زراعت پنبه

[آیورودا]

زراعت پنبه

[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]خصوصیات گیاهی پنبه [/FONT]



[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]پنبه دارای ریشه مستقیم طویلی است که در اوایل دوره رشد با سرعت به درون خاک عمقی نفوذ می‌کند. همراه با افزایش عمق توسعه ریشه، از قطر ریشه به سرعت کاسته شده و ریشه منشعب می‌گردد. رشد ریشه‌های جانبی پس از باز شدن لپه‌ها آغار می‌شود. ساقه اصلی در پنبه همانند ساقه اصلی در سایر گیاهان بوده و دارای برگ‌ها و شاخه‌های جانبی می‌باشد. ساقه اصلی غالباً فاقد گل است. رشد اولیه ساقه پس از سبز شدن کند است. ساقه تا حدود یک ماه پس از سبز شدن شامل چهار تا پنج میانگره بدون انشعاب است. سرعت رشد طی چهار تا هشت هفته پس از سبز شدن زیاد می‌شود، بطوریکه حدود 9 تا 10 هفته بعد از کاشت، 9 تا 10 گره مشخص و 5 تا 6 ساقه گل دهنده رشد یافته روی ساقه اصلی قابل مشاهده‌اند. بافت ساقه چوبی شده است، اما سخت نیست. رنگ پوست ساقه در جوانی مایل به سبز یا مایل به قرمز است، اما بزودی چوب پنبه‌ای شده و به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد در می‌آید.[/FONT]

[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]در هر گره ساقه اصلی و در زاویه داخلی هر برگ یک جوانه وجود دارد که می‌توان به صورت شاخه رویشی یا شاخه زایشی رشد نماید. غالباً جوانه‌های رویشی واقع در روی گره‌های پایینی گیاه ( غالباً گره‌های سه تا پنج ساقه اصلی ) [/FONT]

[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]فعال شده و تولید شاخه‌های رویشی می‌کند و شاخه‌های زایشی روی گره‌های بالاتر بوجود می‌آیند. فرم رشد شاخه رویشی همانند ساقه اصلی می‌باشد. فرم رشد شاخه زایشی به صورت زیگزاگ است. تفاوت بین شاخه‌های زایشی و رویشی در زاویه آن‌ها نبست به ساقه اصلی می‌باشد. شاخه‌های رویشی به صورت کم و بیش عمودی رشد می‌کنند در حالی که شاخه‌های زایشی عموماً بطور افقی رشد می‌نمایند.[/FONT]

برگ‌های حقیقی پنبه به عرض 10 تا 15 سانتی‌متر، نازک، با نگ سبز روشن تا تیره و با آرایش مارپیچی ( زاویه دو برگ متوالی 135 درجه ) روی ساقه اصلی و شاخه‌های رویشی قرار گرفته‌اند. آرایش برگ‌ها در روی شاخه‌های زایشی به صورت متناوب ااست. هر برگ دارای یک دمبرگ طویل به طول پهنک است که در قاعده آن دو زائده جانبی باریک و نوک تیز به طول 7 تا 10 میلی‌متر به نام گوشواره وجود دارد.
[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]
[/FONT]


[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]
[/FONT]


[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]در روی برگ بعضی از ارقام کرک‌های چند سلولی مشاهده می‌شوند. میزان توسعه این کرک‌ها در بعضی از ارقام آنچنان زیاد است که اجازه تغذیه حشرات مکنده را نمی‌دهد و موجب مقاومت گیاه در مقابل حشرات مکنده می‌شود. از سوی دیگر کرک‌های روی برگ‌ها ممکن است وارد محصول شده و موجب کثیفی الیاف گردند. در روی برگ و قسمت‌های هوایی بوته، غدد ترشحی مشاهده می‌شوند که حفره یا کیسه داخلی آن‌ها مملو از مایع قهوه‌ای تیره‌ای حاوی روغن‌ها، رزین‌ها و گسیپول می‌باشد. گوسیپول، پلی‌فنولی سمی برای انسان و موجودات تک معده‌ای می‌باشد. ریشه فاقد غدد ترشح گوسیپول است. به نظر می‌رسد گوسیپول در کاهش حمله حشرات نقش داشته باشد. از سوی دیگر، غدد ترشح شهد در سمت زیرین برگ و روی رگبرگ اصلی مشاهده می‌شوند که در جلب حشرات نقش دارند.[/FONT]





[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]گل‌ها توسط دمگل به شاخه زایشی متصل می‌باشند.تعداد گل بوجود آمده در روی هر بوته ممکن است بیش از ظرفیت تولیدی محیط و گیاه بوده و در نتیجه درصدی از گل‌ها ریزش می‌یابند. گل‌ها ممکن است در اثر تنش‌های محیطی، مانند کمبود مواد غذایی و رطوبت خاک، خسارت حشرات و یا فراوانی باران در زمان گلدهی نیز ریزش نمایند. هر گل توسط سه تا چهار براکته فراکاسبرگی بزرگ که در ناحیه قاعده بهم جوش خوده‌اند احاطه شده است. این براکته‌ها حفاظت جوانه گل را بعهده دارند. براکته‌های فراکاسبرگی ممکن است بعد از مدتی ریزش یابند و یا تا زمان رسیدگی غوزه در اطراف آن باقی بمانند. ارقامی که در آن‌ها براکته‌های فراکاسبرگی ریزش می‌یابند مطلوبترند، زیرا محصول تمیزتری توسط دستگاه پنبه چین برداشت می‌شود.[/FONT]

[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]در هر گل پنبه، 100 تا 150 پرچم وجود دارد که در ناحیه قاعده به هم جوش خورده و لوله ضخیمی را در اطراف خامه بوجود می‌آورند. بساک‌ها توسط پایه کوتاهی در امتداد طول ستون پرچم‌ها و یا فقط در رأس آن قرار دارند. دانه‌های گرده در مدت کوتاهی پس از باز شدن گل، آزاد شده و بلافاصله می‌توانند جوانه بزنند. تخمدان زبرین از سه تا پنج برچه به هم جوش خورده تشکیل گردیده است. در هر برچه 8 تا 12 تخمک وجود دارد. کلاله از پنج شاخه تشکیل شده و در انتهای خامه قرار دارد. باز شدن گل هنگام صبح اتفاق می‌افتد. لاله در مدت کوتاهی بعد از باز شدن گل آماده پذیرش دانه گرده است. دانه گرده تا حدود 12 ساعت بعد جدا شدن از بساک قدرت حیاتی دارد. لقاح طی 30 دقیقه بعد از شروع جوانه‌زنی دانه گرده روی کلاله اتفاق می‌افتد. [/FONT]

[FONT=tahoma,verdana,arial,helvetica,sans-serif]جام گل، پرچم‌ها و خامه تا هنگام عصر همان روز که گل باز گردیده است، پژمرده می‌شوند و 3 روز بعد ریزش می‌یابند. رشد جنین پس از باروری آهسته است. جنین حدود 15 روز پس از لقاح با چشم غیر مسلح در داخل تخمدان قابل مشاهده می‌باشد. لقاح در پنبه به صورت خودگشنی انجام می‌شود. بسته به وفور و میزان فعالیت حشرات، 6 تا 25 درصد دگرگشنی اتفاق می‌افتد. رعایت حداقل 100 متر بین ارقام مختلف در قطعات تولید بذر یا اصلاحی ضرورت دارد. میوه یا غوزه پنبه نوعی کپسول است که کروی یا تخم مرغی شکل می‌باشد. اندازه غوزه از خصوصیات رقم است. عملکرد وش همبستگی بیشتری با تعداد غوزه نسبت به اندازه غوزه دارد. گیاه از طریق تولید یا ریزش گل و غوزه خود را با شرایط محیطی منطبق می‌سازد. به همین جهت ارقامی که دارای تعداد بسیار زیادی غوزه کوچک هستند، بهتر از ارقامی که دارای تعداد کمی غوزه بزرگ می‌باشد، توانایی انطباق با شرایط محیطی را داشته و در نتیجه ثبات عملکرد بیشتری دارند. دانه پنبه تخم مرغی شکل بوده و به طول 7 تا 15 میلی‌متر و به رنگ قهوه‌ایتا سیاه می‌باشد. وزن هزار دانه پنبه 90 تا 160 گرم است. وزن هزار دانه پنبه کرکزدایی شده بطور میانگین حدود 125 گرم است. بذرهایی که در شبهای خنک می‌رسند، کیفیت رشدی کمتری دارند.[/FONT]
پنبه گیاهی گرمادوست است و رشد و نمو آن بستگی زیادی به دما دارد. در منابع علمی مختلف، دمای پایه برای رشد یا صفر فیزیولوژیکی پنبه را 13 تا 5/15 درجه سانتی‌گراد ذکر کرده‌اند. پنبه از گیاهان مقاوم به شوری محسوب می‌شود. شوری خاک معادل 15 دسی‌زیمنس بر متر موجب 50 درصد کاهش سبز شدن بذر پنبه می‌گردد. گونه‌های وحشی پنبه روز کوتاه می‌باشند بنابراین پنبه طبیعتاً گیاهی روز کوتاه می‌باشد. اما تقریباً تمام ارقام زراعی پنبه نسبت به طول روز بی‌تفاوت می‌باشند. پنبه به آفتاب فراوان نیاز دارد. کمبود نور موجب افزایش نسبت رشد رویشی به زایشی، ریزش گل‌ها و نقصان تولید غوزه می‌گردد.

 

[آیورودا]

پنبه
خصوصیات گیاهی: پنبه گونه هاي وحشي زيايد دارد كه همگي به جنس Gossypium تعلق دارد . بنظر مي رسد كه منشأ تمام گونه ها از آفريقاي استوائي باشد .
قابليت شستشو ،‌دوام ، استحكام (‌هنگام خشك و تر بودن ) ،‌قابليت هدايت بخار آب ، دوام شيميايي ، نرمي ، قابليت انعطاف و سهولت آب رفتن يا تجمع اوليه از خصوصيات الياف پنبه مي باشد .
بيشتر ارقام زراعي از گونه G.hirsutum مي باشد .
پنبه گياهي است ذاتاً چند ساله كه بصورت گياهي يكساله مورد زراعت قرار مي گيرد .
پنبه داراي ريشه مستقيمي است كه به سرعت زيادي به اعماق خاك نفوذ مي كند .
ميوه بصورت كپسول يا غوزه است .
سازگاری: پنبه گياهي است گرما دوست كه به هواي گرم و يك فصل رشد بدون يخبندان حداقل 200 روزه محتاج است . پنبه به آفتاب فراوان نياز دارد . كمبود نور موجب افزايش رشد سبزينه اي و نقصان توليد غوزه مي شود .
ارقام: بيشتر ارقامي كه امروزه در جهان كاشته مي شود به گونه G.hirsutum تعلق دارد .
تناوب زراعی: پنبه به عنوان اولين محصول وجيني پس از گياهان علوفه اي چند ساله ،‌كود سبز و يا كود حيواني فراوان ( 30 الي 50 تن در هكتار ) قرار مي گيرد .
پنبه از محصولاتي است كه مي توان آن را طي چند سال مداوم در يك زمين كاشت بدون آنكه عملكرد آن نقصان يابد .
مثالهايي از تناوب پنبه عبارتند از :‌
يونجه ـ پنبه ـ ذرت ـ گندم ـ آيش
كود سبز ( خلر ، منداب ، شنبليله ، لوبيا روغني و يا شبدر ) ، پنبه ـ حبوبات ـ گندم
كود سبز ( خلر ، چاودار، ماشك ) ، پنبه
پنبه ـ آيش ـ گندم
پنبه ـ آيش
کود شیمیایی: توليد هر تن وش ( دانه همراه با الياف ) موجب خروج 32 تا 46 كيلو ازت ،‌12 تا 15 اكسيد فسفر ، 32 تا 43 كيلو اكسيد پتاسيم ، 30 الي 40 كيلو اكسيد كلسيم (cao) و 8 تا 10 كيلو منيزيوم (Mgo) از زمين مي گردد . بطور معمول 90 الي 150 كيلو ازت ، 90 تا 120 كيلو فسفر و در صورت كمبود پتاسيم 50 تا 60 كيلو اكسيد پتاسيم در هكتار بكار مي برند .
تاریخ کاشت: حداقل درجه حرارت براي جوانه زدن بذر پنبه حدود 15 درجه سانتي گراد مي باشد . بهترين درجه حرارت براي جوانه زدن و رشد گياهچه پنبه حدود 34 درجه سانتي گراد است .
ميانگين درجه حرارت شبانه روزي هوا به حداقل 15 درجه سانتي گراد رسيده .
روش کاشت: بذر سالم پنبه مي تواند تا 11 سال قوه ناميه خود را حفظ نمايد مشروط بر آنكه در شرايط مساعدي نگهداري شود .
چنانچه درصد جوانه زدن بذري از 80 درصد كمتر باشد بايستي از كشت آن خودداري شود .
مساله ديگر در كشت پنبه وجود كرك روي پنبه دانه است . كرك نه تنها بر كار دستگاه رديف كار ايجاد اختلال مي نمايد بلكه در جذب آب دخالت نموده و جوانه زدن را به تأخير مي اندازد .
براي كرك زدائي مي توان از وسايل مكانيكي سانيده استفاده نمود .
اما مواد شيميايي ماند اسيد سولفوريك ( فرو بردن بذر در محلول 1 نرمال اسيد براي 10 تا 15 دقيقه و سپس شستن كامل و خشك كردن بذر ) و يا قرار دادن پنبه دانه تحت تأثير بخار اسيد كلريدريك نتيجه بهتر و كامل تري مي دهد و كركها بهتر حذف مي كند .
کنترل علفهای هرز: پنبه به علف كشهاي هروني بسيار حساس است . علف كشي مانند تريفلورالين را مي توان قبل از كاشت با خاك مخلوط نمود . اين علف كش اثر بقائي داشته و بذر علفهاي هرز را در مرحله جوانه زدن تا 2 الي 3 ماه پس از سبز شدن محصول كنترل مي كند بدون اينكه بر پنبه اثر نامطلوبي گذارد .

آفات و امراض: كرم خاردار پنبه ، كرم غوزه پنبه ، كرم برگخوار پنبه ، كرم ساقه خوار پنبه ، عسلك پنبه ، تريپس زرد پنبه ، سن سبز پنبه ، سنگ تخم پنبه ، كنه تار عنكبوتي و كك پنبه را نام برد . ​

كرم خاردار پنبه با نام علمي Earias insulana از مهمترين آفات پنبه در ايران محسوب مي شود .
كرم خاردار به رنگهاي قهوه اي ، زرد يا سبز زيتوني و گاهي خاكي ديده مي شود . بر روي حلقه هاي پشتي بدن لارو برآمدگي هاي گوشتي خار مانند ديده مي شود . اين كرم از اوايل فصل به غنچه هاي جوان حمله و از طريق تغذيه آنها را سوراخ كرده و باعث ريزش گلها و غوزه هاي جوان مي گردد . غوزه هاي مسن مقاومت نشان داده و ريزش نمي يابد .
و نيز مبارزه شيميايي با سمومي مانند گوزاتيون يا سوين امكان پذير است .
كرم غوزه پنبه با نام علمي Heliothis obsoleta علاوه بر پنبه به بسياري محصولات ديگر نيز حمله مي كند . خسارت توسط لاروهائي بعمل مي آيد كه طول آنها به 40 ميليمتر مي رسد و رنگ بدن آنها از سبز تا سياه متفاوت و روي پشت آنها چهار رديف نوار تيره مشاهده مي شود . لاروهاي جوان ابتدا از پارانشيم برگ تغذيه و سپس به غنچه ، گل و غوزه حمله و غوزه ها را سوراخ مي كند .
كرم برگخوار پنبه با نام علمي Spodoptera littoralis عمومي است كه به پنبه خسارت وارد مي سازد .
طول لارو كامل به 40 ميليمتر مي رسد و رنگ آن از زرد مايل به سبز تا سياه مايل به خاكستري با نقطه هاي سياه تغيير مي كند . در روي سينه و شكم لارو خطوط طولي سبز مايل به زرد و در طرفين بدن نوار پهن موج دار به رنگ زرد تيره مشاهده مي شود .
مبارزه زراعي عليه كرم برگخوار پنبه با جمع آوري بقاياي محصول ، انهدام علفهاي هرز و شخم عميق پس از برداشت محصول مي باشد . مبارزه شيميايي با سمومي مانند ديپتركس ، سوين و گوزاتيون توصيه شده است .
كرم ساقه خوار پنبه بنام علمي Platuedra vilella كرمي كوچك به طول 7 تا 11 ميليمتر است كه در ابتداي جواني از جوانه هاي پنبه تغذيه و سپس از راس ساقه به داخل آن نفوذ و دالاني طولي به طول 5 تا 8 سانتي متر بوجود مي آورد . شدت خسارت اين آفت با گذشت فصل و چوبي شدن ساقه ها كاهش مي يابد .
عسلك پنبه با نام علمي Bemisia tabaci شته اي است كه به بسياري گياهان زراعي حمله مي كند . اين شته از طريق مكيدن شيره پرورده از آوند آبكشي سبب
ضعف بوته ها گشته و با ترشحات خود سبب بهم چسبيدگي الياف و نيز توسعه قارچها مي گردد . خسارت اخير موجب افت كيفيت محصول مي شود . براي مبارزه
شيميايي ممكن است از سموم تيودان ، ديميكرون و يا پرفكتيون استفاده نمود .

تريپس زرد پنبه با نام علمي Thrips flavus حشره زرد كوچكي است كه بسرعت از بوته اي به بوته ديگر انتقال و به جوانه ها ، برگها و غوزه هاي جوان حمله و در سطح زيرين برگ ايجاد لكه هاي نقره اي مي كند .
براي مبارزه با اين آفت ممكن است از سموم فسفره استفاده بعمل آورد .
سنك تخم پنبه با نام علمي Oxycarenus hylipennis حشره كوچكي به طول 4 تا 5 ميليمتر است كه از لپه دانه هاي رسيده تغذيه مي كند . برداشت زودهنگام محصول جهت پيش گيري از تخم ريزي حشره بر روي دانه ها موثر است . كنترل شيميايي عليه ساير آفات بر كنترل سنك تخم پنبه نيز موثر واقع مي شود .
عامل بيماري بوته ميري پنبه قارچي است بنام Fusarium oxusporum كه به بافت آوندي ريشه حمله و انتقال آب را مختلف مي نمايد .
ريزش برگهاي مسن در اثر حمله اين قارچ تسريع گشته و پژمردگي بوته در ارقام حساس مشاهده مي گردد .
ظاهراً ارقام استونويل ، كوكروامپاير به اين بيماري مقاوم و ارقام آكالا و دلتا پاين 15 به اين بيماري حساسند .
بيماري پژمردگي پنبه توسط قارچ Verticillium dahliae ايجاد مي شود .بارزترين نشانه بيماري زرد شدن حاشيه برگها و فواصل رگبرهاست .
انتقال آب در اثر توسعه بيماري دچار اختلال شده و گياه دچار پژمردگي مي گردد . مبارزه بااين بيماري از طريق عمليات معمول بهداشتي ،‌ضد عفوني بذر با قارچ كشها و استفاده از ارقام مقاوم بعمل مي آيد . ظاهراً رقم ساحل مقاومت نسبي به اين بيماري دارد .
بيماري ساق سياه پنبه توسط يك نوع باكتري بنام Manthomonas malvacearum ايجاد مي شود . حمله اين باكتري سبب پوسيدگي و سوختگي ساقه و طوقه پنبه مي شود . بدنبال توسعه بيماري ساقه ها خشك و يا ضعيف شده و در اثر باد و وزن بوته مي شكند . عمليات بهداشتي ، ضد عفوني بذر و استفاده از ارقام مقاوم براي كنترل اين بيماري توصيه شده است .
بيماري مرگ گياهچه پنبه توسط قارچ ساپروفيت Rihizoctonia Solani ايجاد شده و در اوايل دوره رشد به پنبه آسيب مي رساند . گاهي گياهچه قبل از سبز شدن دچار بيماري گشته و در زير خاك از بين مي رود . مبارزه با اين قارچ از طريق تأمين شرايط مناسب براي تسريع در سبز شدن بذر و نيز انتخاب ارقام مقاوم انجام پذير است .
موارد استفاده: كنجاله پنبه دانه 33 الي 43 درصد پروتئين دارد و بعنوان مكمل پروتئين در جيره دام مصرف مي شود .

 

[آیورودا]

Cotton
Plant characteristics: Cotton Zyayd wild *** which Gossypium belongs to everyone. Seems that all species originated from Africa is Equatorial.
Washing ability, durability, strength (wet and dry while being), water vapor conductivity, chemical durability, softness, flexibility and ease of gathering raw duck or cotton fiber characteristics are.
Most cultivars are G.hirsutum farm species.
Cotton plant, which is inherently multi-years of annual crop cultivation is placed.
Of cotton roots to direct a high velocity will penetrate deep.
Fruit as a capsule or is Ghvz·h.
Compatibility: Cotton plants that like heat and a warm growing season without frost is need at least 200 days. Cotton needs a lot of sun. Light increased growth deficiency and decrease production of GREENS Rx is Ghvz·h.
Figures: more numbers that can be planted in the world today such G.hirsutum belongs.
Alternate crops: cotton weed as the first product of several years of forage plants, green manure or animal manure abundant (30 to 50 ha) is placed.
Of cotton products that it can be continued over several years without planting a land yield deficit be.
Examples include cotton Period:
Alfalfa, cotton, corn, wheat, fallow
Green manure (green pea, turnip, Fenugreek, soya or clover), cotton, beans, wheat
Green manure (green pea, rye, vetch), cotton
Cotton-fallow wheat
Cotton-fallow
Fertilizer: Production of one ton وش (grain with fiber) causes exit 32 to 46 kg nitrogen, phosphorus oxide 12 to 15, 32 to 43 kg of potassium oxide, 30 to 40 kg of calcium oxide (cao), and 8 to 10 kg magnesium ( Mgo) of land is. 90 Dec. normally 150 kg nitrogen, 90 to 120 kg of phosphorus and potassium deficiency in the 50 to 60 kg ha potassium oxide being used.
Planting date: minimum temperature for germination of seed cotton is 15 degrees centigrade. The best temperature for germination and seedling growth of cotton is about 34 degrees centigrade.
The average air temperature boarding at least 15 º C reached.
Planting method: seed cotton can be healthy for 11 years the judiciary can maintain its viability, provided they are kept in favorable conditions.
If the percentage of seed germination is 80 percent lower than it should be avoided culture.
There is another problem in cotton seed cotton is on Encryption. Encryption not only do the work machine interference shall row but interference of water absorption and germination of delays.
Encryption can be used for bleaching mechanical devices can be used Sanydh.
Sulfuric acid, but chemical remains (seeds sink 1 normal acid solution for 10 to 15 minutes and then complete washing and drying seeds) or placing cotton seed affected acid vapor results are better and even more to complete and better Krk·ha eliminates.
Weed control: Kshhay Hrvny cotton grass is very sensitive. Tryflvralyn grass can be as cold before planting can be mixed with soil. Herbicide had this effect and survival of weed seeds in the germination stage to 2 to 3 months after emergence to control product without the undesirable effects of cotton leaves.​

Pests and diseases: apple cream cotton, cream Ghvz·h cotton, cotton worm Spodoptera, cream eater stem cotton, Beurre cotton, yellow cotton thrips, age green cotton, cottonseed rock, spider mite and cotton to name Coke range.
Cream cotton with barbed Scientific Earias insulana important pests of cotton will be considered.
Cream brown apple colors, yellow or green olive and earth are seen occasionally. Rings on the dorsal body overhang meat thorny larvae are seen. Cream of the young bud to early season attack and feeding them through the hole and the falling flowers and Ghvz·h are young. Ghvz·h resistance shown by older and not be falling.
And the struggle with chemical pesticides or Gvzatyvn Svyn such is possible.
Ghvz·h cream cotton with cotton Academic Heliothis obsoleta addition to many other products attacks. Damage by Larvhayy when you made them 40 mm length reaches their body color to green and black on different four rows behind the bar is all dark. Young larvae first fed and then Paranshym leaf bud, flower and Ghvz·h Ghvz·h attack and makes the hole.
Cotton worm Spodoptera Spodoptera littoralis public with the scientific name which makes cotton damage.
40 mm long larvae are full color and it looks greenish yellow to grayish black with black dots changes. Larvae in the chest and abdomen yellowish green longitudinal lines and flat bar body sides rippling dark yellow is observed.
Farm fight against cotton worm Spodoptera gathering product residue, disposal of weeds and deep plowing after harvesting is. Struggle with chemical pesticides such as Dyptrks, Gvzatyvn Svyn and is recommended.
Cream cotton stem eater named Karami Scientific Platuedra vilella small 7 to 11 mm in length at the beginning of the cotton supply of young sprouts and then head to stem the influence of the longitudinal corridor length from 5 to 8 cm gives. Severity of pest damage over this season and become woody stalks decrease.
Beurre cotton aphid Bemisia tabaci with the scientific name is a crop that many attacks. Through the aphid extract Mkydn Avand Rinse cause weakness of cultured plant bred with each other because of their discharge and the expansion of fiber coherence are fungi. Quality of the recent damage caused is loss. The struggle of chemical pesticides may Tyvdan, Prfktyvn Dymykrvn or used.
Scientific name of yellow cotton thrips Thrips flavus is a small yellow insect quickly from plant to plant or transfer to other sprouts, the young leaves and Ghvz·h attack and lower leaf surface to create silver staining will.
To combat this pest may be made use of pesticides Fsfrh said.
Snk cottonseed with small insect Scientific Oxycarenus hylipennis 4 to 5 mm in length of split peas that will feed grains reached. Product early harvest to prevent insect eggs on the seed planning is effective. Chemical control against the control of other pests Snk cottonseed is also effective.
Miri cotton plant pathogenic fungi Fusarium oxusporum is called the root vascular tissue that attack and the water can be different.
Loss in older leaves of this attack and wilt fungus accelerates been all plants are susceptible cultivars.
Apparently figures Astvnvyl, Kvkrvampayr this disease resistant cultivars and Kala Delta Payn 15 Hsasnd this disease.
Wilt disease of cotton by Verticillium dahliae fungus is created. The most striking symptoms and yellow leaf margins Rgbrhast intervals.
Water disease caused by impaired development and plant wilt is suffering. Baayn fight the disease through routine health care operations, anti-infectious seeds and fungi Kshha made use of resistant cultivars come. Apparently figure relative resistance coast of the disease.
Black leg disease of cotton by a bacteria called Manthomonas malvacearum is created. Attack this bacterium causes crown rot and stem blight is cotton. Search and development of disease or dry stalks and weak wind and weight of plant breaks. Health care operations, anti-infectious seeds and use of resistant cultivars to control this disease is recommended.
Death by cotton seedling disease fungi Saprvfyt Rihizoctonia Solani create and early growth of cotton damages. Sometimes, before the emergence of seedlings bred disease and are under the soil between river. To combat this fungus through the provision of suitable conditions for accelerating seed emergence and selection of resistant cultivars is achieved.
Application: cotton seed sizes 33 to 43 percent protein and protein supplement used in livestock rations.​

__________________

 

[آیورودا]

پنبه پنبه از محصولات مهمی است که برای رشد مطلوب نه تنها به عناصرماکرواحتیاج دارد بلکه استفاده ازعناصر میکرو باعث بهبود کیفیت آن میگردد تاثیر عناصر مختلف بر پنبه وعلائم کمبودآنها ازت(N):باعث افزایش رشد عمومی گیاه شده تعداد غوزه ها ونیز اندازه آنها راافزایش میدهد ورشد را طولانی ترمینماید. درصورت کمبود برگهای پایینی سبز مایل به زرد شده واندازه آنهاکوچک مانده وازرشد بازمی ماند فسفر(P):درتوسعه سیستم رشد ریشه ای گیاه نقش داشته وباعث تسریع درظهورغوزهای پنبه شده ورشد گیاه راکامل میکند . درصورت کمبود فسفرگلدهی به تعویق افتاده رشدغوزه هاباتاخیرصورت گرفته وکیفیت الیاف شدیدا کاهش میابد پتاسیم (K):باعث افزایش اندازه غوزه شده طول الیاف واستقامت آنها را زیاد نموده و باعث سفید تر شدن رنگ الیاف می گردد. اگر پنبه کمبود پتاسیم داشته باشد برگها دچار پیری زود رس می شود.حاشیه آنها نکروز شده شاخه دهی گم وکیفیت الیاف افت پیدا می کند روی (Zn):مهمترین نقش ان بهبودکیفیت الیاف پنبه است. درصورت کمبودروی برگها فنجانی شده برگهای کوچک به سفید رنگی بین رگبرگی دچار می شوند. رشدبوته های جوان متوقف گشته وتعداد گلها کاهش می یابد(شکل 3). بر(B):درتقسیم سلولی بافتهای مریستمی وترمیم بافتهای آوندی نقش داش ته وباعث رشد بهترریشه می گردد. در صورت کمبود رشد جوانه انتهای متوقف شده وگیاه زرد می شود . همچنین گلها وغوزه های جوان تغییرشکل پیدا می کنند. آهن (Fe):درساخت کلروفیل نقش مهمی دارد واگر گیاه دچار کمبود آهن شود برگهای جوان حالت بی رنگی به خود می گیرند ولی رگبرگهاسبز باقی مانده گیاه قدرت خود را از دست می دهد ومحصول کاهش می یابد. پارس بیولوژی

 

[ainaz_F]

درخواست مطالب با موضوع پنبه!

درخواست مطالب با موضوع پنبه!

سلام به مهندسان عزیز و گرامی
همونطور که از اسم این تاپیک پیداست،
از همگی شما خواهشمندم هر نوع اطلاعات و مطلبی در رابطه با گیاه پنبه دارید برام بذارین!
اگر کتابی هم در این رابطه هست که میشناسید، خواهشا معرفی کنید.
خیلی ممنون میشم ازتون

 

[بلوری]

گیاه پنبه

گیاه پنبه

پنبهنام علمی: Gosypium
نام انگلیسی: Cotton
نام فرانسه و بلژیک: Coton
نام اسپانیایی:Algodon
نام هندی: Kapas
نام عربی: القطن
پنبه مهمترین گیاه لیفی است. در کتب گیاه شناسی و کشاورزی به کشت این گیاه در هندوستان اشاره شده و گزارش گردیده که حدود 1500 سال قبل از میلاد در این کشور گیاهی کشت می شده که محصول آن مانند پشم سفید و کیفیت آن به مراتب بهتر از پشم گوسفند بوده است. عده ای از گیاه شناسان اصل این گیاه را از آفریقا و برخی نیز از هند و چین دانسته و معتقدند که این گیاه از طریق آفریقا به هندوستان و سپس به چین برده شد. قدیمی ترین نمونه پارچه های پنبه‌ای در دره Mohenjo daro واقع در دره رود سند پاکستان غربی بدست آمده که آن‌را مربوط به 3000 سال قبل از میلاد می‌دانند. پنبه توسط اعراب به اروپا برده شد و احتمال‌ها اولین کشور اروپایی که زراعت پنبه در آنجا شروع گردیده اسپانیا می‌باشد زیرا نام فعلی پنبه در این کشور با نام عربی آن مطابقت کامل دارد و از طریق اسپانیا به مکزیک برده شده. نام پنبه از کلمه عربی «القطن» گرفته شده که در زبانهای مختلف تقریبا مشابه است.

 

[بلوری]

در زبان های یونانی و لاتین نام‌های Karpasos و Karbasus از ریشه سانسکریت «کارپاسا و کارباسا» که در ایران نیز کرباس نام دارد، مشتق گردیده است. در کشور آلمان این گیاه BaumWolle (درخت پشم) نامیده می‌شود. کلمه قوزه که اصطلاح میوه یا کپسول پنبه می‌باشد و در زبانهای فارسی، افغانی، ترکی و عربی با کمی تفاوت همنام هستند، از Gossypium اقتباس گردیده است. درباره تاریخچه ورود و کشت پنبه در ایران مطالعات دقیقی به عمل نیامده، لکن در دوره هخامنشیان کشت و کار این نبات در این سرزمین مرسوم بوده و لباس سربازان آن دوره از پنبه تهیه می شده است. در اسناد و نوشته هائی که از دوران بعد از اسلام وجود دارد، به کشت پنبه در اطراف ساوه و شوشتر اشاره گردیده است. به احتمال زیاد پنبه از طریق هندوستان به ایران آمده، زیرا در بین انواع پنبه قدیمی ایران، نوع هندی نیز وجود داشته و چنین بر می‌آید که این گیاه از هند به ایران وارد شده است از آغاز مشروطیت که روابط تجارتی ایران با سایر کشورها شروع گردید، به تدریج بذر پنبه های خارجی به ایران وارد و در نقاط مختلف کشت و در سال 1298 اولین کارخانه پنبه پاک کنی در ایران تاسیس شد. در زمان صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر یک نوع ذر پنبه آمریکائی به نام آپلند (Upland) به وسیله استاکینگ Staking کشیش آمریکائی، به ایران وارد و در اطراف ارومیه (رضائیه) کشت گردید. این پنبه چون با آب و هوای آن منطقه سازگاری داشت و نتیجه خوبی داد، کشت آن به سرعت توسعه پیدا کرد و از آن زمان زراعت پنبه به تدریج رواج یافت و پیشرفت نمود. در سال 1302 شمسی شرکت مختلط پنبه ایران و روس به نان پرس خولوپک در ایران تاسیس شد و در جویبار و کیاکلای مازندران از ا نواع پنبه های مصری و آمریکائی اقدام به کشت آن گردید و متعاقبا در شهرهای بابل، ساری، بهشهر، بندر گز و دشت گرگان نیز کشت پنبه متداول شد. در سال 1314 شمسی پنبه به انحصار دولت درآمد و شرکت سهامی پنبه و پشم و پوست تاسیس گردید و تا سال 1320 شمسی سطح کشت و تعداد کارخانجات پنبه پاک کنی به سرعت رو به افزایش نهاد و شرکت با پرداخت وام و دادن بذر به کشاورزان موجب سرعت پیشرفت کشت پنبه گردید. لکن با شروع جنگ جهانی دوم، دامنه فعالیت شرکت سهامی پنبه و پشم و پوست کاهش یافت و تقریبا به حالت رکورد درآمد و پنبه مورد نیاز کشور طی سالهای 1322 تا 1325 از خارج وارد شد. در سال 1324 انحصاری بودن پنبه لغو و شرکت سهامی توسعه و اصلاح کشت پنبه جانشین شرکت پنبه و پشم و پوست شد و از آن به بعد به تدریج نسبت به توسعه کشت این گیاه توجه شایانی به عمل آمد.

 

[بلوری]

ادامه مطلب

ادامه مطلب

موارد استعمال پنبه
مهمترین موارد مصرف و استعمال پنبه در صنعت عبارتند از :
صنایع پارچه بافی، جوراب بافی، قالی بافی، پتوبافی، تهیه نخ قرقره، مبلمان منازل، لاستیک سازی، تهیه فیبر، تهیه فیلم عکاسی، پوشش کابل، پشم مصنوعی، طناب، اشیاء پلاستیک و تهیه لوازم آرایش، تهیه صابون، شمع، ورنی، نئوپان، پنبه بهداشتی و نوارهای طبی. همچنین تهیه روغن های خوراکی، صنعتی و طبی، کنجاله برای خوراک دامها و تولید کود و غیره.تفاله و آرد آن دارای مقدار زیادی ماده از ته است که در قنادی می‌توان از اد آن استفاده نمود و از تفاله آن برای تغذیه گاوهای شیری به عنوان بهترین ماده غذائی استفاده می‌نمایند.
گیاه شناسی
پنبه گیاهی است گل‌دار (دولپه) از تیره مالواسه Malvaceae زیر طایفه Hiibiscae و از جنس Gossypium .
چگونگی رشد و نمو این نبات بستگی به شرایط جوی محیط دارد، در مناطق سرد و معتدل به حالت نبات یک ساله و در مناطق گرم به صورت چند ساله و یا دائمی رشد کرده و محصول می‌دهد. پنبه دارای یک ریشه اصلی است که در شرایط مختلف محیط، عمق نفوذ و طول آن در خاک متفاوت می‌باشد. طول ریشه در انواع مختلف و شرایط متفاوت جوی معمولاً بین 40 تا 60 سانتیمتر و گاهی اوقات 20/1 و تا حداکثر 3 متر می‌رسد. پوست ریشه خیلی قوی تر و قطورتر از پوست ساقه است و ریشه تقریبا به طور عمودی در خاک فرورفته، خیلی سریع توسعه یافته و ریشه های فرعی ایجاد می‌نماید. در خاک‌های خشک و شنی ریشه به طور کاملاً عمودی در خاک وارد شده و طول آن زیاد می‌شود ولی در مناطق مرطوب و خاک‌های سنگین، ریشه تقریبا در سطح خاک قرار می‌گیرد. ساقه اصلی در امتداد ریشه اصلی قرار دارد. در بیشتر انواع فقط یک ساقه اصلی وجود داشته و در اطراف ساقه اصلی تعدادی شاخه فرعی به وجود می‌آید. رنگ ساقه قهوه‌ای مایل به زرد است که هر چه سن نبات زیادتر شود رنگ ساقه سبز مایل به قرمز شده و چوب ساقه محکم تر و قویتر می‌شود. طول ساقه در انواع مختلف و شرایط محیط کشت متفاوت است و بین 60 تا 130 سانتیمتر تغییر می‌نماید.

 

[بلوری]

از ساقه اصلی پنبه دو نوع شاخه فرعی خارج می‌شوند که عبارتند از
1- شاخه‌های رشد کننده که حامل برگ بوده و معمولاً به تعداد 3 تا 4 شاخه از روی ساقه اصلی به وجود می‌آیند. شاخه‌های رشد کننده یا تولید کننده برگ VegetativBranch(Branchesvegetatives) نام دارند.شاخه‌های مولد میوه (Branchesfructiferes) که خیلی نازکند و معمولاً بصورت افقی قرار می گیرند و در انتهای این شاخه ها گل به وجود می‌آید که پس از تلقیح و رشد کافی تبدیل به میوه می گردند. در روی هر شاخه مولد میوه یک گل و گاهی اوقات دو گل به وجود می‌آید. روی ساقه و برگ های پنبه از کرک‌های ظریف و نسبتاً سفید رنگی پوشیده شده. برگ های پنبه از روی شاخه ها به طور منظم ظاهر شده و روی هر شاخه معمولاً تعداد 8 برگ که به طور متناوب قرار گرفته‌اند وجود دارد و توسط دمبرگی به شاخه متصل شده اند رنگ برگ در اکثر نژادهای پنبه سبز و در بعضی دیگر سبز مایل به قرمز می‌باشد. حدود 8 تا 11 هفته پس از کشت بذر، گل‌ها ظاهر می‌شوند. دوران گل دهی نبات 45 تا 60 روز ادامه می‌یابد. کاسه گل مرکب از پنج کاسبرگ نامنظم به هم چسبیده و جام گل از پنج گلبرگ به رنگ های سفید، کرم مایل به سفید، زرد و صورتی تشکیل شده که گل‌ها پس از تلقیح در خاتمه روز تغییر رنگ داده و روز بعد قرمز رنگ می‌شوند. مادگی دارای 3 تا 5 برچه و پرچم‌ها حدود 10 عدد می‌باشند که گرده آن‌ها (پلن) زرد رنگ است و به شکل لوله‌ای مادگی را احاطه نموده اند و پس از رشد و نمو کافی به میوه تبدیل می گردند. گلبرگ ها در روز سوم پژمرده شده و می افتند. میوه پنبه که به قوزه یا کپسول پنبه معروف می‌باشد، در حقیقت تخمدان گیاه است که پس از تلقیح به سرعت رشد کرده و بزرگ می‌شود. قوزه ها پس از رشد کامل در انواع مختلف بین 2 تا 5 و گاهی اوقات 6 سانتیمتر طول داشته و به رنگ های سبز تا قرمز تغییر می‌نمایند. انتهای بعضی از قوزه ها کروی و در برخی نوکدار می‌باشد. همچنین روی سطح میوه در بعضی از نژادها تعدادی برجستگی وجود دارد. میوه یا قوزه ها معمولاً تخم مرغی شکل هستند و در بعضی از نژادها پس از آن که میوه رسید خود بخود باز شده و محتویات داخل میوه (الیاف) از آن تقریبا خارج می‌شود. در داخل میوه یا قوزه پنبه، الیاف و دانه‌های پنبه وجود دارند که دانه ها اصطلاحا تخم پنبه نامیده می‌شوند. مجموع الیاف و دانه‌های داخل هر قوزه را، وش می گویند. قوزه ها چند خانه ای ( 3 تا 5 ) هستند و در داخل هر خانه تعداد 3 تا 6 و حتی 9 عدد دانه وجود دارد که تعداد کل دانه در هر قوزه بین 9 تا 18 و حداکثر تا عدد 45 عدد می‌باشد.سطح خارجی دانه اغلب واریته ها از کرک‌های ریزی پوشیده شده که آن‌ها را لینتر یا fuzz می‌نامند، بعضی از واریته ها بدون لینتر و سطح دانه صاف می‌باشد که آن‌ها را اصطلاحا «دانه لخت می گویند و رنگ پوست دانه ها سیاه است.لینترها عموما" به رنگ سفید و گاهی به رنگ های خاکستری، سبز و یا قهوه‌ای و بین 5/0 تا 2 میلیمتر طول دارند.رنگ الیاف پنبه های اصلاح شده معمولاً" سفید است و در بعضی واریته ها به رنگ های مختلف دیده می‌شود، مانند lambertasakel که قهوه‌ای و یا واریته هندی “ coganadas” که قرمز حنائی است. طول الیاف از 15 تا 45 میلیمتر تغییر نموده و قطر آن‌ها بین 20 تا 30 میکرون می‌باشد.روی ساقه و دم برگ و میوه (بجز ریشه) اکثر واریته های پنبه (به استثنای پنبه گلاندلس) نقاط سیاهرنگ و یا غده هائی وجود دارد که اصطلاحا" گلاند glandes نام دارند.

 

[بلوری]

مبدا الیاف
الیاف پنبه که در داخل میوه یا کپسول قرار دارند از توسعه و رشد سلول های اپیدرم تخمدان به وجود آمده و تک سلولی می‌باشند و حدود 16 ساعت قبل از بازشدن گل‌ها، ابتدا در وسط شالاز Chalaz (بن) چند سلول اپیدرم بزرگ و تبدیل به یک سلول گردیده که تار پنبه (الیاف) را به وجود می‌آورند که رشد آن‌ها طولی است این الیاف به شکل مارپیچ به رشد طولی خود ادامه داده و تا 5 روز رشد می‌نمایند، سپس فعالیت آن‌ها کم و طول اصلی آن‌ها در مدت 20 روز تکمیل شده و بعدا شروع به کلفت شدن می‌نمایند، این عمل پس از 45 تا 50 روز به کلی پایان می‌یابد. سلول های اپیدرم داخل تخمدان که در روزهای اول ظاهر می‌شوند تبدیل به الیاف شده و پس از کامل شدن آن‌ها لینترها به وجود می‌آیند. (26)طبقه بندی پنبه

1- گروه دیپلوئید
این گروه دارای 13 کروموزوم (n=13) و به پنبه های دنیای قدیم یا آسیائی معروف هستند. سطح دانه آن‌ها پوشیده از کرک یا لینتر و ساقه و شاخه‌های فرعی آن‌ها نسبتاً نازک می‌باشد. ق. زه ها پس از رسیدن بخوبی باز نشده و تقریبا دیر رسند. طول الیاف آن‌ها کوتاه و بین 12 تا 24 میلیمتر است. کیفیت آن‌ها خوب نبوده، جنبه تجارتی و صادراتی ندارند و مقدار محصول آن‌ها نیز در هکتار کم می‌باشد. مهمترین پنبه های این گروه عبارتند از:الف – G - arboreum L .
شامل پنبه های دائمی است که ارتفاع بوته آن‌ها به 2 متر می‌رسد. برگ‌های آن‌ها 5 تا 7 برگچه ای و گل‌ها قرمز رنگ است. در هر خانه یا هر برچه کپسول آن‌ها تا 18 دانه وجود دارد. کیفیت الیاف آن‌ها نامرغوب و برای کاشت در مناطق گرمسیر جنوب شرقی آسیا و مشرق آفریقا مناسبند.ب- G . herbaceum L .
شامل پنبه های یک ساله می‌باشد که ارتفاع بوته آن‌ها حدود 5/1 متر و دارای برگ‌های چند برگچه ای است و برگ‌ها کم و بیش کرکدارند. گل‌ها زرد رنگ، قوزه ها نوک تیز و طول آن‌ها 2 تا 5/3 سانتیمتر است. کپسول یا قوزه ها 3 تا 4 برچه ای که در هر برچه تا 12 دانه وجود دارد و سطح دانه ها پوشیده از کرک می‌باشد. کیفیت محصول آن‌ها متوسط و مبدا آن‌ها از عربستان سعودی است. این پنبه برای کاشت در مناطق گرم آسیای مرکزی، مدیترانه و جنوب اروپا (اسپانیا) مناسب است. این پنبه اولین بار در کناره دریای سرخ کاشته شده و هنوز نیز در سودان وجود دارد. این پنبه از طریق عربستان به جنوب ایران وارد و در کناره خلیج فارس کشت و پنبه پرسیکوم از آن حاصل شده است.2- گروه تتراپلوئید یا گونه‌های آمریکائی
این گروه که به پنبه های دنیای جدید یا آمریکائی معروفند، دارای 26 کروموزوم (n = 26) می‌باشند. شاخ و برگ آن‌ها بزرگتر از گونه‌های آسیائی، ساقه ها قطورتر و قوزه آن‌ها در موقع رسیدن کاملاً باز می‌شود. طول الیافشان بلند و یک اندازه و بین 23 تا 33 میلیمتر است. مقدار محصول آن‌ها نیز در هکتار بیش از گونه‌های آسیائی می‌باشد.پنبه های آمریکائی به دو گروه تقسیم می‌شوند :

 

[بلوری]

گروه اول – گونه هائی که سطح دانه آن‌ها پوشیده از کرک یا لینتر می‌باشد، شامل :

الف – G . hirsutum L .
این پنبه از آپلند مشتق شده و شامل انواع یک ساله و دائمی می‌باشد. ارتفاع بوته های آن بین 60 تا 150 سانتیمتر است که گاهی به 2 متر می‌رسد. تعداد ساقه های زایشی آن‌ها کم و ساقه به رنگ سبز مایل به قهوه‌ای است، برگ‌ها اغلب 3 تا 5 برگچه ای و کرکدار، گل‌ها بزرگ به رنگ زرد روشن، کپسولها بزرگ و گرد و معمولاً 3 تا 4 برچه ایست که در هر برچه از 3 تا 11 بذر وجود دارد. دانه ها بزرگ و پوشیده از کرک می‌باشند. طول الیاف آن‌ها 25 تا 30 میلیمتر و کیفیت محصول آن‌ها خوب است. این پنبه به آسیا و آفریقا نیز گسترش پیدا کرده است.ب- G . religiosum
این پنبه دائمی است و سالهای زیاد در یک زمین باقی مانده و حصول تولید می‌نماید. دانه‌های آن قلوه ای شکل است.پ – G . peruvianum cav
ارتفاع بوته های آن به 3 متر می‌رسد. سطح دانه ها پوشیده از کرک و الیاف آن‌ها به رنگ تیره مایل به قهوه‌ای است. این پنبه مخصوص کاشت در پرو و باربادوس می‌باشد که سپس به آفریقا برده شده است.ت – G . mexicanum Todars
مرکز اصلی کشت آن در مکزیک بوده و از آپلند مشتق گردیده است.گروه دوم : گونه هائی که سطح دانها بدون کرک یا لینتر می‌باشند و عبارتند از 1- G . barbadense
شامل گروه بزرگی از پنبه های آمریکائی است که الیاف آن‌ها مرغوبتر از سایر انواع بوده و در صنعت نساجی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مبداء آن‌ها آمریکای مرکزی می‌باشد.این گروه شامل پنبه های یک ساله است که ارتفاع ساقه آن‌ها 5/2 تا 7/2 متر همراه با ساقه های رویشی قوی و بسیار منشعب می‌باشد. برگ‌ها معمولاً 3 تا 5 برگچه ای و بدون کرک، گل‌ها به رنگ زرد تیره است که در پایه گل‌ها نقاط قرمز یا بنفش رنگ وجود دارد. کپسول ها 5/3 تا 6 سانتیمتر است که معمولاً سه برچه ای می‌باشند و در هر برچ 5 تا 8 و گاهی بیشتر دانه وجود دارد. طول الیاف آن‌ها حدود 30 میلیمتر و گاهی بیشتر است. الیاف آن‌ها خیلی محکمتر از الیاف سایر پنبه ها بوده و در صنعت نساجی برای بافتن پارچه های نازک و ظریف به کار می روند، مقدار محصول آن‌ها نیز بیش از سایر انواع و کیفیت الیاف نیز بالاتر است. نژاد مهم این پنبه brasiliense می‌باشد که دائمی است و در نواحی استوائی آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و برزیل و به طور پراکنده در آفریقا و هند یافت می‌شود. اندازه کپسول ها حدود 3 سانتیمتر است که معمولاً سه برچه ای و دانه‌های آن قلوه ای شکل می‌باشد. سطح خارجی کپسول آن‌ها دارای برجستگی مختصری است که در داخل آن‌ها روغن ذخیره می‌گردد.2- G . vitifolium Lamk.
شامل پنبه های دائمی است که ارتفاع بوته آن‌ها حدود 4 تا 5 متر و مبدا آن‌ها از برزیل می‌باشد و در گویان نیز وجود دارد و در اغلب کشورهای آمریکای جنوبی پراکنده هستند

 

[بلوری]

خواص دارویی

1. طبع آن گرم و خشك است.2. دانه آن داراي ويتامينE مي‎باشد.3. بوئيدن شكوفه پنبه شادي‎آور است.4. ضماد شكوفه و برگ پنبه براي درمان آلرژي مفيد مي‎باشد.5. خوردن مغز دانه آن كه كمي بوداده شده باشد نرم كننده سينه است. (11)

 

[بلوری]

آفات

کرم خاردار پنبه Earias insulana

(Lep., Noctuidae)

این آفت نه تنها به گیاهان زراعی پنبه، کنف و بامیه حمله می‌کند بلکه به گیاهان قوزک یا شغال کنف، یا بنگ کنف یا کنف وحشی Hibiscus trionum، گاو پنبه یا شال پنبه سا شال کنف یا دیو کنف Abutilon aviennae، انواع ختمی (Althaea)، پنیرک یا توله Malva sp. از خانوادة Malvaceae یا پنیر کیان و همچنین به گیاه خرقوزک Carchorus olitoriusاز خانوادة Tiliaceae حمله کرده و خسارت می‌زند. کرم خاردار پنبه در ابتدای فصل که هنوز گل و قوزه های پنبه ظاهر نشده اند از جوانه انتهائی تغذیه و وارد ساقه می‌شود و تا چند سانتی متری انتهای ساقه که نرم و ترد است پیشروی می‌نماید و سبب خشکیدگی سر شاخه می‌شود. در بوته هائی که به این ترتیب مورد حمله قرار می گیرند، جوانه های جانبی از زیر قسمت جوانه انتهائی ظاهر شده و شاخه‌های جانبی را به وجود می‌آورند و بوته حالت پهن تری به خود می‌گیرد. اما پس از ظهور گل و غنچه ها و قوزه ها کرم خاردار به این اعضاء حمله کرده و آسیب وارد می‌کند. خسارت کرم خاردار پنبه از چند جنبه دارای اهمیت است. این آفت چون از بذر دانه تغذیه می‌کند سبب ضایعاتی قابل توجه به مزارع پنبه بذر می‌گردد. ثانیاً کرم خاردار به دنبال دستیابی به بذر دانه پنبه از الیاف حجره های درون قوزه عبور کرده و باعث قطع الیاف می‌گردد. همچنین فضولات لارو در روی الیاف محیط مساعدی برای رشد قارچهای دوده ای به وجود آورده و الیاف را کثیف و نامرغوب می‌نماید.اگر چنانچه گل و قوزه های جوان مورد حمله قرار گیرند ریزش کرده و چنانچه قوزه های رسیده مورد حمله قرار گیرند یا اینکه اصلاً باز نمی شوند و اگر باز شوند قسمتی از قوزه باز شده و قسمت خسارت دیده باز نشده و معمولاً قابل برداشت نمی باشد.زیست شناسی
زمستان را به صورت شفیره در داخل پیله می گذراند. در مناطق گرمسیری جنوب کشور در زمستان به تمام حالات تخم، لارو و شفیره مشاهده می‌شود. فعالیت نسل اول بیشتر روی میزبانهای وحشی و در نسلهای بعدی روی پنبه انجام می‌شود. بروز آفت در مزارع پنبه قبل از ظهور غنچه و گل مشاهده می‌شود و در این موقع پرواز آفت در جوانه انتهائی بوتة جوان پنبه تخم ریزی می‌کند. تخمها به صورت تک تک قرار داده می‌شود و تعداد تخم از 500-400 عدد برای هر حشره متغیر می‌باشد. لارو آفت پس از خروج از تخم داخل ساقه انتهائی شده و دالان کم عمقی به طول 3-2 سانتی متر می‌سازد. صدمات لارو آفت اغلب با صدمات لارو کرم قوزه اشتباه می‌گردد. گاهی لارو ساقه پنبه را سوراخ کرده و قست بالای شاخه را می خشکاند. در بوته های آفت زده فواصل بین شاخه‌های میوه دهنده در محل آفت زدگی کوتاه می گردند. پس از خاتمة نشو و نمای لاروی کرم خاردار از دالان خارج شده و در انتهای شاخه لای جوانه ها و برگ‌ها تبدیل به شفیره می‌شود و پس از مدتی پروانه خارج می‌گردد. در صورتی که بوته پنبه دارای گل و غنچه باشد تخمریزی پروانه روی اعضاء میوه دهنده و جوانه های انتهائی به خصوص روی براکته گل و غنچه مشاهده می‌شود. لارو آفت پس از خروج از تخم در جستجوی غنچه و قوزه مدت کوتاهی به حالت سرگردان به اطراف می‌رود و در این نسل و نسلهای بعد اعضاء میوه دهنده را مورد حمله قرار می‌دهد. در اواخر تابستان و اوایل پائیز که بوته مجدداً شاخه‌های جوانتری می‌دهد لارو آفت گاهی از جوانه انتهائی تغذیه و رأس شاخه جوان را سوراخ کرده و به داخل ساقه می‌رود. کرم خاردار پنج سن لاروی داشته و چهار نوبت پوست عوض می‌کند. لاروهای سنین 3-1 معمولاً‌با استفاده از ترشحات آب دهان که در مجاورت هوا تبدیل به تار می‌شود.در موقع ضرورت از محل استقرار آویزان شده و از شاخه ای به شاخه دیگر نقل مکان می‌نمایند. در شرایط مناسب یک عدد لارو ممکن است چند عدد غنچه و یا 4-2 قوزه جوان را مورد حمله قرار دهد. سوراخ دخولی لارو در جوانه ها اغلب یک عدد و در قوزه ممکن است 4-2 عدد باشد.لارو کرم خاردار پس از خاتمه نشو و نما از محل تغذیه بیرون آمده و روی جوانه انتهائی اطراف کاسبرگ سطح قوزه، اطراف براکته متصل به دم قوزه روی شاخه، داخل قوزه های باز شده، لای برگهائی که روی زمین ریخته اند و گاهی در سطح خاک در داخل پیله ای تبدیل به شفیره می‌شوند. مدت نشو و نمای یک نسل آفت در تابستان حدود یک ماه، در بهار و پائیز به طور متوسط 60-50 روز و در زمستان 4 ماه به طول می انجامد. در خوزستان 8-7 نسل، در گرگان و مازندران 8-6 نسل و در خراسان 6 نسل در سال دارد.روش‌هایکنترل:
کنترل زراعی
1-تاریخ کاشت: کاشت زودتر پنبه و برداشت زودتر آن در پائیز اغلب سبب می‌شود که در موقع ظهور آفت گیاه بتواند خسارت را تحمل نماید.2-زیر خاک نمودن بقایای پنبه با شخم عمیق پائیزه.3-دفع علف‌های هرز و میزبانان آفت در اطراف مزرعه.کنترل شیمیایی
1. کارباریل (سوین) WP85% و 3 کیلوگرم در هکتار 2- 1 نوبت 2. آزینفوس متیل (گوزاتیون) EC20%و 5 لیتر در هکتار.

 

[بلوری]

کرم قوزه پنبهHelicoverpa armigera(هلیوتیس) Cotton boll worm

(Lep.: Noctuidae)

یکی از آفات مهم پنبه، توتون، گوجه فرنگی، یونجه، خشخاش، کنف، شبدر، ذرت، نخود، کنجد، بادمجان، سویا، لوبیا، ذرت خوشه‌ای، کدو و شاهدانه می‌باشد. بسیار پلی فاژ بوده و در دنیا بیش از 70 گونه میزبان برای آن گزارش شده است. لاروهای این آفت از برگ‌های جوان، قوزه (کرم قوزه پنبه-کرم قوزه گلرنگ)، بلال، میوه (کرم میوه گوجه فرنگی)، غلاف بذر (کرم پیله خوار نخود) گیاهان میزبان خود تغذیه می‌کند. در مزارع گیاهان میزبان گونه‌های دیگر نظیر H. Peltigera و H.viriplace نیز دیده می‌شوند.

زیست شناسی

زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک به عمق 8- 5 سانتی متری به سر می برد. خروج پروانه ها در بهار بسته به درجه حرارت از اواسط فروردین ماه شروع می‌شود و حشره ماده پس از جفت گیری تخمهای خود را به صورت انفرادی روی دو طرف برگ‌ها، ساقه ها، دم برگ و برگچه های میزبان می‌گذارد. در شرایط مساعد 5-3 روز بعد تخمهای تفریخ شده و لاروها در همان محل شروع به تغذیه می‌کنند. نشو و نمای نسل اول آفت در نخود، گوجه فرنگی زودرس، یونجه و برخی علف‌های هرز و به ندرت در پنبه های زود کاشت مشاهده می‌شود. زیان آفت در پنبه کاریها از نسل دوم به بعد مشهود و خسارت آن در نسل سوم شدید است. پروانه ها بوته های پنبه را که دارای گل هستند برای تخم گذاری ترجیح می دهند و لاروهای جوان پس از خروج از تخم ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه نموده و رگبرگ را باقی می گذارند. سپس به غنچه، گل و قوزه حمله کرده و با سوراخ کردن قوزه ها و ورود به داخل آن‌ها از الیاف پنبه تغذیه می‌نمایند. دورة لاروی حدود 3 هفته به طول می انجامد و دارای 6 سن لاروی است. سپس در داخل خاک تبدیل به شفیره می‌شود. دورة شفیرگی حدود 12-8 روز به طول می انجامد. طول دورة یک نسل حدود 44-38 روز نوسان دارد. دارای 4-3 نسل در سال بوده و در مناطق گرمسیر تا 5 نسل در سال دارد. روش‌هایکنترل:زراعی:1-شخم عمیق بلافاصله پس از برداشت محصول. 2-یخ آب زمستانه. 3- زنبور پارازتیوئید تخم تریکو گراما Trichogramma rhenana، Trichogramma pintoi4- زنبور پارازتیوئید لارو Habrobracon hebetor از Braconidae.شیمیایی1. تیودیکارپ (لاروین) DF80%و 1- 0.75 کیلوگرم در هکتار 1 نوبت2. کارباریل (سوین) WP85%و 3 کیلوگرم در هکتار3. اندوسولفان (تیودان) EC35% و 3 لیتر در هکتار4. ایندوکساکارب (آوانت) SC15%و 250 سی سی- 200 در هکتار5. فن پروپاترین EC10%و 1 لیتر در هکتار





کرم برگخوار پنبه یا پرودیناSpodoptera littoralis

(Lep.,Noctuidae(

یکی از آفات پلی فاژ بوده که به گیاهان مختلفی نظیر پنبه، چغندرقند، گوجه فرنگی، نخود، پیاز، بادمجان، هویج، برنج، ذرت، یونجه، شبدر، لوبیا، جعفری، اسفناج، تربچه و… خسارت می‌زند. لاروهای سنین اولیه آفت به طور دسته جمعی از پارانشیم برگ‌ها تغذیه کرده و برگ‌ها را مشبک می سازند و به تدریج که لاروها بزرگتر می‌شوند دامنه فعالیت آن‌ها گسترش یافته تمام سطح برگ‌ها را به استثنای رگبرگ اصلی خورده و به سایر اندامهای گیاه میزبان نیز حمله ور می‌شوند. زیست شناسی

زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک به سر می برد. با مساعد شدن شرایط آب و هوا در فروردین ماه پروانه ها ظاهر و پس از تغذیه از گرده و شیره گل‌ها جفت گیری و تخمریزی می‌نمایند. محل تخمریزی پشت برگ‌ها بوده و حشره تخمهای خود را به صورت دسته ای در دستجات 250 تا 500 عددی در پشت برگ‌ها قرار داده و روی آن‌ها را با ماده چسبناک و کرک‌های انتهای شکم خود می‌پوشاند. دورة جنینی 12-3 روز، سپس لاروها خارج و شروع به تغذیه می‌نمایند. دارای 6 سن لاروی بوده و طول دوران لاروی در فصول گرم 20-15 روز و در پائیز تا دو ماه به طول می انجامد. لاروهای کامل در داخل خاک پیله خاکی ساخته و در داخل آن تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی حدود 18-8 روز به طول می انجامد. دورة یک نسل آن در فصول گرم 45-32 روز و در فصول معتدل 65-50 روز است. ممکن است تا 5 نسل در سال داشته باشد. روش‌هایکنترل:
1. در صورت شدت آفت اتریمفوس (اکامت) به نسبت 2 لیتر در هکتار استفاده شود. 2. مونوکرتوفوس (نواکرون) SL40%و 2 لیتر3. دلتامترین (دسیس) EC25% و 750 سی سی

کرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella

(Lep., Gelechiidae)
Pink cottonboll worm
این حشره اولین بار از هندوستان گزارش گردیده و در سایر کشورهای همجوار مانند پاکستان و افغانستان انتشار دارد. این آفت در نواحی جنوبی کشور (سیستان و بلوچستان) احتمالاً وجود دارد ولی گزارش دقیقی از آن در دسترس نیست.

زیست شناسی

زمستان را به صورت لارو سن آخر در داخل بذر به صورت دیاپوز بسر می برد. برخی اوقات زمستانرا در زیر خاک می گذراند. گاهی اوقات لارو تا 2.5 سال در داخل بذر به صورت وقفه بسر می برد. در شرایط مساعد به شفیره و حشره کامل تبدیل می‌شود. انتشار این آفت بیشتر از طریق حمل بذرهای پنبه از کشوری به کشور دیگر صورت می‌گیرد. حشره ماده پس از جفت گیری تخمهای خود را به صورت دسته ای یا منفرد روی گیاهان خانوادة پنیرکیان Malva Ceae و مخصوصاً‌روی قوزه جوان قرار می‌دهد. 6-4 روز بعد لاروهای جوان بیرون آمده و از رگبرگها و قسمت‌های داخلی قوزه و مغز پنبه دانه تغذیه می‌کنند. سه الی چهار هفته بعد رشد لارو کامل شده و مجدداً تبدیل به شفیره و پروانه می‌گردد. ممکن است تا چندین نسل در سال داشته باشد.
روش‌هایکنترل:رعایت موارد قرنطینه ای و اقدامات جدی برای جلوگیری از ورود بذر پنبه از کشورهای آلود

مگس سفید یا عسلک پنبهTabaciBemisia​

Aleyrodiadae))​

Aleyrodiadae در لاتین به معنای آرد مانند می‌باشد. از نظر میزبان دامنه وسیعی از گیاهان زراعی، باغی، علف‌های هرز و گیاهان زینتی را مورد حمله قرار می‌دهد. در دنیا اینحشره از روی 507 میزبان گیاهی که به 74 خانواده تعلق دارند گزارش گردیده است. بیشترین تعداد میزبانها به ترتیب در خانوادة Leguminoseae، Compositae، Malvaceae، Solanaceae،Euphorbiaceae قرار دارد. در بین گیاهان زراعی، پنبه، گوجه فرنگی، کنجد، کنف، آفتابگردان اهمیت بیشتری دارد.
زیست شناسی

زمستان را به صورت مراحل مختلف رشدی از تخم، پوره تا حشره کامل می گذراند. طول دوران رشدبستگی به درجه حرارت محیط دارد. طول یک نسل در حدود 15 روز طول می‌کشد و ممکن است تا 15 نسل در سال داشته باشد. پوره‌ها و حشرات کامل این آفت قطعات دهانی خود را در بافتهای زیر برگ فرو برده و از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند و به طور مستقیم و غیر مستقیم موجب زیان اقتصادی می گردند. خسارت مستقیم آن‌ها از طریق تغذیه از شیره گیاهی و ضعف شدید بوته ها و همچنین آلوده کردن برگ‌ها و سایر اندامهای گیاهی با عسلک و رشد قارچ دوده و جلوگیری از عمل فتوسنتز می‌باشد و خسارت غیر مستقیم آن انتقال بیش از 19 بیماری ویروسی بر روی 50 گونه میزبان است که توسط حشره کامل صورت می‌گیرد.
روش‌هایکنترل:
1-دشمنان طبیعی
الف-زنبور پارازتیوئید
Eretmocerus mundus
Encarsia formusa
Encarsia lutea
(Hym.,Aphelinidae)
ب: شکارچی ها
Chryspoerla carnea (Neu.: Chrysopidae(
Clitostethus arcuatus (Col.: Coccinellidae) اختصاصاً روی مگس سفید

Coccinella septempunctata​

Exochomusnigripennis
Hippodamia variegata​

2-از بین بردن بقایای مزارع پنبه و سوزانیدن آن‌ها بلافاصله بعد از برداشت محصول.3-دور کاشتن زراعت پنبه از جالیز یا آفتابگردان و رعایت فاصله کافی.4-تبدیل روش‌های کرتی به خطی.5-کاشت واریته های مقاوم.6-از بین بردن علف‌های هرز.7-در صورت امکان در اواخر فصل کاشت کود اوره به زمین ندهیم.ج- کنترل شیمیایی1. پیریمیفوس متیل (اکتلیک) EC50% و 1.5 لیتر2. آمیتراز (مایتاوک) EC20% و 3 لیتر3. پیری پروکسی فن (آدمیرال) EC10% و 0.75 لیتر4. بوپروفزین (آپلاود) و 1.25 SC40% لیترکنه دو نقطه ای کنه تار عنکبوتی پنبه Tetranychus urticae

(Acari: Tetranychidae)
Two spotted mite
این کنه بسیار پلی فاژ بوده و بیش از 150 گونه گیاه مانند لوبیا، باقیا، شبدر، یونجه، پنبه، گیاهان زینتی، گیاهان خانوادة Cucurbitaceae، Cruciferae، Solanaceae و یره را مورد حمله قرار می‌دهد. این کنه با تنیدن تار سطح برگ‌های میزبان را همراه با قشری مانند گرد و خاک می‌پوشاند. مخصوصاً در کشت های زیر پلاستیک و گلخانه ای گیاهان جالیزی این تارها روی گیاهان، زیاد دیده می‌شود. علایم خسارت این کنه ممکن است به صورت لکه‌های خاکستری یا زرد، در متن سبز برگ‌ها مشاهده شود. گاهی برگ‌ها در اثر از دست دادن شیره گیاهی حول دم برگ اصلی خمیده می‌شوند.زیست شناسی

این کنه زمستان را به صورت ماده بالغ بارور در زیر پوست درختان میوه، بوته ها و گاهی داخل خاک، زیر کاه و کلش و برگ‌های افتاده به حالت دیاپوز می گذارند. کنه های زمستانی قرمز آجری هستند. در اوایل بهار روی علف‌های هرز تخمریزی می‌کنند. سپس گیاهان زراعی، زینتی و سبزی و جالیزی را مورد حمله قرار می دهند. هر کنه ماده 80-40 عدد تخم می‌گذارد. تخمها بسته به درجه حرارت پس از 15-12 روز تفریخ شده و پوره‌های کنه خارج می‌شوند و پس از سه نوبت پوست عوض کردن کامل می گردند. دورة زندگی یک نسل کامل کنه 22-15 روز طول می‌کشد و چندین نسل در سال دارد. سیکل زندگی آن مشابه سایر کنه های Tetranychidae می‌باشد.
روش‌هایکنترل:
1- رعایت اصول به زراعی و از بین بردن علف‌های هرز.2- پروپارژیت (اومایت) EC57% و 1.5 لیتر درهکتار3- تترادیفون (تدیون) EC 7.52% و 4 لیتر4- آمیتراز (مایتاک) EC20%و 3 لیتر5- فن پروپاترین EC10% و 1 لیتر

 

[بلوری]

تریپس توتونThrips tabaci

Family: Thripidae
گونه ای پلی فاژ بوده که به گیاهان مختلفی نظیر توتون، پنبه، لوبیا، چغندرقند، گوجه فرنگی، سیب زمینی، نخود و انواع کدوئیان خسارت می‌زند. این حشره در گیاه پنبه به جوانه ها، برگ‌ها و قوزه های نورس بوته حمله نموده و در اطراف رگبرگ‌های زیر برگ لکه‌های فرو رفته براقی ایجاد می‌کند که به تدریج به رنگ نقره ای در می‌آیند. در اثر حمله آفت رشد بوته کم شده و علاوه بر به تعویق افتادن برداشت مقدار محصول پنبه نیز تقلیل می‌یابد. راستة Thysanoptera به دو زیر راسته تقسیم می‌شود که خصوصیات هر دو زیر راسته و تفاوتهای مرفولوژیکی و بیولوژیکی آن‌ها در بخش اول در تریپس گندم مفصلاً‌شرح داده شده است.
زیست شناسی

زمستان را به صورت حشره کامل و پوره روی گیاهان و علف‌های هرز و زیر کلوخه ها و شکافهای زمین بسر می برد. حشرات کامل ماده پس از خروج از اماکن زمستانه ابتدا 3-2 روز تغذیه و سپس تخمگذاری می‌کنند. حشرات ماده به صورت بکرزائی تولید مثل می‌کنند و تخمها را به صورت انفرادی در زیر اپیدرم برگ قرار می‌دهد. طول دوران یک نسل بین 26-16 روز متغیر است و تا 10 نسل ممکن است ایجاد کند.
روش‌هایکنترل:
1- از بین بردن علف‌های هرز مزارع وضد عفونی بذور با سم گاچو.
2- سم متاسیستوکس در هنگام بروز مشکل می‌توان استفاده کرد
سن سبز پنبه Nezara viridula

Hem., Pentatomidae
این سن به گل، جوانه ها، قوزه های پنبه و شاخه‌های جوان حمله می‌نماید و از شیره گیاهی می مکند. تخمهای پنبه نارس مانده و ممکن است وزن آن‌ها تا 45 درصد کاهش یابد. الیاف پنبه نیز نارس مانده و دوام خود را از دست می‌دهد و نازک می‌ماند. الیاف پنبه در نقاطی که حشره نیش می‌زند تغییر رنگ می‌دهد و زرد قهوه‌ای می‌شود. زمستان را به صورت حشره کامل زیر بوته ها و کلوخه های خاک بسر می برد. دورة تکاملی آن حدود 56 روز است و ممکن است تا 4 نسل در سال داشته باشد.
سنک تخم پنبهOxycarenus hyalipennis

Hem: Lygaeidae

حشره کامل و لارو آفت از بذور رسیدة پنبه و سایر گیاهاان Malvaceae تغذیه نموده و به هیچ وجه صدمه ای به الیاف پنبه وارد نمی سازند. سنگ شیرة‌کوتیلدون بذر را مکیده و بذور صدمه دیده. قوة نامیة‌خود را از دست می دهند.
زیست شناسی

زمستان را به صورت حشره کامل روی علف‌های هرز خانوادة Malvaceae مانند ختمی می گذراند. در بهار شروع به فعالیت نموده و پس از اینکه بوته های پنبه رشد کردند به مزارع پنبه مهاجرت می‌نمایند. حشرات ماده پس از جفت گیری با نر، تخمهای خود را روی قوزه های باز شده روی الیاف پنبه قرار می دهند. تخم ها در حرارت 35-30 درجه ظرف مدت 4 روز و حرارت 6/14 درجه سانتی گراد 43 روز بعد تفریخ می شند. دارای 5 سن پوره‌گی، دورة‌پورگی در نسل تابستانه حدود سه هفته و در نسل پائیزة 6 هفته می‌باشد. این سنک 4-3 نسل در سال دارد.
روش‌هایکنترل:​

1-قوزه ها و محصول پنبه هر چه زودتر برداشت و جمع آوری شود که حشره موفق به تخمریزی روی آن‌ها نشود. مبارزه شیمیایی علیه سایر آفات در کنترل سنکها موثر است.
شته پنبهAphis gossypi
(Hom., Aphididae)
شته پنبه پلی فاژ بوده و مانند دیگر شته‌ها با مکیدن شیره گیاهی باعث پیچیدن برگ‌ها و عدم رشد سر شاخه ها می گردند. به علاوه عسلک فراوان حاصله از آن روی گیاهان را پوشانده که قارچهای ساپروفیت روی آن رشد کرده و باعث فوماژین می‌شوند. ناقل حدود 70 نوع بیماری‌های ویروسی در گیاهان می باشد که مهمترین آن ها عبارتند از:Bean Common mosaicBean yellow mosaic-Beet
mosaic-Cucumber mosaic
برای این شته 70 گونه میزبان گزارش شده است. در ایران مرحوم افشار آن را جزء آفات پنبه، جالیز، سبزی ها و گیاهان صنعتی و علوفهی ای گزارش کرده و دواچی و تقی زاده آن را به عنوان آفات مرکبات و فرح بخش این آفت را روی گوجه فرنگی، خربزه، هندوانه، خیار و… گزارش کرده است.
زیست شناسی

در مناطق گرمسیر سیکل زندگی آن Anholocyclic بوده و در مناطق سردسیر به صورت Holocyclic می‌باشد. در شرایط عادی طول عمر یک شته از بدو تولد تا مرگ، یک ماه طول می‌کشد. در مناطق گرمسیر تا 59 نسل آن شمارش شده است.
کنترل شیمیایی انواع شته های پنبه

1- مونوکرتوفوس (نواکرون) SL40%یک لیتر 2-1 نوبت
2- ایمیداکلوپراید (کونفیدور) SC 35%و 250 سی سی درهکتار
3- متاسیستوکس EC25% و 1 لیتر
4- پی متروزین (چس) WP 25% و 1 کیلوگرم در هکتار. (24)
کک پنبهPodagricafuscicornis

مورفولوژي

حشره ي کامل سوسک کوچکي است به طول 5-3 ميليمتر پشت سينه اول از نقاط مدور نامنظمي پوشيده شده و در طرفين ضلع عقبي پشت سينه اول دو شيارطولي کوتاه وجود دارد. پاها به رنگ حنايي و ران پاي عقبي بسيار قوي است.
بيولوژي: تغذيه اين حشرات بيشتر از سطح زيرين برگ است، معمولاً از اپيدرم زيرين و پارانشيم تغذيه کرده و اپيدرم رويي را باقي می‌گذارد. اين حشره علاوه بر پنبه به کنف و ديگر گياهان خانواده پنيرک حمله می‌کند. در پنبه از برگ و کاسبرگ مي خورد. اغلب صدمه روي برگ هاي مسن تر بوته می‌باشد. اين آفت زمستان را به صورت حشره ي کامل در پناهگاه هاي مختلف و يا به حالت لارو در ريشه علف هاي هرز مانندپنيرک وختمي به سر مي برد. تخمريزي حشرات ماده به صورت انفرادي در داخل خاک و پاي طوقه می‌باشد.
روش‌هایکنترل:
خسارت اين آفت در ايران فعلاً کم است ولي در صورت شدت می‌توان از سموم حشره کشي که عليه ساير آفات پنبه مانند کرم قوزه بکار می‌رود، براي اين آفت نيز مورد استفاده قرار داد. (3)

 

[بلوری]

بیماری‌های پنبهCatton Diseases

پنبه از محصولات اقتصادی و مهم است که در هند، چین، پاکستان، ایران، مصر، آفریقای شمالی، آمریکا و بخصوص در مناطق گرم کشت می‌شود ولی این گیاه صنعتی در اروپا کشت نمی شود. از پنبه به عنوان مصارف الیاف، دانه برای استخراج روغن و از تفاله آن جهت مصرف دام می‌شود. تفاله دانه پنبه دارای ماده ای فنلی به gossypol است که برای دامهای غیرنشخوار کننده مسمومیت ایجاد می‌کند.
مرگ گیاهچه پنبهDamping – off

مرگ گیاهچه از بیماری‌های Seedling است که به طوقه و ریشه هم خسارت می‌زند و علائم بستگی به قارچ عامل بیماری یا باکتری دارد. عوامل زیر بعنوان مرگ گیاهچه پنبه گزارش شده است :
Rhizoctonia solai -1
Pythium spp.-2
Thielaviopsis basicol-3 در ایران گزارش نشده است (از قارچهای ناقص)
Xanthomonas campestris pv. malvacearum.(Pathological variety) -4

روش‌هایکنترل:
در پنبه مرغوبیت و سلامت بذر خوب از اهمیت خاصی برخوردار است چون پوسته خارجی بذر مرغوب در موقع جوانه زنی مقاومت بیشتری به بیماری‌ها دارند. اگر بذر سالم و قوی باشد و قوه نامیه خوبی نیز داشته باشد، گیاه سالم و قوی تولید می‌کند. از آنجائیکه بذور گیاهان روغنی سریع خراب می‌شوند و در شرایط انباری زودتر نامرغوب می‌شوند خیلی باید مواظب بود، برای تهیه بذر سالم سه عمل باید انجام شود :
1- بذر باید از گیاه سالم گرفته شود.
2- بذر باید در انبار به طور صحیح نگهداری شود.
3- بذور ضدعفونی شوند.


پژمردگی ورتیسلیومی پنبهVerticillium wilt

پژمردگی ورتیسلیومی از بیماری‌های مهم پنبه در شمال ایران خصوصاً گرگان می‌باشد و از اصفهان، فارس، خراسان، لرستان، دزفول و آذربایجان گزارش شده است. از بیماری‌های مهم در آمریکا است که در سال حدود 84 میلیون دلار خسارت می‌زند و میزان در شوروی در حدود 10-8% است اما در مصر، در اطراف رود نیل که منطقه پنبه کاری مصر است به دلیل استفاده از پنبه Gossypium barbadense که مقاوم به ورتیسلیوم است مشکلی وجود ندارد.
علائم بیماری
علائم پژمردگی ورتیسلیومی را باید در اوایل فصل در مزرعه پنبه دید و حدود 5/1-1 ماه پس از کشت ظاهر می‌شود، ظاهر شدن علائم دیرتر یا زودتر در مزرعه بستگی به :
1- حساسیت رقم
2- میزان تراکم و جمعیت قارچ در خاک
3- حرارت خاک و گیاه و محیط
4- نژاد قارچ دارد.
از میان عوامل فوق حساسیت رقم و تراکم قارچ در خاک خیلی مهم است، هر چه قارچ بیشتر باشد و میزبان حساس تر، مسلماً خسارت نیز بالاتر خواهد رفت، درجه حرارت هم به هر چه زودتر ظاهر شدن علائم بیماری کمک می‌کند. علائم در اثر دو نژاد ss-4 (نژاد معمولی) و نژاد T.1 (نژاد برگ ریز) متفاوت است. نژاد ss-4 در ایران بیماریزا است و علائم آن عبارت است از:
برگ‌های بوته آلوده شروع به خشک شدن و پژمردگی می‌کند و حالت V شکل روی برگ به خود می‌گیرد. برگ آبکشیده، خشک و زرد می‌شود یعنی روی برگ ابتدا زرد یا سبز آب سوخته و سپس نکروز می‌شود و این حالت را V-shape wilting گویند که به تدریج گیاه را نکروز می‌کند و باعث مرگ می‌شود. علامت دیگر مثل سایر پژمردگی های آوندی، قهوه‌ای شدن مغز ساقه، (آوند چوبی) است که قارچ تا عمق ساقه پیش می‌رود. ریزش قوزه ها در ss-4 وجود ندارد.
علائم نژاد T.1
علائم T.1 ریزش برگ است و حالت V شکل روی برگ دیده نمی شود، در حالیکه گیاه در حال رشد سریع و رویش خوبی است یکباره دم برگ یکی از برگ‌های انتهائی به طرف پایین خم می‌شود (Epinasty) و یا حتی بدون حالت اپی ناستی یعنی لایه جدا کننده روی دم برگ تشکیل می‌شود و در اثر موادی چون اتیلن باعث می‌شود که برگ سبز به صورت اشاره ای بریزد. حتی برگ‌های کوچک انتهایی هم با یک اشاره ضعیف می ریزند. ریزش قوزه هم دیده می‌شود و فقط ساقه به صورت لخت باقی می‌ماند و در بعضی ساقه اصلی مرده و شروع به پنجه زنی و تولید شاخه‌های پاجوش می‌کنند و دیگر محصول نمی دهد. بروز علائم T.1 در حرارت بالاتر معمولاً نزدیکی گل‌دهی پنبه ظاهر می‌شود.
عامل بیماری
عامل بیماری دو گونه از قارچ Verticillium به نام‌های V. alboatrum و V. dahliae م است. کنیدیفورها حالت فراهم Verticillate دارند. کنیدیها تک سلولی و گرد و مجتمع درون یک حباب یا قطره مانند هستند و روی ریسه ها میکرواسکلروتها فراوان تشکیل می‌شوند البته داشتن میکرواسکروشیا روی ریسه ها را به گونه V. dahliaeو وجوه ریسه های قطور تیره رنگ را به گونه V. albo-atrum نسبت می دهند. برخی هم این دو گونه را یک گونه اکولوژیکی می‌دانند که V. dahliae در نقاط گرمسیر مثل آمریکای جنوبی و آسیا گسترش دارد ولی V. albo-atrum در نقاط سردسیر مانند آمریکای شمالی و غیره وجود دارد و در بعضی شرایط آب و هوائی هر دو گونه هستند اما در ایران همیشه قارچ اسکلروت دار (V. dahliae) جدا شده است.
بیماری اصولاً در حرارت معتدل وجود دارد و شدید است و در حرارتهای بالا c28[SUP]0[/SUP]-26 شدت بیماری کمتر است. از نظر آزمایشگاهی این دو نژاد ورتیسلیوم اُپتیمم حرارتی متفاوتی دارند. در ss-4 حرارت اُپتیمم در محیط کشت حدود c24[SUP]0[/SUP] و در T-1 حدود c27[SUP]0[/SUP] است. بنابراین اگر میکرواسکلروت قارچ ورتسلیوم از نژاد شدید T-1 را در حرارت بالا به گیاه تلقیح کنیم علائم ss-4 را نشان می‌دهد و علائم خفیف تر از T-1 است. عامل بیماری زمستان را به صورت میکرواسکلروت و یا به صورت ریسه های تیره در بافت آلوده و یا در خاک در نزدیک بافت آلوده به سر می برد، گیاه باید حتماً وجود داشته باشد بنابراین هر دو فرم در خاک و بدون گیاه می میرند. تعدادی از علف‌های هرز واسط یا ناقل قارچ هستند. وقتی که هم ریشه گیاه و هم قارچ (ریسه تیره یا میکرواسکلروت) در خاک باهم باشند ترشحات ریشه باعث جوانه زنی قارچ می‌شود و تولید هیف های کوچک می‌کند، سپس از طریق ریشه های فرعی وارد ریشه و ساقه می‌شود و بعد به دو طریق زیر تکثیر می‌یابد.
1- تکثیر توسط کنیدیها به وسیله حرکت آب در آوندها، البته در این راه (آوند چوبی) بصورت عرضی مانع عبور کنیدیها به طرف بالای گیاه می‌شوند و یا سلولهای پارانشیمی اطراف آوندها، کنیدیها را می گیرند و یا ممکن است هیچکدام اثری نداشته و کنیدی و ریسه قارچ منتقل شوند. عمل حرکت و کشیده شدن سلولهای پارانشیم اطراف غربالهای Vein آوند چوبی در جهت ممانعت از ورود و عبور مواد زائد در گیاه را عمل Tylosis گویند. سلولهای پارانشیم در اثر ترشحات سمی Toxin مربوط به قارچ تحریک می‌شود و عمل Tylosis صورت می‌گیرد که باعث عدم عبور آب هم می‌شود و گیاه پژمرده می‌شود (این عمل در مورد فوزاریوم و سایر پژمردگیهای آوندی هم هست) البته این پژمردگی برگ‌ها به دو دولیل Toxin و نرسیدن آب صورت می‌گیرد.
2- رشد میسلیوم و حرکت آن به طرف بالای ساقه. به طور کلی فعالیت قارچ در مناطق خنک تر با خاک مرطوب خیلی بیشتر است تا در حرارت زیاد و خاک خشک.
CrossProtection دونژاد T-1 و ss-4
حفاظت تعادلی عبارت است از اثر محافظتی و مصونیت مثل واکسیناسیون. برای کنترل نژاد T-1، نژاد ss-4 را به گیاهی که به ss-4 مقاوم یا متحمل است ولی به T-1 حساس تر است می زنیم تا علائم ss-4 ظاهر شود بنابراین مثل حالت واکسیناسیون بیماری را در گیاه داریم ولی بسیار خفیف تر است. (در مورد ویروسهایی چون ترسیتزای مرکبات در آمریکای جنوبی راه مبارزه خوبی است).

 

[بلوری]

روش‌هایکنترل:
استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل ـ تناوب زراعی درازمدت 4-2 ساله با غلات که میزبان قارچ نیستند تا جمعیت اسکلروت در خاک پایین آید ـ تناوب با برنج در صورت امکان (باعث خفگی اسکلروتها می‌شود ـ آبیاری مناسب در مواقع گرم روز انجام شود ـ کمبود پتاس باعث شدت بیماری می‌شود، چون پتاس قدرس عبور آب و جذب در گیاه را بیشتر می‌کند ـ کشت پنبه روی خط یا روی پشته بهتر است چون حرارت خاک بیشتر است ـ استفاده از کودهای ازته باید با احتیاط باشد و به صورت اوره و سولفات آمونیم باشد چون نیترات شدت بیماری را افزایش می‌دهد ـ افزایش تعداد گیاه در هکتار باعث زودرسی و فرار از بیماری خواهد شد ـ شخم عمیق پس از برداشت Soilsolarization به وسیله پلاستیک سیاه و بالا بردن حرارت خاک ـ تدخین خاک به وسیله متیل بروماید.

پوسیدگی طوقه پنبهCrown Rot

این بیماری اولین بار از ازبکستان روی رقم محلی بخارا گزارش شده است و هم اکنون به علت استفاده از ارقام مقاوم و پرمحصول دیگر چندان مهم نیست. عامل پوسیدگی طوقه در سواحل جنوبی دریای خزر از روی کنف هم به عنوان عامل پوسیدگی ریشه و طوقه کنف نیز گزارش نشده است و روی پنبه اولین بار در سال 1365 از مزارع پنبه سمنان روی رقم بومی گزارش شده است.
علائم روی بوته های آلوده در ناحیه طوقه به صورت قهوه‌ای شدن تا سیاه شدگی است و پوست قسمت بیمار کاملاً از بین می‌رود و در نهایت گیاه می‌میرد.
عامل بیماری قارچ Fusarium buharicum است.





پوسیدگی ذغالی پنبهcharcoal Rot

این بیماری از سال 1368 در شرایط آب و هوائی گرم و خشک منطقه گرگان و دشت، روی ارقام ساحل ـ اکرا و ارقام بومی با درصد نسبتاً بالائی دیده نشده است. تراکم بوته های بیمار در مزارعی که هر ساله پنبه کشت کرده اند و دچار کم آبی باشند بیشتر دیده می‌شود. کشت بافت از بوته های خشکیده که در روی آن‌ها اسکلروتهای سیاه رنگ قارچ هم دیده می‌شود، صورت می‌گیرد.
عامل بیماری قارچ Macrophomina phaseolinaاز قارچهای پیکنیددار است.
پژمردگی فوزاریومی Fusarium wilt
این بیماری در استانهای اصفهان، خراسان و فارس وجود دارد و احتمالاً در سایر نقاط پنبه کار کشور هم هست ولی در شمال پژمردگی و رتیسلیومی وجود دارد و فوزاریوم گزارش نشده است. این بیماری در خاکهای شنی و خشک که در آن‌ها نماتد مولدگره فعال است شدیدتر است.
علائم بیماری
برگ‌های گیاهان جوان زرد می‌شود و دچار پژمردگی می‌شوند و بر اثر ریزش برگ‌ها شاخه لخت می‌شود و گاهی نیز مانند مرگ و میر گیاهچه گیاه جوان می افتد. به طور کلی فوزاریوم، تولید پژمردگی آوندی در گیاه جوان و گیاهچه نمی‌کند بلکه اغلب در سنین بالای گیاه بخصوص در هنگام گل‌دهی که حالت فشار و استرس ناگهانی بر گیاه وارد می‌شود (حالت فیزیولوژیکی است). برخلاف پژمردگی و رتیسلیومی که در پنبه علائم زردی تولید نمی‌کند یا کمتر است، در اثر فوزاریوم زردی زیاد است و بخصوص حاشیه برگ‌ها حالت پژمردگی به خود می‌گیرد و بعد به تمام برگ می‌رسد و احتمالاً ریزش برگ نیز خواهیم داشت. البته برخلاف ورتیسلیوم در اینجا علامت V شکل تشکیل نخواهد شد. کم رشدی و کوتولگی هم گاهی مشاهده می‌شود. قهوه‌ای شدن آوند چوبی محدود است و حالت حلقوی دارد ولی در ورتیسلیوم به مغز ساقه هم می‌رسد و حالت توپُر دارد.
عامل بیماری
عامل بیماری قارچ Fusarium oxysporum f.sp. vasinfectum است. بهترین و آسانترین راه جداسازی، کشت مغز ساقه و آوند چوبی اطراف آن است. فوزاریوم یک بیماری epidemic یا طغیانی نیست بلکه به تدریج آلوده می‌کند. عامل بیماری 5 نژاد فیزیولوژیک دارند که هر نژاد به یک گونه خاص پنبه حمله می‌کند.
در ایران کلتیوار Acala کاشت می‌شود که هم به نژاد او هم نژاد 2 حساس است و به بقیه نژادها مقاوم می‌باشد، برای اینکه مشخص شود که واقعاً کدام نژاد عامل بیماری است از دو گیاه سویا و توتون استفاده می‌شود.

توتون رقم Goldpollar	سویا رقم Yelretc	نژادها
R S R S ?	R S ؟ نامعلوم ? ?	1 2 3 4 5

نژاد 1 در خاکهای شنی و اسیدی که نماتد مولد گره هم وجود دارد خسارت بیشتری می‌زند ولی نژاد S
در خاکهای رسی و کمی قلیائی که نماتد مواد گره در تشدید بیماری اثری ندارد مهم می‌باشد.F. oxysporum گرمادوست است.
روش‌هایکنترل:
F. oxysporum بصورت کلامیدوسپور در بافت گیاه پایدار می‌ماند همانطوریکه اسکلروت در ورتیسلیوم در بافت گیاه تشکیل می‌شود. کلامیدوسپورها هم درون بافت گیاه وجود دارد و تا وقتی که بافت از بین نرود و کلامیدوسپور لخت نشود به بقاء ادامه می‌دهد و آنتاگونیستهای خاک نمی توانند آن را از بین ببرند. در اثر تناوب زراعی این عمل انجام می‌شود چون فوزاریوم یک قارچ اختصاصی است، در اثر تناوب کلامیدوسپورها غیرفعال شده و می میرند و یا جمعیت آن کم خواهد شد. ارقام مقاوم بسیار مهم است ـ آیش و تناوب با غلات که میزبان قارچ نیستند، پس از 3-2 سال تناوب کلامیدوسپورها لخت شده و بیرون می ریزند و به حد قابل تحمل می‌رسند ولی جمعیت آن هرگز تمام شدنی نیست ـ مبارزه با نماتد مولدگره ریشه با استفاده از فنامیفوس یا استفاده از ارقام مقاوم به نماتد مولدگره برای جلوگیری از خسارت شدید توسط فوزاریوم
.پوسیدگیهای قوزه و تار پنبهLint and Boll rots

در شرایطی که پنبه قوزه کرده و الیاف دارد، در اثر عوارض پارازیتی و ساپروفیتی آلوده و خراب می‌شود و عوامل گوناگونی دارد :
1-عامل پوسیدگی زرد Aspergillusflavus
2-عامل پوسیدگی سیاه Aspergillus niger
3-عامل پوسیدگی خاکستری Nigrospora oryzae
4-عامل پوسیدگی نرم Nematospora spp
5-عامل پوسیدگی زرد باکتریائی
Xanthomonas compestris pv. malvacearum
سه عامل ساپروفیت و دو عامل دیگر پارازیتند. در اثر حمله دو پارازیت فوق (Nematospora و Xanthomonas) قوزه اصلاً باز نخواهد شد و یا اینکه در اثر ساپروفیت ها الیاف آلوده و بد رنگ شده و در ضمن الیاف تکه پاره شده و یا کپک می‌زند. پس استحکام پنبه کم می‌شود و هم رنگ سفید براق کثیف و ناپسند می‌شود و هر چه کمیت و مقدار محصول هم زیاد باشد، ارزش ندارد. خسارت این عوارض بخصوص در مواقعی که پس از تشکیل قوزه و همراه با باز شدن آن قبل از برداشت بارندگی شود خیلی بالا است و کپک زدگی شدید است ولی اگر هوا خشک باشد کپک نخواهیم داشت و در هوای مه آلوده و مرطوب و حتی جابجائی شبنم، کپک ها حتی تا 50% هم خسارت می زنند. اگر قوزه باز هم نشده باشد از راه زخمهائی که توسط حشرات یا عوامل طبیعی مانند تگرگ ایجاد می‌شوند وارد قوزه می‌شوند. عواملی که به قوزه پنبه حمله می‌کنند سه دسته‌اند: 1- گروه قارچهای خاکزی که باعث آلودگی قوزه و الیاف می‌شوند بخصوص قوزه های نزدیک به سطح خاک مانند pythium، phytophthara، Rhizoctonia،Macrophomina2- گروه باکتریها و قارچهای بذرزاد.3- قارچهای هوازاد که اسپورهای خشک دارند مانند Nigrosfpora – Aspergllus.flavusAspergllus نه تنها بخاطر پوسیدگی (عدم استحکام + بدرنگی) بلکه بخاطر تولید مادۀ مسموم کننده Aflatoxin مورد توجه است که آفلاتوکسین در انسان و دام عوارض بسیار خطرناکی دارد و در دانه پنبه به وجود می‌آید. در کنجاله یا روغن گیری در مصرف انسان و دام مهم است و روی بذر پنبه هم مؤثر است و قدرت نامیه را کم می‌کند.Aflatoxin سه کار خطرناک می‌کند 1- پوسیدگی و بدرنگی الیاف2- مسمومیت برای انسان و دام3- کاهش قوۀ نامیه برای پیش گیری از حمله این قارچ باید بذر با رطوبت کم و خشک شده انبار کردو چون دانه‌های روغنی به این قارچها خیلی حساسند نباید مرطوب باشند و نباید در محل مرطوبی نگهداری شوند. حرارت مورد علاقه این قارچ جهت فعالیت c40[SUP]0[/SUP]-30 است.برای تشخیص سم افلاتوکسین، الیاف آلوده را در اشعه ماوراءبنفش با طول موج 365 نانومتر قرار می دهند و اگر افلاتوکسین داشته باشد نشان داده می‌شود.Aspergillus. niger ساپروفیت است و در پنبه آلودگی و پوسیدگی سیاه ایجاد می‌کند. Nigrospora. Oryzae قارچی است دارای اسپورهای سیاه تک سلولی که توسط کنه منتقل می‌شود و کنه زاد است ولی در صورت عدم وجود کنه منتقل هم می‌شود ولی در صورت وجود کنه، انتشار و انتقال آن بیشتر خواهد بود. Nematospora ایجاد پوسیدگی نرم و تُرش می‌کند.

 

[بلوری]

روش‌هایکنترل:
1- تهویه مزرعه تا رطوب کم شده و جریان هوا مزرعه را خشک نگهدارد.2- کاهش کود ازته تا شاخه و برگ زیاد تولید نشود و باعث رطوبت زیاد نشود.3- بین خطوط کشت، خطوط خاکی و عاری از کشت برای تهویه بهتر مزرعه باید گذاشت.4- کاشت ارقام مناسب مانند okra بدلیل کوچکی برگهایش برای کشت و تهویه مناسب است.5- مبارزه با کنه‌ها و حشرات بعنوان ناقلین قارچها.6- دفع علف‌های هرز به عنوان میزبانهای واسط.7- ریختن برگ‌های بوته پنبه در هنگام برداشت تا آفتاب و هوا عبور کند و مزرعه خشک شود و بعد برداشت شود.8- اگر سم‌پاشی اقتصادی باشد می‌توان با PCNB سم‌پاشی کرد.9- برداشت قبل از بارندگی انجام شود. بنابراین بهداشت Sanitation بهترین راه مبارزه و پیشگیری است.لکه برگی آلترناریائیAlternaria leaf spot

این بیماری در سال 1370 از پنبه های مزارع مازندران، اطراف ساری، نکا و بهشهر روی رقم پنبه ساحل گزارش شده است.
علائم
بیماری به صورت لکه‌های گرد و کوچک ابتدا قهوه‌ای رنگ با هاله ای ارغوانی روی برگ‌ها است، لکه‌های کامل در وسط خشک و خاکستری می‌شوند. لکه‌های روی برگ به هم می پیوندند و باعث ریزش برگ defoliation می‌شوند.
عامل بیماری
عامل بیماری قارچ Alternaria macrospore است که در برگ‌های آلوده که اینوکولوم اولیه برای فصل رشد بعدی هستند تابستان گذرانی می‌کند (Oversumering).
سفیدک حقیقی پنبهPowdery mildew

این بیماری از اطراف اصفهان گزارش شده است
علائم
علائم آن به صورت علائم غیرعادی شامل ناصافی های برگ در بعضی قسمت ها و قرمز شدن است که پوشش رنگ قارچ روی آن‌ها دیده می‌شود.
عامل بیماری
عامل بیماری قارچ Leveillula taurica (آنامورف Oidiopsis gossypii) است.
لکه زاویه ای یا ساق سیاه پنبهBlack arm – boll blight

این بیماری در مناطق خشک کشور شامل استانهای یزد، اصفهان و ابرقوی فارس روی پنبه های بومی با شرایط آبیاری غرقابی وجود دارد ولی از شمال کشور که عمده منطقه کشت پنبه است گزارش نشده است و از بیماری‌های مهم پنبه خصوصاً در صورت بارندگی در فصل رشد است.
علائم بیماری
اولین علائم روی کوتیلدونها به صورت لکه‌های گرد تا کشیده، آب سوخته و سبز تیره ظاهر می‌شود، بعداً خشک و قهوه‌ای می‌شوند و از همین لکه ها، باکتریها در سایر برگ‌ها و بوته های مزرعه پخش می‌شوند. روی برگ‌های پنبه لکه‌های زاویه ای محدود به رگبرگها که ابتدا سبز آب سوخته هستند و بعد زرد و در نهایت قهوه‌ای و نکروز می‌شوند، ظاهر می‌شود. روی قوزه ها هم لکه‌های گرد دیده می‌شود پس از زرد و قهوه‌ای شدن وارد الیاف شده و سپس وارد بذر می‌شوند و بذرزاد می گردند و در صورت کاهش بذر آلوده علائم روی کوتیلدونها ظاهر می‌شود. در شرایط خشک ایران، احتمال اینکه بذر آلوده باشد کم است و اگر باشد به علت تماس الیاف با بقایای آلودۀ گیاه و یا توسط حشرات صورت می‌گیرد بنابراین در ایران ساق سیاه وجود دارد ولی لکه زاویه ای دیده نمی شود (چون شرایط خشک و بی باران است). پایین ساقه سیاه و باریک می‌شود و در اثر وزن بوته، بوته ورس می‌کند، بخصوص در مناطق خشک که آبیاری غرقابی است و گاهی هم که باران باشد در اثر Splashing باکتری بر روی قسمت های فوقانی بوته رفته و آلوده می‌کند. در حالت شدیدتر بیماری ریزش قوزه هم دیده می‌شود. روی تمام قسمت های آلوده گیاه، ترشحات صمغی محتوی باکتری دیده می‌شود و در صورت آبیاری بارانی پخش می‌شوند.عامل بیماری
عامل بیماری باکتری Xanthomonas campestris Pv. Malvacearum می‌باشد که یک باکتری گرم منفی با یک تاژک قطبی است. کلنی های آن روی محیط N.A لزج و زرد رنگ است. کلنی صاف و محدب است. اُپتیمم حرارتی رشد آن در آزمایشگاه c30[SUP]0[/SUP]-25 است. رشد باکتری روی محیط کشت خیلی آرام و کُند است. تاکنون 18 نژاد فیزیولوژیکی برای این باکتری شناسائی شده است. باکتری در بذر و یا در بقایای گیاهی آلوده در خاک باقی می مانند. در خاک 2-1 سال بیشتر زنده نمی مانند. اولین قسمتی که علائم نشان می‌دهد کوتیلدونها هستند که اگر شرایط مساعد باشد باکتری بالا می‌رود ولی اگر خشک باشد منتقل نمی شود و در همان قسمت ساق سیاه تولید می‌کند. احتمال انتقال باکتری از خاک به قسمت های بالای گیاه در هوای خشک، فقط توسط حشرات است.باکتری عامل بیماری گرمادوست است و اُپتیمم حرارتی برای تولید بیماری c36[SUP]0[/SUP]-30 است و رطوبت نسبی 85% لازم می‌باشد. بنابراین در شرایط خشک و کویری با کشت کرتی و غرقابی مهم می‌شود.
کنترل بیماری:
16 ژن مقاوم در پنبه به ساق سیاه تشخیص داده شده است که بیشترین ژن مقاومت در Gossypium.hirsutum پیدا شده است. در سالهای اخیر بیشتر ارقام آفریقائی پنبه از G.hirsutumو G. barbadense برای مقاومت اصلاح شده اند. با توجه به نژاد فیزیولوژیک باکتری، باید پنبه مقاوم کاشت. ارقام مقاوم منوژنیک یا پلی ژنیک می‌باشند. ارقام پلی ژنیک چندین نژاد باکتری را در بر می گیرند و مقاومت افقی است ولی ارقام منوژنیک مقاومت عمودی داشته و سریعاً تحت تأثیر سایر نژادها و نژادهای جدید قرار می گیرند.بهداشت زراعی sanitation با توجه به بیولوژی باکتری بسیار مهم می‌باشد چون باکتری در خاک روی بقایای گیاهی و بافت گیاهی روی زمین باقی می‌ماند ولی اگر بقایای گیاهی تجزیه شوند باکتری خیلی سریع از بین می‌رود. برای این کار راههای زیر وجود دارد. شخم زدن ـ تناوب دو ساله با غلات ـ کشت خطی به جای کشت کرتی ـ عدم آبیاری بارانی در مناطق آلوده ـ استفاده از بذور سالم. بذر را می‌توان از مناطقی که در تابستان بارندگی ندارند و آلودگی وجود ندارد و یا در موقع برداشت در ماشین برداشت در اثر تماس الیاف با کلش های پایین بوته آلوده نشده باشد، انتخاب کرد و لازم است قوزه ها برای تهیه بذر سالم با دست برداشت شوند. ضدعفونی بذر با اسید delenation بخاطر از بین رفتن باکتریها روی الیاف پنبه نیز مؤثر است.

 

[بلوری]

بوته میری پنبهFusarium oxysporum

گیاه پنبه در اثر حمله نوعی قارچ که عامل ایجاد این بیماری است، پژمرده می‌شود. انتشار این قارچ توسط آب، ماشین آلات و ادوات کشاورزی و بذرهای آلوده انجام می‌شود و پژمردگی ناشی از حمله قارچ در خاکهایی که بافت درشت دارند و دچار کمبود پتاسیم هستند، بیشتر شایع است.علائم و عملکردهابوته‌های مبتلا به پژمردگی فوزاریومی پنبه به صورت تک تک در سطح مزرعه ظاهر می‌شود و در اثر بیماری برگ‌ها به رنگ زرد متمایل به قهوه‌ای درمی آیند و به تدریج از قاعده بوته شروع به ریزش می‌کنند. عامل بیماری به بافت های ریشه حمله کرده و انتقال آب را مختل می‌کند. در گیاهان مسن اولین علائم بیماری به طور معمول برگ‌های تحتانی و در زمان شروع گل‌دهی ظاهر می‌شوند و بخش‌های مجزایی از برگ که معمولاً از حاشیه‌ها آغاز می‌شود، پژمرده شده و سپس به رنگ قهوه‌ای یا زرد درمی آیند، سرانجام تمام برگ پژمرده می‌شود و علائم بیماری روی برگ‌های دیگر ظاهر می‌شود.روش‌هایکنترل:کود ازته زیاد سبب افزایش بیشتر پژمردگی پنبه می‌شود، بنابراین برای عملکرد مطلوب باید به میزان مناسبی از این کود استفاده شود. کود کلسیم در کاهش پژمردگی ناشی از حمله قارچ و کاهش اثرات سمی آلومینیوم و منگنز موثر است. همچنین تناوب زراعی سه ساله با غلات نیز میزان ماده آلوده کننده عامل بیماری را که خاک ناقل آن است، کاهش و شدت بیماری را تقلیل می‌دهد. موثرترین راه نابودی عوامل بیماریزا در خاک شخم با گاو آهن برگرداندار یا استفاده از گاوآهن قلمی است.گزارش در ایرانمیزان خسارت این بیماری بسیار زیاد و هم زمان با گل و غوزه کردن بوته‌ها تا حدود ۲۰ درصد است. این بیماری که پژمردگی فوزاریومی پنبه نیز خوانده می‌شود تاکنون از استان‌های گرگان، مازندران یزد، اصفهان، خراسان و لرستان گزارش شده است و احتمال دارد که در سایر نواحی پنبه کاری ایران نیز شیوع داشته باشد.بیماری‌های ویروسی پنبه

بیماری‌های ویروسی پنبه در ایران مطالعۀ زیادی نشده اند و عمدتاً در آفریقا اهمیت زیادی دارند. بیشتر عوامل ویروسی و شبه مایکوپلاسمائی پنبه از نظر میزبانی محدود به گونه‌های Gossypium و یا سایر اعضاء تیره malvaceae هستند.پیچیدگی برگ پنبهCotton leaf curl virus

بیماری اولین بار در سودان مشاهده شده است و علائم آن بصورت ضخیم شدن رگبرگ‌های اصلی و فرعی است که این ضخیم شدن ممکن است به صورت enation (finlike outgrowth) درآید. در گیاهان جوان، ضخیم شدن رگبرگ‌های کوچکتر بیشتر در سطح زیری ظاهر می‌شود. این فرآیند باعث پیچیدگی برگ‌ها شده و رگبرگ‌های آلوده سبز تیره غیرطبیعی و مات به نظر می‌رسند. میزان محصول به مقدار و قابل توجهی کاهش می‌یابد.ویروس عامل بیماری به طور مکانیکی منتقل نمی شود و در خاک و یا بذر هم قابل انتقال نیست و به وسیله مگس سفید یا عسلک پنبه Bemisia tabaci در طبیعت منتقل می‌شود و آن را به طور مصنوعی با پیوند می‌توان منتقل کرد.روش‌هایکنترل:ارقام Sakel از مهمترین میزبانان ویروس هستند و انواعی از Sakel مقاوم نیز تولید نشده است که کار برای انتقال خصوصیات مطلوب زراعی ادامه دارد. کنترل عسلک پنبه می‌تواند مؤثر باشد ولی کاری مشکل و پرهزینه است، به علاوه نابودی بقایای پنبه و منابع گیاهان هرز میزبان نیز می‌تواند مؤثرباشد.موزائیکMosaic

این بیماری در غرب و مرکز آفریقا دیده شده است و ویروس توسط Bemisia. Tabaci منتقل می‌شود.بیماری آبیBlue disease

عامل اصلی کاهش محصول پنبه در کشورهای آفریقائی است و تشخیص آن در مزرعه ساده و قطعی است، بدشکلی برگ‌ها شامل چروکیدگی و فنجانی شدن و کمرنگی حاشیه برگ‌های پنبه و سبز مایل به آبی شدن برگ‌های آلوده، از علائم بیماری است. کوتولگی و زیگزاگ شدن ساقه ها نیز دیده می‌شود.عامل بیماری بیماری توسط شته سبز پنبه Aphisgossypii منتقل می‌شود ولی تاکنون ویروس جدا نشده است و به وسیله بذر و خاک نیز قابل انتقال نیست، بیماری مشابهی هم در جمهوریهای آسیائی شوروی سابق با همین علائم هست و احتمال دارد با این بیماری ارتباط داشته باشد.فیلودیPhyllody

برگ‌ها باریک می‌شوند، گیاهان آلوده عقیم مانده و قوزه تشکیل نمی شود و گلبرگها سبز می‌شوند. فیلودی بیشتر در آفریقا شایع است و احتمالاً با بیماری گل سبز کنجد ارتباط دارد حتی گزارشاتی هست مبنی بر اینکه می‌توان عامل گل سبز کنجد را به پنبه انتقال داد و همین علائم را بدست آورد.عامل بیماریعامل بیماری (MLo) Mycoplasma likeorganism است که به وسیله زنجرۀ Orosisus از Cicsdellida منتقل می‌شود. تحمل با مقاومتی به بیماری دیده نشده است. روش‌هایکنترل:کنترل ناقل تنها اقدام مؤثر است.برگ مُچالگیLeaf crumple

بیماری فقط در مناطق غرب آمریکا مشاهده شده است. علائم بارز آن رشد بیش از حد بافت بین رگبرگها است و باعث چروکیدگی و فنجانی شدن برگ‌ها می‌شود. هیپرتروفی بافت داخلی آوندها باعث می‌شود که در قسمت پایین برگ‌ها پیچیدگی ایجاد شود. بدشکلی رگبرگها و شفاف شدن رگبرگها به همراه موزائیک نیز از علائم بیماری است. لکه‌های قرمز رنگی هم روی برگ‌ها ممکن است دیده شود. البته لکه‌های بزرگ قرمز و وسیع مربوط به پیری برگ‌های پنبه می‌شود و اما لکه‌های ریز و نقطه ای علائم بیماری مزبور است.عامل بیماریبیماری توسط عصاره، سس و یا بذر منتقل نمی شود ولی به سادگی توسط پیوند منتقل می‌شود و در طبیعت توسط B. tabaci منتقل می‌شود. عامل بیماری احتمالاً یک MLo می‌باشد.شفاف شدن رگبرگهاVein clearing

علائم بیماری روشن شدن رگبرگها است که همراه با Vein banding است و در نهایت mottle دیده می‌شود. برگ‌های جوان به سمت پایین متمایل شده و گیاهان آلوده کوتوله می مانند. گیاهان آلوده به تتراسیکلین جواب نمی دهند و هیچ MLo در بافت آوندها هم دیده نشده است ولی پیکره های شبه ویروسی چند وجهی تقریباً به قطر 25-21 نانومتر در برشهای بافت برگ آلوده دیده شده است.عامل بیماری بیماری توسط زنجره Scaphytopiusalbifrons منتقل می‌شود. بیماری در آمریکای شمالی و برزیل دیده شده است.1- Fastidioas Prokaryotes Rickettsia – like Bacteria (RLB)1- دیواره سلولی مواج ـ عمدتاً گرد ـ کشیده2- Fastidioas Prokaryotes Mycoplasma – like organisme (MLO)2- فاقد دیواره سلولی مشخص3- Fastidioas Prokaryotes SUGARCANE Ratoon stunting disease (Actinomyutes-like)3- به تتراسیکلین حساس و به پنی سییلین مقاوم هستند. (17)نماتد مولدگره ریشهRoot – Knot Nematodes

از مهمترین نماتدهای زیان آور پنبه است که علاوه بر خسارت مستقیم، کمک به نفوذ سایر قارچهای خاکزی بیماریزا نیز می‌کند. در آمریکا در تمامی مزارع پنبه کاری وجود دارد.علائم و نشانه های بیماریگالهای سوزنی شکل یا گره هائی روی ریشه های فرعی به تعداد فراوان دیده می‌شود. اندازۀ گالها متغیر بوده و بستگی به تعداد نماتدها دارد. گالهای روی پنبه معمولاً کوچکتر از سایر گیاهان هستند. آلودگی ریشه باعث تخریب سیستم آوندی می‌شود و در جذب انتقال آب و مواد غذائی از ریشه به گیاه اختلال ایجاد می‌شود. شدت خسارت نماتد هم بستگی به میزان آلودگی ریشه دارد. گیاهان شدیداً آلوده در مزرعه معمولاً پژمردگی موقت temporary wilting در بعد از ظهرهای گرم نشان می دهند و این عمل با وجود رطوبت کافی در مزرعه می‌باشد. در شرایط خشک گیاهان آلوده در اثر حمله نماتد از بین می روند. با توجه به اینکه نماتدها معمولاً غیریکنواخت در مزرعه پخش می‌شوند گیاهان آلوده هم به صورت گروهی و پراکنده دیده می‌شوند.

 

[بلوری]

عامل بیماریعامل بیماری نماتد Meloidogyne incognita است. Meloidogne قادر به آلوده سازی بیش از 700 گونه گیاه است. از میان 4 گونه مهم (M. hapla – M. arenarisوM. javanica و M. incognita) تنها M. incognila به پنبه حمله می‌کند. نماتد ماده تخمهای خود را در یک توده ژلاتینی (gelatinous matrix) در حدود 1000-500 عدد می‌گذارد و نماتد به وسیله پارتینوژنیس parthenogenesis تولیدمثل می‌کند و نماتد نر برای تولید ضروری نیست و ندرتاً نیز یافت می‌شود. زمان بین ورود نماتد به ریشه و تخمگذاری حدود 22-19 روز بستگی به حرارت خاک و مساعد بودن رقم پنبه طول می‌کشد. (63 گونه میزبان در ایران) مادۀ ژلاتینی اطراف تخمها، آن‌ها را از آبگیری شدن dehydration محافظت می‌کند. لاورهائی از تخم به صورت سن 2 خارج می‌شوند قادر به حمله به گیاه هستند و ممکن است برای اینکه خود را به میزبان دیگری برسانند، مسافت کمی را در خاک حرکت کنند.روش‌هایکنترل:مؤثرترین اقدامی که در جهت کنترل نماتدهای پنبه صورت می‌گیرد، کنترل شیمیائی و اقدامات زراعی می‌باشد. کنترل شیمیائی نماتدها به حدود یکصد سال قبل بر می‌گردد (کلروپیکرین) ولی کار اساسی به دهه 1940 بر می‌گردد که مخلوط (dichloropropane – dichloropropene) D-Dو فرمولاسیونهائی از اتیلن دی بروماید نتیجه خوبی در کنترل نماتدها داده اند. فومیگاسیون باید در عمق 20-15 سانتی متری خاک صورت گیرد. ترکیبات ارگانوفسفره و کار با ماتها که حشره کش هستند خاصیت نماتدکشی هم دارند. نماتدکشها به صورت کرتی یا خطی استفاده می‌شوند. استعمال خطی آن‌ها نماتدهای منطقه ریشه گیاهچه را کنترل می‌کنند. اقدامات زراعی شامل انتخاب رقم مناسب متناوب زراعی، شخم، کود دهی مناسب می‌باشد. این اقدامات باعث کاهش جمعیت نماتدها به وسیله حذف و نابودی ذخیرۀ آن‌ها و یا دخالت در تولید مثل می‌شوند. ارقام مقاوم باید به پژمردگی فوزاریومی هم مقاوم باشند. تناوب زراعی به طور وسیعی در کنترل نماتدها استفاده می‌شود. برای مؤثر بودن تناوب باید گیاهانی که میزبان ضعیف هستند استفاده شوند، غلات در تناوب برای نماتد مولدگره ریشه مورد استعمال قرار می گیرند. (14)
علف های هرز پنبه

علف های هرز رایج پنبه عبارتند از: علف خرچنگ – سوروف - Elevsine SPP - اویارسلام - خرفه - توق- قیاق و تاج خروس
علف خرچنگ Digitaria sangunalis

علف خرچنگ یک گیاه یکساله تابستانه است و از مشکلات مناطق معتدل وگرمسیری به شمار می‌رود. این علف‌هرز می‌تواند از محل گره‌های خود ریشه تولید کند،در نتیجه رشدی مشابه گونه‌های چند ساله دارد، اما تولید مثل آن عمدتاً از طریقتولید بذر زیاد صورت می‌گیرد. رسیدگی این گیاه طی تابستان است و سپس در اوخرتابستان یا پاییز بذر تولید می‌کند(6)​

سوروف
Echinochloa crus galiiBarnyard grassعلف هرزی یکساله،چهارکربنه که با بذر تکثیر مییابداز خانوادهPoaceaeکه یکی از مهم ترین ازعلفهای هرز مزارعه پنبه برنج در شمال کشورو تمام مناطق برنجکاری جهان است. که بیشتر در نواحی معتدل تا معتدل گرم میروید.سوروف علف هرزی است. رطوبت دوست و ارتفاع بوته های سوروف 30تا 120سانتی متر و گاهیبه بیش از150سانتی متر میرسد. طول برگهای ان30تا50سانتی مترعرض انها5تا15میلیمتراست. گلآذین سوروف سنبله باز است، سنبلچه ها معمولاً در حول محور جمع شده کم و بیش منشعب وغالباً بدون ردیف مشخص هستند. بین2.5تا 4میلیمتر طول دارند و به سهولت میریزند.سنبلچه ها ریشک دارند، ریشکها نیز از لحاظ طول متفاوتند.بوته های سوروف در یکمزرعه آلوده میتوانند در هر متر مربع تا20هزار بذر تولید کنندریشه های سوروف نیز بر اثر شخم از نقطه ای به نقطهدیگر رفته و موجب ازدیاد آن در سطح وسیع میشود. بذر سوروف در عمق بیش از5سانتی مترآب قادر به جوانه زدن نخواهد بود.
(6)اویارسلامCyprus rotundusNot grass
اویارسلام،گیاهی است یکساله از خانواده Cypracee که از طریق بذر،غده و ریزوم تکثیر می یابد.و دراکثر مزارع ابی و به خصوص در شالی کاریها به وفور یافت می شود.ارتفاع این گیاه به70سانتی متر میرسد ،این گیاه به صورت دسته ای و انبوه می روید.ساقه اویارسلام مقطع مثلثی شکل دارد و ضخامت ان نزدیک 4میلیمتر است.ریشه این گیاه قرمز رنگ و انبوه است و دارای ریشه های افشان است.برگها ناودانی بوده از ساقه گل دهنده کوتاهترند،طول ساقه های گل دهنده بین10تا40سانتیمتر است.گل اذین از نوع چتر باز است.گلهای اویارسلام،مجتمع و متراکم و از چترهایی تشکیل شده اند. سنبلکها سبزرنگ وکشیده اند.میوه اویارسلام گندمه،بیضی شکل و به رنگ قهوه ای است . گل اذین از نوع چترباز که توسط برگهای نامساوی احاطه شده اند. بذرها به رنگ سیاه براق،عدسی شکل و در دو طرف محدب که دارای یک شکاف کوچک در کنار بذر می باشد.تراکم ان در مزارع اغلب بسیار زیاد است،تراکم در مزارع کمیاب گاهی به200بوته در هر متر مربع می رسد که خوشبختانه همه انها به مرحله گل دادن و تولید دانه نمی رسند وبه تدریج از بین می روند وقادر به ادامه رویش تا مرحله گل دادن نخواهند بود.اویارسلام از علفهای هرز سمج باغهای چای،مزارع توتون، گندم، جو، باغهای میوه و زمین های بایر است.(12)

 

[بلوری]

خرفه
Common purslanePartalaca oleraceaخرفه که یک گیاه علفی یکساله است، علف‌هرزی است گوشتی(Succulent) کهدر بسیاری از مناطق دنیا به عنوان علوفه خوک مورد استفاده قرار گرفته است. خرفه درشرایط گرم و خشک به خوبی رشد می‌کند و توسط بذر و نیز در صورت مرطوب بودن خاک توسطقطعات ساقه تکثیر می‌یابد. خرفه خاک‌های شل و غنی شنی را ترجیح می‌دهد، امامی‌تواند در دامنه گسترده‌ای از خاک‌ها و شرایط اقلیمی مختلف رشد کند. این گیاهآنقدر گوشتی است که می‌تواند پس از قطع شدن همچنان زنده بماند و حتی بذر تولید کندو به همین دلیل از بین بردن و کنترل آن بسیار دشوار است.(12)
توق
Xanthium strumariumعلف هرزی یکساله و از خانواده Asteraceae که از طریق بذر تولید مثل می کند،دارای ریشه های زیرزمینی و منشعب بوده و کل گیاه ظاهری پشم آلود دارد.ساقه های گیاه بالارونده و منشعب و شیاردار و زبر می باشند. برگهای این گیاه متناوب بوده مثلثی تا قلبی شکل است،هر دو طرف برگ زبر است،برگ دارای دمبرگ طویل است.گلها کوچک و دارای گلهای نر و ماده مجزا از یکدیگر می باشند.کپسول بذر چوبی است. دارای تعداد زیادی زوائد قلاب مانند روی کپسول است و در انتهای کپسول بذر دو زوائد خارمانند دیده میشود.درهر کپسول دو حجره وجود دارد که محتوی بذرهای قهوه ای رنگ تیره،استوانه ای شکل و مسطح و نوک تیز می باشند.توق ماده Hydroquinone تولید می کند که باعث نفری و تورم کبد در دام می شود.
توق از علفهای هرز مزارع توتون،چغندرقند، پنبه، ذرت، گندم،جو، نیشکر،باغهای میوه، سبزی وصیفی واراضی بایر است.(24)
قیاق(ذرت خوشه ای)Sorghum halapense

Johnson grass​

علف هرز قياق گیاهی است چند ساله از خانوادهPoaceae که توسط بذر و ساقه هاي خزنده قابل تکثير است.اين گياه ساقه زيرزميني يا ريزوم قوي و قطوري دارد،ساقه هاي هوايي ان ماشوره اي و مانند بسياري از گندميان ميانخالي است.ارتفاع اين گياه به 50تا150سانتي متر ميرسد.برگ قياق باريک و بلند است و طول ان گاهي به 100سانتي متر ميرسد در حالي که عرض ان از دو سانتي متر تجاوز نمي کند.گل اذين اين گياه خوشه اي باز و مخروطي شکل است،سنبله هاي ان اويزان وبه رنگ سبز يا قرمز متمايل به ارغواني است. بلندي گل اذين از15سانتي متر تا50سانتي متر متغير است.قياق سنبلچه هاي مضاعف دارد،يکي از انها بي پايه و تخم مرغي شکل است و نيم سانتي متر طول دارد،گلهايش هرمافروديت و گلومهايش مقعر و بدون نوک و ريشک بوده که با موهاي نرمي پوشيده شده است.گلوم تحتاني به ريشک مفصلي و تابيده اي که طول اناز10تا15ميلي متر تجاوز نمي کند منتهي ميشود.انتهاي دو طرف گلوم تحتاني دندانه دار است. گلهاي اين نوع سنبلچه سه پرچم و يک تخمدان با خامه اي دراز و پر مانند دارد.سنبلچه ديگر باريک، پايه دار، و با مفصلي به ساقه گل دهنده متصل است، طول ان از5تا7ميلي متر تجاوز نمي کند و گلومهايش مقعر و فاقد ريشک و گلهاي آن نر و گاهي خنثي است که فقط از يک گلومل تشکيل يافته است.دانه قياق نسبتا درشت، شفاف، نوک تيز و تخم مرغي شکل است. رنگ دانه عنابي تند و مايل به سياه است که قطر ان نزديک 2تا3ميليمتر و طولش به 4تا 5ميليمتر ميرسد. قياق با آنکه به عنوان گياه علوفه اي شناخته مي شود مزاحمت زيادي نيز در مزارع ايجاد مي کند و باعث آلوده ساختن محصول مي گردد.اين گياه بيشتر علف هرز مزارع آبي به شمار مي آيد.ريشه هاي دائمي ان سطحي و نمو انها بدين ترتيب است که در نزديکي سطح خاک به جلو مي خزد و سپس يک قسمت از ان به سطح خاک نزديک شده توليد ساقه مي کند،در اين موقع از زير محل نمو ساقه ريشه هايي خارج مي شود که به عمق زمين فرو مي رود.عمل وجين چندان تاثيري در دفع اين گياه ندارد،عملیات کشاورزی باعث پخش ریزوم و انتشار آن در سطح مزرعه می شود.قياق علف هرزي است قوي که علاوه بر مزارع در کنار جاده ها و آبروها مي رويد و مورد چراي دام قرار مي گيرد.اين گياه مانند ساير انواع سورگوم در بعضي شرايط به علت تراکم هيدروسيانيک اسيد در برگهايش سمي است.در عين حال به دليل قدرت توليدي زياد،دارا بودن ارزش غذايي مناسب،و دوام کافي ،ارزش علوفه اي خاصي دارد.در آسيا و منطقه مديترانه، قياق تنها جنس گونه سورگوم است که به وفور يافت مي شود.(21)
تاج خروسAmaranthus retroflexus
بذر (Seed): گرد تا بیضی، به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه براق بوده و صاف می باشد. گیاهچه (Seedling): ساقه در قسمت زیر کوتیلدون (برگ بذری) فاقد کرک بوده و یا دارای کرک های کوچک و ظریف می باشد. رنگ ساقه در گیاهچه و به خصوص در نزدیکی طوقه متمایل به قرمز است. برگ های کوتیلدونی نیز بسیار کوچک بوده (10 تا 12 میلی متر طول) و سطح فوقانی آنها سبز تا صورتی می باشد. اولین برگ های حقیقی حالت متناوب داشته و تخم مرغی شکل می باشند. کرک نیز ممکن است در سطح یا حاشیه برگ ها وجود داشته باشد که تراکم این کرک ها در کنار رگبرگ ها زیاد تر است. این گیاه دو لپه می باشد..برگ: برگ ها به صورت متناوب و تخم مرغی شکل بوده و طول دمبرگ آنها تا 2/1 اینچ (حدود 3 سانتیمتر) می رسد. حاشیه برگ به صورت موج دار است و کرک ها بیشتر در طول رگبرگ ها و در سطح زیرین برگ وجود دارند. طول برگ 7 تا 11 سانتیمتر و عرض آن به 3 تا 6 سانتیمتر می رسد. این گیاه پهن برگ می باشد. ساقه: رنگ آن سبز بوده و زبر و خشن می باشد. ارتفاع آن معمولا تا یک متر رسیده ولی ممکن است تا 2 متر نیز رشد نماید. در نزدیکی طوقه رنگ ساقه قرمز بوده و به خصوص در ارتفاع بالاتر ساقه دارای کرک می باشد. ساقه قوی، افراشته، تک شاخه و یا منشعب می باشد. ریشه :ریشه اصلی این گیاه قوی و عمقی بوده و در نزدیکی سطح خاک معمولا دارای رنگ صورتی است. میوه :میوه ناشکوفا بوده و طول آن تا 2 میلیمتر می رسد. درون هر میوه یک بذر سیاه براق وجود دارد.گل : به صورت کوچک، سبز رنگ و ناپیدا بوده که به تعداد زیاد و متراکم در خوشه انتهایی ظاهر می شود. طول این خوشه (سنبله متراکم) 5 تا 20 سانتیمتر است. البته گل آذین های کوچکتری نیز در زاویه بین ساقه و دمبرگ وجود دارند. گل های نر و ماده هر دو روی یک گیاه قرار داشته (تک پایه) و گرده افشانی توسط باد انجام می گیرد. پراکنش : این علف هرز یکی از علف های هرزی است که در تمام نقاط دنیا پراکنده شده است. به عنوان مثال در اروپا، امریکای شمالی و جنوبی، استرالیا و ... وجود آن برای کشاورزان مشکل ساز می باشد. در کشور ما نیز این علف هرز در استان های تهران، خراسان، فارس، کرمانشاه، همدان، کردستان، قزوین، آذربایجان، ایلام، خوزستان به وفور مشاهده می شود. عادات رشدی :: گیاهی یک ساله و تابستانه است که به مقدار بسیار زیادی تولید بذر می نماید. ساقه آن بلند و افراشته است اما در برخی شرایط قادر است تا در هنگامی که تنها چندین سانتیمتر طول دارد نیز بذر بدهد. اکثرا در خاک های تحت کشت رشد کرده اما در باغات، خزانه ها، مراتع، کنار جاده ها و ... نیز رشد می کند. اندام هوایی این گیاه مستحکم و پر قدرت و اکثرا ً پوشیده از کرک بوده و ریشه آن نیز بسیار کارآمد و به رنگ قرمز است.(6)
روش‌هایکنترل:1- کنترل میکانیکی علف های هرز طی دوران سبز شدن می‌تواند با استفاده از چنگک گردان و یا دندانه سبک انگشتی به عمل آید.2- انجام عملیات کولتیواتور بسیار سطحی تا از آسیب به ریشه های پنبه جلوگیری گردد.3- در مزارع کوچک پنبه که بصورت جوی و پشته کاشته شده اند می‌توان از گله کوچک غاز برای کنترل علف های هرز جوان بخصوص جگن ها مانند اویارسلام و نیز مرغ پنجه‌ای – قیاق و بعضی باریک برگ‌ها استفاده می‌گردد.کنترل شیمیایی علف های هرز پنبه1-استفاده از علف کش ترفلان بصورت پیش از کاشت برای کنترل بذر بسیاری از علف های هرز باریک برگ و بذر پهن برگ‌ها.2- استفاده از علف کش اپتام به میزان 3 لیتر در هکتار پس از مرحله یک برگی شدن پنبه در بین ردیف های کاشت پاشید و بلافاصله آبیاری کرد.3- برای کنترل علف های هرز باریک برگ سبز شده می‌توان از علف کش نابواس (ستوکسیدیم) به میزان 5/2-2 لیتر در هکتار و علف کش فوزیلید (فلوآزیفوپ – پی بوتیل) به میزان 5/2-2 لیتر در هکتار استفاده نمود.4- برای کنترل علف های هرز پهن برگ یک ساله بخصوص گیاهچه های جوان خانواده هفت بند، مرکبه، بعضی از گاوزبانیان، خردل ها و پیچک بند استقرار یافته در مزارع که ارتفاع آن‌ها به 20 سانتی متر رسیده باشد از علف کش بروموکسی نیل (پاردنر) به میزان 2- 5/1 لیتر در هکتار استفاده می‌گردد.5- همچنین برای کنترل علف های هرز پهن برگ و باریک برگ یک ساله و چند ساله در مزارع استقرار یافته که بوته ها لااقل به مرحله 4 برگی و یا به ارتفاع حداقل 20 سانتی متر رسیده باشند از علف کش راندآپ بصورت حفاظت شده بمیزان 3 تا 10 لیتر در هکتار استفاده می‌گردد. (17)

 

[بلوری]

omidvaram be dardeton bokhore