آیت الله منتظری: هیچ کس حق ندارد معتقد به این باشد که زبان و هویت ترکی در ایران از بین برود
آیت الله العظمی حسینعلی منتظری ، از مراجع معظم تقلید با صدور فتوایی بر لزوم تحقق حقوق اقوام ایرانی به خصوص هموطنان ترک زبان مطابق با نثر صریح قانون اساسی و لزوم پیگیری این حقوق توسط ترک زبانان تاکید و تحصیل و تحریر به زبان مادری را حق مسلم شرعی و قانونی اقوام ایرانی و خصوصا ترک زبانان دانست. بر اساس گزارش " یولداش " در این فتوا آمده است:
با سلام و تحیت و تقدیر از احقاق حق براداران و خواهران ترک زبان ؛
در ماده ی پانزده قانون اساسی آمده است: "استفاده از زبان های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس ، در کنار زبان فارسی آزاد است. و در ماده ی نوزدهم آمده:"مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ ، نژاد ، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد شد." بنابراین هیچ کس حق ندارد زبان و نژاد را سبب برتری بداند، و یا معتقد باشد که زبان و هویت ترکی در ایران از بین برود و یا ترک ها به زبان مادری تحصیل ننمایند، و یا حکومت بتواند جلو نشر کتاب ، روزنامه و مجله ی ترکی را بگیرد.
بجاست شما برادران و خواهران ، حقوق قانونی و شرعی خود را پیگیری نمائید و از مجاری قانونی و از طریق نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی و نیز علماء و معتمدین خود آن را تعقیب نمائید. و مسئولین مربوطه باید مطابق با قانون اساسی حقوق شما را تامین نمایند.
ان شاءالله موفق باشید.
1388/7/26
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی حسینعلی منتظری – دامت افاضاته
با سلام و آرزوی سلامتی برای حضرتعالی ، اجازه میخواهیم به مناسبت آرا و فتاوی راه گشا و روشنگرانهتان در ماه های گذشته در دفاع از مردم و نقد استبداد و خود رایی، به ویژه رای و فتوای اخیرتان در حمایت از فرهنگ و هویت ترکی و حرمت تلاش برای تضعیف و تحدید آن ، مراتب تشکر و سپاس خویش را ابراز داشته و مواردی را با شما در میان بگذاریم.
- فتوای اخیر جنابعالی در حمایت از حقوق زبانی و فرهنگی ترکان در ایران بی شک نقطه عطفی در تلاشهای حق جویانه و عدالت خواهانه شما می باشد که در حافظه مردم ما ماندگار خواهد گردید.
- نگاه جامع به گرایشهای مختلف خواهان تغییر و تحول شرط لازم توفیق هر حرکتی در ایران میباشد در همین راستا ، درک واقع گرایانه رهبری مذهبی جنبش دمکراسیخواهی از مطالبات فرهنگی ترکان را نشانه هوشمندی آن ارزیابی نموده و از آن استقبال میکنیم هر چند باور داریم که این توجه دیر هنگام و ناکافی می باشد.
- تاکید جنابعالی بر واقعیت " زبان و هویت ترکی " و حمایت از " حق تحصیل به زبان ترکی " و انتشار کتب و نشریات به این زبان و پرهیز از بهکارگیری ادبیات و الفاظ مجعول و پهلوی ساخته " آذری و زبان آذری " ، از سویی نشانگر دانش، آگاهی و صداقت شما و احترام واقعی به مردم آذربایجان و هویت آنهاست - که موجب امتنان دوچندان است- از سوی دیگر نیز شکست پروژههای تبلیغاتی طرفداران یکسانسازی و جاعلان واقعیات بدیهی زبان، فرهنگ و کیستی مردمیست که بخش عظیمی از سرمایه فرهنگی ایران را تشکیل می دهد.
-نحوه مواجهه رسانه های فارسی زبان (سایتها و رادیو و تلویزیونهای فارسی ) با این فتوای تاریخی و استراتژیک قابل تامل و تا اندازه ای نگران کننده می باشد. نکات زیر در این زمینه قابل ذکر میباشد :
الف- در حالیکه نظرات و دیدگاههای جنابعالی در چند سال گذشته و به ویژه در ماههای اخیر مورد توجه عموم رسانه ها بوده و حتی این رسانه ها در انعکاس و انتشار نظرات شما گوی سبقت از هم میربایند ، لیکن همین رسانه ها نظر اخیرتان در حرمت تلاش برای تضعیف و از بین بردن زبان و هویت ترکی را با سکوت برگزار کرده و از نشر آن سرباز زدند و در اصل به سانسور این دیدگاه جنابعالی پرداختند ، این برخورد انحصارگرایانه و ابزارانگارانه با نظرات مرجعیت دینی یادآور رفتار معمول روزنامه کیهان و خبرگزاری فارس و سایر رسانههای حکومتی با آرا مراجع و علما میباشد.
ب- سانسور دیدگاه تکثرگرا ، وحدتخواه و حقمحورانه شما در حمایت از حقوق فرهنگی ترکان از سوی دیگر نشانه حضور گرایشهای ترکستیز در رسانههای ایران است و یا در نگاهی کاملا خوشبینانه خبر از کوتهبینی و ناپختگی مدیران این رسانه ها و نداشتن درک صحیح از مطالبات بخش بزرگی از مردم ایران و تحلیل نادرست از شرایط است که باز نگران کننده میباشد.
-حضرت آیت الله مستحضر هستند که درخواست حق تحصیل به زبان مادری ، حمایت از فرهنگ بومی ترکی در مناطق ترک نشین ایران و برگزاری آیینها و مناسبتهای ملی و اعتراض به تضییع حقوق فرهنگی به برخوردهای شدید امنیتی و قضایی ، سرکوب خیابانی و بازداشتهای فلهای منتهی شده و در دانشگاهها منجر به محرومیت دانشجویان از تحصیل میگردد ، هم اکنون نیز دهها نفر از علاقه مندان و حامیان زبان و فرهنگ ترکی و معترضان به تحقیر مردم به حکم دادگاههای فرمایشی و ناعادلانه زندانی یا تبعید گشتهاند که از میان آنهای آقای سعید متینپور با جسم بیمار در حال سپری کردن حکم ناعادلانه هشت سال حبس تعزیری میباشد.
- حضرت آیتالله !
خانواده این افراد و عموم فعالان فرهنگی و سیاسی آذربایجان از مرجعیت آگاه دینی به ویژه شخص حضرتعالی انتظار دارند که مسائل و مشکلات آنها را- که از توجه رسانهها هم محرومند- هم در کنار سایر زندانیان مظلوم و بیدفاع مرکز و دیگر نقاط کشور مورد توجه و عنایت قرار دهید.
- حوادث و اعتراضات گسترده بعد از انتخابات رفتارهای متفاوت و جداگانه مرکز-پیرامون را به صورتی آشکار به نمایش گذاشت، در کنار عوامل گوناگون وجود چنین شکاف و فاصلهای ، بیاعتنایی رهبران مذهبی- سیاسی و نخبگان مرکز نسبت به پیرامون و مطالبات اقوام و ملل و تبعیض و سانسور رسانه ای قابل ذکر است .
- مطمئن هستیم که پس از تعامل مثبت جناب آقای کروبی با مطالبات فرهنگی ترکان و مردم آذربایجان در برنامه انتخاباتی، فتوای اخیر حضرتعالی گام مهم دیگریست که در صورت تداوم و تعمیق این رویه به اعتمادآفرینی و وحدت عمل همه نیروهای آزادیخواه سطح کشور منجر خواهد شد که لازمه هرگونه تغییر و تحولی وحدت عمل و هماهنگی همه گرایشهای دمکرات است.
از اینرو جا دارد که مجددا مراتب سپاس و ستایش خویش را به نگرش واقع بینانه ، حق مدار و وحدتآفرین جنابعالی اعلام نموده و سایر رهبران مذهبی، روشنفکران و احزاب و گروههای دمکراسی خواه را به تاسی از نظرات شما در این مورد دعوت کنیم.
با سپاس فراوان
کانون دمکراسی آذربایجان
6/8/1388