آداب و رسوم سیزده بدر

[Persia1]

۷ آداب و رسوم سیزده بدر + تاریحچه، فلسفه، غذاها و بازی ها​

---

درباره آداب و رسوم سیزده بدر چه می‌دانید؟ آیا می‌دانید که چرا ایرانی‌ها روز سیزدهم فروردین را در طبیعت به سر می‌برند؟ چرا عدد سیزده در فرهنگ ایرانی‌ها منحوس دانسته می‌شود و اصل و مبدا آن از کجا آمده است؟ غذاها و بازی‌های سیزده بدر، تاریخچه و فلسفه آن چیست؟

چرا سیزده بدر را در طبیعت می‌گذرانیم؟​

سیزده بدر که به عنوان «روز طبیعت» شناخته و نام‌گذاری شده است، مصادف با روز سیزدهم فروردین و از جشن‌های نوروزی است. بسیاری افراد بر این باورند که سیزده عدد منحوسی در فرهنگ ایرانی‌ها است و به خاطر رفع نحسی این روز، آن را در طبیعت به سر می‌برند. البته این موضوع را نمی‌شود منکر شد که در فرهنگ ایرانی‌ها، هیچ روزی نحس و بدیمن نیست.
در اصل نحس بودن عدد سیزده ریشه در فرهنگ اروپایی‌ها دارد که به فرهنگ ایرانی‌ها راه پیدا کرده است. در بین ایرانی‌ها فقط به خاطر بخش ناپذیر بودن این عدد، آن را عدد بدقلقی دانسته‌اند.
بنا بر یک نظریه دیگر از آنجایی که در فرهنگ اعراب و اسلام، سیزدهم تمام ماه‌‌ها نحس دانسته می‌شود، بـه اشتباه سیزدهم فروردین که مصادف با عید ایرانی‌ها است نیز نحس شمرده شده است.
همچنین بنا بر یک روایت دیگر درباره‌ سیزده بـدر: «جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می‌کند و بار عام می‌دهد و چندین سال متوالی این‌ کار را انجام می‌دهد.
در نتیجه این مراسم در ایران زمین بـه صورت سنت و آیین درمی‌آید و ایرانیان از آن به بعد، روز سیزده فروردین ماه را بیرون از خانه و در کنار چشمه‌سارها و در دامن طبیعت سپری می‌کنند».

فلسفه سیزده بدر​

روز سیزدهم ماه فروردین در تاریخ باستانی ایران، به نام «روز تیر» شناخته می‌شود و «تیر» نام ایزد باران است که «تیشتر» هم نامیده می‌شود. در بیشتر کتاب‌ها و نوشته‌های به‌جا مانده از ایران باستان‌، از این روز به خجستگی و فرخندگی یاد شده است.
بنابراین در تاریخچه سیزده بدر نه تنها بدی و نحسی درباره این روز وجود ندارد، بلکه سرشار از نیکی و شادی است و یک جشن بزرگ ملی از مجموعه جشن‌های نوروزی محسوب می‌شود.
در کتابی به نام «آثار الباقیه» از کتاب‌های مرجع و قدیمی درباره تاریخ باستانی ایران، جدولی وجود دارد که روزهای نحس را از روزهای نیک و جشن‌ها جدا کرده است و در مقابل روز سیزده نوروز کلمه «سعد» نوشته شده است که نشان از نیک بودن و فرخندگی این روز دارد.

سیزده بدر با نام ایزد تیر یا تیشتر، شروع نیم دوم سال زراعی است و مردم در ایران باستان برای گرامی داشتن این روز و نیایش به زمین‌های زراعی و کشتزارها می‌رفتند و به شادی می‌پرداختند. همچنین سبزه‌های صحرا را جمع می‌کردند و با آنها آش و خوراکی‌ها مختلف می‌پختند و دور هم می‌خوردند.

آداب و رسوم سیزده بدر​

در فرهنگ ایرانی‌ها، آداب و رسوم سیزده بدر بسیار به هم شباهت دارند و کارهایی که در این روز انجام داده می‌شود، ریشه در فرهنگ ایرانی‌های قدیم دارد.

۱- سپری کردن روز در دامان طبیعت​

بنابر کتاب‌های تاریخی، در سال ۵۲ میلادی، تحت تاثیر فرهنگ یونانی‌ها، روز سیزدهم از سال جدید، منحوس دانسته شد. بنابراین ایرانی‌ها غذا و تنقلات مختلف را با خود به طبیعت می‌برند تا از نحسی در امان بمانند.
یکی از حادثه‌های سهمگین گیهانی که در تورات آمده است، در روز سیزدهم سال نو مصری که مثل جشن فروردین ایرانی بـه هنگام تعادل بهاری، خورشید گرفته می‌شد، بـه وقوع پیوسته و موجب مرگ عده زیادی شده اسـت. این روز مصادف با روز سیزدهم ماه ایرانی اسـت.
در آن روز، گویا ستاره دنباله‌داری در فضای زمین درخشیده اسـت به‌ طوری که در افق ایران هم دیده شده است. با برخورد این ستاره با زمین، آتشفشان‌ها شروع به فوران کرده‌اند و کاخ‌ها ویران شده‌اند. به همین خاطر مردم به صورت سنتی در این روز منتظر واقعه سهمگینی هستند. بنابراین در روز سیزدهم فروردین از خانه‌هایشان بیرون می‌روند تا گرفتار اتفاق ناخوشایند و نحسی نشوند.

۲- گره زدن سبزه در روز سیزده بدر​

یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم سیزده بدر، «سبزه گره زدن» است. معمولا جوان‌ها و افراد دم بخت، اعم از دختر و پسر، سبزه گره می‌زنند و برای باز شدن بخت خود سال نو، و برآورده شدن آرزوهایشان، دعا می‌کنند. گره زدن سبزه به معنی گره زدن زنگی با طبیعت است تا در طول سال مثل سبزه شاداب و سرسبز بمانند.

۳- به آب انداختن سنگریزه​

رسم «انداختن سنگ در آب روان» بیشتر بین شمالی‌ها رایج است. مردم این شهر، علاوه بر انداختن سبزه‌ها در آب، سنگ هم به آب می‌اندازند. با پرتاب کردن هر سنگ در آب، فرد یک آرزو هم می‌کند. کردهای ایران هم ۱۳ سنگ را به نیت روز سیزدهم فروردین در آب می اندازند. به باور این مردم، این آداب و رسوم سیزده بدر باعث دور شدن بلا از آنها خواهد شد.

۴- انداختن سبزه عید در آب روان​

یکی دیگر از آداب و رسوم سیزده بدر، رها کردن سبزه‌ عید در آب روان است. در ایران باستان، «آناهیتا» ایزد آب است و به آب دادن سبزه‌ها نوعی پیشکش به این ایزدبانو است. این کار به این خاطر انجام می‌شود که برکت و باروری برای سال نو ایجاد شود.

آناهیتا با بارور کردن دانه‌ها، سرسبزی را به زمین و مردم هدیه می‌دهد و این کار زندگی‌بخش خواهد بود. از سوی دیگر برخی مردم بر این باورند که سبزه داخل هفت سین انرژی‌های منفی محیط را جذب می‌کند و در روز سیزده‌ بدر، آن را از به آب روان می‌سپارند تا این انرژی‌های منفی از زندگی محو شود.

۵- رها کردن ماهی قرمز در آب​

برخی افراد «ماهی گلی» یا همان ماهی قرمز عید را هم در روز سیزده بدر در‌ آب روان رها می‌کنند، به امید اینکه بتواند در آب و فضای بیشتر، زندگی طولانی‌تری داشته باشد. این کار یکی از آداب و رسوم سیزده بدر در سال‌های اخیر است.
البته انجام این کار به خاطر ماهیت ماهی گلی و احتمال تولید مثل بی‌رویه و به خطر افتادن دیگر گونه‌های ماهی و موجودات آبزی منع شده است. توصیه می‌شود این ماهی‌ها را در حوض‌های پارک‌های درون شهری یا در استخرهای مخصوص نگهداری این ماهی‌ها، رها کنید تا به اکوسیستم گونه‌های دیگر آسیب وارد نشود.

۶- خوردن آش در روز سیزده بدر​

خوردن تنقلات، ناهار و غذاهایی مثل آش رشته یا کاهو و سکنجبین هم جزو آداب و رسوم سیزده بدر است. محبوب‌ترین غذاها در این روز آش رشته، باقالی، دمی باقالی یا بلغور است. برخی افراد ناهار روز سیزده بدر را در خانه می‌پزند و بعد همراه خود به طبیعت می‌برند.
برای پختن آش هم مواد اولیه آن را در خانه آماده می‌کنند و بقیه مراحل پخت آش یا باقالی را در طبیعت انجام می‌دهند. علاوه بر این، خوراکی‌ها، شیرینی، میوه و تنقلات عید را که در خانه دارند، ب خود همراه می‌آورند تا دور هم میل کرده و این دورهمی در طبیعت را شیرین‌تر و دلنشین‌تر برگزار کنند.

۷- انجام بازی‌ها و سرگرمی‌ها در روز سیزده بدر​

تفریح، سرگرمی و بازی، بخش جدانشدنی تعطیلات و سپری کردن روز در سیزده بدر است. بازی‌های سیزده بدر مثل طناب بازی، طناب کشی، وسطی، رقص و بازی‌های فکری و سرگرمی‌های گروهی، از کارهایی است در این روز انجام می‌شود. در برخی فرهنگ‌ها در این روز سوارکاری، کشتی و هوا کردن بادبادک هم مرسوم است.

سوالات متداول​

کی سیزده بدر است؟​

سیزده بدر مصادف با روز سیزدهم فروردین است و با نام روز طبیعت شناخته می‌شود.

رسم غذای سیزده بدر چیست؟​

مردم در روز سیزده بدر معمولا ناهار دلخواه خود را با خود به طبیعت می‌برند یا مواد آن را آماده می‌کنند و بعد آن را بعد از رسیدن به مقصد می‌پزند. پختن آش، باقالی، دمی باقالی، دمی بلغور، کاهو و سکنجبین هم در این روز متداول است.

 

[Persia1]

بازی های سیزده بدر | ۱۰ بازی هیجان انگیز خانوادگی و گروهی​

---

بازی‌های مناسب سیزده بدر معمولا جزو بازی‌های دسته جمعی و گروهی هستند. آشنا بودن با بازی‌های سیزده بدر در کنار اعضای خانواده می‌تواند خاطره این روز را برای شما شیرین‌تر و جذاب‌تر کند.

پانتومیم؛ یکی از بهترین بازی‌های سیزده بدر​

بازی «پانتومیم» یکی از بهترین بازی ها برای دورهمی‌های سیزده بدر محسوب می‌شود. در این بازی دورهمی فرد با حرکات صورت و بدن مفهوم را به دیگران می‌رساند و شخص مقابل باید حدس بزند که موضوع مورد نظر چیست.
برای انجام این بازی جذاب شما باید به دو گروه تقسیم شوید. سپس هر گروه یک نفر را به نمایندگی انتخاب می‌کنند. نماینده گروه اول باید کلمه‌ای را که توسط گروه دوم انتخاب شده است، به وسیله پانتومیم اجرا کند، تا در نهایت هم گروهی آن‌ها متوجه این کلمه شود.

در این بازی فرد تنها باید با ایما و اشاره مفهوم کلمه را به هم گروهی‌های خود بفهماند و امکان صحبت کردن و ایجاد صدا وجود ندارد. زمانی که هم گروهی‌های گروه اول بتوانند متوجه کلمه مورد نظر شوند، امتیاز می‌گیرند. سپس این کار به وسیله گروه دوم نیز تکرار می ‌شود. در نهایت هر گروهی که امتیاز بیشتری کسب کند برنده مسابقه خواهد بود.

اسم فامیل؛ از بهترین بازی‌های سرگرم کننده خانوادگی​

از قدیمی‌ترین و سرگرم‌کننده ترین بازی‌های خانوادگی بازی «اسم فامیل» است که در لیست بهترین بازی های مناسب سیزده بدر نیز قرار دارد. برای انجام این بازی ساده به یک قلم و کاغذ و کمی خلاقیت احتیاج دارید. انجام این بازی به این گونه است که موضوعاتی همچون اسم، فامیل، شهر، کشور، حیوان، اشیا و هر چیزی را که دوست دارید در قسمت بالای کاغذ می‌نویسید.

سپس به نوبت یک حرف را انتخاب می‌کنید. همه افراد باید کلماتی را بنویسند که حرف اول آن‌ها با حرف مشخص شده آغاز ‌شود. هر فردی که زودتر تمام کلمات را کامل کند، اعلام می‌کند و سایر افراد نیز دیگر نباید به نوشتن ادامه دهند. در انتها نیز کلمات امتیاز بندی می‌شوند. در نهایت هر فردی امتیاز بیشتری داشته باشد برنده است.

برای این بازی چالش برانگیز هیچ محدودیتی در تعداد شرکت کنندگان وجود ندارد. شما می‌توانید تا هر زمان که دوست دارید بازی را ادامه دهید. در این بازی به جواب‌های صحیح و منحصر به فرد ۱۰ امتیاز تعلق می‌گیرد. اگر دو نفر کلمه تکراری انتخاب کرده باشند هر دو نفر ۵ امتیاز می‌گیرند. امتیاز کلمات غیرتکراری ۱۰ است.

دوز؛ از بهترین بازی‌های فکری در دوران قرنطینه و خانه نشینی​

اگر قرار است در سیزده بدر دو نفری در خانه بمانید بازی «دوز» نیز می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد. برای انجام این بازی در سیزده بدر باید روی یک کاغذ یک جدول سه در سه بکشید. سپس یکی از افراد علامت ضربدر و دیگری علامت دایره را برای خود انتخاب می‌کند.


اگر بتوانید علامت مورد نظر خودتان را در یک ردیف افقی، عمودی و یا مایل کامل کنید، شما برنده این بازی هستید. برای جذاب شدن این بازی می‌توان به جای استفاده از قلم یا خودکار از نخود، لوبیا و یا هر وسیله کوچک دیگری که در دسترس دارید استفاده کنید.

منچ و مارپله؛ یکی از جذاب‌ترین بازی‌های مناسب سیزده بدر​

«منچ و مارپله» از بهترین بازی‌های سرگرم کننده خانگی در سیزده به در است که می‌توان آن را به صورت گروهی نیز انجام دهید. برای انجام این بازی‌ مناسب سیزده بدر هر فرد باید یک رنگ مهره را انتخاب کند. سپس هر فرد با انداختن تاس به اندازه عدد آن، مهره خود را حرکت ‌دهد.

هم در بازی مارپله و همه منچ، زمانی که فرد عدد ۶ را بیاورد، یک دور دیگر هم به عنوان جایزه تاس می‌اندازد. در بازی مارپله هر زمان که در انتهای حرکت خود به نردبان برخورد کردید به سمت بالا حرکت می‌‌کنید و در صورتی که نیش مار در مقابل شما قرار بگیرید، باید تا انتهای دم مار مهره‌تان را حرکت دهید. در نهایت هر کس که زودتر مهره خود را تا انتهای بازی برساند برنده است.

اسم روی پیشانی؛ از مهیج‌ترین بازی‌های سیزده بدر​

بازی «اسم روی پیشانی» یکی دیگر از بازی‌ های مناسب سیزده بدر است که هیجان زیادی دارد. به منظور انجام این بازی اسم فرد یا شخصیت معروفی را روی کاغذی کوچک می‌نویسید. سپس آن را روی پیشانی فرد می‌چسبانید. توجه داشته باشید که باید آن را طوری روی پیشانی هم بازی خود بچسبانید که خود فرد قادر به خواندن آن نباشد. سپس به دو گروه تقسیم شوید.

فردی که کاغذ روی پیشانی او چسبانده شده، می‌تواند از هم گروهی‌هایش سوالاتی بپرسد. او می‌تواند از طریق این سوالات که پاسخ آن ها تنها بله و خیر است، حدس بزند که چه چیزی روی پیشانی اش نوشته شده است.

برای مثال فرد باید بپرسد که آیا این فرد زن است؟ آیا بازیگر ایرانی است یا خارجی و غیره. در نهایت هر بازیکنی که بتواند تا ۱۰ بار درست حدس بزنند، برنده بازی محسوب می‌شود. سپس این کار برای گروه بعدی نیز تکرار می شود.

بازی خندیدن ممنوع، یک بازی سراسر خنده برای روز سیزده بدر​

این بازی شاید یکی از ساده‌ترین و بهترین بازی های خانوادگی باشد که می‌تواند در روز سیزده بدر انجام دهید. برای انجام آن به وسیله خاصی احتیاج ندارید و تنها لازم است که تمام اعضای خانواده دور هم بنشینید. سپس هر فرد به فرد کناری خود نگاه کند و سعی کند که او را بخنداند.

در این بازی شما باید جلوی خنده‌هایتان را بگیرید. اگر بتوانید در مقابل خنده‌های فرد کناریتان مقاومت کنید، برنده این بازی هستید. هر فرد که در بازی زودتر بخندد، بازنده محسوب می‌شود. کسی هم که تا پایان بازی جلوی خنده خود را بگیرد برنده است. یک چیزی شبیه سریال پرطرفدار این روزها یعنی سریال جوکر.

دروغ و حقیقت؛ از بهترین بازی‌های خانوادگی در سیزده بدر​

برای انجام این بازی جذاب که از بهترین بازی‌های خانوادگی سیزده به در است، تمام اعضای خانواده دور هم جمع شوید و سپس هر فرد یک دروغ و دو حقیقت را در مورد خودش بیان می‌کند. سپس نفر سمت راست باید حدس بزند که کدام یک از گفته هایش دروغ است.

هر فرد که درست حدس بزند می تواند خودش نیز یک دروغ و دو حقیقت بیان کند و بقیه دروغ او را حدس بزنند. کسی که تا انتهای بازی در دایره باقی بماند برنده بازی محسوب می‌شود.

بله نه معکوس؛ یک بازی پر هیجان برای روز سیزده به در​

این بازی یکی از هیجان انگیزترین بازی‌های سیزده بدر است. در این بازی باید کاملاً متمرکز و هوشیار باشید و در پاسخ به سوالات، پاسخ برعکس بدهید. یک نفر شروع به پرسیدن سوال می کند و شما باید هر زمان که لازم است با بله پاسخ دهید، بگویید خیر و برای پاسخ به سوالاتی که جوابشان خیر است، بگویید بله.

برای مثال اگر از شما پرسیده شد که خورشید آبی است باید بگویید بله. اینکه آیا طوطی همان قناری است بگویید بله. کسی که بتواند به سوالات بیشتری پاسخ دهد، برنده این بازی محسوب می‌شود.

نقطه بازی؛ از بهترین بازی های خانوادگی ۱۳ به در​

«نقطه بازی» یکی دیگر از بازی های سرگرم کننده خانگی در ۱۳ به در است که خیلی از ما آن را در دوران مدرسه تجربه کرده‌ایم و برایمان یادآور خاطرات جذابی است. برای این بازی بهتر است از یک کاغذ بزرگ‌تر استفاده کنید تا بازی خیلی زود تمام نشود.

در اصل «نقطه بازی» یک بازی دو نفره است، ولی شما می‌توانید آن را با هر تعداد نفراتی که هستید، انجام دهید. قوانین بازی بسیار ساده است. تمام سطح کاغذ را پر از نقطه می‌کنید. سپس هر کس با یک رنگ خودکار منحصر به فرد نقاط را به هم متصل می‌کند. هر کس که بتواند خانه‌های مربعی در صفحه کاغذ ایجاد کند، می‌تواند آن را با خودکار خودش رنگ کند.

در انتهای بازی هر فردی که خانه‌های بیشتری را به خود اختصاص دهد برنده است. در این بازی شما باید مراقب باشید که شانس طرف مقابل را برای پر کردن خانه ها از او بگیرید و در عوض خودتان هر چه سریع تر بتوانید خانه های بیشتری را پر کنید.

صندلی بازی؛ یک بازی گروهی هیجان‌انگیز برای سیزده به در​

یکی از هیجان‌انگیزترین بازی‌های خانگی برای سیزده بدر «صندلی بازی» است. در این بازی یک صندلی کمتر از تعداد بازیکنان به صورت دایره‌ای چیده می‌شود. مثلاً اگر تعداد افراد ۶ نفر است، شما باید ۵ صندلی را به صورت دایره‌ای بچینید. سپس یک نفر مسئول پخش آهنگ می‌شود.
زمانی که آهنگ در حال پخش است همه باید دور صندلی‌ها بچرخند. درست در زمانی که فردی که مسئول پخش آهنگ است، آهنگ را قطع کند، همه باید روی صندلی بنشینند. فردی که نتواند روی صندلی بنشیند از بازی حذف می‌شود.
سپس یک صندلی از بازی برداشته می‌شود و روال بازی به همین شکل ادامه پیدا می‌کند تا یک نفر باقی بماند. این بازی هم برای بچه‌ها و هم بزرگسالان بسیار مهیج و جذاب است.

سوالات متداول​

بازی پانتومیم چطور انجام می‌شود؟​

یک نوع بازی دورهمی که فرد با حرکات صورت و بدن مفهوم را به دیگران می‌رساند و دیگران باید حدس بزنند که او چه موضوعی را در ذهن دارد.

روند بازی اسم فامیل چگونه است؟​

«اسم فامیل» یک بازی سرگرم کننده در خانه است. انجام این بازی به این گونه است که موضوعاتی همچون اسم، فامیل، شهر، کشور، حیوان، اشیا و هر چیزی را که دوست دارید در قسمت بالای کاغذ می‌نویسید. سپس به نوبت یک حرف را انتخاب می‌کنید. همه افراد باید کلماتی را بنویسند که حرف اول آن‌ها با حرف مشخص شده آغاز ‌شود.

​

بهترین بازی‌های گروهی سیزده به در چه بازی‌هایی هستند؟​

اسم فامیل، منچ و مارپله، پانتومیم، دوز، دروغ و حقیقت و … از بهترین بازی‌های گروهی و خانوادگی ۱۳ به در محسوب می‌شوند.