پناهگاه های حيات وحش

[ni_rosa_ce]

تعریف اول: پناهگا‌ه‌های حیات وحش (Wild life Refage ) به محدوده ای از زیستگاه های طبیعی و نمونه با شرایط خاص اقلیمی بوده که برای حفظ گونه های جانوری تحت حفاظت قرار می گیرد.

تعریف دوم: به محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل،مرتع،بیشه های طبیعی،اراضی جنگلی،دشت و کوهستان ابلاق می شود که دارای زیستگاه طبیعی نمونه و شرایط اقلیمی خاص برای جانوران وحشی بوده و به منظور حفظ و احیاء این زیستگاه تحت حفاظت قرار می گیرد…یا به عبارت دیگر: پناهگا‌ه‌های حیات وحش محدوده‌هایی هستند با زیستگاه‌های طبیعی نمونه برای جانوران وحشی که به منظور حمایت از جمعیت گونه‌های جانوری و افزایش سطح آنها، انتخاب می‌شوند.

کمترین وسعت پناهگاه‌های حیات‌وحش باید به حدی باشد که ضمن رفع نیاز گونه‌های جانوری، پیوستگی و ارتباط متقابل واحدهای آنها را نیز تضمین کند…این مناطق، محیط‌های مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی بویژه در ارتباط با جانوران وحشی به شمار می‌‌آیند.براساس قانون پناهگاه حیات وحش، در این مناطق بهره‌برداری‌های مصرفی و سازگار همچنین فعالیت‌های گردشگری کنترل شده در پناهگاه مجاز است.

http://www.iranzist.ir/

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش شیراحمد ، سبزوار - کفتر چاهی

پناه‌گاه حيات وحش شیراحمد ، سبزوار - کفتر چاهی

سرزمین ایران علیرغم قرار گرفتن در کمربند خشکی جهان از تنوع زیستی مطلوبی برخوردار می باشد .تنوع گونه های کم نظیری در زیستگاههای این کشور یافت می شود که در مقایسه با سایر سرزمینهای جهان قابل توجه است.تعداد گونه های پستانداران وحشی ایران با بیش از 160 گونه ، ماهیان با 269 گونه و بالاخره دوزیستان با 11 گونه که تقریبا نیمی از آنها بومی کشور ما تشخیص داده شده است جلوه ویژه ای را بر تنوع کشور ما ارائه داده است.توسعه شهرها ، تغییر کاربری اراضی ، بهره وری بی رویه از منابع بدون ارزیابی اولیه ،و بهره برداری بی رویه از مراتع و جنگلها از جمله فعالیتهای مخربی هستند که روزبروز عرصه را بر زیستگاههای طبیعی و حیات وحش کویر تنگ تر کرده و تنوع زیستی را به مخاطره می اندازد. در این شرایط برای حفظ و حراست از تنوع زیستی و جمعیتهای حیات وحش چاره ای جز انتخاب مناطق مناسب برای که در برگیرنده تمامی ویژگی های اکولوژیکی ناحیه باشند نمی باشد.

سبزوار عليرغم دارا بودن اقليم نيمه بياباني و بياباني زيستگاه گونه هاي بسياري از حيات وحش ايران مي باشد. يكي از زيستگاههاي حيات وحش در شهرستان سبزوار پناهگاه حيات وحش شير احمد مي باشد. پناهگاه حیات وحش کویر شیر احمد که با حدود 25 هزار هکتار وسعت در شهرستان سبزوار و به فاصله 15 کیلومتر از آن قرار گرفته است بر همین اساس انتخاب و تحت حفاظت قرار گرفته است.

این منطقه که بیش از 10 سال از شروع حفاظت آن می گذرد در سال 75 بعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام گردید . بیش از یک دهه حفاظت سبب ارتقاء ارزشها و غنای منطقه گردید و بهمین دلیل در اردیبهشت 81 براساس ارزیابی های بعمل آمده شایسته احراز عنوان پناهگاه حیات وحش کویر تشخیص داده شد و براساس مصوبه شورایعالی محیط زیست به پناهگاه حیات وحش کویر شیراحمد تغییر نام داد و در حال حاضر با همین عنوان تحت کنترل و مدیریت می باشد.



منطقه شیر احمد از گذشته های دور بعنوان یکی از زیستگاههای خوب آهو در منطقه سبزوار مطرح بوده است .در این منطقه براساس آخرین سرشماری (سال84) حدود 2300 راس از این حیوان زیبا و حساس دیده می شود . در سالهای نه چندان دور آهوها در گله هایی با بیشاز 100 راس جمعیت و به تعداد زیاد قابل مشاهده بودند. که در کنار سایر وحوش منطقه به دور از دغدغه و استرس های کنونی زندگی آرامی را سپری می کردند. سوابق حکایت از آن دارد که در این منطقه شهد حضور گونهایی چون یوزپلنگ نیز بوده است که امروزه فقط اسمی از آن در این دیار باقی مانده است.

در حقیقت کاهش و انهدام جمعیت ها از آن زمان آغاز شد که انسان همراه با طبیعت در مقابل طبیعت قرار گرفت و بدون اندیشه و تفکر فقط در جهت ارضاء خواسته هایش به بهره برداری مفرط از طبیعت روی آورد.تغییر شکل ابزار شکار از تیروکمان به تفنگهای پیشرفته و به میدان آمدن وسایل نقلیه تند رو متاسفانه بجای اینکه او را متواضع تر کند چون همراه با تقویت بنیانهای ارزشی و دینی نبود او را جری تر نمود و این ابزار را در جهت انهدام این گونها بکار گرفت تا آنجا که از این گله های چندصدتایی امروز دیگر تعداد معدودی آنهم در پناهگاهها و مناطق حفاظت شده باقی نمانده و اگر نبود همت و دورنگری و احساس مسئولیت افراد آگاه که با همت و تلاش خود اینگوونه مناطق را پایه ریزی نمودند شاید امروز دیگر نشانی از همین تعداد اندک هم در این مناطق نبود . حفاظت چندین ساله این منطقه که عملا قبل از دهه 70 شروع شد ه است، بستر نهایی را جهت رشد گیاهان و افزایش جمعیت وحوش فراهم نموده است و در کنار آن ارزشهای زیست محیطی منطقه نیز فزونی گرفته است.

موقعیت جغرافیایی منطقه:

منطقه شیر احمد در جنوب شرقی شهر سبزوار و به فاصله 5 کیلومتری از آن واقع شدده است .وضعیت توپوگرافی منطقه بصورت دشتی ، کویری و تپه ماهور بوده و دارای حداقل ارتفاع 915 متر و حداکثر ارتفاع1380 متر می باشد.

شرایط آب و هوایی منطقه:

این منطقه از اقلیم خشک کویری با نوسان نسبتا زیاد درجه حرارت روز و شب که از خصوصیات مناطق کویری می باشد برخوردار است. میانگین درجه حرارت سالیانه معادل 14 درجه سانتی گراد است و متوسط حرارت ماهیانه در سردترین فصل سال یعنی دی ماه حدود 4/2 و گرمترین ماه سال یعنی تیر ماه حدود 1/29 درجه سانتی گراد است.

میزان بارندگی سالیانه حدود 175 میلی متر می باشد. توزیع بارندگی نامتعادل و حداکثر طی فصل زمستان با 48 درصد بارش ها اتفاق می افتد .بهار با 34 و پاییز با 17 و تابستان با 10 درصد در مرتبه های بعدی قرار دارند.

منابع آب منطقه:

منطقه شیر احمد سبزوار به دلیل ساختار زمین شناسی و شرایط اقلیمی حاکم بر آن از چشمه های پرآبی که در تمامی طول سال جریان داشته باشد برخوردار نیست و رودخانه کال شور که حدود 25 کیلومتر از مرز شمالی منطقه را در بر می گیرد تنها منبع آب دایمی منطقه می باشد.این رودخانه که در سالهای پرآبی از دبی نسبتا خوبی برخوردار است علاوه بر اینکه مورد استفاده وحوش منطفه قرارر می گیرد همه ساله پذیرای صدها پرنده آبزی مهاجر می باشد.چشمه آوش مهمترین چشمه منطقه است که دبی پایه آن بیش از 3 لیتر در ثانیه می باشد مهمترین چشمه منطقه است که علاوه بر مردم مورد استفاده وحوش منطقه نیز قرار می گیرد.از دیگر منابع تامین آب وحوش منطقه یک دستگاه تلمبه بادی است که بر روی یکی حلقه چاه که تقریبا در محدوده مرکزی منطقه حفر گردیده است قرار گرفته است.

منطقه اگرچه از منابع آبی فراوان برخوردار نیست ولی با توجه به عبور کال شور از مرز منطقه و تعدادی چاه عمیق و قنات در حواشی آن آب بعنوان یک هامل محدود کننده جمعیت در منطقه مطرح نمی باشد .

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

منطقه شکار ممنوع تپال

منطقه شکار ممنوع تپال

منطقه شكار ممنوع تپال با وسعتي برابر 30 هزار هكتار در شمال غربي شهرستان شاهرود واقع شده و منطقه اي است كوهستاني و دشتي كه در مجاورت شاهرود واقع شده است .


منطقه تپال با چشم اندازهاي بسيار زيبا از دير زمان محل مناسبي جهت زيستگاه وحوش و محل مناسبي جهت بازديد دوستداران طبيعت به شمار مي رود .
اين منطقه كه تا قبل از سال 1373 از نظر حيات وحش دچار آسيبهاي جدي شده بود جهت احيا ء آن طبق آگهي روزنامه رسمي به مدت 5 سال از سوي شورايعالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه شكار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت كه پس از انقضاي اين مهلت از اول آذر ماه سال 1377 به مدت 5 سال ديگر منطقه شكار ممنوع اعلام گرديد هاست اين منطقه به لحاظ نزديكي و مجاورت شهرستان شاهرود و مجن از موقعيت خاصي برخوردار بوده و دسترسي به اين منطقه براي گردشگران و دوستداران طبيعت با كمترين زمان و هزينه امكان پذير مي باشد .
از گونه هاي بارز حيات وحش اين منطقه مي توان قوچ و ميش ،‌كل و بز ، آهو ، خرس قهوه اي ، پلنگ ، كبك ، كيهو ،‌كبك دري ، شغال ، و انواع پرندگان وحشي را مي توان نام برد.


http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناهگاه حيات وحـش موته

پناهگاه حيات وحـش موته

اين منطقه بين عرضهاي جغرافيايي ً20 و 33 تا ً55 و 33 شمالي و طولهاي جغرافيايي ً30 و 50 تا ً10 و 51 شرقي به مركزيت روستاي موته در 270 كيلومتري جنوب تهران قرار دارد، به طوري كه جاده اصفهان ـ تهران از شرق آن گذشته و شهر ميمه در 45 كيلومتري جنوب غربي آن واقع است.

تـاريـخـچـه:

پس از تشكيل كانون شكار ايران در سال 1343، محدوده‌اي با وسعت 343940 هكتار شامل دشتها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظي استانهاي اصفهان و مركزي به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال 1346 با تشكيل سازمان شكارباني و نظارت بر صيد، به تصويب شوراي عالي شكارباني و نظارت بر صيد آن زمان رسيد. در سالهاي پس از پيروزي انقلاب، سازمان حفاظت محيط زيست تغييراتي در حد و حدود منطقه داد و در تاريخ 21/6/61 با مساحت حدود 220000 هكتار به منطقه حفاظت شده تبديل گشت و سرانجام براساس مصوبه مورخ 7/12/69 شوراي عالي محيط زيست با همين وسعت به پناهگاه حيات وحش ارتقاي سطح يافت.

در هر پناهگاه حيات وحش، به منظور احياي وضعيت طبيعي اين مناطق 25 درصد از مساحت آن توسط سازمان حفاظت محيط زيست به عنوان محدوده امن تعيين و اعلام مي‌گردد. در اين محدوده‌ها ورود و چراي دام اهلي ممنوع است، ضمناً ورود اشخاص و ايجاد هرگونه تأسيسات بدون اخذ مجوز رسمي از سازمان حفاظت محيط زيست ممنوع خواهد بود. با توجه با توافقنامه‌ها و نقطه نظرات كارشناسي با رعايت مسائل اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي مناطقي را در محلهاي معروف به شور رباط ترك، شور آب باريك و سي كلفتي بدين منظور در نظر گرفته كه جمعاً در حدود 37000 هكتار از كل اراضي پناهگاه بوده و قابل توسعه و افزايش تا سطح حدود 44000 هكتار مي‌باشد.

توپوگرافي منطقه:

محدوده پناهگاه حيات و حش موته از دو بخش دشتي و كوهستاني تشكيل شده كه بلندترين ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 3000 متر و حداقل ارتفاع در اين منطقه 1900 متر مي‌باشد. ارتفاعات موته شامل دو رشته كوه است و فاصله بين اين دو رشته كوهها را دشتهاي جلگه‌اي و شوره‌زار تشكيل مي‌دهد.

خصوصيات آب و هوايي:

اين منطقه در تقسيمات آب و هوايي از آب و هواي نيمه باراني و سرد تبعيت دارد. حداكثر بارندگي در سال 350 ميليمتر و بيشترين بارندگي در فصل زمستان و بهار مي‌باشد. درجه حرارت متوسط در دشتهاي اين منطقه 4/39 درجه سانتيگراد در تابستان و در سردترين ماههاي سال به 5/11 تا 5 درجه زير صفر مي‌رسد.

منابع آبي:

بيش از 250 منبع آبي اعم از چاه قديمي، قنات و چشمه دائمي در موته وجود دارد كه بيش از 150واحد از اين منابع را چشمه‌ها تشكيل مي‌دهد از قبيل: چشمه سنجده، دستار، بيد، دربند، شور، آب باريك، چشمه‌نيا، قلعه‌سياه، ريز آب، جاجرمي، قيقوجه، گزرتو، گل‌بيدك، رزبيده، دمه، سيكلفتي، مرواريد و ... . براي تأمين آب مورد نياز وحوش در مناطق امن اقدام به ساخت آبشخورهاي دست ساز در نقاط حساس اكولوژيك گرديده كه منابع آبي آن چشمه‌ها و چاههاي قديمي است، كه آب به وسيله لوله يا نصب تلمبه بادي به آنها هدايت مي‌شود.

حيات وحش جانوري:

اين منطقه بهترين زيستگاه آهو در ايران است كه براي رشد، تكثير و جلوگيري از انقراض آهوها اختصاص يافته‌ است. شرايط مساعد زيستي براي اين گونه پستاندار در دشتها و شوره‌زارهاي منطقه توأم با حفاظت، ادامه زندگي را براي اين حيوان زيبا هموار ساخته و به عنوان گونه جانوري شاخص منطقه از آن ياد مي‌شود. وجود تپه ماهورها، تل‌ها و دشتهاي كوهستاني در موته امكان زندگي را براي گونه قوچ و ميش و صخره‌ها و ارتفاعات صعب العبور، زيستگاه خوبي را براي ادامه حيات كل و بز پديد آورده است.

انواع زيادي از گونه‌هاي پرندگان بومي و غير بومي نيز در اين منطقه وجود دارد از قبيل: كبك، تيهو، بلدرچين، هوبره و همچنين از خانواده‌هاي سار، كلاغ، سسك، دم جنبانك، عقاب، جغد، زنبورخوار، سهره و سارگپه نيز گونه‌هايي وجود دارد. در زمان مهاجرت، پرندگان مهاجر بسياري در اين منطقه خصوصاً اطراف رودخانه شور و گزستانها توقف نموده و در اين منطقه استراحت كوتاهي مي‌كنند.

از خزندگان و خانواده مارمولك‌ها مي‌توان خانواده‌هاي جكو، آگاما و لاسرتا را نام برد. از مارهاي سمي به مار جعفري، افعي، مار شاخ‌دار، از مارهاي نيمه سمي به تيرمار، افعي پلنگي، يله مار و از مارهاي غير سمي به تــوله مـار، مار قيطاني، مارگرگي و كورمار مي‌توان اشاره كرد.

پوشش گياهي:

بر اساس اطلاعات موجود در منطقه موته تا كنون بيش از 300 گونه گياهي مرتعي كه ارزش علوفه‌اي، دارويي و صنعتي دارند شناسايي شده است. از نظر تيپ گياهي قسمت اعظم پناهگاه حيات وحش موته مخصوصاً صافيها، تپه ماهورها و مناطق جلگه‌اي را جامعه درمنه و گون تشكيل مي‌دهد كه در فضاي بين آنها گياهان شور پسند و همچنين گياهان خوش خوراك و ديگر نيز رويش دارند.

از درختان و درختچه‌هاي اين منطقه مي‌توان بادامك، بنه، تنگرس، قيچ، گز و انجير را نام‌برد و از بوته‌هاي شاخص مي‌توان به درمنه، جاز، انواع گون‌ها، فرفيون، كلاه ميرحسن و ريش بز اشاره كرد.

مشكلات و تعارضهاي موجود:

ـ وجود معادن در منطقه و تخريب‌هاي ناشي از فعاليت آنها.

ـ وجود جاده‌هاي اصلي بين شهري (جاده گلپايگان و جاده اصفهان ـ تهران) و جاده‌هاي روستايي در منطقه كه موجب تردد وسايل نقليه و اثرات منفي در آرامش وحوش مي‌شود.

ـ تعليف غير مجاز دامها و واگذاري قسمتي از عرصه‌هاي طبيعي منطقه و تبديل آن به اراضي كشاورزي از طريق هيئت واگذاري زمين و تحميل آنها به منطقه.

ـ شكار غير مجاز

تحقيقات:

درحال حاضر مطالعات طرح جامع پناهگاه حيات وحش موته در حال انجام است كه نتايج آن به زودي در اختيار سازمان محيط زيست قرار خواهد گرفت.

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناهگاه حيات وحـش قميشلو

پناهگاه حيات وحـش قميشلو

پناهگاه حيات وحش قميشلو در شمال غربي اصفهان در فاصله 25 كيلومتري اصفهان و 15 كيلومتري شهر تيران و در محدوده جغرافيايي ً27 و 51 تا 51 و عرض جغرافيايي ً5 و 33 تا ً43 و 32 واقع است. اين منطقه از غرب به روستاهاي حسين آباد و تندران، از شرق به جهاد آباد و روستاهاي دو شهر دهق و علويجه و از سمت جنوب به دربند و از شمال به جاده آسفالته اصفهان ـ علويجه منتهي مي‌گردد. پناهگاه حيات وحش قميشلو داراي آب و هواي معتدل متمايل به گرم بوده و در منطقه‌اي نيمه صحرايي واقع گرديده است.

تاريـخـچـه:

پناهگاه حيات وحش قميشلو در زمان قاجاريه يكي از بهترين شكارگاههاي اصفهان بوده كه مسعود ميرزا پسر بزرگ ناصرالدين شاه و حاكم اصفهان (ظل السلطان) در اين منطقه به شكار مي‌پرداختند اين منطقه زيستگاه مناسبي براي قوچ و ميش نژاد اصفهان ( Ovis orientalis esfahanica ) مي‌باشد علاوه بر اين گونه، گونه‌هاي با ارزش گياهي و جانوري در اين منطقه وجود دارد. در سال 1343 كانون شكار و صيد منطقه‌اي با وسعت 37 هزار هكتار را از شاهزاده‌هاي قاجاريه خريداري و به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام كرد در سال 1350 شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد همان مساحت 37 هزار هكتار را كه مشتمل بر سه منطقه امن بود به عنوان پناهگاه حيات وحش تصويب نمود در سال 1374 وسعت اين منطقه به 85750 هكتار افزايش يافت كه محدوده آن بر اساس مصوبه و نقشه دقيقاً تعيين گرديده است.

راههاي دسترسي:

جاده اصفهان ـ تهران پس از عبور از پل شاهين شهر به سمت جاده جهادآباد و پس از خروج از جهاد آباد در امتداد جاده شوسه شاه‌ماهور.

جاده اصفهان ـ تيران و جاده شهداي آن شهر و در امتداد آن تا دربند تيران، ورودي ديگري به پناهگاه است.

اقليم:

متوسط بارندگي ساليانه 190ـ180 ميلي‌متر مي‌باشد كه مشخصه منطقه خشك با بارندگي كم است. متوسط كمترين رطوبت 16 درصد در تابستان و متوسط بيشترين آن 76 درصد در فصل زمستان مي‌باشد. حداكثر درجه حرارات 5/41 درجه سانتيگراد در مردادماه و كمترين آن 5/18ـ درجه سانتيگراد در بهمن ماه است كه نتيجه اين مطالعات نشان مي‌دهد اقليم منطقه سرد و خشك است.

وضعيت توپوگرافي:

عرصه‌هاي طبيعي قميشلو را دشتها، كوهها و تپه ماهورهاي متعددي تشكيل مي‌دهد مهمترين ارتفاعات منطقه عمركوه، موستان، زنگاري، دم زرد، اتابكي، دربند، كپه پلنگ و دم دراز مي‌باشد.

منابع آبي:

بيش از 45 منبع طبيعي و احداثي آب شرب انساني، حيات وحش و كشاورزي در محدوده پناهگاه وجود دارد كه از منابع مختلف چاه، قنات و چشمه تأمين مي‌گردد. از مهمترين منابع آبي مي‌توان به چشمه كرالياس چشمه كهوك، چشمه موشي، چشمه سنجد ، چاه محمودي و چاه خرسك اشاره كرد.

مناطق امن پناهگاه حيات وحش قميشلو:

در حال حاضر پناهگاه داراي سه منطقه امن با مشخصات زير است.

منطقه امن كرالياس داراي وسعتي معادل 4712 هكتار كه زيستگاه مطلوب قوچ و ميش است.

منطقه امن زلول و لاسميان با وسعت 3102 هكتار.

منطقه امن سلاخي و كهوك با وسعت 2100 هكتار.

در حال حاضر مطالعاتي در خصوص افزايش سطح مناطق امن و تبديل آنها به پارك ملي در حال انجام است.

حيات وحش جانوري:



پستانداران:

قوچ و ميش اصفهاني به عنوان گونه غالب منطقه. آهوي ايراني، كل و بز، گرگ، شغال، روباه، كفتار، گوركن راه‌راه، كاراكال، پلنگ، تشي، خرگوش، موش، جربيل.

پرندگان:

قرقي، سارگپه، عقاب طلايي، كركس، دال، بالابان، شاهين، دليجه، تيهو، كبك، كبوتر چاهي، فاخته، قمري، سبزقبا، جغد كوچك، زنبور خورك، هدهد، هوبره (غير بومي يا مهاجر) و تعدادي پرندگان ريزجثه و گنجشك سانان .

خزندگان:

لاك پشت خشكي، آگاما، انواعي از جكوها و مارهاي سمي و غير سمي.

گياهان پناهگاه حيات وحش قميشلو:

در پناهگاه حيات وحش قميشلو حدود 350 گونه گياه شناسايي شده كه مربوط به 216 جنس و 62 تيره گياهي بوده و گونه‌هاي غالب آن را آرتميزيا و آستراگالوس تشكيل مي‌دهد. در مناطق امن به علت جلوگيري از چراي مفرط دامها و قرق، گونه‌هاي خوش خوراك رويش فوق‌العاده داشته و سطح بيشتري از مراتع را پوشانيده است.. گياهان منطقه از لحاظ دارويي و صنعتي داراي اهميت زيادي هستند.

برنامه‌هاي عمراني منطقه:

به منظور احيا و توسعه مناطق حساس اكولوژيك و به ويژه مناطق امن، اقدامات مؤثري از بدو حفاظت تاكنون اعمال گرديده كه اهم آنها عبارتند از :

بهسازي چشمه سارهاي حياتي جهت استفاده انساني و وحوش.

احداث بيش از 30 آبشخور.

احداث منبع ذخيره آب براي جبران كاهش آب در فصل تابستان در مناطق امن.

اجراي طرحهاي آبرساني از منابع اصلي به آبشخورهاي احداثي.

نصب دو دستگاه تلمبه بادي در مناطق امن .

ايجاد سدخاكي در دهنه الهي‌آباد، دره حمام، دهنه كنده سلطاني، تنگ كهوك، نجف‌آبادي و ورپشت و باغكها.

ترميم جاده‌هاي جيپ رو.

تجهيز و ترميم باغ قميشلو براي حفظ آثار تاريخي موجود در آن، در حال حاضر طرح ترميم و بازسازي قلعه قميشلو و همچنين طرح جامع قميشلو در حال انجام است.

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش دشت ناز، سارى

پناه‌گاه حيات وحش دشت ناز، سارى

اين پناه‌گاه که در حدود ۵۵ هکتار وسعت دارد و در شمال شرقى سارى با فضايى از جنگل‌هاى جلگه‌اى قرار گرفته، از سال ۱۳۴۶ به صورت محل تکثير گوزن زرد ايرانى درآمده است. در اين پناه‌گاه ضمن حفاظت و نگهدارى گوزن زرد ايرانى که تعليف آن‌ها دستى صورت مى‌گيرد همه ساله تعدادى از گوزن‌هاى توليد شده را به زيست‌گاه‌هاى اصلى، يعنى حواشى رودخانهٔ‌ دز و کارون منتقل مى‌کنند. تعدادى از گوزن‌هاى اين پناه‌گاه به جزيرهٔ اشک در درياچهٔ اروميه نيز انتقال داده شده‌اند. پيرامون اين پناهگاه حصارکشى شده است و گوزن‌ها را از پشت ديوارهاى سيمى مى‌توان مشاهده کرد.

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش سمسكنده، سارى

پناه‌گاه حيات وحش سمسكنده، سارى

اين منطقه به وسعت ۱۰۰۰ هکتار از گونه‌هاى جنگلى - جلگه‌اى تشکيل شده است. در حال حاضر قسمتى از آن به نگهدارى تعدادى گوزن زرد ايرانى اختصاص دارد. پارک جنگلى شهيد زارع نيز در جوار اين پناه‌گاه حيات‌وحش واقع شده است.

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش ميانكاله، بهشهر

پناه‌گاه حيات وحش ميانكاله، بهشهر

اين پناه‌گاه مشتمل بر خليج گرگان، ‌ جزيرهٔ آشوراده و شبه جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ‌ زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.

پناه‌گاه ميانکاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياى خزر است و بهشت آبزيان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسير شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان‌گذرانى مى‌پردازند. از انواع اين پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، غاز، ‌ قو، فلامينگو (مرغ آتشين) و پليکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، ‌ دراج و زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگى مى‌کنند. از اين پناه‌گاه حيات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، بهره‌بردارى‌هاى سياحتى وسيعى به عمل آورد که در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مى‌گيرد.

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناهگاه حيات وحش جزيره شتور

پناهگاه حيات وحش جزيره شتور

اين جزيره در فاصله 5/1 كيلومتري جنوب شرقي جزيره لاوان واقع شده است و مساحت آن 4/1 كيلومت مبربع و ارتفاع آن از سطح دريا حدود 10متر استا . تنها ارتفاعاتي كه در اين جزيره به وجود آمده اند دو رشته از تپه هاي شني در شمال وجنوب جزيره است . پوشش گياهي اين تپه ها ،‌به ويژه در مناطق پست جزيره از گياهان « شور پسند » و مقاوم در مقابل كم آبي است كه به طور پراكنده رشد كرده انيد . حد اكثر ارتفاع اين گياهان يك متر است جزيره شتور جزيره اي است غير مسكوني كه هيچگونه فعاليتي در آن ديده نميشود .
پرندگان موجود آن شامل چهار گونه پرستوي ديايي است كه در جزيره توليد مثل ميكنند . در اين جزيرهرتعداد زيادي مار سمي ساه رنگ و كوچك كه معمولاً‌زير شن مخفي مي شوند مشاها-ده شده ا ست و به همين جهت به جزيره ماران نيز معروف است . همچنين لاك پشتهاي دريايي در سواحل آن تخم گذاري ميكنند .
صيادان و بوميان جزاير اطراف در هنگام طوفاني بودن دريا و همچنيني براي جمع آوري لاك پشت ها و تخم پرندگان دريايي به اين جزيره مسافرت ميكنند . شتور با اين كه مساحت بسيار كمي دارد از مهمترين و بارزش ترين زيستگاههاي پرندگان و لاك پشت هاي دريايي در خليج فارس و درياي عمان است . تحقيقات و پژوهشهاي علمي در خصوص حيات وحش جزيره ،‌جانوارن مختلفي از جمله پرستوي دريايي پشت دودي ،‌پرستوي درييايي تيره ،‌پرستوي دريايي كاكلي كوچك ، بالان گلوسياه ،‌اگرت ساحلي ،‌چكاوك كاكلي ، عقاب ماهيگير ،‌سليم شني ،‌حواصيل ساحلي ،‌جوتصيل ارغواني ،‌لاك پشتهاي ديايي ،‌لاك پشت سرخ و سبز و عقابي و چرمي را مورد بررسي و شناسائي قرارداده است .
بازديد از اين جزيره همراه با راهنمايان آشناي محيط زيست و مجوزهاي لازم امكان پذير است .

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناهگاه حيات وحش موته

پناهگاه حيات وحش موته

پناهگاه حيات وحش «موته» در استان اصفهان بين 55/33 الي 20/33 عرض شمالي و 45/50 الي 10/50 طول شرقي واقع شده است. مساحت پناهگاه در حدود 200879 هكتار است.
پوشش گياهي: قيچ,‌ بادام وحشي,‌ كاروان كش, درمنه,‌ تنگرس و‌ انواع گون.
پستانداران : يوزپلنگ,‌ كل و بز, قوچ و ميش,‌ آهو,‌ ‌پلنگ و‌‌ گرگ.
در اين منطقه انواع پرندگان و جوندگان نيز وجود دارد.
بختگان
پناهگاه حيات وحش «بختگان» در استان فارس بين 15/53 الي 15/54 طول شرقي و 11/29 الي 51/29 عرض شمالي,‌ واقع شده است. مساحت آن در حدود 200404 هكتار است.
پوشش گياهي: انواع دياتومه ها و جلبكها انواع گياهان شورپسند گز و ‌ني و در مناطق خشكي ارس, ‌بنه,‌ تنگس, ‌قيچ, ‌بادام كوهي,‌ آويشن,‌ كاكوتي و باريجه.
پستانداران: كل و بز, قوچ و ميش, گربه وحشي,‌ گرگ, ‌پلنگ,‌‌ كفتار, ‌روباه,‌ شغال و در دشتها آهو.
پرندگان: فلامينگو, ‌پليكان, ‌انواع غازها,‌ مرغابيها,‌ حواصيلها, كشيمها, ‌درنا, لك لك,‌ كاكايي ها, پرستوهاي دريايي,‌ ماهي خوركها,‌ هوبره, ‌‌بلدرچين,‌ كبك, ‌چلچله, ‌داركوب پري شاهرخ و انواع گنجشك‎سانان, عقابها,‌ دال, ‌سنقرها,‌ بحري,‌ بالابان, ‌شاهين, ليل, ‌دليجه.

http://www.irandeserts.com/

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش مهروئيه

پناه‌گاه حيات وحش مهروئيه

پناهگاه حيات وحش «انگوران» در اطراف استان زنجان، بين 50/36 تا 50/47 عرض شمالي و 15/47 تا 50/47 طول شرقي واقع شده و مساحت آن در حدود 24 هزار و 764 هكتار است.
پوشش گياهي: گياهان بوته اي و علفي از خانواده های گندميان و‌ گون و بالشتكي
پستانداران : كل و بز، قوچ و ميش ارمني، روباه، آهو، ‌كبك،‌ پرندگان شكاري نظير دليجه

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش بيستون

پناه‌گاه حيات وحش بيستون

این پناهگاه حيات وحش در اطراف شهرستان كرمانشاه، بين 35/34 عرض شمالي و 30/46 طول شرقي واقع شده و مساحت آن در حدود 40 هزار و 651 هكتار است.
پوشش گياهي: انواع بلوط،‌ آلبالو وحشي،‌ ارژن،‌ زالزالك،‌ بنه، گون
پستانداران: كل و بز، گوسفند وحشي، پلنگ،‌‌ شغال،‌ گرگ،‌ گراز، تشي

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش مياندشت

پناه‌گاه حيات وحش مياندشت

پناهگاه حيات وحش «مياندشت» در اطراف استان خراسان، بين 37/56 عرض جغرافيايي و 25/56 طول جغرافيايي، واقع شده و مساحت آن در حدود 84 هزار و 435 هكتار است.
پوشش گياهي: گياهان هالوفيت نظير گز و‌ خار شتر و ‌ريش بز و تاغ و ‌گون
پستانداران: آهو،‌ ‌پلنگ،‌ يوزپلنگ، گورخر

 

[ni_rosa_ce]

پناه‌گاه حيات وحش ميانكاله، گرگان

پناه‌گاه حيات وحش ميانكاله، گرگان

اين پناه‌گاه مشتمل بر خليج گرگان، جزيرهٔ آشوراده و شبه‌جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ ‌زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.

پناه‌گاه ميانکاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياى خزر است و بهشت آبزيان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسير شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان گذرانى مى‌پردازند. از انواع اين پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، ‌ غاز، قو، فلامينگو (مرغ آتشين) و پليکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگى مى‌کنند. از اين پناه‌گاه حيات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، ‌ بهره‌بردارى‌هاى سياحتى وسيعى به عمل آورد که در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مى‌گيرد.

 

[ni_rosa_ce]

پناهگاه حیات وحش شادگان

پناهگاه حیات وحش شادگان

پناهگاه حیات وحش شادگان با مساحتی بالغ بر 328926 هکتار طی مصوبه شماره 198 مورخ 25/7/1380 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.

موقعیت جغرافیایی:
این اثر با 3321598 تا 3401629 عرض جغرافیایی و 240556 تا 314054 طول جغرافیایی در زون40 در سواحل خلیج فارس و بین شهرهای آبادان؛ خرمشهر؛ شادگان و بندر ماهشهر محصور گردیده است. این منطقه در جنوب استان زرخیز خوزستان واقع گردیده است.

ویژگیهای منطقه:
این منطقه تالابی که از رامسر سایت هاست منطقه ای است هم سطح دریای آزاد .بخش شمالی دارای آب شیرین و بخشهای میانی و جنوبی لب شور هستند. مهمترین منبع تامین آب این منطقه رودخانه جراحی است. این منطقه زیستگاه مناسبی برای پرندگان بومی و مهاجر و از ذخایربا ارزش ژنتیکی است. از گونه های مهم گیاهی میتوان ازاویار سلام؛ لویی؛ نیلوفر آبی و جگن و از گونه های مهم جانوری میتوان ازاردک مرمری؛ پلیکان؛ انواع حواصیل؛ بوتیمار؛ انواع اردک؛ گیلانشاه؛ روباه؛ خرگوش و تیره مارنام برد.

عوامل تهدید کننده:
تصرفات و تاسیسات نفتی که منجر به آلودگی نفتی گردیده ؛ مجاورت منطقه با روستاهای اطراف که منجر به تغییر کاربری و در نتیجه آلودگیهای ناشی از سموم کشاورزی گردیده؛ پساب خروجی کارخانجات تصفیه نیشکر؛ وجود بنادر تجاری و توسعه آن ؛ وجود جاده آسفالته در شمال منطقه؛ شکار و صید بومیان و همچنین وجود معادن صدف کوهی از مهمترین عوامل تهدید منطقه محسوب میگردد.

*****************************************
​

مقدمه:

تالاب شادگان به مساحت تقريبي 537700 هكتار در جنوب استان خوزستان واقع شده است . مهمترين منابع تغذيه آب تالاب رودخانه جراحي [ بيش از %90 ]طغيان رودخانه كارون،آبراهه هاي فصلي وجزرومد خليج فارس از طريق خورهاي ساحلي است .اين تالاب به دليل دو جنگ اخير در منطقه،ورود فزاينده فاضلاب هاي شهري،كشاورزي وصنعتي،اجراي طرح هاي توسعه آبياري
بالادست حوضه آبريز دچار نارسايي هايي شده كه هر كدام به طور مستقيم وغيرمستقيم كيفيت آب تالاب را تحت تاثير قرار داده اند به نحوي كه كيفيت آب به ويژه در دهه اخير كاهش چشمگيري داشته است واز نظر بسياري كاربري هاي وابسته به آب نامناسب تشخيص داده مي شود .
به منظور ارزشگذاري اقتصادي كيفيت آب تالاب ابتدا كليه اطلاعات مربوط به كيفيت آب شامل پارامترهاي COD ، BOD5 ،pH،EC،TDS،DO جمع آوري گرديد . سپس با استفاده از 1372-1382 ،كدورت ،نيتريت، نيترات وفسفات در سالهاي استانداردهاي موجود ومعتبر مقايسه داده هاي كيفي آب با اين معيارها از ديد دو كاربري حفظ اكوسيستم واستفاده تفريحي صورت پذيرفت . از بين كليه پارامترهاي فوق 6 پارامتر EC ، كدورت، COD ، TDS ، BOD5 و فسفات براي مصارف فوق نامناسب تشخيص داده شدند .
براي تعيين ارزش اقتصادي كيفيت آب از شيوه هزينه استقرار جايگزين Replacemen Cost Method استفاده شد به اين ترتيب كه در ابتدا قيمت تصفيه آب در حد قابل قبول از نظر مصارف، فظ اكوسيستم وتفريح وتفرج از نقطه نظر پارامترهايي كه ميزان آنها نامطلوب تلقي مي شد ،شامل : هدايت الكتريكي،كدورت، COD ، BOD5 ، TDS و فسفات برآورد گرديدكه اين رقم براي هر متر مكعب آب تالاب معادل 1192/1 ريال وبراي كل پهنه آب شيرين تالاب 952/68 ميليارد ريال محاسبه شد وبه عنوان ارزش اقتصادي كيفيت زيست محيطي آب تالاب شادگان منظور گرديد .



پناهگاه حیات وحش وتالاب بین المللی شادگان
تالاب بین المللی شادگان یکی از تالب‌های بزرگ ایران است.

این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده‌است. در همایش تالاب‌های جهان که در رامسر برگزار شد تصمیم گرفته شد که سه تالاب شادگان، خورموسی و خور الامیه با عنوان تالاب شادگان شناخته شود.

مشخصات
پهناوری: حدود ۴۰۰ هزار هکتار
پناهگاه حیات وحش: 327765 هکتار
محل: واقع در جنوب غربی ایران و جنوب جلگه خوزستان حد فاصل شهرستان های شادگان ، آبادان ، ماهشهر از 48 درجه و 17 دقیقه تا 48 درجه و 50 دقیقه و 30 درجه و17 دقیقه تا 30 درجه و 58 دقیقه
را ه های دسترسی : اتوبان اهواز به آبادان در ضلع غربی تالاب و پناهگاه حیات وحش شادگان از محل سه راه دارخوین تا ابتدای ورودی شهر شادگان و از سه راه دارخوین تا ابتدای ورودی شهر آبادان- جاده آسفالته آبادان ماهشهر که از وسط تالاب و پناهگاه عبور می کند

آب وارده از رودخانه جراحی به این تالاب: سالانه حدود ۹۰۰ میلیون متر مکعب
مختصات: ۴۸ درجه و ۴۵ دقیقه شرقی (E) و ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه شمالی (N)
شماره ثبت در فهرست تالاب‌های بین المللی کنوانسیون رامسر (تاریخ ۲۳/۶/۱۹۷۵) به شماره ثبت ۲۱R۰۰۶.
گونه‌های زیستی: تاکنون ۱۵۲ گونه پرنده و40 گونه پستاندار بوده که مهم‌ترین آنها دلفین بینی بطری با نام علمی tursiops truncatus است که با حرکات نمایشی زیبا ، بسیار دیدنی است. این حیوان در دهانه خلیج فارس و خور موسی به راحتی قابل مشاهده است مهم‌ترین پستانداران تالاب بین المللی شادگان عبارت‌اند از : 1- گراز: با نام محلی خنزیر، ونام علمی sus scrofa 2- گربه جنگلی با نام محلی بزون و نام علمی felis chaus
3-شنگ بانام محلی چلیب المای و نام علمی lutra lutra 4- گرگ بانام محلی ذئب و نام علمی canis lupus 5- دلفین با نام محلی دلفین و نام علمی tursiops truncatus


فاجعه زیست‌محیطی
در آبان ماه ۱۳۸۳ شهرداری آبادان ۳۵ هزار مترمکعب از زباله‌های نفتی منطقه گیسی را از زیر خاک خارج و در تالاب شادگان ریخت. این کار طی عملیات احداث بلوار در منطقه‌ای از آبادان انجام گرفت.

موقعیت:
در انتهای جنوب غربی ایران در جنوب استان خوزستان قرار داشته واز شمال به اهواز از غرب به جاده آبادان - اهواز ، از جنوب به رود خانه بهمنشیروخلیج فارس واز شرق به خور موسی و خور غزلان

وسعت:
دارای وسعتی بیش از ۴۰۰۰۰۰ هکتار بوده که ۳۲۷۷۶۵ هکتار آن بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست بعنوان پناهگاه حیات وحش اعلام گردیده است .

منابع آبی:
از مهمترین منابع تامین کننده آب این تالاب ، آب های ورودی از رودخانه جراحی ، نهر بحره ، مسیل مالح ، بارندگی های زمستانه ومقدار آّی است که از طریق جذر ومد خلیج فارس تامین می شود .

حیات وحش تالاب

پستانداران:
گرگ ، شغال ، کفتار، روباه معمولی، گراز، تشی وغیره

پرندگان:
گونه های نادر اردک مرمری ، گیلانشاه خال دار و گونه های میوه خور ، لیکوتالابی، خروس کولی ، فلامینگو، خوتکا و انواع پرندگان آبزی مهاجر

دو زیستان وخزندگان:
لاک پشت لاک نرم وغیره

ماهی ها:
شیر بت ، بنی ،کپور ، لب پهن ، برزم ، بیاح ، غیره

پوشش گیاهی:

نی ، لویی، جگن، نیلوفر آبی ، آلاله آبی وغیره


هور شادگان بعنوان زیستگاه حیات وحش

در حال حاضر حد اقل ۲۰۰گونه از حیات وحش سامل پرندگان . دوزیستان . خزندگان و پستانداران به صورت موقت یا دائم در هور شادگان زیست میکنند که بالاترین تنوع گونه ای به پرندگان مربوط می شوداهمیت اکولوژیکی

هور شادگان بعنوان زیستگاه موقت یا دائمی پرندگان : بیش از ۱۵۰ گونه پرنده در هور شادگان و اطراف آن زیست می کنند که در حدود ۱۳۰گونه از آنها مهاجر بوده و در فصول زمستان و بهار از مناطق سیبری و دیگر مناطق سرد سیر به هور مهاجرت نموده وفصول سرد سال را در آن می کذرانند.


براساس آمار موجود حدود۶۰۰صیاد مجاز در منطقه وجود دارد که هرکدام ۲۴۰روز از سال می تواند اقدام به صید نماید . اگر هر صیاد روزانه ۵ کیلوگرم بطور متوسط پرنده صید کند وهرکیلو گوشت پرنده حد اقل ۵۰۰۰ریال در نظر گرفته شود ارزش اقتصادی پرندگان قابل شکار شادگان برابر ۳۶۰۰۰۰۰۰۰۰ریال خواهد بود .

از جمله پتانسیلهای تالاب شادگان می توان به:

مهار سیلاب های بالادست و کاهش اثرات تخریبی آن .

جلوگیری از فرسایش سواحل خور موسی تا آبادان .

کنترل رسوبات و ذرات معلق .

اهمیت پوشش گیاهی تالاب شادگان

توده زنده گیاهان هورسالانه حدود۱۶۲۹۳۵۷۵ تن براورد گردید که بیش از ۶۰درصد علوفه دام منطقه از این گیاهان تامین می شود از این تولید بدون هچگونه هزینه بطور مستمر ، سالانه ارزشی معادل ۴۰۷۳۳۹۳۹۸۲۵۰ ریال حاصل می گردداین میزان توده گیاهی می تواند منابع خوبی برای ایجاد صنایع کاغذ سازی ، چسب سازی ، کانتکس سازی ، مقوا سازی ویا حتی خوراک دام عمل آوری شود. همچنین بخشی از گیاهان اطراف هور ،گیاهان دارویی تشخیص داده شده است.

mohit-zist.com/

 

[خیال شیشه ای]

پناهگاه حيات‌ وحش نایبندان، طبس

پناهگاه حيات‌ وحش نایبندان، طبس

نام انگلیسی: Naybandan nature reserve نام فارسی : پناهگاه حيات‌ وحش نایبندان

پناهگاه حيات‌ وحش نایبندان در موقعیت جغرافیایی N3236 E5633 در استان یزد واقع است.

پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس که در عمق کویر یزد - طبس واقع شده جاذبه ای بکر و تماشایی است که علاقمندان به حیات وحش را به سوی خود می خواند. یزد از جمله مناطقی است که 14 منطقه حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش و پارک ملی دارد که وسعت آنها به بیش از دو میلیون و 700 هکتار می رسد اما این مناطق کمتر به علاقمندان حیات وحش معرفی شده اند و بسیاری از آنها در گمنامی به سر می برند.

پناهگاه حیات وحش نایبندان در عمق کویر یزد - طبس نیز از جمله جاذبه های بکری است که کمتر به معرفی آن پرداخته شده در حالی که این پناهگاه می تواند به عنوان جاذبه گردشگری حیات وحش معرفی شود و سالانه هزاران نفر از علاقمندان را به سوی خود جذب کند.پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس واقع در مناطق خشک ایران با هدف حمایت از گونه های جانوری کمیاب مانند جبیر، یوزپلنگ و ... از اول آذرماه سال 1374 تا اول آذرماه سال 1379 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع انتخاب شد و در نهایت با تلاش ماموران محیط زیست و احیای حیات وحش منطقه در سال 1380 مساحتی بالغ بر یک میلیون 422 هزار و 542 هکتار از این عرصه به پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس ارتقا یافت. بخش عمده این منطقه را سیمای دشتی تشکیل می دهد که در نزدیکی تیپ کوهستان قرار دارد و دارای شوره زارهای وسیع است.نایبندان را به دلیل برخورداری از گونه های مختلف و متنوع جانوری و گیاهی می توان تصویری از اوج زیباییهای خلقت دانست.


از مهمترین ویژگی های این پناهگاه، وجود یکی از مهمترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی در این منطقه است و وجود زیستگاه های متنوع و کاروانسراهای قدیمی نیز زمینه فعالیت علمی و گردشگری در این پناهگاه را فراهم کرده است. پناهگاه حیات وحش نایبندان در جنوب و جنوب غربی طبس واقع شده است. فاصله پناهگاه با مرکز استان حدود 200 کیلومتر و فاصله تا شهر طبس حدود 400 کیلومتر است و مسیرهای دسترسی به آن شامل جاده اصلی یزد - طبس و نیز جاده اصلی طبس - راور است که هر دو جاده به عنوان بخشی از مرز منطقه نیز محسوب می شوند.پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس، بیابانی با چشم اندازهای وسیع و زیبا، واجد ارزشهای گردشگری طبیعی است.وجود دق های وسیع و اراضی تپه ماهوری، ماسه بادی و شوره زارهای گسترده از جلوه های موجود در پناهگاه است.



علاوه بر آن وجود رویش گاه های جنگلی طبیعی و نسبتا گسترده تاغ در پیرامون این بیابانها و تپه ماهورهای ماسه ای در بخشهای شرقی و مرکزی منطقه از عمده ترین چشم اندازهای زیبای منطقه محسوب می شود. گرچه سیستم خشک پناهگاه حیات وحش نایبندان به دلیل وجود برخی موانع طبیعیع شرایط لازم را برای فعالیتهای کشاورزی ندارد اما امکان رشد و گسترش بخشی از جوامع گیاهی و امکان زیست بسیاری از گونه های جانوری را فراهم کرده است. پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در ناحیه رویشی ایران و تورانی واقع شده است و با توجه به رطوبت کم، فقدان منابع آبی و تبخیر زیاد، اجتماعات نباتی خشکی پسند در منطقه حضور دارند.به طوری کلی تاکنون 177 گونه گیاهی در این پناهگاه شناسایی شده که نام 26 گونه از آنها در فهرست سرخ موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع آمده است و و تنها پنج گونه از این دسته آندمیک نیستند.


چوبک تماشایی، کلا میرحسین خار سفید، کلاه میرحسین دم عقربی، بادام عاجی، بادام خاکستری، گون درختچه ای، زیره کرمانی و زیره سیاه را از انواع گونه های گیاهی این منطقه برشمرد که این گونه ها از ارزش حفاظتی بالایی برخوردارند.گرچه تنوع حیات وحش در پناهگاه حیات وحش نایبندان به اقتضای ماهیت طبیعی و شرایط اکولوژیک منطقه زیاد نیست اما گستردگی وسعت پناهگاه، تعارضات اندک و وابستگی ناچیز جوامع انسانی به منابع طبیعی منطقه، شرایط طبیعی و نسبتا بکری را برای زیست گونه های بومی و ارزشمند پناهگاه فراهم آورده است. جمعیت های نسبت مناسبی از قوچ و میش در تپه ماهورها تا دامنه ارتفاعات نایبند وجود دارند و به همراه جمعیت کم تراکم جبیر در زیستگاه های دشتی و تپه ماهورها طعمه های مناسبی را برای معدود بازمانده های یوزپلنگ آسیایی فراهم کرده است.کل و بز سلطان صخره ها و ارتفاعات پناهگاه به ویژه قله نایبند محسوب می شود و شواهدی نیز مبنی بر زیست پلنگ در این ارتفاعات به دست آمده است. ر زیستگاه های مختلف پناهگاه حیات وحش نایبندان، گونه های متعددی از راسته حشره خواران، جوندگان، گوشتخواران، خرگوشیان، زوج سمان و خفاش ها زیست می کنند. یوزپلنگ آسیایی از گونه های برجسته پناهگاه حیات وحش نایبندان محسوب می شود و دامنه انتشار این گونه به طور عمده در بخش های تپه ماهوری، نیمه کوهستانی ، مناطق نیمه بیابانی و بیابانی است.



به طور کلی تنوع پستانداران در پناهگاه حیات وحش نایبندان نسبتا مطلوب و پنج گونه به عنوان گونه های آسیب پذیر از سوی IUCN معرفی شده اند. پستانداران شناسایی شده منطقه به چهار راسته و هفت خانواده تعلق دارند که بز کوهی، قوچ و میش، جبیر، شغال، روباه شنی، شاه روباه، خارپشت ایرانی، تشی، خرگوش، پامسواکی بزرگ، کفتار، کاراکال، گربه شنی، یوزپلنگ و روباه معمولی از آن جمله هستند.بخشی از پرندگان استان شامل گونه های زیستگاه های بیابانی و نیمه بیابانی هستند که با تراکم نسبتا پایینی در مناطق کویری شهرستان طبس و در پناهگاه حیات وحش نایبندان گسترده اند که تعدادی از این پرندگان در طول سال به صورت بومی در این منطقه زیست می کنند و تعدادی نیز به صورت مهاجر مدتی از سال را در این منطقه به سر می برند. پرندگام بومی، زیبا و ارزشمند پناهگاه حیات وحش نایبندان نظیر هوبره، باقرقره شکم سیاه، باقرقره گندمی، کبک، تیهو و چکاوکها در کنار طیف وسیعی از پرندگان شکاری نظیر دلیجه، سنقر، سارگپه، عقاب طلایی، بحری و ... جلوه های دیگری از تنوع زیستی عرصه را به تصویر کشیده اند. 12 گونه پرندگان شناسایی شده منطقه نایبندان طبس در معرض تهدید و یا کمیاب هستند.



گونه های متعددی از خزندگان در زیستگاه های متنوع حیات وحش نایبندان زیست می کنند اما شناسایی دقیقی از آنها به عمل نیامده است به همین دلیل مشاهدات محیط بانان و کارشناسان بازدید کننده حاکی از بالا بودن پتانسیل زیستی خزندگان در این منطقه است. شرایط اکولوژیک منطقه و دست نخوردگی زیستگاه ها موجب ایجاد شرایط مطلوب برای زیستن خزندگان ارزشمند بیابانی در این عرصه شده است اما در مورد خزندگان پناهگاه حیات وحش نایبندان نیز اطلاعات مستند اندکی جمع آوری شده است. از مهمترین گونه های شناسایی شده این منطقه به مار شتری، شترمار شیرازی، مار قیطانی، مار خالدار، مار جعفری، جکوی دم پخ گایزرلینگ، آگامای استپی، آگامای چابک و آگامای سر وزغی دم سیاه میتوان اشاره کرد.


در مورد جوندگان و خفاش های نایبندان نیز اطلاعات ناچیزی در دست است اما به طور قطع ناشناخته های ارزشمندی در این پناهگاه وجود دارند که امیدواریم آیندگان در شناخت این مواهب خدادادی همت گمارند.در زمینه قابلیت های گردشگری پناهگاه حیات وحش نایبندان می توان به وجود زیستگاه های متنوع، تنوع زیستی و کاروانسرای قدیمی در مسیر راه ابریشم اشاره کرد که می تواند به نحو موثری زمینه فعالیت علمی گردشگری در این پناهگاه را فراهم کند. سرزمین سیاه و چشمه های آب سرد و گرم و دیگ رستم، قلعه ملک شور، کاروانسرای حوض قربان و رباط چهل پایه تنها چند نمونه از ده ها نمونه از مکان ها و ابنیه تاریخی واقع در پناهگاه نایبندان طبس است که می توانند در گردشگری این منطقه نقشی به سزا ایفا کنند. در تعریفی تنها نمونه ای از این جاذبه ها می توان گفت که سرزمین سیاه و چشمه های آب سرد و گرم دیگ رستم زمینی است که واقعا سنگ باران شده است.در این سرزمین سنگهای سیاهی در سطح زمین پراکنده شده اند و جنس سنگها بازالت از مواد آتشفشانی درونی است. البته نه آتشفشانی با دهانه معلوم و مشخص، بلکه این سنگها به علت جابجایی گسل نایبند در اواخر دوران دوم زمین شناسی به فضا پرتاب و در سطح وسیعی از زمین پراکنده شده اند.



در کنار این سنگها، دقی وجود دارد به نام دق سرد و گرم و دو چشمه آب سرد و گرم در کنار دق که آب سرد آن به طور معمول جاری و آب گرم از زمین می جوشد و احتمالا دهانه فوران سنگهای مذکور، همین کویر سرد و گرم باشد. اینها همه گوشه ای از جاذبه های بکر و دست نخوره نایبندان طبس است در صورت معرفی و ورود بخش خصوصی برای ایجاد صنعت توریسم، می تواند نایبندان را جهانی کند. پس از معرفی منطقه حفاظت شده کالمند - بهادران و پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس، در گزارشهای بعدی سایر مناطق حفاظت شده یزد از جمله پناهگاه حیات وحش دره انجیر، پارک ملی سیاه کوه، پناهگاه حیات وحش بوروئیه خاتم، منطقه حفاظت شده کوه بافق و ... پرداخته خواهد شد.

منبـــــــــع​

 

[خیال شیشه ای]

پناهگاه حیات وحش کوه سیاه، دشتستان

پناهگاه حیات وحش کوه سیاه، دشتستان

پناهگاه حیات وحش کوه سیاه در موقعیت جغرافیایی E5141 N2839 در استان بوشهر واقع است.

پناهگاه حیات وحش کوه‌سیاه در منطقه کوهستانی دشتستان استان بوشهر قرار دارد.این منطقه محل قشلاق عشایر قشقایی است.

در حدود ۷هزار کل، بز، قوچ و میش وحشی در این زیست‌پناهگاه وجود دارد. این منطقه در ۸۳ کيلومترى جنوب شرقى برازجان با ارتفاع ۱۶۹۱ متر قرار دارد.

در مناطق حفاظت شده و شکارگاه کوه سياه با اجازهٔ سازمان محيط زيست و اخذ پروانه، امکان شکار در فصول معينى وجود دارد.

در سال 1390 دوربین های تله ای موجود در منطقه سیاه کوه موفق به ثبت تصویر از یک قلاده پلنگ در این منطقه شده اند.