ادامه :نگرشی به مسایل شهرسازی : بخش دوم

[سیامک ترکاشون]

بخش دوم: در بخش اول اشاره بعلل :رشد عنکبوتی-شعاعی :concentric-radial در اثر پروسه سریع رشد صنعت وبه تبع ان شکل گیری بافت ابتدایی عنکبوتی واحد های مسکونی کارگران پایه این طریق توسعه بی برنامه را گذارد. اگر در اوایل ساکنان چندان شکایتی از توسعه مذکور با کوچه های تنگ و گسترش بی رویه نداشتند-اما بتدریج با امدن کارگران مهاجر جدید "دیگر جا بحد کافی برای همه نبود". نمونه های اولیه این طرز شکل گیری بافت های عنکبوتی بوضوح در : دیترویت (کارخانه تو لید اتوموبیل های اولیه در امریکا)استقرار کارخانه های نساجی در لندن-منچستر ودر ایتالیا در تورینو ومیلان ( ماشین های صنعتی وپمپ سازی) ودر المان وفرانسه ودیگر نقاط اروپا بهمین ترتیب.
مشکلاتی که ایجاد شدند و سر انجام کار را به "باز نگری :براساس اصول شهر سازی وبرنامه ریزی های استراتژیک ان در مطالعات طرحهای جامع وتفصیلی کشاندند" عبارت بودند از:1- مشکلات الودگی هوا وصوتی ناشی از یکسره کار کردن این واحدهای صنعتی در میان بافت مسکونی که انها را چون نگینی بصورت بیضوی های متحد المرکز دور زده بودند. 2- بعلت نبودن برنامه های درست توسعه شهری و خود سر عمل کردن مها جران - عدم پیش بینی واحدهای اموزش-درمان -وسایر خدمات ضروری عرصه را بر همه تنگ کرده بود.
در ایران هم اگرچه همان صنایع اولیه اروپا وجود نداشت اما همین بافتهای نامناسب وعنکبوتی بیشتر حول اماکن مذهبی ویا بازارها شکل می گرفتند. بهر حال جنگ جهانی دوم با همه ضرر های جانی ومالی :بعلت بمباران وتخریب این بافتها خود عامل مثبتی بود برای باز سازی اصولی. بعد از جنگ اکثر اروپا نیاز به باز سازی داشتند. این بار وضع فرق می کرد. ان عدم نظارت شهری-تمام توجهات به جنگ وغیره -حالا جای خود را برای شهرسازان ومعماران برجسته وتاز ه نفسی مثل :اسکورال ولوکوربوزیه ها ورابت ونروی ووان روهه ودیگران گشوده بودند. برنامه های اینان مقطعی نبود :استراتژیکوبا حداقل :فاز بندی اولیه :25 ساله بود. سه محور اصلی و GLOBAL در دستور کار انان قرار داشت: 1-بررسی و طراحی توسعه شهری لازم-درست- برای حداقل یک برنامه فاز بندی شده 25 ساله اولیه همراه مطالعات جهت توجیه و قانع کردن شورایشهر وپارلمان (در ان تخریب بسیاری از بافت های فرسوده شعاعی بدون طرح وسرخود الزامی بود). 2- توسعه خطی میتوانست بر اساس دو گسترش خطی وارتفاعی شکل گیرد.واین مستلزم بررسی دقیق در این بود:1لف: در داخل مراکز شهری . ب: در شهرک های اقماری .(ایده ای از شهرسازان سوسیالیست وکمونیسم در کشورهای اروپای شرقی در واحدهای متحد الشکل ویونیفرم.).3- خارج کردن واحد کار وصنعت از داخل شهرها دنابودی کامل گره کور اتصال انها با واحدهای مسکونی.
روال شروع کار:قدماتمقدمات ورفع در گیری ها : سخت ترین مرحله شروع و ریشه کنی سنت های غلط فرهنگ شهرنشینی در مردمی که قرنها با ان خو گرفته بودند.-چه کارسختی!!.
ادامه دارد....

 

[سیامک ترکاشون]

بخش دوم

بخش دوم

بخش دوم: در بخش اول اشاره بعلل :رشد عنکبوتی-شعاعی :concentric-radial در اثر پروسه سریع رشد صنعت وبه تبع ان شکل گیری بافت ابتدایی عنکبوتی واحد های مسکونی کارگران پایه این طریق توسعه بی برنامه را گذارد. اگر در اوایل ساکنان چندان شکایتی از توسعه مذکور با کوچه های تنگ و گسترش بی رویه نداشتند-اما بتدریج با امدن کارگران مهاجر جدید "دیگر جا بحد کافی برای همه نبود". نمونه های اولیه این طرز شکل گیری بافت های عنکبوتی بوضوح در : دیترویت (کارخانه تو لید اتوموبیل های اولیه در امریکا)استقرار کارخانه های نساجی در لندن-منچستر ودر ایتالیا در تورینو ومیلان ( ماشین های صنعتی وپمپ سازی) ودر المان وفرانسه ودیگر نقاط اروپا بهمین ترتیب.
مشکلاتی که ایجاد شدند و سر انجام کار را به "باز نگری :براساس اصول شهر سازی وبرنامه ریزی های استراتژیک ان در مطالعات طرحهای جامع وتفصیلی کشاندند" عبارت بودند از:1- مشکلات الودگی هوا وصوتی ناشی از یکسره کار کردن این واحدهای صنعتی در میان بافت مسکونی که انها را چون نگینی بصورت بیضوی های متحد المرکز دور زده بودند. 2- بعلت نبودن برنامه های درست توسعه شهری و خود سر عمل کردن مها جران - عدم پیش بینی واحدهای اموزش-درمان -وسایر خدمات ضروری عرصه را بر همه تنگ کرده بود.
در ایران هم اگرچه همان صنایع اولیه اروپا وجود نداشت اما همین بافتهای نامناسب وعنکبوتی بیشتر حول اماکن مذهبی ویا بازارها شکل می گرفتند. بهر حال جنگ جهانی دوم با همه ضرر های جانی ومالی :بعلت بمباران وتخریب این بافتها خود عامل مثبتی بود برای باز سازی اصولی. بعد از جنگ اکثر اروپا نیاز به باز سازی داشتند. این بار وضع فرق می کرد. ان عدم نظارت شهری-تمام توجهات به جنگ وغیره -حالا جای خود را برای شهرسازان ومعماران برجسته وتاز ه نفسی مثل :اسکورال ولوکوربوزیه ها ورابت ونروی ووان روهه ودیگران گشوده بودند. برنامه های اینان مقطعی نبود :استراتژیک وبا حداقل :فاز بندی اولیه :25 ساله بود. سه محور اصلی و GLOBAL در دستور کار انان قرار داشت: 1-بررسی و طراحی توسعه شهری لازم-درست- برای حداقل یک برنامه فاز بندی شده 25 ساله اولیه همراه مطالعات جهت توجیه و قانع کردن شورایشهر وپارلمان (در ان تخریب بسیاری از بافت های فرسوده شعاعی بدون طرح وسرخود الزامی بود). 2- توسعه خطی میتوانست بر اساس دو گسترش خطی وارتفاعی شکل گیرد.واین مستلزم بررسی دقیق در این بود:1لف: در داخل مراکز شهری . ب: در شهرک های اقماری .(ایده ای از شهرسازان سوسیالیست وکمونیسم در کشورهای اروپای شرقی در واحدهای متحد الشکل ویونیفرم.).3- خارج کردن واحد کار وصنعت از داخل شهرها ونابودی کامل گره کور اتصال انها با واحدهای مسکونی.
روال شروع کار:قدماتمقدمات ورفع در گیری ها : سخت ترین مرحله شروع و ریشه کنی سنت های غلط فرهنگ شهرنشینی در مردمی که قرنها با ان خو گرفته بودند.-چه کارسختی!!.
به هر رویاین اروپا بود که این دگردیسی سخت ولی لازم را انجام داد و طبق معمول اسیا وکشورهای در حال توسعه و جهان سوم : ایستادند-نگاه کردند -وسالها در مقابل این تغیرات با توجه به تقدم سنت های خود مانع ایجاد کردند وهمین باعث شد تا انها نیز متوجه شوند که "چگونه بافت شهری اروپا قانونمند ومنظم ورو بسوی تکامل و اجرای شهر سازی درست می رود"-که البته این امر حداقل با 50 تا60 سال تاخیر صورت گرفت!.
با توجه به ان بافت اشفته و تصادفی شکل گرفته که با لا اشاره شد بسیاری از شهر سازان بران شدند تا علاوه بر تغیرات طرح جامع و طر حهای تفصیلی با مطالعه وبرنامه ریزی -عوامل حیاتی:هوای تمیز "نور افتاب" و فضای سبزرا در طراحی خود در اولویت قرار دهند و لذا تعدادی از شهر سازان سخت معتقد به ایده:باغ شهر شدن وقتی علت چنین تفکری را از انان می پرسیدند پاسخ می دادند : "هر کس باید خانه-باغ وازادی خود را داشته باشد." این ایده دلپذیر حتی جای خود را در امریکای تازه استقلال یافته ودر حال توسعه صنعتی باز کرد. در انگلستان شهرکهای کوچک در حومه اغلب باین صورت هستند. اگر چه برخی از سده های قرون وسطی بر اساس "فیودالیته -شوالیه گری " بشکل "کاستل وقلعه با باغهای زیبا وجود داشتند وهنوز نیز هستند. ولی در نهضت "باغ-شهر"شهر سازان قرن بیستم وبعد از 1945 این ایده فراگیر شد ومختص :"sirها و شوالیه ها نبود. حالا با پدیدار شدن وظهور : قشر خرده بورژوا که خلا بین طبقه محروم و اشراف را پر می کرد -همه طالب چنین خانه هایی بودند. والبته این "لکوربوزیه "بود که از همان اول با چهره ای عبوس و نوعی بد بینی باین ایده می نگریست و "باغ شهر " به معنای اختصاصی انرا ارمان گرایی و نوعی اتو پیای خیالی می پنداشت.​ ادامه دارد

 

[سیامک ترکاشون]

بخش دوم: در بخش اول اشاره بعلل :رشد عنکبوتی-شعاعی :concentric-radial در اثر پروسه سریع رشد صنعت وبه تبع ان شکل گیری بافت ابتدایی عنکبوتی واحد های مسکونی کارگران پایه این طریق توسعه بی برنامه را گذارد. اگر در اوایل ساکنان چندان شکایتی از توسعه مذکور با کوچه های تنگ و گسترش بی رویه نداشتند-اما بتدریج با امدن کارگران مهاجر جدید "دیگر جا بحد کافی برای همه نبود". نمونه های اولیه این طرز شکل گیری بافت های عنکبوتی بوضوح در : دیترویت (کارخانه تو لید اتوموبیل های اولیه در امریکا)استقرار کارخانه های نساجی در لندن-منچستر ودر ایتالیا در تورینو ومیلان ( ماشین های صنعتی وپمپ سازی) ودر المان وفرانسه ودیگر نقاط اروپا بهمین ترتیب.
مشکلاتی که ایجاد شدند و سر انجام کار را به "باز نگری :براساس اصول شهر سازی وبرنامه ریزی های استراتژیک ان در مطالعات طرحهای جامع وتفصیلی کشاندند" عبارت بودند از:1- مشکلات الودگی هوا وصوتی ناشی از یکسره کار کردن این واحدهای صنعتی در میان بافت مسکونی که انها را چون نگینی بصورت بیضوی های متحد المرکز دور زده بودند. 2- بعلت نبودن برنامه های درست توسعه شهری و خود سر عمل کردن مها جران - عدم پیش بینی واحدهای اموزش-درمان -وسایر خدمات ضروری عرصه را بر همه تنگ کرده بود.
در ایران هم اگرچه همان صنایع اولیه اروپا وجود نداشت اما همین بافتهای نامناسب وعنکبوتی بیشتر حول اماکن مذهبی ویا بازارها شکل می گرفتند. بهر حال جنگ جهانی دوم با همه ضرر های جانی ومالی :بعلت بمباران وتخریب این بافتها خود عامل مثبتی بود برای باز سازی اصولی. بعد از جنگ اکثر اروپا نیاز به باز سازی داشتند. این بار وضع فرق می کرد. ان عدم نظارت شهری-تمام توجهات به جنگ وغیره -حالا جای خود را برای شهرسازان ومعماران برجسته وتاز ه نفسی مثل :اسکورال ولوکوربوزیه ها ورابت ونروی ووان روهه ودیگران گشوده بودند. برنامه های اینان مقطعی نبود :استراتژیک وبا حداقل :فاز بندی اولیه :25 ساله بود. سه محور اصلی و GLOBAL در دستور کار انان قرار داشت: 1-بررسی و طراحی توسعه شهری لازم-درست- برای حداقل یک برنامه فاز بندی شده 25 ساله اولیه همراه مطالعات جهت توجیه و قانع کردن شورایشهر وپارلمان (در ان تخریب بسیاری از بافت های فرسوده شعاعی بدون طرح وسرخود الزامی بود). 2- توسعه خطی میتوانست بر اساس دو گسترش خطی وارتفاعی شکل گیرد.واین مستلزم بررسی دقیق در این بود:1لف: در داخل مراکز شهری . ب: در شهرک های اقماری .(ایده ای از شهرسازان سوسیالیست وکمونیسم در کشورهای اروپای شرقی در واحدهای متحد الشکل ویونیفرم.).3- خارج کردن واحد کار وصنعت از داخل شهرها ونابودی کامل گره کور اتصال انها با واحدهای مسکونی.
روال شروع کار:قدماتمقدمات ورفع در گیری ها : سخت ترین مرحله شروع و ریشه کنی سنت های غلط فرهنگ شهرنشینی در مردمی که قرنها با ان خو گرفته بودند.-چه کارسختی!!.
به هر رویاین اروپا بود که این دگردیسی سخت ولی لازم را انجام داد و طبق معمول اسیا وکشورهای در حال توسعه و جهان سوم : ایستادند-نگاه کردند -وسالها در مقابل این تغیرات با توجه به تقدم سنت های خود مانع ایجاد کردند وهمین باعث شد تا انها نیز متوجه شوند که "چگونه بافت شهری اروپا قانونمند ومنظم ورو بسوی تکامل و اجرای شهر سازی درست می رود"-که البته این امر حداقل با 50 تا60 سال تاخیر صورت گرفت!.
با توجه به ان بافت اشفته و تصادفی شکل گرفته که با لا اشاره شد بسیاری از شهر سازان بران شدند تا علاوه بر تغیرات طرح جامع و طر حهای تفصیلی با مطالعه وبرنامه ریزی -عوامل حیاتی:هوای تمیز "نور افتاب" و فضای سبزرا در طراحی خود در اولویت قرار دهند و لذا تعدادی از شهر سازان سخت معتقد به ایده:باغ شهر شدن وقتی علت چنین تفکری را از انان می پرسیدند پاسخ می دادند : "هر کس باید خانه-باغ وازادی خود را داشته باشد." این ایده دلپذیر حتی جای خود را در امریکای تازه استقلال یافته ودر حال توسعه صنعتی باز کرد. در انگلستان شهرکهای کوچک در حومه اغلب باین صورت هستند. اگر چه برخی از سده های قرون وسطی بر اساس "فیودالیته -شوالیه گری " بشکل "کاستل وقلعه با باغهای زیبا وجود داشتند وهنوز نیز هستند. ولی در نهضت "باغ-شهر"شهر سازان قرن بیستم وبعد از 1945 این ایده فراگیر شد ومختص :"sirها و شوالیه ها نبود. حالا با پدیدار شدن وظهور : قشر خرده بورژوا که خلا بین طبقه محروم و اشراف را پر می کرد -همه طالب چنین خانه هایی بودند. والبته این "لکوربوزیه "بود که از همان اول با چهره ای عبوس و نوعی بد بینی باین ایده می نگریست و "باغ شهر " به معنای اختصاصی انرا ارمان گرایی و نوعی اتو پیای خیالی می پنداشت.​ ذکر این نکته که رشد جمعیت وانفجار ان و سرعت تولید در همه شاخه ها تقریبا باروند تصاعد هندسی است ودر مقابل آن ثابت ماندن سطوح قابل سکونت ویا افزایش آن که با تخریب منابع:سبز وآبی(جنگلها-رودخانه ها-تالابها-و اکوسیستم انها) همراه است.روند تصاعد حسابی دارد ضروری به نظر می رسد. لذا اجرای باغ شهر افقی (خانه اختصاصی-فضای سبز-رودخانه ای در حاشیه) برای فرد یا افراد یک فامیل حالت ایده ال پیدا کرده است.اما می توان در یک مجتمع(کمون) با ایجاد فضای سبز وپارک و استفاده از ارتفاع با رعایت -معادلات تناسب زاویه وشدت تابش نور خورشید وجهت باد از باغ شهر به صورت عمودی استفاده نمود.چرا که امروزه با وجود این قبیل محدودیتها باز هم می توانیم واحد های مسکونی را با همان امتیازات باغ -شهر افقی در باغ شهر عمودی داشته باشیم واین تبدیل را می باید در روند سازماندهی خدمات عمومی برسی وحل کنیم.
به این ترتیب که زمینهای وسیعی را به ورزش -استخر-فضای سبز وباغچه های خصوصی هر بلوک اختصاص داده وپیاده روها را به نقلط معینی ختم نماییم ویک یا چند شبکه جاده ای ویژه وسایط نقلیه هم می تواند جوابگوی احتیاجات این واحد های مسکونی باشد. بسیاری از کارهای طاقت فرسای خانمها ی خانه دار با تاسیس سرویسهای عمومی تامین آذوقه ویا تشکیل واحد های بهداشتی -داروخانه وغیره کمتر خواهد شد. بنا براین واحدهای کار-بهداشت-معاملات وداد وستد -تفریح وعبور ومرور نیز می توانند بصورت عمودی(اسانسور)باشندو واحدهای سبز می توانند بصورت طبقاتی اجرا شوند. به نظر نگارنده این سطور(*نظر شخصی ویک تز است اگر نظر دیگری دارید بفرمایید و راهنمایی کنید) :"هنر یک شهر ساز ومهارت وی در حل مسایل فوق موقعی تجلی می یابدکه در طراخی فرضا بک باغ -شهر که محدودیتهایی از قبیل :زمین-فضا وسایر امکانات را داردو امتیازات سهل الوصول باغ شهر افقی و خطی را دارا نمی باشدومجبور به عملکردعمودی است بتواند علاوه بر گنجا نیدن واحد های فوق الذکر در مجموعه خود:واحدمنظره(فضای سبز -آبی آسمان-نور آفتاب-)را نیز طراحی نماید.
به هر حال در عصر فولاد -شیشه-و بتن می توان بطور مناسبی در بعضی از نقاط کشور ساختمانهای مرتفع بنا نمود واین آثار معماری در نهایت معرف زندگی مردم کشور ما خواهد بود. شهر سازان ما بخوبی واقف هستند که شیوه اندیشیدن به مسیله انسان-کمبودها-جامعه شناسی-اقتصاد-تکنیکهای ساختمانی-وضعیت مالکیت زمین و تاثیرات آنها در طراحی ها چگونه است.فعلا به همین مقدار اکتفا می کنم.که در این مقوله محدود نمی گنجد. من در جای دیگری هم اشاره باین جمله ارزشمند :رنه دکارت:فیلسوف و ریاضی دان نامدار فرانسوی نمودم. چرا که تز فکری وفلسفی است که بدان معتقدم. ودر فلسفه و فیزیک و هنر ها- پیرو دکارت هستم وکانت وهگل. دکارت می گوید:"بین آثار طبیعت و آثار اندیشه انسانی وحدت وجود دارد.".
ادامه دارد.