سوخو 24 ببرهای ایرانی

[saeid_sr11]

توليد جنگنده بمب افكن بال متغير آمريكايي اف.111 در نيمه دهه 1960 تهديدي جدي براي شوروي سابق بود . به همين دليل كارخانه سوخو هم مامور ساختن هواپيمايي با قابليتهاي مشابه شد. بعضي از اهداف طراحان سوخو در طرح جديدشان ، قابليت پرواز فراصوتي در ارتفاع پايين ، توانايي اجراي عمليات در شب يا روز و در همه گونه شرايط جوي ، و قابليت استفاده از باندهاي نامناسب و كوتاه بود. اولين طرح پيشنهادي ، كه يك بمب افكن بال مثلثي عمود پرواز بود، به نتيجه مطلوب نرسيد، و سوخو با استفاده از تجربه حاصله از توليد هواپيماي بال متغير سوخو-17 و ميگ -23 ، به طرح بال متغير ديگري روي آوردكه آن را رسما سوخو-24 ناميدند . پيش نمونه سوخو -24 براي نخستين بار در 17 ژوئيه 1970 پرواز كرد.



ابتدائا غربيها نام محصول جديد سوخو را اشتباها سوخو -19 مي پنداشتند ، و ناتو آنرا به رويه استاندارد نامگذاري جنگنده ها ، فنسر ، ناميد؛ البته پس از فاش شدن اطلاعات دقيق تري درباره سوخو -24 ، اين نام همچنان حفظ شد. كمبود اطلاعات دقيق درباره سوخو-24 ، آن را به شبه ترسناكي براي هواپيماهاي غربي تبديل كرده بود؛ ولي پس از مدتي ، بويژه پس از آگاهي از نوع موتور در دهه 1980 ،‌تا حدي نگراني هاي قبلي درباره آن رفع شد. ويژگي هاي آئروديناميكي سوخو-24 بسيار شبيه ميگ -23 است. شايد دليل اصلي اين شباهت ، بهره گيري هردو دفتر طراحي ميگ و سوخو از پژوهش هاي ” انستيتومركزي آئرو هيدرو ديناميك “ ( ساگي ) در مسكو براي تقويت طرح هايشان بوده است. بال سوخو 24 شهپر ندارد !! ، و حركت غلت هواپيما با تحريك دم تماما متحرك (شهپردم) انجام مي شود. صندليهاي دوسرنشين فنسر به صورت پهلو به پهلو قرار دارد(مانند جنگنده اف-111 ) كه آرايشي غير عادي است. اتخاذ چنين آرايشي احتمالا براي افزايش كارايي چشمي خلبان در پرواز سريع كم ارتفاع و همچنين ، تامين فضاي مورد نياز سيستمهاي راداري بوده است. با استفاده از يك رادار ويژه براي تعقيب ناهمواري هاي زمين ، فنسر مي تواند در ارتفاع بسيار پايين پرواز خودكار انجام دهد. از عيوب سوخو24 سروصداي زياد موتور آن است.




سوخو 24 از دسامبر 1974 تدريجا جانشين ياك-28 (بروئر) در نيروهاي نظامي شوروي شد.
بالهاي متغير اين هواپيما به صورت خشمگينانه اي درست شده است و بسته به سرعت آن به عقب و يا جلو حركت مي كند . ناگفته نماند كه هنگامي دو بال اين هواپيما جمع مي شود كه دو موتور هواپيما روشن باشد و به علت سرعت زياد اين عمل صورت مي گيرد . بدنه هواپيما كشيده و باريك مي باشد و نوك هواپيما تيز و به شكل مستطيل است و در پشت هواپيما برآمدگي هايي است كه تا انتهاي هواپيما كشيده شده است . اين هواپيماي فوق العاده داراي راداري به شكل چوب گلف مي باشد كه و در زير هواپيما نصب مي شود . كارايي اين رادار بدين صورت است كه هنگامي كه اين هواپيما وارد ميدان نبرد مي شود هر رادار زميني كه روشن باشد شناسايي و در عرض كمتر از يك دقيقه منهدم مي كند . در جنگ 8 ساله عراق عليه ايران ، كشور عراق داراي تعدادي از اين هواپيما بوده كه با ورود اين هواپيما به خاك كشورمان رادارهاي زميني ما سريعا خاموش مي گرديد تا مورد گزند اين هواپيما واقع نشود . 12 فروند از سوخو 24 های عراق درسال 1990و زمان جنگ خلیج فارس به ایران پناهنده شدند و در سال 1991 ایران 24 قروند از این هواپیما را مستقیما از روسیه خریداری کرده است . و هدف اصلي خريد آن تهديدهاي اسرائيل مي باشد .




مشخصات :
نام .................................................. .................... ... سوخو24 فنسر
شركت سازنده .................................................. ........ سوخوي
كشور توليد كننده .................................................. ... شوروي سابق
انواع مدل .................................................. ............ 7 مدل
تعداد توليد شده .................................................. .... بيش از 900 فروند
موتور .................................................. .............. دو موتور توربوجت ليولكا مجهز به پس سوز
سال ساخت .................................................. 1965 الي 1969

اولين پرواز ................................................. 1970
سال به خدمت درآوردن .................................. 1974
هواپيماهاي مشابه .......................................... تورنادو ، ا ف 111 ، ا ف 14 ، ا ف 15 ، ميگ 23 ، ميگ 27
كابين .................................................. ....... دو نفره
وظيفه .................................................. ...... هواپيماي تهاجمي در انواع آب و هوا ، بمب افكن دوربرد سنگين ، هواپيماي ضربتي
طول .................................................. ...... 24 متر
اندازه بال ................................................. 6/17 متر
ارتفاع از زمين ......................................... 19/6 متر
وزن هواپيما بدون بار ................................. 22320 كيلوگرم
' ' با حد اكثر بار ............................. 39700 كيلوگرم
مقدار تسليحات سوار شده بر بال ................... 945 كيلوگرم
سقف پرواز ............................................... 16500 متر
رنج پروازي ............................................. 2500 كيلومتر
رنج دريايي ............................................... 1930 نانو متر
سرعت .................................................. .. 18/2 ماخ و در مدلهاي پيشرفته 4/2 ماخ
سرعت هنگام بلند شدن ................................ 280 كيلومتر بر ساعت
سرعت هنگام نشستن .................................. 280 كيلومتر بر ساعت
نرخ سرعت ............................................. 30000 پا در عرض يك دقيقه
سقف پرواز براي سرويس .......................... 57 هزار پا
مقدار باند براي پرواز.................................1300 متر
مقدار باند براي نشستن................................950 متر
سوخت گيري در آسمان ............................... بله
سوخت داخلي ........................................... 10385 كيلو گرم
سوخت خارجي ........................................ 2396 كيلوگرم
رادار .................................................. .. ????

تسليحات ............................................... انواع موشكها و بمبها
كشور هاي دارنده ................................... ايران ، روسيه ، اكراين ، بلا روس ، سوريه ، قزاقستان ، ليبي ، ازبكستان ، الجزاير ، آذربايجان ، عراق
جنگها .................................................( ايران و عراق 1980-1988 ) (افغانستان 1984 – 1989)
هواپيما هاي مشابه ................................. ميگ 23/29/27 ، اف-15 / 111

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 700x507 and weights 32KB.

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 550x339 and weights 47KB.

__________________

​

 

[saeid_sr11]

طراحی جنگنده توانمند سوخوی Su-24 موسوم به Fencer به معنی شمشیر باز در دهه شصت و بمنظور تولید جنگنده ای مشابه اف-111 آمریکایی انجام شد، هدف اصلی طراحی این جنگنده تاکتیکی جایگزینی با بمب افکن های قدیمی IL-28 و Yak-28 بود و اولین پرواز خود را در 17 ژوئیه 1970 انجام داد، نوع اولیه این بمب افکن با نام Fencer A در سال 71 به تولید رسید اما تنها تعداد کمی از این جنگنده تولید شد و بیشتر بمنظور آزمایشات بکار رفت، دومین گونه از این جنگنده با نام Fencer B در سال 1974 وارد خدمت شد، سومین گونه از Su-24 که بهسازی های زیادی را بهمراه داشت و Fencer C نام گرفته بود نیز در سال 1981 وارد خدمت شد و Su-24M که بهترین نمونه از فنسر ها بود با عنوان Fencer D در سال 1986 وارد خدمت شد، در این گونه از فنسر بهسازی های زیادی انجام شده بود از جمله اینکه سیستم اجتناب از عوارض قدیمی بکار رفته در دیگر گونه های فنسر در Su-24M با یک سیستم تعقیب عوارض جدید که توانایی بالایی بمنظور پرواز در ارتفاعات پایین به جنگنده می داد جایگزین شده بود، گونه صادراتی این جنگنده بنام Su-24MK نیز به کشورهای ایران، لیبی، سوریه و عراق صادر شده است.
ویژگی های قابل توجه Su-24M طراحان را بر آن داشت تا به طراحی گونه از این جنگنده ویژه ماموریت های شناسایی با نام Su-24MR دست زنند. این هواپیما که بعنوان Fencer E نیز شناخته می شود یک هواپیمای شناسایی تاکتیکی است که از دماغه بوضوح کوتاهتر و کابین خاص خود قابل شناسایی است مجموعه شناسایی اصلی که برروی هواپیما وجود دارد از نوع BKR-1 است که شامل رادار جانب نگر Shtyk و سیستم تصویر برداری مادون قرمز Zima در دماغه می باشد. بعلاوه هواپیما بطور عادی در ماموریت های مختلف ترکیب خاصی از وسایل شناسایی مانند مجموعه شناسایی تلوزیونی Aist-M، دوربین های A-100 و A-400، سیستم بررسی تشعشعات Ehfir-1M، سیستم اسکن خطی لیزر Shpil-2M و مجموعه جاسوسی الکترونیک Tagazh را حمل می کند.
بوسیله وسایل ارتباط رادیویی پهن باند موجود روی هواپیما امکان ارسال اطلاعات به صورت تقریبا بلادرنگ به واحد های زمینی وجود دارد، همچنین هواپیما امکان حمل تجهیزات فیلم برداری حین پرواز را نیز دارد که می تواند فیلم های گرفته شده را در محفظه های مخصوص برای واحد های زمینی پرتاب کند. در حال حاضر حدود 100 فروند از این جنگنده در حال خدمت اند.
هواپیمای Su-24MP یا Fencer F نیز که بعنوان یک هواپیمای جنگ الکترونیک شناخته می شود مجهز به مجموعه ای از تجهیزات جاسوسی الکترونیک و جاسوسی سیگنال های دشمن است، Fencer F شباهت زیادی به Fencer E دارد، اما بواسطه زائده ای زیر دماغه هواپیما و تعدادی آنتن شبیه چوب هاکی موجود نزدیک ورودی های هوا قابل شناسایی است، حدود بیست فروند از این جنگنده تولید شده که اکثر آنها در حال خدمت اند.
منبع: spyflight.co.uk

 

[saeid_sr11]

Su-24 Fencer
از اوائل دههء 1960، فقدان یک بمب‏افکن تاکتیکی، در سازمان رزم نیروی هوایی اتحاد شوروی احساس می‎شد. پس از حملهء موفقیت‏آمیز نیروی هوایی اسرائیل در ژوئن 1967، که منجر به نابودی کامل توان نیروی هوایی اعراب شد و به کارگیری تاکتیک پرواز در ارتفاع پست، که منجر به غافلگیری کامل سیستم‏های راداری پدافند اعراب گردید، نیاز به یک بمب‏افکن تاکتیکی که قادر باشد در ارتفاع پست پرواز کرده و به دور از پدافندهای زمینی و هواپیماهای شکاری غرب، عملیات ضربتی خود را به انجام برساند، در نیروی هوایی شوروی و هم‏پیمانان آن احساس گردید. نیروی هوایی مصر که تا سال 1973، از تجهیزات نظامی روسی بهره می‏برد، در جریان درگیری‏ها با اسرائیل، هیچگاه به موفقیتی دست نیافت. هواپیماهای ضربتی روسی نظیر سوخوی7، 20 و 22 در برابر فانتوم‏های اسرائیلی، همواره از پیش بازنده محسوب می‏شدند. جنگنده‏های ضربتی سوخو، نه از نظر آویونیک و نه از نظر توانایی‏های رزم هوایی، به پای فانتوم‏‎های اسرائیلی نمی‏رسیدند.
در اوائل دههء 1960، برنامهء ساخت سوخوی24 جهت جایگزینی هواپیماهای قدیمی Ilyushin Il-28 و Yakovlev Yak-28 آغاز گردید. مشخصات مورد نیاز که باید در ساخت هواپیمای جدید لحاظ می‏‎شد، به سال 1964 اعلام گردید: هواپیمایی ضربتی، با قابلیت انجام عملیات در هرگونه شرائط آب و هوایی، با قدرت دست‏یابی به سرعتهای مافوق‏صوت در ارتفاعات پست و دارای استاندارهایی بالایی در ناوبری و انجام حملات بسیار دقیق علیه اهداف زمینی.
جهت دست‏یابی به حداقل مسافت جهت برخاست از روی باند، شرکت سوخو، همانند رقیب خود، شرکت میگ، که در طراحی هواپیمای میگ23 از بالهای متغیر استفاده کرده بود، و همچنین در راستای طرح هواپیمای ضربتی سوخوی17، در طراحی هواپیمای جدید خود نیز از بالهای متغیر استفاده نمود. هواپیمای جدید شرکت سوخوی، اولین پروازش را به سال 1970 به انجام رسانید و شایستگی خود را جهت تولید انبوه به اثبات رساند. تا سال 1981، تحلیلگران غربی، هواپیمای ضربتی جدید شوروی را Su-19 می‎نامیدند.
با تولید انبوه هواپیمای جدید ضربتی شرکت سوخو (Fencer-A) که پرواز اولیه‏اش را به تاریخ دسامبر 1971 به انجام رسانده بود، این هواپیما، به سال 1974 رسمن وارد خدمت در نیروی هوایی اتحاد شوروی گردید. تا پنج سال پس از ساخت سوخوی24، مقامات ناتو، هنوز تصویر روشنی از این جنگنده در اختیار نداشتند، تا اینکه این هواپیما، به خدمت نیروی هوایی آلمان‏شرقی درآمد. در آن زمان بود که نام سوخوی24، همانند میگ25، در غرب، وحشت ایجاد می‎کرد. بر خلاف تحلیل‏گران نظامی غرب که به سوخوی24 نام Fencer اطلاق کرده بودند، خدمهء روسی سوخوی24 به دلیل ظرفیت و توانایی بالای این هواپیما در بارگذاری و تطبیق انواع مهمات، به این جنگنده نام Chemodan (چمدان یا чемодан) داده بودند.
اف111 ، سوخوی24 و پاناویا تورنادو
بمب‏افکن سوخوی24 اغلب با بمب‏افکن آمریکایی F-111 قیاس می‏شود، اما با وجود تشابه ابعاد آن با F-111، سوخوی24 به هیج وجه با جنگندهء F-111 در زمینه‏های برد پروازی و میزان قابلیت بارگذاری مهمات برابر نمی‏کند و از F-111 فوق‏العاده ضعیف‏تر است. قابلیتهای سوخوی24 بیشتر به جنگندهء ضربتی Panavia Tornado شباهت دارد هرچند که ابعاد تورنادو نیز از سوخوی24 کوچکتر است، اولی بازهم به دلیل موتورهای کم کشش و بسیار پرمصرف نصب شده در سوخوی24، از تورنادو نیز در وجه برد و قابلیتهای پروازی عقب می‏ماند!
سوخوی24، در انواع گوناگونی عرضه شده است که هرکدام در ناتو‌، به اسامی خاص معروف هستند. طراحی بهترین و کامل‏ترین مدل سوخوی24 که Fencer-D یا Su-24M نامیده می‎شود، از سال 1978 آغاز شد و به سال 1983، این مدل رسمن وارد خدمت در نیروی هوایی شوروی گردید.
__________________

​

 

[saeid_sr11]

دو مدل ویژه که از روی مدل M اقتباس شده‏اند، عبارتند از :
Su-24MR Fencer-E
که هواپیمایی است مخصوص عملیات شناسایی با تجهیزات پیشرفتهء عکاسی، فیلمبرداری و شنود که توان دقیق آن تاکنون پوشیده مانده است.
Su-24MP Fencer-F
جمع آوری کنندهء ELINT یا ELectronic Signals INTelligence (جنگنده‏ای ویژهء شنود و جمع آوری سیگنالهای الکترونیکی) جهت شناسایی رادارها و سیستم‏های دفاع هوایی دشمن.
Su-24MK
MK، گونهء صادراتی جنگندهء Su-24M می‏باشد.
اولین کاربرد نظامی سوخوی24 به سال 1984 و در جنگ افغانستان به وقوع پیوست. به دنبال آن، سوخوهای24 روسی در جریان بحران چچن در دههء 1990، به کار گرفته شدند. اما دقت بمباران این بمب‏افکن، در جریان جنگ با شورشیان چچن، بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، زیرا در طراحی سوخوی24، اصل بر دقت هدفگیری بوده است که متاسفانه در چچن، بمبارانهای گستردهء انجام شده توسط سوخوی24، اغلب منجر به تلفات و خسارات زیاد به غیرنظامیان شده است.
تاکنون تعداد 1200 فروند از گونه‏های مختلف سوخوی24 برای اتحاد شوروی ساخته شده است. امروزه تعداد قابل توجهی از این هواپیماها، در خدمت کشورهای آذربایجان، بلاروس، قزاقستان، روسیه، ازبکستان و اوکراین قرار دارند. تقریبن تعداد 577 فروند سوخوی24 عملیاتی در اختیار روسیه قرار دارد که تعداد 447 فروند به نیروی هوایی روسیه و 130 فروند نیز به نیروی دریایی روسیه تعلق دارد.
اگرچه سوخوی24 در زمان خود، به دلیل ناآشنا بودن، جنگنده‏ای ترسناک برای جهان غرب تصور می‏شد، اما امروزه، به دلیل نقائص گوناگون، در حال جایگزینی با جنگندهء پیشرفتهء Su-34 Fullback و سایر جنگنده‏های جدید روسی می‏باشد.
سوخوی24، از نظر آئرودینامیکی، بسیار به جنگندهء MiG-23 Flogger شباهت دارد، اگرچه سوخوی24 اساسن بزرگتر است. بالهای متغیر سوخوی24، بر شانه‏های این بمب‏‎افکن سوار شده‏اند و در حالت کاملن جمع شده، زاویهء 69 درجه دارند.

در سوخوی24 چهار حالت برای تحرک بالها تعبیه شده است:

16 درجه: برای برخاست و فرود

35 و 45 درجه: برای پرواز کروز در ارتفاعات گوناگون

69 درجه: برای کسب حداقل ضریب aspect ratio و حداقل ناحیهء بال و حداکثر سرعت در ارتفاعات بالا.

بر خلاف جنگنده‏هایی چون اف4 فانتوم و اف105 تاندرچیف که از بال ثابت بهره می‏برند، بالهای متغیر سوخوی24، نیروی بسیار مناسبی جهت برخاست در مسافت کوتاه را فراهم می‏آورند، ضمن اینکه امکان فرود را در سرعت 230 کیلومتر بر ساعت فراهم می‎آورند که سرعتی به مراتب کمتر از جنگندهء ضربتی سوخوی17 می‏باشد؛ و این در حالی است که وزن خالی یا بارگذاری شدهء سوخوی24 از سوخوی17 و اف4 فانتوم بسیار بیشتر می‏باشد. در حالتی که بالهای سوخوی24 کاملن باز هستند، پروازی استوار و به دور از اغتشاشات و تندبادهای هوایی امکان‏پذیر می‎شود، اما پرواز در این حالت اندکی دشوار می‎شود و سوخوی24 برخی از شرائط پروازی را تاب نمی‏آورد.
برخی از اطلاعات نادرست غرب در مورد سوخوی24، بر پایهء تصور موتورهای توربوفن نصب شده در این هواپیمای بمب‏افکن بود که در این صورت، سوخوی24 قادر می‎شد به دلیل مصرف بهینهء سوخت در موتورهای توربوفن، همانند بمب‏افکن F-111، در فواصل دورتری به عملیات بپردازد. اما در حقیقت سوخوی24 به دو موتور توربوجت مجهز به پس‎‏سوز Saturn/Lyulka AL-21F-3 مجهز شده بود که هرکدام کششی در حالت استفاده از پس‏سوز، کششی برابر 24700 پوند فیت ایجاد می‏کردند. موتورهای توربوجت سوخوی24، بسیار پرمصرف بودند و به همین دلیل، برد پروازی سوخوی24 به شدت کاهش یافته بود، ضمن اینکه از نظر تعمیر و نگهداری، بسیار پرهزینه و پردردسر بودند. استفاده از موتورهای توربوجت برای بمب‏افکنی تاکتیکی، معقول نیست و این امر، نشان‏دهندهء ضعف مفرط روسها در دههء 1960، جهت ساخت موتورهای توربوفن می‏باشد.

کاهش حداکثر سرعت
برخلاف جنگندهء ضربتی سوخوی17 که هوای مورد نیاز موتور را از محفظهء نوک دماغه تامین می‏کرد، دو جایگاه مکش هوا، در دو طرف بدنهء سوخوی24 تعبیه شده‏اند. در مدل اولیهء سوخوی24 یعنی Fencer-A، دو ورودی هوا دارای درب متغیر بودند که به این بمب‏افکن، امکان دست‏یابی به سرعت 2320 کیلومتر بر ساعت (1440 مایل بر ساعت یا 2.18 ماخ) را در ارتفاع 17500 متری (57400 فوت) می‏داد. اما از آنجا که سوخوی24 عمدتن جهت انجام ماموریتهای ضربتی در ارتفاع پست ساخته شده بود، مکانیزم فعال کنندهء ورودی‏های متغیر، به منظور کاهش وزن و آسان شدن تعمیر و نگهداری، حذف شدند. اما بر خلاف تصور کارشناسان شرکت سوخو، حذف این ورودی‏های متغیر، نه تنها تاثیری بر قابلیت پرواز ارتفاع پست برجای نگذاشت بلکه باعث شد حداکثر سرعت و ارتفاع قابل دست‏یابی، به مقادیر نازل 1.1 ماخ و 11000 متر (36100 فوت) کاهش یابند!
انتهای بدنه در مدل اولیهء Fencer-A دارای شکل جعبه‏مانند بود که به هنگام تولید انبوه، متحمل تغییراتی در محل خروجی موتورها گردید تا به شکل مدور تبدیل شود و بدین ترتیب میزان پسا کاهش یابد. سوخوی24 تجدیدنظر شده، دارای سه آنتن صیقلی شدهء‌ آئرودینامیکی در محل دماغه بود که در کنار یکدیگر نصب شده بودند. همچنین محل چتر ترمز نیز تغییر کرده بود. به جز اینها، ورودی هوای موتورها نیز متحمل دگرگونی شده بود. این هواپیمای تجدیدنظر شده، توسط ناتو به نام Fencer-B نام‏گذاری شد، هرچند که این تغییرات جزئی، شایستگی اطلاق یک طراحی جدید را نداشتند.
همانند بمب‏افکن F-111، سوخوی24 دارای دو خدمه است که در کنار یکدیگر می‎نشینند: یک نفر خلبان در سمت چپ و یک نفر افسر سیستم‏ها در سمت راست. شاید کارشناسان طراح سوخوی24 بر این عقیده بوده‏اند که دو جفت چشم، توانایی بهتری در پرواز ارتفاع پست پدید می‏آورد. کابین سوخوی۲۴، همانند جنگنده های قدیمی دههء ۱۹۶۰، مملو از ادوات آنالوگ است، ضمن اینکه سیستم کنترل گاز بر روی دسته خلبان یا HOTAS در هیج یک از گونه های سوخوی۲۴ پیش بینی نشده است.
سیستم‏های آویونیک سوخوهای24 در اختیار شوروی، در نوع خود، پیچیده‏ترین به شمار می‏رفتند. در سوخوی24، برای اولین بار در تاریخ ساخت هواپیاهای نظامی در اتحاد شوروی، سیستم‏های ناوبری و تهاجمی، یکپارچه‏سازی و کامپیوتری شده بودند. در مدلهای اولیه، سیستم‏های تهاجمی و رادارهای اخطارگر جهت عدم برخورد به عوارض طبیعی زمین، به موازات سیستم‏‎های ناوبری، به صورت جداگانه حمل می‎‏شدند.
تنها سلاح ثابت در سوخوی24، یک دستگاه مسلسل 6 لولهء 23 م م به نام GSh-6-23 و با 500 تیر فشنگ است که در محلی زیر بدنه نصب شده است. بر خلاف جنگندهء ضربتی MiG-27 Flogger-J ، که مسلسل به صورت غیرمخفی نصب شده است، مسلسل سوخوی24، به هنگام عدم استفاده، با پوششی مخصوص، مخفی می‎شود.
در سوخوی24، تعداد 8 مقر سخت جهت نصب مهمات تعبیه شده است: دو مقر در زیر مجاری مکش هوا زیر بدنه، دو مقر چرخان در قسمت بیرونی بالها، و چهار مقر در زیر بدنهء اصلی. در این 8 مقر، حداکثر می‎توان 8000 کیلوگرم (17600 پوند) مهمات بارگذاری نمود. در این 8 مقر می‏توان به جز مهمات معمول مورد استفاده در عملیاتهای ضربتی، از تسلیحات هسته‏ای و دو یا چهار موشک هوا به هوای کوتاه‏برد R-60 Aphid نیز نصب نمود.
Fencer-C
مدلهای اولیهء سوخوی24 یعنی هواپیماهای Fencer-A/B از نظر تجهیزات ضدالکترونیک، نقصان شدید داشتند و تنها دارای گیرندهء اخطار راداری به نام Sirena بودند و از سیستم‏های اخلال‏گر رادار بهره‏ای نداشتند. بر خلاف تصوری که از روسها در زمینهء ضعف شدید دانش الکترونیک مورد انتظار است، آخرین سری تولیدی سوخوهای24، به گیرندهء اخطار راداری بسیار گسترده و کامل، اخطارگر پیشرفتهء پرتاب موشکهای سام، مجموعهء فعال ضدالکترونیک (ECM) با آنتن‏هایی سه ضلعی در طرفین ورودی‏های هوا و نوک سکان عمودی، مجهز شده بودند. هواپیمای جدید در ناتو، Fencer-C نامیده می‎شد، اگرچه بازهم یک طراحی جدید و مستقل به شمار نمی‏رفت.
مدلC شبیه مدل B بود و فقط به کمک محفظه‏های مثلثی‏شکل گیرندهء هشدار راداری (RWR) آن در پهلوهای نوک سکان عمودی و روی دیوارهء خارجی ورودی هوا در جلوی محل اتصال ریشهء لبه حملهء بار به آن (همچون مدل D) قابل تشخیص است.
Fencer-C نخستین بار در سال 1981 دیده شده و نسبت به مدل B تغییرات عمده‏ای در سیستمهای الکترونیک پروازی آن داده شده بود. تمامی انواع Su-24 به جز تعداد انگشت‏شماری از نوع A به یک ورودی کوچک هوا در جلوی ریشهء سکان عمودی خود مجهز می‏باشند. از آنجایی که به راحتی می‏توان یک دستهء هدایت در جلوی صندلی افسر سیستمهای جنگ افزار نصب نمود هیچ نوع خاص آموزشی Su-24 با کنترل‏های دوگانه توسعه نیافته است. اعتقاد بر این است که نیروی هوایی روسیه به منظور سرکوب سیستمهای دفاع هوایی راداری از تیمهای یابنده / کشنده (hunter-killer) متشکل از هواپیماهای Fencer-C و MiG-25BM Foxbat-F بهره‏برداری می‏کند.
در برخی از مدلهای Fencer-C و تمامی هواپیماهای مدل بعدی سوخوی24 یعنی Fencer-D، قسمت جایگاه نصب مهمات در زیر محل ثابت بال بزرگتر شده و در آنجا به صورت ثابت، پخش کنندهء Chaff/Flare تعبیه گشته بود. در مدلهای پیشین سوخوی24، این پخش کننده‏ها در دو سمت کناری سکان افقی قرار داشتند.
Su-24M / Fencer-D
نوع M گونه‏ای ارتقاء یافته از سوخوی24 می‏باشد که طراحی آن در اواسط دههء 1970 آغاز شده و در حوالی سال 1983 وارد خدمت گشته است.

* این مدل دارای بدنه‏ای طویل‏تر به اندازهء 0.73 متر (30 اینچ) در قسمت جلوی کابین، دارای یک غلاف سوختگیری هوایی قابل جمع شدن و آنتن راداری کوتاهتر و تغییر شکل یافته، ویژهء نوع جدیدی از رادار ضربتی به نام Orion-A می‏باشد. این رادار به وسیلهء تنها آنتن خارج شده از پوزهء هواپیما قابل شناسایی می‏شود در حالی که در مدلهای پیشین از آنتن‏های سه‏گانهء مثلثی‏شکل استفاده شده است.

* رادار جدید با سامانهء شناسایی عوارض و برجستگی‏های طبیعی زمین جفت می‏شود که کل این مجموعه نیز با سیستم پرواز خودکار SAU-6M1 جفت شده است که همانند F-15E به خدمهء سوخوی24 امکان پرواز خودکار (دست آزاد) را در ارتفاع پست میسر می‏سازد.

* به Su-24M سامانهء ناوبری دقیق و پیشرفتهء اینرسیایی PNS-24M و یک کامپیوتر دیجیتال افزوده شده است.

* سیستم هدایت و نشانه‏گذاری تلویزیونی Kaira 24 که همتای سیستم آمریکایی Pave Tack ارزیابی می‏شود در محل برآمدگی زیر بدنه نصب شده است تا وظیفهء هدایت دقیق تسلیحات هدایت‏پذیر نظیر بمب‏های هدایت لیزری و هدایت تلویزیونی را به انجام برساند. از جملهء تسلیحات هدایت‏پذیر پیشرفته، می‏توان به موشک Kh-14 (نامگذاری غربی= AS-12 Kegler) و Kh-59 (نامگذاری غربی = AS-13 Kingbolt) اشاره کرد.

* سامانه‏های جدید نصب شده در Su-24M باعث شده‏اند تا از میزان سوخت ذخیره شدهء داخلی هواپیما، به میزان 58 لیتر (22.4 گالن آمریکایی) کاسته شود.


Su-24MK / Fencer-D
MK، گونهء صادراتی جنگندهء Su-24M می‏باشد که حرف K در زبان روسی از کلمهء kommercheskiy به معنی تجاری اقتباس شده است. نوع MK، تاکنون به کشورهای مختلفی صادر شده است: الجزایر (15 فروند)، لیبی (15 فروند)، سوریه (12 فروند) و بین 32 تا 33 فروند نیز به ایران و عراق فروخته شده است که برخی منابع، ارقام متفاوتی را در این باره ذکر کرده‏اند. روسها ادعا دارند تعداد 12 فروند Fencer-D به ایران و 24 فروند به عراق فروخته شده است که همگی این هواپیماها به صورت عملیاتی در اختیار نیروی هوایی اسلامی ایران قرار دارند. ایران ادعا دارد که تعداد 14 فروند را مستقیمن از روسیه خریداری کرده و تعداد 16 تا 18 فروند دیگر را نیز از دستهء هواپیماهای پناهندهء عراقی در جریان جنگ سال 1991 خلیج فارس، به خدمت گرفته است. امروزه تعداد فنسرهای نیروی هوایی ایران 32 فروند تخمین زده می‏شود که همگی نیز عملیاتی می‏باشند.
هرچند مدل MK جهت صادرات به کشورهای ضعیف جهان سوم طراحی گشته بود اما امروزه تعداد قابل توجهی از این مدل در خدمت کشورهای مشترک‏المنافع شوروی سابق قرار دارد. این هواپیما، اساسن مانند مدل M است، با این تفاوت که اندکی از قدرت سیستم‏های آویونیک آن کاسته شده است. بسیاری از مدلهای MK فاقد لولهء سوختگیری هوایی می‏باشند.
Su-24MR / Fencer-E
گونهء اختصاصی ویژهء عملیات شناسایی که اولین پروازش را به تاریخ سپتامبر 1980 به انجام رساند و از سال 1985 رسمن وارد خدمت در نیروی هوایی اتحاد شوروی گردید. در این مدل، اغلب سامانه‏های ناوبری مدل M حفظ شده‏اند که از جملهء آنها می‏توان به رادار پرواز در ارتفاع پست (Terrain-Following-Radar) اشاره کرد.
در این مدل، سیستم نشانه‏گذاری و هدفگیری لیزری / تلویزیونی، رادار تهاجمی Orion-A و مسلسل حذف شده‏اند. به جای مسلسل، دو دوربین عکاسی با قابلیت عکاسی پانوراما (افق باز) نصب شده است.

دیگر تجهیزات اختصاصی این مدل عبارتند از :

دوربین تلویزیونی Aist-M

رادار اخطار دهندهء پهلونگر RDS BO

سامانهء شناسایی اهداف زمینی به وسیلهء اشعهء مادون قرمز Zima

سایر سیستم‏های این هواپیما، به صورت خارجی (پاد) در زیر بدنهء هواپیما نصب می‏شوند.


Su-24MP / Fencer-F
مدلی اختصاصی جهت جمع آوری و شنود سیگنالهای الکترونیکی دشمن (ELINT) که جایگزین هواپیماهای قدیمی Yak-28PP Brewer-E گردید و اولین پرواز این مدل به تاریخ دسامبر 1979 به انجام رسید. مدل MP مجهز به آنتن‏های اضافی جهت شنود و دریافت اطلاعات مربوط به دشمن می‏باشد. در این مدل، قسمت صیقلی نصب شده در زیر هواپیما جهت نشانه‏گذاری و هدایت لیزری / تلویزیونی حذف گردیده اما مسلسل و توانایی نصب 4 موشک هوا به هوای کوتاه‏برد Vympel R-60 حفظ شده است. از این مدل، تنها تعداد اندکی که بین 12 تا 20 فروند تخمین زده می‏شود تولید گشته است و گفته می‏شود تعدادی نیز در خدمت نیروی هوایی ایران قرار دارند.

امروزه ادامهء حیات و در خدمت ماندن بمب‏افکن‏های Su-24M/MK در گرو انجام برنامه‏های به‏روزآوری نظیر نصب سیستم GPS (مکان‏یاب جهانی)، ارتقاء کابین با نصب نمایشگرهای چند منظوره (MFD)، نصب نمایشگر سربالا (HUD)، نصب سامانهء دیجیتال تهیه کنندهء نقشه از سطح زمین، نصب سایت نشانه‏روی درون کلاه خلبان (HMS)، امکان‏پذیری سازی نصب آخرین نمونه‏های تسلیخات هدایت‏شونده نظیر موشک هوا به هوای Vympel R-73 و . . . می‏باشد.

تاکنون 400 فروند از بمب افکن های Su-24M نیروی هوایی روسیه، در قسمت ناوبری و سیستم‏های تسلیحات، ارتقاء یافته‏اند تا قادر باشند گونه‏های جدید موشک Kh-29 و همچنین برخی موشکهای دیگر را حمل و پرتاب نمایند. این ارتقاء شامل نصب یک کامپیوتر بسیار پیشرفتهء جدید به نام SV-24، نصب صفحات نمایشگر رنگی کریستال مایع، نصب نمایشگر سربالای ILS-31، استخراج کنندهء نقشهء دیجیتال متحرک از سطح زمین و همچنین سامانهء مکان یاب جهانی (GPS) می‏باشد.

هنوز روشن نیست که آیا هواپیماهای Su-24MR و Su-24MP نیروی هوایی روسیه، مشمول بهینه‏سازی کابین و نصب تجهیزات جدید ناوبری خواهند شد یا خیر؛ هرچند که ممکن است با تامین اعتبار مالی، این امر محقق شود. بمب‏افکن‏های ارتقاء یافته سوخو24 نام جدید Su-24M2 را به خود گرفته‏اند.
__________________

​

 

[saeid_sr11]

تسلیحات Su-24M/MK
* تا چهار موشک هوا به زمین هدایت رادیویی Kh-23M (نام ناتو = AS-7 Kerry) با برد 5 کیلومتر

* موشکهای هوا به زمین ضدرادار غیرفعال Kh-28 (نام ناتو = AS-9 Kyle) و Kh-58 با برد 90 کیلومتر به تعداد حداکثر 2 فروند

* تا دو موشک کوتاه برد گرمایاب هوا به هوای Vympel R-60 (نام ناتو = AA-8 Aphid) با برد 3 کیلومتر

* تا چهار موشک هدایت لیزری Kh-25L (نام ناتو = AS-10 Karen) با برد 20 کیلومتر

* تا سه موشک هدایت تلویزیونی / لیزری Kh-29LT (نام ناتو = AS-14 Kedge) با برد 10 کیلومتر

* تا دو موشک هوا به زمین ضدرادار غیرفعال Kh-31P (نام ناتو = AS-17 Krypton) با برد 110 کیلومتر

* تا دو موشک هوا به زمین ضدرادار Kh-58 (نام ناتو = AS-11 Kilter) با بردی بین 70 تا 120 کیلومتر بسته به ارتفاع پرتاب

* تا دو موشک هوا به زمین هدایت تلویزیونی Kh-59 (نام ناتو = AS-13 Kingbolt) با برد 115 کیلومتر (مشابه موشک آمریکایی AGM-130)

* تا دو بمب هدایت لیزری بسیار دقیق KAB-500KR

* تا دو بمب هدایت لیزری KAB-1500L

* در هر سوخوی24 تا شش مقر ویژهء حمل پرتاب راکت همانند سری UB32 را می‏توان نصب نمود.

* وزن بمب های متعارف قابل حمل در سوخوی24، بین 7.5 تا 8 تن می‏باشد.

* در هر سوخوی24 می‏توان حداکثر تا سه قبضه مسلسل شش لول 23 م م از نوع Gsh-6-23 را نصب نمود که قدرت نواختی برابر 9000 تیر فشنگ بر دقیقه را دارا هستند و هرکدام نیز حامل 500 تیر می‏باشند.
__________________