اشرف البلاد؛ روياي واقعي
شنبه 17 مرداد 1388
شنبه 17 مرداد 1388
جام جم آنلاين: در 9 كيلومتري بهشهر در ميان جنگل‌هاي دهكده التپه، آثاري به چشم مي‌خورد از باغ تاريخي عباس‌آباد بهشهر كه يادگار دوره شاه عباس صفوي است.
دسترسي به اين بنا با جاده باريك آسفالته اي صورت مي‌گيرد كه در كيلومتر 4 بهشهر به جاده اصلي ساري ــ گرگان متصل مي‌شود و پس از عبور از دل جنگل و سپس دهكده التپه، سرانجام به اين مجموعه تاريخي مي‌رسد. عباس آباد بهشهر از بزرگ‌ترين باغ‌هاي كشور است به طوري كه باستان شناسان، اين مجموعه را اوج شكوفايي باغ‌سازي ايران معرفي مي‌كنند. از اين رو چند سالي است كه باغ‌هاي عباس آباد به نمونه مطالعاتي باغ‌هاي ايراني بدل شده است. وجود راه‌هاي دسترسي مناسب و اقامتگاه، آثار باستاني دوره صفويه، آب و هواي مطبوع و دل‌انگيز جنگلي از امتيازاتي است كه موجب شده اين مجموعه به يكي از مهمترين قطب‌هاي گردشگري مازندران تبديل شود. اين مجموعه بي نظير به دستور شاه عباس اول صفوي در سال 1020 و 1021 هـ .ق ساخته شد و در حال حاضر مهمترين باغ غير كويري ايران را شكل بخشيده است.
در آن زمـان بـه دسـتـور شـاه عـبـاس صـفـوي اراضـي ايـن مـنطقه كه خرگوران نام داشت خريداري شد و شهري تحت عنوان «اشرف البلاد» ساخته شد كه اقامتگاه شاه عباس اول در مازندران بود. اين منطقه بعدها به بهشهر تغيير نام داد و بهشهر امروزي، شهري زيبا، جذاب و سرسبز است كه آثار طبيعي و تاريخي فراواني دارد. عباس‌آباد، مجموعه باغي طبقه‌اي و پلكاني بوده كه شامل عمارت، حمام، 2 برج آجري و چهار باغ است و از اين مجموعه به عنوان شكوه باغ سازي ايراني ياد مي‌شود. اين باغ تاريخي و محوطه پيرامون آن كه نزديك به 500 هكتار وسعت دارد، همه روزه پذيراي گردشگران زيادي است. استخر عباس‌آباد به وسعت تقريبي 10هكتار در ميان جنگل به صورت سد محكمي در بين 2 كوه بلند بنا شده كه قدمت آن به 370 سال قبل باز مي‌گردد. در وسط استخر ميان آب، عمارتي قرار دارد كه هنوز با نهايت استحكام برپاست و در اطراف همين استخر ابنيه زيادي وجود داشته كه متاسفانه ديگر اثري از آنها نيست. البته دو برج آجري مخروط ناقص و آثار حمام، كاخ و... هنوز مـوجود است كه نياز به مرمت دارد. گفته مي‌شود شاهان صفوي به منظور تفريح، قايقراني و شكار به اين استخر مي‌آمدند و با قايق بر سطح آن به تفريح و تفرج مي‌پرداختند. حجم آب استخر در فصول مختلف سال تغيير مي‌كند تا حدي كه در برخي از فصول، كاملا به زير آب فرو رفته و در برخي زمان‌ها و در حالت كم آبي ــ عموما در فصل تابستان ــ كـامـلا هويدا مي‌شود. در ششمين فصل كاوش در باغ‌هاي تاريخي عباس آباد بهشهر، 1600 متر مربع معماري صفوي اين مجموعه تاريخي از زير خاك بيرون آمد. معماري موجود در بخش شمالي محوطه با معماري دوره صفوي مطابقت دارد و اين مجموعه كاربري تابستانه داشـتـه اسـت. كـشـف اتاق‌هايي با سيستم سه دري در ابتداي دروازه شمالي باغ از جمله ديگر اكتشافات مهم اين فصل كاوش بود. اين اتاق‌ها كه هنگام كاوش بخش‌هايي از دروازه شمالي و غربي مجموعه باغ عباس آباد به دست آمد، به شكل سه مربع تو در تو ساخته شده‌اند كه در مجموع به يك مجموعه سه دري بدل مي‌شوند. از اين سيستم براي هدايت هواي خنك به داخل مجموعه باغ‌ها استفاده مي‌شده است.
اين باغ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است، اما هميشه با كمبود بودجه عمراني و مرمتي مواجه بوده كه اگر ــ اين مشكل حل شود ــ و مرمت ابنيه و باغ به صورت پيوسته دنبال شود شاهد حضور بيشتر گردشگران و باستان شناسان داخلي و خارجي در عباس آباد خواهيم بود.
جام‌جم - سهيل جاني‌پور
