3D Laser Scanner

Ehsan.Ha

متخصص نقشه برداری
کاربر ممتاز
3D Laser Scanner
مقدمه
اسکنر فتو لیزری در واقع یک توتال استیشن روباتیک است که به همراه دوربین فتوگرامتری برد کوتاه می تواند بدون نیاز به رفلکتور ,با سرعتی بالاو باور نکردنی نقاط محیط اطراف خود را برداشت نموده و توسط رایانه هدایت شود. مدل z420hآخرین نمونه تولید شده شرکت ریگل اتریش است .از خصوصیات منحصر به فرد این اسکنر دقت 5میلیمتر در برد 1000متر و امکان نقشه برداری دقیق است و به همین دلیل در بیشتر زمینه های تهیه نقشه کاربرد دارد.




کاربرد اسکنر فتو لیزری در زمینه صنعت
یکی از کاربردهای فتو لیزری ,تهیه نقشه از وضع موجود از مراکز صنعتی و همچنین قطعات صنعتی است که عموما برای طراحی انواع تغییرات از قبیل نصب کوره ها و قطعات دیگر از این نقشه استفاده می شود.
همچنین با استفاده از اسکنر لیزری و فتوگرامتری برد کوتاه ,می توان در مدت زمان کوتاهی اطلاعات مربوط به هندسه تارگت مورد نظر جمع آوری نموده و در مرحله بعد ,اطلاعات مفید توسط عامل دستگاهی به کمک تصویر و ابر نقاط در نرم افزار استخراج شود .
همان طور که در بخش فنی ذکر شد ,اسکنر قادر است حدود 12000نقطه از اجسام واقع در محیط اطراف جمع آوری نماید.استخراج اطلاعات مفید بستگی به نوع هدف دارد ,به طوری که به عنوان مثال تهیه نقشه وضع موجود از سازه های یک پالایشگاه ,,موقعیت لوله ها ,مخازن ,برجها و....




به عنوان اطلاعات مفید تلقی می شودو نقاط برداشت شده از بستر پالایشگاه نیز نویز به شمار می آیند .اما اگر هدف ,تهیه نقشه توپوگرافی از بستر باشد ,نقاط برداشت شده روی لوله ها و دیگر سازه های مصنوعی به عنوان نویز تلقی شده و نقاط روی بستر اطلاعات مفید را تشکیل می دهند .در واقع ,با به کار بردن اسکنر یکبار اطلاعات را جمع آوری کرده و بارها از آن استفاده می شود .قسمت عمده و پر حجم کار نیز با استفاده از نرم افزار در دفتر انجام می شود .تنها مساله ای که باید در کار میدانی رعایت شود ,در نظر گرفتن دید مهندسی برای انتخاب مکان استقرار دستگاه است . همچنین تنظیم پارامترهای عکسبرداری از قبیل رزولوشن ,میزان و زمان نوردهی و فاصله کانونی لنز برای دوربین نصب شده به روی اسکنر از اهمیت زیادی بر خوردار است.


نقشه برداری صنعتی با اسکنر فتو لیزری

اسکنرفتو لیزری یکی از دستگاههای نو ظهور در زمینه نقشه برداری است که با ظهور غافلگیرانه خود راه حلهای زیادی را برای انجام طرح های مختلف در اختیار استفاده کنندگان قرار داده است.
شاید گاهی اوقات بجز استفاده از اسکنر فتولیزری هیچ راه حل دیگری برای تهیه یک نقشه وجود نداشته باشد. ، تهیه نقشه وضع موجود(As-Built ) از پالایشگاهها و مراکز صنعتی، تهیه نقشه توپوگرافی از صخره های غیر قابل دسترس برای مطالعات ساختگاه سدها، مهندسی معکوس سازه های بزرگ و مستند نگاری صحنه تصادفات و جرم نام برد.
اسکنر فتولیزری در واقع یک توتال استیشن روباتیک است که به همراه دوربین های فتوگرامتری برد کوتاه می تواند بدون نیاز به رفلکتور، با سرعتی بالا و باور نکردنی نقاط محیط اطراف خود را برداشت نموده و توسط رایانه هدایت شود.

مدل Z420i آخرین نمونه تولید شده توسط شرکت ریگل اتریش است. از خصوصیات منحصر به فرد این اسکنر دقت 5 میلیمتر در برد 1000 متر و امکان نقشه برداری دقیق است و به همین دلیل در بیشتر زمینه های تهیه نقشه کاربرد دارد.

در صنعت،مدل سه بعدی تهیه شده از پالایشگاهها و کارخانه های پتروشیمی و سازه های صنعتی بعنوان نقشه های As-Built ‌ اهمیت بسیاری دارد. نرم افزار های دیگری همانند PDMS در صنعت ، As-Built طراحی تهیه می کند،ولی اسکنر فتو لیزری یک مدل سه بعدی وضع موجودازسازه باویژگیهای منحصر بفرد ارائه میدهد.

از مدل تهیه شده دراین روش می توان تفسیرهای موضوعی مختلفی کرد که شامل :

تهیه نقشه As-Built بادقت بهتراز 5 میلیمتر
طراحی انواع تغییرات (Modification) از قبیل نصب کوره ها و قطعات دیگر.
طرح توسعه واحد های صنعتی .
بررسی وضعیت دسترسی به قطعات شامل Valve ها و Sensor ‌ های دستگاهی و ...
استفاده از مدل کامل سه بعدی برای آموزش نیروی انسانی جدید.
مشخص شدن تناقضات طراحی با ساخت با دقت بهتر از 5 میلیمتر .
تهیه نقشه های ایمنی ، وزن دهی به واحد ها و بخش های مختلف به لحاظ ریسک ایمنی .

البته روشهای دیگری نیز نظیر فتوگرامتری بدون لیزر، ویدئو گرامتری و هازمپ (HASMAP) برای انجام این کار وجود دارد که در مقایسه با توانایی اسکنر فتولیزری و فتوگرامتری برد کوتاه از سرعت و دقت پایین تر و هزینه بیشتری برخوردار هستند.
همچنین بااستفاده از اسکنر فتولیزری و فتوگرامتری برد کوتاه، می توان در مدت زمان کوتاهی اطلاعات مربوط به هندسه«موقعیت و ابعاد» تارگت مورد نظررا جمع آوری نموده و در مرحله بعد، اطلاعات مفید توسط عامل دستگاهی به کمک تصویر و ابر نقاط در نرم افزار استخراج می شود.

اسکنر قادر است در هر ثانیه حدود12000 نقطه از اجسام واقع در محیط اطراف را جمع آوری نماید. استخراج اطلاعات مفید بستگی به نوع هدف دارد، به طوری که به عنوان مثال تهیه نقشه وضع موجود(As-Built)، از سازه های یک پالایشگاه، موقعیت لوله ها، مخازن، برجها و… به عنوان اطلاعات مفید تلقی شده و نقاط برداشت شده از بستر پالایشگاه نیز نویز به شمار می آیند.
اما اگر هدف، تهیه نقشه توپوگرافی از بستر باشد، نقاط برداشت شده روی لوله ها و دیگر سازه های مصنوعی به عنوان نویز تلقی شده و نقاط روی بستر اطلاعات مفید را تشکیل می دهند. در واقع، با بکار بردن اسکنر فتولیزری یکبار اطلاعات را جمع آوری و بارها از آن استفاده می شود. قسمت عمده و پر حجم آن نیز با استفاده از نرم- افزار و در دفتر انجام می شود.
مشخصات فنی Z420I
برد فاصله یابی بدون استفاده از رفلکتور: 1000متر(هزار متر)
سرعت اندازه گیری نقاط: 12000 (دوازده هزار) نقطه در ثانیه
دقت اندازه گیری طول: 10 میلیمتر و قابل افزایش تا 5 میلیمتر با تکرار اسکنها
انتقال اطلاعات و تصاویر از طریق: RS232C،TCP/IP و USB
نحوه تخلیه اطلاعات: به صورت Online همزمان با برداشت نقاط
کلاس لیزر مورد استفاده: کلاس C1(کاملا امن برای چشم)
زوایه میدان دید:دوران 360 درجه در صفحه افق حول محور قائم و 80 درجه در صفحه قائم که با چرخش حول محور افق دستگاه می توان پوشش 360 درجه قائم را نیز تامین نماییم.
طول موج لیزر: مادون قرمز نزدیک
منبع تغذیه: 5.6A؛12-28V DC (باتری اتومبیل)
محدوده دما: در حین انجام کار 040 C و هنگام نگهداری -10+50 C
وزن دستگاه: 5/14کیلوگرم
ابعاد: 463mm 210mm

قابلیتهای دیگر:

قابلیت تلفیق فتوگرامتری بردکوتاه با ابر نقاط لیرزی
امکان اتصال به GPS به منظور زمین مرجع نمودن آنی نقاط
تلفیق اسکنهای مختلف از ایستگاههای مختلف بلافاصله بعد از برداشت نقاط به صورت خودکار
برداشت نقاط با رنگ و بافت طبیعی از سطوح

ضرورت استفاده از ابر نقاط به همراه تصویر در سازه های پیچیده و عظیم:

استفاده از فتوگرامتری برد کوتاه بدون حضور لیزر برای تهیه نقشه از سازه ای عظیم و پیچیده کاری زمان بر و پر هزینه است. بدین سبب در این روش باید ابتدا تصاویر نسبت به یکدیگر و نسبت به سیستم مختصات مبنا توجیه شوند، سپس برای اندازه گیری یک نقطه روی شی مورد نظر آن را حداقل در سه تصویر اندازه گیری بنماییم. اندازه گیری هر نقطه در چند تصویر کاری دشوار است، در صورتی که اسکنر فتولیزری در هر ثانیه12000برداشت می نماید و با تلفیق این نقاط با تصویر اخذ شده، میلیونها نقطه کنترل«دارای مختصات عکس و مبنا» روی تصویر ظاهر می شود. تصاویر بدست آمده از این روش نیاز به هیچ گونه توجیهی ندارد، زیرا این توجیحات توسط نقاط کنترل مورد استفاده در برداشت ابر نقاط، پارامترهای کالیبراسیون دوربین عکسبرداری و اسکنر و نرم افزار مربوطه به صورت خودکار انجام شده است. به کاربردن اسکنر فتولیزری و فتوگرامتری برد کوتاه در ابعاد گسترده کار میدانی بسیار ساده تر و سریع تر از فتوگرامتری برد کوتاه است. در کاربردهایی که دقتهای زیر میلیمتر مورد نیاز است، از لیزرهایی با برد کوتاه و دقت در حدود200میکرون استفاده می شود که معمولا در این زمینه ابعاد شی مورد نظر محدود و کوچک است.

روش دقیق کار در تلفیق داده های اسکنر فتولیزری و فتوگرامتری برد کوتاه
روش انجام کار طی مراحل زیر توضیح داده می شود:

اندازه گیری نقاط کنترل مبنایی
قبل از شروع کار با اسکنر باید مختصات نقاطی را به عنوان نقاط کنترل در سطح منطقه مورد نظر اندازه گیری کنیم . البته این نقاط باید در ملهای در نظر گرفته شوند که بهترین دید از زوایای مختلف برای آنها بر قرار باشد . بعد از اندازه گیری مختصات نقاط به وسیله توتال استیشن یا GPS,نوبت به استقرار رفلکتورهای مخصوص اسکنر روی این نقاط می رسد . این رفلکتورها عموما به صورت کاغذ هستند که روییک سیلندر با ابعاد مشخص چسبانده شده اند .
در روشی دیگر، در مواردی که امکان تلفیق اسکنهای مختلف موجود نباشد، می توان ازGPS برای انتقال مختصات ابر نقاط به سیستم مختصات مبنا (WGS84) استفاده نمود. به عبارت دیگر، زمانی که امکان اندازه گیری رفلکتورهای مشترک بین دو استقرار وجود نداشته باشد، ازGPS استفاده می شود.
گردآوری اطلاعات
کاربرد این رفلکتورها در تلفیق داده های جمع آوری شده ازایستگاه های مختلف است و در نهایت به دلیل اینکه تصاویر به نقاط لینک شده اند، تصاویر نیز دارای مختصات مبنا می شوند.
ترسیم عوارض
با وارد کردن تصاویر و نقاط لیزری به داخل نرم افزار می توان عملیات ترسیم را آغاز نمود. بدین صورت که برای ترسیم یک سیلندر می توان نقاط لیزری را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد و قطر آن را با کمک گرفتن از تصویر ترسیم نمود. سپس با کمک گرفتن از دیگر ابزار ترسیمی می توان سیلندر را مدل سازی نمود. در این روش برای ترسیم المانهای دو بعدی و سه بعدی مانند دایره، استوانه و کره میانگینی از داده ها گرفته می شود که انتظار می رود دقت کار از 5 میلیمتر بیشتر باشد.

استفاده از فتو گرامتری برد کوتاه برای تهیه نقشه خطی

از فتوگرامتری برد کوتاه می توان به منظور تهیه نقشه وضع موجود از اجسامی که دارای سطوح صاف ,ابعاد محدود و شکل هندسی غیر پیچیده هستند ,استفاده نمود .البته برای دقتهای بهتر از 100میکرون نمی توان از تک عکس به همراه نقاط لیزری استفاده نمود. در این صورت باید از دوربین های که از استحکام هندسی بالای بر خوردار هستند ,استفاده نمود . اندازه فیزیکی پیکسل دوربین و همچنین تعداد پیسک آن نیز در حصول دقتهای بالا بسیار مهم است.

استفاده از فتوگرامتری برد کوتاه برای تهیه نقشه خطی:

از فتوگرامتری برد کوتاه می توان به منظور تهیه نقشه وضع موجود(As -Built) و اجسامی که دارای سطح صاف، ابعاد محدود و شکل هندسی غیر پیچیده هستند، استفاده نمود. البته برای دقتهای بهتر از100میکرون نمی توان از تک عکس به همراه نقاط لیزری استفاده نمود. در این صورت باید از دوربین هایی که از استحکام مهندسی بالایی برخوردار هستند، استفاده نمود. اندازه فیزیکی پیکسل دوربین و همچنین تعداد پیکسل های آن نیز در حصول دقتهای بالا بسیار مهم است. روش عمومی کار بدین صورت است که ابتدا تصاویر را از زوایای مناسب اخذ نموده و سپس یک سری نقاط مشترک(Tie) بین تصویر مجاز به منظور توجیه نسبی آنها و همچنین نقاط کنترل«حداقل3نقطه» برای تعیین پارمترهای توجیه خارجی اندازه گیری می شوند.بعد از انجام محاسبات سرشکنی پارامترهای توجیه خارجی ودقت نقاط کنترل محاسبه شده در صورت رضایت بخش بودن نتایج، تصاویر آماده ترسیم می شوند.

نتیجه گیری

استفاده از اسکنر فتو لیزری به همراه برد کوتاه به منظور تهیه نقشه وضع موجود از سازه های صنعتی عظیم وپیچیدهراه حلی مناسب است و در زمان و هزینه صرفه جویی خواهد شد ,به طوری که برگزیدن روشهای دیگر مستلزم صرف هزینه و زمان بیشتری است.
 
بالا