"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
مقايسه دو نوع كود ازته بر روي عملكرد زعفران در جنوب خراسان
سعيد رضاييان1
1- عضو هيأت علمي بخش تحقيقات خاك و آب
مشهد - مجتمع كشاورزي طرق - مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان -بخش تحقيقات خاك و آب صپ. 488
خلاصه
اين تحقيق در سه منطقه گناباد، برون و اسلاميه فردوس بهطور جداگانه انجام شد. آزمايش در هر منطقه بهصورت بلوكهاي كامل تصادفي در 5 مزرعه آزمايش با 9 تيمار و در سه تكرار انجام شد. بر اساس نتايج اين تحقيق بهنظر ميرسد، در صورتي كه كربن آلي و ازت نيتراته خاك كم باشد ميتوان با مصرف 46 كيلوگرم در هكتار ازت خالص از هر يك از دو منبع اوره يا S.C.U همراه با 30 تن كود دامي انتظار افزايش عملكرد زعفران را نسبت به مصرف كود دامي به تنهايي داشت.
واژههاي كليدي: كود ازته، زعفران و مقايسه
مقدمه
گذشته از نقش ازت در ساختمان كلروفيل و نقشهاي متعدد و كليدي ديگر آن از جمله شركت در ساختمان بارهاي موجود در اسيدهاي نوكلييك، اسيدهاي آمينه، پليآمينها و فسفوليپيدآمينها سبب شده است كه برخي اين عنصر را گلوگاه رشد گياه و برخي ديگر آن را در گياه نظير بنزين در اتومبيل بحساب آورند (4). متأسفانه تحقيقات تغذيه گياهي انجام شده روي زعفران بسيار اندك بوده و در همين راستا تحقيق حاضر با هدف مقايسه اثر مقادير و منابع مختلف كود ازته (اوره و اوره با پوشش گوگردي) بر عملكرد زعفران در جنوب خراسان انجام شد(1، 2 و 3).
مواد و روشها
اين تحقيق در سه منطقه گناباد، برون و اسلاميه فردوس بهطور جداگانه انجام شد. آزمايش در هر منطقه بهصورت بلوكهاي كامل تصادفي در 5 مزرعه آزمايش با 9 تيمار و در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از يك تيمار شاهد (تنها مصرف 30 تن كود دامي در هكتار) و سطوح مختلف (23، 34، 46 و 57) كيلوگرم در هكتار ازت خالص از منبع اوره و اوره با پوشش گوگردي بهعلاوه 30 تن كود دامي. در هر تيمار عملكرد نسبي ار فرمول زير محاسبه و مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت.
100 -(حداكثر عملكرد در همان مزرعه / عملكرد در تيمار مورد نظر در مزرعه آزمايشي) = عملكرد نسبي (درصد)
نتايج و بحث
بر اساس نتايج واريانس دادهها در منطقه اسلاميه فردوس و گناباد اثر نوع كود ازته بر عملكرد نسبي زعفران غيرمعني دار و اثر ميزان ازت مصرفي در سطح احتمالي =0.01 α معنيدار بود، در حالي كه در منطقه برون فردوس هيچ يك از عوامل نوع و ميزان كود ازته اثر معني داري بر عملكرد نسبي زعفران نداشتند. حداكثر عملكرد در هر يك از مناطق اسلاميه فردوس، گناباد و برون فردوس به ترتيب 1/7، 5/6 و 01/7 كيلوگرم در هكتار بود. بر اساس نتايج آزمون دانكن (5% =α) براي مقايسه اثرات ساده و متقابل سطح و نوع كود ازته در منطقه اسلاميه تفاوتي بين دو نوع كود ازته وجود نداشت ولي بين سطوح مختلف كود ازته تفاوت معنيدار ملاحظه شد، به نحوي كه بيشترين عملكرد نسبي از سطح سوم كود ازته حاصل شد. مقايسه اثرات متقابل نوع كود ازته -مقدار كود ازته (نمودار شمارة 1) نيز نشان داد كه در اين منطقه در هر يك از دو نوع كود ازته با افزايش مقدار مصرف عملكرد نسبي ابتدا افزايش و سپس كاهش يافت و بيشترين عملكرد نسبي نيز از سطح سوم هر يك از دو كود حاصل شد. مقايسه اثرات متقابل نوع كود ازته -ميزان كود ازته در منطقه گناباد (نمودار شمارة 3) نشان داد كه در رابطه با S.C.U افزايش عملكرد نسبي در سطح سوم كودي حاصل شد. بر اساس نتايج آزمون دانكن در منطقه برون فردوس براي اثرات ساده نوع كود و ميزان كود، اختلافات معني داري بين نوع كود ازته و نيز بين سطوح مختلف كود ازته ملاحظه نشد. همچنين در اين منطقه مقايسه ميانگينها براي اثر متقابل نوع كود ازته -مقدار كود ازته اختلاف معني داري بين سطوح مختلف هر يك از كودها نشان نداد (نمودار شمارة 2). بر اساس نتايج آزمايش به نظر ميرسد كه پاسخ زعفران به مصرف كود ازته بسته به مناطق مختلف متفاوت باشد به هر حال در صورتيكه كربن آلي و ازت نيتراته خاك كم باشد ميتوان با مصرف 46 كيلوگرم در هكتار ازت خالص از هر يك از دو منبع اوره يا Scu همراه با 30 تن كود دامي انتظار افزايش عملكرد زعفران را نسبت به مصرف كود دامي به تنهايي داشت.
سپاسگزاري
به اين وسيله از آقاي مهندس محمد پاسبان به خاطر كمكهاي فراوانشان در انجام اين طرح بينهايت متشكرم و همچنين از آقاي مهندس مجيد فروهر و همكاران بخش تحقيقات خاك و آب مشهد و ديگر همكاران مركز تحقيقات جهاد كشاورزي شهرستانهاي گناباد، فردوس و مشهد بابت همكاري در انجام اين طرح و تهيه گزارش قدرداني مينمايم.
منابع
1-رضاييان، س. 1376. بررسي راندمان مصرف سه نوع كود ازته (اوره) Scu، و اوره همراه با بيواكتيويتر) در گندم. گزارش نهايي.
2- صادقي،ب، م. رضوي، و م. مهاجري. 1366. تاثير عناصر شيميايي در بهبود زراعت زعفران.
3- صادقي،ب، م. رضوي، و م. مهاجري. 1367. اثر مقادير مختلف كودهاي شيميايي در افزايش توليد زعفران، مركز تحقيقات كشاورزي خراسان.
4- Marschner, H., 1995. Mineral nutrition of higher plant. Second edition. arcourt Brace & Company Publisher.
The comparison of two kinds of nitrogen fertilizers on the saffron yield in Khorasan province.
S. Rezaian1
1-Scientific research member of Agricultural Research Center of Khorasan, Mashhad-Iran
E mail : Saeed_Rezaeian@yahoo.com
Abstract
The experiment was carried out as a randomized complete block design in five farms of each region. There were nine treatments with three replications in each farm. The treatments included were:
One control using only (30 Ton/ha) manure as the fertilizer, and the other treatments were; different rates of (23,34,46,57) Kg/ha pure nitrogen from two different sources of Urea, and S.C.U., plus the 30 Ton/ha manure as the fertilizer needed for each experiment. Based on the results obtained from data analysis, in the Eslamieh area of Ferdows region and in Gonabad region, the effect of nitrogen fertilizer type on the relative yield of saffron were non-significant, and the effect of N-fertilizer amount was significant at (α= 0.01).
Key words : Saffron, Nitrogen, Fertilizers
سعيد رضاييان1
1- عضو هيأت علمي بخش تحقيقات خاك و آب
مشهد - مجتمع كشاورزي طرق - مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان -بخش تحقيقات خاك و آب صپ. 488
خلاصه
اين تحقيق در سه منطقه گناباد، برون و اسلاميه فردوس بهطور جداگانه انجام شد. آزمايش در هر منطقه بهصورت بلوكهاي كامل تصادفي در 5 مزرعه آزمايش با 9 تيمار و در سه تكرار انجام شد. بر اساس نتايج اين تحقيق بهنظر ميرسد، در صورتي كه كربن آلي و ازت نيتراته خاك كم باشد ميتوان با مصرف 46 كيلوگرم در هكتار ازت خالص از هر يك از دو منبع اوره يا S.C.U همراه با 30 تن كود دامي انتظار افزايش عملكرد زعفران را نسبت به مصرف كود دامي به تنهايي داشت.
واژههاي كليدي: كود ازته، زعفران و مقايسه
مقدمه
گذشته از نقش ازت در ساختمان كلروفيل و نقشهاي متعدد و كليدي ديگر آن از جمله شركت در ساختمان بارهاي موجود در اسيدهاي نوكلييك، اسيدهاي آمينه، پليآمينها و فسفوليپيدآمينها سبب شده است كه برخي اين عنصر را گلوگاه رشد گياه و برخي ديگر آن را در گياه نظير بنزين در اتومبيل بحساب آورند (4). متأسفانه تحقيقات تغذيه گياهي انجام شده روي زعفران بسيار اندك بوده و در همين راستا تحقيق حاضر با هدف مقايسه اثر مقادير و منابع مختلف كود ازته (اوره و اوره با پوشش گوگردي) بر عملكرد زعفران در جنوب خراسان انجام شد(1، 2 و 3).
مواد و روشها
اين تحقيق در سه منطقه گناباد، برون و اسلاميه فردوس بهطور جداگانه انجام شد. آزمايش در هر منطقه بهصورت بلوكهاي كامل تصادفي در 5 مزرعه آزمايش با 9 تيمار و در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از يك تيمار شاهد (تنها مصرف 30 تن كود دامي در هكتار) و سطوح مختلف (23، 34، 46 و 57) كيلوگرم در هكتار ازت خالص از منبع اوره و اوره با پوشش گوگردي بهعلاوه 30 تن كود دامي. در هر تيمار عملكرد نسبي ار فرمول زير محاسبه و مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت.
100 -(حداكثر عملكرد در همان مزرعه / عملكرد در تيمار مورد نظر در مزرعه آزمايشي) = عملكرد نسبي (درصد)
نتايج و بحث
بر اساس نتايج واريانس دادهها در منطقه اسلاميه فردوس و گناباد اثر نوع كود ازته بر عملكرد نسبي زعفران غيرمعني دار و اثر ميزان ازت مصرفي در سطح احتمالي =0.01 α معنيدار بود، در حالي كه در منطقه برون فردوس هيچ يك از عوامل نوع و ميزان كود ازته اثر معني داري بر عملكرد نسبي زعفران نداشتند. حداكثر عملكرد در هر يك از مناطق اسلاميه فردوس، گناباد و برون فردوس به ترتيب 1/7، 5/6 و 01/7 كيلوگرم در هكتار بود. بر اساس نتايج آزمون دانكن (5% =α) براي مقايسه اثرات ساده و متقابل سطح و نوع كود ازته در منطقه اسلاميه تفاوتي بين دو نوع كود ازته وجود نداشت ولي بين سطوح مختلف كود ازته تفاوت معنيدار ملاحظه شد، به نحوي كه بيشترين عملكرد نسبي از سطح سوم كود ازته حاصل شد. مقايسه اثرات متقابل نوع كود ازته -مقدار كود ازته (نمودار شمارة 1) نيز نشان داد كه در اين منطقه در هر يك از دو نوع كود ازته با افزايش مقدار مصرف عملكرد نسبي ابتدا افزايش و سپس كاهش يافت و بيشترين عملكرد نسبي نيز از سطح سوم هر يك از دو كود حاصل شد. مقايسه اثرات متقابل نوع كود ازته -ميزان كود ازته در منطقه گناباد (نمودار شمارة 3) نشان داد كه در رابطه با S.C.U افزايش عملكرد نسبي در سطح سوم كودي حاصل شد. بر اساس نتايج آزمون دانكن در منطقه برون فردوس براي اثرات ساده نوع كود و ميزان كود، اختلافات معني داري بين نوع كود ازته و نيز بين سطوح مختلف كود ازته ملاحظه نشد. همچنين در اين منطقه مقايسه ميانگينها براي اثر متقابل نوع كود ازته -مقدار كود ازته اختلاف معني داري بين سطوح مختلف هر يك از كودها نشان نداد (نمودار شمارة 2). بر اساس نتايج آزمايش به نظر ميرسد كه پاسخ زعفران به مصرف كود ازته بسته به مناطق مختلف متفاوت باشد به هر حال در صورتيكه كربن آلي و ازت نيتراته خاك كم باشد ميتوان با مصرف 46 كيلوگرم در هكتار ازت خالص از هر يك از دو منبع اوره يا Scu همراه با 30 تن كود دامي انتظار افزايش عملكرد زعفران را نسبت به مصرف كود دامي به تنهايي داشت.
سپاسگزاري
به اين وسيله از آقاي مهندس محمد پاسبان به خاطر كمكهاي فراوانشان در انجام اين طرح بينهايت متشكرم و همچنين از آقاي مهندس مجيد فروهر و همكاران بخش تحقيقات خاك و آب مشهد و ديگر همكاران مركز تحقيقات جهاد كشاورزي شهرستانهاي گناباد، فردوس و مشهد بابت همكاري در انجام اين طرح و تهيه گزارش قدرداني مينمايم.
منابع
1-رضاييان، س. 1376. بررسي راندمان مصرف سه نوع كود ازته (اوره) Scu، و اوره همراه با بيواكتيويتر) در گندم. گزارش نهايي.
2- صادقي،ب، م. رضوي، و م. مهاجري. 1366. تاثير عناصر شيميايي در بهبود زراعت زعفران.
3- صادقي،ب، م. رضوي، و م. مهاجري. 1367. اثر مقادير مختلف كودهاي شيميايي در افزايش توليد زعفران، مركز تحقيقات كشاورزي خراسان.
4- Marschner, H., 1995. Mineral nutrition of higher plant. Second edition. arcourt Brace & Company Publisher.
The comparison of two kinds of nitrogen fertilizers on the saffron yield in Khorasan province.
S. Rezaian1
1-Scientific research member of Agricultural Research Center of Khorasan, Mashhad-Iran
E mail : Saeed_Rezaeian@yahoo.com
Abstract
The experiment was carried out as a randomized complete block design in five farms of each region. There were nine treatments with three replications in each farm. The treatments included were:
One control using only (30 Ton/ha) manure as the fertilizer, and the other treatments were; different rates of (23,34,46,57) Kg/ha pure nitrogen from two different sources of Urea, and S.C.U., plus the 30 Ton/ha manure as the fertilizer needed for each experiment. Based on the results obtained from data analysis, in the Eslamieh area of Ferdows region and in Gonabad region, the effect of nitrogen fertilizer type on the relative yield of saffron were non-significant, and the effect of N-fertilizer amount was significant at (α= 0.01).
Key words : Saffron, Nitrogen, Fertilizers