نخستين بار در سال 1895 ميكروارگانيسمها در نفت خام مشاهده شدند. در تحقيقاتي كه توسط ميوش[1] انجام مشاهده شد كه پارافين كه از مشتقات نفت خام مي‌باشد، توسط برخي از ميكروارگانيسمها مانند باكتريها مورد تجزيه قرار مي‌گيرد.بكمن [2]در سال 1926 اولين مطالعات را بر روي باكتريها جهت توليد نفت انجام داد سپس ميكروگانيسم‌هاي تجزيه كننده تركيبات نفتي از منابع مختلفي جدا شدند. گرين برگ [3]، ميكروارگانيسم‌هاي تجزيه كننده نفت را از عمق ft8700 ( حدود 2650 متر ) به دست آورد و دانشمند ديگري بنام باسنول [4]اين ميكروارگانيسمها را حتي درخاكهاي آلوده به نفت و يا حوضچه‌هاي ته‌نشيني مشاهده كرده است.در بين سالهاي 1943 تا 1953، ذوبل براي اولين بار با بكارگيري باكتري دسولفوويبريو ( Desulfo Vibrio ) موفق به توليد نفت از سنگ‌هاي مخازن نفتي شد و اين تحقيقات اوليه باعث توجه به روش ازدياد برداشت ميكروبي گرديد.
در سال 1962 هایتزمن [5]يك فرآيند ازديادبرداشت ميكروبي را ارائه نمود كه در آن اسپور باكتريها همراه مواد مغذي به درون مخازن تزريق مي‌شدند. او ادعا كرد اين اسپورها در درون مخزن به حالت رويشي درآمده و قادر مي‌باشند با استفاده از منابع مغذي موجود در ازدياد برداشت نفت تأثير بگذارند. اين فرضيه در آزمايشگاه با استفاده از ستونهاي ماسه فشرده و نفت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يك محلول آبي حاوي اسپورباكتري Clostridium roseum و ملاس از درون ستون پر شده ماسه عبور داده شد و 30 درصد ازدياد برداشت مشاهده شد.اولين تلاش محققين در جهت استفاده از ميكروبها در افزايش برداشت نفت، دخالت باكتريهاي مختلف مولد پلي‌ساكاريد به عنوان بيوپليمر در جهت مسدودسازي كانالها و روزنه‌هاي بزرگ مخازن نفتي بوده است.
مطالعات مربوط به بكارگيري ميكروبهاي بومي در ميدانهاي نفتي Daqing در جاكارتا در اندونزي نشان داده است كه اين ميكروبهاي بومي گرانروي نفت مخزن را كاهش مي‌دهند و بدينوسيله موجب افزايش چشمگيري در برداشت نفت شده‌اند. كاربرد MEOR در ميدانهاي Minas و Bangko و Balma در جنوب كشور اندونزي ( Caltex Pacific Indonesis ) نيز به واسطه كاهش تراوايي منافذ، برداشت نفت افزايش داشته است.دانشگاه پادشاهي عربستان سعودي و دانشگاه قاهره مصر نيز طي تحقيقات آزمايشگاهي و پايلوت ثابت نمودند كه با استفاده از روش MEOR مي‌توان 30% از نفت باقيمانده تحت شرايط مخزن عربستان را برداشت نمود.گونه‌هايي از باكتري لوكونوستوك نقش مهمي در ايجاد انسداد مجاري در سنگ مخزن و افزايش برداشت نفت نشان داده است. نتايج حاصل از يك كار تحقيقي نشان داده كه لوكونوستوك مزونتروئيدس ( Leuconostok mesentroides ) در حضور محيط كشت سنتزي حاوي ساكاروز قادر است به طور درجا ( in situ ) ژل دكستران توليد نمايد ولي در محيط حاوي ملاس چغندر ژل كلوئيدال توليد كند. تشكيل ژل دكستران در اعماق مخازن نفتي موجب كاهش 90 درصد تراوايي در كانال‌هاي بزرگ شده است
در سال 1962 هایتزمن [5]يك فرآيند ازديادبرداشت ميكروبي را ارائه نمود كه در آن اسپور باكتريها همراه مواد مغذي به درون مخازن تزريق مي‌شدند. او ادعا كرد اين اسپورها در درون مخزن به حالت رويشي درآمده و قادر مي‌باشند با استفاده از منابع مغذي موجود در ازدياد برداشت نفت تأثير بگذارند. اين فرضيه در آزمايشگاه با استفاده از ستونهاي ماسه فشرده و نفت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يك محلول آبي حاوي اسپورباكتري Clostridium roseum و ملاس از درون ستون پر شده ماسه عبور داده شد و 30 درصد ازدياد برداشت مشاهده شد.اولين تلاش محققين در جهت استفاده از ميكروبها در افزايش برداشت نفت، دخالت باكتريهاي مختلف مولد پلي‌ساكاريد به عنوان بيوپليمر در جهت مسدودسازي كانالها و روزنه‌هاي بزرگ مخازن نفتي بوده است.
کوزستوف[6] از وجود باكتريهايي در ميادين نفتي روسيه خبر داد كه مقادير بالايي دي اكسيد كربن توليد مي‌كردند. اين باكتريها در عمق 3300 فوت حضور داشتند و علاوه بر دي اكسيد كربن، متان نيز توليد مي‌كردند. کوزستوف با استفاده از اين باكتريها توانست توليد نفت را از 275 بشكه در روز به 300 بشكه در روز افزايش دهدآوکید و بنهایمر[7] در سال 1970، براي اولين بار ميكروبهاي توليد كننده مواد فعال سطحي زيستي ( Biosurfactant ) را در روي صفحه داراي ماده آگار خوندار جدا كردند.در سال 1990 اولين طرح ازدياد برداشت ميكروبي نفت در مقياس گسترده و سطح تجاري توسط برون [8]روي 146 چاه صورت پذيرفت.
يكي از موفق‌ترين تلاش‌هاي ميداني MEOR در مخازن كربناته كه در كشور آلمان صورت گرفته است كه در سال 1990 در كنفرانس بين‌المللي MEOR گزارش شد. ميزان 600 درصد ازدياد برداشت در اين تجربه گزارش شده است.در سال 1992 استفاده از روش MEOR در ميدانهاي نفتي Romashkinskye موجب افزايش 15 تا 45% در كل توليد نفت شده است.در سال 1994 روش MEOR در ميدانهاي نفتي Changging، Liaohe، Tuha ، Huabei، Xinijiang، Zhongyyan Jilin، Shengli در كشور چين به كار گرفته شد.
يكي از موفق‌ترين تلاش‌هاي ميداني MEOR در مخازن كربناته كه در كشور آلمان صورت گرفته است كه در سال 1990 در كنفرانس بين‌المللي MEOR گزارش شد. ميزان 600 درصد ازدياد برداشت در اين تجربه گزارش شده است.در سال 1992 استفاده از روش MEOR در ميدانهاي نفتي Romashkinskye موجب افزايش 15 تا 45% در كل توليد نفت شده است.در سال 1994 روش MEOR در ميدانهاي نفتي Changging، Liaohe، Tuha ، Huabei، Xinijiang، Zhongyyan Jilin، Shengli در كشور چين به كار گرفته شد.
نتايج موفقيت‌آميزي در سالهاي اخير از كاربرد روش MEOR در ميدانهاي نفتي برخي كشورها به دست آمده كه برخي از آنها به شرح زير مي‌باشد؛ در كشورهاي آمريكا، استراليا و اروپاي شرقي با روش تزريق مواد غذايي به داخل مخازن و با سازش دادن باكتريهاي بي‌هوازي توانسته‌اند افزايش قابل توجهي را در برداشت نفت حاصل نمايند.
فعاليت‌هاي متعددي در رابطه با ازدياد برداشت ميكروبي نفت در كشورهاي مختلف انجام شده است. فعاليت‌هاي اوليه در زمينه MEOR در كشورهايي چون روسيه، روماني، لهستان بسيار پراهميت بوده است. درا بتدا فرآيند توسعه فناوري ازدياد برداشت نفت به روش ميكروبي، ايالات متحده به اندازه برخي كشورهاي اروپاي شرقي فعال نبود ولي بعدها اين فرآوري در اين كشور مورد توجه قرار گرفت و امروزه بيشتر تجربيات حاصل در اين زمينه مربوط به آمريكا مي‌باشد.
توانايي روش MEOR در تغيير تراوايي روزنه‌هاي مخازن نفتي در مخازن دلتائيك اوكلاهاما در طي 42 ماه موجب افزايش برداشت نفت از 69000 بشكه به مقدار 400000 الي 600000 و موجب افزايش طول عمر ميدان به 60 تا 137 ماه شده است.
مطالعات مربوط به بكارگيري ميكروبهاي بومي در ميدانهاي نفتي Daqing در جاكارتا در اندونزي نشان داده است كه اين ميكروبهاي بومي گرانروي نفت مخزن را كاهش مي‌دهند و بدينوسيله موجب افزايش چشمگيري در برداشت نفت شده‌اند. كاربرد MEOR در ميدانهاي Minas و Bangko و Balma در جنوب كشور اندونزي ( Caltex Pacific Indonesis ) نيز به واسطه كاهش تراوايي منافذ، برداشت نفت افزايش داشته است.دانشگاه پادشاهي عربستان سعودي و دانشگاه قاهره مصر نيز طي تحقيقات آزمايشگاهي و پايلوت ثابت نمودند كه با استفاده از روش MEOR مي‌توان 30% از نفت باقيمانده تحت شرايط مخزن عربستان را برداشت نمود.گونه‌هايي از باكتري لوكونوستوك نقش مهمي در ايجاد انسداد مجاري در سنگ مخزن و افزايش برداشت نفت نشان داده است. نتايج حاصل از يك كار تحقيقي نشان داده كه لوكونوستوك مزونتروئيدس ( Leuconostok mesentroides ) در حضور محيط كشت سنتزي حاوي ساكاروز قادر است به طور درجا ( in situ ) ژل دكستران توليد نمايد ولي در محيط حاوي ملاس چغندر ژل كلوئيدال توليد كند. تشكيل ژل دكستران در اعماق مخازن نفتي موجب كاهش 90 درصد تراوايي در كانال‌هاي بزرگ شده است
آخرین ویرایش توسط مدیر:
