| [h=1] | |
با پیشرفت سریع علم پزشکی و به عرصه تولید رسیدن داروهای پیچیده و جدید، انتظار می رود که داروسازان بتوانند هر چه بهتر عوارض جانبی و تداخلات دارویی را شناسایی، پیشگیری و درمان کنند. عوارض ناشی از تداخلات دارویی را به سهولت می توان تشخیص داد اما اینکه چگونه بتوان از بروز آنها جلوگیری کرد، بحث دیگری است. تداخلات دارویی ممکن است به گونه ای باشند که پزشکان را به اشتباه بیندازند. شاید یکی از همین روزها، آن پزشک به اشتباه افتاده خود شما باشید! در ادامه، تداخلات دارویی میان داروهای مهار کننده اختصاصی باز جذب سروتونین (SSRIs) و داروهای دیگری که در فرد مبتلا به چند بیماری تجویز می شوند (مانند وارفارین، دیورتیک تیازیدها، بتابلاکر و کدئین) بررسی می شوند. در حین درمان بیماری مزمنی مانند افسردگی، به دلیل طولانی بودن مدت درمان، احتمال نیاز به تجویز داروهای دیگر برای درمان سایر مشکلات بیمار بالاست. مکانیسم های تداخلات دارویی اغلب در دو گروه طبقه بندی می شوند: «فارماکوکینتیک» و «فارماکودینامیک». تداخلات فارماکوکینتیک عبارتند از تغییر در جذب، انتشار، متابولیسم یا دفع دارو یا متابولیت های آن و نیز تغییر در میزانی از شکل فعال دارو که پس از اضافه شدن دارویی دیگر به محل اثر خود می رسد. تداخلات فارماکودینامیک زمانی اتفاق می افتند که دو دارو روی جایگاه گیرنده های مشابه یا مرتبط اثر می کنند. در نتیجه، اثر یکدیگر را تشدید یا تضعیف می کنند. هم اکنون پنج داروی SSRI در بازار آمریکا وجود دارند: فلوکستین، فلوواکسامین، پاروکستین، سرترالین و سیتالوپرام. این داروها به میزان زیادی تحت متابولیسم اکسیداتیو کبدی قرار می گیرند و چون اثر ضدافسردگی آنها مورد نیاز است، مهار یا القای متابولیسم شان به وسیله داروهای دیگر نگران کننده است. ● فلوکستین مصرف فلوکستین به میزان ۲۰ تا ۶۰ میلی گرم در روز ممکن است سبب افزایش دو تا چهار برابری غلظت پلاسمایی دزپیرامین شود که چنین وضعیتی به بروز علایم مسمومیت مانند کاهش انرژی، خواب آلودگی، خشکی دهان و ضعف حافظه می انجامد. همچنین گزارش شده است که فلوکستین سبب افزایش قابل توجه غلظت پلاسمایی داروهای آنتی سایکوتیک قدیمی تر مانند هالوپریدول و فلوفنازین می شود. نتیجه این تداخل دارویی، بروز عوارض عصبی مانند سندرم های اکستراپیرامیدل است. تجویز هم زمان کلوزاپین و فلوکستین به میزان ۲۰ میلی گرم در روز، غلظت پلاسمایی کلوزاپین را ۵۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش می دهد. فلوکستین ممکن است دفع برخی از بنزودیازپین ها مانند دیازپام و آلپرازولام را مختل کند. همین اتفاق برای فنی توئین هم می افتد. تداخل دارویی ثابت شده ای هم میان فلوکستین و وارفارین وجود دارد که به افزایش فعالیت ضدانعقادی وارفارین می انجامد. تداخل اثر میان فلوکستین و برخی از داروهای قلبی عروقی ممکن است عوارض کشنده ای مانند برادی کاردی شدید و بلوک قلبی به دنبال داشته باشد. ● فلوواکسامین فلوواکسامین، غلظت پلاسمایی بیشتر داروهای ضدافسردگی را بالا می برد. محققان معتقدند که فلووکسامین غلظت پلاسمایی کلوزاپین را پنج تا ده برابر افزایش می دهد که چنین وضعیتی به بروز علایم مسمومیت می انجامد. هم چنین ممکن است سطح پلاسمایی الانزاپین را تا حدود دو برابر افزایش دهد. این دارو کلیرانس متابولیک داروهایی مانند آلپرازولام و دیازپام را نیز کاهش می دهد. مطالعات متعددی نتایج پرخطر تجویز هم زمان فلووکسامین و تئوفیلین را به اثبات رسانده اند. با افزایش سطح پلاسمایی تئوفیلین در حین مصرف هم زمان با فلووکسامین، علایم مسمومیت شامل تاکی کاردی بطنی، بی اشتهایی، تهوع و تشنج مشاهده می شود. ● پاروکستین پاروکستین مانند فلوکستین ممکن است هیدروکسیلاسیون داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای را مهار کند و در نتیجه به بروز عوارض جانبی بینجامد. هنگامی که پاروکستین به بیماران با دوزاژ ۲۰ میلی گرم در روز و تحت شرایط یکسان داده شد، غلظت پلاسمایی دزپیرامین را از ۳۲۷ درصد به ۴۲۱ درصد رساند. همین دوز، در مبتلایان به اسکیزوفرنی، سطح پلاسمایی ریسپریدون را سه تا ۹ برابر افزایش می دهد. چنین وضعیتی سبب بروز یا بدتر شدن عوارض اکستراپیرامیدال خواهد شد. ● سرترالین مصرف ۵۰ میلی گرم در روز سرترالین غلظت پلاسمایی ضدافسردگی های سه حلقه ای را تحت تاثیر قرار می دهد اما اثر آن در مقایسه با سایر SSRI ها کمتر است. ● سیتالوپرام با در نظر گرفتن تداخلات دارویی، گزارش های قابل توجهی درباره تداخل دارویی سیتالوپرام و دیگر داروهای مصرفی بیماران وجود ندارد. در واقع، سیتالوپرام بی خطرترین داروی ضدافسردگی گروه SSRI است. ● ونلافاکسین ونلافاکسین، مهارکننده باز جذب سروتونین و نورآدرنالین است. شواهد آزمایشگاهی تداخل اثر ونلافاکسین و سایر داروها را نشان داده اند. وقتی ونلافاکسین در افراد سالم به میزان ۱۵۰ میلی گرم در روز تجویز می شود، کلیرانس ایمی پرامین و دزیپرامین به میزان کمی کاهش می یابد. ● نفازودون نفازودون یک آنتاگونیست گیرنده ۵ HT۲ سروتونین است که بازجذب سروتونین و نورآدرنالین را مهار می کند. هنگامی که میزان ۲۰۰ میلی گرم نفازودون دو بار در روز برای ۷ روز به داوطلبان داده شد، غلظت پلاسمایی تریازولام و آلپرازولام، به ترتیب ۹۸ و ۲۹ درصد افزایش داشت. | |
| | |
| | |
| گردآوری:پرتال فرهنگی اجتماعی پرشین پرشیا | |
| - | :نویسنده |
| هفته نامه سپید | :منبع |
