غدیر
واقعه غدیرحادثهاى تاریخى نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست. یک تفکر است، نشانه و رمزى است که از تداوم خط نبوّت حکایت مى کند. غدیر نقطه تلاقى کاروان رسالت با طلایه داران امامتاست.
آرى غدیر یک سرزمین نیست، چشمه اى است که تا پایان هستى مى جوشد، کوثرى است که فنا برنمى دارد، افقى است بى کرانه و خورشیدى است عالمتاب.
داستان غدیر خم
سال دهم هجرت بود و پیامبر از آخرین سفر حج خود باز می گشت، گروه انبوهی که تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده اند او را بدرقه می کردند تا این که به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.
نیم روز هیجدهم ذی الحجه بود که ناگهان پیک وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد و از جانب خدا پیام آورده که: «ای رسول آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نکنی رسالت او را ابلاغ نکرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد کرد» پیامبر دستور توقف دادند و همگان در آن بیابان بی آب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدندو منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند و رسول خدا بر فراز آن رفته و روی به مردم کردند. ابتدا خدای را سپاس فرموده و از بدیهای نفس اماره به او پناه جست و فرمود: ای مردم بزودی من از میان شما رخت بر می بندم, آنگاه می افزاید چه کسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت هاو شناخت و تصرف در امور سزاوارتراست همه یک سخن میگویند خدا و پیامبرداناترند.
رسول گرامی می فرمایدآیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر.نیستم و همگان یک صدا جواب می دهند که چرا چنین استآنگاه فرمود: من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم یکی ثقل اکبر که کتاب خداست و دیگری ثقل اصغر که اهل بیت منند. مردم، بر آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید. آنگاه دست علی (ع) را در دست گرفت و آن قدر بالا برد که همگان او را در کنار رسول خدا دیدند و شناختند سپس فرمود: خداوند مولای من و من مولایمومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم. ای مردم هر کس که من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست و این جمله را سه بار تکرار کرد و چنین ادامه داد: پروردگارا، دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار. خدایا علی را محور حق قرار ده و سپس فرمود: لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند. هنوز اجتماع به حال خود باقی بود که دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد صلی الله علیه و آله را نواخت که: «امروز دینتان را برایتان کامل نمودم و نعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم» و بدین سان علی (ع) از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر (ص) برگزیده شد.
سال دهم هجرت بود و پیامبر از آخرین سفر حج خود باز می گشت، گروه انبوهی که تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده اند او را بدرقه می کردند تا این که به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.
نیم روز هیجدهم ذی الحجه بود که ناگهان پیک وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد و از جانب خدا پیام آورده که: «ای رسول آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نکنی رسالت او را ابلاغ نکرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد کرد» پیامبر دستور توقف دادند و همگان در آن بیابان بی آب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدندو منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند و رسول خدا بر فراز آن رفته و روی به مردم کردند. ابتدا خدای را سپاس فرموده و از بدیهای نفس اماره به او پناه جست و فرمود: ای مردم بزودی من از میان شما رخت بر می بندم, آنگاه می افزاید چه کسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت هاو شناخت و تصرف در امور سزاوارتراست همه یک سخن میگویند خدا و پیامبرداناترند.
رسول گرامی می فرمایدآیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر.نیستم و همگان یک صدا جواب می دهند که چرا چنین استآنگاه فرمود: من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم یکی ثقل اکبر که کتاب خداست و دیگری ثقل اصغر که اهل بیت منند. مردم، بر آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید. آنگاه دست علی (ع) را در دست گرفت و آن قدر بالا برد که همگان او را در کنار رسول خدا دیدند و شناختند سپس فرمود: خداوند مولای من و من مولایمومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم. ای مردم هر کس که من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست و این جمله را سه بار تکرار کرد و چنین ادامه داد: پروردگارا، دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار. خدایا علی را محور حق قرار ده و سپس فرمود: لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند. هنوز اجتماع به حال خود باقی بود که دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد صلی الله علیه و آله را نواخت که: «امروز دینتان را برایتان کامل نمودم و نعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم» و بدین سان علی (ع) از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر (ص) برگزیده شد.
سندیت واقعه غدیر خم
مرحوم علامه امینى در کتاب الغدیر خود نام راویان حدیث غدیر را به ترتیب زمان زندگى ذکر کـرده اسـت:
در میان اصحاب رسول خدا (ص ) 110 نفر,.
در میان تابعین 84 نفر,
در میان علماى قرن دوم هجرى 56 نفر,
در میان علماى قرن سوم هجرى 92 نفر,
در میان علماى قرن چهارم هجرى 43 نفر,
در میان علماى قرن پنجم هجرى 24 نفر,
در میان علماى قرن ششم هجرى 20 نفر,
در میان علماى قرن هفتم هجرى 21 نفر,
در میان علماى قرن هشتم هجرى 18 نفر,
در میان علماى قرن نهم هجرى 16 نفر,
در میان علماى قرن دهم هجرى 14 نفر,
در میان علماى قرن یازدهم هجرى 12 نفر,
در میان علماى قرن دوازدهم هجرى 13 نفر,
در میان علماى قرن سیزدهم هجرى 12 نفر,
در میان علماى قرن چهاردهم هجرى 19 نفر
حدیث غدیر در کتب معتبر اهل سنت از جمله در کتاب «مسند» امام احمد حنبل, در «سنن» ترمذى, «مسند احمد» و در «مستدرک» حافظ ابن عبداللّه حاکم نیشابورى به مضامین مختلف ذکر شده است.
مفهوم عید
هیجدهم ذی الحجه روز غدیرخم را مسلمین خصوصا شیعیان عید شمرده اندلغویون عید را از مشتقات ماده "ع و د" به معنای بازگشتمی دانند و درنوروز بازگشت حیات را به پیکر سرد گرامیمی دارند حیاتی که در هجوم خزان بهسردی می گراید و دربیداد سرمای زمستان تا مرز نیستی پیش می رود تا آنجا کهگویی هرگز نبوده است.
در مقام تطبیق این نکته با موازین مکتبی و مذهبی باید گفت عید آدمیبزرگداشت بازگشت حیات معنوی انسان است. در چنین باوری نوروز انسان روزی استکه وی به خویشتن باز گردد و گمشده اش را دریابد. مثلا در ماه مبارک رمضانآدمی بعد از سی روز جهاد و مجاهده با نفس سرکش تمام ناخالصی های وجودش راذوب می کند تا عبودیت ناب در آن تجلی کند و آنگاه عید فطر است. پس عیداسلامی بازگشتحیات است و تعیین آن بر عهده شرع اقدسغدیر بنا بر این تفسیر هر دو شرط را دارد یعنی هم بازگشت به خوبشتن است .و هم از طرف شرع مشخص شده است.غدیر بازگشت حیات دوباره اسلام استعلاوه اینکه عید غدیر تشریع هم شده است در زیر به نمونه هایی از روایاتی کهغدیر را عید شمرده اند اشاره می شودفرات بن ابراهیم کوفی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که ایشان به نقلاز پیامبر اکرم فرمودندیوم غدیر خم افضل اعیاد امتیروز غدیر بزرگترین عید امت من استحسن بن راشد می گوید از امام صادق علیه السلام پرسیدم غیر از عید فطر وقربان برای مسلمانان عید دیگری هم هست فرمودند بلی و این عید از آن دو عیددیگر با فضیلت تر استگفتم کدام روز استفرمود روز هیجدهم ماه ذی حجه عید غدیر خمعرض کردم قربانت شوم در آن روز چه اعمالی انجام دهیم روزه بگیرید بر محمد و آلش صلوات بفرستید ...... یقین بدانیدفرمودندانبیا علیهم السلام روزی که وصی خود را نصب می کردند امر می کردند که آن روزرا جشن بگیرندوقتی به سیره ائمه و پیامبر اکرم مراجعه می شود در می یابیم که پیامبر وامیر مومنان و سایر ائمه با روز غدیر به عنوان یک عید برخورد کرده ومسلمانان را به تبریک و تهنیت گفتن به هم دعوت کرده اند امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند.
امام علی با فرزندان و گروهی ازپیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند.و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود .لذا این حرکت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.
هیجدهم ذی الحجه روز غدیرخم را مسلمین خصوصا شیعیان عید شمرده اندلغویون عید را از مشتقات ماده "ع و د" به معنای بازگشتمی دانند و درنوروز بازگشت حیات را به پیکر سرد گرامیمی دارند حیاتی که در هجوم خزان بهسردی می گراید و دربیداد سرمای زمستان تا مرز نیستی پیش می رود تا آنجا کهگویی هرگز نبوده است.
در مقام تطبیق این نکته با موازین مکتبی و مذهبی باید گفت عید آدمیبزرگداشت بازگشت حیات معنوی انسان است. در چنین باوری نوروز انسان روزی استکه وی به خویشتن باز گردد و گمشده اش را دریابد. مثلا در ماه مبارک رمضانآدمی بعد از سی روز جهاد و مجاهده با نفس سرکش تمام ناخالصی های وجودش راذوب می کند تا عبودیت ناب در آن تجلی کند و آنگاه عید فطر است. پس عیداسلامی بازگشتحیات است و تعیین آن بر عهده شرع اقدسغدیر بنا بر این تفسیر هر دو شرط را دارد یعنی هم بازگشت به خوبشتن است .و هم از طرف شرع مشخص شده است.غدیر بازگشت حیات دوباره اسلام استعلاوه اینکه عید غدیر تشریع هم شده است در زیر به نمونه هایی از روایاتی کهغدیر را عید شمرده اند اشاره می شودفرات بن ابراهیم کوفی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که ایشان به نقلاز پیامبر اکرم فرمودندیوم غدیر خم افضل اعیاد امتیروز غدیر بزرگترین عید امت من استحسن بن راشد می گوید از امام صادق علیه السلام پرسیدم غیر از عید فطر وقربان برای مسلمانان عید دیگری هم هست فرمودند بلی و این عید از آن دو عیددیگر با فضیلت تر استگفتم کدام روز استفرمود روز هیجدهم ماه ذی حجه عید غدیر خمعرض کردم قربانت شوم در آن روز چه اعمالی انجام دهیم روزه بگیرید بر محمد و آلش صلوات بفرستید ...... یقین بدانیدفرمودندانبیا علیهم السلام روزی که وصی خود را نصب می کردند امر می کردند که آن روزرا جشن بگیرندوقتی به سیره ائمه و پیامبر اکرم مراجعه می شود در می یابیم که پیامبر وامیر مومنان و سایر ائمه با روز غدیر به عنوان یک عید برخورد کرده ومسلمانان را به تبریک و تهنیت گفتن به هم دعوت کرده اند امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند.
امام علی با فرزندان و گروهی ازپیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند.و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود .لذا این حرکت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.
