antimicrobial herbs به بدن کمک ميکنند تا به طريقي ميکروارگانيسم (ريزاندامه)هاي بيماريزا (پاتوژنيک) را از بين برده يا در برابر آنها مقاومت کند. اين اثر تمامي حيطهي ريزاندامهها از جمله باکتريها، قارچها و ويروسها را پوشش ميدهد. اما، درست نيست که از اين گياهان به عنوان آنتيبيوتيک نام برده شود زيرا اين اصطلاح به معناي «ضد حيات» يا «پادزيست» است. در موارد متعددي داروهاي آنتيبيوتيک اهميت اساسي داشته و نجات بخش ميباشند ولي نبايد آن چنانکه رايج است، بيش از اندازه مورد استفاده قرارگيرند. گاهي نيز داروهاي حمايتي و پيشگيري کننده به بدن کمک ميکنند تا نياز به مداخله يا مواد شيميايي را دفع کند. اما به هرحال در مورد گياهاني بحث ميکنيم که از جريان ايمني حمايت کرده و سبب افزايش تماميت سيستم دفاعي انسان ميگردند.
طرز تأثير گياهان ضد ميکرب
اشتباه محض است اگر بکوشيم دربارهي مکانيسم اثر گياهان ضد ميکربي تعميم قايل شويم. استفاده از اصطلاح ضد ميکرب درواقع بيش از آنکه توصيف يک جريان باشد، بيشتر توصيف پيامد مورد انتظار است. ممکن است آثار ضد ميکربي با تأثير متقابل مستقيم با پاتوژنها در ارتباط باشد و يا با واسطهي تداخل اثر گياه با عکسالعمل ايمني به وقوع پيوندد. همچنين ممکن است گياه از طريق تأثير غير مستقيم و از راه تحريک عکسالعملهاي ايمني اثر نمايد. نمونههايي از تنوع مکانيسمهاي درگير در زير آمده است:
درخت چاي Melaleuca alternifolia داراي اسانسي سرشار از ترپينن -4- اول terpinene-4-ol است که به طور مستقيم در متابوليسم عامل پاتوژن دخالت ميکند و در نتيجه عامل را به قتل ميرساند. ساير گياهان سرشار از اسانسهاي فرٌار نيز به طور مستقيم تأثير کرده و ريزاندامهها را به قتل ميرسانند. نمونهي اين گروه سير، آويشن و گونههاي اوکاليپتوس است.
اکيناسيا به طور مستقيم عکسالعمل ايمني بدن را تحريک کرده و به اين ترتيب غالباً داروي ضد ميکربي مؤثري به شمار ميآيد.
واکسينيوم (عصاره) سبب جلوگيري از چسبيدن اشريشياکلي بيماريزا به ديوارهي مثانه شده و به اين ترتيب داروي سودمندي براي درمان التهاب مثانه به شمار ميرود.
دستگاه قلب و عروق.
در ميان گياهان ضد ميکربي، سير و بومادران به عنوان تونيک اين دستگاه شهرت دارند. سير به ويژه ازجهت ارزش زياد آن در دستگاه قلب و عروق مناسب است.
دستگاه تنفس.
افزون بر گونههاي اکيناسيا، نيل وحشي و مٌرِمکي، ميتوان رازيانهي رومي، بوم دوپرو، درخت ميخک، زنجبيل شامي، اوشا و آويشن را نيز مورد استفاده قرار داد که داراي انواع آثار متفاوت خلط آور نيز هستند.
دستگاه گوارش.
بسياري از گياهان حاوي اسانس فرار و بعضي از گياهان تلخ گوارشي در روده داراي اثر ضد ميکربي هستند. از جمله گياهان قابل ذکر ميتوان گونههاي اکيناسيا، سير، افسنطين، هميشه بهار، مرٌمکي، جنطياناي زرد، مهرطلايي و مريم گلي را نام برد.
دستگاه ادراري.
داروهاي مؤثر در اين دستگاه عبارتند از انگور خرس، اربز،گونههاي اکاليپتوس و بومادران. توجه داشته باشيد که در صورت هرگونه شک نسبت به وجود بيماري کليه، بعضي از داروهاي ضد ميکربي دستگاه ادراري بسيار قوي هستند.
دستگاه توليد مثل.
در اين مورد، گياهان سودمند عبارتند از گونههاي اکيناسيا، سير، قيصوم و لادن Tropaeolum majus و نيز گياهان ضد ميکربي دستگاه ادراري.
عضلات واستخوان.
گونههاي اکيناسيا و نيل وحشي اساس خوبي را براي درمان تشکيل ميدهند.
دستگاه اعصاب.
علف چاي يا عنب آمريکا (سرخاب کولي Phytolacca americana توام با مسکنهاي عصبي و ساير گياهان ضد ميکربي به درمان عفونتهاي شديد دستگاه عصبي کمک خواهند کرد.
پوست.
بسياري از گياهان ضد ميکربي را ميتوان روي پوست استفاده کرد. شستشوي پوست با آويشن، اکليل کوهي (رزماري)، مرزنجوش يا سير بسيار مؤثر است. مٌرِمکي (مير) يکي از قويترين داروها در مصرف خارجي است.