سه بعدی بینی
محیط فیزیکی اطراف ما، یک محیط سه‌بعدی است. در واقع ما هر روز در یک محیط سه‌بعدی در حرکت هستیم. اما مغز انسان چطور قادر به درک محیط سه‌بعدی اطراف خود می‌باشد؟
3D مخفف کلمه 3Dimensial، به معنای یک شی سه‌بعدی است. چیزی که عرض ارتفاع و طول (عمق) داشته باشد. محیط فیزیکی اطراف ما، یک محیط سه‌بعدی است. در واقع ما هر روز در یک محیط سه‌بعدی در حرکت هستیم. اما مغز انسان چطور قادر به درک محیط سه‌بعدی اطراف خود می‌باشد؟ همان طور که می‌دانیم چشم‌های هر انسان در حدود 6. 5 سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند، بنابراین به محیط اطراف از دو زاویه افقِ کمی متفاوت نگاه می‌کنند.
همانطور که ما به اطراف نگاه می‌کنیم، شبکیه هر چشم تصویری دوبعدی از محیط اطراف ضبط و برای مغز ارسال می‌کند. مغز این دو تصویر دوبعدی را طی فرآیندی ادغام و محیط اطراف را به شکل سه‌بعدی درک می‌کند. بنابراین انسان دارای قابلیت تشخیص عمق (depth perception) میشود. قابلیتی که به ما اجازه می‌دهد اجسام دور را از اجسام نزدیک تشخیص دهیم و به راحتی درباره فواصل اشیا قضاوت کنیم. انسان به دلیل داشتن قابلیت دوربین دو چشمی (binocular vision)، محیط اطراف خود را سه‌بعدی می‌بیند.
اما جالب است بدانید که افراد monocular vision، یعنی کسانی که تنها از ناحیه یک چشم بینا هستند نیز می‌توانند محیط اطراف را به شکل سه‌بعدی درک کنند! همان طور که می‌دانیم یک تصویر دوبعدی، تنها دارای عرض و ارتفاع می‌باشد و از نظر فنی عمق ندارد. بنابراین در این تصویر همه چیز با یک فاصله، از نگاه بیننده به نظر می‌رسد. اما بیننده به طور ناخودآگاه و با استفاده از تکنیک‌های سه‌بعدی مغز، تصویر را به شکل سه‌بعدی درک می‌کند. مهمترین تکنیک‌هایی که مغز انسان برای درک دنیا به شکل سه‌بعدی از آنها استفاده می‌کند، عبارت است از:
• چشم‌انداز برجسته (stereoscopic vision)
• قابلیتی است که به دو چشم اجازه می‌دهد، تصاویری جداگانه با زوایای افق متفاوت تهیه کنند. در این تصاویر، اشیای نزدیک بسیار جدا و متمایز از اشیای دور می‌باشند.
• سازش با محیط (Accommodation)
• همان طور که شما بر جسمی دور یا نزدیک متمرکز می‌شوید، چشم شما به شکل فیزیکی لنز خود را جابه‌جا کرده و آن را بر حسب فاصله‌ای که بر آن متمرکز شده‌اید، تغییر می‌دهد.
اختلاف منظر (Parallax) با توجه به این قابلیت چشم، هنگامی که انسان سر خود را از سمتی به سمت دیگر حرکت می‌دهد، به نظر می‌رسد که اشیای نزدیک بیشتر از اشیای دور حرکت می‌کنند و جابه‌جا می‌شوند.
• آشنایی با حجم اشیا (size familiarity)
• اگر شما اندازه تقریبی شیئی را بدانید، از روی بزرگ به نظر رسیدن و کوچک به نظر رسیدن آن می‌توانید به طور تقریبی، فاصله آن شی را تا خودتان حدس بزنید. به طور مثال اگر بین دو جسم که می‌دانید اندازه یکسانی دارند، یکی بزرگتر و دیگری کوچک‌تر به نظر بیاید، می‌توانید حدس بزنید که شی بزرگتر به شما نزدیک‌تر است.
• چشم‌انداز هوایی (Aerial perspective)
• از آنجا که نور به طور اتفاقی توسط هوا پراکنده میشود، اشیای دور، کنتراست کمتری نسبت به اشیای نزدیک دارند. اشیای دور همچنین کمتر اشباع شده از رنگ به نظر می آیند و دارای پس زمینه کم‌رنگی هستند، که معمولاً آبی می‌باشد. هنرمندان بسیاری تلاش کردند با استفاده از این قابلیت‌های مغز «بعد» و برجستگی را وارد دنیای «تخت» هنر كنند. مجسمه‌سازی نمونه بارز این تلاش است. با اختراع عکاسی در اواسط قرن هجدهم، این ایده به سرعت شکل گرفت که با تقلید از چشم انسان، اگر دو عکس از یک موضوع واحد، با دو زاویه افق متفاوت گرفته شود و به آنها به شکلی نگاه شود که چشم چپ تنها عکس سمت چپ و چشم راست تنها عکس سمت راست را ببیند، تصویر به دست آمده در مغز، برجسته خواهد شد! این ایده به سرعت گسترش یافت و از آن در ساخت فیلم‌های سه‌بعدی ا ستفاده شد.
فيلم سه‌بعدي
یک فیلم سه‌بعدی یاS3D (stereoscopic 3D ) فیلم متحرکی است، که عمق تصویر به آن اضافه شده است. با اقتباس از عکاسی، در ساخت این نوع فیلم از نوعی دوربین تصویربرداری متحرک استفاده میشود که تصاویر را از دو دیدگاه ثبت می‌کند. برای نمایش این نوع فیلم، از نوعی سخت‌افزار و عینکهای خاص استفاده میشود که درک عمق تصویر را افزایش می‌دهند. یک فیلم سه‌بعدی با روش‌های مختلفی تولید میشود. در هر روش، از نوعی عینک خاص برای تماشای فیلم استفاده میشود. در سیستمهای جدید تولید فیلم‌های سه‌بعدی، برای تماشای فیلم، نیازی به استفاده از عینک نیست.
سیستمهای متناوب
تلویزیون سه بعدی چیست؟
تلویزیون سه بعدی نوعی از نمایشگر است که به مصرف کنندگان امکان می دهد تا برنامه های تلویزیونی، فیلم، بازی و ویدیوهای دیگر را بصورت برجسته و سه بعدی مشاهده کنند. این تلویزیون ها با فریب دادن چشم و مغز انسان بعد سوم و عمق را به تصاویر اضافه می کند. ابعاد تصویر سه بعدی نمایش داده شده در تلویزیون محدود به ارتفاع و عرض تلویزیون در حالت دو بعدی معمولی است.
اولین نسل از تلویزیون های سه بعدی در سال 2010 تولید و به بازار عرضه شدند. ولی با استقبال زیادی مواجه نشدند. دلایل زیادی برای اینکه کاربران از این تکنولوژی استقبال نکردند وجود داشت. از جمله این دلایل عبارتند از:
• تکنولوژی تلویزیون های سه بعدی که در سال 2010 تولید شدند، همگی Active Shutterو عینک تلویزیون ها سنگین بوده و تماشای یک فیلم کامل با آنها واقعا کلافه کننده است.
• بسیاری از کاربران تلویزیون LCD تهیه کرده بودند و تمایل نداشتند مجددا برای تلویزیون سه بعدی هزینه کنند.
• فیلم های سه بعدی زیادی وجود نداشته و قیمت آنها نیز بسیار زیاد بوده و هست.
• عینک های سه بعدی گران هستند و تماشای تصاویر به صورت سه بعدی برای همه اعضای خانواده هزینه بر است.
چطور یک تصویر سه بعدی توسط یک صفحه نمایشگر مسطح ایجاد می شود؟
تلویزیون سه بعدی یا صفحه نمایش سه بعدی هر صحنه را در دو تصویر متفاوت یکی برای چشم راست و یکی برای چشم چپ نمایش می دهد. دو تصویر تمام صفحه می باشند و تقریبا شبیه به هم هستند و تنها کمی به راست یا چپ کج شده اند. از ترکیب این دو تصویر در ذهن، تصویر سه بعدی شکل می گیرد. وقتی این دو تصویر را بدون عینک مشاهده کنید دو تصویر ترکیب شده روی هم و بهم ریخته مشاهده خواهید کرد ولی وقتی از عینک مخصوص استفاده کنید این دو تصویر، یک تصویر سه بعدی را تشکیل می دهند.این سیستم بر یک فرایند بصری به نامSteropsisتکیه دارد. چشم های انسان بالغ حدود 2.5 اینچ بایکدیگرفاصله دارندواین موضوع باعث میشودهرچشم بازاویه متفاوتی تصاویررامشاهده کند. دو تصویر نمایش داده شده در تلویزیون های سه بعدی نیز موضوعات را با کمی اختلاف زاویه در هر تصویر نمایش می دهند و ترکیب این دو تصویر با عینک در ذهن انسان بصورت عمق دار و سه بعدی ایجاد می شوند.
تلویزیون های سه بعدی با مدل های قدیمی سه بعدی چه تفاوت هایی دارند؟
بسیاری از مردم با روش آناگلیف (Anaglyph) آشنا هستند دراین روش از یک عینک که دارای صفحه های طلقی به رنگ آبی و قرمز است، استفاده می شود همانطور که می دانید فیلترهای رنگی مانع عبور نور هم رنگ خودشان می شوند. بهعنوان مثال اگربایک فیلترقرمزبه بیرون نگاه کنید نور هایی که هم رنگ همان فیلتر هستند را نخواهید دید. حال با استفاده از تکنولوژی های کامپیوتر ما می توانیم دو تصویر برای دو چشم را روی هم بیاندازیم. با این ترفند که مثلا برای تصویر سمت چپ از یک حاله قرمز و برای تصویر سمت راست از یک حاله آبی استفاده کنیم. در ابتدا این فناوری دارای کیفیت پایینی بود ولی با پیداش فناوری Blu-ray 3D و تلویزیون های Full HD 1080p کیفیت تصاویر بالا رفت.
روش جدیدی که در اکثر تلویزیون های سه بعدی استفاده می شود Active Shutter است در این روش به سرعت جلوی هر کدام از چشم ها یکی در میان مسدود می شود این امر در تلویزیون های 120 هرتز به بالا امکان پذیر است چون هر فریم دو بار و هر بار برای یک چشم نمایش داده می شود. عینک اکتیوشاتر نیز بسیارپیشرفته تر و گرانتر از عینک آناگلیف است چون زمانی که تصویر هر چشم پخش می شود با سیاه کردن شیشه عینک چشم دیگر، مانع مشاهده تصویر با آن چشم می شود این عینک ها دارای باتری و گیرنده هستند و بصورت بی سیم دستورات را دریافت می کنند.
عینک های سه بعدی بینی:
عینکهای سه بعدی هنوز راه درازی را به همراه تلویزیون‌های سه بعدی نه پیموده اند، اما امروزه در بیشترخانه هامی‌توان یک جفت از آنها را یافت. همان طور که می‌دانید عینکهای سه بعدی دو نوع هستند،یک نوع اکتیو(فعال) و نوع دیگر پَسیو (غیرفعال).
سیستم شاتر سه بعدی اکتیو:
عینکهای اکتیو سه بعدی از شاتر‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند(که بسیار سریع عمل می‌کند و چشم متوجه آن نمیشود) و تصویر پخش شده از صفحه نمایش را جدا و تبدیل به دو عدد می‌کنند. صفحه نمایش دو تصویر را به سرعت پخش می‌کند و در این حین فرستنده رادیویی اشعه مادون قرمز به عینک می‌گوید با چه سرعت همراه با شاتر کار کند تا مطمئنا شود تصویر سمت را به چشم راست خواهد رفت. هر تصویر به چشم مختلفی ارسال میشود تا اثر عمق تصویر ایجاد شود. اما از آنجا عینک‌ها الکترونیکی هستند، کمی‌حجیم هستند، زیاد راحت نیستند و همچنین گرانتر از لنزهای پَسیو هستند. علاوه بر اینها یکی از بزرگترین مشکلات این عینک‌ها، نیاز به قدرت آنهاست به طوری باید هر بار قبل از تماشای سه بعدی عینک‌ها را شارژ کنید.
بیشتر اوقات، وقتی تلویزیون سه بعدی را خریداری می‌کنید، یک جفت عینک اکتیو در جعبه آن قرار دارد اما گاهی اوقات اینطور نیست. با کیفیت ترین عینکهای اکتیو سه بعدی را می‌توانید در خرده فروشی‌ها بین ۵۰ تا ۱۲۰ دلار برای هر جفت بپردازید،اما مثلا هنگامی‌که می‌خواهید به صورت خانوادگی به تماشای فیلم آواتار بنشینید هزینه عینکهای تان بیش از حد بالا می‌رود.البته به تازگی سامسونگ یک جفت از عینکهای اکتیو سه بعدی را با قیمت ۲۰ دلار به بازار وارد کرده است که نمونه ای از عینکهای شاتر اکتیو مقرون به صرفه است. علاوه بر این بر روی اکثر تلویزیون‌های سامسونگ دو و یا چهار جفت عینک سه بعدی اکتیو قرار دارند،که با ابن وجود می‌توان سامسونگ را بهترین انتخاب برای شاتر‌های اکتیو سه بعدی دانست. اما برندهایی مانند،سونی،پاناسونیک،میتس وبیشی، انتخاب‌های خوبی برای عینکهای شاتر اکتیو نیستند.از آنجا که لنز‌ها باید با صفحه نمایش هماهنگ باشند تا تصویر درست را به چشم برساند، صفحه نمایش‌های اکتیو سه بعدی تمایل دارند تا تداخل کمتری ایجاد کنند(سایه اندازی باعث میشود تا اثر بخشی از تصویر به چشم اشتباه ارسال شود).صفحه نمایش‌های سه بعدی اکتیو برای تماشای محدوده ی خارج محور مرکز صفحه نمایش نیز بهتر هستند، به این معنا که اگر بینندگان شما چند نفر هستند تجربه ی بهتری را خواهید داشت.
سیستم سه بعدی پَسیو:
عینکهای سه بعدی پَسیو از لنزهای ویژه قطبی(پولاریزه شده) استفاده می‌کنند که با فیلترهای موجود، برای هر چشم یک اثر سه بعدی ایجاد می‌کنند.این دو تصویر سپس سوار بر هم،با فیلتری که روی صفحه نمایش وجود دارد دو تصویر مجزا را تولید می‌کنند. سپس فیلتر روی عینک مطمئنا میشود که هر چشم تصویری را که باید ببینید می‌بینید. بزرگترین مزیت این عینک‌ها این است که چون الکترونیکی نیستند،نیاز به هرگونه قدرت را ندارد و بسیار سبک و ارزان هستند.
اکثر HDTVsهای سه بعدی امکان خریدشان تنها با چند دلار میسر است.علاوه بر این، استفاده از این عینک راحت تر است،چرا که نیاز به اتصال(مادون قرمز و یا رادیو)ندارید.ال جی و ویزیو مقرون به صرفه ترین گزینه‌ها را ارایه می‌دهند و هر کدام روی تلویزیون‌های سه بعدی شان چند عدد عینک سه بعدی ارایه می‌دهند.بنابراین بدون هیچ هزینه اضافی می‌توانید با خانواده به تماشای فیلم‌های سه بعدی بنشینید.
سه بعدی پَسیو راحت تر از اکتیو می‌باشد،ا ما به اندازه آن کامل نیست.مجموعه عینکهای پَسیو محتوایی که ارایه می‌دهند،به کیفیت و اثر اکتیو‌های سه بعدی نیست.علاوه بر این پَسیو‌های سه بعدی تداخل بیشتری را نسبت به اکتیو‌ها ایجاد می‌کنند،به خصوص اگر بیننده سر خود را بچر خواند و یا از محور مرکزی صفحه نمایش خارج شود.
سه بعدی در تلویزیون با سه بعدی در سینما چه فرقی می کند؟
برخی تجربه مشاهده تصاویر سه بعدی نظیر IMAX 3D را در سینما داشته اند اکثر سینما ها از فناوری پلاریزه Passive استفاده می کنند. مهمترین تفاوت عملی بین تلویزیون های سه بعدی در خانه و پرده های سه بعدی سینما در سایز صفحه است. تصاویر در خانه بسیار کوچک تر تا سینما و تعداد کمتری در مقابل صفحه نمایش قرار می گیرند. همچنین حداقل فاصله بین بیننده و تلویزیون بسیار کمتر از وضعیت مشابه در سینما است.مهمترین برتری سه بعدی در تلویزیون و خانه کنترل کاربر بر شرایط پخش است برخی از تلویزیون های امکان تنظیم عمق تصویر و زاویه نمایش را فراهم می کنند تا کاربر بهترین تصویر سه بعدی را مشاهده کند.در CES 2011 تلویزیون های جدیدی معرفی شدند که به جای استفاده از فناوری اکتیوشاتر از فناوری پسیوآناگلیف استفاده می کنند. که هزینه کمتری را برای کاربر دارد و نیازی نیست برای هر عینک اضافه حدود 160 هزار تومان هزینه کرد.
آیا سه بعدی باعث سردرد می شود؟
بسیاری از مردم تصاویر سه بعدی را بدون هیچ مشکلی مشاهده می کنند و دچار هیچ ناراحتی نمی شوند. اما برخی از مردم دچار سرگیجه و یا سردرد می شوند. راحتی بیینده یکی از مهمترین دغدغه های تولیدکننده های محتوای سه بعدی است. استفاده از افکت ها ی سه بعدی باعث خستگی ببینده می شود، حرکت سریع دوربین نیز باعث ایجاد بهم ریختگی و مات شدن تصاویر سه بعدی می شود. همچنین فیلم های سه بعدی که برای کودکان ساخته می شوند ساختار متفاوتی دارند چون فاصله بین چشمان کودکان کمتر از بزرگسالان است.در مجموع برخی از افراد پس مدتی از مشاهده تصاویر سه بعدی دچار سردرد می شود ولی این موضوع به محتوای فیلم های سه بعدی و موارد که در بالا ذکر شد ارتباط دارد. بسیاری نیز مشکلی با مشاهده تصاویر سه بعدی ندارند.
آیا برای مشاهده تصاویر سه بعدی نیاز به تلویزیون جدید دارم؟
بله، دلایل مختلفی برای عدم پخش تصاویر سه بعدی و یا عدم امکان ارتقاء تلویزیون دو بعدی به سه بعدی وجود دارد، ارسال تصاویر سه بعدی نیاز به پهنای باند بیشتری دارند و تلویزیون می بایست به نسخه جدیدتر پورت HDMI مجهز باشد. برای پخش تصاویر سه بعدی، تلویزیون می بایست حداقل 120 هرتز باشد برخی از تلویزیون های دو بعدی 60 و یا 85 هرتز هستند. البته بسیاری از تلویزیون های دو بعدی امروزی مخصوصا مدل های پلاسما 200Hz, 400Hz ویا 600 هرتز هستند ولی در نهایت اگر محدودیت های Refresh Rate و پورت HDMI نیز در تلویزیون دو بعدی وجود نداشته باشد باز هم قادر به پخش تصاویر سه بعدی نیست چون علاوه بر این ها نیاز به تراشه های مخصوص پردازش تصاویر سه بعدی است و تلویزیون می بایست سخت افزارهای مخصوص تصاویر سه بعدی را داشته باشد.البته در این زمینه استثناء نیز وجود دارد برخی از تلویزیون ها با 3D Kit سازگار هستند و قادرند تصاویر سه بعدی را با استفاده از یک کیت سه بعدی که به کامپیوتر متصل می شود، پخش کنند.
آیا برای پخش تصاویر سه بعدی نیاز به پخش کننده جدید مخصوص مانند Blu-ray Player, Cable Box, Game Console و یا ریسور AV دارم؟
تقریبا هیچ کدام از پلیرهای Blu-ray قدیمی قادر به پخش فیلم های سه بعدی نیستند و برای پخش تصاویر سه بعدی نیازمند 3D Blu-ray Player هستند تا بتوانید فیلم های بلو ری سه بعدی را پخش کند.در مورد کنسول های بازی، سونی اعلام کرده است که کنسول بازی3 PlayStation با آپگرید دو نسخه firmware (راه انداز نرم افزاری) یکی برای بازی ها و یکی برای نمایش فیلم های سه بعدی Blu-ray، پخش تصاویر سه بعدی را امکان پذیر می کند. البته پخش تصاویر FULL HD 1080p با این کنسول امکان پذیر نیست چون پورت HDMI استفاده شده در3 PS نسخه 1.4 نیست و قادر به پوشش پهنای باند مورد نیاز تصاویر سه بعدی Full HD نخواهد بود.در مورد XBOX 360 و WII هیچ کدام از دو شرکت مایکروسافت و نینتندو در مورد پشتیبانی از سه بعدی در کنسول های بازی خود مطلبی را اعلام نکرده اند.برای مشاهده کانل های سه بعدی نیز می بایست از ریسوری که قادر به پخش تصاویر سه بعدی باشد، استفاده کنید.
آیا همین کابل های HDMI معمولی قادر به انتقال سیگنال های حاوی محتوای تصاویر سه بعدی هستند؟
در بسیاری از موارد بله، کابل های معمولی و ارزان قیمت نیز قادر به ارسال سیگنال های تصاویر سه بعدی هستند البته در برخی از موارد کابل های HDMI معمولی دچار مشکلاتی هنگام انتقال تصاویر سه بعدی می شوند. بعنوان نمونه برخی از کابل های ارزان قیمت و بلند HDMI دچار افت کیفیت در زمان انتقال تصاویر سه بعدی می شوند. ولی به طور کلی کابل های HDMI معمولی قادر به ارسال اطلاعات ارسال شده از طریق پورت HDMI 1.4 هستند.
آیا امکان مشاهده تصاویر فعلی دو بعدی مانند برنامه های تلویزیونی، بازی ها و دیگر محتوای تصویری دو بعدی بصورت سه بعدی وجود دارد؟ آیا تبدیل تصاویر دو بعدی به سه بعدی امکان پذیر است؟
این موضوع به تلویزیون سه بعدی شما بستگی دارد برخی از تولید کننده ها مانند سامسونگ، سونی و توشیبا مدل هایی را وارد بازار کرده اند که تصاویر دو بعدی پخش شده را به سه بعدی تبدیل می کند. ولی در حال حاضر تبدیل تصاویر دو بعدی به سه بعدی بسیار ضعیف و غیرقابل قبول است و باید بهبود یابد. در حقیقت تماشای تصاویر سه بعدی تبدیل شده از محتوای دو بعدی واقعا دلپذیر و قابل قبول نیست و بیشتر برای تولید کننده ها استفاده تبلیغاتی دارد.
آیا امکان غیرفعال کردن حالت پخش سه بعدی وجود دارد؟
بله، تمام تلویزیون های سه بعدی قادرند تصاویر دوبعدی را به خوبی و بدون نیاز به عینک نمایش دهند. و کیفیت تصاویر دو بعدی این تلویزیون ها معمولا بهتر از تلویزیون های دوبعدی تلویزیون های معمولی است چون مجهز به پنل های مجهزتر و پیشرفته تری هستند. پخش کننده های سه بعدی مانند Blu-Ray 3D نیز قابلیت پخش فیلم به صورت دو بعدی را دارند و اکثر فیلم ها های سه بعدی Blu-Ray علاوه بر فیلم سه بعدی نسخه دو بعدی را نیز در خود دارند یعنی در اکثر فیلم های سه بعدی Blu-Ray هم نسخه دو بعدی و هم نسخه سه بعدی فیلم وجود دارد.
آیا تلویزیون های سه بعدی بیشتر برق مصرف می کنند؟
در حالت نمایش دو بعدی اختلاف قابل ملاحظه ای در مصرف برق دو تلویزیون سه بعدی و دو بعدی وجود ندارد ولی در زمان نمایش تصاویر سه بعدی می بایست روشنایی نور تلویزیون بیشتر از حالت دو بعدی باشد چون عینک های اکتیو شاتر تیره هستند و روشنایی تصویر را کاهش می دهند. برخی از تلویزیون های سه بعدی مانند 3D TVهای پاناسونیک قابلیتی دارند که باعث افزایش روشنایی نور تلویزیون در زمان پخش تصاویر سه بعدی می شود، که منجر به افزایش مصرف انرژی نیز می شود.
همراه تلویزیون های سه بعدی چند عینک ارائه می شود؟
سونی، پاناسونیک و توشیبا به همراه برخی از مدل های خود، دو عینک ارائه می دهند اما باقی برندها تنها یک عینک به همراه تلویزیون سه بعدی به خریدار تحویل می دهند .
چقدر باید هزینه کنید؟
پخش کننده های فیلم های Blu-Ray سه بعدی بین 200 تا 400 دلار قیمت دارند، اکثر برندها مانند: سامسونگ، سونی، پاناسونیک و شارپ پلیرهای Blu-Ray سه بعدی تولید می کنند.برای هر عینک سه بعدی اضافی نیز می بایست حدود 150 دلار پول خرج کنید اگر یک خانواده 5 نفره دارید و می خواهید همگی باهم یک فیلم سه بعدی را مشاهده کنید می بایست حدود 750 دلار هزینه کنید.علاوه برا این تلویزیون های سه بعدی نسبت به نمونه های دوبعدی حدود 1000 تا 1500 دلار گرانتر هستند.
محتوای سه بعدی در دسترس است؟
فیلم های سه بعدی برروی دیسک های Blu-Ray به فروش می رسند، بسیاری از فیلم های که در سال 2010 تولید شدند سه بعدی بودند البته اکثر آنها چندین ماه پس از نمایش برروی پرده سینما نسخه سه بعدی فیلم را برای مشاهده در تلویزیون خانه منتشر کردند این امر نیز بدلیل بالابردن فروش فیلم در سینما و جلوگیری از کپی غیرقانونی فیلم انجام می شود. در ایران نیز به سختی می توان فیلم های Blu-Ray سه بعدی را پیدا کرد و خرید و اگر هم پیدا شود حدود 100 هزار تومان قیمت دارند پس مشاهده فیلم های سه بعدی در حال حاضر بسیار گران قیمت است. در مورد ریسورهای سه بعدی و کانال های تلویزیونی سه بعدی نیز تعداد این کانال ها بسیار کم و دسترسی به ریسورهای سه بعدی نیز بسیار مشکل است. در مجموع در حال حاضر محتوای سه بعدی بسیار کم و محدود است ولی روز به روز به تعداد و تنوع محتوای سه بعدی افزوده می شود و به نظر می رسد به زودی کپی های غیرقانونی این نوع فیلم ها نیز افزایش یابد. هرچند قیمت این فیلم ها به این زودی ها به قیمت ارزان دیسک های DVD نخواهد رسید چون خود دیسک های خام Blu-Ray نیز بسیار گران قیمت است.
بهترین تکنولوژی سه بعدی برای تلویزیون کدام است؟
دکتر Raymond Soneria اخیرا تحقیقات جالبی در مورد تکنولوژی های سه بعدی انجام داده و بهترین نوع سه بعدی برای هر یک از دستگاه ها را مشخص کرده است. در این مقاله کیفیت تصاویر را بررسی نمی کنیم و آنچه مورد اهمیت است صرفا بررسی کیفیت سه بعدی است. در ادامه مشاهده خواهید کرد که بهترین تکنولوژی سه بعدی برای HDTV ها کدام تکنولوژی است.
تولید تلویزیون های سه بعدی با فناوری Passive
به دلیل مشکلاتی که در Active Shutter وجود داشت، تولید کنندگان تصمیم به تولید تکنولوژی جدیدی گرفتند که FPR نام داشت و در آن از عینک های سبک وزن استفاده می شد.
FPR مخفف Film Pattern Retarder است که امروزه آن را Passive Shutter می نامند.
برای مشاهده عملکرد هر تکنولوژی و تفاوت آنها مقاله "مقایسه سه بعدی Active با سه بعدی Passive -3D Cinema " را مشاهده کنید.
در این مقاله قصد داریم تصاویر سه بعدی را با توجه به تکنولوژی های مختلف آزمایش کنیم و عمق تصاویر سه بعدی، Sharpness، رزولوشن و کنتراست آنها را بررسی کنیم. در این مقاله کیفیت تصاویر دو بعدی در تلویزیون ها را بررسی نمی کنیم و آنچه مورد همیت است صرفا بررسی کیفیت سه بعدی است.
آزمایشات در مورد تکنولوژی های مختلف چه می گویند؟ تئوری ها را باور کنیم یا تجریبات؟
ما برای بررسی کیفیت تصاویر سه بعدی، 4 تلویزیون سه بعدی که در کنار هم قرار داده شده بودند را مورد بررسی قرار دادیم. دو تلویزیون با تکنولوژی Active Shutter از سامسونگ و سونی و دو تلویزیون با تکنولوژی Passive از LG وVizio
آنچه ما از بررسی های سایت های مختلف، مطالعه کردیم نشان می دهد که تلویزیون هایی با تکنولوژی Active Shutter مشکل Flicker یا پرش تصویر، Cross Talk یا تار شدگی اطراف تصاویر سه بعدی، سنگینی عینک و هزینه زیاد عینک سه بعدی دارند. این بررسی های تئوری به نظر شما تا چه حد صحیح هستند؟ و آیا نتیجه آزمایشات تجربی که در ادامه انجام می دهیم با جواب آزمایشات تئوری یکسان است؟
آزمایشات تئوری همچنین اعلام کرده اند که تلویزیون هایی با تکنولوژی Passive مشکل روشنایی پایین و Sharpness کم و همچنین رزولوشن نصف HD را دارند. همچنین گفته می شود فاصله زیاد از تلویزیون Passive، تصاویر سه بعدی را محو می کند. در ادامه صحت این اطلاعات را بررسی می کنیم.ممکن است در مورد همه این موارد قبلا شنیده باشید، ولی آیا این دو تکنولوژی می توانند برای شما لذت بخش باشند تا یک فیلم جذاب را به صورت سه بعدی مشاهده کنید.
خلاصه نتیجه آزمایش:
در تلویزیون هایی که از عینک Active Shutter استفاده می کنند، پرش تصویر اذیت کننده بوده و چشم شما را اذیت می کنند. ولی عینک تلویزیون های Passive ارزان بوده و پرش تصویر ندارند.
با تغییر زاویه سر و عینک در تلویزیون های Active Shutter، تاری اطراف تصویر را بیشتر مشاهده می کنید. بنابراین تلویزیون های Passive در این مورد برنده هستند. چراکه با تغییر زاویه دراین تلویزیونها،تارشدگی کمتری درتصویرمشاهده میشود. عینکهای Passive سبک تر و راحت تر و ارزان تر هستند.
در جدول زیر میزان تار شدگی تصویر با توجه به تغییر زاویه در دو تلویزیون را مشاهده می کنید. عدد بزرگتر در جدول نشان کمتر دهنده تارشدگی است.
در تلویزیون های سه بعدی Passive ، محدودیت فاصله دارید. یعنی تصاویر سه بعدی در تلویزیون های3D در فاصله کمتر از 1.8 متر یا بیشتر از 2.4 متر قابل مشاهده نیستند.
Sharpness و رزولوشن تلویزیون هایی با عینک Passive
بر اساس اطلاعات تئوری و نتایج حاصل ازآزمایشات با استفاده از تجهیزات مختلف، در مورد Passive 3D، رزولوشن تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive یک دوم HD است. در واقع این آزمایشات نشان می دهند شما هنگامی که تصاویر سه بعدی را با عینک های Passive مشاهده می کنید، کیفیت HD را نمی بینید. بلکه کیفیت کمتری از کیفیت HD را مشاهده می کنید.
Sharpness و رزولوشن در تلویزیون های Active Shutter
تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Active Shutter به دلیل سرعت کم شاتر عینک و زمان پاسخ گویی تلویزیون، Sharpness خوبی ندارند.
بنابراین باید تلویزیون ها را در کنار هم تست کنیم تا به بهترین نتیجه در مقایسه آنها برسیم.
ما تصاویر متفاوت و متون مختلف را در تلویزیون سه بعدی بررسی کردیم. یک متن که در آن چند کلمه نوشته شده بود را با تکنولوژی سه بعدی در تلویزیون passive تست کردیم. اگر این کلمات در حالت سه بعدی با رزولوشن Full HD نمایش داده نشوند، ما نمی توانیم آنها را بخوانیم. چراکه این کلمات در سایز بسیار کوچکی نوشته شده اند و با رزولوشن کمتر از 1080P قابل مشاهده نیستند.
مشاهده می شود که در تلویزیون های Passive این کلمات در حالت سه بعدی کاملا قابل مشاهده هستند و این نشان می دهد که کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون Passive هم 1080P است. علاوه بر این Sharpness متون نیز نسبتا خوب است. احتمالا دلیل اینکه آزمایشات تئوری، کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های passive را کمتر از HD ارزیابی کرده این است که عملکرد مغز در ترکیب تصاویر برای تولید تصویر سه بعدی، با عملکرد دستگاه های آزمایشگاهی متفاوت است.
همین تست در تلویزیون Active Shutter نیز انجام شد. کلمات در این تلویزیون نیز قابل خواندن بودند. البتهSharpenssو کنتراست تصاویر در این تلویزیون ها پایین تر از تلویزویون های Passive هستند.همان طور که نتایج جدول زیر نشان می دهد، کلیه کلمات در حالت سه بعدی در تلویزیون های Passive قابل خواندن بوده و نسبت به تلویزیون های Active Shutter شارپتر دیده می شوند.
در حالت تبدیل دو بعدی به سه بعدی نیز تلویزیون های Passive نسبت به تلویزیون های Active Shutter کاملا بهتر عمل می کنند و تصاویر Sharp تری را ارائه می کنند.
بنابراین با توجه به این آزمایشات رزولوشن تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive نیز مانند تلویزیون هایAvtive Shutter برابر 1080P بوده و این نکته که رزولوشن تصاویر سه بعدی در Passive نصف Active Shutter است صحیح نمی باشد. این نتیجه بر خلاف نتیجه حاصل از آزمایشاتی است که با تجهیرات مختلف انجام شده است. چراکه این آزمایشات نشان دادند کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive نصف Active shutter است و این با آنچه مغز تحلیل می کند، مغایرت دارد.
نتیجه نهایی:
همان طور که مشاهده کردید کیفیت تصویر سه بعدی از نظر Sharpness، کنتراست، عمق و ... در تلویزیون های Passive بهتر از تلویزیون های Active Shutter است. علاوه بر این کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های passive نیز 1080P است و رزولوشن آن در حالت سه بعدی از Active Shutter کمتر نیست. عینک تلویزیون های Passive راحت و ارزان بوده و Crosstalk، پرش تصویر و تاری اطراف آن در این نوع تلویزیون در حالت سه بعدی ناچیز است.
جدول زیر رابطه تغییر زاویه دید و اثر آن در تاری تصویر سه بعدی را نشان می دهد. عدد بزگتر در جدول نشان دهنده کیفیت بهتر تصاویر سه بعدی است.
علاوه بر این کیفیت روشنایی تصاویر در حالت سه بعدی در هر دو تلویزیون بررسی شده و نتیجه حاصل در جدول زیر درج شده است. مان طور که در جدول ذکر شده، عدد بزرگتر نشانه کیفیت بهتر و روشن تر تصاویر سه بعدی است.
معمولا افرادی که تلویزیون های سه بعدی تهیه می کنند، مشاهده فیلم ها خصوصا به صورت دسته جمعی در حالت سه بعدی را هیجان انگیز می دانند. البته این هیجان به مرور زمان کم شده و لذت مشاهده تصاویر سه بعدی کاهش می یابد. ولی در کل کاربران از خرید تلویزیون های سه بعدی راضی بوده و اعلام کردند از خرید تلویزیون و پرداخت هزینه زیاد برای آن، پشیمان نیستند. البته عده ای از کاربران نیز نسبت به تصاویر سه بعدی حساس بوده و دچار سردرد می شوند.
نتیجه گیری:
بنابراین بر اساس این تحقیق برتری کامل در نمایش تصاویر سه بعدی از آن تلویزیون های passive بوده و شکی در این مورد نیست. بنابراین اگر مشاهده تصاویر سه بعدی برای شما مهم تر از کیفیت تلویزیون و تصاویر دو بعدی است شکی در خرید تلویزیون های سه بعدی Passive نداشته باشید.
محیط فیزیکی اطراف ما، یک محیط سه‌بعدی است. در واقع ما هر روز در یک محیط سه‌بعدی در حرکت هستیم. اما مغز انسان چطور قادر به درک محیط سه‌بعدی اطراف خود می‌باشد؟
3D مخفف کلمه 3Dimensial، به معنای یک شی سه‌بعدی است. چیزی که عرض ارتفاع و طول (عمق) داشته باشد. محیط فیزیکی اطراف ما، یک محیط سه‌بعدی است. در واقع ما هر روز در یک محیط سه‌بعدی در حرکت هستیم. اما مغز انسان چطور قادر به درک محیط سه‌بعدی اطراف خود می‌باشد؟ همان طور که می‌دانیم چشم‌های هر انسان در حدود 6. 5 سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند، بنابراین به محیط اطراف از دو زاویه افقِ کمی متفاوت نگاه می‌کنند.
همانطور که ما به اطراف نگاه می‌کنیم، شبکیه هر چشم تصویری دوبعدی از محیط اطراف ضبط و برای مغز ارسال می‌کند. مغز این دو تصویر دوبعدی را طی فرآیندی ادغام و محیط اطراف را به شکل سه‌بعدی درک می‌کند. بنابراین انسان دارای قابلیت تشخیص عمق (depth perception) میشود. قابلیتی که به ما اجازه می‌دهد اجسام دور را از اجسام نزدیک تشخیص دهیم و به راحتی درباره فواصل اشیا قضاوت کنیم. انسان به دلیل داشتن قابلیت دوربین دو چشمی (binocular vision)، محیط اطراف خود را سه‌بعدی می‌بیند.
اما جالب است بدانید که افراد monocular vision، یعنی کسانی که تنها از ناحیه یک چشم بینا هستند نیز می‌توانند محیط اطراف را به شکل سه‌بعدی درک کنند! همان طور که می‌دانیم یک تصویر دوبعدی، تنها دارای عرض و ارتفاع می‌باشد و از نظر فنی عمق ندارد. بنابراین در این تصویر همه چیز با یک فاصله، از نگاه بیننده به نظر می‌رسد. اما بیننده به طور ناخودآگاه و با استفاده از تکنیک‌های سه‌بعدی مغز، تصویر را به شکل سه‌بعدی درک می‌کند. مهمترین تکنیک‌هایی که مغز انسان برای درک دنیا به شکل سه‌بعدی از آنها استفاده می‌کند، عبارت است از:
• چشم‌انداز برجسته (stereoscopic vision)
• قابلیتی است که به دو چشم اجازه می‌دهد، تصاویری جداگانه با زوایای افق متفاوت تهیه کنند. در این تصاویر، اشیای نزدیک بسیار جدا و متمایز از اشیای دور می‌باشند.
• سازش با محیط (Accommodation)
• همان طور که شما بر جسمی دور یا نزدیک متمرکز می‌شوید، چشم شما به شکل فیزیکی لنز خود را جابه‌جا کرده و آن را بر حسب فاصله‌ای که بر آن متمرکز شده‌اید، تغییر می‌دهد.
اختلاف منظر (Parallax) با توجه به این قابلیت چشم، هنگامی که انسان سر خود را از سمتی به سمت دیگر حرکت می‌دهد، به نظر می‌رسد که اشیای نزدیک بیشتر از اشیای دور حرکت می‌کنند و جابه‌جا می‌شوند.
• آشنایی با حجم اشیا (size familiarity)
• اگر شما اندازه تقریبی شیئی را بدانید، از روی بزرگ به نظر رسیدن و کوچک به نظر رسیدن آن می‌توانید به طور تقریبی، فاصله آن شی را تا خودتان حدس بزنید. به طور مثال اگر بین دو جسم که می‌دانید اندازه یکسانی دارند، یکی بزرگتر و دیگری کوچک‌تر به نظر بیاید، می‌توانید حدس بزنید که شی بزرگتر به شما نزدیک‌تر است.
• چشم‌انداز هوایی (Aerial perspective)
• از آنجا که نور به طور اتفاقی توسط هوا پراکنده میشود، اشیای دور، کنتراست کمتری نسبت به اشیای نزدیک دارند. اشیای دور همچنین کمتر اشباع شده از رنگ به نظر می آیند و دارای پس زمینه کم‌رنگی هستند، که معمولاً آبی می‌باشد. هنرمندان بسیاری تلاش کردند با استفاده از این قابلیت‌های مغز «بعد» و برجستگی را وارد دنیای «تخت» هنر كنند. مجسمه‌سازی نمونه بارز این تلاش است. با اختراع عکاسی در اواسط قرن هجدهم، این ایده به سرعت شکل گرفت که با تقلید از چشم انسان، اگر دو عکس از یک موضوع واحد، با دو زاویه افق متفاوت گرفته شود و به آنها به شکلی نگاه شود که چشم چپ تنها عکس سمت چپ و چشم راست تنها عکس سمت راست را ببیند، تصویر به دست آمده در مغز، برجسته خواهد شد! این ایده به سرعت گسترش یافت و از آن در ساخت فیلم‌های سه‌بعدی ا ستفاده شد.
فيلم سه‌بعدي
یک فیلم سه‌بعدی یاS3D (stereoscopic 3D ) فیلم متحرکی است، که عمق تصویر به آن اضافه شده است. با اقتباس از عکاسی، در ساخت این نوع فیلم از نوعی دوربین تصویربرداری متحرک استفاده میشود که تصاویر را از دو دیدگاه ثبت می‌کند. برای نمایش این نوع فیلم، از نوعی سخت‌افزار و عینکهای خاص استفاده میشود که درک عمق تصویر را افزایش می‌دهند. یک فیلم سه‌بعدی با روش‌های مختلفی تولید میشود. در هر روش، از نوعی عینک خاص برای تماشای فیلم استفاده میشود. در سیستمهای جدید تولید فیلم‌های سه‌بعدی، برای تماشای فیلم، نیازی به استفاده از عینک نیست.
سیستمهای متناوب
تلویزیون سه بعدی چیست؟
تلویزیون سه بعدی نوعی از نمایشگر است که به مصرف کنندگان امکان می دهد تا برنامه های تلویزیونی، فیلم، بازی و ویدیوهای دیگر را بصورت برجسته و سه بعدی مشاهده کنند. این تلویزیون ها با فریب دادن چشم و مغز انسان بعد سوم و عمق را به تصاویر اضافه می کند. ابعاد تصویر سه بعدی نمایش داده شده در تلویزیون محدود به ارتفاع و عرض تلویزیون در حالت دو بعدی معمولی است.
اولین نسل از تلویزیون های سه بعدی در سال 2010 تولید و به بازار عرضه شدند. ولی با استقبال زیادی مواجه نشدند. دلایل زیادی برای اینکه کاربران از این تکنولوژی استقبال نکردند وجود داشت. از جمله این دلایل عبارتند از:
• تکنولوژی تلویزیون های سه بعدی که در سال 2010 تولید شدند، همگی Active Shutterو عینک تلویزیون ها سنگین بوده و تماشای یک فیلم کامل با آنها واقعا کلافه کننده است.
• بسیاری از کاربران تلویزیون LCD تهیه کرده بودند و تمایل نداشتند مجددا برای تلویزیون سه بعدی هزینه کنند.
• فیلم های سه بعدی زیادی وجود نداشته و قیمت آنها نیز بسیار زیاد بوده و هست.
• عینک های سه بعدی گران هستند و تماشای تصاویر به صورت سه بعدی برای همه اعضای خانواده هزینه بر است.
چطور یک تصویر سه بعدی توسط یک صفحه نمایشگر مسطح ایجاد می شود؟
تلویزیون سه بعدی یا صفحه نمایش سه بعدی هر صحنه را در دو تصویر متفاوت یکی برای چشم راست و یکی برای چشم چپ نمایش می دهد. دو تصویر تمام صفحه می باشند و تقریبا شبیه به هم هستند و تنها کمی به راست یا چپ کج شده اند. از ترکیب این دو تصویر در ذهن، تصویر سه بعدی شکل می گیرد. وقتی این دو تصویر را بدون عینک مشاهده کنید دو تصویر ترکیب شده روی هم و بهم ریخته مشاهده خواهید کرد ولی وقتی از عینک مخصوص استفاده کنید این دو تصویر، یک تصویر سه بعدی را تشکیل می دهند.این سیستم بر یک فرایند بصری به نامSteropsisتکیه دارد. چشم های انسان بالغ حدود 2.5 اینچ بایکدیگرفاصله دارندواین موضوع باعث میشودهرچشم بازاویه متفاوتی تصاویررامشاهده کند. دو تصویر نمایش داده شده در تلویزیون های سه بعدی نیز موضوعات را با کمی اختلاف زاویه در هر تصویر نمایش می دهند و ترکیب این دو تصویر با عینک در ذهن انسان بصورت عمق دار و سه بعدی ایجاد می شوند.
تلویزیون های سه بعدی با مدل های قدیمی سه بعدی چه تفاوت هایی دارند؟
بسیاری از مردم با روش آناگلیف (Anaglyph) آشنا هستند دراین روش از یک عینک که دارای صفحه های طلقی به رنگ آبی و قرمز است، استفاده می شود همانطور که می دانید فیلترهای رنگی مانع عبور نور هم رنگ خودشان می شوند. بهعنوان مثال اگربایک فیلترقرمزبه بیرون نگاه کنید نور هایی که هم رنگ همان فیلتر هستند را نخواهید دید. حال با استفاده از تکنولوژی های کامپیوتر ما می توانیم دو تصویر برای دو چشم را روی هم بیاندازیم. با این ترفند که مثلا برای تصویر سمت چپ از یک حاله قرمز و برای تصویر سمت راست از یک حاله آبی استفاده کنیم. در ابتدا این فناوری دارای کیفیت پایینی بود ولی با پیداش فناوری Blu-ray 3D و تلویزیون های Full HD 1080p کیفیت تصاویر بالا رفت.
روش جدیدی که در اکثر تلویزیون های سه بعدی استفاده می شود Active Shutter است در این روش به سرعت جلوی هر کدام از چشم ها یکی در میان مسدود می شود این امر در تلویزیون های 120 هرتز به بالا امکان پذیر است چون هر فریم دو بار و هر بار برای یک چشم نمایش داده می شود. عینک اکتیوشاتر نیز بسیارپیشرفته تر و گرانتر از عینک آناگلیف است چون زمانی که تصویر هر چشم پخش می شود با سیاه کردن شیشه عینک چشم دیگر، مانع مشاهده تصویر با آن چشم می شود این عینک ها دارای باتری و گیرنده هستند و بصورت بی سیم دستورات را دریافت می کنند.
عینک های سه بعدی بینی:
عینکهای سه بعدی هنوز راه درازی را به همراه تلویزیون‌های سه بعدی نه پیموده اند، اما امروزه در بیشترخانه هامی‌توان یک جفت از آنها را یافت. همان طور که می‌دانید عینکهای سه بعدی دو نوع هستند،یک نوع اکتیو(فعال) و نوع دیگر پَسیو (غیرفعال).
سیستم شاتر سه بعدی اکتیو:
عینکهای اکتیو سه بعدی از شاتر‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند(که بسیار سریع عمل می‌کند و چشم متوجه آن نمیشود) و تصویر پخش شده از صفحه نمایش را جدا و تبدیل به دو عدد می‌کنند. صفحه نمایش دو تصویر را به سرعت پخش می‌کند و در این حین فرستنده رادیویی اشعه مادون قرمز به عینک می‌گوید با چه سرعت همراه با شاتر کار کند تا مطمئنا شود تصویر سمت را به چشم راست خواهد رفت. هر تصویر به چشم مختلفی ارسال میشود تا اثر عمق تصویر ایجاد شود. اما از آنجا عینک‌ها الکترونیکی هستند، کمی‌حجیم هستند، زیاد راحت نیستند و همچنین گرانتر از لنزهای پَسیو هستند. علاوه بر اینها یکی از بزرگترین مشکلات این عینک‌ها، نیاز به قدرت آنهاست به طوری باید هر بار قبل از تماشای سه بعدی عینک‌ها را شارژ کنید.
بیشتر اوقات، وقتی تلویزیون سه بعدی را خریداری می‌کنید، یک جفت عینک اکتیو در جعبه آن قرار دارد اما گاهی اوقات اینطور نیست. با کیفیت ترین عینکهای اکتیو سه بعدی را می‌توانید در خرده فروشی‌ها بین ۵۰ تا ۱۲۰ دلار برای هر جفت بپردازید،اما مثلا هنگامی‌که می‌خواهید به صورت خانوادگی به تماشای فیلم آواتار بنشینید هزینه عینکهای تان بیش از حد بالا می‌رود.البته به تازگی سامسونگ یک جفت از عینکهای اکتیو سه بعدی را با قیمت ۲۰ دلار به بازار وارد کرده است که نمونه ای از عینکهای شاتر اکتیو مقرون به صرفه است. علاوه بر این بر روی اکثر تلویزیون‌های سامسونگ دو و یا چهار جفت عینک سه بعدی اکتیو قرار دارند،که با ابن وجود می‌توان سامسونگ را بهترین انتخاب برای شاتر‌های اکتیو سه بعدی دانست. اما برندهایی مانند،سونی،پاناسونیک،میتس وبیشی، انتخاب‌های خوبی برای عینکهای شاتر اکتیو نیستند.از آنجا که لنز‌ها باید با صفحه نمایش هماهنگ باشند تا تصویر درست را به چشم برساند، صفحه نمایش‌های اکتیو سه بعدی تمایل دارند تا تداخل کمتری ایجاد کنند(سایه اندازی باعث میشود تا اثر بخشی از تصویر به چشم اشتباه ارسال شود).صفحه نمایش‌های سه بعدی اکتیو برای تماشای محدوده ی خارج محور مرکز صفحه نمایش نیز بهتر هستند، به این معنا که اگر بینندگان شما چند نفر هستند تجربه ی بهتری را خواهید داشت.
سیستم سه بعدی پَسیو:
عینکهای سه بعدی پَسیو از لنزهای ویژه قطبی(پولاریزه شده) استفاده می‌کنند که با فیلترهای موجود، برای هر چشم یک اثر سه بعدی ایجاد می‌کنند.این دو تصویر سپس سوار بر هم،با فیلتری که روی صفحه نمایش وجود دارد دو تصویر مجزا را تولید می‌کنند. سپس فیلتر روی عینک مطمئنا میشود که هر چشم تصویری را که باید ببینید می‌بینید. بزرگترین مزیت این عینک‌ها این است که چون الکترونیکی نیستند،نیاز به هرگونه قدرت را ندارد و بسیار سبک و ارزان هستند.
اکثر HDTVsهای سه بعدی امکان خریدشان تنها با چند دلار میسر است.علاوه بر این، استفاده از این عینک راحت تر است،چرا که نیاز به اتصال(مادون قرمز و یا رادیو)ندارید.ال جی و ویزیو مقرون به صرفه ترین گزینه‌ها را ارایه می‌دهند و هر کدام روی تلویزیون‌های سه بعدی شان چند عدد عینک سه بعدی ارایه می‌دهند.بنابراین بدون هیچ هزینه اضافی می‌توانید با خانواده به تماشای فیلم‌های سه بعدی بنشینید.
سه بعدی پَسیو راحت تر از اکتیو می‌باشد،ا ما به اندازه آن کامل نیست.مجموعه عینکهای پَسیو محتوایی که ارایه می‌دهند،به کیفیت و اثر اکتیو‌های سه بعدی نیست.علاوه بر این پَسیو‌های سه بعدی تداخل بیشتری را نسبت به اکتیو‌ها ایجاد می‌کنند،به خصوص اگر بیننده سر خود را بچر خواند و یا از محور مرکزی صفحه نمایش خارج شود.
سه بعدی در تلویزیون با سه بعدی در سینما چه فرقی می کند؟
برخی تجربه مشاهده تصاویر سه بعدی نظیر IMAX 3D را در سینما داشته اند اکثر سینما ها از فناوری پلاریزه Passive استفاده می کنند. مهمترین تفاوت عملی بین تلویزیون های سه بعدی در خانه و پرده های سه بعدی سینما در سایز صفحه است. تصاویر در خانه بسیار کوچک تر تا سینما و تعداد کمتری در مقابل صفحه نمایش قرار می گیرند. همچنین حداقل فاصله بین بیننده و تلویزیون بسیار کمتر از وضعیت مشابه در سینما است.مهمترین برتری سه بعدی در تلویزیون و خانه کنترل کاربر بر شرایط پخش است برخی از تلویزیون های امکان تنظیم عمق تصویر و زاویه نمایش را فراهم می کنند تا کاربر بهترین تصویر سه بعدی را مشاهده کند.در CES 2011 تلویزیون های جدیدی معرفی شدند که به جای استفاده از فناوری اکتیوشاتر از فناوری پسیوآناگلیف استفاده می کنند. که هزینه کمتری را برای کاربر دارد و نیازی نیست برای هر عینک اضافه حدود 160 هزار تومان هزینه کرد.
آیا سه بعدی باعث سردرد می شود؟
بسیاری از مردم تصاویر سه بعدی را بدون هیچ مشکلی مشاهده می کنند و دچار هیچ ناراحتی نمی شوند. اما برخی از مردم دچار سرگیجه و یا سردرد می شوند. راحتی بیینده یکی از مهمترین دغدغه های تولیدکننده های محتوای سه بعدی است. استفاده از افکت ها ی سه بعدی باعث خستگی ببینده می شود، حرکت سریع دوربین نیز باعث ایجاد بهم ریختگی و مات شدن تصاویر سه بعدی می شود. همچنین فیلم های سه بعدی که برای کودکان ساخته می شوند ساختار متفاوتی دارند چون فاصله بین چشمان کودکان کمتر از بزرگسالان است.در مجموع برخی از افراد پس مدتی از مشاهده تصاویر سه بعدی دچار سردرد می شود ولی این موضوع به محتوای فیلم های سه بعدی و موارد که در بالا ذکر شد ارتباط دارد. بسیاری نیز مشکلی با مشاهده تصاویر سه بعدی ندارند.
آیا برای مشاهده تصاویر سه بعدی نیاز به تلویزیون جدید دارم؟
بله، دلایل مختلفی برای عدم پخش تصاویر سه بعدی و یا عدم امکان ارتقاء تلویزیون دو بعدی به سه بعدی وجود دارد، ارسال تصاویر سه بعدی نیاز به پهنای باند بیشتری دارند و تلویزیون می بایست به نسخه جدیدتر پورت HDMI مجهز باشد. برای پخش تصاویر سه بعدی، تلویزیون می بایست حداقل 120 هرتز باشد برخی از تلویزیون های دو بعدی 60 و یا 85 هرتز هستند. البته بسیاری از تلویزیون های دو بعدی امروزی مخصوصا مدل های پلاسما 200Hz, 400Hz ویا 600 هرتز هستند ولی در نهایت اگر محدودیت های Refresh Rate و پورت HDMI نیز در تلویزیون دو بعدی وجود نداشته باشد باز هم قادر به پخش تصاویر سه بعدی نیست چون علاوه بر این ها نیاز به تراشه های مخصوص پردازش تصاویر سه بعدی است و تلویزیون می بایست سخت افزارهای مخصوص تصاویر سه بعدی را داشته باشد.البته در این زمینه استثناء نیز وجود دارد برخی از تلویزیون ها با 3D Kit سازگار هستند و قادرند تصاویر سه بعدی را با استفاده از یک کیت سه بعدی که به کامپیوتر متصل می شود، پخش کنند.
آیا برای پخش تصاویر سه بعدی نیاز به پخش کننده جدید مخصوص مانند Blu-ray Player, Cable Box, Game Console و یا ریسور AV دارم؟
تقریبا هیچ کدام از پلیرهای Blu-ray قدیمی قادر به پخش فیلم های سه بعدی نیستند و برای پخش تصاویر سه بعدی نیازمند 3D Blu-ray Player هستند تا بتوانید فیلم های بلو ری سه بعدی را پخش کند.در مورد کنسول های بازی، سونی اعلام کرده است که کنسول بازی3 PlayStation با آپگرید دو نسخه firmware (راه انداز نرم افزاری) یکی برای بازی ها و یکی برای نمایش فیلم های سه بعدی Blu-ray، پخش تصاویر سه بعدی را امکان پذیر می کند. البته پخش تصاویر FULL HD 1080p با این کنسول امکان پذیر نیست چون پورت HDMI استفاده شده در3 PS نسخه 1.4 نیست و قادر به پوشش پهنای باند مورد نیاز تصاویر سه بعدی Full HD نخواهد بود.در مورد XBOX 360 و WII هیچ کدام از دو شرکت مایکروسافت و نینتندو در مورد پشتیبانی از سه بعدی در کنسول های بازی خود مطلبی را اعلام نکرده اند.برای مشاهده کانل های سه بعدی نیز می بایست از ریسوری که قادر به پخش تصاویر سه بعدی باشد، استفاده کنید.
آیا همین کابل های HDMI معمولی قادر به انتقال سیگنال های حاوی محتوای تصاویر سه بعدی هستند؟
در بسیاری از موارد بله، کابل های معمولی و ارزان قیمت نیز قادر به ارسال سیگنال های تصاویر سه بعدی هستند البته در برخی از موارد کابل های HDMI معمولی دچار مشکلاتی هنگام انتقال تصاویر سه بعدی می شوند. بعنوان نمونه برخی از کابل های ارزان قیمت و بلند HDMI دچار افت کیفیت در زمان انتقال تصاویر سه بعدی می شوند. ولی به طور کلی کابل های HDMI معمولی قادر به ارسال اطلاعات ارسال شده از طریق پورت HDMI 1.4 هستند.
آیا امکان مشاهده تصاویر فعلی دو بعدی مانند برنامه های تلویزیونی، بازی ها و دیگر محتوای تصویری دو بعدی بصورت سه بعدی وجود دارد؟ آیا تبدیل تصاویر دو بعدی به سه بعدی امکان پذیر است؟
این موضوع به تلویزیون سه بعدی شما بستگی دارد برخی از تولید کننده ها مانند سامسونگ، سونی و توشیبا مدل هایی را وارد بازار کرده اند که تصاویر دو بعدی پخش شده را به سه بعدی تبدیل می کند. ولی در حال حاضر تبدیل تصاویر دو بعدی به سه بعدی بسیار ضعیف و غیرقابل قبول است و باید بهبود یابد. در حقیقت تماشای تصاویر سه بعدی تبدیل شده از محتوای دو بعدی واقعا دلپذیر و قابل قبول نیست و بیشتر برای تولید کننده ها استفاده تبلیغاتی دارد.
آیا امکان غیرفعال کردن حالت پخش سه بعدی وجود دارد؟
بله، تمام تلویزیون های سه بعدی قادرند تصاویر دوبعدی را به خوبی و بدون نیاز به عینک نمایش دهند. و کیفیت تصاویر دو بعدی این تلویزیون ها معمولا بهتر از تلویزیون های دوبعدی تلویزیون های معمولی است چون مجهز به پنل های مجهزتر و پیشرفته تری هستند. پخش کننده های سه بعدی مانند Blu-Ray 3D نیز قابلیت پخش فیلم به صورت دو بعدی را دارند و اکثر فیلم ها های سه بعدی Blu-Ray علاوه بر فیلم سه بعدی نسخه دو بعدی را نیز در خود دارند یعنی در اکثر فیلم های سه بعدی Blu-Ray هم نسخه دو بعدی و هم نسخه سه بعدی فیلم وجود دارد.
آیا تلویزیون های سه بعدی بیشتر برق مصرف می کنند؟
در حالت نمایش دو بعدی اختلاف قابل ملاحظه ای در مصرف برق دو تلویزیون سه بعدی و دو بعدی وجود ندارد ولی در زمان نمایش تصاویر سه بعدی می بایست روشنایی نور تلویزیون بیشتر از حالت دو بعدی باشد چون عینک های اکتیو شاتر تیره هستند و روشنایی تصویر را کاهش می دهند. برخی از تلویزیون های سه بعدی مانند 3D TVهای پاناسونیک قابلیتی دارند که باعث افزایش روشنایی نور تلویزیون در زمان پخش تصاویر سه بعدی می شود، که منجر به افزایش مصرف انرژی نیز می شود.
همراه تلویزیون های سه بعدی چند عینک ارائه می شود؟
سونی، پاناسونیک و توشیبا به همراه برخی از مدل های خود، دو عینک ارائه می دهند اما باقی برندها تنها یک عینک به همراه تلویزیون سه بعدی به خریدار تحویل می دهند .
چقدر باید هزینه کنید؟
پخش کننده های فیلم های Blu-Ray سه بعدی بین 200 تا 400 دلار قیمت دارند، اکثر برندها مانند: سامسونگ، سونی، پاناسونیک و شارپ پلیرهای Blu-Ray سه بعدی تولید می کنند.برای هر عینک سه بعدی اضافی نیز می بایست حدود 150 دلار پول خرج کنید اگر یک خانواده 5 نفره دارید و می خواهید همگی باهم یک فیلم سه بعدی را مشاهده کنید می بایست حدود 750 دلار هزینه کنید.علاوه برا این تلویزیون های سه بعدی نسبت به نمونه های دوبعدی حدود 1000 تا 1500 دلار گرانتر هستند.
محتوای سه بعدی در دسترس است؟
فیلم های سه بعدی برروی دیسک های Blu-Ray به فروش می رسند، بسیاری از فیلم های که در سال 2010 تولید شدند سه بعدی بودند البته اکثر آنها چندین ماه پس از نمایش برروی پرده سینما نسخه سه بعدی فیلم را برای مشاهده در تلویزیون خانه منتشر کردند این امر نیز بدلیل بالابردن فروش فیلم در سینما و جلوگیری از کپی غیرقانونی فیلم انجام می شود. در ایران نیز به سختی می توان فیلم های Blu-Ray سه بعدی را پیدا کرد و خرید و اگر هم پیدا شود حدود 100 هزار تومان قیمت دارند پس مشاهده فیلم های سه بعدی در حال حاضر بسیار گران قیمت است. در مورد ریسورهای سه بعدی و کانال های تلویزیونی سه بعدی نیز تعداد این کانال ها بسیار کم و دسترسی به ریسورهای سه بعدی نیز بسیار مشکل است. در مجموع در حال حاضر محتوای سه بعدی بسیار کم و محدود است ولی روز به روز به تعداد و تنوع محتوای سه بعدی افزوده می شود و به نظر می رسد به زودی کپی های غیرقانونی این نوع فیلم ها نیز افزایش یابد. هرچند قیمت این فیلم ها به این زودی ها به قیمت ارزان دیسک های DVD نخواهد رسید چون خود دیسک های خام Blu-Ray نیز بسیار گران قیمت است.
بهترین تکنولوژی سه بعدی برای تلویزیون کدام است؟
دکتر Raymond Soneria اخیرا تحقیقات جالبی در مورد تکنولوژی های سه بعدی انجام داده و بهترین نوع سه بعدی برای هر یک از دستگاه ها را مشخص کرده است. در این مقاله کیفیت تصاویر را بررسی نمی کنیم و آنچه مورد اهمیت است صرفا بررسی کیفیت سه بعدی است. در ادامه مشاهده خواهید کرد که بهترین تکنولوژی سه بعدی برای HDTV ها کدام تکنولوژی است.
تولید تلویزیون های سه بعدی با فناوری Passive
به دلیل مشکلاتی که در Active Shutter وجود داشت، تولید کنندگان تصمیم به تولید تکنولوژی جدیدی گرفتند که FPR نام داشت و در آن از عینک های سبک وزن استفاده می شد.
FPR مخفف Film Pattern Retarder است که امروزه آن را Passive Shutter می نامند.
برای مشاهده عملکرد هر تکنولوژی و تفاوت آنها مقاله "مقایسه سه بعدی Active با سه بعدی Passive -3D Cinema " را مشاهده کنید.
در این مقاله قصد داریم تصاویر سه بعدی را با توجه به تکنولوژی های مختلف آزمایش کنیم و عمق تصاویر سه بعدی، Sharpness، رزولوشن و کنتراست آنها را بررسی کنیم. در این مقاله کیفیت تصاویر دو بعدی در تلویزیون ها را بررسی نمی کنیم و آنچه مورد همیت است صرفا بررسی کیفیت سه بعدی است.
آزمایشات در مورد تکنولوژی های مختلف چه می گویند؟ تئوری ها را باور کنیم یا تجریبات؟
ما برای بررسی کیفیت تصاویر سه بعدی، 4 تلویزیون سه بعدی که در کنار هم قرار داده شده بودند را مورد بررسی قرار دادیم. دو تلویزیون با تکنولوژی Active Shutter از سامسونگ و سونی و دو تلویزیون با تکنولوژی Passive از LG وVizio
آنچه ما از بررسی های سایت های مختلف، مطالعه کردیم نشان می دهد که تلویزیون هایی با تکنولوژی Active Shutter مشکل Flicker یا پرش تصویر، Cross Talk یا تار شدگی اطراف تصاویر سه بعدی، سنگینی عینک و هزینه زیاد عینک سه بعدی دارند. این بررسی های تئوری به نظر شما تا چه حد صحیح هستند؟ و آیا نتیجه آزمایشات تجربی که در ادامه انجام می دهیم با جواب آزمایشات تئوری یکسان است؟
آزمایشات تئوری همچنین اعلام کرده اند که تلویزیون هایی با تکنولوژی Passive مشکل روشنایی پایین و Sharpness کم و همچنین رزولوشن نصف HD را دارند. همچنین گفته می شود فاصله زیاد از تلویزیون Passive، تصاویر سه بعدی را محو می کند. در ادامه صحت این اطلاعات را بررسی می کنیم.ممکن است در مورد همه این موارد قبلا شنیده باشید، ولی آیا این دو تکنولوژی می توانند برای شما لذت بخش باشند تا یک فیلم جذاب را به صورت سه بعدی مشاهده کنید.
خلاصه نتیجه آزمایش:
در تلویزیون هایی که از عینک Active Shutter استفاده می کنند، پرش تصویر اذیت کننده بوده و چشم شما را اذیت می کنند. ولی عینک تلویزیون های Passive ارزان بوده و پرش تصویر ندارند.
با تغییر زاویه سر و عینک در تلویزیون های Active Shutter، تاری اطراف تصویر را بیشتر مشاهده می کنید. بنابراین تلویزیون های Passive در این مورد برنده هستند. چراکه با تغییر زاویه دراین تلویزیونها،تارشدگی کمتری درتصویرمشاهده میشود. عینکهای Passive سبک تر و راحت تر و ارزان تر هستند.
در جدول زیر میزان تار شدگی تصویر با توجه به تغییر زاویه در دو تلویزیون را مشاهده می کنید. عدد بزرگتر در جدول نشان کمتر دهنده تارشدگی است.
در تلویزیون های سه بعدی Passive ، محدودیت فاصله دارید. یعنی تصاویر سه بعدی در تلویزیون های3D در فاصله کمتر از 1.8 متر یا بیشتر از 2.4 متر قابل مشاهده نیستند.
Sharpness و رزولوشن تلویزیون هایی با عینک Passive
بر اساس اطلاعات تئوری و نتایج حاصل ازآزمایشات با استفاده از تجهیزات مختلف، در مورد Passive 3D، رزولوشن تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive یک دوم HD است. در واقع این آزمایشات نشان می دهند شما هنگامی که تصاویر سه بعدی را با عینک های Passive مشاهده می کنید، کیفیت HD را نمی بینید. بلکه کیفیت کمتری از کیفیت HD را مشاهده می کنید.
Sharpness و رزولوشن در تلویزیون های Active Shutter
تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Active Shutter به دلیل سرعت کم شاتر عینک و زمان پاسخ گویی تلویزیون، Sharpness خوبی ندارند.
بنابراین باید تلویزیون ها را در کنار هم تست کنیم تا به بهترین نتیجه در مقایسه آنها برسیم.
ما تصاویر متفاوت و متون مختلف را در تلویزیون سه بعدی بررسی کردیم. یک متن که در آن چند کلمه نوشته شده بود را با تکنولوژی سه بعدی در تلویزیون passive تست کردیم. اگر این کلمات در حالت سه بعدی با رزولوشن Full HD نمایش داده نشوند، ما نمی توانیم آنها را بخوانیم. چراکه این کلمات در سایز بسیار کوچکی نوشته شده اند و با رزولوشن کمتر از 1080P قابل مشاهده نیستند.
مشاهده می شود که در تلویزیون های Passive این کلمات در حالت سه بعدی کاملا قابل مشاهده هستند و این نشان می دهد که کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون Passive هم 1080P است. علاوه بر این Sharpness متون نیز نسبتا خوب است. احتمالا دلیل اینکه آزمایشات تئوری، کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های passive را کمتر از HD ارزیابی کرده این است که عملکرد مغز در ترکیب تصاویر برای تولید تصویر سه بعدی، با عملکرد دستگاه های آزمایشگاهی متفاوت است.
همین تست در تلویزیون Active Shutter نیز انجام شد. کلمات در این تلویزیون نیز قابل خواندن بودند. البتهSharpenssو کنتراست تصاویر در این تلویزیون ها پایین تر از تلویزویون های Passive هستند.همان طور که نتایج جدول زیر نشان می دهد، کلیه کلمات در حالت سه بعدی در تلویزیون های Passive قابل خواندن بوده و نسبت به تلویزیون های Active Shutter شارپتر دیده می شوند.
در حالت تبدیل دو بعدی به سه بعدی نیز تلویزیون های Passive نسبت به تلویزیون های Active Shutter کاملا بهتر عمل می کنند و تصاویر Sharp تری را ارائه می کنند.
بنابراین با توجه به این آزمایشات رزولوشن تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive نیز مانند تلویزیون هایAvtive Shutter برابر 1080P بوده و این نکته که رزولوشن تصاویر سه بعدی در Passive نصف Active Shutter است صحیح نمی باشد. این نتیجه بر خلاف نتیجه حاصل از آزمایشاتی است که با تجهیرات مختلف انجام شده است. چراکه این آزمایشات نشان دادند کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های Passive نصف Active shutter است و این با آنچه مغز تحلیل می کند، مغایرت دارد.
نتیجه نهایی:
همان طور که مشاهده کردید کیفیت تصویر سه بعدی از نظر Sharpness، کنتراست، عمق و ... در تلویزیون های Passive بهتر از تلویزیون های Active Shutter است. علاوه بر این کیفیت تصاویر سه بعدی در تلویزیون های passive نیز 1080P است و رزولوشن آن در حالت سه بعدی از Active Shutter کمتر نیست. عینک تلویزیون های Passive راحت و ارزان بوده و Crosstalk، پرش تصویر و تاری اطراف آن در این نوع تلویزیون در حالت سه بعدی ناچیز است.
جدول زیر رابطه تغییر زاویه دید و اثر آن در تاری تصویر سه بعدی را نشان می دهد. عدد بزگتر در جدول نشان دهنده کیفیت بهتر تصاویر سه بعدی است.
علاوه بر این کیفیت روشنایی تصاویر در حالت سه بعدی در هر دو تلویزیون بررسی شده و نتیجه حاصل در جدول زیر درج شده است. مان طور که در جدول ذکر شده، عدد بزرگتر نشانه کیفیت بهتر و روشن تر تصاویر سه بعدی است.
معمولا افرادی که تلویزیون های سه بعدی تهیه می کنند، مشاهده فیلم ها خصوصا به صورت دسته جمعی در حالت سه بعدی را هیجان انگیز می دانند. البته این هیجان به مرور زمان کم شده و لذت مشاهده تصاویر سه بعدی کاهش می یابد. ولی در کل کاربران از خرید تلویزیون های سه بعدی راضی بوده و اعلام کردند از خرید تلویزیون و پرداخت هزینه زیاد برای آن، پشیمان نیستند. البته عده ای از کاربران نیز نسبت به تصاویر سه بعدی حساس بوده و دچار سردرد می شوند.
نتیجه گیری:
بنابراین بر اساس این تحقیق برتری کامل در نمایش تصاویر سه بعدی از آن تلویزیون های passive بوده و شکی در این مورد نیست. بنابراین اگر مشاهده تصاویر سه بعدی برای شما مهم تر از کیفیت تلویزیون و تصاویر دو بعدی است شکی در خرید تلویزیون های سه بعدی Passive نداشته باشید.
