیین میزان تخلخل :
برای تعیین میزان تخلخل از رابطه
چقرمگی :
به میزان جذب انرژی که یک جسم تا قبل از شکست از خود نشان می دهد چقرمگی گویند .
تعیین مقاومت یک دیرگداز در برابر ضربه :
برای تعیین مقاومت یک دیرگداز در مقابل ضربه از آزمایش شارپی استفاده می کنند همچنین می توان از زیر نمودار تنش و کرنش نیز به میزان مقاومت یک دیرگداز در برابر ضربه پی برد .
خزش:
عبارت است از تغییر شکل یک دیر گداز بر حسب زمان در درجه حرارت های بالا و تحت تنش وارده بر جسم نکته قابل توجه این است که تنشی وارد بر قطعه تنشی می باشد که در دمای معمولی قطعه می تواند آن را تحمل کن
تقسیم بندی انواع آجر های دیر گداز :
آجر های دیر گداز را به سه شکل تقسیم بندی می کند :
1- شیمیایی: این آجر ها را می توان به سه دسته آجر های الف : اسیدی مثل آجر های سیلیکاتی ، آجر های زیر کونیایی آجر های خاک نسوز و آجر های کائولین ب: قلیایی مانند آجر های منیزیتی آجر های دولومیتی و آجر های منیزیت کرومیتی ج: آجر های خنثی مانند آجر های آلومینایی آجرهای کربنی آجر های کروم منیزیتی و آجر های کرومیتی تقسیم بندی کرد .
2- روش تولید : این آجر ها را با توجه به روش تولید به چهار دسته تقسیم می کنند :
الف: پرس خشک : در این روش قطعه را تا درجه زینتر کردن حرارت داده و سپس پرس می کنند
ب: اکستروژن : در این روش معمولا قطعه را به صورت خمیری در آورده و تحت فشار آن را تولید می کنند .
ج: ریخته گری (ذوب و انجماد ) : در این روش دیرگداز را ذوب کرده و پس از آماده سازی ذوب آن را در درجه های تعبیه شده می ریزند .
د: دوغ آبی : که در این روش دیر گداز مورد نظر را به شکل دوغ آب در آورده و در قالب های گچی مورد نظر ریخته و حرارت می دهند .
3- درجه دیر گدازی :که این روش را به چهار دسته تقسیم بندی می کنند
الف: در درجه حرارت های پایین : LOW DUTY که بین درجه حرارت 19 تا 28 درجه زگر یا 1635 تا 1530 درجه می باشد
ب: در درجه حرارت های متوسط INTERMEDITT DUTY که بین درجه حرارت های 30 الی 28 زگر 1635 تا 1680 درجه می باشد
ج: در درجه حرارت های بالا : HIGHT DUTY که بین درجه حرارت های 30 تا 33 زگر یا 1680 تا 1730 می باشد .
د: درجه حرارت های فوق بالا : SUPER DUTYکه بالاتر از 33 زگر یا 1730 درجه می باشد .
آجر های سیلیسی
این نوع آجر های از دسته آجر های اسیدی بوده که ماده اصلی آن اکسید سیلیسیم می باشد که 93 تا 98 درصد یک آجر سیلیسی را تشکیل می دهد
دگر گونی جابه جا ساز : displacive : این نوع استحاله برگشت پذیر بوده و تنها در اثر جابه جایی مختصر اتم ها و تغییرات جزئی در طول اتصالات و یا زاویه آن ها به وجود می آید . در تغییرات جابه جاساز تغییرات حجمی کم بوده و در نتیجه انبساط حجمی نیز کم می باشد . که باعث پایداری قطعه می شود و یک پارامتر مثبت محسوب می شود .
آلوتروپی درجه حرارت ساختار نوع دگر گونی
کوارتز آلفا تا 573 تریگونال جابه جاساز
کوارتز بتا 867-573 هگزاگونال جابه جاساز
تریدیمیت 1470-867 اورترومبیک بازساز
کریستوبالیت 1723-1470 تتراگونال بازساز
دگرگونی بازسازی : reconstructive: این نوع دگرگونی دگرگونی می باشد که باعث تغییر ساختار شده و از یک ساختار به ساختار دیگر تبدیل می شود . در دگر گونی بازساز تغییرات حجمی قابل ملاحظه بوده و قطعه دارای تغییرات حجمی زیاد می باشد .
واضح است دگر گونی فوق همراه با تنش های حرارتی در دیرگداز می باشد زیرا ضرایب انبساط حرارتی آلوتروپی های یاد شده با یکدیگر متفاوت است . به عنوان مثال در آجر های سیلیسی تبدیل کوارتز بتا به تریدیمیت بتا (تریدیمیت و کریستوبالیت نیز مانند کوارتز دارای دو استحاله جابه جاساز می باشند ) توام با تغییر انبساط حرارتی خیلی زیاد است بنابراین این استحاله باید قبل از کاربرد و در حین پخت صورت گیرد و چون در حین پخت استحاله از نوع بتا به آلفا می باشد با انبساط کمتری همراه خواهد بود از طرفی چون تبدیل کوارتز بتا به تریدیمیت بتا در شرایط معمولی انجام نمی شود می توان در حین پخت آجر های سیلیسی برای تصریح در این عمل از کانی ساز آهک یا اکسید کلسیم ( CaO) استفاده کرد
مواد اولیه آجر های سیلیسی : ماده اولیه آجر های سیلیسی کوارتزیتی است که حدود 98 درصد سیلیس دارد می باشد کوارتزیت ها در حقیقت دانه های ریز کوارتز هستند که به هم متصل شده اند کوارتزیت در طبیعت بر خلاف کواتز خالص فراوان بوده و قیمت آن نسبتا ارزان است همان طور که در قسمت قبل گفته شد وجود یک تا 2.5 درصد اکسید کلسیم (CaO) در کوارتزیت مفید باشد ولی اکسید آلومینیم (Al2O3) در آجر های سیلیسی به عنوان یک ترکیب قلیایی مضر بوده و نباید بیشتر از 0.2 درصد باشد .
به طور کلی افزودن آهک به میزان 1 تا 2.5 درصد در آجر های سیلسی سبب :
1- به عنوان یک کانی ساز عمل تبدیل فاز کواتز به تریدیمیت را در مرحله پخت آسان می کند
2- تشکیل فاز شیشه ای SiO2-CaO داده که این امر باعث چسبندگی ذرات کواتز به یکدیگر می گردد .
آجر نسوز
5 – تخلخل
اگر مک های یک قطعه با سطح بیرونی آن ارتباط داشته باشند تخلخل را باز می نامند و اگر همین مک ها با سطح بیرونی قطعه ارتباط نداشته باشند و در درون قطعه ایجاد شده باشند تخلخل بسته می نامند .
تخلخل ظاهری (porosity) : به خارج قسمت حجم تخلخل باز به حجم قطعه تخلخل ظاهری گویند .
تخلخل بسته : به خارج قسمت حجم تخلخل بسته به حجم کل نمونه تخلخل بسته گفته می شود .
تخلخل حقیقی : به خارج قسمت حجم تخلخل باز و بسته به حجم نمونه تخلخل حقیقی گویند .
دانسیته کلی : piknometry
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم همان مقدار از جسم اصطلاحا دانسیته کلی گویند که واحد آن گرم بر سانتیمتر مکعب است
دانسیته ظاهری :
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم یک جسم بدون در نظر گرفتن تخلخل ظاهری دانسیته ظاهری گویند .
دانسیته حقیقی :
به خارج قسمت جرم یک جسم به حجم جسم بدون در نظر گرفتن حجم تخلخل باز و بسته دانسیته حقیقی گویند .
در این روش وزن به دست آمده را توسط ترازو وزن کرده و سپس برای بدست آوردن حجم حقیقی آن را به طور کامل خرد کرده و سپس در ظرفی به نام پیکنومتر می ریزند . که در این روش ابتدا ظرف را تا 50 سی سی پر کرده و درب آن را می بندیم سپس قطعه خرد شده مورد نظر را در آن ریخته و مقدار آب بیرون ریخته از ظرف را حساب می کنیم چون دانسیته آب یک است مقدار به دست آمده را در فرمول مورد نظر قرار داده و حجم واقعی قطعه به دست می آید .
پایداری حجمی :
به میزان مقاومتی که یک جسم دیر گداز در مقابل انجام عملیات های حرارتی از خود نشان می دهد پایداری حجمی گویند . که هر چه این تغییرات حجمی کمتر باشد قطعه پایداری حجمی بیشتری دارد . باید توجه داشت که یکی از عوامل ایجاد تغییرات حجمی ایجاد فاز ها در حرارت های مختلف می باشد که به علت آن که هر فاز حجم مربوط به خود را شامل می شود باعث ایجاد تغییرات حجمی در یک قطعه خواهد شد .
انبساط حرارتی :
به میزان مقاومت حجمی که یک دیر گداز در مقابل افزایش دما از خود نشان می دهد پایداری در مقابل انبساط حرارتی گویند که توسط دستگاهی به نام دیلاتومتر thermo mechanical analyzer (TMA) اندازه گیری می شود . روش استفاده از این دستگاه به این صورت می باشد که ابتدا قطعه را درمیان دو میلگرد با انبساط حرارتی کم و تحت حالت کالیبره قرار داده که یکی از این میلگرد ها ثابت و دیگری متحرک می باشد سپس با اضافه کردن دما طول قطعه تغییر پیدا می کند . که تغییرات طولی قطعه توسط میلگرد به صفحه مدرج منتقل می شود .
تعیین دانسیته کلی :
برای تعیین دانسیته کلی از رابطه استفاده می شود که در این رابطه
Wa : وزن دیر گداز در هوا
Wc: وزن دیر گداز پس از جوشاندن در آب و خشک کردن با پارچه مرطوب
Wb: وزن دیر گداز در درون آب
نکته : استفاده از آب جوش در این آزمایش به علت این می باشد که آب جوش خلخل و فرج داخلی قطعه را پر نماید و خشک کردن با پارچه مرطوب به این علت می باشد که پارچه فقط سطح قطعه را خشک کند . و هنگامی که آن را در آب می اندازند به این دلیل می باشد که خلخل و فرج های موجود در قطعه با آب پر شود و با مایع قابل استفاده برابر شود .
تعیین میزان تخلخل :
برای تعیین میزان تخلخل از رابطه
چقرمگی :
به میزان جذب انرژی که یک جسم تا قبل از شکست از خود نشان می دهد چقرمگی گویند .
تعیین مقاومت یک دیرگداز در برابر ضربه :
برای تعیین مقاومت یک دیرگداز در مقابل ضربه از آزمایش شارپی استفاده می کنند همچنین می توان از زیر نمودار تنش و کرنش نیز به میزان مقاومت یک دیرگداز در برابر ضربه پی برد .
خزش:
عبارت است از تغییر شکل یک دیر گداز بر حسب زمان در درجه حرارت های بالا و تحت تنش وارده بر جسم نکته قابل توجه این است که تنشی وارد بر قطعه تنشی می باشد که در دمای معمولی قطعه می تواند آن را تحمل کن
تقسیم بندی انواع آجر های دیر گداز :
آجر های دیر گداز را به سه شکل تقسیم بندی می کند :
1- شیمیایی: این آجر ها را می توان به سه دسته آجر های الف : اسیدی مثل آجر های سیلیکاتی ، آجر های زیر کونیایی آجر های خاک نسوز و آجر های کائولین ب: قلیایی مانند آجر های منیزیتی آجر های دولومیتی و آجر های منیزیت کرومیتی ج: آجر های خنثی مانند آجر های آلومینایی آجرهای کربنی آجر های کروم منیزیتی و آجر های کرومیتی تقسیم بندی کرد .
2- روش تولید : این آجر ها را با توجه به روش تولید به چهار دسته تقسیم می کنند :
الف: پرس خشک : در این روش قطعه را تا درجه زینتر کردن حرارت داده و سپس پرس می کنند
ب: اکستروژن : در این روش معمولا قطعه را به صورت خمیری در آورده و تحت فشار آن را تولید می کنند .
ج: ریخته گری (ذوب و انجماد ) : در این روش دیرگداز را ذوب کرده و پس از آماده سازی ذوب آن را در درجه های تعبیه شده می ریزند .
د: دوغ آبی : که در این روش دیر گداز مورد نظر را به شکل دوغ آب در آورده و در قالب های گچی مورد نظر ریخته و حرارت می دهند .
3- درجه دیر گدازی :که این روش را به چهار دسته تقسیم بندی می کنند
الف: در درجه حرارت های پایین : LOW DUTY که بین درجه حرارت 19 تا 28 درجه زگر یا 1635 تا 1530 درجه می باشد
ب: در درجه حرارت های متوسط INTERMEDITT DUTY که بین درجه حرارت های 30 الی 28 زگر 1635 تا 1680 درجه می باشد
ج: در درجه حرارت های بالا : HIGHT DUTY که بین درجه حرارت های 30 تا 33 زگر یا 1680 تا 1730 می باشد .
د: درجه حرارت های فوق بالا : SUPER DUTYکه بالاتر از 33 زگر یا 1730 درجه می باشد .
آجر های سیلیسی
این نوع آجر های از دسته آجر های اسیدی بوده که ماده اصلی آن اکسید سیلیسیم می باشد که 93 تا 98 درصد یک آجر سیلیسی را تشکیل می دهد
دگر گونی جابه جا ساز : displacive : این نوع استحاله برگشت پذیر بوده و تنها در اثر جابه جایی مختصر اتم ها و تغییرات جزئی در طول اتصالات و یا زاویه آن ها به وجود می آید . در تغییرات جابه جاساز تغییرات حجمی کم بوده و در نتیجه انبساط حجمی نیز کم می باشد . که باعث پایداری قطعه می شود و یک پارامتر مثبت محسوب می شود .
آلوتروپی درجه حرارت ساختار نوع دگر گونی
کوارتز آلفا تا 573 تریگونال جابه جاساز
کوارتز بتا 867-573 هگزاگونال جابه جاساز
تریدیمیت 1470-867 اورترومبیک بازساز
کریستوبالیت 1723-1470 تتراگونال بازساز
دگرگونی بازسازی : reconstructive: این نوع دگرگونی دگرگونی می باشد که باعث تغییر ساختار شده و از یک ساختار به ساختار دیگر تبدیل می شود . در دگر گونی بازساز تغییرات حجمی قابل ملاحظه بوده و قطعه دارای تغییرات حجمی زیاد می باشد .
واضح است دگر گونی فوق همراه با تنش های حرارتی در دیرگداز می باشد زیرا ضرایب انبساط حرارتی آلوتروپی های یاد شده با یکدیگر متفاوت است . به عنوان مثال در آجر های سیلیسی تبدیل کوارتز بتا به تریدیمیت بتا (تریدیمیت و کریستوبالیت نیز مانند کوارتز دارای دو استحاله جابه جاساز می باشند ) توام با تغییر انبساط حرارتی خیلی زیاد است بنابراین این استحاله باید قبل از کاربرد و در حین پخت صورت گیرد و چون در حین پخت استحاله از نوع بتا به آلفا می باشد با انبساط کمتری همراه خواهد بود از طرفی چون تبدیل کوارتز بتا به تریدیمیت بتا در شرایط معمولی انجام نمی شود می توان در حین پخت آجر های سیلیسی برای تصریح در این عمل از کانی ساز آهک یا اکسید کلسیم ( CaO) استفاده کرد
مواد اولیه آجر های سیلیسی : ماده اولیه آجر های سیلیسی کوارتزیتی است که حدود 98 درصد سیلیس دارد می باشد کوارتزیت ها در حقیقت دانه های ریز کوارتز هستند که به هم متصل شده اند کوارتزیت در طبیعت بر خلاف کواتز خالص فراوان بوده و قیمت آن نسبتا ارزان است همان طور که در قسمت قبل گفته شد وجود یک تا 2.5 درصد اکسید کلسیم (CaO) در کوارتزیت مفید باشد ولی اکسید آلومینیم (Al2O3) در آجر های سیلیسی به عنوان یک ترکیب قلیایی مضر بوده و نباید بیشتر از 0.2 درصد باشد .
به طور کلی افزودن آهک به میزان 1 تا 2.5 درصد در آجر های سیلسی سبب :
1- به عنوان یک کانی ساز عمل تبدیل فاز کواتز به تریدیمیت را در مرحله پخت آسان می کند
2- تشکیل فاز شیشه ای SiO2-CaO داده که این امر باعث چسبندگی ذرات کواتز به یکدیگر می گردد .
hamid_rahmati2
عضو
مراحل تولید آجر های سیلیسی:
1- آماده سازی مواد :
کوارتزیت را به منظور خارج نمودن مواد رسی آن شست و شو داده و آن را به کمک آسیاب فکی و سپس آسیاب مخروطی خرد می کنند آن گاه به مواد خرد شده آب آهک و چسب اضافه می نمایند باید توجه داشت که بهترین دانه بندی که می تواند بیشترین تراکم را ایجاد کند 45 درصد ذرات درشت و 45 ذرات ریز و 10 درصد ذرات متوسط می باشد
2- مرحله شکل دهی:
در این مرحله مواد خرد شده را با 4 تا 6 درصد آب مخروط می نمایند و به کمک پرس هیدرولیکی فشرده می کنند
3- خشک کردن :
قطعه فشرده شده چون دارای آب می باشد و به این دلیل که در مرحله پخت به خاطر تنش ترک بر می دارد به همین دلیل آن را با حرارت های معمولی خشک می کنند
4- پختن :
عمل پخت در درجه حرارت های بین 1430 تا 1500 درجه سانتی گراد صورت می گیرد که این عمل در کوره تونلی انجام می شود و کل زمان پخت طی مراحل گرم و سرد شدن مجموعا 250 ساعت به طول می انجامد
خواص آجر های سیلیسی:
1- تخلخل : از آنجایی که در حین پخت در درجه حرارت های مختلف آلوتروپی های مختلف کوارتز تشکیل می شود که به طور میانگین دانسیته این آلوتروپی های با افزایش دما کاهش پیدا می کند
به همین جهت تهیه آجر های سیلیسی با تراکم زیاد و یا با تخلخل کم مشکل می باشد و میزان تخلخل در این آجر ها تا حدود 20 الی 26 درصد می باشد البته در مواردی خاص میزان تخلخل به زیر 20 درصد می رسد .
2- پایداری حجمی : آجر های سیلیسی در صورت خوب پخته شدن پایداری حجمی خوبی دارند .
3- استحکام فشاری در دماهای بالا :آجر های سیلیسی دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر فشار در درجه حرارت های بالا می باشند به طوری که فشار 50 Psi را حتی تا دمای 1700 درجه سانتیگراد به خوبی تحمل می کند البته حضور مواد قلیایی مانند آلومینا به میزان 1.5 تا 2 درصد در دماهای زیر 1600 درجه موجب شکست در آجر های سیلیسی می شوند
4- مقاومت در برابر شوک حرارتی : مقاومت این آجر های در خارج از محدوده 450 تا 600 درجه در برابر شوک حرارتی خوب است ولی به علت تبدیل کوارتز α به کوارتزβ در این محدوده دمایی کار در این دما ها مقاومت آجر های سیلیس را در برابر شوک های حرارتی کاهش می دهد .
و : هدایت حرارتی آجر های سیلیسی : این آجر ها از ضریب هدایت حرارتی خوبی در مقایسه با آجر های قلیایی برخوردار هستند .
ه: مقاومت در برابر سرباره : این آجر ها مقاومت پایینی در برابر سرباره های قلیایی دارد با افزودن موادی نظیر Cr2O3مقاومت آن در برابر سرباره های قلیایی افزایش می یابد
ط: رطوبت : آجر های سیلیسی در دمای 1200 درجه سانتی گراد در مجاورت رطوبت دچار ذوب سطحی و بعضی مواقع ذوب کامل می شود .
مزایای آجر های سیلیسی :
به طور خلاصه آجر های سیلیسی از مقاومت خوبی در برابر فشار در دماهای بالا برخوردارند همچنین مقاومت خوبی در برابر سرباره های اسیدی دارند و نیز مقاومت خوبی در برابر سایش دارند و مواد اولیه آن ارزان می باشد .
معایب آجرهای سیلیسی:
مقاومت کم در مقابل سرباره های قلیایی
شوک پذیری در زیر دمای 600 درجه سانتیگراد همان طور که قبلا گفته شد این آجر ها در فاصله دمایی 450 تا 700 درجه باید آهسته حرارت داده شوند
موارد استفاده از آجر های سیلیسی :
تا سال 1960 مصرف آجر های سیلیسی عمدتا در صنعت فولاد ، شیشه سازی تهیه کک و ... کاربرد داشت و از سال 1967 در صنایع یاد شده به جز صنایع شیشه سازی کاهش یافته است امروزه از این آجر ها در ساخت کوره های اتاقی (تونلی ) استفاده می شود البته به دلیل اینکه آجر های شبه سیلیسی که دارای 88-93% SiO2 سیلیس می باشد و مخلوطی از ماسه و رس است به خاطر مقاومت شوک پذیری و حرارتی و پایداری حجمی بهتر و ارزانی آن بیشتر استفاده می شود علاوه بر این در آجر های شبه سیلیسی برای ایجاد پوشش از نفوذ سرباره که پوشش یا لعاب ایجاد می کند برای جلوگیری از نفود فلز به داخل آن استفاده می کرد .
تعیین چگونگی درصد عناصر در دیاگرام های آلیاژ های سه تایی :
در این نوع نمودار می بایست نقطه مورد نظر پس از انتخاب در نمودار به موازات هر ضلع نمودار خطی را رسم کنیم که از ضلع نمودار شروع شده و پس از گذشتن از نقطه مورد نظر به ضلع دیگر نمودار ختم شود .
آجر های دیرگداز آلومینوسیلیکاتی :
این آجر ها ترکیبی از Al2¬O3 و SiO2 می باشند با درصد متفاوتی هستند و شامل تمام دیرگداز هایی که از SiO2 شروع شده و به Al2¬O3 آجرهای آلومینیایی سیلیکاتی ختم می شوند می باشد با نگاهی به دیاگرام فازی تعادلی Al2¬O3- SiO2 می توان دو نقطه یوتکتیک در دماهای 1590-1840 درجه سانتیگراد را یافت که با توجه به درصد ترکیب اکسید های یاد شده هر گاه درصد ترکیب 5تا6 درصد Al2¬O3 و بقیه SiO2 باشد ترکیب در دمای 1590 درجه شروع به ذوب می کند در حالی که اگر درصد وزنی Al2-O3 در آجر های آلومینا سیلیکاتی بیش از 72% باشد در دمای 1840 درجه شروع به ذوب می نماید در درجه حرارت های پایین در ترکیب کمتر از 5% وزنی Al2¬O3 مولایت و تری دیمیت تشکیل می گردد و با توجه به دیاگرام فازی SiO2 Al2¬O3 دلیل مقاومت پایین آجر های سیلیس با درصد وزنی بیش از 5% Al2¬O3 به خاطر این است که نقطه ذوب تا دمای 1590 درجه پایین می آید آجر های سیلیکاتی با توجه به درصد وزنی Al2¬O3 به صورت زیر نام گذاری می شوند :
1. آجر های خاک نسوز 45-25 Al2¬O3
2. آجر های سیلیمانیتی (کیانیتی ) آندالوسینی 65-45 Al2¬O3
3. آجر های مولایتی 75-65 Al2¬O3
4. آجر های بوکسیتی 90-75 Al2¬O3
5. آجر های کوراندومی 90-100 Al2¬O3
مواد معدنی مهم در آجر های آلومینو سیلیکاتی :
1- رس ها : رس ها با آلومینو سیلیکات های آب دار با ذرات ریز هستند که هنگامی که با آب مخلوط می شوند خاصیت شکل پذیری خوبی پیدا نموده و به راحتی به صورت مایه ای روی هم می لغزند خاصیت نرمی –صابونی- کلیداژ ( تبلور پذیر ) از ویژگی های رس ها می باشند .میکا یکی از مواد معدنی رس می باشد .
2- سیلیمانیت ، کیانیت ، آندالوسیت: هر سه مینرال دارای فرمول شیمیایی یکسانAl2¬O3 SiO2 با ساختار های کریستالی متفاوت می باشد که پس از حرارت همگی به مولایت تبدیل می شود از آنجایی که وزن مخصوص سیلیمانیت – کیانیت و آندالومیت از مولایت بیشتر است به همین دلیل پس از پخت انبساط قابل ملاحظه ای می یابد .
3- مولایت : مولایت دارای فرمول شیمیایی SiO2 2Al2¬O33 بوده و ساختار کریستالی آن شبیه سیلیمانیت بود و ارتورومبیک ( مکعب مستطیل ) می باشد .
4- کراندوم : آلومینا در حقیقت دارای سه آلوتروپی می باشد که آلومینای را کراندوم نامند که پایدارترین آلوتروپی آلومینا می باشد و ساختار آن رومبوهدرال (لوزوجهی ) میباشد .
5- مینرال بوکسیت : بوکسیت مخلوط سه مینرال را بوکسیت نامند هر گاه بوکسیت زیر دمای 500 درجه حرارت داده شود آلومینای با مقدار کمی آلومینای آلفا به وجودمی آید که آلومینای صنعتی نامیده می شود .
هر گاه آلومینای صنعتی در یک حلال شیمیایی حل نماییم آلومینای خالص رسوب می نماید اگر این آلومینا را تکلیس و سپس تا 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده شود آلومینای تبولار (tabular) به دست می آید که از نوع آلومینای آلفا با درجه خلوص 99.5 درصد و انقباض پخت ناچیز است
مواد خام مصرفی در ساخت آجر های آلومینا سیلیکاتی
مواد مصرفی در ساخت آجر های خاک نسوز : عبارتند از کائولن ( خاک چینی ) 2- بال کلی Ball clay خاک نسوز خاک فلینت flint clay
مواد خام مصرفی در ساخت آجر های سیلیمانیتی و نظایر آن ها :
مینران سیلیمانیتی و خاک رس مواد اولیه این آجر ها می باشد .
مواد خام مصرفی در ساخت آجر های مولایتی : باتوجه به این که مولایت در طبیعت کم یاب است برای تهیه آجر های مولایتی از خاک های رس و آلومینا استفاده می شود .
مواد خام مصرفی در ساخت آجر های کوراندومی : برای ساخت این آجر ها از کوراندوم و آلومینای آلفا که در طبیعت وجود دارند استفاده می شود البته از آلومینای صنعتی که خود از بوکسیت به دست می آید نیز می توان برای این منظور استفاده نمود .
تولید آجر های آلومینو سیلیکاتی :
1- تولید آجر های خاک نسوز ( شاموتی ) : برای شکل دهی این آجر ها از دو روش پرس خشک و اکستروژن استفاده می شود در روش پرس خشک مواد اولیه را همراه با شاموت ( شاموت یکی از خاک های رس مانن کاتوس می باشد که تا حدود نقطه جوش پخته شده و از آن برای کاهش انقباض هنگام پخت آجر ها استفاده می شود که درصد آن 20 درصد میباشد )و (8-5%) آب مخلوط کرده و تحت پرس مکانیکی یا هیدرولیکی قرار می دهند و به منظور کاهش خطر لایه ای شدن یا ترک عمل پرس در خلا انجام می شود در روش شکل دهی اکستروژن پس از پاگمیل(pugmill)( وسیله ای که جهت مخلوط کردن کل به کار می رود ) با 15-10% آب مخلوط نموده و سپس اکستروژن در شرایط خلا صورت می گیرد .
پخت آجر های آلومینوسیلیکاتی از نوع خاک نسوز طبق منحنی پخت زیر انجام می شود افزایش درصد آلومینادرجه حرارت پخت را تا 1400 درجه بالا می برد در هر صورت دمای پخت بین 1400 -1100 می باشد که این دما بستگی به خواص آجر دارد هنگامی که مقاومت در برابر ترک پذیری اهمیت داشته باشد ذرات را درشت و درصد شاموت را زیاد و نقطه پخت کم خواهد بود اصولا حضور ناخالصی ها مانندناخالصی های قلیایی باعث پایین آمدن نقطه ذوب و شیشه ای شدن و تشکیل فاز مایع را افزایش می دهد
ناخالصی ها مانند ناخالصی های قلیایی باعث پایین آمدن نقطه ذوب شیشه شده و فاز مایع را افزایش می دهد یکی از نکات مهم هنگام پخت حرارت دادن آهسته تا قبل از 1000 درجه می باشد زیرا اگر سریع گرم شود پدیده black hearting اتفاق می افتد در پدیده ی بلک هرتینگ به علت افزایش سریع دما مواد آلی مجال سوختن در دماهای پایین و خارج شدن از آجر را نمی یابد و در داخل آجر حبس می شود چنین آجر هایی هنگامی که در مجاورت فلزات گرم مانند پاتیل ها قرار می گیرند فلز مذاب به داخل آجر نفوذ کرده و پس از رسیدن به منطقه بلک هرتینگ باعث خوردگی این ناحیه شده و آجر را از بین می برد هرگاه عمل پخت ناقص انجام شود آلومینا متخلخل گردیده و ازنظر مکانیکی ضعیف خواهد بود لازم به ذکر است امروزه برای خشک کردن آجر های خاک نسوز از کوره های تونلی استفاده می شود .
مرحله آماده سازی مواد اولیه :پس از خرد کردن دانه بندی مخلوط کردن اضافه نمودن 35-10% خاک رس معمولا بالکلی جهت چسبندگی و شکل پذیری می باشد در مرحله شکل دهی از پرس های هیدرولیکی با حداقل آب استفاده می شود پس از شکل دهی و خشک کردن عمل پخت صورت می گیرد دمای پخت برای آجر های سیلیمانیتی 1550تا 1600 درجه سانتیگراد و برای آجر های کیانیتی 1380تا 1400 درجه سانتیگراد و برای آجر های آندالوسیتی 1400تا1900 درجه سانتیگراد می باشد چون پخت آجر های کیانیتی با انبساط بالا همراه است پس از پخت اولیه آجر ها را مجددا خرد کرده و پخت مجدد در دمای 1460تا 1500 درجه سانتی گراد صورت می گیرد .
تولید آجر های بوکسیتی :
یکی از روش های تولید این آجر ها این است که ابتدا مخلوطی از اکسید و یکی از رس ها معمولا کائولن را مخلوط کرده و تا 1560 در جه سانتیگراد حرارت می دهند پس 60%از این مخلوط پخته شده را با 40%از مخلوط اولیه خام مجددا مخلوط کرده و تا دمای یاد شده حرارت می دهند .
hamid_rahmati2
عضو
آجر نسوز
آجر نسوز
این آجر ها به روش های متفاوتی تهیه می گردند :
1) در روش ذوب و ریخته گری درصد های مناسبی از آلومینا و سیلیس را با یکدیگر مخلوط کرده آن را ذوب نموده و در قالب های مخصوص می ریزند به کمک این روش می توان آجر هایی با تخلخل صفر به دست آورد
2) در روش دیگری مخلوط کائولینیت و آلومینا را تا دمای 1620 درجه پخته و از آن شاموت grog تهیه می کنند سپس 75% از این شاموت را با 25% از مواد خام مخلوط شده ی اولیه آمیخته و مجددا تا 1650 درجه سانتیگراد حرارت می دهند در این روش برای جلوگیری از فاز شیشه ای حاصل از تجزیه کائولینیت از آلومینای گاما استفاده می نمایند زیرا میل ترکیبی خوبی با SiO2 آزاد شده از کائولینیت دارد .
3) از روش های دیگر تهیه آجر های مولایتی تهیه مخلوطی از 25%سیلیس 72%آلومینا 3%اکسید منیزیم می باشد که این مخلوط را به مدت 5 الی 6 ساعت در دمای 1500 درجه سپس به مدت 30 دقیقه در دمای 1700 درجه تا 1750 درجه می پزند
تولید آجر های کوراندمی :
آجر های کوراندمی نیز مانند آجر های مولایتی به روش های متفاوتی تهیه می شوند
که عبارتند از :
1- زینتر کردن با پرس گرم :روش زینتر کردن با روش گرم یک روش معمول برای تهیه آجر های کوراندمی می باشد آلومینای خالص را تحت فشار همزمان زینتر می کنند که با توجه به میزان فشار تف جوشی در یک طیف نسبتا وسیع از 1100 تا 1700 می تواند تغییر کند واضح است که هر چه فشار بیشتر باشد نقطه تف جوشی پایین تر است به کمک این روش می توان آجر هایی با تخلخل صفر تیهه نمود این روش به علت کندی تولید در مقیاس وسیع مقرون به صرفه نمی باشد
2- زینتر کردن با پرس سرد : چنانچه از پرس سرد استفده شود نقطه تف جوشی همان 1700 درجه سانتیگراد می باشد افزایش بعضی از ناخالصی ها مانند اکسید تیتانیوم TiO2 دمای تف جوشی را تا 1600 درجه سانتیگراد کاهش می دهد چنانچه درصد آلومینا بالا باشد نمی توان از چسب هایی مانند کائولن – که ناخالصی دارند استفاده نمود زیرا نقطه ی ذوب را پایین می آورند در این صورت باید از چسب های آلی مانند دکسترین ( چسب نشاسته ) سولفیت لای- پلی وینیل الکتل –میتل سلولز که در دماهای پایین تبخیر شده و خارج می شود .
3- استفاده از روش ذوب و ریخته گری :
سیستم های سه تایی مهم در آجر های آلومینو سیلیکاتی :
نمودار تعادلی FeO-Al2O3-MnO : اکسید آهن در سیلیس نقطه ذوب را چندان تغییر نمی دهد به عبارت دیگر سیلیس در مقابل اکسید آهن مقاومت خوب دارد ولی افزایش اکسید الومینیم نقطه ذوب ترکیب را در این سیستم سه تایی به شدت کاهش می دهد
سیستم SiO2Al2O3MnO منگنز موجود در فولاد در شکم کوره های بلند سبب کاهش نقطه ذوب آجر های آلومینو سیلیکاتی می گردد ولی چنانچه درصد آلومینا بالا باشد آجر در مقابل MnO مقاومت خوبی دارد .
سیستم سه تایی SiO2-Al2O3-MgO : حضور اکسید منیزیم در این سیستم فاز کوردیریت که نقطه ذوب نسبتا پایینی را دارد ایجاد می کند به عبارت دیگر آجر های آلومینوسیلیکاتی نباید در تماس با اکسید منیزیم در درجه حرارت های فولاد سازی باشد .
سیستم سه تایی (SiO2Al2O3K2O)(SiO2Al2O3Na2O) : در هر یک از این سیتسم ها کسید های سدیم و پتاسیم نقش روان ساز را داشته و نقاط ذوب را به شدت تا 800 درجه سانتی گراد کاهش می دهد این واکنش در سیتسم های غنی از سیلیس چشم گیرتر است
خواص آجرهای آلومینو سیلیکات :
خواص این آجر ها را به طور جداگانه در آجرهای خاک نسوز سیلیکاتی مولایتی بوکسیتی و کراندومی بررسی می کنیم .
خواص آجرهای خاک نسوز رجوع شود به صفحه 61تا71
موارد کاربرد آجرهای خاک نسوز :در بین آجر های دیگر از آجر های آلومینو سیلیکاتی بیشترین کاربرد را دارد که در بین نیز مصرف آجر های خاک نسوز بیشتر است آجر های آلومینو سیلیکاتی تقریبا در تمام صنایع من جمله متالورژی –شیشه – نیروگاه سیمان کک سازی و.... کاربرد دارد اصولا استفاده از آجرهای آلومینوسیلیکاتی در جاهایی که حساسیت و دقت مطرح است کاربرد چندانی ندارد همچنین درباره آجر های آلومینوسیلیکاتی نباید بحث مربوط به اتصال فسفاتی را از نظر دور داشت واکنش اتصال فسفاتی به دین ترتیب است که اسید فسفریک یا محلول های فسفاتی با Al2O3 واکنش نموده و تولید یک ارتوفسفات اولیه Al(H2PO4) را میدهد که دارای استحکام گرم بسیار بالایی است شاموت آلومینایی تف جوش شده دارای اتصال فسفاتی بوده و تا درجه حرارت 1870 درجه قابل استفاده است .
خواص آجر های آلومینو سیلیکاتی :
الف : آجر های خاک نسوز : تخلخل ظاهری :بین 9 الی 22 درصد
ب: وزن مخصوص بین 1.96 تا 2.36 گرم بر سانتی متر مکعب
ج: استحکام عالی تا 10 کیپس
درجه دیرگدازی با افزایش Al2O3 از 1600 درجه تا 1750 تغییر می کند
مقاومت در برابر شوک حرارتی نسبتا خوب است
تغییر طولی حدود 2% می باشد .
آجرهای سیلیماتی :
تخلخل ظاهری بین 9 تا 25%
وزن مخصوص در حدود 2.65 یعنی بیشتر از آجر های خاک نسوز است
استحکام بالاتری از آجر های خاک نسوز دارند
تغییرات طولی در حدود 1% و بالاتر از خاک نسوز است
استحکام فشاری گرم و دیرگدازیشان نیز بهتر از خاک نسوز است و درجه دیرگدازی آن ها تا 1830 می باشد
به علت نداشتن Na2 و K2O که نقش روانساز را در آجر های خاک نسوز دارند کمتر محیط را آلوده می کنند .
خواص آجر های مولایتی
تخلخل ظاهری در محدوده 25 تا 10 درصد
تغییرات طولی در حدود 0.29% است که بهترین آجر جهت کوره های 1700 درجه سانتیگرادی می باشد
دیرگدازی ، مقاومت فشاری گرم و شوک پذیری بسیار بالایی دارند .
آجر های بوکسیتی :
تخلخل کمتری نسبت به آجر های فوق داشته ولی به دلیل حضور فازکراندوم وزن مخصوص آن ها بیشتر است
استحکام فشاری سرد خوبی دارند ولی استحکام فشاری گرم آن با افزیاش Al¬2¬O3¬ بیشتر می گردد که دیرگدازی این آجر ها تا دمای 1920درجه می رسد
تغییر طول آن ها بین 31% در دمای 1700 به مدت 2 ساعت می باشد.
خواص آجر های کراندومی :
تخلخل به کمک پرس گرم یا روش ریخته گری تا صفر کاهش می یابد
وزن مخصوص بالا
تغییرات طول حداکثر تا 0.04% بوده
شوک پذیری بسیار بالا بوده
جهت پوشش ترموکوپلها استفاده می شود
آجر های دیرگداز کربنی :
کربن به سه صورت الماس گرافیت و کک می باشد از نظر خواص الماس آنقدر سخت است که در دستگاه های تراش به عنوان تراشنده استفاده می شود در حالی که گرافیت آن قدر نرم است که به عنوان ماده روغن کاری کنند قابل استفاده است الماس دارای ساختار الماس ( هر اتم کربن با چهار اتم دیگر که دارای پیوند کوالانس است متصل شده است ) و گرافیت دارای ساختار لایه ای که اتم های هر لایه دارای پیوند کوالانس می باشند به همین علت صفحات می توانند به راحتی بر روی یکدیگر لغزیده و خاصیت ناهمسان گردی شدیدی دارد مثلا انبساط حرارتی در جهت عمود بر لایه ها 27 برابر جهت موازی با لایه هاست .
کک دارای ساختار آمورف می باشد ولی اخیرا ساختاری شبیه گیاه کاکتوس که به جای برگهای کاکتوس حلقه های شش گوش که کاملا نامنظم هستند قرار گرفته است چنانچه کک را در دمای بسیار بالاتر از دمای ایجاد کک حرارت دهند لایه ها مرتب شده و تبدیل به گرافیت می شوند .
مواد اولیه ساخت آجر های کربنی :
کک متالوژیکی
کک حاصل از تصفیه نفت خام
آنتراسیت و گرافیت طبیعی و مصنوعی
کک متالورژیکی : استحکام فشاری این آجر 120 کیلو گرم بر سانتی متر مربع می باشد و دارای تخلخل ظاهری بسیار بالا در حدود 40 تا 50 و دارای حداکثر 1.5 درصد گوگرد است
کک حاصل از تصفیه نفت خام : این کک از کربن غنی بوده و دارای درصد کمی خاکستر است
آنتراسیت : این ماده قبل از اینکه به عنوان ماده ی اولیه ی آجر های کربنی استفاده شود در دماهای 1100 تا 1200 درجه سانتی گراد تکلیس می شود ( گاز CO2 آن خارج استخراج می شود )
چنانچه در کوره های الکتریکی تا 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده شود ساختار نیمه گرافیتی را می یابد
گرافیت طبیعی و مصنوعی : گرافیت مصنوعی از حرارت دادن کک حاصل از تصفیه نفت با زغال سنگ در درجه حرارت های بالا به دست می آید .
آجر نسوز
این آجر ها به روش های متفاوتی تهیه می گردند :
1) در روش ذوب و ریخته گری درصد های مناسبی از آلومینا و سیلیس را با یکدیگر مخلوط کرده آن را ذوب نموده و در قالب های مخصوص می ریزند به کمک این روش می توان آجر هایی با تخلخل صفر به دست آورد
2) در روش دیگری مخلوط کائولینیت و آلومینا را تا دمای 1620 درجه پخته و از آن شاموت grog تهیه می کنند سپس 75% از این شاموت را با 25% از مواد خام مخلوط شده ی اولیه آمیخته و مجددا تا 1650 درجه سانتیگراد حرارت می دهند در این روش برای جلوگیری از فاز شیشه ای حاصل از تجزیه کائولینیت از آلومینای گاما استفاده می نمایند زیرا میل ترکیبی خوبی با SiO2 آزاد شده از کائولینیت دارد .
3) از روش های دیگر تهیه آجر های مولایتی تهیه مخلوطی از 25%سیلیس 72%آلومینا 3%اکسید منیزیم می باشد که این مخلوط را به مدت 5 الی 6 ساعت در دمای 1500 درجه سپس به مدت 30 دقیقه در دمای 1700 درجه تا 1750 درجه می پزند
تولید آجر های کوراندمی :
آجر های کوراندمی نیز مانند آجر های مولایتی به روش های متفاوتی تهیه می شوند
که عبارتند از :
1- زینتر کردن با پرس گرم :روش زینتر کردن با روش گرم یک روش معمول برای تهیه آجر های کوراندمی می باشد آلومینای خالص را تحت فشار همزمان زینتر می کنند که با توجه به میزان فشار تف جوشی در یک طیف نسبتا وسیع از 1100 تا 1700 می تواند تغییر کند واضح است که هر چه فشار بیشتر باشد نقطه تف جوشی پایین تر است به کمک این روش می توان آجر هایی با تخلخل صفر تیهه نمود این روش به علت کندی تولید در مقیاس وسیع مقرون به صرفه نمی باشد
2- زینتر کردن با پرس سرد : چنانچه از پرس سرد استفده شود نقطه تف جوشی همان 1700 درجه سانتیگراد می باشد افزایش بعضی از ناخالصی ها مانند اکسید تیتانیوم TiO2 دمای تف جوشی را تا 1600 درجه سانتیگراد کاهش می دهد چنانچه درصد آلومینا بالا باشد نمی توان از چسب هایی مانند کائولن – که ناخالصی دارند استفاده نمود زیرا نقطه ی ذوب را پایین می آورند در این صورت باید از چسب های آلی مانند دکسترین ( چسب نشاسته ) سولفیت لای- پلی وینیل الکتل –میتل سلولز که در دماهای پایین تبخیر شده و خارج می شود .
3- استفاده از روش ذوب و ریخته گری :
سیستم های سه تایی مهم در آجر های آلومینو سیلیکاتی :
نمودار تعادلی FeO-Al2O3-MnO : اکسید آهن در سیلیس نقطه ذوب را چندان تغییر نمی دهد به عبارت دیگر سیلیس در مقابل اکسید آهن مقاومت خوب دارد ولی افزایش اکسید الومینیم نقطه ذوب ترکیب را در این سیستم سه تایی به شدت کاهش می دهد
سیستم SiO2Al2O3MnO منگنز موجود در فولاد در شکم کوره های بلند سبب کاهش نقطه ذوب آجر های آلومینو سیلیکاتی می گردد ولی چنانچه درصد آلومینا بالا باشد آجر در مقابل MnO مقاومت خوبی دارد .
سیستم سه تایی SiO2-Al2O3-MgO : حضور اکسید منیزیم در این سیستم فاز کوردیریت که نقطه ذوب نسبتا پایینی را دارد ایجاد می کند به عبارت دیگر آجر های آلومینوسیلیکاتی نباید در تماس با اکسید منیزیم در درجه حرارت های فولاد سازی باشد .
سیستم سه تایی (SiO2Al2O3K2O)(SiO2Al2O3Na2O) : در هر یک از این سیتسم ها کسید های سدیم و پتاسیم نقش روان ساز را داشته و نقاط ذوب را به شدت تا 800 درجه سانتی گراد کاهش می دهد این واکنش در سیتسم های غنی از سیلیس چشم گیرتر است
خواص آجرهای آلومینو سیلیکات :
خواص این آجر ها را به طور جداگانه در آجرهای خاک نسوز سیلیکاتی مولایتی بوکسیتی و کراندومی بررسی می کنیم .
خواص آجرهای خاک نسوز رجوع شود به صفحه 61تا71
موارد کاربرد آجرهای خاک نسوز :در بین آجر های دیگر از آجر های آلومینو سیلیکاتی بیشترین کاربرد را دارد که در بین نیز مصرف آجر های خاک نسوز بیشتر است آجر های آلومینو سیلیکاتی تقریبا در تمام صنایع من جمله متالورژی –شیشه – نیروگاه سیمان کک سازی و.... کاربرد دارد اصولا استفاده از آجرهای آلومینوسیلیکاتی در جاهایی که حساسیت و دقت مطرح است کاربرد چندانی ندارد همچنین درباره آجر های آلومینوسیلیکاتی نباید بحث مربوط به اتصال فسفاتی را از نظر دور داشت واکنش اتصال فسفاتی به دین ترتیب است که اسید فسفریک یا محلول های فسفاتی با Al2O3 واکنش نموده و تولید یک ارتوفسفات اولیه Al(H2PO4) را میدهد که دارای استحکام گرم بسیار بالایی است شاموت آلومینایی تف جوش شده دارای اتصال فسفاتی بوده و تا درجه حرارت 1870 درجه قابل استفاده است .
خواص آجر های آلومینو سیلیکاتی :
الف : آجر های خاک نسوز : تخلخل ظاهری :بین 9 الی 22 درصد
ب: وزن مخصوص بین 1.96 تا 2.36 گرم بر سانتی متر مکعب
ج: استحکام عالی تا 10 کیپس
درجه دیرگدازی با افزایش Al2O3 از 1600 درجه تا 1750 تغییر می کند
مقاومت در برابر شوک حرارتی نسبتا خوب است
تغییر طولی حدود 2% می باشد .
آجرهای سیلیماتی :
تخلخل ظاهری بین 9 تا 25%
وزن مخصوص در حدود 2.65 یعنی بیشتر از آجر های خاک نسوز است
استحکام بالاتری از آجر های خاک نسوز دارند
تغییرات طولی در حدود 1% و بالاتر از خاک نسوز است
استحکام فشاری گرم و دیرگدازیشان نیز بهتر از خاک نسوز است و درجه دیرگدازی آن ها تا 1830 می باشد
به علت نداشتن Na2 و K2O که نقش روانساز را در آجر های خاک نسوز دارند کمتر محیط را آلوده می کنند .
خواص آجر های مولایتی
تخلخل ظاهری در محدوده 25 تا 10 درصد
تغییرات طولی در حدود 0.29% است که بهترین آجر جهت کوره های 1700 درجه سانتیگرادی می باشد
دیرگدازی ، مقاومت فشاری گرم و شوک پذیری بسیار بالایی دارند .
آجر های بوکسیتی :
تخلخل کمتری نسبت به آجر های فوق داشته ولی به دلیل حضور فازکراندوم وزن مخصوص آن ها بیشتر است
استحکام فشاری سرد خوبی دارند ولی استحکام فشاری گرم آن با افزیاش Al¬2¬O3¬ بیشتر می گردد که دیرگدازی این آجر ها تا دمای 1920درجه می رسد
تغییر طول آن ها بین 31% در دمای 1700 به مدت 2 ساعت می باشد.
خواص آجر های کراندومی :
تخلخل به کمک پرس گرم یا روش ریخته گری تا صفر کاهش می یابد
وزن مخصوص بالا
تغییرات طول حداکثر تا 0.04% بوده
شوک پذیری بسیار بالا بوده
جهت پوشش ترموکوپلها استفاده می شود
آجر های دیرگداز کربنی :
کربن به سه صورت الماس گرافیت و کک می باشد از نظر خواص الماس آنقدر سخت است که در دستگاه های تراش به عنوان تراشنده استفاده می شود در حالی که گرافیت آن قدر نرم است که به عنوان ماده روغن کاری کنند قابل استفاده است الماس دارای ساختار الماس ( هر اتم کربن با چهار اتم دیگر که دارای پیوند کوالانس است متصل شده است ) و گرافیت دارای ساختار لایه ای که اتم های هر لایه دارای پیوند کوالانس می باشند به همین علت صفحات می توانند به راحتی بر روی یکدیگر لغزیده و خاصیت ناهمسان گردی شدیدی دارد مثلا انبساط حرارتی در جهت عمود بر لایه ها 27 برابر جهت موازی با لایه هاست .
کک دارای ساختار آمورف می باشد ولی اخیرا ساختاری شبیه گیاه کاکتوس که به جای برگهای کاکتوس حلقه های شش گوش که کاملا نامنظم هستند قرار گرفته است چنانچه کک را در دمای بسیار بالاتر از دمای ایجاد کک حرارت دهند لایه ها مرتب شده و تبدیل به گرافیت می شوند .
مواد اولیه ساخت آجر های کربنی :
کک متالوژیکی
کک حاصل از تصفیه نفت خام
آنتراسیت و گرافیت طبیعی و مصنوعی
کک متالورژیکی : استحکام فشاری این آجر 120 کیلو گرم بر سانتی متر مربع می باشد و دارای تخلخل ظاهری بسیار بالا در حدود 40 تا 50 و دارای حداکثر 1.5 درصد گوگرد است
کک حاصل از تصفیه نفت خام : این کک از کربن غنی بوده و دارای درصد کمی خاکستر است
آنتراسیت : این ماده قبل از اینکه به عنوان ماده ی اولیه ی آجر های کربنی استفاده شود در دماهای 1100 تا 1200 درجه سانتی گراد تکلیس می شود ( گاز CO2 آن خارج استخراج می شود )
چنانچه در کوره های الکتریکی تا 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده شود ساختار نیمه گرافیتی را می یابد
گرافیت طبیعی و مصنوعی : گرافیت مصنوعی از حرارت دادن کک حاصل از تصفیه نفت با زغال سنگ در درجه حرارت های بالا به دست می آید .
hamid_rahmati2
عضو
تولید آجر های کربنی
تولید این آجرها شامل سه مرحله
1- تهیه مواد اولیه
2- شکل دهی
3- پخت می شود
تهیه مواد اولیه :مواد اولیه این نوع آجر ها یکی از سه ماده کک ، گرافیت یا آنتراسیت می باشد این مواد با قطران یا غیره به عنوان چسب بعد از خورد کردن و دانه بندی مخلوط شده و شکل می گیرد .
در مرحله شکل دهی از پرس هیدرولیکی در حالت گرم استفاده می شود
پخت : پخت این آجر ها را با لایه ای از پودر کک پوشانده و سپس حرار می دهند که در این صورت کک سوخته و تولید گاز اکسید کربن می کند که برای آجر پوشیده از کک بی اثر است پخت آجر ها نباید به سرعت انجام شود که در این صورت چسب مجال خارج شدن را نیافته و آجر باد می کند سرعت دمای مناسب برای پخت آجر های کربنی به صورت زیر است از دمای 400تا 650 درجه سانتیگراد 10 الی 120 درجه سانتی گراد در ساعت 0.1 درجه حرارت 650 درجه تا دمای پخت 1400 تا 1450 با سرعت 15 الی 15 درجه در ساعت
خواص آجر های کربنی
تخلخل : که تخلخل این آجر ها 1.561.69 می باشد
استحکام فشاری سرد : بین 2-15 kips
هدایت حرارتی : با توجه به نوع آجر کربن میزان ضریب هدایت متفاوت است ولی در آجر های گرافیتی هدایت بیشتر و در آجر های کک متالورژیکی به خاطر تخلخل هدایت کمتر است
قابلیت نفوذ گاز : نفوذ گازهایی مانند اکسیژن گازکربنیک بخار آب و گازهای مختلف از طریق نفوذ به آجر وارد می شود که در عمر آجر موثر است .
سرعت اکسیداسیون : : هر چه سرعت رسیدن اکسیژن و یا سایر گاز های اکسید کننده به آجر بیشتر باعث اکسیداسیون افزایش می یابد :
تغییرات طولی : تغییرات طولی این آجر ها بسیار ناچیز بوده و در دمای 1500 درجه تغییرات طولی کمتر از یک درصد می باشد که قابل قبول است
مقاومت در برابر سایش :
مقاومت در برابر سایش به کمک آزمایش مارشال margin marshal انجام می شود که در این نوع آزمایش آجر تحت بمباران مواد ساینده قرار گرفته و از روی کاهش وزن مقاومت در برابر سایش اندازه گیری می شود
میزان حلالیت کربن در آهن مذاب :
میزان حلالیت گرافیت بیش از کک متالورژیکی در آهن مذاب می باشد ولی به علت هدایت حرارتی بیشتر در گرافیت نسبت به کک متالورژیکی و نفوذ کمتر آن حلالیت آن در آهن و در نتیجه خوردگی آن کمتر است
اثر قلیایی ها بر آجر های کربنی : به طور کلی قلیایی ها می توانند به لا به لای صفحات کربنی نفوذ کرده و با ایجاد ترکیباتی مانند C16K6C24K باعث انبساط و ترک آجر های کربنی گردد حضور سیلیسیم در خاکستر آجر های کربنی سبب ایجاد واکنش با قلیایی ها گردید و مانع انجام واکنش قلیایی با کربن می گردد .
موارد استفاده آجر های کربنی :
این آجر ها در ساخت بوته های گرافیتی که جنس آن ها مخلوطی از گرافیت و خاک رس ( معمولا کائولن ) به کار می رود قسمت تحتانی بدنه به ویژه بوته و کف کوره های بلند و کوره های کوپل استفاده می شود از موارد استفاده ی دیگر این آجر ها در افشانک (ناظر ) پاتیل الکترود های کوره های قوسی قالب های ریخته گری تحت فشار 0 راکتور ها و... استفاده می شود
نکته : از آنجایی که کربن در اتمسفر هوا می سوزد نقطه ذوب مشخصی ندارد ولی در اتمسفر خنثی در دمای 3500 درجه سانتیگراد تصعید می شود
تعصید : به تبدیل حالت جامد ماده به مایع تصعید گویند
آجر های منیزیتی :
ماده ی اصلی آجر های منیزیتی اکسید منیزیم ( منیزیا ) دارای فرمول شیمیایی MgOبر خلاف تصور قبلی ساختار کریستالی آن ماده بوده و مانند نمک طعام ساختار مکعبی ساده دارد نقطه ذوب این ماده 2800 درجه می باشد .
مواد اولیه ی آجر های منیزیتی :
منیزیت با دانه های درشت : این مینرال سنگ معدن شامل کربنات منیزیم ( منیزیت) و کربنات آهن است که پس از تکلیس دارای 4 تا 8% Fe2O3 می باشد
ترکیب معدنی کربنات منیزیم و کربنات آهن پرونووئیت ) بروفرایت ) bererunnerite موسوم است .
منیزیت متراکم : ( کدیپتو کریستالیت ) دارای دانه های بسیار ریزی است که حتی با میکروسکوپ های معمولی قابل رویت نیستند هرگاه منیزیت متراکم درجه حرارت های بالا فشرده شوند ماده ی بسیار مناسبی برای آجر های منیزیتی دردرجه حرارت های بالا فشرده شونده ماده ی بسیار مناسبی برای آجر های منیزیتی می باشد
بروسیت (berocite) بروسیت ماده ی معدنی Mg(OH)2¬¬ که داری ناخالصی های زیادی با دیگر مینرال ها می باشد که در صورت استفاده برای تولید آجر باید تخلیص شود .
منیزیای آب دریا : بیشترین منیزیای مصرفی در کشور هایی مانند انگلستان آمریکا و ژاپن به کمک آب دریا به دست می آید تهیه به این ترتیب است که ابتدا آب دریا را با مواد قلیایی ترکیب می کنند که سبب رسوب هیدرواکسید منیزیم می گردد
تولید آجر های منیزیتی :
1- تهیه مواد اولیه :
که شامل سه مرحله :
1- خرد کردن
2- دانه بندی
3- مخلوط کردن
1- در مرحله تهیه مواد اولیه پس از خرد کردن و دانه بندی معمولا آب می افزایند و یا گاهی از مواد چسبنده مانند قیر ، سولفیت لای استفاده می کنند . در آجر هایی که خوب پخته شوند چسب فسفاتی با سولفات منیزیم یا اسید سولفوریک به کار می برند . اکسید آهن کمک به زینترینگ و کاهش تخلخل می کن افزودن اکسید آلومینیم در حدود 6% شک پذیری را افزایش می دهد .
2- شکل دهی : از آنجایی که آجر های با تراکم زیاد هنگام پخت دارای انقباض کمتری هستند لذا این آجر ها تحت فشار 10000 تا 20.000 psi فشرده می شود آجر های منیزیتی را می توان بدون پخت با میله های فولادی جهت افزایش استحکام به کار برد .
3- خشک کردن : اگر آجر ها به حد کافی خشک نشوند ترک بر می دارند که یکی از اشکالات مهم تولید این آجر ها است
4- پخت :پخت این آجر ها در کوره هیا تونلی به مدت 3 الی 5 شبانه روز در دمای های 1550 تا 1750 درجه سانتیگراد صورت می گیرد در پخت آجر های نامرغوب دمای 1600 درجه سانتیگراد کافی می باشد برای آجر هایی با استحکام فشاری گرم بالا دمای های بالاتر از 1750 درجه مفید است یاد آور می شود روش های ریخته گری دوغابی پرس گرم افزودن چسب غیر جدول پخت برای تولید آجرهای منیزیتی نیز به کار می رود .
خواص آجر های منیزیتی
تخلخل ظاهری : تخلخل ظاهری این آجر ها بین 14تا 21 درصد می باشد
دانسیته: دانسیته این اجر های بین 1.71 تا 3.1 می باشد
حداقل استحکام فشاری سرد این آجر ها بین 2.8 کیپس می باشد که با افزایش آهن این استحکام افزایش می یابد
هدایت حرارتی : این آجر ها هدایت حرارتی بالایی داشته و دو تا سه برابر آجر های خاک نسوز در دمای 500 درجه می بشاد که با افزایش دما هدایت حرارتی آن ها کاهش می یابد
انبساط حرارتی : این آجر ها تا دمای 1000 درجه دارای انبساط حرارتی 1.35% بوده که در دماهای بالا شروع به انقباض می کند بیشترین انقباض مربوط به دمای 1500 درجه است که به دلیل فاز مایع تف جوشی می باشد که با کاهش تخلخل همراه بوده و شرینکج shirinkage ( انقباض ) صورت می گیرد .
تغییرات طولی : انقباض این آجر ها در دماهای 1800 درجه 2% در مدت 2 ساعت می باشد . ولی با افزایش زمان این انقباض بیشتر خواهد شد .
دیرگدازی : دیرگدازی تحت فشار : این آجر ها برخلاف آجر های آلومینوسیلیکاتی که در یک محدوده ی وسیع تغییر شکل می نمایند در نزدیکی های دمای شکست به طور ناگهانی شکسته می شون علت شکست ناگهانی این آجر ها به خاطر این است که مواد چسبنده تا دماهای نزدیک ذوب همچنان حالت بلوری خود را حفظ می کند و ناگهان کاملا ذوب شده و مایع می شوند .
شوک پذیری : شوک پذیری این آجر ها پایین و 10تا 20 سیکل ( دوره ) در آزمایش شک پذیری می باشد کاهش درصد آهن شک پذیری را افزایش می دهد .
آنالیز شیمیایی : عناصر شیمیایی موجود در آجر های منیزیتی بستگی به روش تولید و مواد اولیه ی آن دارد بیشترین خلوص را آجر های با مواد اولیه منیزیای آب دریا که ناخالصی های آن عبارتند از 1%CaO 0.1%FeO 0.3% و 1% نیز سایر ناخالصی ها
مقاومت در برابر سرباره : مقاومت این آجر ها در برابر سرباره خیلی ضعیف می باشد و در کوره های القایی که ذرات ریز تجزی شده و از بین می رود ولی مقاومت بسیار خوبی در برابر سرباره ی اکسید آهن FeOدارند .
موارد کاربرد آجر های منیزیتی :
این آجر ها بر خلاف آجر های سیلیسی روز به روز مصرف بیشتر پیدا می کن از موارد کاربرد آن استفاده در قسمت بوته ی کوره های کوپل کنورترهای قلیایی اکسیژن کوره های القایی ، کوره های تصفیه برای مس –برنج و سرب ، کوره های ذوب شیشه و کوره های دوار به کار می رود .
اثر اکسید آهن بر آجر های منیزیتی : آجر های منیزیتی مقاومت بسیار خوبی در برابر اکسید آهن از خود نشان می دهند .
اثر اکسید کلسیم بر آجر های منیزیتی : افزودن CaO سبب افزایش درجه دیرگدازی می گردد
تاثیر اکسید منگنز در آجر های منیزیتی : این آجر ها در برابر اکسید منگنز مقاومت بسیار بالایی دارند که درعمل در مورد ذوب فولاد های منگنز دار مشاهده می شوند .
آجر های دولومیتی :
سنگ معدن دولومیت دارای ترکیب شیمیایی MgCO3-CaCO3 می باشد که در صورت تکلیس کامل تبدیل به دولاما با ترکیب شیمیایی MgOCaO می شود دولاما میل ترکیبی زیادی با آب و هیدراته شدن ( با آب ترکیب شدن و هیدروکسید شدن)را دارد که در مقایشه با CaO ضعیف تر و در مقایسه با MgO این میل ترکیبی قوی تر است .
واکنش تکلیس دولومیت به صورت زیر است :
که در دمای 900 درجه سانتیگراد صورت می گیرد همان طور که گفته شد چون این آجر میل ترکیبی زیادی با آب دارد متخلخل بوده و نمی توان به همین حالت در ساخت آجر هی دولومیتی به کار رود .
به این علت این آجر ها را ابتدا باید تثیبت گردد که برای این منظور از مخلوطی شامل دولومیت و سرپنتاین serpentine تحت واکنش زیر استفاده می گردد
باید توجه داشت که واکنش فوق کامل انجام شود و تولید شود
زیرا اگر دی کلسیم سیلیکات تشکیل گردد هنگام سرد کردن تبدیل به نوع گاما می گردد که با 10% انبساط حجمی همراه است این امر سبب خورد و پودر شدن تدریجی آجر مستحکم می گردد و پدیده ی داستینگ dusting ( گرد شدن ) صورت می گیرد ( موادی نظیر آلومینا آکسید کرومیک Cr2O3 اکسید زیرکنیم ZrO می تواند از هیدراته شدن آجر جلوگیری کند .
تولید آجر های دولومیتی :
تولید این آجر ها شامل 4 مرحله می باشد :
1- تهیه مواداولیه : که شامل سه بخش خرد کردن ، دانه بندی و مخلوط کردن می باشد
2- شکل دهی
3- خشک کردن
4- پخت
نکته : مرحله پخت در آجر های دولومیتی مخلوط شده یا قیر حذف می گردد در مرحله ی تهیه مواد اولیه پس از خرد کردن و دانه بندی حدود 4 درصد آب اضافه می گردد عمل شکل دهی با پرس هیدرولیک تحت فشار 15-10 kips صورت می گیرد عمل ترک خوردن می تواند در مرحله ی خشک کردن یا پخت صورت گیرد در عمل اگر خشک کردن در هوای خشک و تمیز صورت گیرد و عمل ترک خوردن کمتر است وعمل پخت در کوره های تونلی در درجه حرارت 1350 تا 1450 حداقل به مدت 24 ساعت صورت می گیرد افزودن منیزیا یا اکسید کرم در عمل شک پذیری را افزایش می دهد و از ترک خوردن جلوگیری می نماید .
hamid_rahmati2
عضو
آجر نسوز
آجر نسوز
کاربردهای آجرهای نسوز
از آجرهای نسوز بدلیل مقاومت حرارتی بالا ، در پوشش درونی کوره‌های صنعتی استفاده میشود. آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد. باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها ، گستره‌های مختلفی را تحمل می‌کنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد، اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده میشود.
آجرهای سیلیسی
قسمت عمده این آجرها را خاکهای سیلیسی که به کوارتزیت معروف است تشکیل میدهد. کوارتزیت شامل 95% SiO2 و به مقدار جزئی Al2O3 ، Fe2O3 ، TiO2 ، K2O و Na2O میباشد. از این آجرها در گذشته برای پوشش جدار درونی کوره‌های فولادسازی استفاده می‌شد.
ولی بدلیل رسانایی گرمایی زیاد در نفوذناپذیری در مقابل گازها ، امروزه بیشتر برای پوشش جدار درونی کوره‌های تولید خمیر شیشه در کارخانه‌های شیشه سازی ، کوره‌های کک سازی گازسوز و کوره‌های سرامیک سازی استفاده میشود.
آجرهای آلومینیومی
این آجرها ، دارای درصد بالایی از آلومین ( Al2O3) می‌باشند. آنها را از مخلوط کائولن ، بوکسیت و کروندوم که بیش ار 70% آلومین دارد، تهیه می‌کنند دمای پخت این آجرها در حدود 1200 تا 1800 درجه سانتیگراد میباشد. آجرهای نسوز آلومینیومی برای پوشش جداره درونی کوره‌های ذوب فولاد مصرف می‌شوند.
در مقابل مواد قلیایی مقاومند، بنابراین از آنها برای پوشش جداره درونی کوره‌های سیمان سازی و شیشه‌سازی هم استفاده میشود.
آجرهای نسوز قلیایی
این آجرها شامل اکسید منیزیم (MgO) و SiO2 به فرمول 2MgO SiO2 می‌باشند. برای تهیه اکسید منیزیم ، کربنات منیزیم طبیعی (ماگنزیت) یا دولومیت را در دمای بین 550 درجه سانتیگراد تا 1800درجه سانتیگراد حرارت میدهند. اضافه کردن مقداری Cr2O3 ( اکسید کروم III ) یا Fe2O3 ( اکسید آهن III ) به مخلوط MgO و SiO2 باعث افزایش مقاومت گرمایی آجرهای نسوز قلیایی میشود.
از این آجرها برای پوشش جدار درونی کوره‌های باز در فولادسازی ، کوره‌های دوار در کارخانه‌های سیمان سازی و در قسمتهای بالای کوره‌های ذوب شیشه و صنایع فلزات غیرآهنی ، استفاده میشود.
آجرهای نسوز ویژه
این آجرها نوع خاصی از آجرهای نسوز هستند و در صنعت برای منظورهای ویژه‌ای کاربرد دارند. این آجرها از ترکیبات فلزات واسطه می‌شوند. متداولترین آجرهای این گروه عبارتند از:
آجر زیرکونیوم
این آجر از سولفات زیرکونیوم طبیعی با افزودن مقدار کمی آلومین به کوارتز تهیه میشود. بیشترین کاربرد آن در ساختن کوره ذوب آلومینیوم ، کوره مخزن شیشه مذاب و کوره‌های دارای دمای بالا میباشد. همچنین از ذوب سولفات زیرکونیوم با آهک ناخالصی آن به همراه سیلیکات کلسیم جدا میشود و میتوان ZrO2 (اکسید زیرکونیوم) خالص بدست آورد. با افزودن مقدار 5 درصد وزنی از MgO یا CaO ، بلورهای مکعبی آن تشکیل میشود.
ZrO2 مقاومت گرمایی بالایی دارد، بهمین دلیل از آن در ساختن بوته‌های ذوب فلز در صنایع ذوب فولاد و در راکتورهای اتمی به عنوان بازتاب دهتده نوترون استفاده میشود.
آجر اکسید کروم - کوروندوم
این آجرها دارای 5 تا 10 درصد اکسید کروم I , II و 90 تا 95 اکسید آلومینیوم (Al2O3) هستند و در مقابل مواد قلیایی مقاوم هستند. از این نوع آجر برای ساختن بخش درونی کوره بلند ذوب آهن استفاده میشود.
آجرهای اکسید کروم
دارای 95 درصد Cr2O3 میباشد. برای تهیه آن از Cr2O3 سنتزی استفاده میشود. این نوع آجر در ساختن کوره ذوب خمیر شیشه مخزن در صنعت شیشه‌سازی مصرف دارند
آجر نسوز
کاربردهای آجرهای نسوز
از آجرهای نسوز بدلیل مقاومت حرارتی بالا ، در پوشش درونی کوره‌های صنعتی استفاده میشود. آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد. باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها ، گستره‌های مختلفی را تحمل می‌کنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد، اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده میشود.
آجرهای سیلیسی
قسمت عمده این آجرها را خاکهای سیلیسی که به کوارتزیت معروف است تشکیل میدهد. کوارتزیت شامل 95% SiO2 و به مقدار جزئی Al2O3 ، Fe2O3 ، TiO2 ، K2O و Na2O میباشد. از این آجرها در گذشته برای پوشش جدار درونی کوره‌های فولادسازی استفاده می‌شد.
ولی بدلیل رسانایی گرمایی زیاد در نفوذناپذیری در مقابل گازها ، امروزه بیشتر برای پوشش جدار درونی کوره‌های تولید خمیر شیشه در کارخانه‌های شیشه سازی ، کوره‌های کک سازی گازسوز و کوره‌های سرامیک سازی استفاده میشود.
آجرهای آلومینیومی
این آجرها ، دارای درصد بالایی از آلومین ( Al2O3) می‌باشند. آنها را از مخلوط کائولن ، بوکسیت و کروندوم که بیش ار 70% آلومین دارد، تهیه می‌کنند دمای پخت این آجرها در حدود 1200 تا 1800 درجه سانتیگراد میباشد. آجرهای نسوز آلومینیومی برای پوشش جداره درونی کوره‌های ذوب فولاد مصرف می‌شوند.
در مقابل مواد قلیایی مقاومند، بنابراین از آنها برای پوشش جداره درونی کوره‌های سیمان سازی و شیشه‌سازی هم استفاده میشود.
آجرهای نسوز قلیایی
این آجرها شامل اکسید منیزیم (MgO) و SiO2 به فرمول 2MgO SiO2 می‌باشند. برای تهیه اکسید منیزیم ، کربنات منیزیم طبیعی (ماگنزیت) یا دولومیت را در دمای بین 550 درجه سانتیگراد تا 1800درجه سانتیگراد حرارت میدهند. اضافه کردن مقداری Cr2O3 ( اکسید کروم III ) یا Fe2O3 ( اکسید آهن III ) به مخلوط MgO و SiO2 باعث افزایش مقاومت گرمایی آجرهای نسوز قلیایی میشود.
از این آجرها برای پوشش جدار درونی کوره‌های باز در فولادسازی ، کوره‌های دوار در کارخانه‌های سیمان سازی و در قسمتهای بالای کوره‌های ذوب شیشه و صنایع فلزات غیرآهنی ، استفاده میشود.
آجرهای نسوز ویژه
این آجرها نوع خاصی از آجرهای نسوز هستند و در صنعت برای منظورهای ویژه‌ای کاربرد دارند. این آجرها از ترکیبات فلزات واسطه می‌شوند. متداولترین آجرهای این گروه عبارتند از:
آجر زیرکونیوم
این آجر از سولفات زیرکونیوم طبیعی با افزودن مقدار کمی آلومین به کوارتز تهیه میشود. بیشترین کاربرد آن در ساختن کوره ذوب آلومینیوم ، کوره مخزن شیشه مذاب و کوره‌های دارای دمای بالا میباشد. همچنین از ذوب سولفات زیرکونیوم با آهک ناخالصی آن به همراه سیلیکات کلسیم جدا میشود و میتوان ZrO2 (اکسید زیرکونیوم) خالص بدست آورد. با افزودن مقدار 5 درصد وزنی از MgO یا CaO ، بلورهای مکعبی آن تشکیل میشود.
ZrO2 مقاومت گرمایی بالایی دارد، بهمین دلیل از آن در ساختن بوته‌های ذوب فلز در صنایع ذوب فولاد و در راکتورهای اتمی به عنوان بازتاب دهتده نوترون استفاده میشود.
آجر اکسید کروم - کوروندوم
این آجرها دارای 5 تا 10 درصد اکسید کروم I , II و 90 تا 95 اکسید آلومینیوم (Al2O3) هستند و در مقابل مواد قلیایی مقاوم هستند. از این نوع آجر برای ساختن بخش درونی کوره بلند ذوب آهن استفاده میشود.
آجرهای اکسید کروم
دارای 95 درصد Cr2O3 میباشد. برای تهیه آن از Cr2O3 سنتزی استفاده میشود. این نوع آجر در ساختن کوره ذوب خمیر شیشه مخزن در صنعت شیشه‌سازی مصرف دارند
آجر ساختمان
آجر ساختمان
آجر ساختمان
در زمانهای قدیم از آجر برای نوشتن احکام و قوانین دولتی استفاده می شد و آجر بصورت خشت هایی ایجاد می گردید .
این خشت ها را در گرمای بالا می پختند و نوشته را در آن ایجاد می کردند.
معلوم نیست که چه شخصی برای اولین بار آجر را ساخت و مورد استفاده قرار داد ولی می توان این فرضیه را در نظر گرفت که انسانهای اولیه با دیدن گل های پخته شده کنار آتش و فهمیدن این موضوع که گل پخته شده سخت تر از گل معمولی می باشد آجر را ساخته اند و مورد استفاده قرار داده اند.
از کاربردهای آجر برای مصالح ساختمانی و آجر نما می باشد.
استفاده از آجر در کشور ما سابقه باستانی دارد.
از ساختمان های قدیمی که از آجر به وجود آمده است می توان به طاق کسری اشاره کرد.
آجر
آجر ، تخصص اصلی این مجموعه می باشد و در انواع آجر ، آجر نما و آجر نسوز نمونه کارهای بیشماری دارد.این مجموعه تلاش دارد در راستای اهداف خود ، در بهبود کیفیت آجر و آجرنسوز را دارد.بهترین انتخاب خود را در زمینه خرید آجر از دست ندهید و فرصت ها را از دست ندهید.آجر جز جداي ناپذير ساخت ساختمان ها و بناها مي باشد كه انواع مختلف آجر در نقاط مختلفساختمان مثل تيغه چيني . سقف زني و آجر نما ساختمان استفاده مي شود و از نظر اقتصاديقيمت مناسبي دارد و دست رسي به انواع آجر بسيار راحت مي باشد
این خشت ها را در گرمای بالا می پختند و نوشته را در آن ایجاد می کردند.
معلوم نیست که چه شخصی برای اولین بار آجر را ساخت و مورد استفاده قرار داد ولی می توان این فرضیه را در نظر گرفت که انسانهای اولیه با دیدن گل های پخته شده کنار آتش و فهمیدن این موضوع که گل پخته شده سخت تر از گل معمولی می باشد آجر را ساخته اند و مورد استفاده قرار داده اند.
از کاربردهای آجر برای مصالح ساختمانی و آجر نما می باشد.
استفاده از آجر در کشور ما سابقه باستانی دارد.
از ساختمان های قدیمی که از آجر به وجود آمده است می توان به طاق کسری اشاره کرد.
آجر
آخرین ویرایش توسط مدیر:
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
| 1 | [مصالح ساختمانی] | مصالح و دیتیل های ساختمان | 0 | |
|
[مصالح ساختمانی] گریتینگ | مصالح و دیتیل های ساختمان | 0 | |
|
|
[مصالح ساختمانی] ریپ رپ | مصالح و دیتیل های ساختمان | 0 | |
|
|
[مصالح ساختمانی]یونولیت | مصالح و دیتیل های ساختمان | 0 | |
| M | [مصالح ساختمانی] فوم بتن | مصالح و دیتیل های ساختمان | 4 |