پلاکت

[P O U R I A]

پلاکت چیست؟


پلاکت یا ترومبوسیت قطعات سلولی کوچک ودارای اشکال نامنظم و فاقد هسته هستند, که قطری برابر 2-3 میکرومترکه از تکه تکه شدن مگاکاریوسیت در مغز استخوان مشتق شده است. متوسط ​​طول عمر پلاکتها به طور معمول، 5 تا 9 روز است. پلاکت ها منبع اصلی فاکتورهای رشدهستند که در خون پستانداران گردش درهموستاز نقش دارند، که منجر به تشکیل لخته خون می شود. شمارپلاکت ها بین 150-400 در هر لیترخون میرسد.حدود 1011 پلاکت روزانه توسط شخص بالغ وسالم تولید میشود که طول عمر هر پلاکت 5 تا 9 روز است.تولید مگاکاریوسیت وپلاکت توسط ترومبوپویتین هورمونی که معمولا توسط کبد وکلیه ها ترشح میشود تنظیم میشود. هرمگاکاریوسیت بین 5000-10000 پلاکت تولید می کند که پلاکت های قدیمی توسط فاگوسیتوز درون طحال وکبد فاگوسیته میشوند.پلاکت ها داخل طحال ذخیره شده ودر زمان نیاز توسط سلولهای طحال ازاد میشوند.
اگر تعداد پلاکت های خون خیلی پایین باشد خونریزی بیش از حد می تواند رخ دهد. با این حال، اگر تعداد پلاکت ها بیش از حد بالا باشد لخته های خون میتواند ترومبوسیس را تشکیل دهند که موجب مسدود شدن رگها و سکته مغزی، سکته قلبی، آمبولی ریه و یا انسداد عروق خونی سایر قسمتهای بدن شود.
بی قاعدگی و یا بیماری پلاکت ها thrombocytopathy نامیده میشود که می تواند شامل کمبود پلاکتها (ترومبوسیتوپنی)، کاهش در عملکرد پلاکتها (ترومبوپنیا) و افزایش تعداد پلاکتها (ترومبوسیتوز) شود.



چگونگی ایجاد لخته :


این امر ابتدا با تشکیل لخته، زمانی که آسیب به اندوتلیوم عروق خونی رخ می دهد صورت میگیرد. در مقابل، تشکیل لخته توسط پلاکت ها زمانی که هیچ اسیبی برای اندوتلیوم وجد ندارد باید مهار شود.





گرد آورنده: سرکار خانم زینب سیدی

 

[P O U R I A]

فعالسازی پلاکت ها: سطح داخلی رگ های خونی با یک لایه نازک از سلول های اندوتلیال پوشیده شده که در هموستازی طبیعی ، مهار تجمع پلاکت را از طریق تولید نیتریک اکساید اندوتلیال ADPase، و 2PGI انجام میدهد. سلول های اندوتلیال با تولید پروتئینی به نام فاکتور فون Willebrand (VWF)، یک لیگاند چسبندگی سلولی، که کمک می کند تا سلول های اندوتلیال متصل به کلاژن در غشاء پایه باشند.VWf در پلاسما توسط سلول های اندوتلیال ترشح میشود، و در گرانول در داخل سلول های اندوتلیال و در پلاکتها ذخیره می شود.هنگامی که لایه های اندوتلیال اسیب میبیند، کلاژن، VWF و فاکتور بافت از اندوتلیوم زیرین به جریان خون ازاد میشوند. زمانیکه پلاکت ها در تماس با کلاژن یا VWF قرار میگیرند، فعال میشوند.آنها همچنین توسط ترومبین (تشکیل شده با کمک فاکتور بافت) فعال می شوند. وهمچین می توانند توسط یک سطح شارژ شده منفی، مانند شیشه فعال شود.با فعال شدن پلاکت ها تغییراتی در ساختمان انها نیز حاصل میشود به این صورت که کروی تر شده ودر سطح ان پای کاذب تشکیل میشود وبیشتر شکل ستاره ای به خود میگیرد. ترشح گرانولها پلاکت حاوی گرانول های آلفا و متراکم است. این گرانول ها محتویات خود را به خون اطراف ترشح میکنند.

سه نوع گرانول در پلاکت ها وجود دارد: گرانول دلتا : (حاوی ATP یا ADP، کلسیم، و سروتونین) گرانول لامبدا : مشابه به لیزوزوم حاوی چند آنزیمهای هیدرولیتیک. گرانول های آلفا (حاوی عامل P-Selectin و، پلاکت 4، تبدیل فاکتور رشد-β1، فاکتور رشد مشتق از پلاکت، VWF، فیبرینوژن، و فاکتورهای انعقادی V و XIII). ترمیم زخم توسط پلاکت ها: لخته خون تنها یک راه حل موقت برای جلوگیری از خونریزی است .همچنین ترمیم رگها بر عهده پلاکت هاست.توده پلاکت ها با ترشح مواد شیمیایی موجب ترویج تهاجم فیبروبلاست ها از اطراف بافت همبند به منطقه زخمی و به طور کامل التیام زخم و یا ایجاد اسکار میشوند سپس سد ایجاد شده توسط لخته به آرامی توسط آنزیم فیبرینولیتیک، پلاسمین حل و پلاکت ها توسط فاگوسیتوز پاک میشوند. نقش در بیماری: شمار پلاکت طبیعی در یک فرد سالم بین 150،000 و450،000 در هر میکرولیترخون. نود و پنج درصد از افراد سالم، تعداد پلاکت ها در این محدوده دارند. برخی از شمارش پلاکت آماری غیر طبیعی را در حالی که بدون داشتن اختلال است ارائه میدهد.. با این حال اگرمقدار آن بسیار پایین یا بسیار بالا باشد، احتمال اختلال وعدم ایجاد لخته وجود دارد.