ایران کشوری در جنوب غربی آسیا و در منطقه ای مشهور به خاور میانه واقع شده است. این کشور با مساحتی بالغ بر 1،648،195 کیلومتر مربع و با جمعیتی حدود 70 میلیون و پانصد هزار نفر (بر اساس آمار سال 1385) یکی از بزرگترین و قدرتمند ترین کشورهای منطقه است که دارای مرز مشترک زمینی با هفت کشو منطقه و مرز دریایی گسترده با دریای خزر و خلیج همیشه فارس و دریای عمان می باشد.دین رسمی ایران اسلام ، مذهب رسمی تشیع و زبان رسمی آن فارسی می باشد. ایران یکی از اعضای پایه گذار سازمان ملل متحد، گروه نم، سازمان اکو، سازمان کنفرانس اسلامی و اوپک می باشد.
واژه ایران برگرفته از شکل قدیمی aria nama و به معنای سرزمین مردمان اصیل است. نام ایران در لغت به معنی سرزمین آریاییان است که تا مدتها پیش از اسلام نیز نام محلی آن ایران یا ایران شهر بوده است. ایران به عنوان یک سرزمین و یک ملت دارای تاریخی کهن (دست کم هفت هزار سال) است و یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود.ایران از لحاظ آب و هوایی یکی از منحصر به فرد ترین کشورهاست.اختلاف دمای هوا در زمستان بین گرمترین و سردترین نقطه گاهی به بیش از 50 درجه می رسد. به طور کلی ایران در منطقه ای قرار گرفته است که از نظر بارندگی در سطح نیمه خشک و خشک قرار می گیرد.
پیشینهٔ تاریخی کشور ایران را در اسطوره‌های کهن ایرانی به آغاز تاریخ می‌رسانند ولی آغاز تاریخ سیاسی آن از آغاز شاهنشاهی ایران در زمان ماد است. البته این شاهنشاهی‌ها مربوط به اقوام آریایی ایران است وگرنه پیش از آنه ایلام، جیرفت و ... نیز بوده‌است. ایران امروزه از اقوام زیادی از جمله :مازنی، گیلک، تالش، آذری، کرد، ترکمن، عرب، بختیاری ، لر، لک ، آشوری، کلدانی، مندایی، تات، گرجی، بلوچ، سیستانی، ارمنی، یهودی ، دیلمی تشکیل شده‌است ایران از نظر جاذبه های گردشگری
بر اساس گزارش سازمان جهانى جهانگردى، ايران رتبه دهم جاذبه‌هاى باستانى و تاريخى و رتبه پنجم جاذبه‌هاى طبيعى را در جهان دارا است ولى با اين وجود تا به حال در جذب گردشگران خارجى موفق نبوده است.
ایران دارای هشت اثر ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو می باشد که این آثار قطره ای کوچک در دریای بیکران جاذبه های گردشکری تاریخی ، تفریحی ، زیارتی ، فرهنگی و طبیعی هسنتد. تقسیمات کشوری
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری ، ایران دارای 30 استان به شرح زیر می باشد :
آذربایجان شرقی با وجود كوهستان هاي زيبا و سر به فلك كشيده كه حتی در اوج گرماي آفتاب تابستاني جامه سفيدشان را از تن به در نمي كنند، رودخانه هاي خروشان و آبشارهاي فرح بخش آن با چشم اندازهاي بديع و جان افزا، باغ هاي پرميوه و ييلاق هاي سرسبزش، درياچه هاي پرموج و تفرج گاه هاي روح پرور، استخرها، آسياب ها و روستاهاي دل انگيز، همه و همه، اين استان را به يكي از زيباترين مناطق ایران و یکی از بهترین مناطق برای گردشگری به خصوص در فصول گرم تبديل کرده است.
مرکز استان : تبريز
سوغات و صنایع دستی استان آذربايجان شرقي
استان آذربايجان شرقي يكي از كانون‌هاي صنايع دستي ايران محسوب مي‌شود. در اين استان انواع فرش، قاليچه، گليم، جاجيم، خورجين، شال، گليمچه، ظروف سفالي و سراميك، اقسام سبد حصيري و تركه‌اي، پارچه‌هاي پشمي‌و ابريشمي، سوزن‌دوزي، نقره‌سازي، قلاب بافي، حوله و پتو بافي، مفرش بافي، مسند، كفشدوزي، جواهر سازي ونمدبافي و... توليد و عرضه مي‌شود. ورني‌بافي از صنايع دستي بومي استان است كه فقط زنان عشاير ارسباران وكليبر به توليد آن مي‌پردازند. محصولات توليدي صنايع دستي استان علاوه بر استفاده خانوار، در هفته بازارها،مراكز فروش معتبر، فروشگاه‌هاي فرودگاهي، ايستگاه‌هاي راه‌آهن و ترمينال‌هاي مسافري نيز عرضه مي‌شود.علاوه بر سوغاتي صنايع دستي، انواع خشكبار تبريز نيز در شمار سوغاتي‌هاي مهم استان به حساب مي‌آيند وطرفداران بسياري دارند.
استان آذربايجان غربي با وسعت 43660 کيلومتر مربع در شمال غرب کشور ايران قرار دارد و از جمله کهن ترين استان هاي ايران مي باشد. مرکز این استان شهر اروميه است و شهرهاي تابعه اين استان: خوي، ماکو، سلماس، سردشت، مهاباد، مياندوآب، نقده، پيرانشهر، اشنویه، بوکان، تکاب، شاهین دژ و سیه چشمه (چالدران) می باشد.
مرکز استان : اروميه
سوغات و صنایع دستی استان آذربايجان غربي
انواع صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان آذربايجان غربي عبارتند از: فرش، گليم،جاجيم، انواع صنايع چوبي، نقاشي روي چرم، انواع صنايع دستي بافتني، حصير، سبد و انواع شيريني و نقل
استان اردبیل در شمال غربی فلات ایران، با بیش از 18 هزار و 50 کیلومتر مربع، یک درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. این استان از شمال به رود ارس، دشت مغان و بالهارود در جمهوری آذربایجان، از شرق به رشته کوه های طالش و بغرو در استان گیلان، از جنوب به رشته کوه ها، دره ها و جلگه های به هم پیوسته استان زنجان و از غرب به استان آذربایجان شرقی محدود است.
مرکز استان : اردبيل
سوغات و صنایع دستی استان اردبيل
صنايع دستي استان اردبيل بسيار متنوع است. انواع دست باف‌هاي فرش، مسند، شال، ورني، گليم، جاجيم،پشتي، قلاب، خورجين و انواع صنايع دستي فلزي، چوبي، مسي، برنجي، نقره كاري، قلمكاري، خاتم كاري وسفال گري و... از نمونه‌هاي صنايع دستي شهرها و روستاها و عشاير استان اردبيل را تشكيل مي‌دهد. انواع‌شيريني، حلوا و عسل اردبيل نيز معروف است.
استان اصفهان با مساحتی حدود ۱۰۵۹۳۷ کیلومتر مربع در مرکز ایران واقع شده و از شمال به استانهای مرکزی، قم و سمنان، از جنوب به استانهای فارس و کهکیلویه و بویراحمد، از غرب به استانهای لرستان و چهارمحال بختیاری و از شرق به استان های یزد و خراسان محدود است. بر اساس آخرین تقسیمات كشوری، اصفهان دارای 17 شهرستان، 60 شهر، 37 بخش و 116 دهستان و مركز آن شهر اصفهان است.
مرکز استان : اصفهان
سوغات و صنایع دستی استان اصفهان
استان اصفهان مظهر مهمترين كانون صنايع دستي ايران است. در اين استان علاوه برصنايع سنتي استان اصفهان، توليد ديگر صنايع دستي مهم ساير مناطق و استانهاي ايران نيز رواج دارد. توليدات‌صنايع دستي استان اصفهان به دليل رونق نسبي صنعت توريسم بازاري درخور توجه دارد.مهمترين صنايع دستي رايج استان اصفهان عبارتند از: قالي بافي، زري بافي، قلم كاري، ميناسازي، خاتم‌سازي، منبت كاري، قلم زني، نقره كاري، زيورآلات زنانه، كاشي، سراميك كه همراه با سوهان و گز... در شمارسوغاتي‌هاي مهّم استان اصفهان به شمار مي‌آيند.
استان ایلام با مساحتی حدود 19086 کیلومتر مربع در یک منطقه کوهستانی و مرتفع واقع شده است. این استان در غرب و جنوب غربی کشور در میان رشته کوه های کبیرکوه از سلسله جبال زاگرس قرار دارد و از شمال به کرمانشاه، از جنوب به خوزستان، از شرق به لرستان و از غرب به كشور عراق محدود شده است. ایلام به لحاظ آب و هوایی دارای ویژگی های خاصی نسبت به دیگر مناطق کشور است.
مرکز استان : ايلام
سوغات و صنایع دستی استان ايلام
استان ايلام منطقه‌اي عشاير نشين است و صنايع دستي آن بويژه گليم گل بر جسته‌شهرت ملي دارد. از مهّم‌ترين صنايع دستي استان مي‌توان به اين موارد اشاره كرد: فرش كرك، ابريشم، گليم گل‌برجسته، جاجيم، نمد، فرنجي، قتره، صنايع چوبي و... استان ايلام همانند ساير مناطق ايراني سوغاتي‌هاي محلي خاص دارد كه اهم آن‌ها عبارتند از: سقز محلي(صمغ درخت بنه)، شيرين بژي برساق، شيرين عسگري، شيريني كُله كُنجي، روغن حيواني معروف به كرمانشاهي.
استان البرز سی و یکمین استان ایران است. در جلسهٔ هیئت دولت در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ لایحهٔ تأسیس این استان تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد. در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۸۹/۴/۷ استان البرز بطور رسمی شکل گرفت. در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان درنظر گرفته شده‌است. این شهر در ۲۰ کیلومتری غرب تهران و در حوزهٔ استحفاظی استان تهران قرار گرفته که با جمعیتی بالغ بر ۱٬۳۷۷٬۴۵۰ نفر، پنجمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و تبریز محسوب می‌گردد. همچنین محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۹ در نامه‌ای به وزارت کشور قانون تأسیس استان البرز که در جلسهٔ علنی دوم تیر ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود و شورای نگهبان نیز آن را تایید کرده بود، جهت اجرا ابلاغ کرد. نام این استان از رشته‌کوه البرز گرفته شده‌است که بخش مهمی از آن از شمال این استان می‌گذرد. در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۸۹ با حضور وزیر کشور، استانداری البرز رسما شروع به فعالیت نمود. عیسی فرهادی به‌عنوان نخستین استاندار البرز انتخاب شده‌است.
مرکز استان : کرج
سوغات و صنایع دستی استان البرز
عمده‌ترين صنايع دستي استان را قلم زني روي مس و برنج، خراطي و سبدبافي، خاتم‌كاري، شيشه‌گري، تراش و نقاشي روي شيشه، زيلوبافي، نقاشي روي چرم، قاليبافي، سفالگري، حصيربافي،ورني‌بافي، دستبافي، چاپ باتيك، جاجيم و گليم بافي، رويه پشتي، جوال، خورجين، رنگرزي و ريسندگي‌تشكيل مي‌دهند.
بوشهر از استانهای جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان با مساحتی حدود ۲۷۶۵۳ کیلومتر مربع؛ از شمال به استان خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ششصد کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت راهبردی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.
مرکز استان : بندر بوشهر
سوغات و صنایع دستی استان بوشهر
انواع صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان عبارتند از: قالي، گبد، گليم، نمد، حصير،گيوه، زنبيل، سبد، جارو، سفال، قليان، مشك آب، دولچه، تور ماهيگيري و شيريني مسقطي.
استان تهران با 18909 كيلومتر مربع مساحت و 2/1 درصد مساحت كل كشور ايران از آن جهت از ديگر استان هاي كشور متمايز است كه مركزيت سياسي جمهوري اسلامي ايران در آن مستقر است. استان تهران علاوه بر جاذبه های طبيعی و تاريخی زيادی که دارد، از مراکز تفريحی و گردشگری، موزه های متعدد، نگارخانه ها، گالری ها، پارك های بازي، نمايشگاه های دايمی، سالن های سينمايی، مراکز مجلل اقامتی، مراکز بازی و تفريح، فرهنگسراها، سالن های مجهز ورزشی و استخرهای مدرن و... نيز برخوردار است .
مرکز استان : تهران
سوغات و صنایع دستی استان تهران
عمده‌ترين صنايع دستي استان را قلم زني روي مس و برنج، خراطي و سبدبافي، خاتم‌كاري، شيشه‌گري، تراش و نقاشي روي شيشه، زيلوبافي، نقاشي روي چرم، قاليبافي، سفالگري، حصيربافي،ورني‌بافي، دستبافي، چاپ باتيك، جاجيم و گليم بافي، رويه پشتي، جوال، خورجين، رنگرزي و ريسندگي‌تشكيل مي‌دهند. مراكز مهم مبادله شهر تهران عبارتند از: مراكز خريد عتيقه منوچهري، مراكز خريد صنايع دستي- خيابان طالقاني و استاد نجات اللهي، مركز خريد فرش - بازار بزرگ و خيابان فردوسي و مركز خريد كتاب -روبروي دانشگاه تهران.
استان خوزستان با مساحت 64236 کیلومتر مربع، در جنوب غربی ایران قرار دارد. این استان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی به استان اصفهان، از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان های چهار محال و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود می شود. استان خوزستان دارای 16 شهرستان و 29 شهر می باشد.
استان خراسان رضوی؛ بزرگ ترین قطب توریسم مذهبی جمهوری اسلامی ایران است که بناهای آرامگاهی، بیش ترین و مهم ترین چشم انداز معماری این منطقه را تشکیل می دهند. مجموعه های آرامگاهی؛ بناهایی هستند كه طی سالیان طولانی بر روی مدفن و مزار شخصیت‌های مذهبی و محبوب شكل گرفته اند و معمولا شامل حرم، مساجد، مدارس، كتاب خانه ها، كاروان سراها، آب انبارها، خانقاه ها و فضاهایی از این قبیل می شوند.
مرکز استان : مشهد
سوغات و صنایع دستی استان خراسان رضوی
معروفترين سوغاتي استان خراسان زعفران است.مهمترين محصولات صنايع دستي استان خراسان عبارتند از : انواع فرش وگليم،انواع محصولات ابريشمي، شعربافي، نمد، پشم ريسي، پيكره هاي سنگي، سنگ فيروزه، كارهاي دستي سراميكي و ني بافي ميباشد.ساير محصولات دستي عبارتند از: گيوه، چاروق، كارهاي چوبي و فلزي، نقاشي بر روي چرم، انواع مهر و تسبيح و بافته هاي مربوط به نشانه‌ها و پرچم هاي مذهبي.
استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸۱۷۹ کیلومتر مربع از ۶ شهرستان بجنورد (مرکز استان)، شیروان ،اسفراین، مانه و سملقان ،جاجرم و فاروج تشکیل شده است. این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است. آثار کشف شده در این استان نشان از قدمت تاریخی کهن آن دارد.
مرکز استان : بجنورد
سوغات و صنایع دستی استان خراسان شمالي
معروفترين سوغاتي استان خراسان زعفران است.مهمترين محصولات صنايع دستي استان خراسان عبارتند از : انواع فرش وگليم،انواع محصولات ابريشمي، شعربافي، نمد، پشم ريسي، پيكره هاي سنگي، سنگ فيروزه، كارهاي دستي سراميكي و ني بافي ميباشد.ساير محصولات دستي عبارتند از: گيوه، چاروق، كارهاي چوبي و فلزي، نقاشي بر روي چرم، انواع مهر و تسبيح و بافته هاي مربوط به نشانه‌ها و پرچم هاي مذهبي.
استان خوزستان با مساحت 64236 کیلومتر مربع، در جنوب غربی ایران قرار دارد. این استان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی به استان اصفهان، از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان های چهار محال و بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود می شود. استان خوزستان دارای 16 شهرستان و 29 شهر می باشد.
مرکز استان : اهواز
سوغات و صنایع دستی استان خوزستان
صنايع دستي استان خوزستان خاصه منسوجات و صنعت حرير بافي در گذشته معروف بود.المقدسي جغرافيدان عرب از منسوجات شهر ياد كرده است. عباي نازك و ضخيم شوشتر و اطراف آن مشهوراست. در شادگان نيز عبابافي رواج دارد. در خوزستان بافت مقنعه و بافت "چَفيه" رواج دارد. همچنين در شوشترملحفه (ملافه) و در دزفول لنگ بافته مي‌شود. جاجيم بافي در شادگان رايج است. ساير صنايع دستي استان‌خوزستان عبارتند از: قاليبافي، قلابدوزي، جاجيم و گليم، حصير و بوريا، چادر شب، ورشو سازي، چوقابافي و گبه‌بافي كه بيشتر توسط عشاير بختياري و عرب بافته مي‌شوند
استان زنجان یکی از استان های با اهمیت ایران است که در ناحیه مرکزی شمال غربی ایران واقع شده و از نظر ارتباط به دليل استقرار بر محور ترانزيتى، نقطه ارتباطی مركز با غرب و شمال غربی ايران به شمار می آيد. مهمترین آثار تاریخی و باستانی استان زنجان شامل گنبد باشکوه سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه، مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی در خدابنده، آرامگاه احمد زهرنوش و امامزاده زیدالکبیر در ابهر است.
مرکز استان : زنجان
سوغات و صنایع دستی استان زنجان
صنايع دستي و سوغاتي هاي زنجان عبارتند از چاقوهاي ساده و مركب ،فرش،چاروق و مليله كاري،نقره كاري و انواع گليم و جاجيم .
استان فارس یكی از كهن ترین مناطق ایران است. وجود جاذبه های طبیعی مانند آب و هوای مطلوب، غارهای طبیعی، تنوع ناهمواری ها، وجود مناطق ییلاقی و قشلاقی، دریاچه ها، رودخانه ها و ... علاوه بر آثار بازمانده از ایران پیش از اسلام که جزء میراث جهانی محسوب می شوند از چنان جاذبه هایی برخوردارند که توانایی جذب هر فرد علاقه مندي را از نقاط مختلف دنیا دارند. تاریخ ایران زمین، از هر جهت با تاریخ فارس گره خورده است.
مرکز استان : زاهدان
سوغات و صنایع دستی استان سيستان و بلوچستان
در سيستان و بلوچستان به ويژه در سيستان، بيشترين شمار شاغلين به صنايع دستي در رشته گليم، قاليچه وقالي و پشتي بافي فعاليت مي‌كنند. صنايع دستي آن عبارتند از: قالي بافي، خورجين بافي، سوزن بافي، كرك بافي،سكه و دگمه دوزي، خامه دوزي، چادر بافي، پريوار دوزي،سياه دوزي، سفال سازي و زينت آلات (جواهر سازي)كه در بين بيشتر خانواده‌ها معمول است. انواع محصولات صنايع دستي استان بعنوان سوغاتي‌هاي ارزشمندي‌بشمار مي‌روند.
استان سمنان با 95815 کیلومتر مربع وسعت، یکی از استان های وسیع ایران به شمار می آید. این استان از شمال به استان های مازندران و گلستان، از جنوب به استان اصفهان، از مغرب به استان های تهران و قم و از مشرق به استان های خراسان شمالی و رضوی محدود شده است. این استان به خاطر موقعیت جغرافیایی، دارای اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی و خشک است و به دلیل محدودیت‌های آب و خاک، از موقعیت کشاورزی مطلوبی برخوردار نیست.
مرکز استان : سمنان
سوغات و صنایع دستی استان سمنان
انواع صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان سمنان عبارتند از: قالي، گليم، كارهاي‌دستي، انواع قلمكار، انواع سفال، سراميك و انواع دستبافته‌ها كه در فروشگاه‌هاي صنايع دستي و بازار عرضه‌مي‌شود.
استان فارس یكی از كهن ترین مناطق ایران است. وجود جاذبه های طبیعی مانند آب و هوای مطلوب، غارهای طبیعی، تنوع ناهمواری ها، وجود مناطق ییلاقی و قشلاقی، دریاچه ها، رودخانه ها و ... علاوه بر آثار بازمانده از ایران پیش از اسلام که جزء میراث جهانی محسوب می شوند از چنان جاذبه هایی برخوردارند که توانایی جذب هر فرد علاقه مندي را از نقاط مختلف دنیا دارند. تاریخ ایران زمین، از هر جهت با تاریخ فارس گره خورده است.
مرکز استان : شيراز
سوغات و صنایع دستی استان فارس
در سيستان و بلوچستان به ويژه در سيستان، بيشترين شمار شاغلين به صنايع دستي در رشته گليم، قاليچه وقالي و پشتي بافي فعاليت مي‌كنند. صنايع دستي آن عبارتند از: قالي بافي، خورجين بافي، سوزن بافي، كرك بافي،سكه و دگمه دوزي، خامه دوزي، چادر بافي، پريوار دوزي،سياه دوزي، سفال سازي و زينت آلات (جواهر سازي)كه در بين بيشتر خانواده‌ها معمول است. انواع محصولات صنايع دستي استان بعنوان سوغاتي‌هاي ارزشمندي‌بشمار مي‌روند.
استان یزد در قسمت مركزی فلات ایران قرار دارد و دارای نُه شهرستان، نوزده شهر، هفده بخش و چهل و سه دهستان می باشد. این استان با استانهای اصفهان، فارس، خراسان و كرمان همجوار است. بخش بزرگی از مساحت این استان را قسمتهایی از كویرهای مختلف پوشانده؛ به همین دلیل نوسان درجه حرارت در زمستان و تابستان و حتی در شب و روز بسیار زیاد است.
مرکز استان : يزد
سوغات و صنایع دستی استان يزد
علاوه بر منسوجات و توليدات پارچه‌اي، انواع شيريني‌هاي خاص نيز تهيه مي‌شود كه در سراسرايران و حتي در اقصي نقاط جهان طرفداران فراوان دارد. شيريني‌هاي مهم يزد عبارتند از: باقلوا، قطاب،لوزنارگيل، پشمك، نان برنجي، حاج بادام، حاج پسته و حاج گردو، زولبيا، گوشه فيل و انواع شيريني‌هاي‌خشك كه بسيار ظريف، شكيل و خوشمزه پخته و عرضه مي‌شوند
استان کرمان از مناطق عمده باستانی کشور است که سابقه اسکان و زندگی در آن به هزاران سال قبل و همزمان با مهاجرت نخستين اقوام آريايی به ايران باز می گردد. در متون تاريخی يونان که از آرياييها و سلاطين هخامنشی آنان سخن به ميان آورده، از کرامان و سکران و سيستان به عنوان ساپراپ ها و ايالات شرقی ايران نام برده شده است. در دوره هخامنشيان جاده شاهی و راه ابريشم از استخر و شهر پارسه (پرسپوليس) به يزد و کرمان و سيستان ادامه داشت و تا هندوستان کشيده می شد.
مرکز استان : سنندج
سوغات و صنایع دستی استان كردستان
در حال حاضر در نقاط شهري و روستايي اين استان عده كثيري از افراد به توليد محصولات گوناگون دستي‌مي‌پردازند كه هم مصرف داخلي دارد و هم به بازار عرضه مي‌شود. اهم صنايع دستي استان كردستان عبارتند از: موج و جانماز، شال، جاجيم، گليم و گليمچه و انواع قالي. از ديگر صنايع دستي استان مي‌توان به جولايي، گيوه، دبابي، خراطي، دستبافي، نازك كاري چوب، سوزن دوزي،قلاب دوزي، پولك دوزي و منجوق دوزي و... اشاره كرد. هر يك از صنايع دستي استان به عنوان سوغاتي ارزشمند نيز محسوب مي‌شوند كه توسط مسافران خريداري مي‌شوند. همچنين محصولات باغي و دامي و نان برنجي از سوغاتي‌هاي معروف استان كردستان است.
استان کرمان از مناطق عمده باستانی کشور است که سابقه اسکان و زندگی در آن به هزاران سال قبل و همزمان با مهاجرت نخستين اقوام آريايی به ايران باز می گردد. در متون تاريخی يونان که از آرياييها و سلاطين هخامنشی آنان سخن به ميان آورده، از کرامان و سکران و سيستان به عنوان ساپراپ ها و ايالات شرقی ايران نام برده شده است. در دوره هخامنشيان جاده شاهی و راه ابريشم از استخر و شهر پارسه (پرسپوليس) به يزد و کرمان و سيستان ادامه داشت و تا هندوستان کشيده می شد.
مرکز استان : كرمان
سوغات و صنایع دستی استان كرمان
صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان كرمان عبارتند از، پته و انواع قالي، قاليچه، گليم،جاجيم، خورجين و ديگر صنايع دست‌بافت كه جزء سوغاتي‌هاي اين منطقه محسوب مي‌شوند. پسته كرمان ورفسنجان نيز بعنوان اصلي‌ترين سوغاتي آن شهرت جهاني دارد.
استان کرمانشاه در حاشیه غربی ایران قرار دارد. این استان از شمال به کردستان، از شرق به همدان، از جنوب شرق به لرستان، از جنوب به ایلام و از غرب به کشور عراق منتهی می شود. این استان، یکی از استان های شگفت انگیز ایران است تا به آن حد که لقب "هندوستان ایران" را به آن داده اند. اين استان علي رغم وسعت نه چندان پهناورش، داراي ۳منطقه آب و هوايي كاملاً متفاوت از يكديگر است.
مرکز استان : كرمانشاه
سوغات و صنایع دستی استان كرمانشاه
كرمانشاه از دير باز يكي از: مركز صنايع دستي ايران بوده است اهم صنايع دستي‌سوغاتي‌هاي استان كه عمدتاً توسط عشاير روستائيان توليد مي‌شود، عبارتند از: قالي، گليم و جاجيم، جولاريسي، موج، چيغ، وسايل سنتي آشپزخانه و لوازم چوبي، گيوه و كفش، قلمزني،حكاكي، شيشه گري، حجاري، فلز كاري، نمد مالي، چرم سازي و شيريني كاك.
منطقه‌اي كه امروزه به نام كهگيلويه و بويراحمد از آن ياد مي شود، سرزميني است باستاني اما ناشناخته كه رازهاي بسيار در سينه دارد. آثاري كه در تل خسرو، تل مهره‌اي و ديگر نقاط يافت شده‌اند گوياي اين واقعيت است كه اين منطقه قبل از ورود آرياييها داراي سكنه و تمدن بوده است. سپس با مهاجرين و شايد مهاجمين (؟) آریايي درآميخته و قسمت اعظم خاك ايالت مهم انشان را تشكيل داده است.
مرکز استان : ياسوج
سوغات و صنایع دستی استان كهكيلويه و بوير احمد
در بين عشاير كهگيلويه و بويراحمد توليد دست بافتهاي مختلف از ديرباز رواج دارد.وجود مواد اوّليه مورد نياز از جمله انواع پشم، زمينه مناسبي براي تهيه انواع دست‌بافتها فراهم ساخته است.دست بافتهاي كهگيلويه و بويراحمد كه با استفاده از مواد اوليه مرغوب و با رنگهاي متنوع گياهي و در نقش‌هاي‌سنتي تهيّه مي‌شود، خريداران و طرفداران بسيار دارد و مرغوبيت آن باعث شده است، 90 درصد از توليدات‌دست بافت استان صادر شود
استان قزوین از استانهای شمال غربی ایران است که در سال ۱۳۷۵ از استان تهران جدا شد و به همراه تاکستان از استان زنجان، تشکیل استان تازه‌ای به نام استان قزوین را داد. این استان از شمال با استان های مازندران و گیلان، از غرب با زنجان، از جنوب با همدان و مرکزی و از شرق با تهران همسایه است. استان قزوین بر پایه آخرین تقسیمات کشوری، دارای ۵ شهرستان قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک و الوند است.
مرکز استان : قزوين
سوغات و صنایع دستی استان قزوين
صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان قزوين عبارتند از، سنگ‌هاي (حكاكي و حجاري‌شده)، كاشي سازي، آيينه سازي، منبت كاري، گچبري، قاليبافي، خوشنويسي و خطاطي
استان قم با وسعتی معادل 14631 كیلومتری مربع در مركز كشور واقع شده و مركز آن شهر قم است. استان قم از شمال به وارمین و شهر ری از استان تهران و ساوه از استان مركزی، از جنوب به شهرستان‌های محلات و دلیجان از استان مركزی و كاشان از استان اصفهان و كویر نمك و از غرب به شهرستان‌های آشتیان و تفرش از استان مركزی محدود است. بر اساس آخرین تقسیمات كشوری در سال 1375، این استان دارای یك شهرستان، 4 بخش، یك شهر، 9 دهستان و 363 آبادی دارای سكنه بوده است.
مرکز استان : قم
سوغات و صنایع دستی استان قم
در سطح استان قم و به ويژه در مناطق روستايي آن توليد و عرضه صنايع دستي‌متنوعي رايج است كه امروزه عليرغم كاهش رونق اوّليه هنوز هم به عنوان يكي از جلوه‌هاي هنرهاي ايراني وهمچنين يكي از منابع درآمدي خانوارهاي روستايي بشمار مي‌آيد. اهم صنايع دستي استان عبارتند از: قالي، سراميك، آجر، درودگري و منبت كاري . اهم سوغاتي‌هاي استان قم عبارتند از: سوهان، مهر و تسبيح، ظروف‌سنگي، ظروف گچي، اشياء تزئيني، چيني و فرش ابريشمي و ميوه‌هايي مانند انار و انجير.
استان لرستان یکی از استان های غربی کشور است که از سمت شمال با استان های همدان و مرکزی، از شرق با اصفهان، از جنوب با خوزستان و از غرب با کرمانشاه و ایلام همسایه است. بر اساس تقسیمات كشوری؛ در سال 1381 استان لرستان با مساحت 280640 كیلومتر مربع، دارای 9 شهرستان با نام های الیگودرز، بروجرد، خرم آباد، دلفان، دورود، كوهدشت، ازنا، پل دختر و سلسله می باشد.
مرکز استان : خرم آباد
سوغات و صنایع دستی استان لرستان
صنايع دستي لرستان در سه نوع متمايز عشايري، روستايي و شهري شكل گرفته‌اند.بيشتر توليدات صنايع دستي عشايري به مصرف خانوار مي‌رسد و كمتر به بازار عرضه مي‌شود. انواع صنايع‌دستي عشاير لر عبارتند از: سياه چادر، چيت، قالي و گليم صنايع دستي روستايي را قالي، گليم، رنگرزي و جاجيم‌بافي تشكيل مي‌دهند عمده صنايع دستي شهري نيز خراطي، نمدبافي، قلم زني، ورشوسازي، قالي و گليم بافي‌هستند مهّم‌ترين سوغاتي‌هاي استان گليم، جاجيم، روتختي، روفرشي، روميزي، سجاده، گيوه زنانه و سراميك‌مي‌باشد. علاوه بر سوغاتي‌هاي صنايع دستي، انواع شيريني‌ها، حلوا، عسل و روغن حيواني نيز در شمارسوغاتي‌هاي مهّم استان به حساب مي‌آيند و طرفداران بسياري دارند.
استان هرمزگان با وسعت حدود 71193 کیلومتر مربع؛ معادل 3/4 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. این استان در جنوب کشور قرار گرفته و از شمال به استان کرمان، از جنوب به آبهای نیلگون خلیج فارس، از شرق به استان سیستان و بلوچستان و از غرب به استانهای فارس و بوشهر محدود شده است. استان هرمزگان دارای 11 شهرستان، 21 مرکز، 29 بخش، 76 دهستان و 1908 آبادی دارای سکنه است.
مرکز استان : بندر عباس
سوغات و صنایع دستی استان هرمزگان
صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان عبارتند از: كوزه‌هاي سفالي معروف به حبله،پارچه‌هاي گلابتون دوزي شده، شيريكي پيچ، چادر شب، قالي و فرش، سبد و حصير و انواعي از صنايع دستي‌دريايي كه مورد علاقه جهانگردان قرار مي‌گيرند.
استان همدان به وسعت ۱۹۴۹۳ کیلومتر مربع؛ یکی از استانهای غربی کشور و در همسایگی استانهای مرزی کرمانشاه و کردستان است. این استان بر پایه آخرین تقسیمات کشوری شامل ۸ شهرستان است؛ که عبارتند از: اسد آباد، بهار، تویسركان، رزن، كبودر آهنگ، ملایر، نهاوند و همدان. استان همدان از لحاظ طبیعت گردی، منطقه ای است كوهستانی كه در دامنه های رشته كوه الوند قرار گرفته و سرچشمه رودها و جویبارهای فراوانی است.
مرکز استان : همدان
سوغات و صنایع دستی استان همدان
استان همدان از مناطقي است كه فرآورده‌هاي دستي آن از شهرتي بسزا در سطح كشور برخوردار است و حتي' برخي از صنايع دستي آن مانند صنعت سفالگري اهميّت صادراتي و جهاني دارد. اين نوع از صنايع دستي، علاوه بر جنبه مصرفي، از ويژگي‌هاي هنري برخوردارند كه به صورت طرح‌ها، نقوش ورنگ‌هاي گوناگون متجلي مي‌شوند. برجسته‌ترين صنعت دستي استان، سفالگري و سراميك سازي است كه مركز عمده آن "لالجين" در ۳۰ كيلومتري همدان است. اهم صنايع دستي استان عبارتند از: صنعت سفالگري و سفال سازي، گليم بافي، قاليبافي و دوخت لباس كه عمدتاً در ميان عشاير مرسوم است. معروفترين سوغاتي‌هاي استان همدان عبارتند از: سفال و سراميك، فرش، گليم، قالي، جاجيم، محصولات دستي چرمي، گيوه، انگشت پيچ، انگورشاني و شيره‌انگور.
استان مازندران با ۲۴۰۹۱ کیلومتر مربع مساحت از استانهای سرسبز شمال فلات ایران است و در کرانه دریای مازندران قرار دارد. این استان در غرب استان گرگان و مشرق استان گیلان می‌باشد و از جنوب با استانهای سمنان، تهران و قزوین هم مرز است. دریای مازندران نیز مرز شمالی این استان را کاملا در بر گرفته است. مازندران از استانهای کهن ایران است که مطالعات باستان شناسی در غارهای كمربند و هوتو در بهشهر، زیست انسانی را در این استان در حدود 9500 پیش از میلاد تخمین می زند.
مرکز استان : ساري
سوغات و صنایع دستی استان مازندران
عمده‌ترين صنايع دستي استان مازندران عبارتند از: قالي بافي، گليم بافي، ابريشم‌بافي، پارچه بافي، زيلو، جاجيم بافي، ظروف سفالي، ظروف و مجسمه‌هاي چوبي، نمد بافي و... كه در سراسرمازندران به ويژه در نواحي جنگلي توليد و به بازار عرضه مي‌شوند. در ميان صنايع دستي استان مازندران، روسري و لباس‌هاي ابريشمي، نمد و محصولات حصيري و چوبي‌معروفيت بيشتري دارند و به عنوان سوغاتي مورد توجه سياحان داخلي و خارجي قرار مي‌گيرند. محصولات‌صنايع دستي معمولاً در قسمت‌هاي ورودي و خروجي شهرهاي استان عرضه مي‌شود و منظره جالبي را به‌وجود مي‌آورد.
استان مرکزی از شمال به استانهای تهران و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استانهای لرستان و اصفهان و از شرق به استانهای تهران، قم و اصفهان محدود شده است. این استان با مساحتی حدود 29000 کیلومتر مربع دارای ۸ شهرستان، ۱۵ بخش، ۱۹ شهر، ۶۰ دهستان و ۱۳۹۴ آبادی دارای سکنه است. مرکز این استان شهر اراک و شهرهای مهم این استان عبارت‌اند از: خمین، ساوه، محلات، دلیجان، تفرش، شازند، آشتیان و ازنا.
مرکز استان : اراك
سوغات و صنایع دستی استان مركزي
اهم صنايع دستي استان عبارتند از: فرش ساروق، قاليچه، گليم، جاجيم و گيوه كه‌توسط زنان و دختران عشاير و روستايي بافته مي‌شوند. فرش ساروق يكي از معروفترين فرش‌هاي ايران است.سوغاتي تمامي استان مركزي نيز همان محصولات سنتي و صنايع دستي است.
گیلان یکی از استان های شمالی ایران است که 14711 کیلومتر مربع وسعت دارد. رشته کوههای البرز، همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده است؛ به همین سبب، آب و هوای گیلان، معتدل و در اکثر نقاط دارای رطوبت بالایی است. گیلان مرطوبترین ناحیه کشور است و سالانه بیش از 2000 میلیمتر باران دارد. بخش وسیع گیلان جلگه ای و مابقی کوهستانی است.
مرکز استان : رشت
سوغات و صنایع دستی استان گيلان
مهمترين صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان عبارتند از: چوبكاري، چادرشب بافي،زيلو و جاجيم، گليم، دست بافتهاي ابريشمي، پشمي و نخي، بامبوبافي، سفالگري، كوزه‌گري، نمدمالي،حصير بافي و سبدبافي، مرواريد بافي، قاليبافي، چموش دوزي، قلابدوزي، نقاشي روي كدو معروف به كدوقلياني، كلوچه، بادام، چاي، برنج، ماهي، زيتون و...
