شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)- "آندری لانکوف" استاد دانشگاه کومکین در سئول، کره جنوبی، در یادداشتی در وبسایت الجزیره به سازوکارهای نظارتی و سازماندهی دولت کره شمالی برای تضمین همنوایی شهروندان با حکومت و حذف هرگونه مقاومت سیاسی پرداخته است.
سرویس ترجمه شفقنا این یادداشت را بدون رد یا تایید محتوای آن به حضور مخاطبان محترم تقدیم می کند:
جمله معروفی هست که میگوید: "هرجا ظلم هست، مقاومت هم هست." این عبارت که دائما نقل می شود ممکن است زیبا و متعالی به نظر برسد، اما افسوس که آشکارا اشتباه است. همانطور که تجربه سیاست در قرن بیستم به خوبی نشان می دهد، کاملا ممکن است که یک دولت را به گونه ای سازمان داد که مانع از وجود هرگونه مقاومت آشکار شود؛ دست کم، برای مدت زمانی بسیار طولانی.
نمونه خوبی از این رژیم های فاقد مقاومت، اتحاد جماهیر شوروی در اوج حکومت "ژوزف استالین"، یعنی از اوایل دهه 1930 تا اوایل دهه 1950 است. در حالی که دولت نسبت به حدود یک میلیون مجرم سیاسی واقعی و غیر واقعی شدیدا سرکوبگر بود (فارغ از بسیاری دیگر که در کمپ ها زندانی بودند و تلف شدند)، اتحاد جماهیر شوروی در این دوره شاهد هیچگونه مقاومت سازماندهی شده و قابل ذکری نبود؛ شورش اقلیت های ملی در حاشیه های دوردست، تنها استثنای این واقعیت بود. بسیاری از افراد ناخشنود بودند، ولی به ندرت میلی برای ابراز موضع خصمانه خود به حکومت داشتند.
همین قاعده در مورد کره شمالی هم کاربرد دارد. کره شمالی شاید تنها کشور در جهان معاصر باشد که ابدا هیچگونه اپوزوسیون سیاسی داخلی ندارد. هیچ مخالف شناخته شده ای درون کره شمالی وجود ندارد، چه برسد به گروه اپوزوسیون؛ اگرچه گویا نارضایتی تاحدی در سالهای اخیر افزایش یافته است.
دیکتاتوری موروثی خانواده "کیم"، که از سال 1946 در مصدر قدرت بوده است، چگونه موفق به دستیابی به این هدف شده است؟ آنها چگونه مردم خود را اینقدر منفعل و مطیع نگاه داشته اند؟ غالبا چنین پنداشته می شود که دلیل اصلی برای این اطاعت پذیری، کاربست بیرحمانه وحشت افکنی سیاسی است، یعنی قابلیت (و تمایل) دولت برای زندانی کردن، شکنجه و/یا کشتن هر مخالف رژیم. با این وجود، مسائل به این سادگی هم نیست.
شک چندانی وجود ندارد که وحشت سیاسی نقش مهمی در ابقای ثبات سیاسی داخلی برای خاندان کیم بازی می کند. کره شمالی بالاترین آمار زندانیان سیاسی را دارد. حدود 80 الی 100هزار تبعه کره شمالی به جرایم سیاسی در زندان به سر می برند. نسبت تعداد زندانیان سیاسی به کل جمعیت، تقریبا مشابه آمار اتحاد شوروی در طلیعه دوران حکومت استالین است؛ و آمار بالاتر از این سطح را در هر دیکتاتوری معاصر دیگری می توان مشاهده کرد.
با این حال، وحشت به تنهایی نمی تواند پابرجایی قابل توجه قدرت رژیم در پیونگیانگ را توضیح دهد. حضور و نقش پایش روزمره را نباید دست کم گرفت. مردم کره شمالی به درستی باور دارند که حتی یک انحراف جزئی از خط مشی سیاسی رسمی، از نگاه مقامات دور نخواهد ماند و با مجازات روبرو خواهد شد. مجازات، مثل خود جرم، ممکن است کاملا ملایم باشد. با این حال، این حضور همه گیر نظارت است که اهمیت دارد.
از یک نظر، رویکرد کره شمالی به مسئله کنترل افکار، یادآور سیاست بیرحمانه "رودی جولیانی" شهردار سابق نیویورک برای مبارزه با جرم است. "جولیانی" تاکید داشت که برای بازداری از جرایم جدی، پلیس باید با جرایم کوچک هم مبارزه کند. جولیانی معتقد بود که یک پنجره شکسته اولین نشانه از مشکلات در حال ظهور است، بنابراین خرابکاری و دیگر جرایم کوچک را باید پیش از آنکه زمینه ای بارور برای انحراف بزرگتر بشوند، از بین برد. تلاشهای مقامات کره شمالی برای ابقای اطاعت پذیری و تزریق ترس، شبیه همین رویکرد است؛ البته، دغدغه آنها مخالفت سیاسی است، نه جرایم معمول.
افزایش مراقبت های محله ای
شاید، پیش از هرچیز باید گروه های مراقبت محلات را یادآور شد که به نام "این مین بان" (به معنی گروه مردمی) شناخته می شوند. هر یک از این گروه ها شامل 15 الی 30 خانواده است که کنار یکدیگر در یک روستا، بلوک شهری، یا ساختمان چندطبقه زندگی می کنند. چنین گروهی را یک مسئول ارشد رهبری می کند که وظیفه اش پیگیری هرگوه فعالیت مشکوک در قلمرو قدرتش است (این کار همیشه به یک زن محول می شود). این زن همچنین مسئولیت ثبت دیدوبازدیدهای شبانه را نیز دارد، چرا که کسی حق ندارد بدون اطلاع رسانی پیشین به مسئولان، در طول شب پیش دیگران باشد، حتی دوستان و اقوام. مسئول گروه وظیفه دارد نسبت به همه خانواده های تحت نظارتش اطلاعات دست اول داشته باشد: درباره شغل، سطح درامد، روابط خانوادگی و حتی روال کاری شان. به روسای گروه های مراقبتی در جلسات توجیهی شان با پلیس همواره یادآوری می شود که آنها باید بدانند که "چه تعداد چوب غذاخوری در هر یک از این خانه موجود است"؛ و این جمله که بسیار تکرار می شود لطیفه نیست.
یک مسئولیت دیگر "گروه مردمی" و رییس آن، کسب اطمینان از این مسئله است که هیچ شیء ممنوعه ای در خانه های شخصی نگهداری نمی شود. فهرست چنین اشیایی شامل دستگاه های رادیوی موجی و دی وی دی های کره جنوبی و نیز فیلم های غربی است.
برای اطمینان از اینکه هیچ مورد نامناسبی رخ نمی دهد، لازم است رییس "گروه مردمی" به همراه پلیس، هرکدام از خانه ها را هر چند وقت یکبار به طور اتفاقی و در نیمه شب بازرسی کند. تناوب این بازرسی ها بسیار متنوع است، اما به طور معمول، هر خانه در کره شمالی 2 الی 4 بار طی یک سال بازرسی می شود (و هیچ کس هم خودش را برای برخی ظرافت های حقوقی مثل حکم تفتیش منزل به زحمت نمی اندازد). آنها به دنبال اشیای ممنوعه هستند، اما در ضمن آن به دنبال کسانی هستند که در طول شب بدون ثبت قبلی در این خانه به سر برده اند. موردی که معمولا دستگیرشان می شود، اقوامی هستند که از روستا به ملاقات اعضای خانواده آمده اند، اما برخی اوقات ممکن است یک زوج عاشق بدبخت هم به دام بیافتند. این یک مسئله پیش پا افتاده نیست، چرا که کارفرمای این زوج در جریان تخلف قرار می گیرند، و احتمالش هست که در پی آن یک جلسه عمومی و تحقیرآمیز برای نکوهش آنها برگزار شود.
تلقین گسترده فکری
یک عرف مهم دیگر "زندگی سازمانی" است. هر شهروند بالغ کره شمالی عضو یکجور "سازمان" در محل کار خود است. اینکه دقیقا به کدام گروه تعلق داشته باشد، به سن، جنس و وفاداری ثابت شده اش نسبت به رژیم بستگی دارد. قوانین صریح و شفافی وجود دارد که وابستگی سازمانی فرد را تعریف می کند. برای اینکه موضوع قدری ساده تر شود می شود اینطور گفت که جوانان کره شمالی که زیر 30 سال سن دارند عضو "اتحادیه جوانان" هستند، که تعدادی از برگزیدگانشان از اعضای حزب هستند، و اکثریت کارگران عضو شبکه "اتحادیه اصناف" هستند، و سازمان خانه داران تمام وقت "اتحادیه زنان" است.
واحدهای سطح پایین همه این گروه ها موظفند جلسات آموزش ایدئولوژیک برگزار کنند که به طور معمول دوبار در طول هفته برگزار می شود. طی این جلسات، برای شرکت کنندگان درباره عظمت و فضایل خانواده "کیم"، خصائص برتر ملت کره، و طبیعت حیوانی امپریالیسم آمریکا و دیگر قدرت های متخاصم سخنرانی می شود. حضور در جلسات الزامی است.
جدای از آن، یکبار طی هر هفته، هر شهروند کره شمالی موظف است که در جلسات خود انتقادی و انتقاد متقابل شرکت کند، که این جلسات هم از سوی "سازمان" فرد ترتیب داده می شود. طی این جلسات لازم است که شخص علنا نسبت به خطاهایی که طی هفته گذشته انجام داده است اقرار کند. پس از خود انتقادی، نوبت سخنرانی هایی است که آنها هم الزامی اند و همکاران موظفند در آن از یکدیگر انتقاد کنند. بار دیگر، این آیین عمومی هفتگی به ندرت باعث افشای انحرافات جدی می شود. اما باز هم این اطمینان را ایجاد می کند که بیشتر افراد، که تحت نظارت مستمر همکاران خود هستند، از دستورالعمل های رسمی پیروی خواهند کرد.
دولت برای اینکه انتشار افکار خطرناک و اطلاعات ممنوعه را باز هم غیر ممکن تر بسازد، چند دهه است که تلاش فراوانی به خرج داده است تا مردم را از یکدیگر دور نگهدارد، و همینطور دسترسی آنها به اطلاعات سانسور نشده از خارج از کشور را قطع کند. فارغ از ممنوعیت رادیوهای موجی که پیش از این اشاره شد، مقامات کره شمالی همچنین اینترنت را به طور کلی ممنوع کرده اند (تنها گروهی کوچک از مسئولان ارشد، متخصصان تجارت خارجی و ماموران اطلاعاتی به اینترنت دسترسی دارند). آخرین مورد از حیث ترتیب نه از حیث اهمیت، این است که مسافرت داخلی نیز شدیدا تحت کنترل است، بنابراین شخص برای هر گونه سفر به بیرون از منطقه بومی خود نیازمند کسب مجوز از پلیس است.
تمامی این موارد این تضمین را به وجود می آورد که شهروند عادی کره شمالی به طور شایسته رفتار می کند. همانطور که تجربه "جولیانی" نشان می دهد، یک برخورد جدی با یک "مشکل پنجره شکسته" جوابگو است.
مسلما، تصویری که در این یادداشت تشریح شد، روز به روز منسوخ و قدیمی می شود. طی 15-20 سال گذشته، رشد عجیب اقتصاد نیمه رسمی بازارمحور، زندگی شهروندان کره شمالی را در بسیاری از زمینه ها تغییر داده است. مقررات قدیمی دیگر مثل گذشته اجرا نمی شود چرا که کسانی که مسئولیت حفظ مردم تحت کنترل خود را دارند، دلیل چندانی برای سختگیری ندارند.
فساد همه گیر هم اهمیت دارد: این روزها، هر کس می تواند با پرداخت رشوه یا اعمال نفوذ از زیر بار مقررات شانه خالی کند. بنابراین، کلیت نظام نظارتی کره شمالی، که زمانی ترسناک ترین نظام نظارتی جهان بود، به تدریج در حال ضعیف شدن است. با این حال، طی نیم قرن، این نظام با کارامدی چشمگیری کار کرده است، و علیرغم ناکارامدی های قابل توجه رژیم در عرصه های اقتصادی و سیاسی، عدم وجود هرگونه مقاومت در کره شمالی را تضمین کرده است.
www.shafaqna.com
