** سیستماتیک گیاهی **

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
با سلام. :)
.
قصدم تو این تاپیک اینه که یک نگاه کلی و مختصر به سیستماتیک گیاهی داشته باشم و اینکه ایجاد این تاپیک بتونه کمک هر چند ناچیزی به کاربرای عزیز خصوصا عزیزان مهندسیه کشاورزی کنه ...
از دوستان عزیزم هم درخواست میکنم که اگر مشکلی یا نقصی پیدا شد! کمکشونو دریغ نکنن!...
.
پیشاپیش از توجه و همکاریتون صمیمانه متشکرم! :gol:
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
خب در گام اول باید یه تعریفی از سیستماتیک داشته باشیم!

منظور از علم رده بندی گیاهی تقسیم بندی گیاهان برای سهولت آشنایی با آنهاست.
با مطالعه طبقه بندی گیاهی از آغاز تاکنون می توان آنها را در سه نوع رده بندی مصنوعی، طبیعی و فیلوژنتیک قرار داد.

رده بندی مصنوعی:
در این رده بندی اختصاصات ظاهری گیاهان ملاک و مبنا قرار میگرفت و هر چند دانشمندان سعی می نمودند که نقائص آنرا مرتفع سازند و طبقه بندی بهتر و حقیقی تری جانشین نمایند، چون گونه های گیاهی را لایتغیر می پنداشتند نتیجه مثبتی عاید نگردید.
در گذشته رده بندی هایی را از روی حجم، طول عمر، فصلی بودن، فوائد گیاهان برای انسان نموده اند .... مثل :

از نظر اندازه: درخت، درختچه، بوته، گیاهان پیچ و علفی
از نظر فصل رشد: بهاره، تابستانه، پاییزه و زمستانه
رده بندی طبیعی:
این رده بندی بر اساس روابط قرابت و خویشاوندی و وراثتی گیاهان استوار است و طبق نظریات امروزه اساس تکاملی دارد. این رده بندی بر خلاف رده بندی مصنوعی علمی است.
اولین رده بندی طبیعی توسط دوژوسیو پیشنهاد شد که در این طریقه مقایسه چندین صفت و شکل ظاهری چند عضو از گیاهان مورد نظر اساس رده بندی قرار میگیرد.
رده بندی فیلوژنتیک:
نظریه تکامل موجودات گیاهشناسان را متوجه تکامل تدریجی گیاهان نمود و به این نتیجه رسیده اند که هر گروه گیاهی در طی قرون و اعصار تکامل میباید که به وسیله یک شجره نامه مشخص شود. طرح شجره نامه گیاهی را فیلوژنی گویند و هر فیلوم phylum گیاهی یکی از شاخه های این شجره نامه است. رده بندی فیلوژنتیک بر روی تکامل رستنیها و مطالعات فیلوژنی پایه گذاری شده است و نباتاتی در یک گروه قرار میگیرند که مشخصات و اختصاصات مشترک آنها از نیاکان فسیل آنها که امروزه وجود ندارند به ارث رسیده و از آنها مشتق شده باشند.
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
بهترین رده بندی گیاهی:
رده بندی طبیعی که بر مبنای فیلوژنی استوار است تنها رده بندی اصولی و اساسی است و پیروی از آن کار محقق و محصل را آسان میسازد، چون اساس عینی دارد نه ذهنی.

واحدهای رده بندی گیاه:

امروزه گیاهان را به دسته های بزرگ یا شاخه و سپس هر شاخه را به رده یا طبقه و هر طبقه را به راسته و هر راسته را به تیره یا خانواده و تیره را به طایفه یا قبیله و هر قبیله را به جنس و هر جنس را به گونه و هر گونه را به نژاد و هر نژاد را به واریته و هر واریته را به فرم و هر فرم را به موتان تقسیم کرده اند.
واحد های فوق دارای واحدهای فرعی دیگری هستند که با اضافه نمودن کلمه زیر از آن مشخص میگردد مثلا واحد فرعی گونه همان زیرگونه نامیده میشود. مثلا گیاه گندم را میتوان بدین ترتیب رده بندی کرد.

شاخه: گیاهان گلدار یا پیدازادان
زیر شاخه: نهاندانگان
رده: تکلپه ایها
راسته: گندمیها
تیره: گندم یا گندمیان
قبیله: جوها
جنس: گندم
گونه: خوراکی
 
آخرین ویرایش:

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
واحدهای فرعی رده بندیم داریم که عبارتند از:

ژوردانون
سنوسپیشیز
اکوسپیشیز
اکوتیپ
ژنوتیپ
فنوتیپ
بیوتیپ
کلون .... و لینه ....
تعاریف رو هر کسی خواست بگه براش توضیح میدم!
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
در حال حاضر معمولا از سیستم های رده بندی زیر در نقاط مختلف جهان پیروی میشود که عبارتند از:
سیستم انگلر و پرانتل (Engler & Prantel)
سیستم بسی – هالیر – هاچین سن (Bessey-Hallier-Hatchin son)
سیستم آمبرژه (Emberger)
...
خب اگر بخواهیم طبقه بندی مونو از نوک هرم شروع کنیم یوکاریوت های گیاهی رأس هرم قرار میگیره که:
یوکاریوت های گیاهی را به دو دسته تقسیم میکنند:
الف: تالوفیت Tallophytes: که از یک یا تعدادی سلول تشکیل شده اند و فاقد اندام مشخص ریشه، ساقه و برگ اند، آنها را به سه رده جلبکها (Algues) قارچها (Champignons) و گلسنگها (Lichens) تقسیم میکنند.
ب: کروموفیتها Cormophytes: که دارای اندامی به نام ساقه و برگ میباشند و شامل گروههای زیر میباشند:
1- برموفیتها Bryophytes: دارای ساقه و برگ هستند ولی فاقد ریشه حقیقی میباشند. شامل خزه ها و هپاتیک ها.
2- ریزوفیتها Rhizophytes: یا گیاهان آوندی که دارای ریشه و ساقه و برگ بوده و این اندامهای رویشی واجد دستگاه آوندی هستند که انتقال شیره گیاهی را بعهده دارند.
ریزوفیتها از نظر دستگاه زایشی به دو دسته تقسیم میشوند:
1- پتریدوفیتها Pteridophytes: فاقد گل هستند و تولید مثل در آنها توسط اندامهای دیگری غیر از گل انجام میگیرد و بهمین علت بنام نهانزادان آوندی درآمده اند.
2- اسپرمافیتها یا گیاهان گلدار Spermaphytes: یا اسپرماتوفیت که بعلت دارا بودن گل بنام گیاهان عالی یا گلدار که هم بدون استثناء دارای تخمچه Ovules و بعد از بارور شدن دانه، تولید میکنند و یا بالاخره بنام پیدازادان (Cryptogames) اطلاق میگردد.
در دسته ای از اسپرمافیتها تخمک آشکار بوده و در تخمدان احاطه نگردیده و مستقیما در سطح فوقانی برگها قرار دارند و در نتیجه دانه آشکار بوده و توسط میوه پوشیده نشده است و میان اوراقی موسوم به براکته Beracetes دارد. مانند کاج که به این دسته بازدانگان Gymnospermes اطلاق میگردد.
در دسته دیگر تخمک و در نتیجه دانه مخفی بوده و در فضای مسدودی بنام تخمدان قرار دارد به این دسته نهاندانگان Angyospermes گویند.
دسته ای مابین نهاندانگان و بازدانگان وجود دارد بنام کلامیدوسپرم ها که حد واسط این دو است.
پس داریم:
شاخه پیدازادان را به 3 زیرشاخه تقسیم میکنند:
1- نهاندانگان Angiosperemes که دانه آنها درون میوه مخفی است.
2- کلامیدوسپرم Chlamidospermes حدواسط بین نهاندانگان و بازدانگان است.
3- بازدانگان Gymnospermes که دانه آنها آشکار است.
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
بیشتر گیاهانی که ما در کشاورزی با آنها سروکار داریم مربوط به نهاندانگان میشود.
ما نیز بدون توضیح بیشتری به سراغ تقسیم بندی نهاندانگان میرویم
نهاندانگان بر اساس تعداد لپه های دانه به 2 دسته تک لپه ای و دولپه ای تقسیم میشه البته خواص دیگه ایم مدنظر گرفته میشه اما تعداد لپه بارز ترین اونه!
پس:
نهاندانگان Angiosperemes:
تکلپه ایها Monocotyledones:
مشخصات تکلپه ایها:
1- جنین این این گیاهان دارای یک لپه است، اما مشخصات دیگری دارند که توسط آن میتوان آنها را از دولپه ایها مشخص کرد.
2- ریشه آنها افشان بوده.
3- نباتات تکلپه ای اغلب فاقد ساختمان پسین ریشه و ساقه بوده.
4- در برش عرضی میکروسکوپی ساقه گیاه تکلپه دستجات چوب و آبکش بوسیله یک حلقه ازسلولهای آندودرمی احاطه شده است.
5- در مورفولوِی خارجی گل تکلپه ایها تعداد قطعات گل تریمر و یا مضربی از آن است
6- در تکلپه ایها کاسه و جام گل اغلب رنگین و همرنگ میباشند و تپال (Tepal) خوانده میشود
برگ تکلپه ایها عموما کشیده و دارای رگبرگ موازی است ...
...........................
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
خب حالا تقسیم بندیه تک لپه ایها :


عده ای از دانشمندان تکلپه ایها را از روی تخمدان یعنی فوقانی یا تحتانی بودن آن، عده ای دیگر آنها را از نظر دارا بودن یا همرنگ بودن کاسه و جام گل و عده ای آنها را از نظر محیط زندگی و برخی دیگر از نظر اینکه گلهای آنها فاقد پوشش گل (کاسبرگ و گلبرگ) و برهنه باشد و یا پوشش گل داشته باشد تقسیم بندی می نمایند.
ما در اینجا تکلپه ایها را از نظر دارا بودن و یا همرنگ بودن کاسه و جام گل و محیط زندگی آنها به 4 دسته تقسیم میکنیم:

البته منظور از ما خود بنده حقیر نیستما!

1- تکلپه ایهایی که دارای کاسه و جام همرنگ و در عین حال رنگین (بجز رنگ سبز) باشند مانند زنبق، سنبل و سوسن.
2- تکلپه ایهایی که دارای کاسه و جام سبز رنگ هستند مانند خرما و نارگیل.
3- تکلپه ایهایی که فاقد جام گل هستند مانند گندم، ارزن و گل شیپوری.
4- تکلپه ایهایی که در آب زندگی میکنند مانند عدس آبی یا بارهنگ آبی ...
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
زیرشاخه نهاندانگان Angiosperemes

این زیرشاخه فعلا در حدود 25000 گونه دارد و هر سال بر اثر کشت گونه های جدید بر تعداد آنها افزوده میگردد و قسمت عمده ای از پوشش سبز کره زمین را تشکیل میدهد. در کلیه گیاهان این زیرشاخه مادگی از یک یا چند برگ تغییر شکل یافته بنام برچه (Carpelle) تشکیل شده که دو لپه آنها بهم متصل میباشد. قسمت تحتانی مادگی ضخیم شده و فضای مسدودی بنام تخمدان را بوجود می آورد که دانه در آن قرار میگیرد. سالهاست که نهاندانگان را بواسطه تک لپه ای بودن یا دولپه ای بودن دانه آنها به 2 رده تکلپه ایها و دولپه ایها تقسیم میکنند و هرچند دو رده مزبور با مشخصات بارزی در بین آنها وجود دارد از یکدیگر کاملا متمایزند ولی آمبرژه معتقد است که این رده بندی چندان صحیح بنظر نمیرسد، زیر شاخه نهندانگان از نظر فیلوژنیک دارای فیلوم های متنوعی هستند
در اینجا هم نهاندانگان رو به 2 رده تکلپه ای و دولپه ای تقسیم میکنیم

تکلپه ایها Monocotyledones
جنین این گیاهان دارای یک لپه است، اما مشخصات دیگری دارند که توسط آن میتوان آنها را از دولپه ایها مشخص کرد.
1- ریشه آنها افشان است.
2- نباتات تکلپه ای اغلب فاقد ساختمان پسین ریشه و ساقه بوده و در آن طبقات زوایای مشخص و متمایزی برای ساختمان ثانویه وجود ندارد.
3- در برش عرضی میکروسکوپی ساقه گیاه تکلپه دستجات چوب و آبکش بوسیله یک حلقه ازسلولهای آندودرمی احاطه شده است.
4- در مورفولوژی خارجی گل تکلپه ایها تعداد قطعات گل تریمر و یا مضربی از آن است.
5- در تکلپه ایها کاسه و جام گل اغلب رنگین و همرنگ میباشند و تپال (Tepal) خوانده میشود، در صورتیکه در دولپه ایها اکثرا کاسه گل سبز رنگ و سپال (Sepal) و جام گل رنگین (Petal) خوانده میشود.
6- برگ تکلپه ایها عموما کشیده و دارای رگبرگ موازی است.
تکلپه ایها را به 4 دسته تقسیم میکنیم:
1- تکلپه ایهایی که دارای کاسه و جام همرنگ و در عین حال رنگین (بجز رنگ سبز) باشند مانند زنبق، سنبل و سوسن.
2- تکلپه ایهایی که دارای کاسه و جام سبز رنگ هستند مانند خرما و نارگیل.
3- تکلپه ایهایی که فاقد جام گل هستند مانند گندم، ارزن و گل شیپوری.
4- تکلپه ایهایی که در آب زندگی میکنند مانند عدس آبی یا بارهنگ آبی ...
حدود 7 یا 8 تیره از تکلپه ایها که از همه مهمتر هستند و در کشاورزی حائز اهمیت عبارتند از:
 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
1- تیره لاله یا سوسنیان Liliaceae
اختصاصات مهم تیره: گیاهان این تیره به طور کلی علفی، ژئوفیت، پیاز یا ریزوم دارند. گلهایشان هرمافرودیت، منظم و یا بشکل خوشه، قطعات گل تریمر و اغلب یک شکل و گاهی آزاد و زمانی به هم متصل اند. نافه دارای شش پرچم است که معمولا در دو ردیف سه تایی قرار گرفته اند. گرده افشانی توسط حشرات یا پرندگان صورت میگیرد. مادگی دارای سه کارپل بهم چسبیده و تخمدان سه خانه ای تشکیل میدهد. تخمدان آنها کاملا در بالای سطح اتصال کاسبرگ و گلبرگ و اتامین واقع است و تخمدان فوقانی یا Superovare خوانده میشود. میوه کپسول یا سته است و دانه دارای آلبومن زیادی است. اغلب گیاهان این تیره زینتی هستند و نظر به اینکه ترکیبات شیمیایی آنها با یکدیگر متفاوت است به همین جهت مورد استعمال مختلف دارند، بعضی از آنها خوراکی هستند مانند مارچوبه و پیاز و برخی مصارف دارویی دارند.
جنس های معروف تیره لاله:
سوسن Lilium
پیاز Allium
لاله Tulipa
مارچوبه Asparagus
مهرسلیمان Palygonatum
دراسنا Dracena :
شمشیری Phormium tenax
سنبل Hyancinthus
پیاز دریایی یا سنبل کوهی Scilla maritima :
گل مروارید Convallaria – maialis :
اله واژگون Fritillaria:
سریش Eremurus :
زنبق رشتی یا سوسن زرد Hemeracalis :
گل حسرت یا سورنجان Colchium :
گل زنگوله ای Jucca filamentesa :

 

Hamid Ghobadi

عضو جدید
کاربر ممتاز
2- تیره زنبقیان Iridaceae:
اختصاصات مهم تیره: گیاهان این تیره علفی و دائمی و مخصوص نواحی گرمسیر هستند و دارای ریزوم یا پیاز میباشند. ساقه هوایی آنها دارای برگهای دیستیک باریک و غلافی شکل و دارای گل آذین گرزن، خوشه یا منفرد میباشند. گلهای منظم یا نامنظم هرمافرودیت و تریمر، پرچم اکستروز و تخمدان نیمه تحتانی دارند. میوه آنها کپسول لوکولیسید، کلاله غالبا پتالوئید و در مقابل پرچمها قرار گرفته اند. فرمول کلی گل در این تیره 3S+3P+3E+3C بوده و دارای 60 جنس و 1500 گونه اند که مهمترین آنها عبارتند از:
زنبق Iris
زعفران Crocus sativus
گلایول Gladiolus
 

Similar threads

بالا