سلام عزیز
طبقه بندي مخازن بين سطح ازنظر موقعيت نسبت به تراز زمين
كليات
مخازن بين سطح، برحسب وضعيت استقرار آنها در ارتفاع به دو دسته مخازن هوايي و مخازن زميني طبقه بندي مي شود.
مخازن هوايي
مخازني هستند كه براي ايجاد فشار مناسب در شبكه به علّت نبودن زمين طبيعي مرتفع در نقطة مورد نظر، روي پايه اي قالب بندي شده و يا يكپارچه قرار مي گيرند. در شرايط معمولي، حجم اين مخازن محدود بوده و حداكثر تا ظرفيت ساخته مي شوند و شرايط بسيار نادر ممكن است احجام بزرگتري نيز ساخته مي شود.
مخازن زميني
در صورتي كه زمين مرتفع در منطقة مورد نظر وجود داشته باشد، مخزن مستقيماً در روي زمين ساخته مي شود. مخازن زميني، ممكن است به صورت مدفون و يا نيمه مدفون ساخته شوند. مخازن مدفون، مخازني هستند كه تا عمقي مناسب در زمين فرو رفته و سپس در پشت ديوارها و همچنين روي سقف آنها خاك ريخته مي شود. اينگونه مخازن، علاوه بر محاسني كه از لحاظ استتار دارند، ازنظر تبادل حرارتي نيز بسيار مناسب مي باشند. در مخازن نيمه مدفون، عمل خاكريزي غالباً تا نصب ارتفاع ديوار انجام مي شود و در روي سقف مخزن عملاً هيچگونه خاكي وجود ندارد.
اينگونه مخازن، ازلحاظ استتار و همچنين انبساط و انقباض، سقف نامناسب مي باشند. عواملي كه در استقرار منابع زميني ازلحاظ مدفوني و نيمه مدفوني بودن تأثير دارد، شامل شرايط اقليمي، توپوگرافي، محدوديت زمين در فروم موردنظر و همچنين شيب زمين و جنس لايه هاي خاك مي باشد.
طبقه بندي مخازن ازلحاظ شكل هندسي
ازلحاظ هندسي، مخازن معمولاً در دو شكل استوانه اي، مكعب مستطيل ساخته مي شوند. ازلحاظ برنامه ريزي بهره برداري، مخازن به صورت دوقلو درنظر گرفته مي شود.
به عنوان مثال، به جاي ساخت يك مخزن ،دو مخزن در كنار يا چسبيده به يكديگر ساخته مي شوند.
طبقه بندي مخازن ازلحاظ پوشش سقف
مخازن، ممكن است در دو حالت سقف و يا بدون سقف باشند. مخازن آب آشاميدني حتماً بايد مسقف باشند. از مخازن بدون سقف بيشتر به صورت حوضچه هاي ته نشيني در تصفيه خانه هاي آب و يا فاضلاب و يا استخر شنا در اماكن ورزشي و يا مخازن ذخيره آب كشاورزي استفاده مي شود.
نحوه تعيين حجم مفيد مخازن آب تصفيه شده زميني حجم مفيد مخازن، شامل سه قسمت زير مي باشد:
الف- حجم مورد نياز براي جبران نوسانات ساعتي
ب- حجم مورد نياز براي تأمين هاي نيازهاي آتش نشاني
ج- حجم مورد نياز براي تأمين آب در مواقعي كه آب ورودي به مخازن قطع مي شود. «در اكثر شكستگي و صدمات وارده به خطوط آب رساني يا از كار افتادن تلمبه ها و انجام تغييرات و ... حجم مورد نياز براي جبران نوسانات ساعتي مصرف «حجم متعادل كننده»
مخازن آب، بايستي قادر باشند آب مورد نياز شهر در ساعات حداكثر مصرف را تأمين نمايند. حجم مورد نياز براي اين منظور، بايستي با اندازه گيري هاي لازم و ترسيم منحني تغييرات روزانة مصرف تعيين گردد. در صورتي كه ترسيم منحني تغييرات مصرف امكان پذير نباشد، لازم است با استفاده از تغييرات مصرف در شهرهايي با شرايط مشابه حجم مورد نياز را محاسبه نمود.
در صورتي كه تغذية مخزن با دبي ثابت انجام گيرد، حجم مورد نياز فوق، برابر 15-25 درصد حداكثر مصرف روزانة شبكة مربوطه باتوجه به جمعيت و نحوه مصرف، توصيه مي شود.
در صورتي كه تغذية مخزن با دبي ثابت انجام نشود، اين حجم مطابق شرايط پمپاژ تعيين خواهد شد.
حجم مورد نياز براي تأمين آب در صورت از كار افتادن تأسيسات آبرساني قبل از مخازن، اين حجم بايستي قادر باشد در صورت قطع شدن جريان آب ورودي به مخازن آب مورد نياز شبكة مربوطه را تأمين نمايد.
عواملي كه موجب افزايش اين حجم مي گردد، به شرح زير مي باشند :
1-منحصر به فرد بودن منبع تأمين آب
2-منحصر به فرد بودن خط آبرساني، طول زياد اين خط
3-منحني دسترسي به خط آبرساني يا حمل تأمين آب
4-احتمال زياد قطع برق و نداشتن سيستم برق اضطراري در مواردي كه از پمپ استفاده مي شود.
5-محدوديت امكانات و اجراي تعميرات سريع خطوط و يا ساير تأسيسات آبرساني
6-ميزان آسيب پذيري تأسيسات آبرساني
حجم مورد نياز براي اين مورد باتوجه به عوامل فوق الذكر، تعيين مي گردد و به هرصورت، ميزان اين اضافه حجم نبايستي از 10 درصد حداكثر مصرف روزانه در پايان دوره طرح كمتر باشد.
محاسبة حجم مفيد مخازن در انتهاي دوره طرح
حجم مفيد مخازن، باتوجه به سه قست فوق الذكر تعيين مي شود. در صورت نبودن اطلاعات كافي، در شرايط معمولي اين حجم بين 50 تا 75 درصد حداكثر مصرف روزانه پيش بيني شده در پايان دوره طرح توصيه مي گردد.
نحوه تعيين حجم مفيد مخازن هوايي آب تصفيه شده
حجم مفيد مخازن هوايي كه بنابر شرايط خاص حملي و بررسي هاي اقتصادي به منظورهاي تأمين نوسانات ساعتي، ذخيره آتش نشاني، ذخيره اضطراري، تأمين منشأ شبكه ساخته مي شود. در صورت وجود مخازن زميني و لزوم ساختن برج هاي آب جهت تأمين منشأ، تعيين حجم مفيد مخازن هوايي، با مقايسة اقتصادي تلمبه خانه ها و لوله ها و سيستم تأمين برق اضطراري، صورت مي گيرد. حجم مفيد اين مخازن، معمولاً بين 3 تا 5 درصد حداكثر مصرف روزانه پيش بيني شده و در پايان دوره طرح انتخاب مي گردد.
نحوه تعيين حجم مخازن آب خام
در صورتي كه به لحاظ تغييرات در كميت و يا كيفيت آب، امكان برداشت از منابع طبيعي به صورت پيوسته و يكسان ميسر نبوده و بنا به شرايط فني، اقتصادي طرح تأمين آب به طور پيوسته موردنظر باشد. مي بايست، ذخيره كافي جهت تأمين آب خام پيش بيني نمود.
حجم اينگونه مخازن، باتوجه به محدوديت هاي برداشت از منابع طبيعي و حجم مخازن ذخيره آب تصفيه شده، انتخاب مي گردد.
منبع : آبفا