نمونه خون باید برای تعین نمودار خون ، میزان فیبرینوژن ، مشخصات شیمیایی ارسال گردد.
این ازمایشات به تعین وجود حالت التهابی یا عفونی كمك می كند. در اسبهایی با التهاب حاد ممكن است افزایش لكوسیت ها ، نوتروفیل ها ، منوسیت ها ، افزایش فیبرینوژن خون تا ظاهر گردد. در حالات التهابی مزمن ممكن است شمارش افتراقی گلبولهای سفید به وضعیت طبیعی باز گردد ولی اغلب غلظت فیبرینوژن همچنان بالا می ماند و همچنین امكان بوجود امدن كم خونی ناشی از بیماریهای مزمن اسبهای مبتلا به حالات التهابی مزمن وجود دارد.
در اسبهای مبتلا به كاهش وزن ارزشمند ترین ازمونهای بیوشیمیایی سرم عبارتند از:
اندازه گیری كراتینین ، ازت اوره خون (B.U.N) ، انزیمهای كبدی (سوربیتول دهیدروژناز و گاماگلوتامیل ترنسفراز) ، بیلی روبین ، البومین و گلوبولین.
ازمونهای مقدماتی ازمایشگاهی برای ارزیابی وضعیت اسب مبتلا به عارضه كاهش وزن
آزمایشهای دیگرشامل:
ازمایشهای تجزیه ادرار، الكتروفورز سرم، ازمایش سلولهای مایع صفاقی ، و ازمایشات عملكرد جذب معدی – روده ای می گردد.
.
نتایج بدست امده از تستهای ازمایشگاهی اولیه چگونگی به كار گیری روشهای تشخیصی بعدی را مشخص می كند مثلا چنانچه حداقل اطلاعات اولیه افزایش مشخص فعالیت انزیمهای كبدی را اشكار می كند ارزیابی بعدی ممكن است شامل اولترا سونوگرافی و بیوبسی كبد باشد.
اگر در مورد اسبی مشخص شده كه حالت ازتمی و ایزوستنوریك دارد، در ان صورت باید ازمایشات در جهت تشخیص تفریقی این نارسایی مزمن و نارساییهای كلیه انجام پذیرد و این ازمایشات باید شامل اولتراسونوگرافی كلیه و اندازه گیری الكترو لیتهایی كه به مقادیر جزئی در ادرار ترشح می شود و میزان بعضی انزیمها در ادرار باشد.
اگر چنانچه شكی نسبت به وجود یك روند التهابی بر اساس افزایش فیبرینوژن یا تعداد گلبولهاس سفید (wbc) وجود دارد نمونه گیری و بررسی مایع صفاقی و نیز رادیوگرافی از سینه الزامی است نمونه گیری از مایع جنب نیز ممكن است به منظور شناسایی كانون التهاب انجام می شود .
چنانچه در یك یا هر دوی این حفرات (سینه و شكم) التهاب چركی تشخیص داده می شود مایعات نمونه برداری شده از انها را باید جهت كشت میكروبی و تعین حساسیت انتی بیوتیكی به ازمایشگاه ارسال كرد .
اما در صورتی كه هیچ مساله غیر طبیعی در معاینات فیزیكی و یا بررسیهای ازمایشگاهی مقدماتی یافت نشد و هیچ نكته ای در خصوص نگهداری و مدیریت نامناسب اسب در تاریخچه وجود نداشت انگاه ازمایشهای اخنصاصی جذب معدی- روده ای برای تعین وجود سندرمهای سوء جذب توصیه می شود.
این ازمایشات معمولا یا شامل گلوگز خوراكی ویا ازمایش جذی گزیلوز می باشد.
آزمایش جذب گلوكز خوراكی:
.
مراحل ازمایش
1- وزن اسب اندازه گیری می شود و حیوان سرتاسر شب گرسنه نگهداری می شود (12-18 ساعت پرهیز غذایی لازم است).
در دو ساعت اول ازمایش باید از نوشیدن اب توسط دام نیز جلوگیری شود .
2- یك گرم از D- گلوكزانهیدراز یا مونو هیدرات به ازای هر گیلو گرم وزن بدن حیوان در نظر گرفته شده و محلول تازه 20% در اب گرم تهیه می شود.
3- در نمونه ناشتا، از خون فورا قبل از ازمایش گرفته شده و زمان صفر برای ان دو در نظر گرفته می شود(همه نمونه ها در ماده ی ضد انعقاد . فلوئورید سدیم)
4- لوله بینی معدی (nasogastic-tube) گذارده شده و تمام محلول گلوكز به معده رسانده می شود
5- نمونه های دیگر خون در دقیقه های 180 ، 120 ، 90 ، 60 ، 30 گرفته شده و برای اندازه گیری گلوكز به ازمایشگاه فرستاده می شود و منحنی عمودی جذب گلوكز كشیده می شود.
.
تفسیر ازمایش:
در شرایط نرمال منحنی جذب دو فاز دارد در 2 ساعت اول گلوكوز بی وقفه از روده كوچك جذب شده و غلظت گلوكز پلاسما دو برابر می شود.
فازدوم وابسته به انسولین بوده و یك نزول پیشرونده را برای رسیدن به حالت سكون كه پس از 6 ساعت حاصل می شود نشان می دهد.
ساعتهای نمونه گیری كه بیان شد با ید این خصوصیت را در مواردی كه جذب لطمه نخورده است نشان دهد.
- یك خط صاف معرف سوء جذب كامل بوده و غالبا بر پیش اگاهی بد دلالت می كند زیرا دلایل اصلی التهاب پیش رونده دیواره روده یا نفوذ سلولی سرطانی دیواره روده است و تشخیص توسط هیستو پاتولوژی تایید می شود.
- منحنی حد واسط جذب طبیعی و سوء جذب كامل ، سوء جذب جزئی را نمایان می سازد كه دلایل سوء جذب جزئی عبارتند از:
اختلالات گردش خون، كوچك شدن پرزها یا تغیرات التهابی قابل برگشت ناشی از الودگی انگلی.
نمودار زیر مربوط به اسبی است كه با تاریخچه ازدست دادن وزن علیرغم دریافت كافی غذا وجود دارد معاینات درمانگاهی روشن كننده نبوده ولی در ازمایش جذب گلوگز خوراكی سوءجذب را نشان می دهد
جذب گلوكز در اسب سالم به صورت خط ممتد سیاه رنگ و خطوط متقاطع قرمز رنگ جذب گلوكز را در یك اسب مریض نشان می دهد.
اساس ازمایش جذب گزیلوز مشابه ازمایش جذب گلوكز خوراكی می باشد.
.
بررسی نموداری عوامل پاتولوژیكی موثر بر عارضه كاهش وزن در اسب و راههای برخورد با این عوامل
.
یافته های غیر طبیعی تنفسی:
1. خرخر یا خس خس
2. افزایش تعداد تنفس – سختی تنفس و ترشحات چركی از بینی یا سرفه
برخورد: اندسكوپی رادیوگرافی از سینه، شستشوی نای و نایچه ها، CBC ،ازمایشات سرم
.
یافته های غیر طبیعی دستگاه ادراری:
1- تشخیص كلیه بزرگ شده و یا كوچك شده در توش ركتال
برخورد: اولتراسو نو گرافی و تشخیص بیماری كلیوی حاد از مزمن
.
2-ادرار رقیق با افزایش ادرار رقیق شده
برخورد: تجزیه ادرارپرصورت وجود باكتری و WBC كشت باكتریایی عفونت جهت تشخیص عفونت
برخورد با اختلالات حركتی:
- معاینه كامل عصبی
- تهیه رادیو گرافهااز محل محدود شده در معاینه عصبی
- سنجش عیار EHV-1 در سرم < انسفالیت شرقی و غربی
- تجزیه مایع مغذی نخاعی
برخورد با ناتوانی در گرفتن غذا:
- اندوسكوپی دهان و حلق
- رادیوگرافی از دهان و حلق
- معاینه عصبی
در این حالات در مورد هاری احتیاط باید كرد.
انتخاب راههای درمان:
انتخاب شیوه درمان اسب مبتلا به كاهش وزن مبتنی بر مسائلی است كه از تاریخچه ، معاینات فیزیكی و كارهای تكمیلی متعاقب ان بدست می اید .
برخی از بیماریها كه در اسب می تواند منجربه كاهش وزن شود ممكن است ب جز یك حالت تسكینی، پاسخ قابل توجه به درمان ندهد (مثلا نئوپلازی یا نارسایی مزمن عضو).
از سوی دیگر بعضی حالات ممكن است به طور كاملا مطلوبی به درمان جواب دهد (انتروپاتی در اثر وجود شن ،ابسه های داخل حفره شكمی ، دریافت ناكافی غذا بدلیل رقابت ، نامتعادل بودن جیره غذایی و مسائل مدیریتی)
به طور كلی هنگامی كه علت كاهش وزن مشخص شود راههای درمانی را می توان در كتب مرجع مربوط به مسائل درمانی اسب یافت.
(1) این نوع انسفالو مالاسی در اسب در اثر خوردن گیاه خاصی می تواند ایجاد شود كه به دلیل فلجی هان و حلق منجر به بی اشتهایی كامل دام می شود.
(2)ازمایش fecal flotation برای بررسی وجود تخم انگل
ازمایش fecal sedimentation برای بررسی وجود شن
ازمایش fecal occult blood test
