باغ شاه یا باغ فین، عمارتی باستانی در کنار عمارت چشمه سلیمانیه واقع در فین کاشان استان اصفهان است. شهرت اصلی این باغ به خاطر قتل میرزا تقی خان امیرکبیر صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار در حمام فین در 20 دی 1230 هجری خورشیدی است.
بنای اولیه باغ فین به قبل از اسلام و با تمدن سیلک پیوند خورده. تمدن سیلک نیز پیوندی ناگسستنی با چشمه جوشانی دارد که در بالای باغ جاری است و به چشمه سلیمانیه معروف است. از زمانهای قدیم در پایین این چشمه باغی وجود داشته است که کمی پایین تر از باغ فعلی بوده و بر اثر زلزله ای که در سال 982 ه.ق روی داد باغ به کلی ویران شد و بعدها به دستور شاه عباس صفوی در سال 1000 ه.ق باغی در مکان فعلی که در حقیقت قسمتی از باغ قدیمی بود ساخته شد. از سال 1135 ه.ق بعد از حمله افاغنه آبادانی، باغ رو به رکود گرایید ولی با دستور کریم خان زند به خصوص با ساختن عمارتی که به نام خلوت کریم خانی در ضلع جنوبی باغ واقع است باغ فین رو به آبادانی گذاشت. ولی با زلزله معروف سال 1192 ه.ق باغ نیز آسیب کلی دید که پس از آن یعنی از سال 1200 ه.ق و با روی کار آمدن سلسله قاجار و با دستور مرمت فتحعلی شاه، باغ جانی دوباره گرفت، که ساختمان شتر گلوی فتحعلی شاهی در ضلع جنوب غربی باغ و حمام سلطنتی بزرگ که در مجاورت حمام اولیه ساخته شد از آثار آن می باشد. با آغاز مشروطیت به جهت وضع دفاعی بنای باغ، این مکان پناهگاه اشرار و یاغیان گشت و در مدت 14 سال، یاغیان مصالح و اشیای گرانبهای آن را به یغما بردند. از وقایع مهم تاریخی در این باغ، می توان به جشن تاجگذاری رسمی شاه اسماعیل صفوی و نیز قتل امیرکبیر در این باغ اشاره نمود. مجموعه باغ فین حدود 23000 مترمربع مساحت دارد که در بدو ورود به این مجموعه با ساختمان رفیع سردرب ورودی برخورد می کنیم. این قسمت از باغ در دوره صفویه بنا گذاشته شده. این بنا دارای دو طبقه است که طبقه تحتانی شامل هشتی و دالان ورودی به باغ با اتاقهای جانبی و طبقه فوقانی شامل سالن وسیع و زیبایی است که چشم انداز خوبی بر اطراف دارد. در اطراف باغ از جمله در طرفین سردرب، دیواری به ارتفاع 5 تا 6 متر و همچنین هفت برج دیده می شود. پس از ورود به باغ و گذشتن از خیابان مصفایی که در وسط آن نهر آب زیبایی که همیشه آب از فواره های فیروزه ای آن در فوران است و درختان سرو زیبایی که در دو طرف آن سر به فلک کشیده اند؛ اولین ساختمانی که جلب توجه می کند شتر گلوی عباسی است که به دستور شاه عباس بزرگ ساخته شده. درجلوی این بنا حوض وسیعی دیده می شود و در پشت این بنا نیز حوضچه ای قرار دارد که از کف آن آب فوران می کند، این بنا به گونه ای ساخته شده که از هر طرف باغ می توان به آن وارد شد. در میان این ساختمان نیز حوضچه ای است که آب چشمه با طرحی جالب (موسوم به شترگلو) در آن فوران می کند. برروی دیوارها و سقف این بنا آثار نقاشی دوره صفوی با تصاویری از شکارگاه و شاهزادگان می باشد، این ساختمان قبلا سه طبقه داشته و طبقه بالای آن به صورت کلاه فرنگی ساخته شده بوده. اندرونی کریمخانی و اتاق شاه نشین مجموعه مسکونی است که در جنوب باغ و در مغرب شترگلوی فتحعلی شاهی قرار دارد و در سال 1176 ه.ق به دستور کریم خان و به همت آقا سلیم آرانی حاکم وقت کاشان ساخته شده و شامل چند اتاق تودرتو و حیاط و باغچه ای کوچک است که گفته می شود امیرکبیر 40 روز در این ساختمان زندگی کرده است. در مقابل اتاق شاه نشین حوضچه زیبایی است که دارای منافذ متعدد و منظمی است که آب چشمه سلیمانیه فین به طرز جالبی در آن فوران می کند.
منبع:arthut.co
