خیابان چهارباغ عباسی زیباترین خیابان و تفرجگاهی بود که در زمان شاه عباس صفوی ساخته می شود. روزگاری در این خیابان 33 سردر و 33 کوشک و هفت حوض وجود داشت که امروزه در آن تنها سردر باغ خیمه گاه و کوشک هشت بهشت دیده می شود. سردر کاخ هشت بهشت چند سال پیش توسط شهرداری اصفهان ویران می شود.
گفته می شود که خیابان معروف شانزه لیزه در پاریس پس از چهارباغ و با تاثیرپذیری از آن ساخته شد. شاردن چهارباغ را زیباترین خیابان توصیف کرده و اینکه بدنه آن به صورت مشبک بوده و درون باغها دیده می شده است.
چهارباغ از اواخر قاجار روند ویرانی و دگرگونی خود را آغاز می کند و سردرها و باغها و کاخهای آن یکی پس از دیگری ویران می شود و در زمان پهلوی نخست، خیابان کشی شده و حاشیه آن تبدیل به مغازه ها و واحدهای تجاری می گردد. در بدنه شرقی چهارباغ، دیوار بیرونی مدرسه چهارباغ و بازار شاهی باقی مانده است و ضرورت احیای نمای شرقی این خیابان از سالیان پیش از انقلاب نیز مطرح می گردد.
در سال 1373 شهرداری اصفهان طراحی بدنه شرقی چهارباغ را به مسابقه می گذارد که برای طرحی در سطح ملی مانند چهارباغ بسیار بجا بوده است. در پایان سه طرح ارائه می گردد که رتبه نخست مربوط به شرکت مهندسین مشاور نقش جهان پارس است و رتبه دوم به طرح شرکت مهندسان مشاور باوند تعلق می گیرد. گفته می شود که طرح نقش جهان پارس به دلیل حفظ عملکرد تجاری، تعیین تناسبات معماری بدنه و چگونگی ارتباط چهارباغ با باغ هشت بهشت و بناهای تاریخی و رعایت هماهنگی به عنوان طرح اول برگزیده می شود.با وجود این مسابقه و رتبه بندی، هیچیک از طرحها اجرایی نمی گردد.
در اوایل دهه 1380 خورشیدی، شرکتی با نام «شرکت احیا و ساماندهی چهارباغ عباسی» تاسیس می گردد که کار ساماندهی بدنه شرقی را به عهده می گیرد و طرحی را نیز ارائه می دهد که آن نیز اجرایی نمی گردد. شرکت یاد شده منحل می گردد و وظایف آن به سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری محول می گردد.
سرانجام پس از گذشت چهارسال طرحی از سوی یک شخص حقیقی ارائه می گردد و اجرایی می شود. این طرح مورد تایید سازمان میراث فرهنگی نیز قرار می گیرد. طرح مزبور در سه طبقه بوده که در هر سه طبقه در دو ردیف واحد تجاری و مغازه ایجاد می گردد و برای ارتباط طبقات نیز از پله برقی استفاده می شود.
استاندار کنونی اصفهان در انتقاد به اجرای طرح مزبور گفته است: « طرح احیای بدنه چهارباغ با مقاصد منفعت طلبانه و با نارضایتی مردم همراه است.»
پرسشهای مطرح شده:
1- چه تناسب و همخوانی میان طرح مزبور و چهارباغ (باغهای صفوی) وجود دارد؟
2- آیا خیابان چهارباغ گنجایش این همه بارگذاری و واحد تجاری و ترافیک ناشی از آن را دارد؟
3- آیا در شهر تاریخی و فرهنگی اصفهان و در یک محور تاریخی و باارزش بهتر نبود که به جای این همه واحد تجاری به فضاهای فرهنگی، گردشگری و تفریحی چون فرهنگسرا، موزه یا پلازاهای شهری نیز پرداخته می شد؟
4- آیا در طرح مزبور، سابقه تاریخی و گذشته چهارباغ و عکسها و نقاشیهایی که در زمان قاجار و صفوی از آن تهیه شده نیز بهره گرفته شده است؟
5- آیا بهتر نبود که برای کاسته شدن از حجم تجاری و ساخت سازه های بزرگ و سنگین بیشتر به ساخت دیوارهای مشبک و احیای جویهای آب و حوضها و سنگفرش خیابان و پیاده رو پرداخته می شد؟
6- آیا به نمایش گذاردن بتون و ستونهای بتنی در نمای بدنه سازی با معماری گذشته ما همخوانی دارد؟
7- آیا این بدنه سازی برای یک باغ است یا اینکه بیشتر به پاساژ سازی شباهت دارد؟
8- در طرح موجود تا چه اندازه از نظرات دیگر کارشناسان و صاحب نظران و بزرگان معماری و مرمت بهره گرفته شده است؟
9- در طرح موجود تا چه اندازه از نظرات مردم و نظرسنجی مرمدمی بهره گرفته شده است؟
10- آیا اگر در بدنه باغ چهلستون در خیابان سپه هم به جای ساخت دیوار و نرده گذاری با اهمیت به شفافیت و دید به باغ، واحد تجاری و پاساژ ساخته می شد کدام بهتر بود؟
11- چرا طرحهای به مسابقه گذاشته هیچ یک اجرایی نشدند؟ آیا ممکن است که دلیل رد شدن طرحهای پیشین پایین بودن توجیه اقتصادی آنها باشد؟
12- آیا این حجم سنگین تجاری در نزدیکی میدان نقش جهان باعث از رونق افتادن و تحت الشعاع قراردادن کارکرد و اهمیت بازار اصفهان نمی شود؟
نگارنده: مهدی هوشیاری
کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت
منبع:http://www.7eghlimsepahan.com/forum/thread-130.html
گفته می شود که خیابان معروف شانزه لیزه در پاریس پس از چهارباغ و با تاثیرپذیری از آن ساخته شد. شاردن چهارباغ را زیباترین خیابان توصیف کرده و اینکه بدنه آن به صورت مشبک بوده و درون باغها دیده می شده است.
چهارباغ از اواخر قاجار روند ویرانی و دگرگونی خود را آغاز می کند و سردرها و باغها و کاخهای آن یکی پس از دیگری ویران می شود و در زمان پهلوی نخست، خیابان کشی شده و حاشیه آن تبدیل به مغازه ها و واحدهای تجاری می گردد. در بدنه شرقی چهارباغ، دیوار بیرونی مدرسه چهارباغ و بازار شاهی باقی مانده است و ضرورت احیای نمای شرقی این خیابان از سالیان پیش از انقلاب نیز مطرح می گردد.
در سال 1373 شهرداری اصفهان طراحی بدنه شرقی چهارباغ را به مسابقه می گذارد که برای طرحی در سطح ملی مانند چهارباغ بسیار بجا بوده است. در پایان سه طرح ارائه می گردد که رتبه نخست مربوط به شرکت مهندسین مشاور نقش جهان پارس است و رتبه دوم به طرح شرکت مهندسان مشاور باوند تعلق می گیرد. گفته می شود که طرح نقش جهان پارس به دلیل حفظ عملکرد تجاری، تعیین تناسبات معماری بدنه و چگونگی ارتباط چهارباغ با باغ هشت بهشت و بناهای تاریخی و رعایت هماهنگی به عنوان طرح اول برگزیده می شود.با وجود این مسابقه و رتبه بندی، هیچیک از طرحها اجرایی نمی گردد.
در اوایل دهه 1380 خورشیدی، شرکتی با نام «شرکت احیا و ساماندهی چهارباغ عباسی» تاسیس می گردد که کار ساماندهی بدنه شرقی را به عهده می گیرد و طرحی را نیز ارائه می دهد که آن نیز اجرایی نمی گردد. شرکت یاد شده منحل می گردد و وظایف آن به سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری محول می گردد.
سرانجام پس از گذشت چهارسال طرحی از سوی یک شخص حقیقی ارائه می گردد و اجرایی می شود. این طرح مورد تایید سازمان میراث فرهنگی نیز قرار می گیرد. طرح مزبور در سه طبقه بوده که در هر سه طبقه در دو ردیف واحد تجاری و مغازه ایجاد می گردد و برای ارتباط طبقات نیز از پله برقی استفاده می شود.
استاندار کنونی اصفهان در انتقاد به اجرای طرح مزبور گفته است: « طرح احیای بدنه چهارباغ با مقاصد منفعت طلبانه و با نارضایتی مردم همراه است.»
پرسشهای مطرح شده:
1- چه تناسب و همخوانی میان طرح مزبور و چهارباغ (باغهای صفوی) وجود دارد؟
2- آیا خیابان چهارباغ گنجایش این همه بارگذاری و واحد تجاری و ترافیک ناشی از آن را دارد؟
3- آیا در شهر تاریخی و فرهنگی اصفهان و در یک محور تاریخی و باارزش بهتر نبود که به جای این همه واحد تجاری به فضاهای فرهنگی، گردشگری و تفریحی چون فرهنگسرا، موزه یا پلازاهای شهری نیز پرداخته می شد؟
4- آیا در طرح مزبور، سابقه تاریخی و گذشته چهارباغ و عکسها و نقاشیهایی که در زمان قاجار و صفوی از آن تهیه شده نیز بهره گرفته شده است؟
5- آیا بهتر نبود که برای کاسته شدن از حجم تجاری و ساخت سازه های بزرگ و سنگین بیشتر به ساخت دیوارهای مشبک و احیای جویهای آب و حوضها و سنگفرش خیابان و پیاده رو پرداخته می شد؟
6- آیا به نمایش گذاردن بتون و ستونهای بتنی در نمای بدنه سازی با معماری گذشته ما همخوانی دارد؟
7- آیا این بدنه سازی برای یک باغ است یا اینکه بیشتر به پاساژ سازی شباهت دارد؟
8- در طرح موجود تا چه اندازه از نظرات دیگر کارشناسان و صاحب نظران و بزرگان معماری و مرمت بهره گرفته شده است؟
9- در طرح موجود تا چه اندازه از نظرات مردم و نظرسنجی مرمدمی بهره گرفته شده است؟
10- آیا اگر در بدنه باغ چهلستون در خیابان سپه هم به جای ساخت دیوار و نرده گذاری با اهمیت به شفافیت و دید به باغ، واحد تجاری و پاساژ ساخته می شد کدام بهتر بود؟
11- چرا طرحهای به مسابقه گذاشته هیچ یک اجرایی نشدند؟ آیا ممکن است که دلیل رد شدن طرحهای پیشین پایین بودن توجیه اقتصادی آنها باشد؟
12- آیا این حجم سنگین تجاری در نزدیکی میدان نقش جهان باعث از رونق افتادن و تحت الشعاع قراردادن کارکرد و اهمیت بازار اصفهان نمی شود؟
نگارنده: مهدی هوشیاری
کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت
منبع:http://www.7eghlimsepahan.com/forum/thread-130.html
