روغن موتور
- شروع کننده موضوع yamaha R6
- تاریخ شروع
مشخصات يک روغن موتور خوب براي داشتن روغن موتور خوب و مناسب ...روغن پايه بايد خاصيت هاي زير را داشته باشد:
بالا بودن شاخص گرانروي
پايداري در برابر اکسيداسيون
نقطه ريزش پايين Low Pour Point
پايين بودن فراريت Low Volality
با توجه به موارد بالا ...روغن موتور توليد شده داراي خاصيت هاي زير است:
داشتن گرانروري (Viscosity) مناسب براي شرايطي ککه بکار ميرود.
بالا بودن عدد شاخص گرانروي
نقطه اشتعال بالا (High Flash Point)
نقطه ريزش پايين (Low Pour Point)
مقاومت در برابر توليد کف
داشتنن خاصيت قليايي مناسب
داشتن خاصيت پاک کنندگي مناسب
پايين بودن فراريت (Low Volality )
» گرانروي Viscosity : گرانروي يا چسبندگي در صنعت روغن سازي موضوعي اساسي بشمار ميرود و آن خاصيت مقاومت مايع در مقابل نيرويي است که مايع را به جاري شدن وادار ميکند. گرانروي تابعي از دماست. هر چه دما بيشتر شود٬ گرانروي کمتر مي شود. بطور خلاصه چسبندگي خاصيتي از مايعات روغن کاري است که اصطکاک ايجاد شده بين لايه هاي مجاور را در توده مايع در حال جريان نشان ميدهد. اين اصطکاک را اصطکاک بين مايعي Fluid Friction مي نامند٬ که ميزان برشي را که در ميان لايه هاي مولکولي يک مايع به وجود مي آيد٬ مشخص مي کند. گرانروي روغن معمولا در دماي 40 و 100 درجه سانتيگراد اندازه گيري ميشود.
» شاخص گرانروي: تغييرات گرانروي را در اثر دما با شاخص (VI) نشان ميدهند. عدد VI روغن از مقايسه با دو روغن Pennsilvenia که داراي VI=100 و از نوع پارافيني است... و ...روغن هاي Texas يا Gulf Coast که VI صفر دارند و از نوع نفتيني هستند٬ بدست مي آيند. هر چه مقدار شاخص گرانروي بزرگتر باشد٬ گرانروي روغن با تغييرات دما کمتر تغيير مي کند که نشانه کيفيت بيشتر روغن است.
» نقطه اشتعال Flash Point : درجه حرارتي است که در آن روغن به اندازه اي بخار شده که به محض مجاورت با يک شعله به سرعت مشتعل شود. ( اين پديده به صورت لحظه اي است و براي بدست آوردن نقطه اشتعال از آزمايشگاه ساده اي که در يک مدرسه راهنمايي وجود دارد نيز ميتوان استفاده کرد... البته با در نظر گرفتن تهويه شدن هوا!! ) نقطه اشتعال در مورد روغن هايي با گرانروي برابر و بنيان نفتي مختلف ٬ متفاوت است. روغن هاي پارافيني نقطه اشتعال بالاتر از ديگر انواع روغن دارند. براي يک روغن با بنيان مشخص هر چه گرانروي بيشتر باشد ٬ مشلما نقطه اشتعال نيز بالاتر است و هر چه نقطه اشتعال و احتراق روغن بهم نزديک تر باشد٬ بهتر است.
» نقطه ريزش Pour Point : حداقل درجه اي که در آن روغن پس از سرد شدن تدريجي و تحت شرايط معين ٬ جاري گردد را نقطه ريزش گويند. فشار و شرايطي که روغن با آن روبرو است در نقطه ريزش آن تاثير ميگذارد و اين تاثير اغلب در جهت بالا رفتن نقره جوش است. روغن هايي که برا ي کار در شرايط سرد انتخاب شده اند بايد نقطه ريزش پاييني داشته باشند. در اين مورد نکات زير قابل تامل است:
نقطه ريزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت محيطي باشد که در آن کار ميکند.
نقطه ريزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت کارکرد سيستم مکانيکي باشد که در آن مصرف ميشود.
» خاصيت قليايي: اکثر مواد افزودني داراي خاصيت خنثي کردن مواد اسيدي حاصل از احتراق و اکسيداسيون روغن مي باشند. در مواقعي که نياز به خنثي کردن مقدار زيادي از مواد اسيدي مي باشد ( مثل روغن هايي که سوخت آنها داراي مقدار زيادي گوگرد است) بايد از مواد پاک کننده اي که داراي خاصيت بازي زيادي هستند استفاده نمود. باري نشان دادن غلظت اين مواد در روغن خاصيت خنثي کنندگي آنها از عدد بازي کل Total Base Number = TBN استفاده مي شود.
» پايداري در برابر اکسيداسيون: يکي ديگر از خصوصويات مهم روغن موتور مقاومت آن در برابر اکسيداسيون تحت شرايط درجه حرارت بالا در کارتل و مجاورت هوا مي باشد. خراب شدن روغن موتور باعث ازدياد گرانروي آن و ايجاد رسوب شديد خوردگي ياتاقان ها خواهد شد. در مواردي که حجم کارتل کم است سرعت خراب شدن روغن بسيار زياد خواهد بود. به عنوان يک قاعده کلي هر چه درجه حرارت عملکرد موتور افزايش يابد ٬ به روغني با مقاومت بيشتر در برابر اکسيداسيون نياز است.
بالا بودن شاخص گرانروي
پايداري در برابر اکسيداسيون
نقطه ريزش پايين Low Pour Point
پايين بودن فراريت Low Volality
با توجه به موارد بالا ...روغن موتور توليد شده داراي خاصيت هاي زير است:
داشتن گرانروري (Viscosity) مناسب براي شرايطي ککه بکار ميرود.
بالا بودن عدد شاخص گرانروي
نقطه اشتعال بالا (High Flash Point)
نقطه ريزش پايين (Low Pour Point)
مقاومت در برابر توليد کف
داشتنن خاصيت قليايي مناسب
داشتن خاصيت پاک کنندگي مناسب
پايين بودن فراريت (Low Volality )
» گرانروي Viscosity : گرانروي يا چسبندگي در صنعت روغن سازي موضوعي اساسي بشمار ميرود و آن خاصيت مقاومت مايع در مقابل نيرويي است که مايع را به جاري شدن وادار ميکند. گرانروي تابعي از دماست. هر چه دما بيشتر شود٬ گرانروي کمتر مي شود. بطور خلاصه چسبندگي خاصيتي از مايعات روغن کاري است که اصطکاک ايجاد شده بين لايه هاي مجاور را در توده مايع در حال جريان نشان ميدهد. اين اصطکاک را اصطکاک بين مايعي Fluid Friction مي نامند٬ که ميزان برشي را که در ميان لايه هاي مولکولي يک مايع به وجود مي آيد٬ مشخص مي کند. گرانروي روغن معمولا در دماي 40 و 100 درجه سانتيگراد اندازه گيري ميشود.
» شاخص گرانروي: تغييرات گرانروي را در اثر دما با شاخص (VI) نشان ميدهند. عدد VI روغن از مقايسه با دو روغن Pennsilvenia که داراي VI=100 و از نوع پارافيني است... و ...روغن هاي Texas يا Gulf Coast که VI صفر دارند و از نوع نفتيني هستند٬ بدست مي آيند. هر چه مقدار شاخص گرانروي بزرگتر باشد٬ گرانروي روغن با تغييرات دما کمتر تغيير مي کند که نشانه کيفيت بيشتر روغن است.
» نقطه اشتعال Flash Point : درجه حرارتي است که در آن روغن به اندازه اي بخار شده که به محض مجاورت با يک شعله به سرعت مشتعل شود. ( اين پديده به صورت لحظه اي است و براي بدست آوردن نقطه اشتعال از آزمايشگاه ساده اي که در يک مدرسه راهنمايي وجود دارد نيز ميتوان استفاده کرد... البته با در نظر گرفتن تهويه شدن هوا!! ) نقطه اشتعال در مورد روغن هايي با گرانروي برابر و بنيان نفتي مختلف ٬ متفاوت است. روغن هاي پارافيني نقطه اشتعال بالاتر از ديگر انواع روغن دارند. براي يک روغن با بنيان مشخص هر چه گرانروي بيشتر باشد ٬ مشلما نقطه اشتعال نيز بالاتر است و هر چه نقطه اشتعال و احتراق روغن بهم نزديک تر باشد٬ بهتر است.
» نقطه ريزش Pour Point : حداقل درجه اي که در آن روغن پس از سرد شدن تدريجي و تحت شرايط معين ٬ جاري گردد را نقطه ريزش گويند. فشار و شرايطي که روغن با آن روبرو است در نقطه ريزش آن تاثير ميگذارد و اين تاثير اغلب در جهت بالا رفتن نقره جوش است. روغن هايي که برا ي کار در شرايط سرد انتخاب شده اند بايد نقطه ريزش پاييني داشته باشند. در اين مورد نکات زير قابل تامل است:
نقطه ريزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت محيطي باشد که در آن کار ميکند.
نقطه ريزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت کارکرد سيستم مکانيکي باشد که در آن مصرف ميشود.
» خاصيت قليايي: اکثر مواد افزودني داراي خاصيت خنثي کردن مواد اسيدي حاصل از احتراق و اکسيداسيون روغن مي باشند. در مواقعي که نياز به خنثي کردن مقدار زيادي از مواد اسيدي مي باشد ( مثل روغن هايي که سوخت آنها داراي مقدار زيادي گوگرد است) بايد از مواد پاک کننده اي که داراي خاصيت بازي زيادي هستند استفاده نمود. باري نشان دادن غلظت اين مواد در روغن خاصيت خنثي کنندگي آنها از عدد بازي کل Total Base Number = TBN استفاده مي شود.
» پايداري در برابر اکسيداسيون: يکي ديگر از خصوصويات مهم روغن موتور مقاومت آن در برابر اکسيداسيون تحت شرايط درجه حرارت بالا در کارتل و مجاورت هوا مي باشد. خراب شدن روغن موتور باعث ازدياد گرانروي آن و ايجاد رسوب شديد خوردگي ياتاقان ها خواهد شد. در مواردي که حجم کارتل کم است سرعت خراب شدن روغن بسيار زياد خواهد بود. به عنوان يک قاعده کلي هر چه درجه حرارت عملکرد موتور افزايش يابد ٬ به روغني با مقاومت بيشتر در برابر اکسيداسيون نياز است.
کار روغن موتور چيست؟
روغنها با ويسکوزيته هاي مختلف براي شرايط آب و هوايي مختلف توليد مي شوند، استفاده از روغن با ويسکوزيته بالا در زمستان؛ روانکاري موتور را تا زمان گرم شدن به تاخير انداخته و در اين مدت روغن به تمامي قسمتهاي موتور نخواهد رسيد، همچنين استفاده از روغن با ويسکوزيته پايين در تابستان نيز باعث سايش قطعات موتور مي شود. پس انتخاب ويسکوزيته مناسب براي روغن موتور يک خودرو، کاملا تابع شرايط آب و هوايي است که البته اخيرا وجود روغنهاي چهار فصل (Multi Grade) يا همان چند ويسکوزيته، نياز به تغيير روغن، به نسبت تغيير فصل يا شرايط آب و هوايي را تا حدودي برطرف کرده است، اما استفاده از تنها يک نوع روغن چهار فصل از نوع مينرال براي تمامي فصول نيز با توجه به دلايلي که در ادامه توضيح داده خواهد شد، پيشنهاد نمي شود .
انجمن مهندسين خودرو (SAE) براي راحتي کار، ميزان ويسکوزيته روغنها را به وسيله يکسري اعداد، طبقه بندي کرده است. اين طبقه بندي براي روغن موتور بين ۰ تا ۶۰ مي باشد. روغن هاي تابستاني که در دماهاي بالا از غلظت کافي برخوردار هستند، اعداد ويسکوزيته اي در حد ۳۰ تا ۶۰ داشته (هر چه هوا گرمتر باشد، بايد از روغن با عدد ويسکوزيته بالاتر استفاده شود) و روغن موتورهاي زمستاني که در دماهاي پايين به راحتي جريان مي يابند ، اعداد ويسکوزيته اي بين ۰ تا ۲۵ را دارا هستند (هر چه هوا سردتر باشد، بايد از روغن با عدد ويسکوزيته پايين تر استفاده شود). براي تشخيص راحت تر عامه بعد از عدد ويسکوزيته روغنهاي زمستاني حرف W درج مي شود که مخفف Winter مي باشد، همچنين به دليل آنکه اين طبقه بندي توسط Society of Automotive Engineers ابداع شده، هميشه قبل از درج عدد ويسکوزيته مخفف نام اين انجمن (SAE) نيز نوشته مي شود.
روغنهايي که تنها داراي يک ويسکوزيته مي باشند، تک ويسکوزيته نام دارند، اما روغنهايي که در سالهاي اخير با کمک علم شيمي و با افزودن پليمر به روغن پايه توليد مي شوند، توانايي داشتن ويسکوزيته هاي مختلف در دماهاي مختلف را دارا هستند، اين امر باعث مي شود روغن در تمامي شرايط آب و هوايي از غلظت لازم برخوردار باشد که اين امر علاوه بر افزايش عمر موتور، تا حدي باعث کاهش مصرف سوخت نيز خواهد شد. از همين رو روغنهاي تک ويسکوزيته در حال از رده خارج شدن مي باشند و تنها کاربرد اين نوع روغنها در مورد خودروهاي سواري، براي موتور خودروهاي Race مي باشد که داراي Heater يا گرم کن روغن مي باشند.
کد SAE در روغنهاي چهار فصل به صورت دو جزئي است، که عدد اول که به همراه حرف W مي باشد، مربوط به پايين ترين ويسکوزيته آن روغن و عدد دوم معرف بالاترين ويسکوزيته آن روغن است .
همانطور که ذکر شد، روغنهاي چند ويسکوزيته به واسطه افزودن پليمر به روغن ساخته مي شوند، اين پليمرها به روغن اجازه مي دهند تا در دماهاي مختلف ويسکوزيته هاي مختلفي داشته باشد. در هواي سرد پليمرها در خود جمع شده و باعث جريان يافتن راحت تر روغن مي گردند و در گرما نيز پليمرها شروع به باز شدن به صورت زنجيره هاي بلند کرده و روغن غليظ مي شود، اما اين افزايش و کاهش ويسکوزيته تنها تا حد مشخص شده براي همان روغن است، مثلا يک روغن ۱۰W ۳۰ روغني است با ويسکوزيته ۱۰ که در زمان گرم شدن ويسکوزيته بيشتر از ۳۰ نخواهد شد؛ يعني اگر مثلا اين روغن در دماي ۱۰۰ درجه به ويسکوزيته ۳۰ برسد، در دماهاي بالاتر نيز ويسکوزيته اي بيش از ۳۰ پيدا نخواهد کرد که اين امر به واسطه مقدار پليمر افزوده شده براي دستيابي به عدد حداکثر ۳۰ براي روغن ۱۰W ۳۰ مي باشد .
آنچه که بايد در استفاده از اين نوع روغنها بخصوص در مناطق سردسير مدنظر قرار گيرد، انتخاب روغن با کمترين فاصله ويسکوزيته است؛ بدين معنا که در زمستان با توجه به کمترين دماي منطقه سکونتتان و در تابستان با توجه به گرمترين دما، روغن مطلوب را انتخاب کنيد و از استفاده از روغنهايي که در دماهاي بسيار بالا تا دماهاي بسيار پايين مورد استفاده قرار مي گيرند، بپرهيزيد، چرا که پليمرهاي موجود در اين نوع روغنها بسيار زياد مي باشند و اين پليمرها پس از مدتي شکسته شده و با رسوبات موجود در روغن ترکيب مي شوند، که اين امر مي تواند باعث چسبيدن رينگ و يا مشکلاتي از اين قبيل شود (ضرر استفاده از اين روغنها در موتورهاي ديزلي بيشتر است)، روغنهاي ۵W ۵۰ ، ۵W ۴۰ ، ۵W ۳۰ و ۱۰W ۴۰ با گستره ۲۵ تا ۴۵ تايي از اين قبيل روغنها هستند (روغنهاي سنتتيک و نيمه سنتتيک از اين قاعده مستثني هستند). شايد بگوييد روغن ۲۰W ۵۰ نيز روغني است با گستره ۳۰ تايي، مشابه ۱۰W ۴۰ ، اما چنين نيست. چرا که ۲۰W ۵۰ از پايه سنگين تر ۲۰ شروع مي شود و براي ويسکوز شدن و رسيدن به عدد ۵۰ نياز به پليمر بسيار کمتري دارد تا روغن ۱۰W ۴۰ که داراي پايه ۱۰ مي باشد و بايد توانايي رسيدن به عدد ۴۰ را دارا باشد. از اينرو، روغنهاي ۱۰W ۴۰ مينرال توسط کمتر خودروسازي توصيه مي شود و حتي برخي کارخانه ها استفاده از آنرا مساوي با خارج شدن خودرو از گارانتي مي دانند .
پس تا آنجا که ممکن است در مورد روغنهاي مينرال سعي کنيد به نسبت شرايط آب و هوايي محل سکونتتان، فاصله کمتري را بين دو عدد SAE انتخاب کرده و اين را بدانيد که هر چه ويسکوزيته زمستاني عدد کمتري باشد، براي ويسکوز شدن و رسيدن به اعداد ويسکوزيته بالاتر نياز به پليمر بيشتري داشته و پليمر زياد نيز براي موتور خودروي شما مضر است.
با توجه به شرايط آب و هوايي اکثر نقاط ايران، در بين روغنهاي موجود در کشور (از نظر ويسکوزيته) روغنهاي ۲۰W ۵۰ براي دماهاي بين ۱۰ تا ۴۰+ و ۲۵W ۵۰ براي دماهاي بين ۵ تا ۴۰+ داراي عملکرد مناسبي مي باشند. (روغنهاي ۲۵W ۵۰ و ۲۰W ۵۰ در گرماي تابستان داراي شرايط يکساني هستند و فقط در شرايط سرد، بين ۱۰ و حدود ۵ ، ۲۰W ۵۰ بهتر جريان مي يابد اما ۲۵W ۵۰ داراي پليمر کمتري است). البته بنا به دلايل بالا روغن ۲۰W ۴۰ براي زمستان انتخاب مناسب تري است، اما متاسفانه اين نوع روغن در کشورمان کمتر يافت مي شود.
● فيلتر روغن
در موتورهاي احتراق داخلي وظيفه روانکاري اجزاء متحرک موتور بر عهده روغن موتور مي باشد. همچنين روغن موتور بايد حرارت ايجاد شده در اثر اصطکاک بين قطعات را خارج ساخته و در عين حال محفظه احتراق را آب بندي کند. مهمترين عاملي که انجام تمامي اين امور را ممکن مي سازد تصفيه روغن موتور توسط فيلتر روغن مي باشد. آلاينده هاي ايجاد شده در روغن موتور (ذرات ريز فلزي و رسوبات کربني حاصل از احتراق) توسط کاغذ فيلتر به دام انداخته مي شوند. علاوه بر اين تصفيه روغن از افت کيفيت زودرس آن نيز جلوگيري به عمل مي آورد. استفاده از فيلتر روغن مرغوب باعث مي شود روغن موتور خواص روانکاري خود را براي مدت بيشتر حفظ نموده و اجزاء موتور را از فرسودگي زود هنگام محفوظ نگاه دارد.
● زمان تعويض روغن
روغنهاي جديد با کمک تکنولوژيهاي پيشرفته و افزودنيهاي مختلف داراي کارکردهاي بلند مدتي مي باشند، اما هميشه تنها ميزان کارکرد نوشته شده ( برحسب کيلومتر يا زمان، هر کدام زودتر واقع شود) روي ظرف روغن ملاک زمان تعويض نيست، بلکه با افزايش هر يک از موارد ذيل ، بايد زمان تعويض روغن را تسريع بخشيد:
۱ کارکرد در شرايط سخت مانند دورهاي بالاي موتور يا بار زياد
۲ ميزان درجا کارکردن خودرو ( در ترافيک هاي سنگين )
۳ تعداد استارتها در هواي سرد
۴ تنظيم نبودن موتور
ذکر اين نکته نيز ضروري به نظر مي رسد که طبق آمارهاي گرفته شده سالانه ۲۰ ميليون ليتر روغن موتور در ايران به دليل تعويض زود هنگام روغن موتور خودروها به هدر مي رود.
بررسي ها نشان مي دهد در حال حاضر به دليل بالا رفتن کيفيت روغن موتورها و انواع مرغوب مواد افزودني به محصول، لازم نيست رانندگان با گذشت مدت زمان اندکي روغن موتور خودروي خود را تعويض کنند مگر اين که از مارک هاي غيرمعتبر موجود در بازار استفاده کرده باشند. قيمت روغن موتور در ايران به دليل يارانه اي بودن ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از قيمت هاي جهاني است و اغلب رانندگان نيز به دليل عدم آگاهي از تاثيرگذاري روغن موتور بر کارکرد و عمر موتور، با گذشت مدت زمان اندکي روغن موتور خودروي خود را تعويض مي کنند و به اين صورت ميلياردها دلار به اقتصاد ملي کشور ضربه مي زنند. ميزان کارکرد روغن را کارخانجات سازنده معين مي کنند که اين ميزان براي هر شرکت متفاوت است.
● افزودنيها
▪ Zinc :
روي به عنوان افزودني براي جلوگيري از سايش فلز با فلز به روغن اضافه مي شود، در حالت نرمال که روغن کار خود را به خوبي انجام دهد، چنين اتفاقي به ندرت روي مي دهد، اما در صورت بروز آن، روي با فلز واکنش داده و از خراشيده شدن فلز جلوگيري مي کند. ميزان ۱۱ درصد روي (از ۱۰۰ درصد مواد افزودني) مقداري کافي براي مصارف عادي است، در موتورهايي که در دوره اي بالا کار مي کنند يا داراي توربوشارژر هستند، نياز به روي بيشتري مي باشد. ولي اينرا نيز بدانيد که روي بيشتر، محافظت بيشتري نمي کند بلکه محافظت طولاني تري دارد و در صورتيکه ميزان تماس فلز با فلز بسيار زياد باشد، ميزان بالاي روي مي تواند باعث ايجاد رسوب گردد.
▪ Detergent :
Detergent يا همان شوينده باعث مي شود رسوبات اسيدي که از مخلوط سوخت و آب توليد مي شوند، جذب روغن شده و از رسوب دادن آنها و چسبيدنشان روي قطعات جلوگيري مي کند، البته در مورد خودروهايي که مدتها با روغنهاي بدون شوينده قديمي (يا با شوينده هاي ضعيف قديمي)، کار کرده اند استفاده از روغنهاي داراي شوينده هاي پيشرفته باعث مي شود تا رسوبات چسبيده شده به قطعات موتور کنده شده و باعث ايجاد خرابي در موتور شود، از اينرو، علي رغم توصيه API و توليدکنندگان روغن مبني بر امکان استفاده از روغنهاي با کد API بالا در خودروهاي قديمي، سعي کنيد از روغني که داراي کد API بسيار بالاتر از نوع پيشنهاد شده براي خودرويتان مي باشد، استفاده نکنيد .
علاوه بر Detergent و Zinc که امروزه رکن اصلي افزودنيهاي روغن محسوب مي شوند، مواد ديگري نيز جهت جلوگيري از ايجاد کف، اکسيداسيون، خوردگي، زنگ زدگي و .... به روغن افزوده مي شوند.
رعايت نکات زير باعث افزايش عمر موتور و عملکرد بهتر آن خواهد شد:
۱ با هر بار تعويض روغن، فيلتر را نيز حتما تعويض کنيد (بدون توجه به ميزان کارکرد آن).
۲ از ترکيب چند روغن با يکديگر پرهيز کنيد.
۳ پس از استارت زدن اجازه دهيد موتور حداقل ۱۵ ثانيه درجا کار کرده و سپس تا مدتي با دور پايين برانيد .
۴ هيچگاه از افزودنيها استفاده نکنيد، چرا که ممکن است با افزودنيهاي موجود در روغن سازگار نباشند و اين را نيز بدانيد که هرچه لازم باشد در خود روغن موجود است .
۵ از روغني که بيش از ۳ سال از تاريخ توليد آن گذشته، استفاده نکنيد.
۶ سياه نشدن روغن، نشانه مرغوبيت آن نيست، بلکه بدين معناست که روغن قابليت جذب ذرات اسيدي و ناخالصيها را نداشته است.
۷ در صورتيکه سالهاست از روغن مينرال استفاده مي کنيد، اقدام به تعويض آن با نوع سنتتيک يا نيمه سنتتيک ننماييد (حتي با استفاده از روغن FLASH)
۸ در هواي سرد بهتر است از روغن موتور رقيق يا با غلظت کم و در هواي گرم از روغن موتور سفت يا با غلظت زياد استفاده شود چراکه استفاده از روغن موتور سفت در هواي سرد باعث مي شود پمپ روغن نتواند به راحتي به موتور اتومبيل تزريق شود در نتيجه روغن خيلي دير به نقاط موتور برسد. نتيجه اين تاخير، تماس آهن با آهن و به عبارتي سائيدگي و استهلاک شديد قطعات خودروست. همچنين سفت بودن روغن و روان کار نکردن موتور باعث افزايش مصرف سوخت خودرو نيز مي شود. عدم توجه به استفاده از روغن موتور مناسب باعث مي شود صدمات جبران ناپذيري به اتومبيل وارد شود.
منابع :
----------------------
مجله گسترش صنعت
روغنها با ويسکوزيته هاي مختلف براي شرايط آب و هوايي مختلف توليد مي شوند، استفاده از روغن با ويسکوزيته بالا در زمستان؛ روانکاري موتور را تا زمان گرم شدن به تاخير انداخته و در اين مدت روغن به تمامي قسمتهاي موتور نخواهد رسيد، همچنين استفاده از روغن با ويسکوزيته پايين در تابستان نيز باعث سايش قطعات موتور مي شود. پس انتخاب ويسکوزيته مناسب براي روغن موتور يک خودرو، کاملا تابع شرايط آب و هوايي است که البته اخيرا وجود روغنهاي چهار فصل (Multi Grade) يا همان چند ويسکوزيته، نياز به تغيير روغن، به نسبت تغيير فصل يا شرايط آب و هوايي را تا حدودي برطرف کرده است، اما استفاده از تنها يک نوع روغن چهار فصل از نوع مينرال براي تمامي فصول نيز با توجه به دلايلي که در ادامه توضيح داده خواهد شد، پيشنهاد نمي شود .
انجمن مهندسين خودرو (SAE) براي راحتي کار، ميزان ويسکوزيته روغنها را به وسيله يکسري اعداد، طبقه بندي کرده است. اين طبقه بندي براي روغن موتور بين ۰ تا ۶۰ مي باشد. روغن هاي تابستاني که در دماهاي بالا از غلظت کافي برخوردار هستند، اعداد ويسکوزيته اي در حد ۳۰ تا ۶۰ داشته (هر چه هوا گرمتر باشد، بايد از روغن با عدد ويسکوزيته بالاتر استفاده شود) و روغن موتورهاي زمستاني که در دماهاي پايين به راحتي جريان مي يابند ، اعداد ويسکوزيته اي بين ۰ تا ۲۵ را دارا هستند (هر چه هوا سردتر باشد، بايد از روغن با عدد ويسکوزيته پايين تر استفاده شود). براي تشخيص راحت تر عامه بعد از عدد ويسکوزيته روغنهاي زمستاني حرف W درج مي شود که مخفف Winter مي باشد، همچنين به دليل آنکه اين طبقه بندي توسط Society of Automotive Engineers ابداع شده، هميشه قبل از درج عدد ويسکوزيته مخفف نام اين انجمن (SAE) نيز نوشته مي شود.
روغنهايي که تنها داراي يک ويسکوزيته مي باشند، تک ويسکوزيته نام دارند، اما روغنهايي که در سالهاي اخير با کمک علم شيمي و با افزودن پليمر به روغن پايه توليد مي شوند، توانايي داشتن ويسکوزيته هاي مختلف در دماهاي مختلف را دارا هستند، اين امر باعث مي شود روغن در تمامي شرايط آب و هوايي از غلظت لازم برخوردار باشد که اين امر علاوه بر افزايش عمر موتور، تا حدي باعث کاهش مصرف سوخت نيز خواهد شد. از همين رو روغنهاي تک ويسکوزيته در حال از رده خارج شدن مي باشند و تنها کاربرد اين نوع روغنها در مورد خودروهاي سواري، براي موتور خودروهاي Race مي باشد که داراي Heater يا گرم کن روغن مي باشند.
کد SAE در روغنهاي چهار فصل به صورت دو جزئي است، که عدد اول که به همراه حرف W مي باشد، مربوط به پايين ترين ويسکوزيته آن روغن و عدد دوم معرف بالاترين ويسکوزيته آن روغن است .
همانطور که ذکر شد، روغنهاي چند ويسکوزيته به واسطه افزودن پليمر به روغن ساخته مي شوند، اين پليمرها به روغن اجازه مي دهند تا در دماهاي مختلف ويسکوزيته هاي مختلفي داشته باشد. در هواي سرد پليمرها در خود جمع شده و باعث جريان يافتن راحت تر روغن مي گردند و در گرما نيز پليمرها شروع به باز شدن به صورت زنجيره هاي بلند کرده و روغن غليظ مي شود، اما اين افزايش و کاهش ويسکوزيته تنها تا حد مشخص شده براي همان روغن است، مثلا يک روغن ۱۰W ۳۰ روغني است با ويسکوزيته ۱۰ که در زمان گرم شدن ويسکوزيته بيشتر از ۳۰ نخواهد شد؛ يعني اگر مثلا اين روغن در دماي ۱۰۰ درجه به ويسکوزيته ۳۰ برسد، در دماهاي بالاتر نيز ويسکوزيته اي بيش از ۳۰ پيدا نخواهد کرد که اين امر به واسطه مقدار پليمر افزوده شده براي دستيابي به عدد حداکثر ۳۰ براي روغن ۱۰W ۳۰ مي باشد .
آنچه که بايد در استفاده از اين نوع روغنها بخصوص در مناطق سردسير مدنظر قرار گيرد، انتخاب روغن با کمترين فاصله ويسکوزيته است؛ بدين معنا که در زمستان با توجه به کمترين دماي منطقه سکونتتان و در تابستان با توجه به گرمترين دما، روغن مطلوب را انتخاب کنيد و از استفاده از روغنهايي که در دماهاي بسيار بالا تا دماهاي بسيار پايين مورد استفاده قرار مي گيرند، بپرهيزيد، چرا که پليمرهاي موجود در اين نوع روغنها بسيار زياد مي باشند و اين پليمرها پس از مدتي شکسته شده و با رسوبات موجود در روغن ترکيب مي شوند، که اين امر مي تواند باعث چسبيدن رينگ و يا مشکلاتي از اين قبيل شود (ضرر استفاده از اين روغنها در موتورهاي ديزلي بيشتر است)، روغنهاي ۵W ۵۰ ، ۵W ۴۰ ، ۵W ۳۰ و ۱۰W ۴۰ با گستره ۲۵ تا ۴۵ تايي از اين قبيل روغنها هستند (روغنهاي سنتتيک و نيمه سنتتيک از اين قاعده مستثني هستند). شايد بگوييد روغن ۲۰W ۵۰ نيز روغني است با گستره ۳۰ تايي، مشابه ۱۰W ۴۰ ، اما چنين نيست. چرا که ۲۰W ۵۰ از پايه سنگين تر ۲۰ شروع مي شود و براي ويسکوز شدن و رسيدن به عدد ۵۰ نياز به پليمر بسيار کمتري دارد تا روغن ۱۰W ۴۰ که داراي پايه ۱۰ مي باشد و بايد توانايي رسيدن به عدد ۴۰ را دارا باشد. از اينرو، روغنهاي ۱۰W ۴۰ مينرال توسط کمتر خودروسازي توصيه مي شود و حتي برخي کارخانه ها استفاده از آنرا مساوي با خارج شدن خودرو از گارانتي مي دانند .
پس تا آنجا که ممکن است در مورد روغنهاي مينرال سعي کنيد به نسبت شرايط آب و هوايي محل سکونتتان، فاصله کمتري را بين دو عدد SAE انتخاب کرده و اين را بدانيد که هر چه ويسکوزيته زمستاني عدد کمتري باشد، براي ويسکوز شدن و رسيدن به اعداد ويسکوزيته بالاتر نياز به پليمر بيشتري داشته و پليمر زياد نيز براي موتور خودروي شما مضر است.
با توجه به شرايط آب و هوايي اکثر نقاط ايران، در بين روغنهاي موجود در کشور (از نظر ويسکوزيته) روغنهاي ۲۰W ۵۰ براي دماهاي بين ۱۰ تا ۴۰+ و ۲۵W ۵۰ براي دماهاي بين ۵ تا ۴۰+ داراي عملکرد مناسبي مي باشند. (روغنهاي ۲۵W ۵۰ و ۲۰W ۵۰ در گرماي تابستان داراي شرايط يکساني هستند و فقط در شرايط سرد، بين ۱۰ و حدود ۵ ، ۲۰W ۵۰ بهتر جريان مي يابد اما ۲۵W ۵۰ داراي پليمر کمتري است). البته بنا به دلايل بالا روغن ۲۰W ۴۰ براي زمستان انتخاب مناسب تري است، اما متاسفانه اين نوع روغن در کشورمان کمتر يافت مي شود.
● فيلتر روغن
در موتورهاي احتراق داخلي وظيفه روانکاري اجزاء متحرک موتور بر عهده روغن موتور مي باشد. همچنين روغن موتور بايد حرارت ايجاد شده در اثر اصطکاک بين قطعات را خارج ساخته و در عين حال محفظه احتراق را آب بندي کند. مهمترين عاملي که انجام تمامي اين امور را ممکن مي سازد تصفيه روغن موتور توسط فيلتر روغن مي باشد. آلاينده هاي ايجاد شده در روغن موتور (ذرات ريز فلزي و رسوبات کربني حاصل از احتراق) توسط کاغذ فيلتر به دام انداخته مي شوند. علاوه بر اين تصفيه روغن از افت کيفيت زودرس آن نيز جلوگيري به عمل مي آورد. استفاده از فيلتر روغن مرغوب باعث مي شود روغن موتور خواص روانکاري خود را براي مدت بيشتر حفظ نموده و اجزاء موتور را از فرسودگي زود هنگام محفوظ نگاه دارد.
● زمان تعويض روغن
روغنهاي جديد با کمک تکنولوژيهاي پيشرفته و افزودنيهاي مختلف داراي کارکردهاي بلند مدتي مي باشند، اما هميشه تنها ميزان کارکرد نوشته شده ( برحسب کيلومتر يا زمان، هر کدام زودتر واقع شود) روي ظرف روغن ملاک زمان تعويض نيست، بلکه با افزايش هر يک از موارد ذيل ، بايد زمان تعويض روغن را تسريع بخشيد:
۱ کارکرد در شرايط سخت مانند دورهاي بالاي موتور يا بار زياد
۲ ميزان درجا کارکردن خودرو ( در ترافيک هاي سنگين )
۳ تعداد استارتها در هواي سرد
۴ تنظيم نبودن موتور
ذکر اين نکته نيز ضروري به نظر مي رسد که طبق آمارهاي گرفته شده سالانه ۲۰ ميليون ليتر روغن موتور در ايران به دليل تعويض زود هنگام روغن موتور خودروها به هدر مي رود.
بررسي ها نشان مي دهد در حال حاضر به دليل بالا رفتن کيفيت روغن موتورها و انواع مرغوب مواد افزودني به محصول، لازم نيست رانندگان با گذشت مدت زمان اندکي روغن موتور خودروي خود را تعويض کنند مگر اين که از مارک هاي غيرمعتبر موجود در بازار استفاده کرده باشند. قيمت روغن موتور در ايران به دليل يارانه اي بودن ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از قيمت هاي جهاني است و اغلب رانندگان نيز به دليل عدم آگاهي از تاثيرگذاري روغن موتور بر کارکرد و عمر موتور، با گذشت مدت زمان اندکي روغن موتور خودروي خود را تعويض مي کنند و به اين صورت ميلياردها دلار به اقتصاد ملي کشور ضربه مي زنند. ميزان کارکرد روغن را کارخانجات سازنده معين مي کنند که اين ميزان براي هر شرکت متفاوت است.
● افزودنيها
▪ Zinc :
روي به عنوان افزودني براي جلوگيري از سايش فلز با فلز به روغن اضافه مي شود، در حالت نرمال که روغن کار خود را به خوبي انجام دهد، چنين اتفاقي به ندرت روي مي دهد، اما در صورت بروز آن، روي با فلز واکنش داده و از خراشيده شدن فلز جلوگيري مي کند. ميزان ۱۱ درصد روي (از ۱۰۰ درصد مواد افزودني) مقداري کافي براي مصارف عادي است، در موتورهايي که در دوره اي بالا کار مي کنند يا داراي توربوشارژر هستند، نياز به روي بيشتري مي باشد. ولي اينرا نيز بدانيد که روي بيشتر، محافظت بيشتري نمي کند بلکه محافظت طولاني تري دارد و در صورتيکه ميزان تماس فلز با فلز بسيار زياد باشد، ميزان بالاي روي مي تواند باعث ايجاد رسوب گردد.
▪ Detergent :
Detergent يا همان شوينده باعث مي شود رسوبات اسيدي که از مخلوط سوخت و آب توليد مي شوند، جذب روغن شده و از رسوب دادن آنها و چسبيدنشان روي قطعات جلوگيري مي کند، البته در مورد خودروهايي که مدتها با روغنهاي بدون شوينده قديمي (يا با شوينده هاي ضعيف قديمي)، کار کرده اند استفاده از روغنهاي داراي شوينده هاي پيشرفته باعث مي شود تا رسوبات چسبيده شده به قطعات موتور کنده شده و باعث ايجاد خرابي در موتور شود، از اينرو، علي رغم توصيه API و توليدکنندگان روغن مبني بر امکان استفاده از روغنهاي با کد API بالا در خودروهاي قديمي، سعي کنيد از روغني که داراي کد API بسيار بالاتر از نوع پيشنهاد شده براي خودرويتان مي باشد، استفاده نکنيد .
علاوه بر Detergent و Zinc که امروزه رکن اصلي افزودنيهاي روغن محسوب مي شوند، مواد ديگري نيز جهت جلوگيري از ايجاد کف، اکسيداسيون، خوردگي، زنگ زدگي و .... به روغن افزوده مي شوند.
رعايت نکات زير باعث افزايش عمر موتور و عملکرد بهتر آن خواهد شد:
۱ با هر بار تعويض روغن، فيلتر را نيز حتما تعويض کنيد (بدون توجه به ميزان کارکرد آن).
۲ از ترکيب چند روغن با يکديگر پرهيز کنيد.
۳ پس از استارت زدن اجازه دهيد موتور حداقل ۱۵ ثانيه درجا کار کرده و سپس تا مدتي با دور پايين برانيد .
۴ هيچگاه از افزودنيها استفاده نکنيد، چرا که ممکن است با افزودنيهاي موجود در روغن سازگار نباشند و اين را نيز بدانيد که هرچه لازم باشد در خود روغن موجود است .
۵ از روغني که بيش از ۳ سال از تاريخ توليد آن گذشته، استفاده نکنيد.
۶ سياه نشدن روغن، نشانه مرغوبيت آن نيست، بلکه بدين معناست که روغن قابليت جذب ذرات اسيدي و ناخالصيها را نداشته است.
۷ در صورتيکه سالهاست از روغن مينرال استفاده مي کنيد، اقدام به تعويض آن با نوع سنتتيک يا نيمه سنتتيک ننماييد (حتي با استفاده از روغن FLASH)
۸ در هواي سرد بهتر است از روغن موتور رقيق يا با غلظت کم و در هواي گرم از روغن موتور سفت يا با غلظت زياد استفاده شود چراکه استفاده از روغن موتور سفت در هواي سرد باعث مي شود پمپ روغن نتواند به راحتي به موتور اتومبيل تزريق شود در نتيجه روغن خيلي دير به نقاط موتور برسد. نتيجه اين تاخير، تماس آهن با آهن و به عبارتي سائيدگي و استهلاک شديد قطعات خودروست. همچنين سفت بودن روغن و روان کار نکردن موتور باعث افزايش مصرف سوخت خودرو نيز مي شود. عدم توجه به استفاده از روغن موتور مناسب باعث مي شود صدمات جبران ناپذيري به اتومبيل وارد شود.
منابع :
----------------------
مجله گسترش صنعت
چند تا نکته رو که تجربه شخصی خودم و مشاوره با مکانیکم این نکات کسب شد:
1- روغنی رو توی موتورتو بریزید که استانداردش با استانداری که شرکت سازنده خودرو تون گفته مطاقبت داره
2- ملاک تعویض روغن تغییر رنگ نیست بلکه کارکد آن ( با توجه به شرایط محیط ) و کم شدن سطح روغنه
3- فیلتر روغن باید بین هر 8000 تا 10000 کیلومتر تعویض شود اگه روغن رو تو این بازه تعویض می کنید حتما هر بار هم فیلتر روغن رو هم تعویض کنید
1- روغنی رو توی موتورتو بریزید که استانداردش با استانداری که شرکت سازنده خودرو تون گفته مطاقبت داره
2- ملاک تعویض روغن تغییر رنگ نیست بلکه کارکد آن ( با توجه به شرایط محیط ) و کم شدن سطح روغنه
3- فیلتر روغن باید بین هر 8000 تا 10000 کیلومتر تعویض شود اگه روغن رو تو این بازه تعویض می کنید حتما هر بار هم فیلتر روغن رو هم تعویض کنید
kimia63
کاربر فعال تالار مهندسی مکانیک ,
| ||||||||||
| |
روغنکاری موتور
موتور بوسیله روغن موجود در کارتل روغنکاری می شود روغن توسط پمپ از کارتل کشیده شده و به
تمام قطعاتی که حرکت نسبی دارند ارسال می شوند روغن موتور که بین 4 تا 6 لیتر است توسط
اویل پمپ مکیده شده و پس از تصفیه بوسیله فیلتر با فشار معینی به مدار روغنکاری ارسال شده و
سپس به یاتاقانهای اصلی و فرعی هدایت می گردد
روغن رسیده به هر یاتاقان در سطح محور توزیع شده و مقداری از ان از سوراخ لنگ به محورهای
لنگ ارسال گردیده و انها را روغنکاری می کند محورهای لنگ در حال چرخش روغنهای خارج شده از
یاتاقان را به دیواره های سیلندر و زیر پیستون می پاشند که دو عمل ضمن ان صورت می گیرد
ابتدا روغنکاری دیواره سیلندر و پیستون , سپس خنک کاری پیستون و سیلندر
روغن های برگشتی از دیواره سیلندر روی یاتاقان های اصلی , میل سوپاپ , تایپت ها و دنده میل
سوپاپ پاشیده شده و انها را روغنکاری می کند
تایپت ها هیدرولیکی بوسیله مدار اصلی روغن کاری می شوند میل اسبکها و دستگاه سوپاپ
بوسیله لوله روغن منشعب از مدار اصلی روغنکاری می شوند
از مدار اصلی لوله نازکی روغن را به نشاندهنده فشار روغن انتقال می دهد و یا این عمل بوسیله
سیم بطریقه الکتریکی از مدار روغن فرمان می گیرد
پس از اویل پمپ فیلتر تصفیه روغن قرار دارد که روغن تحت فشار را قبل از استفاده در یاتاقانها
تصفیه می کند
روش های کنترل روغن ریزی
روغن ریزی یاتاقانها جلو و عقب میل لنگ را بوسیله کاسه نمد کنترل می کنند روی میل لنگ و قبل
از یاتاقان ها عقب یک صفحه روغن برگردان وجود دارد که قطرش بیشتر از قطر میل لنگ بوده و
روغنهای رسیده را به کارتل باز می گرداند
با وجود پیش بینی های لازم جهت جلوگیری از روغن ریزی معهذا نشتی کمی از دو انتهای میل لنگ
غیر قابل جلوگیری می باشد در صورت خرابی یاتاقانها و کاسه نمدها مقدار نشتی افزایش یافته
و در یاتاقان ها عقب روغن های نشت کرده به صفحه کلاچ نفوذ نموده و کار دستگاه کلاچ را مختل
می نماید
چگونه روغن موتور الوده می شود
بیشترین علت الوده سازی روغن موتور احتراق ناقص است زیرا از طریق محفظه احتراق دوده و
پس مانده های سوخت ناقص وارد کارتل شده و با قطرات بخار اب ترکیب گردیده و مواد شیمیایی
مضری بوجود می اورد
اکثر مواد الوده ساز روغن در موقع سرد کار کردن موتور به کارتل نفوذ می کند در هنگام گرم کار
کردن موتور اب حاصل از سوختن هیدروکربور بصورت بخار از اگزوز خارج شده و تقطیر نمی شود
در اثنای فعل و انفعالات مواد خورنده ای مانند اسید سولفورو تولید می شود که همراه بخار اب
تقطیر گردیده و وارد کارتل می گردد عمل تقطیر اب و اسید سولفورو در موقعی شدت می یابد
که درجه حرارت دیوراه سیلندر کمتر از 60 درجه سانتیگراد باشد این مواد پس از تقطیر به کارتل
ریخته و به علت سنگینی در کف ان قرار می گیرد مواد رسوب کرده با کثافات و فلزات پوسیده و
ذرات ر ترکیب شده و در اثر گرمای محیط ترکیبات لجنی چسبنده ای تولید می کند که باعث
انسداد مجاری روغن می گردد
از طرف دیگر در موتور سرد بنزین از دیواره های سیلندر به کارتل نفوذ و روغن موتور را رقیق
می کند روغن رقیق شده نه تنها کیفیت روغنکاری مطلوبی ندارد بلکه مقدار نشتی و روغن ریزی
نیز افزایش می یابد
مقدار تقطیر اب و اسید سولفورو ظرف چند دقیقه در هوای سرد برابر است با تقطیر همان مقدار
اب و اسید که در چندین ساعت در هوای گرم و شرایط عادی انجام گیرد
پمپ روغن یا اویل پمپ
در همه موتورها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تامین می شود گاهی دندانه محرک روی محور
پمپ روغن قرار دارد و انتهای ان نیز بصورت کوپلینگ میل دلگو را بحرکت در می اورد و گاهی دندانه
محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ بوسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد
پمپ روغن دنده ای
اویل پمپ دنده ای رایج ترین پمپ روغن است که نیروی خود را از میل سوپاپ دریافت می کند در
پمپ دنده ای دو چرخ دندانه وجود دارد که با یکدیگر درگیر بوده و در محفظه داخلی پمپ گردش
می کنند یکی از دو چرخ دندانه محرک است و بوسیله محور پمپ روغن می گردد و دیگری متحرک
بوده و در روی محور ثابتی که در داخل بدنه پمپ قرار دارد حرکت می کند
وقتی چرخ دندانه ها در داخل محفظه بسته پمپ حرکت چرخشی می کنند در قسمتی از محفظه
حجم مرتبا افزایش پیدا کرده و فشار در انجا کاهش می یابد در این قسمتی که افزایش حجم ایجاد
می شود لوله مکشی پمپ را قرار داده اند و در ان قسمتی که حجم به کوچکترین مقدار خود
می رسد لوله فشاری یا خروجی را نصب می کنند
بنابراین با چرخش دندانه ها روغن از کارتل مکیده شده و وارد فضای داخلی پمپ می شود سپس
با چرخش بدور دندانه ها به محفظه ای که دارای حجم کوچکی است هدایت گردیده و فشار ان
افزایش می یابد روغن با همین فشار وارد مدار روغنکاری شده و به وظیفه خود عمل می کند
پمپ روغن روتوری
پمپ روغن روتوری مانند پمپ دنده ای است تفاوت ان با نوع دنده ای در روتور خارجی ان است
روتور خارجی در محیط دندانه محرک واقع شده و بطور داخلی در ان شیارهایی ایجاد کرده اند
روتور خارجی بجای چرخ دنده دیگر عمل می کند مرکزهای روتور خارجی و روتور داخلی رویهم
منطبق نیست و لذا روتور داخلی با محور اویل پمپ هم مرکز بوده و فقط حرکت دورانی می کند
در صورتی که روتور خارجی دارای مرکز دوران خارج از مرکزی بوده و وقتی بوسیله روتور داخلی
به حرکت در می اید دو حرکت انجام می دهد یکی حرکت دورانی و دیگری حرکت انتقالی
بنابراین هرگاه در جایی که حجم بزرگترین اندازه را پیدا می کند سوراخی ایجاد کرده و به کارتل
وصل کنند روغن در اثر اختلاف فشار وارد پمپ می شود و اگر سوراخ دیگری در تنگ ترین موضع
ایجاد شود روغن تحت فشار از ان مجرا به مدار روغنکاری ارسال می شود
سوپاپ کنترل فشار روغن یا فشار شکن
پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور روغن پمپ می کند زیرا شدت جریان
روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی زیادتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش
روغن ریزی در یک محل کمبود روغن در یاتاقانها اصلی بوجود نیاید
بنابراین در حالت نو بودن موتور و یا عدم عیب در مدار روغنکاری , فشار روغن بیشتر از حد مجاز
می باشد لذا مدار روغنکاری را مجهز به سوپاپ کنترل فشار می کنند
سوپاپ فشار وظیفه دارد فشار روغن مدار را همواره ثابت نگهداشته و در صورتی که فشار از حد
لازم تجاوز کند نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار
به مدار ورودی ارتباط پیدا می کند و فشار مدار ثابت می شود
سوپاپ فشار را معمولا خارج از ساختمان اویل پمپ می سازند تا در صورت نیاز بتوان به سهولت
ان را بازدید کرده و یا مورد ازمایش قرار داد
منبع : تکنولوژی مولد های قدرت (
موتور بوسیله روغن موجود در کارتل روغنکاری می شود روغن توسط پمپ از کارتل کشیده شده و به
تمام قطعاتی که حرکت نسبی دارند ارسال می شوند روغن موتور که بین 4 تا 6 لیتر است توسط
اویل پمپ مکیده شده و پس از تصفیه بوسیله فیلتر با فشار معینی به مدار روغنکاری ارسال شده و
سپس به یاتاقانهای اصلی و فرعی هدایت می گردد
روغن رسیده به هر یاتاقان در سطح محور توزیع شده و مقداری از ان از سوراخ لنگ به محورهای
لنگ ارسال گردیده و انها را روغنکاری می کند محورهای لنگ در حال چرخش روغنهای خارج شده از
یاتاقان را به دیواره های سیلندر و زیر پیستون می پاشند که دو عمل ضمن ان صورت می گیرد
ابتدا روغنکاری دیواره سیلندر و پیستون , سپس خنک کاری پیستون و سیلندر
روغن های برگشتی از دیواره سیلندر روی یاتاقان های اصلی , میل سوپاپ , تایپت ها و دنده میل
سوپاپ پاشیده شده و انها را روغنکاری می کند
تایپت ها هیدرولیکی بوسیله مدار اصلی روغن کاری می شوند میل اسبکها و دستگاه سوپاپ
بوسیله لوله روغن منشعب از مدار اصلی روغنکاری می شوند
از مدار اصلی لوله نازکی روغن را به نشاندهنده فشار روغن انتقال می دهد و یا این عمل بوسیله
سیم بطریقه الکتریکی از مدار روغن فرمان می گیرد
پس از اویل پمپ فیلتر تصفیه روغن قرار دارد که روغن تحت فشار را قبل از استفاده در یاتاقانها
تصفیه می کند
روش های کنترل روغن ریزی
روغن ریزی یاتاقانها جلو و عقب میل لنگ را بوسیله کاسه نمد کنترل می کنند روی میل لنگ و قبل
از یاتاقان ها عقب یک صفحه روغن برگردان وجود دارد که قطرش بیشتر از قطر میل لنگ بوده و
روغنهای رسیده را به کارتل باز می گرداند
با وجود پیش بینی های لازم جهت جلوگیری از روغن ریزی معهذا نشتی کمی از دو انتهای میل لنگ
غیر قابل جلوگیری می باشد در صورت خرابی یاتاقانها و کاسه نمدها مقدار نشتی افزایش یافته
و در یاتاقان ها عقب روغن های نشت کرده به صفحه کلاچ نفوذ نموده و کار دستگاه کلاچ را مختل
می نماید
چگونه روغن موتور الوده می شود
بیشترین علت الوده سازی روغن موتور احتراق ناقص است زیرا از طریق محفظه احتراق دوده و
پس مانده های سوخت ناقص وارد کارتل شده و با قطرات بخار اب ترکیب گردیده و مواد شیمیایی
مضری بوجود می اورد
اکثر مواد الوده ساز روغن در موقع سرد کار کردن موتور به کارتل نفوذ می کند در هنگام گرم کار
کردن موتور اب حاصل از سوختن هیدروکربور بصورت بخار از اگزوز خارج شده و تقطیر نمی شود
در اثنای فعل و انفعالات مواد خورنده ای مانند اسید سولفورو تولید می شود که همراه بخار اب
تقطیر گردیده و وارد کارتل می گردد عمل تقطیر اب و اسید سولفورو در موقعی شدت می یابد
که درجه حرارت دیوراه سیلندر کمتر از 60 درجه سانتیگراد باشد این مواد پس از تقطیر به کارتل
ریخته و به علت سنگینی در کف ان قرار می گیرد مواد رسوب کرده با کثافات و فلزات پوسیده و
ذرات ر ترکیب شده و در اثر گرمای محیط ترکیبات لجنی چسبنده ای تولید می کند که باعث
انسداد مجاری روغن می گردد
از طرف دیگر در موتور سرد بنزین از دیواره های سیلندر به کارتل نفوذ و روغن موتور را رقیق
می کند روغن رقیق شده نه تنها کیفیت روغنکاری مطلوبی ندارد بلکه مقدار نشتی و روغن ریزی
نیز افزایش می یابد
مقدار تقطیر اب و اسید سولفورو ظرف چند دقیقه در هوای سرد برابر است با تقطیر همان مقدار
اب و اسید که در چندین ساعت در هوای گرم و شرایط عادی انجام گیرد
پمپ روغن یا اویل پمپ
در همه موتورها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تامین می شود گاهی دندانه محرک روی محور
پمپ روغن قرار دارد و انتهای ان نیز بصورت کوپلینگ میل دلگو را بحرکت در می اورد و گاهی دندانه
محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ بوسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد
پمپ روغن دنده ای
اویل پمپ دنده ای رایج ترین پمپ روغن است که نیروی خود را از میل سوپاپ دریافت می کند در
پمپ دنده ای دو چرخ دندانه وجود دارد که با یکدیگر درگیر بوده و در محفظه داخلی پمپ گردش
می کنند یکی از دو چرخ دندانه محرک است و بوسیله محور پمپ روغن می گردد و دیگری متحرک
بوده و در روی محور ثابتی که در داخل بدنه پمپ قرار دارد حرکت می کند
وقتی چرخ دندانه ها در داخل محفظه بسته پمپ حرکت چرخشی می کنند در قسمتی از محفظه
حجم مرتبا افزایش پیدا کرده و فشار در انجا کاهش می یابد در این قسمتی که افزایش حجم ایجاد
می شود لوله مکشی پمپ را قرار داده اند و در ان قسمتی که حجم به کوچکترین مقدار خود
می رسد لوله فشاری یا خروجی را نصب می کنند
بنابراین با چرخش دندانه ها روغن از کارتل مکیده شده و وارد فضای داخلی پمپ می شود سپس
با چرخش بدور دندانه ها به محفظه ای که دارای حجم کوچکی است هدایت گردیده و فشار ان
افزایش می یابد روغن با همین فشار وارد مدار روغنکاری شده و به وظیفه خود عمل می کند
پمپ روغن روتوری
پمپ روغن روتوری مانند پمپ دنده ای است تفاوت ان با نوع دنده ای در روتور خارجی ان است
روتور خارجی در محیط دندانه محرک واقع شده و بطور داخلی در ان شیارهایی ایجاد کرده اند
روتور خارجی بجای چرخ دنده دیگر عمل می کند مرکزهای روتور خارجی و روتور داخلی رویهم
منطبق نیست و لذا روتور داخلی با محور اویل پمپ هم مرکز بوده و فقط حرکت دورانی می کند
در صورتی که روتور خارجی دارای مرکز دوران خارج از مرکزی بوده و وقتی بوسیله روتور داخلی
به حرکت در می اید دو حرکت انجام می دهد یکی حرکت دورانی و دیگری حرکت انتقالی
بنابراین هرگاه در جایی که حجم بزرگترین اندازه را پیدا می کند سوراخی ایجاد کرده و به کارتل
وصل کنند روغن در اثر اختلاف فشار وارد پمپ می شود و اگر سوراخ دیگری در تنگ ترین موضع
ایجاد شود روغن تحت فشار از ان مجرا به مدار روغنکاری ارسال می شود
سوپاپ کنترل فشار روغن یا فشار شکن
پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور روغن پمپ می کند زیرا شدت جریان
روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی زیادتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش
روغن ریزی در یک محل کمبود روغن در یاتاقانها اصلی بوجود نیاید
بنابراین در حالت نو بودن موتور و یا عدم عیب در مدار روغنکاری , فشار روغن بیشتر از حد مجاز
می باشد لذا مدار روغنکاری را مجهز به سوپاپ کنترل فشار می کنند
سوپاپ فشار وظیفه دارد فشار روغن مدار را همواره ثابت نگهداشته و در صورتی که فشار از حد
لازم تجاوز کند نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار
به مدار ورودی ارتباط پیدا می کند و فشار مدار ثابت می شود
سوپاپ فشار را معمولا خارج از ساختمان اویل پمپ می سازند تا در صورت نیاز بتوان به سهولت
ان را بازدید کرده و یا مورد ازمایش قرار داد
منبع : تکنولوژی مولد های قدرت (
وظایف روغن موتور
١- روانکاری و کاهش اصطکاک: اصلی ترین و مهمترین وظیفه هر روغنی، روانکاری و کاهش اصطکاک بوده که باعث بهبود راندمان موتور خواهد شد. تشکیل فیلم روغن با ضخامت مناسب، موجب کاهش سائیدگی قطعات مختلف تا کمترین حد ممکن می گردد.
٢- انتقال حرارت: کمک به سیستم خنک کننده و خارج ساختن بخشی ازحرارت ایجاد شده در اثر کارکرد موتور.
٣- جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی: حفاظت سطوح قطعات فلزی در مقابل زنگ زدگی و خوردگی به علت فعل و انفعالات شیمیایی.
٤- پاک کنندگی و معلق سازی: تعلیق ذرات حاصل از سایش قطعات و ترکیبات ناشی از احتراق سوخت و تجزیه روغن و پاک کردن سطوح در تماس.
٥- آب بندی سیستم: کمک به عمل آب بندی موتور با قرار گرفتن در فضای بین رینگ پیستون و سیلندر که موجب افزایش کارایی موتور خواهد شد.
٦- ضربه گیری: کاهش اثرات منفی ضربه های قطعات متحرک در حین کار.
٧- کاهش مصرف سوخت: در صورت استفاده از روغن با گرید مناسب، درلحظه استارت، زمان رسیدن روانکار به قطعات موتور کاهش یافته که این امر در پائین آوردن میزان مصرف سوخت تأثیر به سزائی دارد.
موارد ذکر شده از مهمترین وظایف یک روغن موتور مرغوب می باشد. یک روغن موتور مناسب، محصولی است که از روغن پایه مرغوب و مواد افزودنی لازم تولید گردد. مهمترین مواد افزودنی که به روغن موتور اضافه می شوند عبارتند از:
١- بالابرنده شاخص گرانروی
٢- پاک کننده ها و معلق کننده ها
٣- ترکیبات ضد اکسیداسیون
٤- بازدارنده های خوردگی و زنگ زدگی
٥- پائین آورنده اصطکاک و مواد ضدسایش
٦- پائین آورنده نقطه ریزش
٧- ضد کف
اصطلاحات روغن
ویسکوزیته یا گرانروی: مقاومت سیال در مقابل جاری شدن که اصطلاح غلط آن یعنی »غلظت« رایجتر می باشد. این خاصیت، یکی از مهمترین مشخصه های هر روغن است که در آزمایشات، معمولاً در دماهای ٤٠ و ١٠٠ درجه سانتیگراد اندازه گیری می شود. افزایش دما، موجب کم شدن گرانروی و پائین آمدن دما، باعث افزایش آن خواهد شد.
شاخص گرانروی (VI): معیار سنجش تغییرات گرانروی با تغییرات دما را گویند که هر چه رقم آن بزرگتر باشد تغییر گرانروی روغن نسبت به دما کمتر خواهد بود.
نقطه ریزش: پائین ترین دمائی که در آن، روغن همچنان توانائی جاری شدن را داشته و سیالیت خود را حفظ می نماید.
نقطه اشتعال: حداقل درجه حرارتی است که بخارات روغن با هوا، در اثر تماس شعله آتش، اشتعال لحظه ای خواهد داشت. علاوه بر مشخصات ذکر شده، دانسیته یا چگالی، نقطه احتراق، نقطه ابری شدن و عدد بازی کل (TBN) نیز از جمله خصوصیات روغن موتور محسوب می گردند که بعضاً توسط برخی تولید کنندگان ذکر می گردد.
انتخاب روغن موتور
برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، عوامل و پارامترهای گوناگونی می بایست مد نظر قرار گیرد یک روغن موتور مرغوب دارای گرانروی مناسب بوده و توانایی روانکاری بخشهای مختلف موتور را دارا است. همچنین دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و بطور کلی رسوبات تشکیل شده روی قطعات باید توسط روغن معلق نگه داشته شود و ضمناً روغن علاوه بر سازگاری با ترکیبات آب بندهای موجود، دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد.
طبیعی است تمامی موارد فوق الذکر از طریق آزمایشات گوناگون مشخص می گردد و آن چیزی که برای مصرف کننده نهایی اهمیت دارد، بایستی به زبان ساده جهت انتخاب صحیح روغن موتور، توسط سازنده آن بیان گردد. بدین منظور سازندگان روغن موتور، دو پارامتر اساسی را با اصطلاحات نام و نام خانوادگی مطرح ساخته و تاکید می کنند که این دو لازم و ملزوم یکدیگرند و هر انتخابی، بایستی با لحاظ همزمان این دو عامل انجام گیرد.
الف) درجه بندی Society of Automotive Engineers) SAE): اهمیت گرانروی به قدری است که انجمن مهندسین خودرو (SAE) بر این اساس طبقه بندی ویژه ای را بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می داند. از لحاظ گرانروی، روغنها به دو بخش تقسیم می شوند، تک درجه ای (Monograde) و چند درجه ای یا چهار فصل (Multigrade).
استفاده از روغنهای تک درجه ای مانند ٢٠، ٣٠ یا ٤٠ در موتورهای جدید منسوخ گردیده است و امروزه روغنهای چند درجه ای، کاربری غالبی دارند. روغنهای چند درجه ای که با حرف W (نشانه زمستان) و دو عدد واقع در چپ و راست آن مشخص می گردند، مانند 15W40، 20W50 از لحاظ کارکرد، مناسب جهت استفاده در تمام فصول سال می باشند. عدد سمت چپ W، معیاری از ویسکوزیته روغن در دمای پائین و عدد سمت راست، گرانروی در درجه حرارت بالا را نشان می دهند. ثابت گردیده است که مهمترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور بصورت بی وقفه و در تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس می باشد و به منظور نیل بدین هدف، گرانروی پائین روغن در لحظه استارت، اهمیت بالایی دارد. به همین علت استفاده از روغنهای چند درجه ای که در سرما ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات، تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند
ب) سطح کارایی: انجمن نفت آمریکا (API) (American Petroleum Institute) روغنهای موتور را بر حسب کیفیت به دو گروه تقسیم نموده است. خودروهای بنزینی در گروه Service Station) S یا محل تعویض روغن) و خودروهای دیزلی در گروه Commercial) C یا خودروهای تجاری) طبقه بندی می گردند. حروف انگلیسی که پس از هر یک از این دو حرف قرار گیرند، نشان دهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود به این مفهوم که حرف A پائین ترین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف، سطح کارایی، و یا به بیان دیگر کیفیت روغن نیز افزایش خواهد یافت.
لازم به ذکر است سطوح کارایی بالاتر، نشان از میزان ادتیوهای بیشتری در روغن می باشد و بالطبع در آزمایشات و تستهای آزمایشگاهی و موتوری، شرایط حادتری را تحمل می نمایند. جدول ارائه شده، سطوح کارایی گوناگون را از ابتدای وضع، تاکنون نشان می دهد. برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، رجوع به راهنمای خودرو، سطح کارایی و ویسکوزیته روغن موتور را مشخص می کند و کافیست مصرف کننده با مراجعه به محلهای تعویض روغن و گزینش روغن موتوری با سطح کیفی و گرانروی مشابه که در ظروف و بسته بندی استاندارد بوده و در یک شرکت معتبر تولید شده باشد، حداکثر اطمینان از بابت کارکرد بهینه روغن در موتور را حاصل کند. در این رابطه، »راهنمای روانکارهای خودرو« شرکت نفت پارس نوع روغن موتور برای خودروهای مختلف را مشخص کرده است.
منبع : شرکت نفت پارس
١- روانکاری و کاهش اصطکاک: اصلی ترین و مهمترین وظیفه هر روغنی، روانکاری و کاهش اصطکاک بوده که باعث بهبود راندمان موتور خواهد شد. تشکیل فیلم روغن با ضخامت مناسب، موجب کاهش سائیدگی قطعات مختلف تا کمترین حد ممکن می گردد.
٢- انتقال حرارت: کمک به سیستم خنک کننده و خارج ساختن بخشی ازحرارت ایجاد شده در اثر کارکرد موتور.
٣- جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی: حفاظت سطوح قطعات فلزی در مقابل زنگ زدگی و خوردگی به علت فعل و انفعالات شیمیایی.
٤- پاک کنندگی و معلق سازی: تعلیق ذرات حاصل از سایش قطعات و ترکیبات ناشی از احتراق سوخت و تجزیه روغن و پاک کردن سطوح در تماس.
٥- آب بندی سیستم: کمک به عمل آب بندی موتور با قرار گرفتن در فضای بین رینگ پیستون و سیلندر که موجب افزایش کارایی موتور خواهد شد.
٦- ضربه گیری: کاهش اثرات منفی ضربه های قطعات متحرک در حین کار.
٧- کاهش مصرف سوخت: در صورت استفاده از روغن با گرید مناسب، درلحظه استارت، زمان رسیدن روانکار به قطعات موتور کاهش یافته که این امر در پائین آوردن میزان مصرف سوخت تأثیر به سزائی دارد.
موارد ذکر شده از مهمترین وظایف یک روغن موتور مرغوب می باشد. یک روغن موتور مناسب، محصولی است که از روغن پایه مرغوب و مواد افزودنی لازم تولید گردد. مهمترین مواد افزودنی که به روغن موتور اضافه می شوند عبارتند از:
١- بالابرنده شاخص گرانروی
٢- پاک کننده ها و معلق کننده ها
٣- ترکیبات ضد اکسیداسیون
٤- بازدارنده های خوردگی و زنگ زدگی
٥- پائین آورنده اصطکاک و مواد ضدسایش
٦- پائین آورنده نقطه ریزش
٧- ضد کف
اصطلاحات روغن
ویسکوزیته یا گرانروی: مقاومت سیال در مقابل جاری شدن که اصطلاح غلط آن یعنی »غلظت« رایجتر می باشد. این خاصیت، یکی از مهمترین مشخصه های هر روغن است که در آزمایشات، معمولاً در دماهای ٤٠ و ١٠٠ درجه سانتیگراد اندازه گیری می شود. افزایش دما، موجب کم شدن گرانروی و پائین آمدن دما، باعث افزایش آن خواهد شد.
شاخص گرانروی (VI): معیار سنجش تغییرات گرانروی با تغییرات دما را گویند که هر چه رقم آن بزرگتر باشد تغییر گرانروی روغن نسبت به دما کمتر خواهد بود.
نقطه ریزش: پائین ترین دمائی که در آن، روغن همچنان توانائی جاری شدن را داشته و سیالیت خود را حفظ می نماید.
نقطه اشتعال: حداقل درجه حرارتی است که بخارات روغن با هوا، در اثر تماس شعله آتش، اشتعال لحظه ای خواهد داشت. علاوه بر مشخصات ذکر شده، دانسیته یا چگالی، نقطه احتراق، نقطه ابری شدن و عدد بازی کل (TBN) نیز از جمله خصوصیات روغن موتور محسوب می گردند که بعضاً توسط برخی تولید کنندگان ذکر می گردد.
انتخاب روغن موتور
برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، عوامل و پارامترهای گوناگونی می بایست مد نظر قرار گیرد یک روغن موتور مرغوب دارای گرانروی مناسب بوده و توانایی روانکاری بخشهای مختلف موتور را دارا است. همچنین دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و بطور کلی رسوبات تشکیل شده روی قطعات باید توسط روغن معلق نگه داشته شود و ضمناً روغن علاوه بر سازگاری با ترکیبات آب بندهای موجود، دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد.
طبیعی است تمامی موارد فوق الذکر از طریق آزمایشات گوناگون مشخص می گردد و آن چیزی که برای مصرف کننده نهایی اهمیت دارد، بایستی به زبان ساده جهت انتخاب صحیح روغن موتور، توسط سازنده آن بیان گردد. بدین منظور سازندگان روغن موتور، دو پارامتر اساسی را با اصطلاحات نام و نام خانوادگی مطرح ساخته و تاکید می کنند که این دو لازم و ملزوم یکدیگرند و هر انتخابی، بایستی با لحاظ همزمان این دو عامل انجام گیرد.
الف) درجه بندی Society of Automotive Engineers) SAE): اهمیت گرانروی به قدری است که انجمن مهندسین خودرو (SAE) بر این اساس طبقه بندی ویژه ای را بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می داند. از لحاظ گرانروی، روغنها به دو بخش تقسیم می شوند، تک درجه ای (Monograde) و چند درجه ای یا چهار فصل (Multigrade).
استفاده از روغنهای تک درجه ای مانند ٢٠، ٣٠ یا ٤٠ در موتورهای جدید منسوخ گردیده است و امروزه روغنهای چند درجه ای، کاربری غالبی دارند. روغنهای چند درجه ای که با حرف W (نشانه زمستان) و دو عدد واقع در چپ و راست آن مشخص می گردند، مانند 15W40، 20W50 از لحاظ کارکرد، مناسب جهت استفاده در تمام فصول سال می باشند. عدد سمت چپ W، معیاری از ویسکوزیته روغن در دمای پائین و عدد سمت راست، گرانروی در درجه حرارت بالا را نشان می دهند. ثابت گردیده است که مهمترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور بصورت بی وقفه و در تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس می باشد و به منظور نیل بدین هدف، گرانروی پائین روغن در لحظه استارت، اهمیت بالایی دارد. به همین علت استفاده از روغنهای چند درجه ای که در سرما ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات، تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند
ب) سطح کارایی: انجمن نفت آمریکا (API) (American Petroleum Institute) روغنهای موتور را بر حسب کیفیت به دو گروه تقسیم نموده است. خودروهای بنزینی در گروه Service Station) S یا محل تعویض روغن) و خودروهای دیزلی در گروه Commercial) C یا خودروهای تجاری) طبقه بندی می گردند. حروف انگلیسی که پس از هر یک از این دو حرف قرار گیرند، نشان دهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود به این مفهوم که حرف A پائین ترین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف، سطح کارایی، و یا به بیان دیگر کیفیت روغن نیز افزایش خواهد یافت.
لازم به ذکر است سطوح کارایی بالاتر، نشان از میزان ادتیوهای بیشتری در روغن می باشد و بالطبع در آزمایشات و تستهای آزمایشگاهی و موتوری، شرایط حادتری را تحمل می نمایند. جدول ارائه شده، سطوح کارایی گوناگون را از ابتدای وضع، تاکنون نشان می دهد. برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، رجوع به راهنمای خودرو، سطح کارایی و ویسکوزیته روغن موتور را مشخص می کند و کافیست مصرف کننده با مراجعه به محلهای تعویض روغن و گزینش روغن موتوری با سطح کیفی و گرانروی مشابه که در ظروف و بسته بندی استاندارد بوده و در یک شرکت معتبر تولید شده باشد، حداکثر اطمینان از بابت کارکرد بهینه روغن در موتور را حاصل کند. در این رابطه، »راهنمای روانکارهای خودرو« شرکت نفت پارس نوع روغن موتور برای خودروهای مختلف را مشخص کرده است.
منبع : شرکت نفت پارس
خراب‌شدن روغن‌موتور
خراب‌شدن روغن‌موتور
خراب‌شدن روغن‌موتور
روغن پس از مدتي شروع به اکسيدشدن ميکند. بدين ترتيب با گذشت زمان گرانروي روغن به دليل به وجود آمدن مواد حاصل از اکسيدشدن، افزايش يافته و با توليد اسيدهاي آلي باعث خوردگي ياتاقان‌ها ميشود. در مخزنهايي که حجم کمتري دارند اکسيدشدن روغن سريعتر اتفاق مي‌افتد.
وقتي که سوخت هيدروکربني مي‌سوزد از خود مواد و محصولاتي را باقي ميگذارد که يکی از مهمترين اين محصولات آب است. اگر موتور گرم باشد آبهاي توليد شده به صورت بخار از اگزوز خارج مي‌شوند ولي اگر موتور نسبتاً سرد باشد، ممکن است بخارات آب در اثر ميعان به‌صورت مايع در آمده، به داخل موتور راه يافته و با روغن مخلوط شود. درجا کار کردن موتور و حرکت در مسافت‌هاي کوتاه باعث ميشود موتور فرصت کافي براي گرم شدن پيدا نکند. تحت اين شرايط مقدار قابل توجهي آب به وجود مي‌آيد که در اثر احتراق متراکم و وارد سيلندر شده و روي ديواره‌هاي سيلندر مي‌نشيند و در نهايت از طريق گازهاي ورودي از رينگ‌ها عبور کرده و وارد كارتر ميشود. وجود آب داخل روغن، بخصوص در کارتر و نقاط ديگري که درجه حرارت روغن پايين است باعث تشکيل لجني نرم و چسبنده ميشود.
همچنين وقتي سوخت وارد کارتر ميشود، مقداري از محصولات حاصل از احتراق را نيز همراه خود به کارتر حمل ميکند. اين مواد شامل مواد باقي‌مانده جامد، دوده و احتمالاً ترکيبات حاوي سرب است. با گرم‌شدن موتور، سوخت وارد شده به‌کارتر تبخير ميشود ولي مواد جامد در روغن باقي مي‌مانند و در نتيجه در کارتر لجن توليد ميشود. بنابراين مخلوط آب، روغن، سوخت و ديگر آلاينده‌های حاصل از احتراق می‌توانند وارد کارتر و در آنجا به لجن تبديل شوند.
البته موتورهاي ديزلي بدليل نسبت تراکم بالا نسبت به تشکيل رسوب در محفظه احتراق حساسيت زيادي ندارند. در موتورهاي بنزيني اگر اين رسوبات به‌صورت مداوم در معرض فرآيند احتراق قرار گيرند ممکن است که سرخ شوند و منبع توليد جرقه جهت آتش‌زدن سوخت در محفظه احتراق شوند که نتيجه آن پديده‌هاي نامطلوبي از قبيل ضربه، پيش‌اشتعالی و صداهاي ناهنجار در موتور است. استفاده از سوختي با عدد اکتان بالا و روغني که نسبت به تشکيل رسوب و لجن مقاوم‌تر باشد تا حدي اين پديده را کاهش ميدهد. از آنجا که تشکيل رسوب و لجن موجب ايجاد سائيدگي در قطعات موتور و عدم روانکاري مناسب مي‌شوند بايد طبق يک برنامه مناسب روغن‌موتور تعويض شود. البته عوامل ديگری نيز ممکن است در خرابی موتور توسط روغن تاثير داشته باشند. برای مثال وجود حتی مقادير کمی از ضديخ در روغن می‌تواند صدمات جبران‌ناپذيری را به قطعات موتور وارد کند. برای پی‌بردن به‌وجود ضد‌يخ‌های گليکولی در روغن بهترين روش، روش شيميايی کالريمتری است. اگر مقدار کمی سديم در روغن باشد نشان‌دهنده‌ی واردشدن ضديخ به روغن است. البته ممكن است سديم در بعضی مواد افزودنی نيز وجود داشته باشد كه بايد به اين نکته توجه کرد.
تعويض روغن‌موتور
فاصله‌هاي زماني تعويض روغن‌موتور به نوع موتور و شرايط کارکرد آن بستگي دارد. زمان مناسب براي تعويض روغن را بايد با بررسي وضعيت روغن کارکرده تشخيص داد. روغن‌موتورهايي که در ساخت آنها از روغنهاي پايه با کيفيت بالا استفاده شده و بسته مواد افزودني مناسبی به آنها اضافه شده در صورت کارکرد در موتور طول عمر زيادي خواهند داشت. در يک روغن‌موتور با کيفيت، به‌علت وجود مواد پاک‌کننده و معلق‌كننده، روغن‌موتور دوده‌هاي حاصل از احتراق را به‌صورت معلق در خود نگه مي‌دارد و در نتيجه در طول کارکرد سياه ميشود. بنابراين سياه شدن روغن دليل قطعي بر عدم کيفيت آن نيست و به هيچ وجه به معناي خراب شدن و رسيدن زمان تعويض روغن نمي‌باشد.
يکي ديگر از عواملي که در طول عمر كاركرد روغن‌موتور نقش دارد، سوخت موتور است. نوع و کيفيت سوخت و مواد ديگري که براي بهسوزي و با نام مکمل به سوخت اضافه مي‌شوند، در طول عمر كاركرد روغن تأثير مستقيم دارد. سوخت‌هايي با کيفيت نامناسب و بخصوص گازوئيل‌ها که درصد قابل ملاحظه‌اي گوگرد دارند، عمر مفيد روغن را کم مي‌کنند. سوخت‌هايي با نام مازوت يا نفت کوره که در موتورهاي ديزلي سنگين استفاده مي‌شوند حاوي مقدار زيادي گوگرد هستند. در موتورهاي گازسوز مقاومت روغن در برابر اكسيداسيون بايد بسيار بالا باشد چون در اين موتورها درجه‌حرارت بسيار بالاست و روغن بيشتر در معرض اکسيدشدن قرار مي‌گيرد.
انواع رسوبات در موتور
• لجن معروف به لجن قيري: در اثر اکسيدشدن روغن در دماي بالا لجني ايجاد ميشود كه به لجن قيري معروف است. ايجاد اين لجن براي تمامي موتورها و بخصوص اتوموبيل‌هاي شهري مشكل زا است.
• وارنيش: رسوبات شفاف و درخشان به رنگ زرد قهوه‌اي تيره و گاهي مواقع سياه که بر روي دامنه پيستون و فاصله بين رينگ‌هاي پيستون تشکيل ميشود.
• لاک: رسوبات صيقلي قهوه‌اي رنگي است كه روي دامنه پيستون مي‌نشيند.
• لجن زمستاني: روغن و ترکيبات اکسيدشده همراه با آن که ناشي از احتراق سوخت در زمستان است به‌علت دماي پايين امولسيون پايداري با آب تشکيل داده و فضاي محفظه سوپاپ را در بالاي موتور پر ميکند. اين امولسيون به امولسيون شير قهوه معروف است و باعث زنگ‌زدگي قطعات فلزي ميشود.
خواص روغن روي عدد اکتان موتور بنزيني تاثير ميگذارد. مقداري از روغن مي‌تواند از رينگ‌ها عبور کرده و وارد محفظه احتراق شده و بسوزد. در نتيجه در سر پيستون و محفظه احتراق توليد رسوب ميشود. اين رسوبها نياز موتور به سوختي با عدد اکتان بالاتر را بيشتر مي‌کنند. افزايش در عدد اکتان سوخت مورد نياز، بستگي به مقدار و طبيعت رسوبهاي تشکيل شده دارد. اگر اين رسوبها زياد و ناصاف باشند به عدد اکتان بالاتري نياز است. تشکيل اين رسوبها منجر به بيش از حد گرم شدن قسمتهايي از محفظه احتراق شده و ممکن است سوخت را قبل از جرقه‌زدن شمع مشتعل کنند. اين عمل باعث ايجاد ضربه و کم‌شدن قدرت موتور ميشود. گرانروي بيشتر روغنهاي اتومبيل طوري تنظيم مي‌شوند که کمترين تاثير را روي عدد اکتان مورد نياز داشته باشند.
خراب‌شدن روغن‌موتور
خراب‌شدن روغن‌موتور
روغن پس از مدتي شروع به اکسيدشدن ميکند. بدين ترتيب با گذشت زمان گرانروي روغن به دليل به وجود آمدن مواد حاصل از اکسيدشدن، افزايش يافته و با توليد اسيدهاي آلي باعث خوردگي ياتاقان‌ها ميشود. در مخزنهايي که حجم کمتري دارند اکسيدشدن روغن سريعتر اتفاق مي‌افتد.
وقتي که سوخت هيدروکربني مي‌سوزد از خود مواد و محصولاتي را باقي ميگذارد که يکی از مهمترين اين محصولات آب است. اگر موتور گرم باشد آبهاي توليد شده به صورت بخار از اگزوز خارج مي‌شوند ولي اگر موتور نسبتاً سرد باشد، ممکن است بخارات آب در اثر ميعان به‌صورت مايع در آمده، به داخل موتور راه يافته و با روغن مخلوط شود. درجا کار کردن موتور و حرکت در مسافت‌هاي کوتاه باعث ميشود موتور فرصت کافي براي گرم شدن پيدا نکند. تحت اين شرايط مقدار قابل توجهي آب به وجود مي‌آيد که در اثر احتراق متراکم و وارد سيلندر شده و روي ديواره‌هاي سيلندر مي‌نشيند و در نهايت از طريق گازهاي ورودي از رينگ‌ها عبور کرده و وارد كارتر ميشود. وجود آب داخل روغن، بخصوص در کارتر و نقاط ديگري که درجه حرارت روغن پايين است باعث تشکيل لجني نرم و چسبنده ميشود.
همچنين وقتي سوخت وارد کارتر ميشود، مقداري از محصولات حاصل از احتراق را نيز همراه خود به کارتر حمل ميکند. اين مواد شامل مواد باقي‌مانده جامد، دوده و احتمالاً ترکيبات حاوي سرب است. با گرم‌شدن موتور، سوخت وارد شده به‌کارتر تبخير ميشود ولي مواد جامد در روغن باقي مي‌مانند و در نتيجه در کارتر لجن توليد ميشود. بنابراين مخلوط آب، روغن، سوخت و ديگر آلاينده‌های حاصل از احتراق می‌توانند وارد کارتر و در آنجا به لجن تبديل شوند.
البته موتورهاي ديزلي بدليل نسبت تراکم بالا نسبت به تشکيل رسوب در محفظه احتراق حساسيت زيادي ندارند. در موتورهاي بنزيني اگر اين رسوبات به‌صورت مداوم در معرض فرآيند احتراق قرار گيرند ممکن است که سرخ شوند و منبع توليد جرقه جهت آتش‌زدن سوخت در محفظه احتراق شوند که نتيجه آن پديده‌هاي نامطلوبي از قبيل ضربه، پيش‌اشتعالی و صداهاي ناهنجار در موتور است. استفاده از سوختي با عدد اکتان بالا و روغني که نسبت به تشکيل رسوب و لجن مقاوم‌تر باشد تا حدي اين پديده را کاهش ميدهد. از آنجا که تشکيل رسوب و لجن موجب ايجاد سائيدگي در قطعات موتور و عدم روانکاري مناسب مي‌شوند بايد طبق يک برنامه مناسب روغن‌موتور تعويض شود. البته عوامل ديگری نيز ممکن است در خرابی موتور توسط روغن تاثير داشته باشند. برای مثال وجود حتی مقادير کمی از ضديخ در روغن می‌تواند صدمات جبران‌ناپذيری را به قطعات موتور وارد کند. برای پی‌بردن به‌وجود ضد‌يخ‌های گليکولی در روغن بهترين روش، روش شيميايی کالريمتری است. اگر مقدار کمی سديم در روغن باشد نشان‌دهنده‌ی واردشدن ضديخ به روغن است. البته ممكن است سديم در بعضی مواد افزودنی نيز وجود داشته باشد كه بايد به اين نکته توجه کرد.
تعويض روغن‌موتور
فاصله‌هاي زماني تعويض روغن‌موتور به نوع موتور و شرايط کارکرد آن بستگي دارد. زمان مناسب براي تعويض روغن را بايد با بررسي وضعيت روغن کارکرده تشخيص داد. روغن‌موتورهايي که در ساخت آنها از روغنهاي پايه با کيفيت بالا استفاده شده و بسته مواد افزودني مناسبی به آنها اضافه شده در صورت کارکرد در موتور طول عمر زيادي خواهند داشت. در يک روغن‌موتور با کيفيت، به‌علت وجود مواد پاک‌کننده و معلق‌كننده، روغن‌موتور دوده‌هاي حاصل از احتراق را به‌صورت معلق در خود نگه مي‌دارد و در نتيجه در طول کارکرد سياه ميشود. بنابراين سياه شدن روغن دليل قطعي بر عدم کيفيت آن نيست و به هيچ وجه به معناي خراب شدن و رسيدن زمان تعويض روغن نمي‌باشد.
يکي ديگر از عواملي که در طول عمر كاركرد روغن‌موتور نقش دارد، سوخت موتور است. نوع و کيفيت سوخت و مواد ديگري که براي بهسوزي و با نام مکمل به سوخت اضافه مي‌شوند، در طول عمر كاركرد روغن تأثير مستقيم دارد. سوخت‌هايي با کيفيت نامناسب و بخصوص گازوئيل‌ها که درصد قابل ملاحظه‌اي گوگرد دارند، عمر مفيد روغن را کم مي‌کنند. سوخت‌هايي با نام مازوت يا نفت کوره که در موتورهاي ديزلي سنگين استفاده مي‌شوند حاوي مقدار زيادي گوگرد هستند. در موتورهاي گازسوز مقاومت روغن در برابر اكسيداسيون بايد بسيار بالا باشد چون در اين موتورها درجه‌حرارت بسيار بالاست و روغن بيشتر در معرض اکسيدشدن قرار مي‌گيرد.
انواع رسوبات در موتور
• لجن معروف به لجن قيري: در اثر اکسيدشدن روغن در دماي بالا لجني ايجاد ميشود كه به لجن قيري معروف است. ايجاد اين لجن براي تمامي موتورها و بخصوص اتوموبيل‌هاي شهري مشكل زا است.
• وارنيش: رسوبات شفاف و درخشان به رنگ زرد قهوه‌اي تيره و گاهي مواقع سياه که بر روي دامنه پيستون و فاصله بين رينگ‌هاي پيستون تشکيل ميشود.
• لاک: رسوبات صيقلي قهوه‌اي رنگي است كه روي دامنه پيستون مي‌نشيند.
• لجن زمستاني: روغن و ترکيبات اکسيدشده همراه با آن که ناشي از احتراق سوخت در زمستان است به‌علت دماي پايين امولسيون پايداري با آب تشکيل داده و فضاي محفظه سوپاپ را در بالاي موتور پر ميکند. اين امولسيون به امولسيون شير قهوه معروف است و باعث زنگ‌زدگي قطعات فلزي ميشود.
خواص روغن روي عدد اکتان موتور بنزيني تاثير ميگذارد. مقداري از روغن مي‌تواند از رينگ‌ها عبور کرده و وارد محفظه احتراق شده و بسوزد. در نتيجه در سر پيستون و محفظه احتراق توليد رسوب ميشود. اين رسوبها نياز موتور به سوختي با عدد اکتان بالاتر را بيشتر مي‌کنند. افزايش در عدد اکتان سوخت مورد نياز، بستگي به مقدار و طبيعت رسوبهاي تشکيل شده دارد. اگر اين رسوبها زياد و ناصاف باشند به عدد اکتان بالاتري نياز است. تشکيل اين رسوبها منجر به بيش از حد گرم شدن قسمتهايي از محفظه احتراق شده و ممکن است سوخت را قبل از جرقه‌زدن شمع مشتعل کنند. اين عمل باعث ايجاد ضربه و کم‌شدن قدرت موتور ميشود. گرانروي بيشتر روغنهاي اتومبيل طوري تنظيم مي‌شوند که کمترين تاثير را روي عدد اکتان مورد نياز داشته باشند.
azizollahm
عضو جدید
با سلام
درمورد گرانروی، این نکته که با افزایش دما ، مقدار گرانروی کاهش میابد فقط در روغنهای معمولی تک گرید صحیح است و در مورد روغنهای مولتی گرید که به روغنهای چهار فصل معروفند ، نه تنها صدق نمیکند بلکه معکوس میباشد.
درمورد گرانروی، این نکته که با افزایش دما ، مقدار گرانروی کاهش میابد فقط در روغنهای معمولی تک گرید صحیح است و در مورد روغنهای مولتی گرید که به روغنهای چهار فصل معروفند ، نه تنها صدق نمیکند بلکه معکوس میباشد.
azizollahm
عضو جدید
سلام
انتخاب روغن بستگی به نوع موتور و تکنولوژی بکار رفته در آن دارد. بنا بر این نمیتوان برای همه موارد یک نسخه ثابت پیچید.
البته میتوان گفت که در همه موارد استفاده از روغنهای مولتی گرید بسیار بهتر و مناسبتر است.
در هر حال بهترین کار این است که به توصیه شرکت سازنده خودرو یا موتورسیکلت عمل شود.
انتخاب روغن بستگی به نوع موتور و تکنولوژی بکار رفته در آن دارد. بنا بر این نمیتوان برای همه موارد یک نسخه ثابت پیچید.
البته میتوان گفت که در همه موارد استفاده از روغنهای مولتی گرید بسیار بهتر و مناسبتر است.
در هر حال بهترین کار این است که به توصیه شرکت سازنده خودرو یا موتورسیکلت عمل شود.
روغنهاي دنده مصنوعي را چگونه انتخاب كنيم ؟ بهره برداري از روش هاي 3 گانه (1)
روغنهاي دنده مصنوعي را چگونه انتخاب كنيم ؟ بهره برداري از روش هاي 3 گانه (1)
يادآوري مي شود ادتيوهاي روغن معدني تا حدودي خواسته هاي ما را جبران مي كنند ولي نمي توانند تمام خواسته هاي ما را برآورده ساخته، و تمام محدوده را پوشش دهند.
خصوصيات فيزيكي برتر روغن دنده هاي مصنوعي عبارتست از:
- مقاومت گرمايي
- دماهاي پايين (سياليت، نقطه ريزش)
- نقطه احتراق
- تبخير خيلي كم
روغن پايه مصنوعي، تا حدودي سود ما را تثبيت مي كند. هر چند كه روغن هاي معدني نيز مفيد بوده ولي در شرايط مساوي روغن پايه مصنوعي نسبت به معدني برتري دارد.
سود روغن هاي پايه مصنوعي (بسته به پايه روغن) شامل موارد زير مي شود:
- بهبود در مقابل گرما و اكسيداسيون
- بهبود رفتار (تغييرات ويسكوزيته - درجه حرارت، شاخص گرانروي بالا (در بيشتر موارد)
- بهبود وضعيت در درجه حرارت هاي پايين
- پايين آمدن تبخير
- كم كردن قابليت اشتعال (در بعضي موارد)
- بهبود خاصيت روانكاري (در بعضي موارد)
- تمايل به كاهش پسماند
- بهبود مقاومت در برابر عوامل خارجي
موارد مصرفي كه ممكن است در نگاه اول زيان به نظر برسد
- قيمت خيلي بالا
- واكنش در حضور آب (هيدروليز، خوردگي)
- مسئله واكنش دادن با مواد (رنگ، آبندها و فلزات)
- محدوديت در برابر مخلوط شدن با روغن هاي پايه معدني
با نگاه دقيق به فوايد و مضرات روغن پايه مصنوعي به خوبي به اين نتيجه مي رسيم كه فوايد براشكالات غالب بوده، خصوصاً روانكاري گيربكس در وضعيت هاي بحراني.
بيشترين روغن هاي پايه مصنوعي تشكيل شده از هيدروكربورهاي مصنوعي (SHC)، پلي گليكول (PAG) و استرها (E)
روانكارهاي پايه هيدروكربورهاي مصنوعي
هيدروكربورهاي مصنوعي از نظر ساختمان شيميايي خيلي شبيه هيدروكربورهاي معدني هستند. آنها تقريباً خواص برابر دارند، قابليت اختلاط با روغن هاي معدني را دارند. از فوايد خيلي بارز نسبت به معدني مي توان به رفتار روغن در دماهاي خيلي پايين اشاره كرد. در صنايع غذايي و دارويي از روغن مصنوعي پايه SHC با ادتيوهاي ويژه استفاده مي شود و روانكارهاي پايه گليكول
عمده موارد مصرف
براي اطمينان از روانكاري با ضريب سايش خيلي پايين، مناسب براي گيربكس هاي با درصد درگيري بالا (لغزش) مثل (دنده هاي مارپيچ، دنده هيپونيدي)، با كاربرد ادتيوهاي خاص خواص عالي ضدسايش خصوصاً در گيربكس هاي استيل / برنز را شاهد هستيم و همچنين گيربكس در مقابل فشارهاي بالا از خود قابليت هاي خوبي بروز مي دهد. روغن پايه
پلي گليكول بدون ادتيو هم خاصيت مقاومت در برابر فشار، (EP) كمي از خود نشان مي دهد.
روغن پايه پلي گليكول اثرات منفي روي مواد آبند از خود نشان مي دهد و با بعضي از آبندها سازگار نيست مثلاً رنگ را در خود حل مي كند. آبندهاي سازگار با اين روغن از تركيبات فلئور يا PTFE مي باشند.
قابليت مخلوط شدن به مقدار كم را با روغن هاي پايه معدني دارد. ولي بطور كل اين اختلاط صحيح نيست.
پلي گليكول با تركيبات آهن دار و بعضي از فلزات واكنش نمي دهد. اگر در سيستم تحت بار از آلومينيم يا آلياژهاي آلومينيم (قفسه هاي بيرينگ ها از جنس آلومينيم باشد)، احتمال بالا رفتن سايش و فشار ديناميكي زياد مي شود (حركت لغزشي و بار بالا)
اگر در گيربكس هاي مارپيچي از آلياژهاي آلومينيم- برنز استفاده شده باشد نبايد از روغن پلي گليكول استفاده شود زيرا در نقطه فشار آن سايش زيادي را شاهد خواهيم بود.
روغنهاي دنده مصنوعي را چگونه انتخاب كنيم ؟ بهره برداري از روش هاي 3 گانه (1)
|
هر وقت محدوديت هايي براي استفاده از روغن دنده پايه معدني باشد روغن هاي دنده پايه مصنوعي مورد استفاده قرارگرفته و يا براي كاربرد طولاني مدت مدنظر قرار مي گيرند. براي مثال كاربرد اين نوع روغن دنده ها در دماهاي خيلي پايين يا خيلي بالا و يا فشارهاي خيلي بالا و يا وضعيت هاي فوق العاده خاص است. يادآوري مي شود ادتيوهاي روغن معدني تا حدودي خواسته هاي ما را جبران مي كنند ولي نمي توانند تمام خواسته هاي ما را برآورده ساخته، و تمام محدوده را پوشش دهند.
خصوصيات فيزيكي برتر روغن دنده هاي مصنوعي عبارتست از:
- مقاومت گرمايي
- دماهاي پايين (سياليت، نقطه ريزش)
- نقطه احتراق
- تبخير خيلي كم
روغن پايه مصنوعي، تا حدودي سود ما را تثبيت مي كند. هر چند كه روغن هاي معدني نيز مفيد بوده ولي در شرايط مساوي روغن پايه مصنوعي نسبت به معدني برتري دارد.
سود روغن هاي پايه مصنوعي (بسته به پايه روغن) شامل موارد زير مي شود:
- بهبود در مقابل گرما و اكسيداسيون
- بهبود رفتار (تغييرات ويسكوزيته - درجه حرارت، شاخص گرانروي بالا (در بيشتر موارد)
- بهبود وضعيت در درجه حرارت هاي پايين
- پايين آمدن تبخير
- كم كردن قابليت اشتعال (در بعضي موارد)
- بهبود خاصيت روانكاري (در بعضي موارد)
- تمايل به كاهش پسماند
- بهبود مقاومت در برابر عوامل خارجي
موارد مصرفي كه ممكن است در نگاه اول زيان به نظر برسد
- قيمت خيلي بالا
- واكنش در حضور آب (هيدروليز، خوردگي)
- مسئله واكنش دادن با مواد (رنگ، آبندها و فلزات)
- محدوديت در برابر مخلوط شدن با روغن هاي پايه معدني
با نگاه دقيق به فوايد و مضرات روغن پايه مصنوعي به خوبي به اين نتيجه مي رسيم كه فوايد براشكالات غالب بوده، خصوصاً روانكاري گيربكس در وضعيت هاي بحراني.
بيشترين روغن هاي پايه مصنوعي تشكيل شده از هيدروكربورهاي مصنوعي (SHC)، پلي گليكول (PAG) و استرها (E)
روانكارهاي پايه هيدروكربورهاي مصنوعي
هيدروكربورهاي مصنوعي از نظر ساختمان شيميايي خيلي شبيه هيدروكربورهاي معدني هستند. آنها تقريباً خواص برابر دارند، قابليت اختلاط با روغن هاي معدني را دارند. از فوايد خيلي بارز نسبت به معدني مي توان به رفتار روغن در دماهاي خيلي پايين اشاره كرد. در صنايع غذايي و دارويي از روغن مصنوعي پايه SHC با ادتيوهاي ويژه استفاده مي شود و روانكارهاي پايه گليكول
عمده موارد مصرف
براي اطمينان از روانكاري با ضريب سايش خيلي پايين، مناسب براي گيربكس هاي با درصد درگيري بالا (لغزش) مثل (دنده هاي مارپيچ، دنده هيپونيدي)، با كاربرد ادتيوهاي خاص خواص عالي ضدسايش خصوصاً در گيربكس هاي استيل / برنز را شاهد هستيم و همچنين گيربكس در مقابل فشارهاي بالا از خود قابليت هاي خوبي بروز مي دهد. روغن پايه
پلي گليكول بدون ادتيو هم خاصيت مقاومت در برابر فشار، (EP) كمي از خود نشان مي دهد.
روغن پايه پلي گليكول اثرات منفي روي مواد آبند از خود نشان مي دهد و با بعضي از آبندها سازگار نيست مثلاً رنگ را در خود حل مي كند. آبندهاي سازگار با اين روغن از تركيبات فلئور يا PTFE مي باشند.
قابليت مخلوط شدن به مقدار كم را با روغن هاي پايه معدني دارد. ولي بطور كل اين اختلاط صحيح نيست.
پلي گليكول با تركيبات آهن دار و بعضي از فلزات واكنش نمي دهد. اگر در سيستم تحت بار از آلومينيم يا آلياژهاي آلومينيم (قفسه هاي بيرينگ ها از جنس آلومينيم باشد)، احتمال بالا رفتن سايش و فشار ديناميكي زياد مي شود (حركت لغزشي و بار بالا)
اگر در گيربكس هاي مارپيچي از آلياژهاي آلومينيم- برنز استفاده شده باشد نبايد از روغن پلي گليكول استفاده شود زيرا در نقطه فشار آن سايش زيادي را شاهد خواهيم بود.
روانكارهاي پايه استر
روغن پايه استر نتيجه واكنش يك اسيد با الكل در حضور آب است. از خصوصيات بارز آن استحكام شيميايي و فيزيكي اين روغن است. بدليل اين خصوصيات عالي از اين روانكار در تكنولوژي هاي هوانوردي استفاده مي شود، همچنين در موتورهاي هواپيما و توربين هاي گازي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
روغن هاي پايه استر مقاومت گرمايي بسيار عالي دارند، همچنين در دماي بسيار پايين نيز به خوبي خصوصيات خود را حفظ مي كند. در صنعت استفاده از روغن پايه استر رشد بسيار سريعي را داشته حتي نسبت به هر روغن پايه گليكول موفقيت خوبي را كسب نمود و آن بدليل بازده بسيار عالي آن مي باشد. روغن پايه استر تحت تاثير تجزيه به وسيله آب نمايش ضعيفي از خود نشان مي دهد. در اين حالت تبديل مي شود به اسيد و الكل در حضور آب. البته روغن پايه استر اگر در سيستم هايي كه فاقد رطوبت باشند استفاده شود نيازي به پايداري در برابر هيدروليز شدن ندارد.
بيشترين مشكل جدي كه براي اين روغن گزارش مي شود همان هيدروليز شدن روغن است و آن هم بستگي دارد به موارد زير:
- به تيپ استر استفاده شده
- به تيپ ادتيو استفاده شده
- استر بدست آمده از چه پروسه (روشي) بدست آمده
- كاربرد آن
فوايد كاربرد روانكارهاي پايه مصنوعي
مقايسه فوايد كاربرد روانكارهاي پايه مصنوعي با روانكارهاي
پايه معدني
- بهبود بازده سيستم
- پايين آوردن اصطكاك سيستم
- در شرايط دمايي يكسان فواصل تعويض روغن3 تا5 برابر زماني است كه از روغن پايه معدني استفاده شود.
- زماني كه سيستم تحت فشارهاي زياد كار كند، سيستم نيازي به خنك كننده ندارد.
كاهش خسارت هاي وارده به دنده هاي ماشين و بهبود بازده
بدليل ساختار مولكولي خاص روغن هاي پايه آلفين (تيپ SHC) و پلي گليكول اصطكاك سيستم نسبت به زماني كه از روغن پايه معدني استفاده شده بيشتر از30 درصد مي باشد.
به عنوان مثال ديگر استفاه از روغن پايه مصنوعي بازده درصد لغزشي بالا در گيربكس هاي مارپيچي و هيپوييد را بيشتر از15درصد نسبت به روغن هاي معدني افزايش مي دهد. حتي در جعبه دنده هاي مستقيم، ستاره اي، مارپيچي (با بازده بالا) ممكن است بهبود تا1 درصد بالا برده شود. اين شايد مثل حالت اول زياد به نظر نرسد ولي نتايج نشان داده كه در كاهش هزينه بسيار مؤثر است.
صرفه جويي در كاهش اصطكاك در صورت استفاده از روغن پايه مصنوعي
افزايش بازده در گيربكس
- استفاده از گيربكس كوچكتر و موتور كوچكتر براي نيروي مشخص
- دست يافتن به نيروي بيشتر با اعمال نيروي كم
درجه حرارت هاي روغن گيربكس ها
- اضافه شدن عمر روغن بدليل عدم اكسيداسيون (بالا رفتن عمر اكسيداسيون روغن به طوري كه5 برابر زمان اكسيداسيون نسبت به پايه معدني ديرتر اتفاق مي افتد)
- بالا رفتن عمركاري (دست يافتن به سايش و اصطكاك كمتر)
- نياز به خنك كاري سيستم نيست
مصرف انرژي در گيربكس
- پايين آمدن هزينه هاي گيربكس از طريق كاهش مصرف برق به طوري كه براي گيربكس هاي دنده مارپيچي30 درصد حتي بيشتر را شاهد هستيم.
- بطور كلي، طبق گزارشات هزينه برق مصرفي10 درصد حتي بيشتر كاهش يافته.
بهبود بازده و كاهش سايش در گيربكس زماني كه از روغن هاي پايه مصنوعي استفاده مي شود آزمايش ها نشان داده بازده گيربكس زماني كه از روغن هاي پايه مصنوعي استفاده شود بيشتر از معدني است. مطالعات نشان داده روغن پايه گليكول رتبه نخست بالاترين بازده را در اين آزمايش ها داراست بطوري كه 18 درصد بيشتر از زماني است كه از روغن معدني استفاده شود، همچنين روغن SHC در اين تست حدود 8 الي9 درصد بازده بيشتري دارد كه اين روش در صنايع غذايي و گيربكس هاي سيستم غذايي كاربرد فراواني دارد كه به تاييدUSDA-H1 نيز رسيده است. خصوصاً در صنايع غذايي رونكارها با يكديگر مقايسه شده و تفاوت مشاهده شده است.
روغن هاي پايه مصنوعي خصوصيت ضدسايش عالي دارند. به خصوص زماني كه ادتيو ضدسايش نيز به آنها افزوده شود كمترين سايش را در اين روغن ها زماني شاهد هستيم كه از روغن PAG در گيربكس استفاده شود.
روغن پايه استر نتيجه واكنش يك اسيد با الكل در حضور آب است. از خصوصيات بارز آن استحكام شيميايي و فيزيكي اين روغن است. بدليل اين خصوصيات عالي از اين روانكار در تكنولوژي هاي هوانوردي استفاده مي شود، همچنين در موتورهاي هواپيما و توربين هاي گازي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
روغن هاي پايه استر مقاومت گرمايي بسيار عالي دارند، همچنين در دماي بسيار پايين نيز به خوبي خصوصيات خود را حفظ مي كند. در صنعت استفاده از روغن پايه استر رشد بسيار سريعي را داشته حتي نسبت به هر روغن پايه گليكول موفقيت خوبي را كسب نمود و آن بدليل بازده بسيار عالي آن مي باشد. روغن پايه استر تحت تاثير تجزيه به وسيله آب نمايش ضعيفي از خود نشان مي دهد. در اين حالت تبديل مي شود به اسيد و الكل در حضور آب. البته روغن پايه استر اگر در سيستم هايي كه فاقد رطوبت باشند استفاده شود نيازي به پايداري در برابر هيدروليز شدن ندارد.
بيشترين مشكل جدي كه براي اين روغن گزارش مي شود همان هيدروليز شدن روغن است و آن هم بستگي دارد به موارد زير:
- به تيپ استر استفاده شده
- به تيپ ادتيو استفاده شده
- استر بدست آمده از چه پروسه (روشي) بدست آمده
- كاربرد آن
فوايد كاربرد روانكارهاي پايه مصنوعي
مقايسه فوايد كاربرد روانكارهاي پايه مصنوعي با روانكارهاي
پايه معدني
- بهبود بازده سيستم
- پايين آوردن اصطكاك سيستم
- در شرايط دمايي يكسان فواصل تعويض روغن3 تا5 برابر زماني است كه از روغن پايه معدني استفاده شود.
- زماني كه سيستم تحت فشارهاي زياد كار كند، سيستم نيازي به خنك كننده ندارد.
كاهش خسارت هاي وارده به دنده هاي ماشين و بهبود بازده
بدليل ساختار مولكولي خاص روغن هاي پايه آلفين (تيپ SHC) و پلي گليكول اصطكاك سيستم نسبت به زماني كه از روغن پايه معدني استفاده شده بيشتر از30 درصد مي باشد.
به عنوان مثال ديگر استفاه از روغن پايه مصنوعي بازده درصد لغزشي بالا در گيربكس هاي مارپيچي و هيپوييد را بيشتر از15درصد نسبت به روغن هاي معدني افزايش مي دهد. حتي در جعبه دنده هاي مستقيم، ستاره اي، مارپيچي (با بازده بالا) ممكن است بهبود تا1 درصد بالا برده شود. اين شايد مثل حالت اول زياد به نظر نرسد ولي نتايج نشان داده كه در كاهش هزينه بسيار مؤثر است.
|
| جدول1: وضعت بهبود و كاهش خسارت هاي وارده به گيربكس را نشان مي دهد |
صرفه جويي در كاهش اصطكاك در صورت استفاده از روغن پايه مصنوعي
افزايش بازده در گيربكس
- استفاده از گيربكس كوچكتر و موتور كوچكتر براي نيروي مشخص
- دست يافتن به نيروي بيشتر با اعمال نيروي كم
درجه حرارت هاي روغن گيربكس ها
- اضافه شدن عمر روغن بدليل عدم اكسيداسيون (بالا رفتن عمر اكسيداسيون روغن به طوري كه5 برابر زمان اكسيداسيون نسبت به پايه معدني ديرتر اتفاق مي افتد)
- بالا رفتن عمركاري (دست يافتن به سايش و اصطكاك كمتر)
- نياز به خنك كاري سيستم نيست
مصرف انرژي در گيربكس
- پايين آمدن هزينه هاي گيربكس از طريق كاهش مصرف برق به طوري كه براي گيربكس هاي دنده مارپيچي30 درصد حتي بيشتر را شاهد هستيم.
- بطور كلي، طبق گزارشات هزينه برق مصرفي10 درصد حتي بيشتر كاهش يافته.
بهبود بازده و كاهش سايش در گيربكس زماني كه از روغن هاي پايه مصنوعي استفاده مي شود آزمايش ها نشان داده بازده گيربكس زماني كه از روغن هاي پايه مصنوعي استفاده شود بيشتر از معدني است. مطالعات نشان داده روغن پايه گليكول رتبه نخست بالاترين بازده را در اين آزمايش ها داراست بطوري كه 18 درصد بيشتر از زماني است كه از روغن معدني استفاده شود، همچنين روغن SHC در اين تست حدود 8 الي9 درصد بازده بيشتري دارد كه اين روش در صنايع غذايي و گيربكس هاي سيستم غذايي كاربرد فراواني دارد كه به تاييدUSDA-H1 نيز رسيده است. خصوصاً در صنايع غذايي رونكارها با يكديگر مقايسه شده و تفاوت مشاهده شده است.
روغن هاي پايه مصنوعي خصوصيت ضدسايش عالي دارند. به خصوص زماني كه ادتيو ضدسايش نيز به آنها افزوده شود كمترين سايش را در اين روغن ها زماني شاهد هستيم كه از روغن PAG در گيربكس استفاده شود.
بالا بودن عمركاري روغن هاي پايه مصنوعي و زمان طولاني تر براي تعويض آنها
روغن هاي پايه مصنوعي در برابر از دست دادن خصوصيات خود و كاركرد در دماهاي بالا و عمركاري و تعويض روغن مقاومت بهتري نسبت به معدني از خود نشان مي دهند. البته اين به پايه آنها نيز بستگي دارد (PAG يا SHC)
فاصله زماني تعويض روغن3 تا5 برابر زماني است كه از روغن پايه معدني در درجه حرارت يكسان استفاده شود.
زمان تعويض روغن گيربكسي كه در دماي80 درجه سانتيگراد كاركرده به قرار زير است:
- براي روغن معدني بعد از5000 ساعت كار
- براي روغن SHC بعد از15 هزار ساعت كار(3 برابر معدني)
- براي روغن PAG بعد از25 هزار ساعت كار(5 برابر معدني)
روغن پايه مصنوعي نسبت به پايه معدني ضريب اصطكاك را كاهش داده و همچنين از شاخص گرانروي بالاتري برخوردار هستند. لذا اين امكان را براي ما بوجود آورده كه از ويسكوزيته با درجه پايين تر نسبت به روغن معدني در گيربكس استفاده كنيم لذا اين مورد عمركاري روغن را افزايش داده و ديرتر نياز به تعويض پيدا مي كنيد تمام آزمايش ها در دماي يكسان براي روغن معدني و مصنوعي بوده است. در ادامه مقايسه روغن ها در يك گيربكس دنده مارپيچي آمده است. نتايج درجه حرارت مخزن روغن اين گيربكس بعد از300 ساعت كاركرد اندازه گيري شد.
روغن پايه معدني: (230F)110c
روغن (194F)90c : SHC
روغن (16F) 75c : PAG
با توجه به آزمايشات زمان اضافي براي ديرتر تعويض كردن روغن به قرار زير است:
روغن معدني=1
روغن 9.5=SHC برابر بيشتر
روغن 31=PAG برابر بيشتر
روغن پايه مصنوعي به نگهداري و تعميرات تجهيزات و همينطور كاهش هزينه ها كمك شاياني مي كند با نگاهي به زمان تعويض روغن مصنوعي نسبت به معدني كه برابر5 افزايش يافته و همچنين تحمل گرمايي بالاي اين روغن ها و از طرفي قيمت بالاي اين روغن ها نسبت به معدني اين ذهنيت را بوجود مي آورد كه استفاده از آن به صرفه هست يا نه ولي با توجه به بالا رفتن زمان تعويض و همچنان تداوم كار گيربكس بدون توقف جهت تعويض روغن نشان از جبران هزينه ها دارد. مقايسه هزينه روغن معدني با پايه مصنوعي اين حقيقت را آشكار مي سازد كه هزينه هاي نگهداري و تعميرات بهبودي چشمگيري را داشته همچنين سود حاصل از استفاده از روغن كمتر آلودگي محيط زيست را هم كاهش مي دهد.
انتخاب نوع روغن دنده
براي انتخاب يك تيپ روغن دنده جهت گيربكس مورد نظر نياز است اطلاعات كاملي از طريق كارگيربكس، دنده هاي آن، دور آن داشته باشيم. در اين رابطه فاكتور (KA) تيپ بزرگي فشار (بار) گيربكس را بايد با آزمايش بدست آورد.
ويسكوزيته يكي از خصوصيات فيزيكي مهم در روانكاري است. زير ويسكوزيته با درجه حرارت تغيير مي كند. نرخ تغييرات بستگي به شناختن شاخص گرانروي روغن دارد. (VI) بيشتر روغن هاي معدني شاخص گرانروي حدود95 دارند. VI تغييرات ويسكوزيته در اثر تغييرات درجه حرارت مي باشد به گونه اي كه هر چه VI پايين تر باشد تغييرات يا دامنه تغييرات درجه حرارت بيشتر است و در حالت ديگر شاخصي گرانروي بالا نشان دهنده تغييرات كم ويسكوزيته در دماهاي مختلف است. VI بالاتر سودمندتر ازVI پايين است. روغن با VI پايين ماندگاري كمتري دارد. وقتي در يك گيربكس از روغني استفاده شود كه ضريب تغيير ويسكوزيته آن كم باشد مشاهده مي شود فيلم روانكاري مناسبي در گيربكس بين دنده تشكيل مي گردد كه باعث سايش كم در گيربكس و بدنبال آن تعميرات و نگهداري كمتر گيربكس را خواهيم داشت.
انتخاب ويسكوزيته
اولين مسئله انتخاب مناسب ويسكوزيته براي گيربكس مي باشد. سازنده و طراح گيربكس ويسكوزيته مناسب را پيشنهاد مي دهد و مي بايستي از اين پيشنهاد جهت حفظ گيربكس پيروي كرد. اگر طراح ويسكوزيته پيشنهاد نداده بود مي بايستي طبق نظريه روانكاري با محاسبه ويسكوزيته مناسب را بدست آورد و آن از طريق محاسبات و نمودار مربوطه امكان پذير است. از روي نمودارهاي ويسكوزيته- درجه حرارت و ويسكوزيته- فشار مي توان رفتار روغن سنتيك را بررسي و با مقايسه با روغن معدني بهترين را انتخاب كرد.
انتخاب درست ويسكوزيته شايد مهمترين بخش كار براي حفظ گيربكس باشد، كه با تجزيه و تحليل، آن هم در چندين مرحله محاسبه مي شود. ويسكوزيته اي كه درست انتخاب شود دماي كاركرد گيربكس را در حدي كه انتظار داريم نگه مي دارد، همچنين دماي خود روغن و مخزن روغن مورد قبول مي گردد. درجه حرارت مورد نظر از طريق تلفات گرمايي گيربكس، محاسبه كاهش اصطكاك يا اندازه گيري حرارت موجود در مخزن گيربكس محاسبه مي شود.
مي بايستي انتخاب ما پوشش دهد حداقل ويسكوزيته مورد نظر را زير:
- به روانكاري صحيح و درست و مطمئن نياز داريم
- در زمان سرد بودن و استارت اوليه مشكلي براي گيربكس پيش نيايد.
اين موضع خيلي مهم است بنابراين بايد درجه حرارت روغن در زمان استارت حتماً كنترل شود همچنين در حين بهره برداري و دوران نيز كنترل گردد.
به عنوان نمونه روش محاسبه و تصميم براي انتخاب ويسكوزيته لازم جهت گيربكس هاي مستقيم و مارپيچ با دانستن دو فاكتور نيرو و سرعت امكان پذير است. با دانستن VI مورد نظر و درجه حرارت استاندارد روغن (ISO VG) مي توان نزديك ترين ويسكوزيته به ويسكوزيته محاسبه شده را پيدا كرد.
نكته پاياني اين كمك ابتدايي در جهت شناخت مشخصات فني و خاص در رابطه با تحمل فشار در روانكارها، هزينه هاي ساخت روغن و در نهايت انتخاب روانكار مناسب، همچنين اطلاعات مفيدي در جهت استفاده از روانكار مناسب براي مصرف بهينه انرژي، عمر بيشتر تجهيزات، خرابي كمتر به واسطه روغن است. با توجه به مطالب گفته شده مي توانيد با انتخاب خود، از روغن پايه معدني يا مصنوعي استفاده كنيد.
روغن هاي پايه مصنوعي در برابر از دست دادن خصوصيات خود و كاركرد در دماهاي بالا و عمركاري و تعويض روغن مقاومت بهتري نسبت به معدني از خود نشان مي دهند. البته اين به پايه آنها نيز بستگي دارد (PAG يا SHC)
فاصله زماني تعويض روغن3 تا5 برابر زماني است كه از روغن پايه معدني در درجه حرارت يكسان استفاده شود.
زمان تعويض روغن گيربكسي كه در دماي80 درجه سانتيگراد كاركرده به قرار زير است:
- براي روغن معدني بعد از5000 ساعت كار
- براي روغن SHC بعد از15 هزار ساعت كار(3 برابر معدني)
- براي روغن PAG بعد از25 هزار ساعت كار(5 برابر معدني)
روغن پايه مصنوعي نسبت به پايه معدني ضريب اصطكاك را كاهش داده و همچنين از شاخص گرانروي بالاتري برخوردار هستند. لذا اين امكان را براي ما بوجود آورده كه از ويسكوزيته با درجه پايين تر نسبت به روغن معدني در گيربكس استفاده كنيم لذا اين مورد عمركاري روغن را افزايش داده و ديرتر نياز به تعويض پيدا مي كنيد تمام آزمايش ها در دماي يكسان براي روغن معدني و مصنوعي بوده است. در ادامه مقايسه روغن ها در يك گيربكس دنده مارپيچي آمده است. نتايج درجه حرارت مخزن روغن اين گيربكس بعد از300 ساعت كاركرد اندازه گيري شد.
روغن پايه معدني: (230F)110c
روغن (194F)90c : SHC
روغن (16F) 75c : PAG
با توجه به آزمايشات زمان اضافي براي ديرتر تعويض كردن روغن به قرار زير است:
روغن معدني=1
روغن 9.5=SHC برابر بيشتر
روغن 31=PAG برابر بيشتر
روغن پايه مصنوعي به نگهداري و تعميرات تجهيزات و همينطور كاهش هزينه ها كمك شاياني مي كند با نگاهي به زمان تعويض روغن مصنوعي نسبت به معدني كه برابر5 افزايش يافته و همچنين تحمل گرمايي بالاي اين روغن ها و از طرفي قيمت بالاي اين روغن ها نسبت به معدني اين ذهنيت را بوجود مي آورد كه استفاده از آن به صرفه هست يا نه ولي با توجه به بالا رفتن زمان تعويض و همچنان تداوم كار گيربكس بدون توقف جهت تعويض روغن نشان از جبران هزينه ها دارد. مقايسه هزينه روغن معدني با پايه مصنوعي اين حقيقت را آشكار مي سازد كه هزينه هاي نگهداري و تعميرات بهبودي چشمگيري را داشته همچنين سود حاصل از استفاده از روغن كمتر آلودگي محيط زيست را هم كاهش مي دهد.
انتخاب نوع روغن دنده
براي انتخاب يك تيپ روغن دنده جهت گيربكس مورد نظر نياز است اطلاعات كاملي از طريق كارگيربكس، دنده هاي آن، دور آن داشته باشيم. در اين رابطه فاكتور (KA) تيپ بزرگي فشار (بار) گيربكس را بايد با آزمايش بدست آورد.
ويسكوزيته يكي از خصوصيات فيزيكي مهم در روانكاري است. زير ويسكوزيته با درجه حرارت تغيير مي كند. نرخ تغييرات بستگي به شناختن شاخص گرانروي روغن دارد. (VI) بيشتر روغن هاي معدني شاخص گرانروي حدود95 دارند. VI تغييرات ويسكوزيته در اثر تغييرات درجه حرارت مي باشد به گونه اي كه هر چه VI پايين تر باشد تغييرات يا دامنه تغييرات درجه حرارت بيشتر است و در حالت ديگر شاخصي گرانروي بالا نشان دهنده تغييرات كم ويسكوزيته در دماهاي مختلف است. VI بالاتر سودمندتر ازVI پايين است. روغن با VI پايين ماندگاري كمتري دارد. وقتي در يك گيربكس از روغني استفاده شود كه ضريب تغيير ويسكوزيته آن كم باشد مشاهده مي شود فيلم روانكاري مناسبي در گيربكس بين دنده تشكيل مي گردد كه باعث سايش كم در گيربكس و بدنبال آن تعميرات و نگهداري كمتر گيربكس را خواهيم داشت.
انتخاب ويسكوزيته
اولين مسئله انتخاب مناسب ويسكوزيته براي گيربكس مي باشد. سازنده و طراح گيربكس ويسكوزيته مناسب را پيشنهاد مي دهد و مي بايستي از اين پيشنهاد جهت حفظ گيربكس پيروي كرد. اگر طراح ويسكوزيته پيشنهاد نداده بود مي بايستي طبق نظريه روانكاري با محاسبه ويسكوزيته مناسب را بدست آورد و آن از طريق محاسبات و نمودار مربوطه امكان پذير است. از روي نمودارهاي ويسكوزيته- درجه حرارت و ويسكوزيته- فشار مي توان رفتار روغن سنتيك را بررسي و با مقايسه با روغن معدني بهترين را انتخاب كرد.
انتخاب درست ويسكوزيته شايد مهمترين بخش كار براي حفظ گيربكس باشد، كه با تجزيه و تحليل، آن هم در چندين مرحله محاسبه مي شود. ويسكوزيته اي كه درست انتخاب شود دماي كاركرد گيربكس را در حدي كه انتظار داريم نگه مي دارد، همچنين دماي خود روغن و مخزن روغن مورد قبول مي گردد. درجه حرارت مورد نظر از طريق تلفات گرمايي گيربكس، محاسبه كاهش اصطكاك يا اندازه گيري حرارت موجود در مخزن گيربكس محاسبه مي شود.
مي بايستي انتخاب ما پوشش دهد حداقل ويسكوزيته مورد نظر را زير:
- به روانكاري صحيح و درست و مطمئن نياز داريم
- در زمان سرد بودن و استارت اوليه مشكلي براي گيربكس پيش نيايد.
اين موضع خيلي مهم است بنابراين بايد درجه حرارت روغن در زمان استارت حتماً كنترل شود همچنين در حين بهره برداري و دوران نيز كنترل گردد.
به عنوان نمونه روش محاسبه و تصميم براي انتخاب ويسكوزيته لازم جهت گيربكس هاي مستقيم و مارپيچ با دانستن دو فاكتور نيرو و سرعت امكان پذير است. با دانستن VI مورد نظر و درجه حرارت استاندارد روغن (ISO VG) مي توان نزديك ترين ويسكوزيته به ويسكوزيته محاسبه شده را پيدا كرد.
نكته پاياني اين كمك ابتدايي در جهت شناخت مشخصات فني و خاص در رابطه با تحمل فشار در روانكارها، هزينه هاي ساخت روغن و در نهايت انتخاب روانكار مناسب، همچنين اطلاعات مفيدي در جهت استفاده از روانكار مناسب براي مصرف بهينه انرژي، عمر بيشتر تجهيزات، خرابي كمتر به واسطه روغن است. با توجه به مطالب گفته شده مي توانيد با انتخاب خود، از روغن پايه معدني يا مصنوعي استفاده كنيد.
saeedkarder
عضو جدید
ويژگي هاي روغن موتور:
شايد به دفعات شنيده و يا خوانده باشيد كه روغن موتور را در 5000 ، 10000 كيلومتر و يا بيشتر ، بايد تعويض نمود . دليل ذكر اين اعداد براي كاركرد روغن چيست و چرا براي روغن هاي مختلف متفاوت است . مجموعه مطالبي كه در خصوص روغن موتور ارايه خواهد شد ، اطلاعات مناسبي را در خصوص موارد تاثير گذار در تعويض روغن در اختيار خوانندگان محترم قرار خواهد داد .
شايد به دفعات شنيده و يا خوانده باشيد كه روغن موتور را در 5000 ، 10000 كيلومتر و يا بيشتر ، بايد تعويض نمود . دليل ذكر اين اعداد براي كاركرد روغن چيست و چرا براي روغن هاي مختلف متفاوت است . مجموعه مطالبي كه در خصوص روغن موتور ارايه خواهد شد ، اطلاعات مناسبي را در خصوص موارد تاثير گذار در تعويض روغن در اختيار خوانندگان محترم قرار خواهد داد .
چرا روغن موتور بايد تعويض شود ؟
روغن از زمان شروع بكار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي قرار گرفته و روغن پايه آن آلوده شده و از كيفيت آن كاسته مي شود وهمچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير مواد افزودني پاك كننده نيز، مصرف مي شوند . در اين حالت خاصيت روانكاري ، پاك كننده و جذب ذرات معلق و ناخالصي ها ، كاهش مي يابد .
روغن از زمان شروع بكار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي قرار گرفته و روغن پايه آن آلوده شده و از كيفيت آن كاسته مي شود وهمچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير مواد افزودني پاك كننده نيز، مصرف مي شوند . در اين حالت خاصيت روانكاري ، پاك كننده و جذب ذرات معلق و ناخالصي ها ، كاهش مي يابد .
آيا سياه شدن روغن موتور نشاندهنده زمان مناسب تعويض روغن است ؟
اين تصور كه سياه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم كيفيت آن مي باشد ، صحيح نمي باشد . اگر در دستگاه يا موتور خودرو روغن پس از مدتي تغيير رنگ ندهند و اصطلاحا" سياه نشود ، مي بايد در اسرع وقت آن را تعويض نمود زيرا ، سياه شدن شدن روغن به علت خاصيت پاك كنندگي دوده ناشي از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصي روغن موتور مي باشد . در غير اين صورت ، ذرات ناخالصي و دوده بر روي قطعات متحرك موتور رسوب كرده و باعث جلوگيري از انتقال حرارت ، ساييدگي زودرس قطعات ، روغن سوزي ، كاهش راندمان و توان موتور مي شود .
اين تصور كه سياه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم كيفيت آن مي باشد ، صحيح نمي باشد . اگر در دستگاه يا موتور خودرو روغن پس از مدتي تغيير رنگ ندهند و اصطلاحا" سياه نشود ، مي بايد در اسرع وقت آن را تعويض نمود زيرا ، سياه شدن شدن روغن به علت خاصيت پاك كنندگي دوده ناشي از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصي روغن موتور مي باشد . در غير اين صورت ، ذرات ناخالصي و دوده بر روي قطعات متحرك موتور رسوب كرده و باعث جلوگيري از انتقال حرارت ، ساييدگي زودرس قطعات ، روغن سوزي ، كاهش راندمان و توان موتور مي شود .
عوامل موثر در مدت زمان كاركرد و تعويض روغن موتور :
- شرايط كاري موتور مانند : رانندگي با سرعت بالا، رانندگي با بار بيش از حد استاندارد در جاده هايي با شيب زياد ، در جا كاركردن زياد موتور در ترافيك هاي سنگين ، رانندگي با سرعت بالا در هواي سرد قبل از گرم شدن روغن موتور ، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زياد در هواي سرد و رانندگي در جاده هاي خاكي و گرد و غبار به مدت طولاني
- كيفيت احتراق موتور ( تنظيم به موقع موتور و رفع ايرادات برقي و سوخت رساني )
- كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
- كيفيت فيلتر هاي هوا و روغن و تعويض به موقع آنها
نوع و كيفيت سوخت مصرفي چه تاثيري در تعويض روغن دارد ؟
سربي كه براي بهسوزي به بنزين اضافه مي شد ، پس از ورود به روغن موتور باعث اكسيده شدن سريعتر روغن و افت كيفيت روغن مي گرديد كه خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است . بنزين با اكتان پايين به دليل ايجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن مي شود كه اين موضوع نيز با كاهش خاصيت روانكاري روغن مي شود . استفاده از بنزين هاي سوپر متناسب با تكنولوژي موتور ، اين مشكل را تا حدودي بر طرف مي كند .
سربي كه براي بهسوزي به بنزين اضافه مي شد ، پس از ورود به روغن موتور باعث اكسيده شدن سريعتر روغن و افت كيفيت روغن مي گرديد كه خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است . بنزين با اكتان پايين به دليل ايجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن مي شود كه اين موضوع نيز با كاهش خاصيت روانكاري روغن مي شود . استفاده از بنزين هاي سوپر متناسب با تكنولوژي موتور ، اين مشكل را تا حدودي بر طرف مي كند .
آيا نوع روغن در مدت زمان تعويض آن ، موثر مي باشد؟
با پيشرفت تكنولوژي ساخت موتورها ، شرايط كاركرد موتور از لحاظ افزايش دور ، نسبت تراكم بالا ، دماي احتراق بيشتر ، فشار زيادتر به ياتاقانهاي ثابت و متحرك بيشتر شده است . لذا در اين راستا سازندگان روغن موتور را براين داشته است تا روغن هايي متناسب با تكنولوژي موتور ها يا زمان تعويض بيشتر توليد نمايند . امروزه با توجه به استاندارد هاي زيست محيطي ، تبخير و كاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرريز روغن به منظور تامين كسري روغن موتور كاهش يافته است .
از آنجا كه در بازار انواع روغن ها با درجات و كيفيتهاي مختلف موجود مي باشد ، پيشنهاد مي شود با رجوع به دستور العمل كارخانه سازنده خودرو ، نسبت به استفاده از روغن توصيه شده و تعويض به موقع آن با توجه به نكات بيان شده ، اقدام نماييد .
انتخاب روغن مناسب ، تضمين كننده عمر طولاني و راندمان بالاي موتور:
براي انتخاب يك روغن موتور خوب ، عوامل و پارامترهاي مختلفي بايد مدنظر قرار گيرد. يك روغن موتور مرغوب ،داراي گرانروي مناسب و ضريب اصطكاك بسيار پايين بوده و توانايي روانكاري بخش هاي مختلف و قطعات متحرك موتور را داراست . ضمنا" روغن موتور علاوه بر سازگاري با تركيبات پليمري موجود ؛ بايد داراي اثرات بازدارندگي خوبي در مقابل زنگ زدگي ، خوردگي ،اكسيداسيون و سايش باشد .
وظايف روغن موتور به طور كلي شامل موارد زير مي باشد :
- كاهش اصطكاك قطعات متحرك موتور
- كاهش سايش قطعات موتور
- خنك نمودن قطعات داخلي موتور
- تميز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و تركيبات حاصل از تجزيه روغن و رسوبات بين قطعات
- آب بندي كامل بين سيلندر و پيستون
- محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگي
- كاركرد بهينه قطعات متحرك موتور در دماهاي مختلف
پايه گرانروي روغن :
ويسكوزيته يا گرانروي ، مقاوت سيال در مقابل جاري شدن است . از لحاظ گرانروي ، روغن به دو بخش تقسيم مي شود .
- الف : روغن هاي تك درجه اي Mono Grade
- ب : روغن هاي چند درجه اي يا چهار فصل Multi Grade
امروزه استفاده از روغن هاي تك درجه اي مانند 30 يا 40 ، در موتورها توصيه نمي شود و روغن هاي چند درجه اي (چهار فصل ) ،كاربرد بيشتري دارند . اين روغن ها مطابق طبقه بندي SAE ( انجمن مهندسي خودرو ) ، به صورت زير تعريف مي شوند . 20W50 , 10 W 40 . عدد قبل از W نشاندهنده گرانروي روغن موتور در دماي پايين بوده و هرچه اين عدد كمتر باشد ، قابليت استفاده در دماي پايين تر را دارا است . عدد بعد از W ، نشاندهنده گرانروي در دماي بالا بوده و هرچه اين عدد بزرگتر باشد ، روغن در دماي بالتر چسنده تر و سفت تر خواهد بود .
مهمترين و با اهميت ترين خاصيت روغن ، حضور آن ازلحظه استارت تا خاموش شدن موتور به صورت بي وقفه است . به نحوي كه با تمامي قطعات متحرك و ثابت درتماس باشد . لذا ويسكوزيته روغن بايستي به گونه اي انتخاب شود كه بهترين حالت روانكاري را در كمترين زمان ، ممكن سازد . ضمن اينكه خودرو در حالت سرد به راحتي استارت خورده و بدين ترتيب عمر باتري و استارت طولاني تر شود .
مشخصات روغن :
انستيتو نفتي آمريكا APIبراي طبقه بندي روغن ها بر چسب كيفيت و فناوري ساخت آنها كد بندي خاصي ابداع نموده است . حرف اول ، معرف نوع موتور محل مصرف ( حرف C براي خودروهاي ديزلي و حرف S براي براي خودروهاي بنزيني )و حرف دوم ، نشاندهنده سطح كيفيت روغن خواهد بود . به اين مفهوم كه حرف A پايين ترين سطح كارايي را نشان مي دهد و با بالا رفتن حروف سطح كارايي نيز افزايش خواهد يافت . مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح كارايي بالاتر ، نشان از ميزان افزودني هاي بيشتر در روغن بوده و در تست آزمايشگاهي و عملكردي ، شرايط حادتري را تحمل مي كنند . افزودني هاي مختلف ، مقاومت روغن را براي شرايط سخت حرارتي و فشار زياد موتور بهينه مي كنند .
روغن هاي توصيه شده توسط شركت هاي سازنده خودرو داراي خواص لازم بوده و نبايستي افزودني هاي متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود . زيرا موجب اختلال در عملكرد و خواصي كه در روغن وجود دارد مي شوند .
نكات مهم :
- سياه نشده روغن در حين كاركرد ، نشانه مرغوبيت آن نيست بلكه به اين معناست كه روغن قابيت جذب ذرات اسيدي و ناخالصي را نداشته است .
- از تركيب چند روغن با يكديگر و مصرف همزمان آنهادرموتور خودداري نماييد .
معرفي و علائم شناسايي روغن هاي ايساكو :
- معرفي روغن موتور SG 20 W 50
اين روغن موتور ويژه مصرف در خودروهاي پژوآردي ، روآ ، پيكان و كليه خودروهاي توصيه شده با اين سطح كيفي ميباشد .
- علائم شناسايي :
- داراي عبارات API SG/CD , SAE 20W50 , SG 015 بر روي برچسب ظرف 2- درج لوگوي فارسي ايساكو بر روي برچسب ظرف
- حك لوگوي فارسي ايساكو بر روي ظرف 4 ليتري و لوگوي لاتين ايساكو بر روي در ظرف
- بر چسب با رنگ پس زمينه آبي روشن به همراه در آبي
- داراي سريال رديابي محصول
- داراي ظرف و در پلمپ شده
- بسته بندي شده در ظرف هاي 1 و 4 ليتري
- معرفي روغن موتور SJ 20 W 50
اين روغن موتور ويژه مصرف در خودروهاي پژو 405 ، پارس و سمند و كليه خودروهاي توصيه شده با اين سطح كيفي ميباشد .
- علائم شناسايي :
- داراي عبارات API SJ/CF-4 , SAE 20 W 50 , SJ020 بر روي برچسب ظرف
- درج لوگوي فارسي ايساكو بر روي برچسب ظرف
- حك لوگوي فارسي ايساكو بر روي ظرف 4 ليتري و لوگوي لاتين ايساكو بر روي در ظرف
- بر چسب با رنگ پس زمينه ابي روشن به همراه در خاكستري
- داراي سريال رديابي محصول
- داراي ظرف و در پلمپ شده
- بسته بندي شده در ظرف هاي 1 و 4 ليتري
آخرین ویرایش:
کار روغن موتور چیست؟
کار روغن موتور چیست؟
وظایف اصلی روغن موتور عبارت است: روان سازی قسمت‌های متحرک موتور، به حداقل رساندن اصطکاک و فرسایش، کمک به کاهش حرارت و جذب ذرات معلق و رسوبات لجنی حاصل از احتراق. از آنجا که روغن موتور باید این چند کار را به طور همزمان انجام دهد، فرمولاسیون شیمیایی پیچیده‌ای را می‌طلبد اما برای آگاهی از عملکرد روغن موتور چگونگی رده‌بندی آن و انتخاب نوع صحیح روغن موتور برای خودرویتان، نیازی نیست شیمیدان یا مهندس شیمی باشید بلکه کافی است با انواع مختلف روغن موتور، رده‌بندی و علائم و اختصارات آن آشنا شوید.
انواع روغنها
در حال حاضر روغنهای موتور به سه نوع کلی تقسیم می‌شوند:
الف: مینرال
ب: سنتتیک
چ: نیمه سنتتیک (Premium)
الف ـ مینرال: روغنی است که برپایه نفت خام ساخته میشود و سالهاست در خودروها به کار می‌رود و همه ما با آن آشنایی داریم.
ب ـ سنتتیک: روغنی است که از ترکیبات شیمیایی یا پولیمراسیون هیدروکربن‌ها (Olefins) تولید میشود نه از تصفیه نفت خام. این نوع روغن اولین بار در موتورهای جت به کار گرفته شد و به دلیل مزایایی که نسبت به نوع مینرال داراست، در سالیان اخیر مصرف آن در خودروها نیز فزونی یافته است. روغنهای سنتتیک انواع مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوت دارند که این موضوع آنها را از لحاظ کیفیت و نوع مصرف نیز با یکدیگر متمایز میکند. از بین صدها نوع روغن سنتتیک با فرمولاسیون‌های مختلف که هر یک محاسن و معایبی دارند، نوعی که برپایه Poly alpha olefins یا به اختصار (PAO) ساخته میشود و مقادیر کمی هم Ester دارد، دارای کارایی و مقبولیت بیشتری است.
بیشتر روغنهای سنتتیک از مزایای زیر برخوردارند:
۱. کاهش مصرف روغن به دلیل عمر بیشتر آن ۲. غیرخورنده و غیرسمی بودن ۳. تبخیر شوندگی پایین ۴. دمای سوختن بال ۵. مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا ۶. دارا بودن شاخص ویسکوزیته بالا به صورت طبیعی (عکس‌العمل سریع در مقابل تغییرات دما) ۷. کاهش مصرف سوخت تا ۴/۲ درصد ۸. نقطه روان شدن پایین ۹. قابلیت استفاده از روغنهای با گستره ویسکوزیته زیاد بدون نگرانی از شکست پلیمرها (در ادامه توضیح داده خواهد شد.) عیب این نوع روغنها نیز قیمت بالای آنها و عدم تطابق کامل با موتورهای دارای تکنولوژی قدیمی است.
ج ـ نیمه سنتتیک: مخلوطی است از روغن سنتتیک و مینرال (ارگانیک). این نوع روغن کیفیت روغنهای سنتتیک را ندارد اما در شرایط سخت نظیر دماهای بالا و یا بار زیاد عملکرد بهتری نسبت به نوع مینرال از خود نشان می‌دهد و بیشتر در وانت‌ها و SUVها مصرف میشود و قیمت آن نیز کمی بیشتر از مینرال‌هاست. برای آگاهی از این که کدام روغن برای خودروی شما مناسب است، بهترین منبع و مأخذ دفترچه راهنمای خودرو یا برچسب‌های داخل محفظه موتور (در صورتی که نوع روغن مشخص نشده، معنای آن استفاده از همان نوع قدیمی مینرال است). استفاده از روغن مینرال یا نیمه سنتتیک برای موتوری که تنها استفاده از روغن سنتتیک در آن توصیه شده، می‌تواند برای موتور خطرآفرین باشد اما در مقابل استفاده از روغنهای سنتتیک یا نیمه سنتتیک برای موتورهایی که برای استفاده از نوع مینرال طراحی شده‌اند (موتورهای قدیمی) با تمهیدات خاصی، از نظر تولیدکنندگان روغنهای سنتتیک بلامانع است، اما بسیاری از متخصصان به دلایل زیر این کار را نیز اشتباه و مضر می‌دانند:
۱. هر یک از انواع مختلف روغنهای سنتتیک با توجه به فرمول شیمیایی، قابلیت تطابق با برخی انواع لاستیک‌ها و الاستومرها را ندارد و در نتیجه اگر از روغن سنتتیکی با فرمول خاصی برای موتورهای با واشرها و درزبندهایی که با آن فرمول روغن سازگار نباشد، استفاده شود باعث نشتی روغن و مسائلی از این قبیل خواهد شد (روغنهای مینرال سبب تورم واشرها و جلوگیری از نشتی آنها می‌شوند اما روغنهای سنتتیک در مورد برخی انواع واشرها فاقد این خاصیت هستند و حتی بعضی از آنها باعث خورده شدن برخی از انواع واشرها می‌شوند. حتی استفاده از روغن سنتتیک با مواد تشکیل دهنده‌ای متفاوت با مندرجات دفترچه راهنمای خودرو، برای خودروهایی که با این نوع روغن کار می‌کنند نیز می‌تواند خطرساز باشد، چه رسد به استفاده از این نوع روغنها در موتورهایی که برپایه استفاده از روغن مینرال طراحی شده‌اند. به عنوان مثال روغن سنتتیک برپایه Poly glycol با پلی استرها، پلی کربنیک‌ها، ABS، پلی ونیل کلرین‌ها Poly phenylene Oxide (همگی پلاستیک هستند) و Buna S، بوتیل، Neoprene و لاستیک طبیعی (همگی الاستومر هستند) سازگاری خوبی ندارد و یا روغن سنتتیک برپایه PAO نیز که بیشتر روغنهای سنتتیک موجود در بازار بر این پایه هستند، سازگاری ضعیفی دارد. مزیت برخی از انواع روغنهای سنتتیک و قابلیت تطابق آنها با انواع الاستومرها و لاستیک‌ها، همچنین حلالیت هر کدام در افزودنی‌ها و لجن موتور به همراه خواص و عدد VI (در ادامه بررسی خواهد شد) هر کدام را در نمودار می‌بینید.
۲. روغنهای سنتتیک در مقایسه با روغنهای مینرال با لایه نازکتری روی قطعات موتور می‌نشیند (به همین دلیل فاصله قطعات ثابت و متحرک موتورهایی که با روغن سنتتیک کار می‌کنند، کمتر است) لذا استفاده از این نوع روغن برای موتورهایی که براساس تکنولوژی قدیمی مینرال طراحی شده‌اند باعث نشتی پیستون خواهد شد. البته این مورد از طرف سازندگان روغنهای سنتتیک با دلایل قابل قبولی رد میشود اما در عمل این مشکل در خودروهای قدیمی دیده شده است. اگر سالهاست از روغن مینرال استفاده میکنید و خودرویتان دارای تکنولوژی قدیمی است، از این نوع روغنها استفاده نکنید اما در صورتی که خودرویی با تکنولوژی نسبتاً جدید دارید و از بی‌خطر بودن تعویض روغن از مینرال به سنتتیک یا نیمه سنتتیک مطمئن هستید، از نوعی که برپایه PAO ساخته شده است استفاده کنید و این موضوع را نیز از یاد نبرید که با تعویض روغن از مینرال به سنتتیک، رسوبات پخته شده روغنهای مینرال از روی قطعات موتور کنده و در موتور غوطه‌ور می‌شوند و پس از مدتی موتور از کار می‌افتد. به همین علت قبل از این تعویض باید موتور را یا به طور کامل رسوب زدایی و یا از روغنهای فلاشینگ (Flush Oil) استفاده کنید (این نوع روغن فقط مخصوص تمیزکردن موتور است)؛ به این ترتیب که روغن مینرال را بدون تعویض ف ی ل ت ر تخلیه و روغن فلاشینگ را جایگزین کنید و اجازه دهید موتور ۲۰ دقیقه در جا کار کند، پس از آن می‌توانید روغن فلاشینگ را تخلیه، ف ی ل ت ر را تعویض و روغن سنتتیک یا نیمه سنتتیک را جایگزین کنید
کار روغن موتور چیست؟
وظایف اصلی روغن موتور عبارت است: روان سازی قسمت‌های متحرک موتور، به حداقل رساندن اصطکاک و فرسایش، کمک به کاهش حرارت و جذب ذرات معلق و رسوبات لجنی حاصل از احتراق. از آنجا که روغن موتور باید این چند کار را به طور همزمان انجام دهد، فرمولاسیون شیمیایی پیچیده‌ای را می‌طلبد اما برای آگاهی از عملکرد روغن موتور چگونگی رده‌بندی آن و انتخاب نوع صحیح روغن موتور برای خودرویتان، نیازی نیست شیمیدان یا مهندس شیمی باشید بلکه کافی است با انواع مختلف روغن موتور، رده‌بندی و علائم و اختصارات آن آشنا شوید.
انواع روغنها
در حال حاضر روغنهای موتور به سه نوع کلی تقسیم می‌شوند:
الف: مینرال
ب: سنتتیک
چ: نیمه سنتتیک (Premium)
الف ـ مینرال: روغنی است که برپایه نفت خام ساخته میشود و سالهاست در خودروها به کار می‌رود و همه ما با آن آشنایی داریم.
ب ـ سنتتیک: روغنی است که از ترکیبات شیمیایی یا پولیمراسیون هیدروکربن‌ها (Olefins) تولید میشود نه از تصفیه نفت خام. این نوع روغن اولین بار در موتورهای جت به کار گرفته شد و به دلیل مزایایی که نسبت به نوع مینرال داراست، در سالیان اخیر مصرف آن در خودروها نیز فزونی یافته است. روغنهای سنتتیک انواع مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوت دارند که این موضوع آنها را از لحاظ کیفیت و نوع مصرف نیز با یکدیگر متمایز میکند. از بین صدها نوع روغن سنتتیک با فرمولاسیون‌های مختلف که هر یک محاسن و معایبی دارند، نوعی که برپایه Poly alpha olefins یا به اختصار (PAO) ساخته میشود و مقادیر کمی هم Ester دارد، دارای کارایی و مقبولیت بیشتری است.
بیشتر روغنهای سنتتیک از مزایای زیر برخوردارند:
۱. کاهش مصرف روغن به دلیل عمر بیشتر آن ۲. غیرخورنده و غیرسمی بودن ۳. تبخیر شوندگی پایین ۴. دمای سوختن بال ۵. مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا ۶. دارا بودن شاخص ویسکوزیته بالا به صورت طبیعی (عکس‌العمل سریع در مقابل تغییرات دما) ۷. کاهش مصرف سوخت تا ۴/۲ درصد ۸. نقطه روان شدن پایین ۹. قابلیت استفاده از روغنهای با گستره ویسکوزیته زیاد بدون نگرانی از شکست پلیمرها (در ادامه توضیح داده خواهد شد.) عیب این نوع روغنها نیز قیمت بالای آنها و عدم تطابق کامل با موتورهای دارای تکنولوژی قدیمی است.
ج ـ نیمه سنتتیک: مخلوطی است از روغن سنتتیک و مینرال (ارگانیک). این نوع روغن کیفیت روغنهای سنتتیک را ندارد اما در شرایط سخت نظیر دماهای بالا و یا بار زیاد عملکرد بهتری نسبت به نوع مینرال از خود نشان می‌دهد و بیشتر در وانت‌ها و SUVها مصرف میشود و قیمت آن نیز کمی بیشتر از مینرال‌هاست. برای آگاهی از این که کدام روغن برای خودروی شما مناسب است، بهترین منبع و مأخذ دفترچه راهنمای خودرو یا برچسب‌های داخل محفظه موتور (در صورتی که نوع روغن مشخص نشده، معنای آن استفاده از همان نوع قدیمی مینرال است). استفاده از روغن مینرال یا نیمه سنتتیک برای موتوری که تنها استفاده از روغن سنتتیک در آن توصیه شده، می‌تواند برای موتور خطرآفرین باشد اما در مقابل استفاده از روغنهای سنتتیک یا نیمه سنتتیک برای موتورهایی که برای استفاده از نوع مینرال طراحی شده‌اند (موتورهای قدیمی) با تمهیدات خاصی، از نظر تولیدکنندگان روغنهای سنتتیک بلامانع است، اما بسیاری از متخصصان به دلایل زیر این کار را نیز اشتباه و مضر می‌دانند:
۱. هر یک از انواع مختلف روغنهای سنتتیک با توجه به فرمول شیمیایی، قابلیت تطابق با برخی انواع لاستیک‌ها و الاستومرها را ندارد و در نتیجه اگر از روغن سنتتیکی با فرمول خاصی برای موتورهای با واشرها و درزبندهایی که با آن فرمول روغن سازگار نباشد، استفاده شود باعث نشتی روغن و مسائلی از این قبیل خواهد شد (روغنهای مینرال سبب تورم واشرها و جلوگیری از نشتی آنها می‌شوند اما روغنهای سنتتیک در مورد برخی انواع واشرها فاقد این خاصیت هستند و حتی بعضی از آنها باعث خورده شدن برخی از انواع واشرها می‌شوند. حتی استفاده از روغن سنتتیک با مواد تشکیل دهنده‌ای متفاوت با مندرجات دفترچه راهنمای خودرو، برای خودروهایی که با این نوع روغن کار می‌کنند نیز می‌تواند خطرساز باشد، چه رسد به استفاده از این نوع روغنها در موتورهایی که برپایه استفاده از روغن مینرال طراحی شده‌اند. به عنوان مثال روغن سنتتیک برپایه Poly glycol با پلی استرها، پلی کربنیک‌ها، ABS، پلی ونیل کلرین‌ها Poly phenylene Oxide (همگی پلاستیک هستند) و Buna S، بوتیل، Neoprene و لاستیک طبیعی (همگی الاستومر هستند) سازگاری خوبی ندارد و یا روغن سنتتیک برپایه PAO نیز که بیشتر روغنهای سنتتیک موجود در بازار بر این پایه هستند، سازگاری ضعیفی دارد. مزیت برخی از انواع روغنهای سنتتیک و قابلیت تطابق آنها با انواع الاستومرها و لاستیک‌ها، همچنین حلالیت هر کدام در افزودنی‌ها و لجن موتور به همراه خواص و عدد VI (در ادامه بررسی خواهد شد) هر کدام را در نمودار می‌بینید.
۲. روغنهای سنتتیک در مقایسه با روغنهای مینرال با لایه نازکتری روی قطعات موتور می‌نشیند (به همین دلیل فاصله قطعات ثابت و متحرک موتورهایی که با روغن سنتتیک کار می‌کنند، کمتر است) لذا استفاده از این نوع روغن برای موتورهایی که براساس تکنولوژی قدیمی مینرال طراحی شده‌اند باعث نشتی پیستون خواهد شد. البته این مورد از طرف سازندگان روغنهای سنتتیک با دلایل قابل قبولی رد میشود اما در عمل این مشکل در خودروهای قدیمی دیده شده است. اگر سالهاست از روغن مینرال استفاده میکنید و خودرویتان دارای تکنولوژی قدیمی است، از این نوع روغنها استفاده نکنید اما در صورتی که خودرویی با تکنولوژی نسبتاً جدید دارید و از بی‌خطر بودن تعویض روغن از مینرال به سنتتیک یا نیمه سنتتیک مطمئن هستید، از نوعی که برپایه PAO ساخته شده است استفاده کنید و این موضوع را نیز از یاد نبرید که با تعویض روغن از مینرال به سنتتیک، رسوبات پخته شده روغنهای مینرال از روی قطعات موتور کنده و در موتور غوطه‌ور می‌شوند و پس از مدتی موتور از کار می‌افتد. به همین علت قبل از این تعویض باید موتور را یا به طور کامل رسوب زدایی و یا از روغنهای فلاشینگ (Flush Oil) استفاده کنید (این نوع روغن فقط مخصوص تمیزکردن موتور است)؛ به این ترتیب که روغن مینرال را بدون تعویض ف ی ل ت ر تخلیه و روغن فلاشینگ را جایگزین کنید و اجازه دهید موتور ۲۰ دقیقه در جا کار کند، پس از آن می‌توانید روغن فلاشینگ را تخلیه، ف ی ل ت ر را تعویض و روغن سنتتیک یا نیمه سنتتیک را جایگزین کنید
انتخاب بهترین روغن ماشین
انتخاب بهترین روغن ماشین
روغن موتور به عنوان یک ترکیب چند منظوره، نقش بسیار مهم و اساسی در کارکرد مطمئن موتور خودرو ایفا می کند . اهمیت وجود روغن موتور به حدی است که جزء ملزومات هر خودرویی محسوب می شود و بدون روغن، عملاً امکان حرکت از اتومبیل سلب می شود . با توجه به تغییرات در طراحی های موتور و متناسب با آن، تغییراتی نیز بر روی روغن و در جهت هماهنگی با موتور به منظور افزایش کارآیی و حداکثر اطمینان از کارکرد بهینه آن، اعمال شده است .
به طور کلی، هر روغن موتوری حاصل ترکیب مواد اصلی شامل روغن پایه و مواد افزونی می باشد .
روغن پایه که بر حسب نوع، بین ۸۰ تا ۹۵ درصد روغن موتور را تشکیل می دهد، غالباً از منابع معدنی یا نفت خام تهیه می شود . البته فرآیند تولید روغن پایه از نفت خام، پیچیده بوده و در ایران تنها سه شرکت عمده از جمله پالایشگاه نفت پارس قادر به تولید روغن پایه هستند. در سال های اخیر، روغن های پایه سنتزی نیز، حضور پررنگ تری یافته و برخی از تولید کنندگان روانساز، از ترکیبات سینتتیک به جای روغن پایه معدنی استفاده می کنند. در حال حاضر به علت نوع و ساختار ترکیبات سنتزی، امکان تولید آنها در داخل کشور وجود ندارد .
نقش روغن موتور
روانکاری و کاهش اصطکاک، اصلی ترین و مهم ترین وظیفه روغن است که باعث بهبود راندمان موتور می شود . تشکیل فیلم روغن با ضخامت مناسب، موجب کاهش سائیدگی قطعات مختلف تا حد ممکن می گردد .
روغن موتور هم چنین منتقل کننده حرارت است و به سیستم خنک کننده در خارج ساختن بخشی از حرارت ایجاد شده در اثر کار موتور کمک می کند .
جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی، حفاظت از سطوح قطعات فلزی درمقابل زنگ زدن و خورده شدن به علت فعل و انفعالات شیمیایی، پاک کنندگی و معلق سازی ذرات حاصل از سایش قطعات و ترکیبات ناشی از احتراق سوخت و تجزیه روغن و پاک کردن سطوحِ در تماس، کمک به عمل آب بندی کردن با قرار گرفتن در فضای بین رینگ، پیستون و سیلندر که موجب افزایش کارآیی موتور خواهد شد و کاهش اثرات منفی ضربه های قطعات متحرک در حین کار، از وظایفی است که روغن موتور انجام می دهد .
علاوه بر این، استفاده از روغن با ویسکوزیته کم و در حد مناسب، فاصله بین استارت و رسیدن موتور به درجه حرارت عادی را کاهش می دهد که این امر در پایین آوردن میزان مصرف سوخت تاثیر به سزایی دارد .
استفاده از روغن مناسب و مواد افزودنی متناسب تشکیل دهنده یک روغن مرغوب است . مواد افزودنی که به روغن موتور اضافه می شوند عبارتند از : ماده بالا برنده شاخص گرانروی، پاک کننده ها و معلق کننده ها، ترکیبات ضد اکسیداسیون، بازدارنده های خوردگی و زنگ زدگی، مواد پایین آورنده اصطکاک و مواد ضد سایش، ترکیبات پایین آورنده نقطه ریزش و ضد کف.
ویسکوزیته یا گرانروی مقاومت سیال در مقابل جاری شدن است که اصطلاح غلط آن یعنی “ غلظت” رایج تر می باشد . این خاصیت، با اهمیت ترین و مهم ترین مشخصه هر روغن است که آزمایش ها، معمولاً در دماهای ۴۰ و ۱۰۰ درجه سانتی گراد اندازه گیری می شود .
شاخص گرانروی (VI) ، معیار سنجش تغییرات گرانروی با تغییرات دما می باشد که هر چه رقم آن بزرگتر باشد تغییر گرانروی روغن نسبت به دما کمتر خواهد بود .
نقطه ریزش، پایین ترین دمایی است که در آن، روغن کماکان توانایی جاری شدن دارد و خاصیت سیال بودن خود را حفظ می کند . هم چنین نقطه اشتعال، حداقل درجه حرارتی است که بخار های روغن با هوا، در اثر تماس شعله آتش، اشتعال لحظه ای بوجود می آورد .
علاوه بر مشخصات ذکر شده،دانسیته یا چگالی، نقطه احتراق، نقطه ابری شدن و عدد TBN نیز از جمله خصوصیات روغن موتور محسوب می شود که بعضاً توسط برخی تولید کنندگان ذکر می شود .
انتخاب روغن موتور
برای انتخاب یک روغن موتورخوب، عوامل و پارامترهای گوناگونی باید مدنظر قرار گیرد . یک روغن موتور مرغوب دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش های مختلف موتور را داراست . هم چنین دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و نیز سایش و به طور کلی رسوبات بین قطعات باید توسط روغن پاک شود. ضمناً روغن علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد .
طبیعی است همه موارد یاد شده از طریق آزمایش های گوناگون و پیچیده، مشخص می شود و آن چیزی که برای مصرف کننده نهایی اهمیت دارد، بایستی به صورت ملموس بیان شود؛ به گونه ای که در عین جامعیت، با زبان بسیار ساده به انتخاب روغن موتور توسط مصرف کننده، عینیت پیدا کند . به این منظور سازندگان روغن موتور، دو پارامتر اساسی را با اصطلاحات نام و نام خانوادگی مطرح ساخته و تاکید می کنند که این دو لازم و ملزوم یک دیگرند و هر انتخا بی ، باید با لحا ظ داشتن این عوا مل انجام گیرد. این دو اصطلاح گرانروی و سطح کارآیی می باشند.
اهمیت گرانروی در روغن موتور به قدری است که انجمن مهندسین خودرو (SAE) اساس طبقه بندی ویژه یی را بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می داند . از لحاظ گرانروی، روغن ها به دو بخش تقسیم می شوند، تک درجه ای (Monograde) و چند درجه ای یا چهار فصل (Multi grade) .
روغن های تک درجه ای مانند ۲۰، ۳۰ یا ۴۰ در موتورهای جدید منسوخ شده است و روغن های مالتی گرید، امروزه کاربردی غالب دارند . روغن های چند درجه ای که با حرف W (نشانه زمستان) و دو عدد واقع در چپ و راست مشخص می شوند، مانند ۱۵W40 ، ۲۰W50 از لحاظ کاری مناسب تمام فصول هستند.
عدد سمت چپW ، معیاری از ویسکوزیته روغن در دمای پایین و عدد سمت راست، گرانروی در درجه حرارت بالا را نشان می دهند . ثابت شده است که مهم ترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور به صورت بی وقفه است که با تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس است . برای نیل به این هدف، گرانروی پایین روغن در لحظه استارت، اهمیت بالایی دارد . به همین علت استفاده از روغن های چند درجه ای که در سرما، ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات، تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند، توصیه اول تولید کنندگان روغن است.
انجمن نفت آمریکا (API) روغن های موتور را برحسب کیفیت به دو گروه تقسیم کرده است . خودروهای بنزینی در گروه Station Service)Sیا محل تعویض روغن) و خودروهای دیزلی در گروه Commercial) C یا خودروهای) تجاری طبقه بندی می شوند. حروف انگلیسی که پس از هر یک از این دو حرف قرار می گیرند، نشان دهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود . به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارآیی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف، سطح کارآیی نیز افزایش خواهد یافت.
سطوح کارآیی بالاتر، نشان از میزان ادتیوهای بیشتر در روغن است و در آزمایش ها و تست های آزمایشگاهی و موتوری، شرایط حادتری را تحمل می کنند . برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، رجوع به راهنمای خودرو، سطح کارآیی و ویسکوزیته روغن موتور را مشخص می کند و مصرف کننده کافیست با مراجعه به محل های تعویض روغن و گزینش روغن موتوری با سطح کیفی و گرانروی مشابه که در ظروف و بسته بندی استاندارد ارائه می شود، حداکثر اطمینان از بابت کارکرد بهینه روغن در موتور را حاصل کند . در این رابطه، “ راهنمای روانکاری خودرو” شرکت نفت پارس نوع روغن موتور برای خودروهای مختلف را مشخص کرده است .
مایع ترمز
به جرات می توان گفت، مهم ترین قسمت هر وسیله نقیله موتوری، سیستم ترمز آن است . کلیه مواد و قطعاتی که با این سیستم مرتبط هستند، باید با حداکثر دقت، تولید و به دور از هر گونه ملاحظات اقتصادی مصرف شوند . مایع ترمز، مهم ترین نقش را در سیستم ترمز اتومبیل ها ایفا می کند . این ماده که به نام روغن ترمز مصطلح شده، ترکیبی سنتزی (مصنوعی) است که قسمت اعظم آن را ترکیبات پلی گلیکول اتری تشکیل می دهد . مواد افزودنی مختلفی نیز به منظور بالا بردن خواص و کارکرد مایع ترمز به آن اضافه می شود .
مایع ترمز های تولیدی شرکت نفت پارس، نوعی از سیالات هیدرولیکی با کارآیی بالا هستند که در سیستم های ترمز و کلاچ انواع خودرو ها استفاده می شوند . از آنجایی که این محصولات به شدت جاذب رطوبت هستند، باید از تماس آنها با آب و محیط های مرطوب جلوگیری کرد . این مایعات در سیستم های ترمز دیسک یا کاسه ایی و کلاچ و سیستم های هیدرولیک خودرو که در آن استفاده از مایع ترمز توصیه شده، قابل کاربرد می باشند . مایع ترمزهای تولیدی شرکت نفت پارس، بر اساس سطوح کارآیی مورد نیاز و پیشنهادی از طرف شرکت سازنده خودرو در دو سطح کارآیی DOT3 و DOT4 تولید می شوند .
مایع ترمز مرغوب، حداکثر دارای دو سال کارکرد مفید است که پس از سپری شدن این مدت به طور حتم باید تعویض شود . مایع ترمز مناسب و مرغوب خواص زیر را دارا می باشد :
داشتن گرانروی مناسب در دمای پایین، امکان تبخیر بسیار کم، عدم ایجاد حباب، سازگاری با فلزات و قطعات لاستیکی مختلفی که با آنها در تماس است و سازگاری با کاسه نمدها .
هنگام استفاده از مایع ترمز، رعایت نکات زیر در ارتباط با این محصول، ضریب ایمنی را افزایش می دهد :
هرگز برای صرفه جویی در مصرف سوخت، موتور اتومبیل را در سرازیری ها خاموش نکنید زیرا بر اثر خاموش بودن موتور، در بوستر ترمز خلاء حاصل نمی شود و در نتیجه خودرو در این لحظه بدون ترمز خواهد شد.
- مخزن اصلی مایع ترمز باید تا بالاترین سطح، پر نگه داشته شود . اگر سطح مایع پایین باشد، باعث هوا گرفتن سیستم خواهد شد .
- از مخلوط کردن مایع ترمز های مختلف جداً اجتناب شود .
- استفاده مجدد از مایع ترمز کارکرده، به هیچ وجه توصیه نمی شود .
- برای تعیین زمان دقیق تعویض مایع ترمز، ضمن مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو، شرایط محیطی کارکرد را نیز باید مدنظر قرار داد .
مایع خنک کننده (ضد جوش)
هدف استفاده از سیستم خنک کننده در خودروها، خارج ساختن حرارت اضافی ایجاد شده در اثر فعالیت موتور است تا دمای بدنه فلزی موتور در محدوده مطلوبی، کنترل شود . مایعی که عموماً در این سیستم استفاده می شود، آب است . اما برخی محدودیت ها موجب می شود که آب، به تنهایی قادر به ایفای کامل وظایف یک سیال خنک کننده نباشد . به طور مثال وجود آلیاژهای آلومینیومی در مناطقی نظیر سرسیلندر و بدنه موتور که حرارت زیادی ایجاد می کنند، باعث خوردگی حرارتی می شود . بنابراین وجود مواد شیمیایی بازدارنده خوردگی در سیال خنک کننده الزامی است .
از طرف دیگر تغییرات دمایی در فصول مختلف سال، سبب می شود آب در دماهای پایین تر از ۵ درجه سانتی گراد و بالای ۸۰ درجه سانتی گراد کاربرد نداشته باشد . به همین علت لزوم افزودن یک ماده کمکی به سیال خنک کننده احساس می شود . شرکت نفت پارس تولید کننده ضد جوش نیز می باشد که این محصول تحت عنوان «پارس سهند»، به بازار عرضه می شود . «پارس سهند» با کاهش نقطه انجماد آب در فصل زمستان و افزایش نقطه جوش آن در فصل تابستان به عنوان ضد یخ ضد جوش در سیستم خنک کننده موتور به کار گرفته می شود . از خواص بارز این محصول مقاومت در برابر خوردگی، زنگ زدگی و سازگاری با تمامی قطعات پلاستیکی موجود در مسیر سیال خنک کننده است .
مهم ترین مشخصه مایع ضد یخ- ضد جوش، کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش آب است، ولی در عین حال خواص زیر را نیز دارا می باشد :
- محافظت قطعات در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- ظرفیت بالای انتقال حرارت
- محلول در آب و غیر قابل اشتعال
- خاصیت ضد کف به میزان بسیار زیاد
پس از انتخاب سیال خنک کننده مناسب، دقت در رعایت نکات ذیل، موجب افزایش کارآیی سیستم خنک کننده خودرو می شود .
سیال ضد یخ ضد جوش، طبق جدول توصیه شده از سوی سازنده خودرو معمولاً با نسبت یک، یک یا ۵۰ درصد با آب مخلوط می شود . ثابت شده است که این نسبت، بهترین بازده و کارآیی را دارا می باشد . زمان تعویض سیال خنک کننده، حداکثر پس از ۲ سال کارکرد تعیین شده است .
روغن های دنده
سیستم انتقال قدرت در خودروها، توان ایجاد شده توسط موتور رابه چرخ ها منتقل می کند،تا اتومبیل به حرکت در آید . انتقال دهنده های اتوماتیک و مکانیکی دو نوع متداول مورد استفاده در خودرو ها می باشند . همانند سایر قسمت هایی که در آنها تماس فلز با فلز وجود دارد، این بخش ازاتومبیل نیز، نیاز به روانکاری مخصوص به خود را دارد.
روغن های دنده که با عنوان های رایجِ واسکازین شناخته شده اند باید به اندازه کافی سیال بوده تابه راحتی در سیستم ـ حتی زمانی که هوا سرد است ـ توانایی گردش داشته باشد . در روغن های دنده نیز مانند روغن های موتوری، چند درجه ای بودن روانکار دامنه وسیعی از درجه حرارت عملیاتی را پوشش می دهد. ازطرف دیگر روغن دنده باید سازگاری مناسب با فلزات در تماس نظیر فولاد، برنز و یا دیگر آلیاژ های مس را دارا بوده، مقاومت شیمیایی بالایی در برابر اکسیداسیون و سفت شدن از خود نشان دهد و نیز بر روی قطعات، لایه روانکاری پایدار ایجاد کند .
یکی از مهم ترین خصوصیات عملکرد یک روان کننده دنده، ظرفیت تحمل بار آنها و یا به عبارت دیگر توانایی آن جهت جلوگیری کردن و یا به حد اقل رساندن سائیدگی دندانه دنده ها است . این ظرفیت تحمل بار بیشتر با استفاده از مواد افزودنی در روانکار تامین می شود . به این نوع روان کننده ها، روانکارهای فشار پذیر (EP) گفته می شود .
به منظور تفکیک بین روغن های دنده خودرو با سطوح مختلف از خواص فشار پذیری (EP) ، انجمن نفت امریکا (API) ، پنج سری روانکار برای سیستم های انتقال دهنده قدرت غیر اتوماتیک تهیه کرده است که نامگذاری آنها به ترتیب خصوصیت فشار پذیری عبارتند از APIGL-1،۲،۳،۴،۵ . در مورد روانکارهای مختلفی که در سیستم انتقال دهنده مکانیکی خودرو وجود دارد ، روان کننده باید دارای سطوح کیفی حداقل API GL – 1 باشد . اتومبیل های مدرن سطوح کیفی بالاتر نظیر API GL 4، GL 5 را نیاز دارند . سطوح کیفی مذکور، بر روی ظروف روغن های دنده تولید شده توسط سازندگان معتبر، درج می شود .
در صورتی که سیستم انتقال قدرت از نوع اتوماتیک باشد، حتماً باید از سیال انتقال قدرت اتوماتیک یا A.T.F استفاده کرد . از روغن های دنده برای قسمت هایی نظیر جعبه فرمان و دیفرانسیل نیز می توان استفاده کرد، که در این موارد باید به توصیه سازنده خودرو توجه داشته باشیم .
گریس
گریس محصولی نیمه مایع تا جامد است که از اختلاط یک عامل تغلیظ کننده در مایعی روان کننده حاصل می شود . این تعریف نشانگر آن است که گریس، روانکاری است که به مقدار مشخصی سفت شده باشد و دارای خواص ویژه ای است که روغن روانکار به تنهایی آن خواص را دارا نیست .
در مواردی که نیاز است تا ماده روان کننده دریک مکانیزم در وضعیت اولیه اش باقی بماند (مثلاً یاتاقان چرخ ها)، خصوصاً در جاهایی که امکان روانکاری مجدد، محدود بوده ویا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد، روانکاری با گریس برتری دارد . هم چنین در مواردی که نیاز به آب بندی در سیستم وجود دارد، باید بجای روغن، از گریس استفاده کرد .
به دلیل ماهیت ساختاری، گریس مانند روغن وظایف خنک کنندگی و پاک کنندگی را در سیستم به عهده ندارد . اما انتظار می رود به غیر از این دو مورد، گریس ها دیگر خواص روغن های روانکار، نظیر کاهش اصطکاک، ایجاد لایه روانکاری، جلوگیری از ساییدگی، محافظت قطعات در برابر خوردگی، سازگاری با مواد موجود در قسمت های روانکاری را به طور کامل داشته باشند. متداول ترین تغلیظ کننده ها، صابون های فلزی عناصری نظیر لیتیم، کلسیم، آلومینیوم، باریوم، مس و سرب هستند و مایع روان کننده نیز غالباً دارای پایه معدنی می باشد . به منظور بالا بردن خواص گریس و بهبود کارآیی آن، مواد افزودنی مختلفی نظیر دی سولفید مولیبدن (به منظور کاهش سایش و اصطکاک) به آن اضافه می شود .
بخش های مختلف اتومبیل که نیاز به گریس دارند عبارتند از : جلوبندی یا سیستم تعلیق، سیبک ها، یاتاقان های چرخ، محورها و چهار شاخ گاردان .
برای بهره مندی هر چه بیشتر و بهتر از گریس، رعایت نکات زیر ضروری به نظر می رسد :
- گریس را باید به توصیه کارشناسان مربوطه و طبق کتابچه راهنمای اتومبیل، انتخاب و مصرف کرد.
- از اختلاط دو یا چند نوع گریس مختلف باید خودداری شود .
معمولاً برای سیستم جلوبندی از گریس های با پایه لیتیوم یا کلسیم، در سیبک ها از گریس های پایه لیتیومی، در یاتاقان های چرخ، گریس های با پایه سدیمی و در محورها و چهار شاخ گاردان نیز از گریس های پایه لیتیومی استفاده شود . شرکت نفت پارس، انواع گریس های مختلف با پایه های صابونی متنوع از جمله کلسیم، لیتیوم و سدیم را تولید می کند که در همه قطعات وسایط نقلیه که نیاز به گریس کاری دارند، کاربرد دارد.
انتخاب بهترین روغن ماشین
روغن موتور به عنوان یک ترکیب چند منظوره، نقش بسیار مهم و اساسی در کارکرد مطمئن موتور خودرو ایفا می کند . اهمیت وجود روغن موتور به حدی است که جزء ملزومات هر خودرویی محسوب می شود و بدون روغن، عملاً امکان حرکت از اتومبیل سلب می شود . با توجه به تغییرات در طراحی های موتور و متناسب با آن، تغییراتی نیز بر روی روغن و در جهت هماهنگی با موتور به منظور افزایش کارآیی و حداکثر اطمینان از کارکرد بهینه آن، اعمال شده است .
به طور کلی، هر روغن موتوری حاصل ترکیب مواد اصلی شامل روغن پایه و مواد افزونی می باشد .
روغن پایه که بر حسب نوع، بین ۸۰ تا ۹۵ درصد روغن موتور را تشکیل می دهد، غالباً از منابع معدنی یا نفت خام تهیه می شود . البته فرآیند تولید روغن پایه از نفت خام، پیچیده بوده و در ایران تنها سه شرکت عمده از جمله پالایشگاه نفت پارس قادر به تولید روغن پایه هستند. در سال های اخیر، روغن های پایه سنتزی نیز، حضور پررنگ تری یافته و برخی از تولید کنندگان روانساز، از ترکیبات سینتتیک به جای روغن پایه معدنی استفاده می کنند. در حال حاضر به علت نوع و ساختار ترکیبات سنتزی، امکان تولید آنها در داخل کشور وجود ندارد .
نقش روغن موتور
روانکاری و کاهش اصطکاک، اصلی ترین و مهم ترین وظیفه روغن است که باعث بهبود راندمان موتور می شود . تشکیل فیلم روغن با ضخامت مناسب، موجب کاهش سائیدگی قطعات مختلف تا حد ممکن می گردد .
روغن موتور هم چنین منتقل کننده حرارت است و به سیستم خنک کننده در خارج ساختن بخشی از حرارت ایجاد شده در اثر کار موتور کمک می کند .
جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی، حفاظت از سطوح قطعات فلزی درمقابل زنگ زدن و خورده شدن به علت فعل و انفعالات شیمیایی، پاک کنندگی و معلق سازی ذرات حاصل از سایش قطعات و ترکیبات ناشی از احتراق سوخت و تجزیه روغن و پاک کردن سطوحِ در تماس، کمک به عمل آب بندی کردن با قرار گرفتن در فضای بین رینگ، پیستون و سیلندر که موجب افزایش کارآیی موتور خواهد شد و کاهش اثرات منفی ضربه های قطعات متحرک در حین کار، از وظایفی است که روغن موتور انجام می دهد .
علاوه بر این، استفاده از روغن با ویسکوزیته کم و در حد مناسب، فاصله بین استارت و رسیدن موتور به درجه حرارت عادی را کاهش می دهد که این امر در پایین آوردن میزان مصرف سوخت تاثیر به سزایی دارد .
استفاده از روغن مناسب و مواد افزودنی متناسب تشکیل دهنده یک روغن مرغوب است . مواد افزودنی که به روغن موتور اضافه می شوند عبارتند از : ماده بالا برنده شاخص گرانروی، پاک کننده ها و معلق کننده ها، ترکیبات ضد اکسیداسیون، بازدارنده های خوردگی و زنگ زدگی، مواد پایین آورنده اصطکاک و مواد ضد سایش، ترکیبات پایین آورنده نقطه ریزش و ضد کف.
ویسکوزیته یا گرانروی مقاومت سیال در مقابل جاری شدن است که اصطلاح غلط آن یعنی “ غلظت” رایج تر می باشد . این خاصیت، با اهمیت ترین و مهم ترین مشخصه هر روغن است که آزمایش ها، معمولاً در دماهای ۴۰ و ۱۰۰ درجه سانتی گراد اندازه گیری می شود .
شاخص گرانروی (VI) ، معیار سنجش تغییرات گرانروی با تغییرات دما می باشد که هر چه رقم آن بزرگتر باشد تغییر گرانروی روغن نسبت به دما کمتر خواهد بود .
نقطه ریزش، پایین ترین دمایی است که در آن، روغن کماکان توانایی جاری شدن دارد و خاصیت سیال بودن خود را حفظ می کند . هم چنین نقطه اشتعال، حداقل درجه حرارتی است که بخار های روغن با هوا، در اثر تماس شعله آتش، اشتعال لحظه ای بوجود می آورد .
علاوه بر مشخصات ذکر شده،دانسیته یا چگالی، نقطه احتراق، نقطه ابری شدن و عدد TBN نیز از جمله خصوصیات روغن موتور محسوب می شود که بعضاً توسط برخی تولید کنندگان ذکر می شود .
انتخاب روغن موتور
برای انتخاب یک روغن موتورخوب، عوامل و پارامترهای گوناگونی باید مدنظر قرار گیرد . یک روغن موتور مرغوب دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش های مختلف موتور را داراست . هم چنین دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و نیز سایش و به طور کلی رسوبات بین قطعات باید توسط روغن پاک شود. ضمناً روغن علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش باشد .
طبیعی است همه موارد یاد شده از طریق آزمایش های گوناگون و پیچیده، مشخص می شود و آن چیزی که برای مصرف کننده نهایی اهمیت دارد، بایستی به صورت ملموس بیان شود؛ به گونه ای که در عین جامعیت، با زبان بسیار ساده به انتخاب روغن موتور توسط مصرف کننده، عینیت پیدا کند . به این منظور سازندگان روغن موتور، دو پارامتر اساسی را با اصطلاحات نام و نام خانوادگی مطرح ساخته و تاکید می کنند که این دو لازم و ملزوم یک دیگرند و هر انتخا بی ، باید با لحا ظ داشتن این عوا مل انجام گیرد. این دو اصطلاح گرانروی و سطح کارآیی می باشند.
اهمیت گرانروی در روغن موتور به قدری است که انجمن مهندسین خودرو (SAE) اساس طبقه بندی ویژه یی را بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می داند . از لحاظ گرانروی، روغن ها به دو بخش تقسیم می شوند، تک درجه ای (Monograde) و چند درجه ای یا چهار فصل (Multi grade) .
روغن های تک درجه ای مانند ۲۰، ۳۰ یا ۴۰ در موتورهای جدید منسوخ شده است و روغن های مالتی گرید، امروزه کاربردی غالب دارند . روغن های چند درجه ای که با حرف W (نشانه زمستان) و دو عدد واقع در چپ و راست مشخص می شوند، مانند ۱۵W40 ، ۲۰W50 از لحاظ کاری مناسب تمام فصول هستند.
عدد سمت چپW ، معیاری از ویسکوزیته روغن در دمای پایین و عدد سمت راست، گرانروی در درجه حرارت بالا را نشان می دهند . ثابت شده است که مهم ترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور به صورت بی وقفه است که با تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس است . برای نیل به این هدف، گرانروی پایین روغن در لحظه استارت، اهمیت بالایی دارد . به همین علت استفاده از روغن های چند درجه ای که در سرما، ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات، تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند، توصیه اول تولید کنندگان روغن است.
انجمن نفت آمریکا (API) روغن های موتور را برحسب کیفیت به دو گروه تقسیم کرده است . خودروهای بنزینی در گروه Station Service)Sیا محل تعویض روغن) و خودروهای دیزلی در گروه Commercial) C یا خودروهای) تجاری طبقه بندی می شوند. حروف انگلیسی که پس از هر یک از این دو حرف قرار می گیرند، نشان دهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود . به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارآیی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف، سطح کارآیی نیز افزایش خواهد یافت.
سطوح کارآیی بالاتر، نشان از میزان ادتیوهای بیشتر در روغن است و در آزمایش ها و تست های آزمایشگاهی و موتوری، شرایط حادتری را تحمل می کنند . برای انتخاب یک روغن موتور مناسب، رجوع به راهنمای خودرو، سطح کارآیی و ویسکوزیته روغن موتور را مشخص می کند و مصرف کننده کافیست با مراجعه به محل های تعویض روغن و گزینش روغن موتوری با سطح کیفی و گرانروی مشابه که در ظروف و بسته بندی استاندارد ارائه می شود، حداکثر اطمینان از بابت کارکرد بهینه روغن در موتور را حاصل کند . در این رابطه، “ راهنمای روانکاری خودرو” شرکت نفت پارس نوع روغن موتور برای خودروهای مختلف را مشخص کرده است .
مایع ترمز
به جرات می توان گفت، مهم ترین قسمت هر وسیله نقیله موتوری، سیستم ترمز آن است . کلیه مواد و قطعاتی که با این سیستم مرتبط هستند، باید با حداکثر دقت، تولید و به دور از هر گونه ملاحظات اقتصادی مصرف شوند . مایع ترمز، مهم ترین نقش را در سیستم ترمز اتومبیل ها ایفا می کند . این ماده که به نام روغن ترمز مصطلح شده، ترکیبی سنتزی (مصنوعی) است که قسمت اعظم آن را ترکیبات پلی گلیکول اتری تشکیل می دهد . مواد افزودنی مختلفی نیز به منظور بالا بردن خواص و کارکرد مایع ترمز به آن اضافه می شود .
مایع ترمز های تولیدی شرکت نفت پارس، نوعی از سیالات هیدرولیکی با کارآیی بالا هستند که در سیستم های ترمز و کلاچ انواع خودرو ها استفاده می شوند . از آنجایی که این محصولات به شدت جاذب رطوبت هستند، باید از تماس آنها با آب و محیط های مرطوب جلوگیری کرد . این مایعات در سیستم های ترمز دیسک یا کاسه ایی و کلاچ و سیستم های هیدرولیک خودرو که در آن استفاده از مایع ترمز توصیه شده، قابل کاربرد می باشند . مایع ترمزهای تولیدی شرکت نفت پارس، بر اساس سطوح کارآیی مورد نیاز و پیشنهادی از طرف شرکت سازنده خودرو در دو سطح کارآیی DOT3 و DOT4 تولید می شوند .
مایع ترمز مرغوب، حداکثر دارای دو سال کارکرد مفید است که پس از سپری شدن این مدت به طور حتم باید تعویض شود . مایع ترمز مناسب و مرغوب خواص زیر را دارا می باشد :
داشتن گرانروی مناسب در دمای پایین، امکان تبخیر بسیار کم، عدم ایجاد حباب، سازگاری با فلزات و قطعات لاستیکی مختلفی که با آنها در تماس است و سازگاری با کاسه نمدها .
هنگام استفاده از مایع ترمز، رعایت نکات زیر در ارتباط با این محصول، ضریب ایمنی را افزایش می دهد :
هرگز برای صرفه جویی در مصرف سوخت، موتور اتومبیل را در سرازیری ها خاموش نکنید زیرا بر اثر خاموش بودن موتور، در بوستر ترمز خلاء حاصل نمی شود و در نتیجه خودرو در این لحظه بدون ترمز خواهد شد.
- مخزن اصلی مایع ترمز باید تا بالاترین سطح، پر نگه داشته شود . اگر سطح مایع پایین باشد، باعث هوا گرفتن سیستم خواهد شد .
- از مخلوط کردن مایع ترمز های مختلف جداً اجتناب شود .
- استفاده مجدد از مایع ترمز کارکرده، به هیچ وجه توصیه نمی شود .
- برای تعیین زمان دقیق تعویض مایع ترمز، ضمن مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو، شرایط محیطی کارکرد را نیز باید مدنظر قرار داد .
مایع خنک کننده (ضد جوش)
هدف استفاده از سیستم خنک کننده در خودروها، خارج ساختن حرارت اضافی ایجاد شده در اثر فعالیت موتور است تا دمای بدنه فلزی موتور در محدوده مطلوبی، کنترل شود . مایعی که عموماً در این سیستم استفاده می شود، آب است . اما برخی محدودیت ها موجب می شود که آب، به تنهایی قادر به ایفای کامل وظایف یک سیال خنک کننده نباشد . به طور مثال وجود آلیاژهای آلومینیومی در مناطقی نظیر سرسیلندر و بدنه موتور که حرارت زیادی ایجاد می کنند، باعث خوردگی حرارتی می شود . بنابراین وجود مواد شیمیایی بازدارنده خوردگی در سیال خنک کننده الزامی است .
از طرف دیگر تغییرات دمایی در فصول مختلف سال، سبب می شود آب در دماهای پایین تر از ۵ درجه سانتی گراد و بالای ۸۰ درجه سانتی گراد کاربرد نداشته باشد . به همین علت لزوم افزودن یک ماده کمکی به سیال خنک کننده احساس می شود . شرکت نفت پارس تولید کننده ضد جوش نیز می باشد که این محصول تحت عنوان «پارس سهند»، به بازار عرضه می شود . «پارس سهند» با کاهش نقطه انجماد آب در فصل زمستان و افزایش نقطه جوش آن در فصل تابستان به عنوان ضد یخ ضد جوش در سیستم خنک کننده موتور به کار گرفته می شود . از خواص بارز این محصول مقاومت در برابر خوردگی، زنگ زدگی و سازگاری با تمامی قطعات پلاستیکی موجود در مسیر سیال خنک کننده است .
مهم ترین مشخصه مایع ضد یخ- ضد جوش، کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش آب است، ولی در عین حال خواص زیر را نیز دارا می باشد :
- محافظت قطعات در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- ظرفیت بالای انتقال حرارت
- محلول در آب و غیر قابل اشتعال
- خاصیت ضد کف به میزان بسیار زیاد
پس از انتخاب سیال خنک کننده مناسب، دقت در رعایت نکات ذیل، موجب افزایش کارآیی سیستم خنک کننده خودرو می شود .
سیال ضد یخ ضد جوش، طبق جدول توصیه شده از سوی سازنده خودرو معمولاً با نسبت یک، یک یا ۵۰ درصد با آب مخلوط می شود . ثابت شده است که این نسبت، بهترین بازده و کارآیی را دارا می باشد . زمان تعویض سیال خنک کننده، حداکثر پس از ۲ سال کارکرد تعیین شده است .
روغن های دنده
سیستم انتقال قدرت در خودروها، توان ایجاد شده توسط موتور رابه چرخ ها منتقل می کند،تا اتومبیل به حرکت در آید . انتقال دهنده های اتوماتیک و مکانیکی دو نوع متداول مورد استفاده در خودرو ها می باشند . همانند سایر قسمت هایی که در آنها تماس فلز با فلز وجود دارد، این بخش ازاتومبیل نیز، نیاز به روانکاری مخصوص به خود را دارد.
روغن های دنده که با عنوان های رایجِ واسکازین شناخته شده اند باید به اندازه کافی سیال بوده تابه راحتی در سیستم ـ حتی زمانی که هوا سرد است ـ توانایی گردش داشته باشد . در روغن های دنده نیز مانند روغن های موتوری، چند درجه ای بودن روانکار دامنه وسیعی از درجه حرارت عملیاتی را پوشش می دهد. ازطرف دیگر روغن دنده باید سازگاری مناسب با فلزات در تماس نظیر فولاد، برنز و یا دیگر آلیاژ های مس را دارا بوده، مقاومت شیمیایی بالایی در برابر اکسیداسیون و سفت شدن از خود نشان دهد و نیز بر روی قطعات، لایه روانکاری پایدار ایجاد کند .
یکی از مهم ترین خصوصیات عملکرد یک روان کننده دنده، ظرفیت تحمل بار آنها و یا به عبارت دیگر توانایی آن جهت جلوگیری کردن و یا به حد اقل رساندن سائیدگی دندانه دنده ها است . این ظرفیت تحمل بار بیشتر با استفاده از مواد افزودنی در روانکار تامین می شود . به این نوع روان کننده ها، روانکارهای فشار پذیر (EP) گفته می شود .
به منظور تفکیک بین روغن های دنده خودرو با سطوح مختلف از خواص فشار پذیری (EP) ، انجمن نفت امریکا (API) ، پنج سری روانکار برای سیستم های انتقال دهنده قدرت غیر اتوماتیک تهیه کرده است که نامگذاری آنها به ترتیب خصوصیت فشار پذیری عبارتند از APIGL-1،۲،۳،۴،۵ . در مورد روانکارهای مختلفی که در سیستم انتقال دهنده مکانیکی خودرو وجود دارد ، روان کننده باید دارای سطوح کیفی حداقل API GL – 1 باشد . اتومبیل های مدرن سطوح کیفی بالاتر نظیر API GL 4، GL 5 را نیاز دارند . سطوح کیفی مذکور، بر روی ظروف روغن های دنده تولید شده توسط سازندگان معتبر، درج می شود .
در صورتی که سیستم انتقال قدرت از نوع اتوماتیک باشد، حتماً باید از سیال انتقال قدرت اتوماتیک یا A.T.F استفاده کرد . از روغن های دنده برای قسمت هایی نظیر جعبه فرمان و دیفرانسیل نیز می توان استفاده کرد، که در این موارد باید به توصیه سازنده خودرو توجه داشته باشیم .
گریس
گریس محصولی نیمه مایع تا جامد است که از اختلاط یک عامل تغلیظ کننده در مایعی روان کننده حاصل می شود . این تعریف نشانگر آن است که گریس، روانکاری است که به مقدار مشخصی سفت شده باشد و دارای خواص ویژه ای است که روغن روانکار به تنهایی آن خواص را دارا نیست .
در مواردی که نیاز است تا ماده روان کننده دریک مکانیزم در وضعیت اولیه اش باقی بماند (مثلاً یاتاقان چرخ ها)، خصوصاً در جاهایی که امکان روانکاری مجدد، محدود بوده ویا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد، روانکاری با گریس برتری دارد . هم چنین در مواردی که نیاز به آب بندی در سیستم وجود دارد، باید بجای روغن، از گریس استفاده کرد .
به دلیل ماهیت ساختاری، گریس مانند روغن وظایف خنک کنندگی و پاک کنندگی را در سیستم به عهده ندارد . اما انتظار می رود به غیر از این دو مورد، گریس ها دیگر خواص روغن های روانکار، نظیر کاهش اصطکاک، ایجاد لایه روانکاری، جلوگیری از ساییدگی، محافظت قطعات در برابر خوردگی، سازگاری با مواد موجود در قسمت های روانکاری را به طور کامل داشته باشند. متداول ترین تغلیظ کننده ها، صابون های فلزی عناصری نظیر لیتیم، کلسیم، آلومینیوم، باریوم، مس و سرب هستند و مایع روان کننده نیز غالباً دارای پایه معدنی می باشد . به منظور بالا بردن خواص گریس و بهبود کارآیی آن، مواد افزودنی مختلفی نظیر دی سولفید مولیبدن (به منظور کاهش سایش و اصطکاک) به آن اضافه می شود .
بخش های مختلف اتومبیل که نیاز به گریس دارند عبارتند از : جلوبندی یا سیستم تعلیق، سیبک ها، یاتاقان های چرخ، محورها و چهار شاخ گاردان .
برای بهره مندی هر چه بیشتر و بهتر از گریس، رعایت نکات زیر ضروری به نظر می رسد :
- گریس را باید به توصیه کارشناسان مربوطه و طبق کتابچه راهنمای اتومبیل، انتخاب و مصرف کرد.
- از اختلاط دو یا چند نوع گریس مختلف باید خودداری شود .
معمولاً برای سیستم جلوبندی از گریس های با پایه لیتیوم یا کلسیم، در سیبک ها از گریس های پایه لیتیومی، در یاتاقان های چرخ، گریس های با پایه سدیمی و در محورها و چهار شاخ گاردان نیز از گریس های پایه لیتیومی استفاده شود . شرکت نفت پارس، انواع گریس های مختلف با پایه های صابونی متنوع از جمله کلسیم، لیتیوم و سدیم را تولید می کند که در همه قطعات وسایط نقلیه که نیاز به گریس کاری دارند، کاربرد دارد.
روغن موتور : سنتزی در مقابل غیر سنتزی
روغن موتور : سنتزی در مقابل غیر سنتزی
روغن موتور: سنتزی در مقابل غیر سنتزی
روغن موتور : سنتزی در مقابل غیر سنتزیپرسش: بعد از جستجوی اخیری که برای روغن ۵W30 به دو فروشنده اصلی قطعات خودرو داشتم فهمیدم که روغن سنتزی دارد به آرامی جایگزین روغن غیرسنتزی در قفسه ها می شوند. مشکل این است که من اطلاعات متناقضی درباره روغن سنتزی دارم. سرپرست یک فروشگاه گفت که نباید بعد از تغییر به روغن سنتزی از روغن عادی استفاده شود. بعد گفت که می تواند صحیح باشد که کوارت روغن عادی به روغن سنتزی افزوده شود اگر نیاز داشته باشم. فرد دیگر می گوید که من هرگز نباید دو روغن را مخلوط کنم. در مغازه دیگری ، کارمندی گفت که مسئله ای نیست که من از روغن سنتزی استفاده کنم و بعد آن را با روغن عادی جایگزین کنم.
پاسخ: سنتزشده های اولیه شهرت بدی به خاطر نشت کردن داشتند. برخلاف ادعاهای سازندگان روغن به این خاطر بود که خصوصیات آب بندی شده متورم سنتزی جدید متفاوت از روغن های معدنی بودند که جایگزین شده بودند. اگر نسبت آب بندی تورم کمتر بود آب بندی کاهش می یافت و روغن از میلنگ نشت می کرد. اگر نسبت بالاتر بود، آب بندی کمی بیش از حد تورم می کرد و موتور تنگ بود. پس اگر صاحب آن روغن را تغییر می داد و به روغن معدنی برمی گشت یا یک کوارت موقعی که هیچ سنتزی نبود می توانست باشد چیزها واقعا بد می شد. آب بندی های میلنگ دچار ساییدگی می شد در حالت متورم و سپس استراحت بود. والوی که آب بندی شده بود موقعی که تورم انجام می شد فشرده می شد و موقعی که روغن های مختلف افزوده می شد هر چیزی نشت می کرد خوب مانند خودروی ورزشی قدیمی انگلیسی.
خوشبختانه این وضعیت بهبود یافته است. شما نباید مشکلی با تغییر رو به جلو یا عقب داشته باشید. افزودن یک کوارت روغن معدنی به محل اتصال میلنگ کامل از سنتزی می توانست مناسب باشد. بسیاری از سینتتیک ها در بازار مخلوطی شامل نسبتی اساسی از روغن معدنی بودند.
روغن موتور : سنتزی در مقابل غیر سنتزی
روغن موتور: سنتزی در مقابل غیر سنتزی
روغن موتور : سنتزی در مقابل غیر سنتزیپرسش: بعد از جستجوی اخیری که برای روغن ۵W30 به دو فروشنده اصلی قطعات خودرو داشتم فهمیدم که روغن سنتزی دارد به آرامی جایگزین روغن غیرسنتزی در قفسه ها می شوند. مشکل این است که من اطلاعات متناقضی درباره روغن سنتزی دارم. سرپرست یک فروشگاه گفت که نباید بعد از تغییر به روغن سنتزی از روغن عادی استفاده شود. بعد گفت که می تواند صحیح باشد که کوارت روغن عادی به روغن سنتزی افزوده شود اگر نیاز داشته باشم. فرد دیگر می گوید که من هرگز نباید دو روغن را مخلوط کنم. در مغازه دیگری ، کارمندی گفت که مسئله ای نیست که من از روغن سنتزی استفاده کنم و بعد آن را با روغن عادی جایگزین کنم.
پاسخ: سنتزشده های اولیه شهرت بدی به خاطر نشت کردن داشتند. برخلاف ادعاهای سازندگان روغن به این خاطر بود که خصوصیات آب بندی شده متورم سنتزی جدید متفاوت از روغن های معدنی بودند که جایگزین شده بودند. اگر نسبت آب بندی تورم کمتر بود آب بندی کاهش می یافت و روغن از میلنگ نشت می کرد. اگر نسبت بالاتر بود، آب بندی کمی بیش از حد تورم می کرد و موتور تنگ بود. پس اگر صاحب آن روغن را تغییر می داد و به روغن معدنی برمی گشت یا یک کوارت موقعی که هیچ سنتزی نبود می توانست باشد چیزها واقعا بد می شد. آب بندی های میلنگ دچار ساییدگی می شد در حالت متورم و سپس استراحت بود. والوی که آب بندی شده بود موقعی که تورم انجام می شد فشرده می شد و موقعی که روغن های مختلف افزوده می شد هر چیزی نشت می کرد خوب مانند خودروی ورزشی قدیمی انگلیسی.
خوشبختانه این وضعیت بهبود یافته است. شما نباید مشکلی با تغییر رو به جلو یا عقب داشته باشید. افزودن یک کوارت روغن معدنی به محل اتصال میلنگ کامل از سنتزی می توانست مناسب باشد. بسیاری از سینتتیک ها در بازار مخلوطی شامل نسبتی اساسی از روغن معدنی بودند.
پنج نشانه مشکل موتور
پنج نشانه مشکل موتور
خیلی از ما تجربه کرده ایم که در ترافیکی گیر افتاده ایم و چراغ هم احتمالا قرمز است چیزی می شنوید. صدای غژغژ کردن است؟ علت این صدا چیست؟ از کجاست؟ آیا از خودروی منه؟ آیا مشکل از موتور خودروست؟ تو را خدا مشکل از موتور نباشه. فقط مال تهویه هواشه. یا حتی از خودروی من ممکنه نباشه. خودرویی در خط کناری به نظر مشکل داره. شرط می بندم که مشکل از آن خودرو هست.
با هر صدا، بو یا حس عجیبی از رانندگی این واقعه تکرار می شود. آیا خودرو حرکات تند و تیزی به اطراف داره؟ آیا مجبوریم باقی مسیر پیاده بریم. موتور بوی عجیبی می ده؟ شاید به خاطر اینه که کل شهر داره بو می ده. چراغ موتور را سریع چک کنید؟ بویی می آد احتمالا سرپوش گاز شل شده و البته اگر صدای عجیبی را می شنوید صدای رادیو را بلند می کنید و غرق در آن می شوید تا دیگه صدایی را نشنوید.اما وضعیت پیش آمده پیامد خطرناکی می تواند داشته باشد. با هر صدا، بو و چراغ روشنی در داشبورد ما روزهایی را می بینیم که بدون خودرو باید به سر کار برویم و پولی که باید از کیف پول هایمان همچون میمون بالداری در جلیقه ای قرمز و کلاهی مسخره پر بکشه.اینجا تعدادی از نشانه های ترسناک مشکل موتور را با علل احتمالی آن آورده ایم. خوب مشخصه که تقریبا همه این موارد نیاز به توجه فوری داره اما نیاز نیست که وحشت کنید. مگر اینکه واقعا میمون هایی را در حال پرواز ببینید آخه اونا وحشت زده ان!
۵- چراغ های هشداردهنده
اگر خودرو به طور مناسبی کار می کنه این چیزی است که آدرا فوردین می گوید در مورد اینکه چه چیزی زنان درباره خودرو می دانند زنان می گویند سلام، صبح بخیر چراغ ها. موتور را آتیش می کنند و چراغ های داشبورد همچون کارناوالی می شوند. این کامپیوتر خودروست که داره هر چیزی را چک می کنه. یکی یکی هر یک از چراغ ها خاموش می شوند و آماده می شوید برای راندن.اگر آنها خاموش نشوند نشانه بدی است. هم می تونه بد باشه یا خیلی بد بسته به اینکه چراغ چه مدت روشن باقی بمانه. این چراغ ها به سنسورهایی متصل شده اند تا هر چیزی که در خودرو دارد کار می کند مورد نظارت قرار دهند. اگر چیزی به نظر برسه که مشکلی داره کامپیوتر از این چراغ ها استفاده می کنه تا به شما درباره آن مسئله هست حرفی بگه.چراغ ها احتمالا می خواهند توجه شما را به این موارد جلب کنند:روغن یا سطح پایین روغن را بررسی کنید.فشار روغن کمموتورها را بررسی کنید.لامپ موتور را چک کنید احتمالا مهمترین چراغ برای مشکل های خودروست چون می تونه معانی بسیار متفاوتی داشته باشه. از اینکه شما درب قسمت سوخت را به اندازه کافی محکم و درست نبسته اید تا اینکه پیستون ها به پرواز درآمده اند و به هوا پرتاب شده اند. ساده ترین روش برای یافتن اینکه چه چیزی چراغ می خواد بگه اینه که وسیله خود را با ابزار اسکن بررسی کنید. دستگاه عیب یاب یا دیاگ همچون ماشین حسابی است و با پورت ارتباطی به خودرو متصل می شود. بعد از اینکه بر اساس دستورالعمل عیب یاب، خودرو را اسکن شد و با کامپیوترهای خودرو ارتباط برقرار کرد واقعا به چیزی پی می برند تا چراغ به روشن شود.می توانید این ابزار را از قطعات یدکی با قیمتی کمتر از ۱۰۰ دلار بخرید اما اگر چنین قصدی ندارید به تعمیرات بروید جایی که تکنسین از دیاگ استفاده می کند تا مشکل را شناسایی کند.
۴- حرکت تیز
رانندگی باید نرم و سبک باشد. اگر خودروی شما قفل شود یا تیز باشد نشانه بسیار قوی از مشکل موتور است. می تواند به علت جرقه نامناسب شمع، مسدود شدن خطوط سوخت یا فیلتر سوخت، خوانش اصلی کامپیوتر از موقعیت نامناسب رانندگی یا بسیاری از عواقب دیگر باشد.به علاوه دور برداشتن زیاد شتاب که از کنترل خارج هستند موقعیت هایی می باشند که باید از یک تکنسین واجد شرایط بخواهید تا آن را بررسی کند و تا جایی که می تواند زودتر آن را تعمیر کند.نگهداری پیشگیری کننده شامل تغییر منظم روغن و تعویض تسمه در فاصله های توصیه شده است تا به شما کمک کند تا از خطر قرار حفظ شوید.
۳٫ صداهای نامناسب
می دانید عمو بارنی چگونه این همه صدا را در روز شکرگزاری ایجاد می کند که شاید او فکر می کنه که خنده داره؟ خوب، اگر خودروی شما به نظر مانند عمو بارنی باشه به نظر می رسه که دچار مشکل جدی شده اید.ضربات پیوسته و آهسته یا ترکیدنی که به نظر مانند کاری است که بارنی برای خم کردن زانویش انجام می دهد (که هرگز هم اتفاقی هم نمی افتد) برای نمونه می تواند نشان دهنده انفجاری باشد که درون سیلندرهای موتور رخ داده است. هنگامی اتفاق می افتد که گازوییل قبل از موعد مقرر در اتاقک احتراق سیلندرها مشتعل می شود و می تواند به طور بالقوه منتج به آسیب شدید پیستون شود.اگر صدای تیزی را هنگامی که تلاش می کنید تا خودروی خود را روشن کنید می آید موتور استارتر ممکن است نیاز داشته باشد تا تنظیم یا تعویض شود. اگر این صدای تیز را هنگامی که دارید دنده را تعویض می کنید می شنوید می تواند زمان جایگزین کردن دنده باشد! به نظر آن طور که به نظر می رسد شنیدن صدا جالب نباشد. و اگر دارید با دنده دستی کار می کنید به عمو بارنی گوش ندهید هنگامی که داره می گه که صدا را دنبال کنید تا آن را پیدا کنید.در بیشتر موارد صدای نسبتا کمی از خودرو یا عموبارنی می آید که مانند صدای یک تیک تاک کردن خفیف یا کلیک کردن می باشد که ممکن است عادی باشد. خودروهایی با سوپاپ های غلتکی (roller rocker) در دنباله سوپاپ برای نمونه صدای تیکی را ایجاد می کند. وسایل نقلیه ای که در آنها سوخت تزریق می شوند صداهای کمی ازکلیک های قابل شنیدن را از انژکتورها تولید می کنند.اگر شک دارید به دقت گوش دهید و سعی کنید تا به سمت ناحیه عمومی صدا نزدیک شوید و سپس تلاش کنید تا جزییات بیشتری به یک خدمات حرفه ای واجد شرایط ارائه دهید.
۲- بوی نامناسب
خودروها به ندرت بوی دلپذیری دارند. آنها سوخت گازوییلی یا دیزلی می سوزانند وفلزات داغی در زیر کاپوت آنها قرار گرفته است. شاید هم برادر شما قبل از اینکه روی صندلی خودرو بنشینه یک غذای پر سیر خورده. البته کار زیادی درباره برادرتان که کنارتان نشسته نمی توانید انجام بدهید به غیر از اینکه همه پنجره ها را باز کنید و بر روی زمان مصرف نهار وی نظارت کنید اما هر خودرویی که بویی وارد اتاقک خودرو می شود بیان کننده وجود یک مشکل است.بو ممکن است نشان از نشتی روغن یا ماده سرد کننده از سیستم های آب بندی شده باشند و یا ممکن است نشان دهنده گازهای خروجی خطرناکی باشد که به فضای داخلی خودرو وارد شده. خروجی اگزوز خودرو و کامیون دارای گازهای سمی مانند مونوکسید کربن باشد که زمانی که وارد خودرو می شوند همچون مانند این می ماند که در پشت سر خودرو ایستاده اید و بوی خارج شده از اگزوز را تنفس می کند بنابراین نیاز است تا تعمیر شوند. در این وضعیت با کمی حالت خواب خود مبارزه کنید. خواب آلودگی زیاد. این به خاطر مونوکسید کربنه دوستان. حداقل پنجره سمت خود را باز کنید.بوی سوختن لاستیک می تواند به معنای این باشد فرسودگی دودزایی ایجاد شده است یا می تواند به شما بگوید که تسمه های درایو یا تسمه های جانبی که در زیر کاپوت قرار گرفته اند آسیب دیده یا شل شده یا دچار پارگی شده اند. این می تواند بدین معنی باشد که شلنگ لاستیک دارد مایع هایی را حمل می کند در تماس با چیزی قرار گرفته که در حقیقت نباید قرار می گرفته چیزی که بسیار داغ است و باعث ذوب شدن لاستیک می شود.در هر مورد ایده خوبی است که زودتر اقدامی کنید به جای اینکه بعدا چون این بوهای نامناسب بعدا بتوانند در ارتباط با جزیی حیاتی تر و گران تر باشند.
۱٫ نشانه های دود
دودی که از جلو یا عقب خودرو می آید در هر دو مورد خوب نیست. اما دود خارج شده از اگزوز با رنگی که می فرستد در تلاش است تا به شما چیزی بگوید که جایی مشکلی هست. اینجا بخشی از این حلقه رمزگشای این راز را آورده ایم:دود آبی: روغن که از راههای در نظر گرفته شده درون موتور خارج شده و با سوخت قاطی می شود و می سوزد. البته می توانید همیشه روغن موتور را به محل اتصال میل لنگ اضافه کنید تا از اینکه سوخته شود جلوگیری به عمل آید (و باعث آسیب جدی و خطرناک به موتور شود) اما نکته هوشمندانه این است که خودرو را از نظر قسمت های آب بندی شده آسیب دیده یا فرسوده بررسی کرده و تعمیر کنید.دود سفید: جمع شدن آب یا ضد یخ که با سوخت ترکیب شده است. دوباره با افزودن ماده سردکننده یا ضدیخ بهسیستم خنک کننده خودرو می توانید خودروی خود را از گرم شدن زیاد حفظ کنید تا جایی که به یاد داشته باشید تا تغذیه مخزن را حفظ کنید اما حرکت خردمندانه این است که آن را تا جایی که ممکن است زودتر بررسی کنید.اگر دود از زیر کاپوت خارج می شود احتمالا بدین معنی است که شما به دود سفید خارج شده از اگزوز اعتنایی نکرده اید و هم اکنون موتور بیش از حد گرم شده است یا ممکن است به طور کامل فراموش کرده اید تا ماده ای سردکننده را در کل اضافه کنید و موتور بیش از حد گرم شده است.
پنج نشانه مشکل موتور
خیلی از ما تجربه کرده ایم که در ترافیکی گیر افتاده ایم و چراغ هم احتمالا قرمز است چیزی می شنوید. صدای غژغژ کردن است؟ علت این صدا چیست؟ از کجاست؟ آیا از خودروی منه؟ آیا مشکل از موتور خودروست؟ تو را خدا مشکل از موتور نباشه. فقط مال تهویه هواشه. یا حتی از خودروی من ممکنه نباشه. خودرویی در خط کناری به نظر مشکل داره. شرط می بندم که مشکل از آن خودرو هست.
با هر صدا، بو یا حس عجیبی از رانندگی این واقعه تکرار می شود. آیا خودرو حرکات تند و تیزی به اطراف داره؟ آیا مجبوریم باقی مسیر پیاده بریم. موتور بوی عجیبی می ده؟ شاید به خاطر اینه که کل شهر داره بو می ده. چراغ موتور را سریع چک کنید؟ بویی می آد احتمالا سرپوش گاز شل شده و البته اگر صدای عجیبی را می شنوید صدای رادیو را بلند می کنید و غرق در آن می شوید تا دیگه صدایی را نشنوید.اما وضعیت پیش آمده پیامد خطرناکی می تواند داشته باشد. با هر صدا، بو و چراغ روشنی در داشبورد ما روزهایی را می بینیم که بدون خودرو باید به سر کار برویم و پولی که باید از کیف پول هایمان همچون میمون بالداری در جلیقه ای قرمز و کلاهی مسخره پر بکشه.اینجا تعدادی از نشانه های ترسناک مشکل موتور را با علل احتمالی آن آورده ایم. خوب مشخصه که تقریبا همه این موارد نیاز به توجه فوری داره اما نیاز نیست که وحشت کنید. مگر اینکه واقعا میمون هایی را در حال پرواز ببینید آخه اونا وحشت زده ان!
۵- چراغ های هشداردهنده
اگر خودرو به طور مناسبی کار می کنه این چیزی است که آدرا فوردین می گوید در مورد اینکه چه چیزی زنان درباره خودرو می دانند زنان می گویند سلام، صبح بخیر چراغ ها. موتور را آتیش می کنند و چراغ های داشبورد همچون کارناوالی می شوند. این کامپیوتر خودروست که داره هر چیزی را چک می کنه. یکی یکی هر یک از چراغ ها خاموش می شوند و آماده می شوید برای راندن.اگر آنها خاموش نشوند نشانه بدی است. هم می تونه بد باشه یا خیلی بد بسته به اینکه چراغ چه مدت روشن باقی بمانه. این چراغ ها به سنسورهایی متصل شده اند تا هر چیزی که در خودرو دارد کار می کند مورد نظارت قرار دهند. اگر چیزی به نظر برسه که مشکلی داره کامپیوتر از این چراغ ها استفاده می کنه تا به شما درباره آن مسئله هست حرفی بگه.چراغ ها احتمالا می خواهند توجه شما را به این موارد جلب کنند:روغن یا سطح پایین روغن را بررسی کنید.فشار روغن کمموتورها را بررسی کنید.لامپ موتور را چک کنید احتمالا مهمترین چراغ برای مشکل های خودروست چون می تونه معانی بسیار متفاوتی داشته باشه. از اینکه شما درب قسمت سوخت را به اندازه کافی محکم و درست نبسته اید تا اینکه پیستون ها به پرواز درآمده اند و به هوا پرتاب شده اند. ساده ترین روش برای یافتن اینکه چه چیزی چراغ می خواد بگه اینه که وسیله خود را با ابزار اسکن بررسی کنید. دستگاه عیب یاب یا دیاگ همچون ماشین حسابی است و با پورت ارتباطی به خودرو متصل می شود. بعد از اینکه بر اساس دستورالعمل عیب یاب، خودرو را اسکن شد و با کامپیوترهای خودرو ارتباط برقرار کرد واقعا به چیزی پی می برند تا چراغ به روشن شود.می توانید این ابزار را از قطعات یدکی با قیمتی کمتر از ۱۰۰ دلار بخرید اما اگر چنین قصدی ندارید به تعمیرات بروید جایی که تکنسین از دیاگ استفاده می کند تا مشکل را شناسایی کند.
۴- حرکت تیز
رانندگی باید نرم و سبک باشد. اگر خودروی شما قفل شود یا تیز باشد نشانه بسیار قوی از مشکل موتور است. می تواند به علت جرقه نامناسب شمع، مسدود شدن خطوط سوخت یا فیلتر سوخت، خوانش اصلی کامپیوتر از موقعیت نامناسب رانندگی یا بسیاری از عواقب دیگر باشد.به علاوه دور برداشتن زیاد شتاب که از کنترل خارج هستند موقعیت هایی می باشند که باید از یک تکنسین واجد شرایط بخواهید تا آن را بررسی کند و تا جایی که می تواند زودتر آن را تعمیر کند.نگهداری پیشگیری کننده شامل تغییر منظم روغن و تعویض تسمه در فاصله های توصیه شده است تا به شما کمک کند تا از خطر قرار حفظ شوید.
۳٫ صداهای نامناسب
می دانید عمو بارنی چگونه این همه صدا را در روز شکرگزاری ایجاد می کند که شاید او فکر می کنه که خنده داره؟ خوب، اگر خودروی شما به نظر مانند عمو بارنی باشه به نظر می رسه که دچار مشکل جدی شده اید.ضربات پیوسته و آهسته یا ترکیدنی که به نظر مانند کاری است که بارنی برای خم کردن زانویش انجام می دهد (که هرگز هم اتفاقی هم نمی افتد) برای نمونه می تواند نشان دهنده انفجاری باشد که درون سیلندرهای موتور رخ داده است. هنگامی اتفاق می افتد که گازوییل قبل از موعد مقرر در اتاقک احتراق سیلندرها مشتعل می شود و می تواند به طور بالقوه منتج به آسیب شدید پیستون شود.اگر صدای تیزی را هنگامی که تلاش می کنید تا خودروی خود را روشن کنید می آید موتور استارتر ممکن است نیاز داشته باشد تا تنظیم یا تعویض شود. اگر این صدای تیز را هنگامی که دارید دنده را تعویض می کنید می شنوید می تواند زمان جایگزین کردن دنده باشد! به نظر آن طور که به نظر می رسد شنیدن صدا جالب نباشد. و اگر دارید با دنده دستی کار می کنید به عمو بارنی گوش ندهید هنگامی که داره می گه که صدا را دنبال کنید تا آن را پیدا کنید.در بیشتر موارد صدای نسبتا کمی از خودرو یا عموبارنی می آید که مانند صدای یک تیک تاک کردن خفیف یا کلیک کردن می باشد که ممکن است عادی باشد. خودروهایی با سوپاپ های غلتکی (roller rocker) در دنباله سوپاپ برای نمونه صدای تیکی را ایجاد می کند. وسایل نقلیه ای که در آنها سوخت تزریق می شوند صداهای کمی ازکلیک های قابل شنیدن را از انژکتورها تولید می کنند.اگر شک دارید به دقت گوش دهید و سعی کنید تا به سمت ناحیه عمومی صدا نزدیک شوید و سپس تلاش کنید تا جزییات بیشتری به یک خدمات حرفه ای واجد شرایط ارائه دهید.
۲- بوی نامناسب
خودروها به ندرت بوی دلپذیری دارند. آنها سوخت گازوییلی یا دیزلی می سوزانند وفلزات داغی در زیر کاپوت آنها قرار گرفته است. شاید هم برادر شما قبل از اینکه روی صندلی خودرو بنشینه یک غذای پر سیر خورده. البته کار زیادی درباره برادرتان که کنارتان نشسته نمی توانید انجام بدهید به غیر از اینکه همه پنجره ها را باز کنید و بر روی زمان مصرف نهار وی نظارت کنید اما هر خودرویی که بویی وارد اتاقک خودرو می شود بیان کننده وجود یک مشکل است.بو ممکن است نشان از نشتی روغن یا ماده سرد کننده از سیستم های آب بندی شده باشند و یا ممکن است نشان دهنده گازهای خروجی خطرناکی باشد که به فضای داخلی خودرو وارد شده. خروجی اگزوز خودرو و کامیون دارای گازهای سمی مانند مونوکسید کربن باشد که زمانی که وارد خودرو می شوند همچون مانند این می ماند که در پشت سر خودرو ایستاده اید و بوی خارج شده از اگزوز را تنفس می کند بنابراین نیاز است تا تعمیر شوند. در این وضعیت با کمی حالت خواب خود مبارزه کنید. خواب آلودگی زیاد. این به خاطر مونوکسید کربنه دوستان. حداقل پنجره سمت خود را باز کنید.بوی سوختن لاستیک می تواند به معنای این باشد فرسودگی دودزایی ایجاد شده است یا می تواند به شما بگوید که تسمه های درایو یا تسمه های جانبی که در زیر کاپوت قرار گرفته اند آسیب دیده یا شل شده یا دچار پارگی شده اند. این می تواند بدین معنی باشد که شلنگ لاستیک دارد مایع هایی را حمل می کند در تماس با چیزی قرار گرفته که در حقیقت نباید قرار می گرفته چیزی که بسیار داغ است و باعث ذوب شدن لاستیک می شود.در هر مورد ایده خوبی است که زودتر اقدامی کنید به جای اینکه بعدا چون این بوهای نامناسب بعدا بتوانند در ارتباط با جزیی حیاتی تر و گران تر باشند.
۱٫ نشانه های دود
دودی که از جلو یا عقب خودرو می آید در هر دو مورد خوب نیست. اما دود خارج شده از اگزوز با رنگی که می فرستد در تلاش است تا به شما چیزی بگوید که جایی مشکلی هست. اینجا بخشی از این حلقه رمزگشای این راز را آورده ایم:دود آبی: روغن که از راههای در نظر گرفته شده درون موتور خارج شده و با سوخت قاطی می شود و می سوزد. البته می توانید همیشه روغن موتور را به محل اتصال میل لنگ اضافه کنید تا از اینکه سوخته شود جلوگیری به عمل آید (و باعث آسیب جدی و خطرناک به موتور شود) اما نکته هوشمندانه این است که خودرو را از نظر قسمت های آب بندی شده آسیب دیده یا فرسوده بررسی کرده و تعمیر کنید.دود سفید: جمع شدن آب یا ضد یخ که با سوخت ترکیب شده است. دوباره با افزودن ماده سردکننده یا ضدیخ بهسیستم خنک کننده خودرو می توانید خودروی خود را از گرم شدن زیاد حفظ کنید تا جایی که به یاد داشته باشید تا تغذیه مخزن را حفظ کنید اما حرکت خردمندانه این است که آن را تا جایی که ممکن است زودتر بررسی کنید.اگر دود از زیر کاپوت خارج می شود احتمالا بدین معنی است که شما به دود سفید خارج شده از اگزوز اعتنایی نکرده اید و هم اکنون موتور بیش از حد گرم شده است یا ممکن است به طور کامل فراموش کرده اید تا ماده ای سردکننده را در کل اضافه کنید و موتور بیش از حد گرم شده است.
اگر روغن موتور خودرو هرگز تعویض نشود چه اتفاقی می افتد؟
اگر روغن موتور خودرو هرگز تعویض نشود چه اتفاقی می افتد؟
خون برای بدن، آب برای دشت و روغن برای موتور حیاتی است. بدون آنها، بدن، دشت و موتور از بین می روند. روغن روان کننده ای اساسی برای موتور است. روغن است که فشار فلزی به فلز دیگر را بدون هیچگونه آسیبی امکان پذیر می کند. برای نمونه باعث روان کاری پیستون ها در هنگام بالا و پایین رفتن در درون سیلندرها می شوند. بدون روغن، اصطکاک فلز بر روی فلز گرمای بسیار زیادی ایجاد می کند که سرانجام این سطوح بر اثر گرما ذوب می شوند و موتور سوراخ می شود.
نشت روغن از خودرو ممکن است روزی باعث خاموش شدن خودرو در وسط خیابانی شلوغ شود و راه را مسدود می کند. موتور میزان زیادی روغن دارد که اگر هرگز آن را تغییر ندهید دو حالت قطعا رخ می دهد:گرد و خاک در روغن موتور تجمع خواهد یافت. فیلتر گرد و خاک را برای مدتی حذف می کند اما در نهایت فیلتر مسدود خواهد شد و روغن کثیف به طور خودبخود از راه فرعی (bypass) فیلتر از راه سوپاپ عبور می کند. روغنکثیف غلیظ و ساینده است پس باعث از بین رفتن خواهد شد.مواد افزودنی در روغن مانند مواد پاک کننده، ضدزنگ ها، مواد پخش کننده و کاهنده های اصطکاک کهنه و فرساینده می شوند پس روغن نخواهد توانست آن طور که باید باعث روان کنندگی شود.سرانجام همانطور که روغن کثیف و کثیف تر می شود باعث از بین رفتن خواص روان کنندگی خواهد شد و موتور به طور سریع فرسوده شده و از ادامه کار باز می ایستد. نگران نباشید، اتفاق خاصی نمی افتد اگر فراموش کرده اید تاروغن را برای یک ماه تعویض کنید اما توصیه شده است هر ۵۰۰ مایل روغن را تعویض کنید. ماندن طولانی مدتروغن در موتور پس از طی هزاران مایل ممکن است باعث عواقب فاجعه باری شود پس قبل از چنین رخدادی روغنرا تعویض کنید.
اگر روغن موتور خودرو هرگز تعویض نشود چه اتفاقی می افتد؟
خون برای بدن، آب برای دشت و روغن برای موتور حیاتی است. بدون آنها، بدن، دشت و موتور از بین می روند. روغن روان کننده ای اساسی برای موتور است. روغن است که فشار فلزی به فلز دیگر را بدون هیچگونه آسیبی امکان پذیر می کند. برای نمونه باعث روان کاری پیستون ها در هنگام بالا و پایین رفتن در درون سیلندرها می شوند. بدون روغن، اصطکاک فلز بر روی فلز گرمای بسیار زیادی ایجاد می کند که سرانجام این سطوح بر اثر گرما ذوب می شوند و موتور سوراخ می شود.
نشت روغن از خودرو ممکن است روزی باعث خاموش شدن خودرو در وسط خیابانی شلوغ شود و راه را مسدود می کند. موتور میزان زیادی روغن دارد که اگر هرگز آن را تغییر ندهید دو حالت قطعا رخ می دهد:گرد و خاک در روغن موتور تجمع خواهد یافت. فیلتر گرد و خاک را برای مدتی حذف می کند اما در نهایت فیلتر مسدود خواهد شد و روغن کثیف به طور خودبخود از راه فرعی (bypass) فیلتر از راه سوپاپ عبور می کند. روغنکثیف غلیظ و ساینده است پس باعث از بین رفتن خواهد شد.مواد افزودنی در روغن مانند مواد پاک کننده، ضدزنگ ها، مواد پخش کننده و کاهنده های اصطکاک کهنه و فرساینده می شوند پس روغن نخواهد توانست آن طور که باید باعث روان کنندگی شود.سرانجام همانطور که روغن کثیف و کثیف تر می شود باعث از بین رفتن خواص روان کنندگی خواهد شد و موتور به طور سریع فرسوده شده و از ادامه کار باز می ایستد. نگران نباشید، اتفاق خاصی نمی افتد اگر فراموش کرده اید تاروغن را برای یک ماه تعویض کنید اما توصیه شده است هر ۵۰۰ مایل روغن را تعویض کنید. ماندن طولانی مدتروغن در موتور پس از طی هزاران مایل ممکن است باعث عواقب فاجعه باری شود پس قبل از چنین رخدادی روغنرا تعویض کنید.
#18.......
azizollahm
عضو جدید
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر از قبل میشود، اگر موتورت روغن کم میکند باید رفع عیب کنی وگرنه با اینکار پولتو دور میریزی!!!
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر از قبل میشود، اگر موتورت روغن کم میکند باید رفع عیب کنی وگرنه با اینکار پولتو دور میریزی!!!
azizollahm
عضو جدید
شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید!
شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید!
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر از قبل میشود، یعنی شما قبل از رسیدن به حالت بهینه روغن آنرا عوض میکنید!!اگر موتورت روغن کم میکند باید رفع عیب کنی وگرنه با اینکار پولتو دور میریزی!!!
شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید!
با سلام شما خیلی زود روغن را تعویض میکنید، همین روغن حد اقل 5000 کیلومتر برایت کار میکند و تازه بعد از 2000 کیلومتر عملکردش بهتر از قبل میشود، یعنی شما قبل از رسیدن به حالت بهینه روغن آنرا عوض میکنید!!اگر موتورت روغن کم میکند باید رفع عیب کنی وگرنه با اینکار پولتو دور میریزی!!!
azizollahm
عضو جدید
از جناب پوریا بخاطر اطلاعات خوبی که داده تشکر میکنم.
bahramrooh
عضو جدید
سلام
میخواستم بدونم ویژگی های یک روغن خوب برای ماشین آلات سنگین مثل لودر و بلدوزر چیه؟
میخواستم بدونم ویژگی های یک روغن خوب برای ماشین آلات سنگین مثل لودر و بلدوزر چیه؟
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
|
دلایل کاهش سطح روغن موتور | مکانیک خودرو | 0 | |
|
مجرا روغن کاری موتور | مکانیک خودرو | 1 | |
|
دلیل از دست رفتن خاصیت روغن در موتور بعد از یه مدت ؟ | مکانیک خودرو | 2 | |
|
کار روغن موتور چیست؟ | مکانیک خودرو | 0 | |
| V | بازيافت روغن موتور | مکانیک خودرو | 2 |
Similar threads
-
-
-
دلیل از دست رفتن خاصیت روغن در موتور بعد از یه مدت ؟
- شروع شده توسط ahmad.e.c.m
- پاسخ ها: 2
-
-