یادگیری تعیین عدد اکسیداسیون

[termah]

عدد اکسایش، عده ی بارهای مربوط به اتمهای ترکیب بر اساس برخی قواعد اختیاری است.
عدد اکسایش یک یون یک تک اتمی برابر با بار آن یون می باشد. مثلا در NaCl، عدد اکسایش سدیم در [SUP]+[/SUP]Na برابر ۱+ و عدد اکسایش کلر در [SUP]-[/SUP]Cl برابر ۱- است.
عدد اکسایش اتمها در یک مولکول کووالانسی را می توان با دادن الکترونهای هر پیوند به اتم الکترونگاتیو تر به دست آورد.

قوانین (قاعده) در عدد اکسایش



​

قانون شماره 1:
عدد اکسایش یک اتم در شکل اصلی (عنصری) همیشه صفر است.
ماده عنصری است که شامل گزینه های زیر باشد:
الف: فقط یک نوع اتم وجود داشته باشد.
ب:بار=0

مثال:
S[SUB]8[/SUB]: عدد اکسیداسیون ـــــ>>> S = 0
Fe: عدد اکسیداسیون ـــــ>>> Fe = 0


قانون شماره2
عدد اکسایش یونهای تک اتمی برابر با بار یون است.

مثال:
عدد اکسیداسیون S[SUP]2-1 [/SUP]برابر است با 2-
عدد اکسیداسیون Al[SUP]3+[/SUP][SUP]1 [/SUP]برابر است با 3-


قانون شماره 3
عدد اکسایش فلزات گروه IA شامل Cs، Rb، K، Na، Li همیشه در ترکیبات خود دارای عدد اکسایش ۱+ است


قانون شماره4
عدد اکسایش عناصر گروه IIA شامل Ba، Sr، Ca، Mg، Be همیشه دارای عدد اکسایش ۲+ هستند.

قانون شماره 5
عدد اکسایش هیدروژن در تمام ترکیبات ۱+ است به جز در هیدریدهای فلزی مانند NaH و CaH[SUB]۲[/SUB] که در آنها حالت ۱- است و مولکول H[SUB]۲[/SUB] که عدد اکسایش هیدروژن در آن صفر است.
به طور ساده تر:
هنگامی که هیدروژن در کنار عنصر فلزی باشد 1- و هنگامی که در کنار عنصر غیر فلزی باشد 1+ می شود


قانون شماره 6
عدد اکسایش فلوئور، الکترونگاتیو ترین اتم، در تمام ترکیبات فلوئوردار (به استثنای F[SUB]۲[/SUB]) برابر ۱- است.

قانون شماره7
عدد اکسایش اکسیژن در اغلب ترکیبهای اکسیژن دار، ۲- است. ولی چند مورد استثنا هم وجود دارد:

1. در پراکسیدها، عدد اکسایش هر یک از اتمهای اکسیژن، ۱- است. دو اتم اکسیژن در یون پراکسید، O[SUB]۲[/SUB][SUP]۲-[/SUP]، هم ارزند. هر یک باید عدد اکسایش ۱- داشته باشند تا مجموع آنها برابر با بار یون گردد.
2. در یون سوپراکسید، O[SUB]۲[/SUB][SUP]-[/SUP]، عدد اکسایش هر اتم اکسیژن، ۰.۵- است.
3. در OF[SUB]۲[/SUB]، عدد اکسایش اکسیژن ۲+ است.

قانون شماره 8
در ترکیبات دو نافلز عدد اکسایش عنصر الکترونگاتیو تر منفی و برابر بار یون تک اتمی معمولی آن عنصر است.

مثال:
در PCl[SUB]۳[/SUB] عدد اکسایش Cl برابر ۱- است و بنا بر قاعده ی ۲ عدد اکسایش P هم برابر ۳+ می شود.
در مولکول CS[SUB]۲[/SUB] عدد اکسایش S برابر ۲- و عدد اکسایش کربن برابر ۴+ است.

قانون شماره 9
مجموع اعداد اکسایش اتمها در یک ترکیب صفر است، زیرا ترکیبات از لحاظ بار الکتریکی خنثی هستند.

قانون شماره 10
مجموع اعداد اکسایش اتمهای تشکیل دهنده ی یک یون چند اتمی برابر با بار آن یون است.

 

[termah]

تعیین عدد اکسایش در عنصر Ba(NO[SUB]3[/SUB])[SUB]2


[/SUB]حل:
آیا این ماده تک عنصری است؟
نه،بلکه سه عنصر وجود دارد.

ماده یونی وجود دارد؟
بله، فلز + غیر فلزی

آیا یون تک اتمی وجود دارد؟
بله، یون باریم تک اتمی است
یون باریم=Ba[SUP]+2
[/SUP]Oxidation # for Ba = +2

کدام عناصر دارای قواعد خاص است؟
اکسیژن دارای یک قانون .... 2- در بسیاری از ترکیبات آن وجود دارد
Oxidation # for O = -2

کدام عنصر قواعد خاص پیروی نمی کند؟
N-نیتروژن
پس عدد اکسیداسیون رو برای N پیدا می کنیم و به ترتیب زیر عمل می کنیم

Let N = Oxidation # for nitrogen
pas darim: (#Ba) (Oxid. # of Ba) + (# N) (Oxid. # N) + (# of O) (Oxid. # of O) = 0

 

[termah]

تعیین عدد اکسایش در عنصر NF[SUB]3[/SUB]



حل:
آیا این ماده تک عنصری است؟
نه،بلکه دو عنصر وجود دارد.

ماده یونی وجود دارد؟
نه، دو عنصر غیر فلزی

آیا یون تک اتمی وجود دارد؟
چون ترکیب مولکولی است هیچ یونی وجود ندارد

کدام عناصر دارای قواعد خاص است؟

کدام عنصر قواعد خاص پیروی نمی کند؟
N-نیتروژن
پس عدد اکسیداسیون رو برای N پیدا می کنیم و به ترتیب زیر عمل می کنیم

Let N = oxidation # of N

pas darim (#N) (Oxid. # N) + (# F) (Oxid. # F) = 0

N = +3

 

[termah]

تعیین عدد اکسایش در عنصر s(NH[SUB]4[/SUB])[SUB]2[/SUB]SO[SUB]4[/SUB]



حل:
آیا این ماده تک عنصری است؟
نه،بلکه چهار عنصر وجود دارد.

ماده یونی وجود دارد؟
بله، یون آمونیوم و کاتیون مشترک است.یا چند اتمی هست

آیا یون تک اتمی وجود دارد؟
نه، کاتیون و آنیون هستند

کدام عناصر دارای قواعد خاص است؟

H = +1
O = -2

کدام عنصر قواعد خاص پیروی نمی کند؟
N و s هیچ کدام از قاعده ی خاصی پیروی نمی کنند
پس عدد اکسیداسیون رو برای N و s پیدا می کنیم و به ترتیب زیر عمل می کنیم

برای حل معادله دومجهولی بالا ابتدا ترکیب را به دو یون تبدیل می کنیم
در حال حاضر داریم: NH[SUB]4[/SUB][SUP]+[/SUP] and SO[SUB]4[/SUB][SUP]2-0[/SUP]

N + 4(+1) = +1 so N = -3
S + 4(-2) = -2 so S = +6



منبع: دانشجویان ایران