بررسي آثار تورمي ماليات بر ارزش افزوده بر بخش هاي مختلف اقتصاد ايران (تحليل داده – ستانده)

[kaghaz rangi]

بررسي آثار تورمي ماليات بر ارزش افزوده بر بخش هاي مختلف اقتصاد ايران (تحليل داده – ستانده)


صادقي مهدي,فدابي خوراسگاني مهدي


چکیده:

بررسي ظرفيت بالقوه مالياتي كشور نشان مي دهد كه بين ظرفيت بالقوه مالياتي و وصولي هاي بالفعل، شكاف قابل توجهي وجود دارد و حاكي از آن است كه با اتخاد تدابيري درجهت اصلاح نظام مالياتي و رفع مشكلات موجود، مي توان از وصولي هاي مالياتي را افزايش و اتكاي به درآمدهاي نفتي را كاهش داد.​

بدون ازبين بردن مشكلات سيستم مالياتي، اين سيستم قادر به تأمين بخش عمده اي از هزينه هاي دولت نخواهد بود. در اين راستا مي توان به مسأله (( ماليات بر ارزش افزوده)) به عنوان يكي از روشهاي اخذ ماليات توجه داشت كه درسه دهه اخير مورد توجه و استفاده بيش از 90 كشور جهان قرار گرفته است.​

اجراي ماليات بر ارزش افزوده براي اولين بار در يك كشور، آثار اقتصادي متعددي برجاي خواهد گذاشت كه مي توان اين آثار را به سه دسته كلي تقسيم كرد:​

1-آثار قيمتي (تورمي)​

2-آثار توزيعي​

3-آثار درآمدي​

اين تحقيق درجهت بررسي آثار تورمي اجراي« ماليات بر ارزش افزوده» بر بخش هاي مختلف اقتصادي در ايران صورت مي گيرد تا با شناخت دقيق آثار تورمي «ماليات بر ارزش افزوده» بر هر كدام از بخش هاي اقتصاد و با در نظر گرفتن آثار تورم دركشورمان تدابير لازم دراين زمينه انديشيده شود.​

نتايج حاصل از اين بررسي نشان مي دهد كه از 78 بخش اقتصاد، 36 بخش اثرات قيمتي ضعيف، 13 بخش اثرات قيمتي متوسط و 29 بخش اثرات قيمتي شديد دارند(سناريوي اول). با استفاده از «مدل قيمت» مشاهده مي كنيم كه : دامنه تورم ناشي از اعمال ماليات بر ارزش افزوده بر 78 بخش اقتصاد ايران، بين 0.0003 درصد تا 39.4 درصد متفاوت است(سناريوي دوم).​

در اين تحقيق پيشنهاد شده است كه پس از اعمال ماليات بر ارزش افزوده با نرخ 10 درصد بخش هاي اقتصادي با اثرات قيمتي شديد(29بخش) درسناريوي اول – و بخش هايي كه آثار تورمي آن بزرگتر يا مساوي 10.1 درصد است(34بخش)- درسناريوي دوم معاف گردند. در نهايت مي توان گفت كه 36 بخش اقتصاد به طور قطعي مي تواند مشمول ماليات بر ارزش افزوده باشد و 8 بخش نيز بسته به درآمدهاي مالياتي مورد انتظار حاصل از 36 بخش مزبور، مشمول يا معاف باشند.​

ميزان تورم حاصل ازاعمال ماليات بر ارزش افزوده با نرخ 10 درصد در كل اقتصاد، قبل از معاف كردن بخش ها 13.5 درصد و پس از معاف كردن بخش ها 1.2 درصد مي باشد.

​

​

www.sid.com