مقدمه :
این مقاله كوتاه ر راستای استفاده از انرژی های نوین در معماری برشته تحریردرآمده وامیدوارست بتواند راهگشا و حركتی نو برای فهماندن جامعه عامه پسند در جهت ارتقاء معماری پایدار وساختمان سازی اصولی گردد و در نهایت صاحب معماری پایسدار در كشورگردیم .
موضوع : معماری پایدار و یا معماری سبز
معماری پایدار و یا معماری سبز ایجاد سلامت وپشتیبانی سكنه ای که در آن محیط زندگی می کند و وموجب رضایتمندی آنان خواهد شدكه در این راستا نیازمندکاربرد انرژیهای نوین در معماری است .:استفاده از طبیعت و تکیه برانرژی خورشیدی برای استفاده های گرمایش و سرمایش و نیروی برق و استفاده کردن دوباره از ضایعات و و یکپارچه سازی ساختمانی این استراژیها را تولید می کند ..ما باید به هم پیوستن و وابستگی به یکدیگر را با یک چیزی خیلی وسیع تر از خودمان را دوباره پیداكنیم زیرا جهان طبیعت قلمرویی عرفانی و نسبت به همه چیز برتری دارد
بعقیده بولوزوف اول انسان و بعد جامعه ومعتقد است ما باید هر دو گروه را مجبور سازیم که موافق حقایق زندگی در جهان باشند.در غرب به این مسئله اعتقاد دارند که مزیت درطرح محیطی و طراحی آن در صورتی پیشرفت می کند که ه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند بهینه سازی مصرف انرژی وکاربرد انرژیهای پایدار در حال حاضر هیچگونه نقشی در فرهنگ ساحتمانی کشور ندارد.
اما چاره مشکل رسیدن به رویکردهای نوین زیبایی شناختی برای ایجاددگرگونی در اذهان عمومی و جایگزینی الگوهای زیستی مبتنی بر بهینه سازی مصرف و احترام به محیط طبیعی و اجتماعی به جای الگوهای رایج کنونی امری ضروری است كه لازمه این امر آن است که معماران بکوشند سلیقه بازاری پسند سلیقه عمومی را در جهات سازنده و مفیداجتماعی هدایت کنند.. معماران با طرحها و منتطق به مردم بباورانند که طرحهای اقلیمی و زیست محیطی کمتر از تزیینات رایج کنونی زیبا نیست.از طریق معماری می توان جامعه را ازمطلوبیت و ارزش فراوان اقتصادی وزیست محیطی انرژیهای بی زیان و آرام مطلع کرد. انرژیهایی که از دیدگاه معماران می تواندآن را زیبا نامید.آینده جهان در زیبایی های زیبا نهفته است.
معماری سنتی و ارزشهای زیست محیطی معمار ی سنتی ایران واجد ارزشهای بسیارفراوان درشیوههای گوناگون استفاده بهینه ازانرژی و بهره برداری اکولوژیک از انواع انرژیها و خصوصا کاربرد انرژیهای پایدارو بی زبان استكه میتوان بهره برداری از حرکت هوا و ایجاد نسیم عمده ترین و رایج ترین نوع کاربردانرژیهای بی زیان در معماری سنتی ایران است. با این حال همه عناصر اربعه فلسفی وآیینی دارای کاربرد عالی زیست محیطی در مدنیت و معماری ایران قدیم بوده است واز طرف دیگر.نوع مصالح و فنون ساختمانی رایج در گذشته خصوصا آنچه که در رابطه باپایداری بنا به کار می رفته و عناصر باربر اصلی عناصر افقی و عمودی به علت دارا بودن حجم ووزن زیاد به طور طبیعی در مقایسه با مصالح و مواد سبک وزن و کم حجم کنونی دارای ظرفیت بالای نگهداری و ذخیره انرژی و متعادل سازی حرارت درفضاهای ایجادشده بوده است. این ویژگی به هیچ روی به معنای آن نیست که زیبایی آسایش پایداری عالی زیست محیطی و ابتکارات مربوط به استفاده بهینه از انرژی در معماری ایرانی امری خود به خودی و پیش پا افتاده و بی نیاز از قدرت خلاقه و عللم و دانش تلقی شود. بر خلاف بررسی دقیق ویژگیهای معماری ایرانی حاکی از برخوردداری از دانش وآگاهی بسیار و هوشمندی و دقت در جزییات معماری به امر ایجاد فضای راحت و آسایش داخلی زیبایی استحکام و عدم تخریب محیط و حفظ کیفیت زیست است.
از سال 57-1347: این دوره مصادف بود با اواخردوره' مدرنیسم. از این دوره بود كه مدرنیست نیز یك گرایش تاریخی پیدا كرده بود. با كارهای معمارانی چون نادر اردلان و كامران دیباكه سعی در زنده كردن معماری ایران داشتندو .فعالیت استادمیرمیران نیز در این دوره بی تا'ثیر از جریانات روز نبود . كارهای انا ن نشان دهنده' تا'ثیر پذیری ی از معماری سنتی گذشته است. تا'ثیری كه كارهای شهرسازی از شهرهای گذشته گرفتند را می توان در نوع محله بندی سنتی ایشان ویا ایجادگره ها در بین مسیرها ذكر كرد. از تك بناهای این دوره می توان از pabdana tea house نام برد. تك بنایی كه در داخل یك باغ طراحی شده . در این كار میتوان گرایش پست مدرنیستی را در قوسها یی كه به كار مدرسه پولاد شهر برده مشاهده كرد كه البته كل كار تركیبی از مدرن و پست مدرن می باشد. .
مصادیق پایداری معماری و معماری سبز در پروژه شامل :
استفاده از انرژی های طبیعی در مصرف روزمره
استفاده از ضایعات و پساب برای آبیاری فضای سبز
به کارگیری شیوه هائی برای بهینه سازی مصرف انرژی
استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر شیمیایی
طراحی و ساخت و ساز با مصالح نزدیک به طبیعت.
جلوگیری از اثرات منفی ساختمان و محصولات آن بر محیط
استفاده از گیاهان طبیعی در مشاعات
اجتناب از صدمه رساندن به وضعیت اراضی
دستیابی به بیشترین کیفیت زندگی در محیط زیست
نحوه استفاده از زمین
توجه به شخصیت اکولوژی منطقه
توجه به خواص اقلیمی منطقه
توجه به اثر نور و هوا و چیدمان فضاها
توجه به تحرک و زندگی در محیط باز
اصول معماری سبز :
اصل اول : حفاظت از انرژی
اصل دوم : کار با اقلیم
اصل سوم : کاهش استفاده از منابع جدید
اصل چهارم : احترام به کاربران
پنجم : احترام به سایت
اصل ششم : کل گرایی
نگاهی به کاربرد معماری سبز در زندگی شهری
معماری سبز را بانام «معماری پایدار» و؛ به شرح تکنیک هایی در طراحی معماری همسو با نگرش های زیست محیطی بوده و با ایده احترام به طبیعت شکل گرفته است.معماری سبز، روند تازه یی نیست؛ چرا که در تمدن های باستانی و معماری های سنتی از جمله معماری سنتی ایران به صورتی بنیادین وجود داشته است. همچنین نمونه بارز و سیستماتیک آن را می توان در «علم فنگ شویی» یا همان «هنر چیدمان چینی» دید.
امروزه در پی پیامدهای منفی جهان صنعتی، نظیر آلودگی روزافزون هوا و محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و بحران انرژی، حفظ و پاسداری از منابع طبیعی جهان به یکی از مهم ترین دغدغه ها تبدیل شده است ومعماری سبز با در جهت به حداقل رساندن اثرات منفی ساختمان ها بر محیط زیست برای همسویی با طبیعت از طریق افزایش کارایی و بهینه سازی در مصرف مصالحاست
انرژی و گسترش فضا.
در معماری سبز ، انرژی های طبیعت را مهار کرده و به بهترین شکل در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیردو دستیابی به چنین هدفی ممکن است در یک ساختمان سبز و همراه با طبیعت از مواد و مصالحی استفاده می شود که برای طبیعت زیان نداشته و بلکه قابل برگشت به چرخه طبیعت باشد ساختمانی که با استفاده از مصالح پیرامون خود و مستحکم بنا شده باشدودر استقرار چنین ساختمانی دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی مناسب مدنظر قرار می گیرد .سعی میگرددساختمان با توجه به جهت بهینه تابش خورشید و با هدف استفاده از نور طبیعی و کسب انرژی رایگان احداث شوندو اهمیت در این گونه ساختمان ها فراهم کردن راه و امکانی برای ورود طبیعت به بنا است كه این راهکارها اگرچه در دید نخست با اندیشه های حاکم «بساز بفروشی» در تقابل است ولیکن در نهایت، اقتصادی ترین شیوه معماری است.
طراحی ساختمان های سبز به صورت منفرد اگرچه خوب است ولیکن کارساز نیست و باید همزمان با یک طراحی شهری سبز انجام شود؛ چرا که طبیعت متشکل از لکه های سبز جدا از هم نیست بلکه پوشش سبز گسترده یی است که باید شهر را در بر بگیرد.
از آن جمله می توان به طرح شهر «دونگتان» در چین اشاره کرد.كه. آن را «نخستین شهر پایدار» نامیده اند ودر این شهر از انرژی قابل تجدید استفاده خواهدشد. و یا، نخستین شهر بدون کربن و ضایعات در «ابوظبی» است که. شهر با الهام از طرح شهرهای عربی محصور در میان دیوارها است ولی دیوارهای سنگی و گلی آن با ورقه های «فتوولتاییک» پوشیده خواهد شد.با مهار انرژی خورشید و به کارگیری عناصر ساختمانی مقاوم در برابر حرارت همچون سایبان اضافی و سرمایش کف،
با بی توجهی وضعیتی خطرناک برای سرمایه های طبیعی سرزمین مان به وجود آورده ایم.. لازم است این روند را متوقف وباکاهش مصرف سوخت های فسیلی با تکنیک های ساختمانی و بدون هزینه های گزاف و با به کارگیری طراحی مناسب ممکن است.
بام سبز : بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی ، پوشانده می شود. واین مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند
مزایای بامهای سبز
تامین فضایی سازگار
امکان پرورش سبزیجات و گلها
کاهش بار گرمایش و سرمایش بنا
بر اساس پژوهش ها نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
افزایش محدوده محیط زندگی قرارگیرند.
کاهش سیلاب
تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا
كاهش وتعدیل شدت صداها وارده و خارجه ساختمان
افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
بهبودبخشیدن اطراف ساختمان را با یك فضای سبز زیبا
افزایش ارزش ملك بدلیل عدم فرسودگی
بالا بردن طول عمر غشای بام با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر .
معایب بامهای سبز
برخی پیامدهای منفی استفاده از بامهای سبز به شرح زیر است:
نیاز به تقویت سازه برای استقرار بام سبز.
تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی کاری دشوار است.
بامهای سبز نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول می باشند...بامهای سبز می توانند در انواع "متمرکز و فشرده"، "نیمه متمرکز " و "گسترده یا وسیع" بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند.
بامهای سنتی سبز که به عنوان بام های سبز متمرکز مطرح اند. نیازمند آبیاری،و سایر مراقبتها می باشند. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، ، نیاز دارند..
در مقابل، بام سبز گسترده، كه محیط كشت سطحی دارد و قسمتی از ساختار ساختمان سبز میباشد. یك بام سبز گسترده به طور كلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست طبقه بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بامهای تخت می باشند
فناوری های معماری پایدار:
پنجره نافس یك سیتم تهویه جدید و پیشرفته در ساختمان است كه با محصول آزمایشی آن، هنوز وارد بازار فروش نشده است.
.تعدادی از موانع و مشکلاتی که در سیستم های تأسیساتی امروزی به وضوح دیده می شوند عبارتند از:
كیفیت هوای بیرونی : بررسی كیفیت هوای درونی خانه
تاسیسات موجود با کارایی کم:
مطالعه درمورد تهویه موجود درساختمان ها نشان می دهد كه تفاوت بسیاری بین نتایج پیش بینی شده و آنچه كه درعمل حاصل می شود وجود دارد.عوامل موثرعبارتند از ایده، طراحی، ذخیره، اجرا، كنترل، تطبیق، استفاده ونگهداری و.درفازمفهومی باید آب وهوای درونی و سیستمهای حرارت، تهویه،و تصفیه هوا باید مكانیابی توسط معمار تعیین شود
بازبینی تاسیسات موجوددرخانه هادرعمل بدلیل صدای آزاردهنده و مبادله كننده حرارتی ،زیرسقف و... مورداستقبال ساكنین قرارنمیگیرد.تاسیسات بزرگتر معمولا" مداوم تر بوده ولی به فضای بیشتری احتیاج دارندوحرارت زیادی تولید می كنند
مصرف و نگهداری :
تحقیقات نشان می دهد كه مبادله كننده حرارتی در خانه ها با سیستم تهویه تعادلی به سختی نگهداری شده و با گرد و خاك مسدود می شود و موجب تامین جریان هوای آزاد ساختمان های تازه ساخت نمی شود و احساس حبس در تكنولوژی نامناسب را دارند كه این حس با تعبیه پنجره ای بازشو حل می شود.
تهویه جدید با راندمان بالا: یك ساختمان خوب، یك معماری پایداراست و تأ سیسات مهمان های آرام وهوشمند آنند.
سالهاست راجع به ایده ساخت پنجره نافس فكر شده و و سرانجام با نمایش یك مبادله كننده حرارتی كه توسط دكتر ir.noorvan andel اختراع شده بود، به ثمر رسید.
نمونه یك شهر سبز
شهر فراسبز ابوظبی : ، مجموعه مصدر برای پیشبرد توسعه و کاربرد انرژی پایدار است.این مجموعه در قلب شهر مصدر ، طراحی شده. در زیر سایبان، مجموعه ای از احجام پوشیده شده توسط بام های سبز، فضایی برای ادارات، فروشگاه ها و اقامتگاه ها فراهم می آورند. حیاط های مرکزی فضاهای بی نظیری با باغ های سرسبز می باشند. این احجام برای انتشار نور در داخل فضاها و جلوگیری از تشعشع مستقیم نور خورشید حجاری شده اند. در کل هدف طرح کاهش مصرف انرژی در مجموعه می باشد
خلاصه كلام
انسان در طبیعت زندگی میكند و زندگی بدون طبیعت یعنی عدم و نیستی / بیائید با فرهنگ سازی ارزش جامعه و طبیعت را در طرحهای جمعی پیاده كنیم وشاید این اقدام ما میراثی برای آِندگان گردد و آیندگان انسان این زمان را انسانی با شعور و فرهنگ بنامند .
معماری پایدار- بیژن علی آبادی
منبع :http://ammi.ir
