يكي از عوامل مهم و مؤثر در حركت‌هاي توده‌اي يا رانش زمين وجود رطوبت در خاك‌است در ايران نيز اكثر لغزشها معمولاً در دامنه‌هاي رو به شمال (سايه‌گير)كه رطوبت بيشتري‌نسبت به دامنه جنوبي دارند اتفاِق مي‌افتد.بنآبراين درختان با انجام عمل تبخير و تعرِق و درنتيجه كم كردن ظرفيت نگهداري آب خاك، نقشي اساسي در اين مورد ايفا مي‌كنند درختان بامصرف بالاي آب و تعرِق زياد در حقيقت عمل زهكشي خاك را انجام مي‌دهند و در نتيجه آن راسبك نگه مي‌دارند. مطالعات انجام شده در امريكا (ايالت اوهايو)نشان مي‌دهد كه ضريب اطمينان‌در برآبر لغزش، در دامنه‌هاي جنگلي پوشيده از درخت 9 برابر بيشتر از دامنه‌هاي بدون درخت‌است.
- نقش ديگر درختان در حفظ خاك از خطر لغزش، وجود فرايندي بنام برگآب(Interception) است. يعني در طي هر بارندگي مقداري از بارش توسط تاج درختان گرفته شده و قبل از رسيدن به خاك تبخير مي‌گردد. اين مقدار بارندگي از اين جهت كه در خاك نفوذ نمي‌كند در خشكي خاك و جلوگيري از حركت زمين مؤثر مي‌باشد. ميزان برگاب بستگي به شكل برگها وتاج درختان دارد و ميزان آن بسته به اينكه درخت در چند ماه از سال برگ داشته باشد تغييرمي‌كند. بنآبراين در درختكاري‌ها استفاده از نهال درختاني كه در زمستان برگ دارند براي اينگونه‌محلها مناسب تر است.
همانگونه كه قبلاً گفته شد ريشه درختان از طريق جذب بخشي از آب زيرزميني و خشك‌كردن خاك نقش عمده‌اي در پايداري دامنه‌ها دارند.از اين لحاظ گياهان داراي ريشه‌هاي عميق‌تر و با انشعابات بيشتر نقش بهتري در حفظ خاك خواهند داشت. متأسفانه انسان بر اثر تخريب‌پوشش گياهي از قبيل تبديل جنگل به زمين زراعتي، شهرسازي و همچنين جاده‌سازي غيراصولي و ايجاد تأسيسات ارتباطي نقش مهمي در ايجاد لغزش دارد. نتايج حاصل از يك‌تحقيق در يك منطقه جنگلي شمال كشور (حوضه واز از توابع شهرستان نور)نشان داده است‌بيشترين لغزشها در دامنه‌هايي اتفاِق افتاده است كه قطع يكسره جنگل وجود داشته است. اين‌قطع جنگل به منظور عبور دكل های برِق فشار قوي و احداث جاده صورت گرفته است[1].
در اين زمينه تحقيق ديگري در غرب كشور (چهار محال بختياري‌منطقه اردل) صورت گرفته است[2]. به استناد اين تحقيق منطقه‌اي كه در آن لغزش حادث شده‌در 40 سال گذشته (با استناد به عكس‌هاي هوايي سال 1335) داراي جنگل بلوط با تاج پوششي‌حدود 40 درصد بوده كه بر اثر قطع بي‌رويه و تبديل اراضي جنگلي به زراعت ديم، هم‌اكنون‌درصد تاج پوشش آن به حدود 2 درصد رسيده است. بنابراين تخريب و قطع پوشش گياهي‌باعث تغيير چرخه آب بصورت كاهش تبخير و تعرقِ در منطقه و افزايش آب زيرزميني در دامنه‌لغزش يافته شده است. به اين ترتيب نقش ارزنده جنگلها با استناد به تحقيقات مستدل در مورداين بليه نيز كاملاً آشكار است.
[1] - مبرّا محمود، بررسي پديده‌هاي زمين لغزه در جنگل واز، پايان نامه كارشناسي‌ارشددانشكده علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان 1375.
[2] - طالبي اسفنداراني علي، بررسي عوامل مؤثر در ايجاد زمين لغزه در منطقه اردل، پايان‌نامه‌كارشناسي ارشد دانشكده منآبع طبيعي دانشگاه تربيت مدرس 1375
naturalresourcesfu.blogfa.com