عکسهایی از سر ریز نیلوفری

[sarmashigh]

 

[aqua1]

سرریز نیلوفری چه کاربردی داره؟
مرسی

 

[sarmashigh]

سرریز نیلوفری چه کاربردی داره؟
مرسی

سرریز سازه ای که آب اضافی را خصوصا به هنگام سیلاب که جریآن آب به بدن سد صدمه وارد میاورد
و امکان دارد باعث تخریب آنها شود، دفع میکند.( دکتر سلاجقه).در حقیقت این نوع سازه
، تخلیه کننده در یاچه سد در مواقع اضطراری میباشد. مهمترین و حساسترین بخش در
سازه های آبی ، سرریز میباشد. در حقیقت اگر سرریز یک سد به درستی محاسبه
و احداث گردد ، مشکل ناپایداری سازه و بحث سیلاب در آن منطقه را نخواهیم داشت.
انتخاب نوع سرریز:
نوع سرریز به ۱- نوع سد ۲- دبی طرح ۳- توپوگرافی ۴- شرائط اقتصادی طرح
بستگی دارد .
در زیر به شرح مختصری در مورد نوع سد و دبی سرریز اکتفا میکنیم.
نوع سد : در سد های خاکی ، سرریز نمیتواند بر روی بدنه سد قرار گیرد. ولی در بقیه
سد ها (گابیونی ، سنگ چین ملات دار و ... ) سرریز میتواند بر روی بدنه سد واقع گردد.
دبی طرح Discharge design : حدالاکثر دبی لحظه ای با دوره بازگشت معین که
سد بر اساس آن طراحی میگردد و یا حدالاکثر دبی که در طول عمر سد میتواند واقع گردد.
در سد های مخزنی دبی ماکزیمم با دوره بازگشت ۱۰۰۰۰ سال محاسبه میگردند .
در سد های انحرافی دوره بازگشت۵۰ تا ۱۰۰سال لحاظ میگردد و در سدهای آبخیزداری
دوره بازگشت ۱۰ تا ۲۰ سال را بع عنوان دوره بازگشت برای دبی حدالاکثر در نظر میگیرند.
محل سرریز: محل سرریز بستگی به شرائط پی ، مقدار و نوع خاکبرداری ،نوع سد
،تراوش سد ،گسل ها و شکست ها ،دوره بازگشت دبی طرح دارد.
تمام سر ریز ها از بزرگ به کوچک عبارتند از :
سرریز رو گذر : در بسیاری از پروژه های سد سازی به خصوص در سد های وزنی از این
نوع سرریز استفاده میگردد. در سدهای انحرافی به منظور بالا آوردن سطح آب و انحراف آن
به زمین های اطراف و مزارع احداث میگردند. این سرریز ها حالت استغراق دارند.
سرریز نیلوفری: در جایی که نتوان از سرریز رو گذر استفاده کر د،از سرریز نیلو فری
استفاده میگردد. این سرریز به شکل قیف میباشد و در انتها به تونلی با انحنای مشخص
ختم میگردد.
سرریز برج آبگیر: این سرریز بیشتر در سدهای خاکی استفاده میگردد و مشابه سرریز
نیلو فری میباشد . با این تفاوت که در انتها به تونلی با انحنای مشخص ختم نمیگردد بلکه
توسط لوله ای به پایین دست هدایت میگردد.
سرریز لابیرنت: هرگاه فضا و محل کافی برای سایر سرریز ها وجود نداشته باشد از این
نوع سرریز استفاده میگردد. این سرریز سطح کمی را به خود اختصاص میدهد.
سرریز دریچه ای :با باز شدن دریچه ها شروع به کار میکنند و ممکن است در بالای سطح
آب و یا در سطح آب (سد های انحرافی) قرار بگیرند.
سرریز تونلی:توسط این سرریز میتوان طغیان های استثنایی ار از در یاچه سد تخلیه کرد.
سرریز سیفونی: در جایی که محل کافی برای احداث سرریز رو گذر نباشد و دبی طغیان
با اهمیت نباشد از این سرریز استفاده میگردد. عملکرد این سرریز بسیار سریع بوده و خیلی
زود سطح آب دریاچه پشت سد را به سطح تراز میرساند.
سرریز کانال ساحلی:نوعی سرریز کمکی برای سرریز رو گذر است و آب پس از عبور از
سرریز روگذر از این سرریز عبور میکند.
سرریز شوت: میتوان این نوع سرریز را در سده ای خاکی استفاده کرد و اگر احداث
سرریزدر طول بدنه سد ممکن نباشد از این سرریز استفاده میکنند.
سرریز با پوش اسکی: برای جلوگیری از تخریب پایین سد از این نوع سرریز استفاده
میگردد و بعد از عبور آب از سرریز شوت تعبیه میشود.
ابعاد سرریز :
توجه داشته باشید که اگر سرریز کوچک باشد برا ساس قانون ارشمیدش وزن سد کم
شده و سد ناپایدار میشود و آب روی سد منجر به تخریب پایاب و دو طرف بستر میگردد در
این حالت احتیاج به کفبند میباشد که از نظر اقتصادی مرقون به صرفه نمیباشد و نیز اگر
سرریز بزرگتر از حد یعنی ارتفاع آن زیاد باشد، توجیه اقتصادی ندارد .
عرض سرریز معمولا ثابت است و برای افزایش ابعاد سرریز معمولا باید ارتفاع آن را زیاد در
نظر گرفت.
ابعاد سرری با توجه به دبی حدالاکثر لحظه ای در دوره بازگشت مشخص ، عمر سد و
شرایط اقتصادی محاسبه میگردد.معمولا سرریزی که جهت سد های اصلاحی احداث
میگردد بشکل ذوزنقه است و اضلاع آن دارای زاویه ۴۵ در جه میباشند.البته در سد های
گابیونی سرریز مستطیلی میباشد.
در حالتی که آبراهه دارای بستر تنگ باشد و فرسایش بالا رونده وجود داشته باشد ،
باید به سرریز حدالاکثر عرض ممکن داده شود. مسلما عرض سرریز نباید از یک حد معینی
بیشتر گردد چون ممکن است به پای سد آسیب برساند.بنابراین در مواقعی که کف بستر
مسطح باشد ، عرض سرریز را برابر ۷/۸عرض کف بستر در نظر میگیرند تا از شسته شدن
کناره های بستر در نتیجه ریزش آب سرریزجلوگیری گردد. اگر شکل بستر به صورت V
باشد در این حالت عرض های مختلف به سرریز داده میشود و برای هر یک از عرض های
داده شده ، ارتفاع آب سرریز محاسبه میگردد تا بالاخره عرض ایده آل انتخاب گردد.عرض
ایده آل سرریز عرضی است که با توجه به انرژی آب و هزینه کف بندی ، موثر و اقتصادی
باشد.http://abkhiz.blogfa.com/post-91.aspx