sorood parnian
کاربر بیش فعال
«خشک شدن دریاچه ارومیه بزرگ ترین معضل محیط زیست کشور است».
حتی اگر با این گفته موافق هم نباشیم تردیدی نیست که در حال حاضر این معضل یکی از بزرگترین معضلات زیستمحیطی کشور محسوب میشود؛ معضلی که هر از گاهی برای آن راهکاری مطرح میشود اما از آنجا که اغلب این راهکارها مبنای کارشناسی ندارند مشکل همچنان پا برجاست.
اما آنچه هم کارشناسان و هم مسئولان بر آن اتفاق نظر دارند و نسبت به آن هشدار میدهند احتمال وقوع فاجعه زیستمحیطی ناشی از خشک شدن ارومیه است؛ فاجعهای که علاوه بر آذربایجان غربی بسیاری از مناطق اطراف را تحتالشعاع قرار میدهد. برخی مخاطبان همشهری با اظهار نگرانی از وضعیت بحرانی ارومیه میپرسند چرا با وجود احتمال بروز فاجعه، معضل همچنان پا برجاست؟مرور راهکارهایی که درسال جاری برای نجات دریاچه ارومیه مطرح شد و نیز اظهارات مسئولان، نمایندگان مجلس و کارشناسان میتواند تا اندازهای به این پرسش پاسخ دهد. بدیهی است آنچه در پی میآید شماری از این اظهارات را شامل میشود ؛ مشت نمونه خروار است!چه عواملی باعث بروز وضعیت فعلی دریاچه ارومیه شده است؟ برخی احداث میانگذر از دریاچه ارومیه را مهمترین عامل بروز وضعیت کنونی این منطقه عنوان میکنند. برای مثال، دکتر بهزاد دهزاد، استاد دانشگاه شهیدبهشتی، 16شهریورماه امسال، دراین باره گفت:«مهمترین دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه جاده میانگذری است که باعث تقسیمشدن دریاچه به 2بخش و در نتیجه ساکن شدن آب دریاچه شده است». به گفته این اکولوژیست «این میانگذر از گردش آب جلوگیری کرده و تبخیر سریع آنرا باعث میشود». وی استفاده از آب منطقه برای کشاورزی را دومین دلیل کمآبی دریاچه ارومیه ذکر کرد و گفت: «تغییرات اقلیمی و ایجاد سدها عوامل دیگر کم آبی به شمار میآیند».اما برخی از کارشناسان معتقدند آنچه دریاچه ارومیه را تا آستانه بحران پیش برده ساخت سدهای متعدد است؛ باوری که بسیاری از کارشناسان بر آن تاکید میکنند. ازجمله فاطمه ظفرنژاد، پژوهشگر آب و توسعه پایدار و از طرفداران جدی این نظریه، معتقد است: «ساخت بیش از 40سد در آبخیزهای بالادست در 50سال گذشته، جلوی ورود سالانه 5/5میلیارد مترمکعب آب به دریاچه ارومیه را گرفته و 60درصد این زیستبوم ارزشمند را به شورهزاری خطرناک تبدیل کرده است».وی معتقد است:« اگر برای دریاچه ارومیه چارهاندیشی نشود تا 4-3 سال دیگر، از آن شورهزار پهناوری برجای خواهد ماند که اثر ناسازگاری بر اقلیم، کشاورزی، باغداری و گردشگری برجای خواهد گذاشت». وی هشدار میدهد خشک شدن دریاچه ارومیه سلامت مردم را با خطر جدی مواجه میسازد. کمااینکه در حال حاضر هم غبار نمک به باغها و کشتزارها آسیب زده است.ظفرنژاد که در زمینه سدسازی و تبعات آن بر زیستبومها تحقیقات دامنهداری انجام داده است و کتاب «رودهای خاموش» نوشته پتریک مک کالی - عضو کمیته اجرایی برنامه محیطزیست و سد وتوسعه سازمان ملل متحد- را که طی آن پیامدهای زیستمحیطی سدهای بزرگ به تفصیل بیان شده، به فارسی برگردانده است 3راهکار ارائه شده از سوی مسئولان شامل انتقال حوضهای، باروری ابرها و اصلاح کارایی آب را به نقد میکشد و از «یکپارچهسازی مدیریت آب کشور»، «فراهم کردن زمینه برای ورود جوامع بومی آببر و کشاورزان به سامانه قانونگذاری»، «تغییر رویکرد مدیریت آب از ساخت وساز به اصلاح الگوی مصرف»، « بازکردن دریچه سدها و خالی کردن دریاچههای مصنوعی» و « برچیدن سدها در درازمدت» بهعنوان راهکارهای حل معضل دریاچه ارومیه یاد میکند.
منبع : ساحل فیزیک