از قدیم الایام تا کنون، درهر مللی مجازات اعدام، برای اجرای نظم و عدالت درجامعه حکم فرما بوده است، در اینجا به بررسی فواید و مضرّات این مجازات می پردازیم.
اعدام تحت قوانین خاصّ، برای کسانی اعمال می شود که به نوعی قوانین اجتماعی را زیر پا گذاشته یا جرائمی چون، قتل، دزدی و ... را مرتکب می شوند.
هرچند که این جرایم در بیشتر سرزمین ها همچون، کشورهای آسیایی، خاور میانه، اروپا و آمریکا، حاکم است، امّا هنوز هم در برخی از ملل، به دلیل ضعف در وضع و اجرای این مجازات ها، آمار جرائم هرروز افرایش می یابد. نحوه ی اجرای اعدام در کشورها، متفاوت است، که عمده ترین روش ها، دار زدن، تیرباران، صندلی الکتریکی، تزریق آمپول هوا و ...می باشد.
نظریات در مورد قبول یا ردّ مجازات اعدام متفاوت است، برخی معتقد به اجرای کامل این قانون و برخی دیگر نیز این مجازات را افراطی و غیر انسانی می دانند و خواستار تغییر در حدود آن می باشند.
فواید:
· اگر ما هم همچون مجرم، مقابله به مثل کرده و او را اعدام کنیم، پس از نظر فردی و ارزشهای اخلاقی، چه تفاوتی با کسی که مرتکب جرائم وحشتناکی همچون قتل می شود، داریم.
· اعدام همیشه مجازات صحیح و عادلانه ای نیست. چرا که به غیر از عدّه ای افراد ثروتمند، معمولاً بقیه افراد بیچاره به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به اخذ وکیل و دفاع از حقّ خود نیستند. به همین دلیل است که همواره مجرمین طبقه ی فقیر اجتماعی، ناگزیر، به اعدام محکوم می شوند.
· باید به هر انسانی فرصت تغییر و اصلاح داد. با اعمال قوانینی از جانب قضات، می توان فرصت اصلاح و شروع زندگی دوباره امّا سالمی را به آنها داد. همانطور که طبق آمار، مجرمانی بودند که پس از گذراندن زندان یا جرائم مالی، اصلاح شده اند و برای جامعه مفید بودند.
· حتّی گاهی، فردی بی گناه به اشتباه دستگیر شده، در حالی که قاتل واقعی کسی دیگر است یا شاید او تنها نقشی فرعی دراین قضیه داشته باشد. چرا که در بسیاری از موارد پیش آمده که پس از اعدام مجرم بی گناه، قاتل واقعی پیدا شده است!
· طبق برخی گزارشات، اعدام، خیلی تأثیری مثبتی هم در کاهش جرائم در جوامع نداشته است و همچنان در این جوامع، آمار قتل و جرائم، افزایش می یابد.
هنوز پس از سالیان دراز، پاسخی برای سوال وجود ندارد که آیا اعدام مجازاتی منصفانه است یا غیر عادلانه؟ البته در برخی موارد نیز، مجازات اعدام در نهایت به دلیل جرائم قبلی مجرم و تکرار آن، به حقّ است. امّا براستی درست که جان مجرمی را بگیریم و وی را از ادامه حیات محروم کنیم؟؟
دلایل مخالفت با اعدام
1- انکار حقّ بشریت
طبق قوانین دفاع از حقوق بشر، اعدام به نوعی زیر پا گذاشتن یکی از موهبت های الهی، یعنی حقّ حیات هر انسان است.
2- احتمال اشتباه
طبق آمار، در خیلی از موارد، فردی به اعدام محکوم شده، در حالی در اثر آزمایشات اداره آگاهی، همچون DNA، و ... بی گناهی وی ثابت و دستور عفو صادر شده است!
3- قضاوت ناعادلانه
در بسیاری از موارد، مجازات اعدام، بر مجرمین طبقه پایین و ضعیف تر تحمیل و اعمال می شود. بیشتر این مجرمین همواره در زندگی فقر و بدبختی را تجربه کرده اند. آنها بودجه ای برای اخذ وکیل و دفاع از حقّ خود ندارند. حتّی در برخی موارد، رأی های غیر منصفانه ای، تحت تأثیر نژادطلبی قضات یا جامعه، صادر می شود و رأی نهایی در نهایت با تبعیض و تنها تحت یک وکیل تسخیری خود دادگاه، اعلام و اجرا می گردد. در صورت درخواست تجدید نظر از جانب مجرم، باز هم وی ناکام می ماند.
4- امری بی ارزش
هدف از هر مجازاتی، تنبیه و اصلاح مجرم است. این درحالیست که طبق آخرین گزارشات، اعدام هیچ تأثیری در کنترل آمار قتل ها ندارد. حتّی در برخی مواقع، اثری برعکس بر مجرمین داشته است، طبق آمار، قتل و ضرب و شتم در بعضی از ایالات ها مثل نیویورک که مجازات اعدام بیشتر اعمال می شود، به نسبت 20 سال پیش، 48% افزایش یافته است، در حالی که در دیگر ایالات که این مجازات کمتر اعمال شده است، این آمار تنها 23% بوده است.
5- اتلاف وقت
در برخی موارد، به دلیل صرف زمان های زیاد در طول مدت تحقیقات، تشکیل دادگاههای طولانی مدّت و با فاصله زمانی طولانی، تقاضای تجدید رأی و ...، این اتلاف وقت، به نوعی خود، مجازات و مرگ تدریجی برای مجرم محسوب می شود که تحمّل آن از اعدام سنگین تر است!!
6- نگاهی به عوامل ارتکاب جرم
بسیاری از مجرمین، به دلایل مختلفی چون، مشکلات روحی، روانی، تأثیرات محیط و زمان ارتکاب، غفلت و ناخواسته بودن جرم، ... دست به این جرائم وحشتناکی زده اند. پس بهتر است منصفانه تر، با بررسی دلایل، کمی نرم تر و عادلانه تر تصمیم بگیریم.
7- در صورت اعدام فرد مجرم، همسر، فرزند و خانواده ی وی، بدون اینکه گناهی در ارتکاب جرم داشته باشند، مادام العمر از نبود وی رنج می برند.
8- تأثیر اجتماعی
در واقع، اعدام، خود هویتی شبیه قتل را دارد. حتّی اگر توسط قانون و قضات به اجرا درآید. در آن حسّ انتقام جویی موج می زند و ذاتاً غیر انسانیست. در عین حال این وجه را در مردم ایجاد می کند که برای مبارزه با هر جرمی، خشونت لازم است!
در آخر،
اعدام به نوعی زیر پا گذاشتن معنویات و انسانیت است. مجازاتی که همواره غیر عادلانه در همه ی تمدّن ها رواج داشته و ادامه یافته است.
حقیقت این است که وجود ناهنجاری ها فرهنگی و تورم اقتصادی در جوامع، باعث بروز این خشونت ها و جرائم می شود. بنابراین بهتر است ریشه ی این جرائم را پیدا کرد و به اصلاح وضعیت اخلاقی و اقتصادی در جامعه پرداخت.
در اصل، اعدام، خود به نوعی حس کینه توزی و انتقام را در جوامع گسترش داده و روح هر انسانی را جریحه دار می کند.
اعدام تحت قوانین خاصّ، برای کسانی اعمال می شود که به نوعی قوانین اجتماعی را زیر پا گذاشته یا جرائمی چون، قتل، دزدی و ... را مرتکب می شوند.
هرچند که این جرایم در بیشتر سرزمین ها همچون، کشورهای آسیایی، خاور میانه، اروپا و آمریکا، حاکم است، امّا هنوز هم در برخی از ملل، به دلیل ضعف در وضع و اجرای این مجازات ها، آمار جرائم هرروز افرایش می یابد. نحوه ی اجرای اعدام در کشورها، متفاوت است، که عمده ترین روش ها، دار زدن، تیرباران، صندلی الکتریکی، تزریق آمپول هوا و ...می باشد.
نظریات در مورد قبول یا ردّ مجازات اعدام متفاوت است، برخی معتقد به اجرای کامل این قانون و برخی دیگر نیز این مجازات را افراطی و غیر انسانی می دانند و خواستار تغییر در حدود آن می باشند.
فواید:
- اعدام، شدیدترین مجازات برای مجرمین است. کسی که مرتکب به قتل می شود، مجازاتش مرگ است. منطق این مجازات این است که در صورت مجازات این افراد، دیگر کسی جرأت ارتکاب این جرائم را نخواهد داشت و آمار جرائم کاهش می یابد.
- مجازات زندان، در این صورت فرد مجرم، پس از آزادی از زندان دوباره دست به خلاف جدیدی می زند. از آنجاییکه یک دزد، زمینه ی انجام جرم های دیگری را نیز دارد، مثل، قتل، ...، بنابراین اجرای مجازات اعدام، خود تهدیدی برای قاتلین و دیگر مجرمین می شود و موجب برقراری امنیت بیشتری را در جامعه خواهد شد.
- I بعضی نیز معتقدند، به جای حبس های طولانی مدّتی که فرد مجبور است سالهای عمر خود را بیهوده پشت میله های زندان بگذارند، اعدام برای او بهتر است. چرا که علاوه بر هزینه های زندان، اگر مجرم قرار باشد بعد از آزادی، دوباره به همان منوال و شاید هم بدتر زندگی خود را بگذراند، بهتر است بمیرد.
- در واقع، اعدام در ازای زجریست است که فرد قربانی در اثر جرم مجرم کشیده شده است. بیشتر مردم معتقدند کسی که جان انسانی را می گیرد، دیگر حقّ زنده بودن را ندارد. از طرفی، این مجازات تا حدّی برای بازماندگان مقتول، مرحم و نشانه ی اجرای عدالت می باشد.
- از آنجاییکه یک زندانی در طول مدت حبس، احتمال انجام جرائم بدتر، مثل، ضرب و شتم، قتل و ... را نیز دارد، بنابراین اعدام، به نوعی جلوی این عواقب بعدی را می گیرد. اگرچه، در مقابل، خیلی از مردم معتقدند، مجازات اعدام، برای برخی جرائم، عملی غیر منصفانه و غیراخلاقیست.
· اگر ما هم همچون مجرم، مقابله به مثل کرده و او را اعدام کنیم، پس از نظر فردی و ارزشهای اخلاقی، چه تفاوتی با کسی که مرتکب جرائم وحشتناکی همچون قتل می شود، داریم.
· اعدام همیشه مجازات صحیح و عادلانه ای نیست. چرا که به غیر از عدّه ای افراد ثروتمند، معمولاً بقیه افراد بیچاره به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به اخذ وکیل و دفاع از حقّ خود نیستند. به همین دلیل است که همواره مجرمین طبقه ی فقیر اجتماعی، ناگزیر، به اعدام محکوم می شوند.
· باید به هر انسانی فرصت تغییر و اصلاح داد. با اعمال قوانینی از جانب قضات، می توان فرصت اصلاح و شروع زندگی دوباره امّا سالمی را به آنها داد. همانطور که طبق آمار، مجرمانی بودند که پس از گذراندن زندان یا جرائم مالی، اصلاح شده اند و برای جامعه مفید بودند.
· حتّی گاهی، فردی بی گناه به اشتباه دستگیر شده، در حالی که قاتل واقعی کسی دیگر است یا شاید او تنها نقشی فرعی دراین قضیه داشته باشد. چرا که در بسیاری از موارد پیش آمده که پس از اعدام مجرم بی گناه، قاتل واقعی پیدا شده است!
· طبق برخی گزارشات، اعدام، خیلی تأثیری مثبتی هم در کاهش جرائم در جوامع نداشته است و همچنان در این جوامع، آمار قتل و جرائم، افزایش می یابد.
هنوز پس از سالیان دراز، پاسخی برای سوال وجود ندارد که آیا اعدام مجازاتی منصفانه است یا غیر عادلانه؟ البته در برخی موارد نیز، مجازات اعدام در نهایت به دلیل جرائم قبلی مجرم و تکرار آن، به حقّ است. امّا براستی درست که جان مجرمی را بگیریم و وی را از ادامه حیات محروم کنیم؟؟
دلایل مخالفت با اعدام
1- انکار حقّ بشریت
طبق قوانین دفاع از حقوق بشر، اعدام به نوعی زیر پا گذاشتن یکی از موهبت های الهی، یعنی حقّ حیات هر انسان است.
2- احتمال اشتباه
طبق آمار، در خیلی از موارد، فردی به اعدام محکوم شده، در حالی در اثر آزمایشات اداره آگاهی، همچون DNA، و ... بی گناهی وی ثابت و دستور عفو صادر شده است!
3- قضاوت ناعادلانه
در بسیاری از موارد، مجازات اعدام، بر مجرمین طبقه پایین و ضعیف تر تحمیل و اعمال می شود. بیشتر این مجرمین همواره در زندگی فقر و بدبختی را تجربه کرده اند. آنها بودجه ای برای اخذ وکیل و دفاع از حقّ خود ندارند. حتّی در برخی موارد، رأی های غیر منصفانه ای، تحت تأثیر نژادطلبی قضات یا جامعه، صادر می شود و رأی نهایی در نهایت با تبعیض و تنها تحت یک وکیل تسخیری خود دادگاه، اعلام و اجرا می گردد. در صورت درخواست تجدید نظر از جانب مجرم، باز هم وی ناکام می ماند.
4- امری بی ارزش
هدف از هر مجازاتی، تنبیه و اصلاح مجرم است. این درحالیست که طبق آخرین گزارشات، اعدام هیچ تأثیری در کنترل آمار قتل ها ندارد. حتّی در برخی مواقع، اثری برعکس بر مجرمین داشته است، طبق آمار، قتل و ضرب و شتم در بعضی از ایالات ها مثل نیویورک که مجازات اعدام بیشتر اعمال می شود، به نسبت 20 سال پیش، 48% افزایش یافته است، در حالی که در دیگر ایالات که این مجازات کمتر اعمال شده است، این آمار تنها 23% بوده است.
5- اتلاف وقت
در برخی موارد، به دلیل صرف زمان های زیاد در طول مدت تحقیقات، تشکیل دادگاههای طولانی مدّت و با فاصله زمانی طولانی، تقاضای تجدید رأی و ...، این اتلاف وقت، به نوعی خود، مجازات و مرگ تدریجی برای مجرم محسوب می شود که تحمّل آن از اعدام سنگین تر است!!
6- نگاهی به عوامل ارتکاب جرم
بسیاری از مجرمین، به دلایل مختلفی چون، مشکلات روحی، روانی، تأثیرات محیط و زمان ارتکاب، غفلت و ناخواسته بودن جرم، ... دست به این جرائم وحشتناکی زده اند. پس بهتر است منصفانه تر، با بررسی دلایل، کمی نرم تر و عادلانه تر تصمیم بگیریم.
7- در صورت اعدام فرد مجرم، همسر، فرزند و خانواده ی وی، بدون اینکه گناهی در ارتکاب جرم داشته باشند، مادام العمر از نبود وی رنج می برند.
8- تأثیر اجتماعی
در واقع، اعدام، خود هویتی شبیه قتل را دارد. حتّی اگر توسط قانون و قضات به اجرا درآید. در آن حسّ انتقام جویی موج می زند و ذاتاً غیر انسانیست. در عین حال این وجه را در مردم ایجاد می کند که برای مبارزه با هر جرمی، خشونت لازم است!
در آخر،
اعدام به نوعی زیر پا گذاشتن معنویات و انسانیت است. مجازاتی که همواره غیر عادلانه در همه ی تمدّن ها رواج داشته و ادامه یافته است.
حقیقت این است که وجود ناهنجاری ها فرهنگی و تورم اقتصادی در جوامع، باعث بروز این خشونت ها و جرائم می شود. بنابراین بهتر است ریشه ی این جرائم را پیدا کرد و به اصلاح وضعیت اخلاقی و اقتصادی در جامعه پرداخت.
در اصل، اعدام، خود به نوعی حس کینه توزی و انتقام را در جوامع گسترش داده و روح هر انسانی را جریحه دار می کند.
