[h=2]بعد اقتصادی [/h] شهر مکانی است که اعضای آن تنها به امور تجاری و بازرگانی اشتغال داشته باشند. اما چون دهاتی در آسیا و روسیه دیده شده که خانوادهها به کار تجارت اشتغال داشتهاند یا به عبارت دیگر دهات تجاری در جهان وجود داشته ، این ملاک هم کافی نیست.
[h=2] [/h] بازار
اگر شهر را مکانی در نظر بگیریم که ساکنین آن میزان قابل توجهی از نیازهای خود را از طریق بازار تهیه میکنند باز هم میتوان دید که وجود بازار منحصر به شهر نیست. زیرا در قلعههای فئودال هم بازار وجود داشته ، و در مواردی بازرگان و افزار میزان نزدیک قلعه فئودال به فعالیت مشغول بودهاند. شاید بعضی از شهرهای جهان ابتدا از یک چنین ترکیبی بوجو آمده باشند.
[h=2]تولید و مصرف [/h] بعضی از شهرها تنها مصرف کننده هستند و از این نظر وابسته به قدرت خرید پادشاه ، دربار و مالکین اماکن شهری میباشند و مواردی هم شهرها تولید کننده هستند، مثلا محل تجمع افزارمندان و یا در شهرهای مدرن مکان تولید ، کارخانهها میباشند. بیشتر شهرها ترکیبی از تولید و مصرف هستند.
[h=2]کشاورزی [/h] در حالی که مفهوم مدرن شهر شامل مکانی میشود که ساکنینی آن نیازهای مصرفی خود را از نظر مواد غذایی از خارج از شهر تامین کنند، اما شهرهای ما قبل صنعتی و شهرهای باستانی این چنین نبودهاند و کشاورزی در آنها دیده میشده است.
[h=2]مفهوم سیاست و مدیریت [/h] شهر مکانی است که در آن شکلی از نظام سیاسی و مدیریتی و قانون وجود داشته باشد. یا شهر مکانی است که دارای سیاست اقتصادی باشد. از نظر وبر وجود شکلی از نظام سیاسی و حقوق اجتماعی سیاسی که شهروندان نیز در آن دخالت داشته باشند از جمله وجوه تمایز مهم شهر محسوب میشود.
[h=2]قلعه ، دیوار ، اردوگاه نظامی [/h] شهرهای کهن اغلب دارای قلعه و دیوار بودهاند. اما این خصلت جهانی نیست بطوری که شهرهای یونانی و اسپارتی دیوار نداشتند، اما شهرهای چین همه دارای دیوار بودند. در عین حال دهاتی هم هستند که قلعه و دیوار دارند. شهر به عنوان مجموعهای از قلعه و بازار در آغاز پیدایش شهر نشینی اغلب دیده شده است. در بسیاری از موارد زمانی که قلعه یا دژ یا مکان حکومت دارد و گاه نظامی وجود داشته باشد افزارمندان هم ممکن است برای رفع نیازهای دژ در اطراف آن جمع شوند و بعد بازار هم به وجود آید و به تدریج این مکان مبدل به شهر شود.
[h=2] [/h] بازار
اگر شهر را مکانی در نظر بگیریم که ساکنین آن میزان قابل توجهی از نیازهای خود را از طریق بازار تهیه میکنند باز هم میتوان دید که وجود بازار منحصر به شهر نیست. زیرا در قلعههای فئودال هم بازار وجود داشته ، و در مواردی بازرگان و افزار میزان نزدیک قلعه فئودال به فعالیت مشغول بودهاند. شاید بعضی از شهرهای جهان ابتدا از یک چنین ترکیبی بوجو آمده باشند.
[h=2]تولید و مصرف [/h] بعضی از شهرها تنها مصرف کننده هستند و از این نظر وابسته به قدرت خرید پادشاه ، دربار و مالکین اماکن شهری میباشند و مواردی هم شهرها تولید کننده هستند، مثلا محل تجمع افزارمندان و یا در شهرهای مدرن مکان تولید ، کارخانهها میباشند. بیشتر شهرها ترکیبی از تولید و مصرف هستند.
[h=2]کشاورزی [/h] در حالی که مفهوم مدرن شهر شامل مکانی میشود که ساکنینی آن نیازهای مصرفی خود را از نظر مواد غذایی از خارج از شهر تامین کنند، اما شهرهای ما قبل صنعتی و شهرهای باستانی این چنین نبودهاند و کشاورزی در آنها دیده میشده است.
[h=2]مفهوم سیاست و مدیریت [/h] شهر مکانی است که در آن شکلی از نظام سیاسی و مدیریتی و قانون وجود داشته باشد. یا شهر مکانی است که دارای سیاست اقتصادی باشد. از نظر وبر وجود شکلی از نظام سیاسی و حقوق اجتماعی سیاسی که شهروندان نیز در آن دخالت داشته باشند از جمله وجوه تمایز مهم شهر محسوب میشود.
[h=2]قلعه ، دیوار ، اردوگاه نظامی [/h] شهرهای کهن اغلب دارای قلعه و دیوار بودهاند. اما این خصلت جهانی نیست بطوری که شهرهای یونانی و اسپارتی دیوار نداشتند، اما شهرهای چین همه دارای دیوار بودند. در عین حال دهاتی هم هستند که قلعه و دیوار دارند. شهر به عنوان مجموعهای از قلعه و بازار در آغاز پیدایش شهر نشینی اغلب دیده شده است. در بسیاری از موارد زمانی که قلعه یا دژ یا مکان حکومت دارد و گاه نظامی وجود داشته باشد افزارمندان هم ممکن است برای رفع نیازهای دژ در اطراف آن جمع شوند و بعد بازار هم به وجود آید و به تدریج این مکان مبدل به شهر شود.