ذوالفقار يعني چه؟ چگونه بدست حضرت علي (ع) رسيد و سرانجام چه شد؟

[ghiamat]

برخي به خطا تصور مي كنند كه ذوالفقار يعني شمشيري كه دو تيغه دارد و بر همين اساس در نقاشي ها و حتي فيلمها آنرا دو تيغه نشان مي دهند و اين خطاي آشكار است . ذوالفقار: يعني چيزي كه داراي مهره ها . شيارها و حفره ها است .
فقار (به كسر يا فتح فاء) جمع فقره ، فقره ، فقاره و فقره است وفقره : يعني مهره هاي كمر و فقر : يعني شيارها و حفره ها .
شمشير مفقره : يعني شمشيري كه شيارهاي با ريك با عمقي اندك يا حفره هايي در وسط تيغه دارد و شيارها از وسط تيغه به سمت بيرون كشيده شده است . به شمشير امام علي (ع) ذوالفقار مي گفتند چون روي تيغه آن حفره هايي (گودي هايي) كوچك و زيبا داشت كه گويا جهت تزئين ايجاد شده بود . نيز گفته اند روي تيغه آن ازكنار دسته تا نوك آن شياري باريك و بلند بود كه شيارهاي باريك از آن شيار بلند به سمت دم و پشت ( 18 شيار ) در دو طرف ايجاد شده بود . بنابر اين فقار يعني بريدگيها ، شيارها ، گوديها و به معنايي گوديهاي كمر .
اين معنا هيچ شباهتي به دو تيغه داشتن ندارد . تنها اين شهر آشوب در كتاب مناقب آل ابي طالب ( ج 3 ، ص 290 ) گفته است « و كان ذوالفقار ذا شعبتين = ذوالفقار دو تيغه داشت » كه به نظر مي لآيد كه برداشت او از ذوالفقار است .
در روايتي منسوب به امام صادق (ع) آمده است كه ذوالفقار بدين جهت نام گرفت كه در وسط تيغه ، در طول آن شياري بود كه آن را به مهره هاي كمر تشبيه كرده بودند . ( علل الشرايع ، ج 1 ، ص 160 ؛ مناقب ، ج 3 ، ص 340 ) . نيز در روايتي ديگر منسوب به امام صادق (ع) آمده است كه بدان علت به شمشير علي (ع) ذوالفقار مي گفتند كه آن را به هر كسي مي زد ، در دنيا از زندگي و در آخرت از بهشت محروم مي شد . ( مناقب ، ج 3 ، ص 339 ) ، همچنين صدوق در « من لا يحضره الفقيه ، ج 4 ، ص 178 » گويد ‹‹ ذوالفقار شمشيري بود كه پيامبر (ص) به علي (ع) داد و بدين جهت اين نام گرفت كه در
پشت آن مهره هايي چون مهره هاي كمر انسان وجود داشت يا بدين جهت كه كمر كفار را قطع مي كرد . به نوشته يعقوبي ( تاريخ ، ج 2 ، ص 88 ) درازاي ذوالفقار هفت وجب و عرض آن يك وجب بود و در وسط آن شياري بود در تمام طول آن . به گفته اصمعي ذوالفقار هجده شيار (فقره) داشت ( طبري ، ج 7 ، ص 596 ؛ مناقب ، ج 3 ، ص 340 ) .

 

[ghiamat]

ذوالفقار از آن چه كسي بود و چگونه به دست علي (ع) رسيد ؟

ذوالفقار از آن چه كسي بود و چگونه به دست علي (ع) رسيد ؟

منابع اسلامي در اين باب سخنهاي گوناگون گفته اند . به روايت سدي از مفسران بزرگ و معتبر اهل سنت در تفسير آيه « و انزلنا الحديد فيه بأس شديد و منافع للناس ، حضرت آدم وقتي از بهشت بيرون آمد ، ذوالفقار را كه از برگ اس بهشتي ساخته شده بود با خود به اين دنيا آورد و با آن با دشمنان ( جن و شياطين ) مي جنگيد . پس از او به ترتيب به پيامبران بعد رسيد تا سرانجام به پيامبر اسلام (ص) رسيد و آن حضرت آن را به علي (ع) داد ( مناقب ، ج 3 ، ص 339 ، نقل از تفسير سدي ) .
به گزارش ديگر ، روز جنگ احد امام علي (ع) سخت جنگيد تا آنكه شمشيرش شكست و نزد پيامبر (ص) آمد و شمشير خواست . ( مناقب ، ج 3 ، ص 339 ؛ علل الشرايع ، جزء 1 ، ص 7 ) ، نيز گويند : بتي آهنين در يمن بود كه علي (ع) آن را شكست و بفرمود تا از آن ، دو شمشير ساختند . يكي از آن دو ذوالفقار بود . ( مناقب ، ج 3 ، ص 339 )
همچنين گويند هنگامي كه بلقيس به ديدن سليمان رفت ، شش شمشير از جمله ذوالفقار را برايش به هديه برد . سرانجام به دست عاص بن منبه رسيد و او كه در پيكار بدر ، در سپاه مشركان بود ، كشته شد و شمشيرش به دست پيامبر (ص) و دست آخر به دست علي (ع) رسيد ( مناقب ، ج 3 ، ص 315، پاورقي ).
نيز گويند حجاج بن علاطه يكي از مردم مكه آن را به پيامبر (ص) هديه داد و آن حضرت آن را روز احد به علي (ع) بخشيد ( تاج العروس ، ج 7 ، ص 357، ماده فقره )
نيز گويند برگ نخلي در دست پيامبر (ص) بود ، وقتي علي (ع) شمشير خواست ، پيامبر (ص) بر آن برگ نخل دميد و به قدرت خدا شمشيري شد كه بعدا ذوالفقار نام گرفت . ( مناقب ، ج 3 ، ص 339 ).
همچنين گويند به سال هشتم هجري كه پيامبر (ص) براي فتح مكه مي رفت در ميان راه علي (ع) را فرستاد تا بت و بتخانه منات را ويران كند . آن حضرت در خزانه منات دو شمشير به نام رسوب و مخذم يافت كه « حارث بن ابي شمر شاه غساني شام » به منات هديه كرده بود و علي (ع) آن دو شمشير را نزد پيامبر (ص) برد و آن حضرت شمشيرها را به علي (ع) بخشيد ؛ ذوالفقار يكي از آن دو بود ( طبري ، تاريخ ، ج 3 ، ص 17 ؛ اصنام كلبي ، ص 14 ـ 15 ؛ معجم البلدان ، ج 5 ، ص 205 ) اين خبر درست نيست ، زيرا در جنگ احد به سال سوم هجرت ذوالفقار در دست علي (ع) بود و با آن مي جنگيد . ( سيره ابن هشام ، جلد 3 ، ص 4 ـ 77 ) .
همچنين گويند كه علي (ع) در سال نهم هجرت بت فلس را شكست و بتخانه اش را ويران كرد و دو شمشير رسوب و مخذم را ( كه يكي از آن دو ذوالفقار بود ) در آنجا يافت و آنها را به پيامبر (ص) داد و سپس پيامبر (ص) آنها را به علي (ع) بخشيد . اين خبر نيز به دليل اينكه ذوالفقار در سال 3 هجري دست علي (ع) بود ، درست نيست . همچنين گويند به پيكار بدر به سال دوم هجرت عاص بن منبه و پدر و عمويش كه از سران مشرك بود كشته شدند . علي (ع) عاص بن منبه را كشت و شمشيرش ، ذوالفقار را به پيامبر (ص) داد . سال بعد در جنگ احد هنگامي كه از شدت جنگ شمشير علي (ع) شكست و از پيامبر (ص) شمشير خواست ، پيامبر اكرم (ص) در گرماگرم پيكار احد به علي (ع)داد و علي (ع) شجاعانه از پيامبر (ص) دفاع كرد و دشمن را عقب راند . در اين هنگام ندايي شنيده شد كه مي گفت « لا فتي الا علي لا سيف الا ذوالفقار » پيامبر (ص) فرمود : ‹‹ اين صداي جبرئيل است ››.
در ميان همه گزارشها مورخان روي گزارش اخير بيشتر تأكيد كرده اند . به نظر اين جانب با آنكه بيشتر گزارشها احتمال صحت دارد ، ولي گزارش آخري معقول تر و منطقي تر است ، ( نيز نگاه كنيد به : مناقب سليمان كوفي ، ص 495 ؛ شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد ، ج 7 ، ص 219 ؛ تاريخ ابن الوردي ، ج 1 ، ص 132 ؛ تاريخ طبري ، ج 3 ، ص 184 و تاريخ يعقوبي ، ج 3 ، ص 184 و تاريخ يعقوبي زندگي امام علي (ع) و … )

 

[ghiamat]

ذو الفقار سرانجام چه شد ؟

ذو الفقار سرانجام چه شد ؟

بنابر منابع شيعه ذوالفقار از پيـامبر (ص ) به امام علي (ع) رسيد و از آن
حضرت به امام حسن و سپس به امام حسين (ع) تا آخر امامان و اكنون ذوالفقار نزد حضرت مهدي (عج) است . شيعيان امام را به چند نشانه مي شناختند كه از آن جمله ذوالفقار و زره بود . آن را نزد هر كس مي يافتند كه با نشانه هاي ديگر همراه بود او را به امامت مي پذيرفتند . از امام صادق (ع) و امام رضا (ع) رواياتي نقل است و در زمان ايشان نزد آنان بوده است ( من لا يحضره الفقيه ، ج 4 ص 418 ـ 419 ؛ خصال صدوق ، جزء 2 ، ص 8 ـ 527 ؛ مناقب ابن شهر آشوب ، ج 1 ، ص 312 ؛ الثاقب في المناقب ، ص 416 ـ 420 ؛ احمد بن محمد بن حنبل ، كتاب العلل و معرفه الرجال ص 73 ـ 74 ، … )
بنابر بعضي منابع تاريخي ( تاريخ طبري ، ج 7 ، ص 595 ـ 556 ؛ ربيع الابرار زمخشري ، ج 3 ص 315 ؛ الكامل في التاريخ ، ج 5 ، ص 543 ـ 551 ) ذوالفقار به دست نوه امام حسن (ع) به نام محمد بن عبدالله معروف به نفس زكيه افتاد و او بر ضد منصور خليفه دوم عباسي قيام كرد و كشته شد . هنگام مرگ ، وي ذوالفقار را به تاجري داد كه از او چهارصد دينار بدهكار بود . وقتي جعفر بن سليمان عباسي و پس از او به هادي و سپس به هارون خليفه پنجم بني عباس رسيد . اصمعي گويد هارون را در طوس ديدم كه شمشيري به گردن آويخته بود . وي به من گفت مي خواهي ذوالفقار را نشانت دهم ، گفتم آري . گفت شمشيرم را از غلاف بيرون بياور . آن را بيرون آوردم و به دقت نگاه كردم هيجده « فقره » يا شيار يا شكاف داشت .
به نوشته مقريزي ( در الخطط ، ج 2 ص 305 ) هنگامي كه تركان در حدود سال 464 هجري قمري در قاهره بر مستنصر خليفه فاطمي شوريدند و انبارها و خزانه ها از جمله انبار اسلحه او را غارت كردند ذوالفقار سهم تاج الملوك شد . از آنجا كه شاهان و اميران به در اختيار داشتن ذوالفقار افتخار و مباهات مي كردند ، دور نيست كه شمشيري شبيه ذوالفقار تهيه كرده ، آن را ذوالفقار علي (ع) مي ناميدند . به ويژه آنكه خلفاي عباسي بغداد و خلفاي فاطمي مصر برسر خلافت مسلمانان با هم رقابت جدي داشتند . نيز در ميان خاندان حضرت علي (ع) فرزندان و نوادگان امام حسن (ع) و امام حسين (ع) ، داشتن ذوالفقار افتخاري بود ( به ويژه كه نزد شيعيان نشان امام بود ) ؛ دور نيست كه كساني از آنان ادعاي داشتن ذوالفقار را داشته باشند .

 

[dr.com]

به نام خدای علی

به نام خدای علی

باسلام
تا اونجایی که من میدونم الان شمشیر ذوالفقار در یکی از موزه ها نگه داری میشه همین شکلی هم هست که تا حالا توی عکسا و فیلما دیدیم.
بدرود

 

[PostModern]

نمیدونم چرا زیاد برام قابل باور نیست که ذوالفقار علی اینهمه دست به دست گشته باشه تا به دست حضرت رسیده باشه ! به خصوص در دست کفار ! این یکی بیشتر شکل داستانهایی بوده که مخالفین علی (ع) می ساختن تا هر مدحی رو که به نوعی به ایشون منسوب بوده به دیگران هم نسبت بدن . مثلا لقب امیرالمومنین رو که گفته میشه لقب قدسی حضرت امیره و حتی در مورد بقیه ائمه (ع) هم به کار نمیره به خلفای دیگه نسبت میدن یا ... . چون مدح مشهور لا فتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار مورد پذیرش و تایید عام و خاصه من حس میکنم منطقی نبوده که این شمشیر در دست اغیار هم بوده باشه . نحوه بیان اون جمله از لحاظ لغت عرب خیلی انحصاریه و به صراحت از ذوالفقار به عنوان برترین سلاحی که در راه خداوند استفاده شده نام میبره . پس تعلق اون به دشمنان پیامبر و امثال اونها دور از ذهن به نظر میرسه . از طرف دیگه یادم میاد در فیلم محمد رسول الله که تحقیق بسیار جامعی برای نوشتن فیلمنامه اون صورت گرفته بود _ و عمدتا توسط علمای اهل سنت مصر ! _ وقتی اولین فرمان جهاد در راه خداوند بر پیامبر وحی شد و به مسلمین اجازه دفاع در مقابل کفار داده شد اولین شمشیر اسلام که به عنوان نماد دین کامل و حقانیت مسلمین تیز و برنده شد ذوالفقار علی بود . حتی قبل از شمشیر حمزه (ع) . و این صحنه رو کاملا به یاد میارم و اینطور برداشت میکنم که بین تمامی مسلمین در اینکه ذوالفقار صرفا متعلق به حضرت بوده اختلافی نیست . از طرف دیگه صرفنظر از نام این شمشیر و اینکه ذوالفقار علاوه بر معانی فوق به معنای دو تیغه و دو لبه هم بوده تقریبا در بین تمام مورخین اتفاق نظر وجود داره که این شمشیر به همون شکلیه که نمایش داده شده . صاحب دو تیغه ! بین شیعیان هم اینجور مشهوره که امام زمان (عج) در هنگام ظهور خودشون این شمشیر رو به همراه خواهند داشت . و این چیز تازه ای نیست . قبل از این هم در زمان پیامبران بنی اسرائیل همیشه از تابوت عهد به عنوان نشانه ای که در دستان پیامبران اون قوم بوده یاد میشده و نظیر این شان برای ذوالفقار در بین شیعیان و حتی مسلمین وجود داره . اما در چند موزه از موزه های جهان شمشیرهای دو لبه ای با این عنوان نگهداری میشه که فکر نمیکنم همون ذوالفقار حقیقی باشه !


بگذریم . هرچند هرقدر از علی (ع) و رشادت و دلاوری ایشون و شکوه و قدرت ذوالفقار و ... حرف بزنیم باز هم کمه اما میخوام از همه شماها بپرسم که آیا بی انصافی نیست که علی (ع) رو صرفا به شمشیرش یا قدرت بی بدیل جسمی ایشون و اینجور چیزها بشناسیم ؟! همه اینها هست اما چیزی فراتر از اینهاست . به قول علی موسوی گرمارودی در اون شعر بسیار زیبا که میگه :

دری که به باغ بینش ما گشوده ای
هزار بار خیبری تر است
مرحبا به بازوان اندیشه و کردار تو

ذوالفقار علی بیش از اونکه شمشیر دوتیغه برنده اون حضرت باشه عظمت تفکرات و اندیشه های والای ایشونه . و این چیزیه که باید راجع بهش بحث بشه ! نه شکل و اندازه و جنس ذوالفقار !! هزاران افسوس در تمام تاریخ بر مظلومیت علی (ع) . نه بابت ظلمهایی که در حق خودش و خانواده ش کردن بلکه بابت ناشناخته موندن عظمت اندیشه های بی بدیلش و شان کمال انسانی ایشون . چه تفاوتیه بین علی (ع) آنچنانکه بوده و علی (ع) آنچنانکه ما فکر میکنیم !!!

 

[aqua]

وقتی به عظمت حضور امام زمان با شمشیر ذوالفقار بدست فکر می کنیم تمام رازهای نگفته این شمشیر راو صفای وجود مبارک حضرت علی علیه السلام ،اشک حسرت را برایمان می آورد.
خدایا کمکمون کن که شرمنده امامان معصوم نشویم.

 

[mehdix622]

دل آدم واسهخیلی چیزا منبع نمی خواد دل منم میگه که حضرت امیر با شمشیری که از کفار بدست آمده باشه بدست نمیگیره و این شمششیر امانت خدایی بوده و به همراه بعضی چیزهای دیگر اکنون در دست امام عصر (عج) می باشد
منبع دلم

 

[kohysr]

دل آدم واسهخیلی چیزا منبع نمی خواد دل منم میگه که حضرت امیر با شمشیری که از کفار بدست آمده باشه بدست نمیگیره و این شمششیر امانت خدایی بوده و به همراه بعضی چیزهای دیگر اکنون در دست امام عصر (عج) می باشد
منبع دلم

سلام بله آقا، بیشتر روایات و احادیث دال بر این هستند که در جنگ احد بعد از شکستن شمشیر حضرت علی این شمشیر توسط جبرئیل و احتمال زیاد از طرف پیامبر اکرم به ایشان داده شده. و در جنگ احد بعد از شکستن شمشیر ایشان بلافاصله اون شمشیر به ایشان داده شده. اصلا ربطی به کفار نداره

 

[hami_sani]

راستش اصلا مهم نیست که شمشیر علی چی بود و الان کجاست.عقل هم نمیتونه بپذیره که شمشیر دو سر (اون چیزی که خیلیا تصور میکنن)تو غلاف بره.
دولبه بودن شمشیر علی یعنی اینکه با یه تیغه دشمن خدا رو از پا در میاره با تیغه ای که رو به خود علی بود غرور رو.
مهمتر از همه راه علی بود که امروز گم شده.حالا چه شمشیرش باشه چه نباشه.

 

[WOMIS]

دل آدم واسهخیلی چیزا منبع نمی خواد دل منم میگه که حضرت امیر با شمشیری که از کفار بدست آمده باشه بدست نمیگیره و این شمششیر امانت خدایی بوده و به همراه بعضی چیزهای دیگر اکنون در دست امام عصر (عج) می باشد
منبع دلم

تایید میشه

 

[کلاریکلا]

گویند که جبرئیل طاهر کیش

در جنگ احد به امر خالق خویش

ذوالفقاری به دست حیدر داد

گفت : برگ سبزی است تحفه درویش