ضامن اجرای روش چگونه بايد زیستن
«ضامن اجرای» باید و نبایدها :
گفتیم که حیوانات، هم روش چگونه زیستی خود را بطور غریزی می دانند و هم بطور غریزی (فطری و قهری) آنرا اجراء و اعمال می کنند اما انسان این موجود دوراندیش و مختار، حتی در صورتی که حقوق لازم العمل را بشناسد و به وظائف خود کاملاً آشنا باشد باز ممکن است بخاطر خودخواهی افراطی و منافع شخصی اش، از انجام وظائف «اخلاقی و سیاسی و اجتماعی و غیره‌اش»، سرپیچی کند و یا حتی از عقل و هوش خود در راه سوء استفاده شخصي از اموال و رياست، اقدام کند و چه بسا با اغفال جامعه خود، رهبری سیاسی را به نفع خود غصب نماید و از آن نهایت سوء استفاده را بنماید گر چه جامعه را به نابودی رهسپار کند «اینجاست که» چون انسان میان عمل به غرائز( خودخواهانه) و عقل عملي، مختار است که کدام را انتخاب کند ولذا لزوم نظارت بر رفتار انسانها و نیروی اجرائی که ضامن اجراء اخلاق نیک و رفتار بجا باشد در مورد انسانها اهمیت به سزائی را دارد».
انسانها در اجراء حقوق و قوانین و اخلاق نیک نوعاً نظر به حکومت‌ها دارند و گویا آنها را ضامن اجراء کافی دستورات لازم الاجراء می دانند.
اما در نیاز بشر به ضمانت اجراء و قوه مجريه، هیچ جای تردید نیست زیرا چنانچه گذشت انگیزه خودخواهانه در انسان، بسیار قوی است و وجدان و عقل عملی به تنهائی برای کنترل آن، در محدود حقوق و اخلاق نیک، کافی نیست همچنانکه همه روان شناسان حتی فیلسوفان نفع گرا و حتی هابز و هیوم نیز به آن، اعتراف دارند و «هیوم» در کتاب مبادی اخلاق‌اش در بخش مربوط به تشکیل حکومت و جامعه سیاسی از آن، یاد کرده است :
«اگر هر انسانی فراست کافی برای درک مصلحت مهمی که او را به رعایت عدالت و برابری مقید می کرده داست و از توانائی کافی برای ثابت قدم ماندن در تبعیت منظم از مصلحت عمومی و آینده نگری، در مقابله با فریب لذت و سودمندی زودگذر کنونی، برخوردار بود، هرگز چیزی به نام حکومت یا جامعه سیاسی وجود نداشت، بلکه هر فردی سر به آزادی طبیعی‌اش بود و در صلح و صفا و سازگاری کامل با دیگران بسر می برد.»
و نیز ضعف های درونی و بیرونی دیگری برای بشر هست که ما در بخش سوم از اینها یاد می کنیم و توضیحات لازم را هم می دهیم كه رفع اين نيازها و جبران ضعف‌ها نيازمند شناخت خدا و ايمان به خدائي قادر و مختار و مهربان است
گفتیم که حیوانات، هم روش چگونه زیستی خود را بطور غریزی می دانند و هم بطور غریزی (فطری و قهری) آنرا اجراء و اعمال می کنند اما انسان این موجود دوراندیش و مختار، حتی در صورتی که حقوق لازم العمل را بشناسد و به وظائف خود کاملاً آشنا باشد باز ممکن است بخاطر خودخواهی افراطی و منافع شخصی اش، از انجام وظائف «اخلاقی و سیاسی و اجتماعی و غیره‌اش»، سرپیچی کند و یا حتی از عقل و هوش خود در راه سوء استفاده شخصي از اموال و رياست، اقدام کند و چه بسا با اغفال جامعه خود، رهبری سیاسی را به نفع خود غصب نماید و از آن نهایت سوء استفاده را بنماید گر چه جامعه را به نابودی رهسپار کند «اینجاست که» چون انسان میان عمل به غرائز( خودخواهانه) و عقل عملي، مختار است که کدام را انتخاب کند ولذا لزوم نظارت بر رفتار انسانها و نیروی اجرائی که ضامن اجراء اخلاق نیک و رفتار بجا باشد در مورد انسانها اهمیت به سزائی را دارد».
انسانها در اجراء حقوق و قوانین و اخلاق نیک نوعاً نظر به حکومت‌ها دارند و گویا آنها را ضامن اجراء کافی دستورات لازم الاجراء می دانند.
اما در نیاز بشر به ضمانت اجراء و قوه مجريه، هیچ جای تردید نیست زیرا چنانچه گذشت انگیزه خودخواهانه در انسان، بسیار قوی است و وجدان و عقل عملی به تنهائی برای کنترل آن، در محدود حقوق و اخلاق نیک، کافی نیست همچنانکه همه روان شناسان حتی فیلسوفان نفع گرا و حتی هابز و هیوم نیز به آن، اعتراف دارند و «هیوم» در کتاب مبادی اخلاق‌اش در بخش مربوط به تشکیل حکومت و جامعه سیاسی از آن، یاد کرده است :
«اگر هر انسانی فراست کافی برای درک مصلحت مهمی که او را به رعایت عدالت و برابری مقید می کرده داست و از توانائی کافی برای ثابت قدم ماندن در تبعیت منظم از مصلحت عمومی و آینده نگری، در مقابله با فریب لذت و سودمندی زودگذر کنونی، برخوردار بود، هرگز چیزی به نام حکومت یا جامعه سیاسی وجود نداشت، بلکه هر فردی سر به آزادی طبیعی‌اش بود و در صلح و صفا و سازگاری کامل با دیگران بسر می برد.»
و نیز ضعف های درونی و بیرونی دیگری برای بشر هست که ما در بخش سوم از اینها یاد می کنیم و توضیحات لازم را هم می دهیم كه رفع اين نيازها و جبران ضعف‌ها نيازمند شناخت خدا و ايمان به خدائي قادر و مختار و مهربان است
سید محمد رضا علوی سرشکی
