| پيش بيني احتمالاتي وضعيت لرزه اي در قفقاز بزرگ در بازه زماني 2005-2025 |
| وارازاناشويلي ا.,سرتلي ن.* |
| * موسسه ژئوفيزيک، تفليس، گرجستان |
اين موضوع پيش بيني احتمالاتي وضعيت لرزه اي در طول زونهاي ساختاري- تکتونيکي بخش محوري و دامنه جنوبي قفقاز بزرگ را نشان مي دهد. اين يک مساله مهمي است زيرا زمين لرزه هاي بزرگي (M>6) بارها در اين ناحيه رخ مي دهد. همچنين به طور معمول محاسبه احتمالاتي رخداد زمين لرزه هاي بزرگ، اطلاعات فشرده زيادي را بيان مي کند. همان گونه که انتظار مي رفت، احتمالات شرطي زمين لرزه کوچک بعدي پس از تکان قبلي فورا امکانپذير است و اين امکان با گذشت زمان بعد از آخرين زمين لرزه افزايش مي يابد. براي حل اين مشکل، توزيع خاص و فرکانس رويداد زمين لرزه هاي بزرگ مطالعه مي شود. مرکز اصلي زمين لرزه ها با بزرگي بيشتر از 6 که در اين زون دور از همديگر با فاصله متوسط از 30 تا 100 کيلومتر هستند، مشخص شد. بر اساس ماکزيمم فعاليت لرزه اي در اين مناطق، زمان متوسط بازگشت زمين لرزه هاي بزرگ شناخته شده اند. با استفاده از مدل لرزه خيزي وابسته به زمان، تعدادي بخش و زيربخشهاي زونهاي ساختاري-تکتونيکي مشخص شده و احتمال رويداد زمين لرزه هاي بزرگ براي مدت زماني 2005- 2025 محاسبه شده اند. مطالعات نشان مي دهند که مناطقي با رويداد زمين لرزه هاي بزرگ با احتمال بالا، جهت کنترل وضعيت لرزه اي از اولويت برخوردارند. |
| تاثيرات ميزان ريزدانه غيرپلاستيک بر روي مقاومت تناوبي و رفتار پس از روانگرايي مخلوطهاي ماسه- لاي بر اساس سرعت موج برشي |
| عسكري فرج اله*,دبيري روزبه,شفيعي ع.,جعفري محمدكاظم |
| * پژوهشکده مهندسي ژئوتکنيک، پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله |
| در مقاله حاضر، مقاومت تناوبي (CRR)، سرعت موج برشي و رفتار پس از وقوع روانگرايي ماسه اشباع فيروزكوه همراه با درصدهاي مختلف ريزدانه غيرپلاستيك (15، 30 و 60 درصد) مورد بررسي قرار گرفته است. نمونه هاي خاكي مورد مطالعه، در تراكم هاي نسبي 15، 30، 60 و 75 درصد با استفاده از روش تراكم كاهش يافته (Undercompaction) ساخته شدند و آزمونهاي آزمايشگاهي سه محوري تناوبي و ستون تشديد بر روي آنها انجام گرفت. مقادير كرنش حجمي و سرعت خروج آب پس از وقوع روانگرايي در نمونه هاي مورد آزمايش اندازه گيري شد. مقادير معادل صحرايي داده هاي به دست آمده از آزمايشگاه به همراه داده هاي موجود با منحني هاي ارزيابي پتانسيل روانگرايي صحرايي با استفاده از سرعت موج برشي كه توسط اندروس و استوك (2000) ارائه شده است، مقايسه گرديد. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه روش موجود ارزيابي پتانسيل روانگرايي صحرايي بر اساس اندازه گيري سرعت موج برشي، براي مخلوط ماسه-لاي فيروزكوه (با 60 درصد ريزدانه) مقدار نسبت مقاومت تناوبي دست بالايي را در مقايسه با ميزان CRR برآورد شده حاصل از نتايج آزمايشگاهي ارائه مي نمايد. براي نمونه هاي ماسه تميز و مخلوط ماسه-لاي (15 و 30 درصد ريزدانه)، نتايج تحقيق حاضر سازگار با مطالعات انجام شده توسط اندروس و استوك مي باشد. همچنين، با افزايش ميزان ريزدانه تا 30 درصد و بيشتر، زمان لازم براي خروج آب و كرنش حجمي پس از وقوع روانگرايي افزايش مي يابد. |
| تاثير ناهمواريهاي سطحي بر بزرگنمايي امواج هارمونيک حجمي و سطحي |
| اميدوار بابك*,رحيميان م.,محمدنژاد تكتم,صناعي ها عليرضا |
| * گروه مديريت در سوانح طبيعي، دانشكده محيط زيست، دانشگاه تهران |
| در اين مقاله، تفرق سه بعدي امواج SH، SV، P و رايله در ناهمواريهاي سطحي با استفاده از روش المان مرزي در فضاي فرکانسي بررسيشده است. مشاهده مي گردد که براي ارزيابي دقيق جابه جاييهاي زمين در ناهمواريهاي سطحي، بايستي تمامي پارامترها مانند شکل منطقه، خصوصيات مکانيکي محيط اطراف (چگالي، نسبت پواسن و مدول برشي)، نوع موج، آزيموت، زاويه برخورد موج و همچنين فرکانس تحريک، با هم در نظر گرفته شود. به علاوه نتايج تحقيق حاضر نشان دهنده لزوم مدلسازي سه بعدي ناهمواريهاي سطحي در بررسي آنها مي باشد. بيشتر ناهمواريهاي سطحي در طبيعت از شکلهاي ساده تشکيل گرديده اند. بر اين اساس، ? مساله براي مطالعه شکل ناهمواريهاي سطحي بر بزرگنمايي امواج زلزله در نظر گرفته شده است. مسائل در نظر گرفته شده دره کروي، دره بيضوي، تپه کروي و دره مستطيل شکل مي باشد. همچنين به منظور تاييد نتايج تحقيق حاضر، چند مساله ارائه شده و با مراجع مقايسه گرديده است. |
| افزايش ظرفيت خمشي ستونهاي بتن مسلح با ميلگردهاي FRP مدفون در سطح |
| سرافراز م.*,دانش ف. |
| * دانشکده عمران، دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي، تهران، ايران |
| در چند سال اخير استفاده از مواد کامپوزيت که اصطلاحا FRP ناميده مي شوند جهت تقويت سازه هاي بتني رشد چشمگيري داشته است. تحقيقات بسياري در خصوص افزايش ظرفيت باربري محوري، ظرفيت برشي و شکل پذيري ستونهاي بتن مسلح دور پيچ شده با الياف FRPانجام گرفته است که اين تحقيقات نشان از عملکرد مناسب مواد کامپوزيت دارد، ليکن دورپيچ FRP تاثير چنداني بر روي افزايش ظرفيت خمشي ستونهاي بتني ندارد. در اين مقاله يک روش جديد جهت افزايش ظرفيت خمشي ستونهاي بتني با استفاده از ميلگردهاي FRP مدفون در سطح که اصطلاحا NSM ناميده مي شود، ارائه شده است. اين روش شامل قرار دادن ميلگردهاي NSM در داخل شيارهاي ايجاد شده بر روي سطح ستون مي باشد. براي بررسي اين روش پنج نمونه ستون بتني تحت بارگذاري محوري و جانبي قرار گرفته است. همچنين جهت ارتقاي ظرفيت لرزه اي ستونها، از دورپيچ FRP نيز استفاده گرديده است. نتايج آزمايشات نشان مي دهد که ظرفيت خمشي، شکل پذيري و قابليت جذب انرژي ستونهاي بتن مسلح در صورت استفاده از اين روش تقويت به نحو قابل توجهي افزايش مي يابد. همچنين از يک روش آناليز عددي مبتني بر روش سازگاري کرنشها جهت کنترل نتايج آزمايشگاهي استفاده شده است. نتايج حاصل از دو روش انطباق خوبي با هم دارند. |
| مطالعه آزمايشگاهي اثر تيرهاي عرضي بر رفتار درون صفحه سقفهاي طاق ضربي |
| شكيب حمزه*,ميرجليلي عليرضا |
| * دانشکده مهندسي عمران، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران |
تعدادي از ساختمانهاي تاريخي و مسکوني با سقفهاي طاق ضربي ساخته شده اند. رفتار لرزه اي اين نوع از ديافراگم ها نشان دهنده عملکرد لرزه اي ضعيف و ناپايداري در برابر بارهاي جانبي مي باشد. چندين روش براي تقويت اين نوع از ديافراگم ها پيشنهاد شده است. در اين تحقيق، رفتار درون صفحه ديافراگم هاي طاق ضربي بهسازي شده توسط تيرهاي عرضي با مدلهاي آزمايشگاهي مورد بررسي قرار مي گيرد. به اين منظور، چهار نمونه ديافراگم سقف با مقياس کامل تحت بارگذاري چرخه اي که به طور افقي بر ديافراگم وارد مي شود، مورد آزمايش قرار گرفت. نتايج اين آزمايشات نشان مي دهد هر چند سقفهاي طاق ضربي سنتي داراي انسجام، سختي و مقاومت ناکافي هستند، تعبيه تيرهاي عرضي در نمونه سقف بهسازي شده مي تواند رفتار درون صفحه اين نوع ديافراگم را تا حد زيادي بهبود بخشد. رفتار درون صفحه سقفهاي طاق ضربي به گونه اي بهبود مي يابد که شکل پذيري و انسجام ديافراگم در نمونه تقويت شده سقف قابل توجه مي باشد، هر چند تيرهاي عرضي نمي توانند پارامترهاي لرزه اي ديگر ديافراگم مانند سختي و ظرفيت برشي را به طور مناسب ارتقا دهد. بنابراين، اين روش بهسازي نمي تواند بعنوان يک روش مناسب براي تامين رفتار درون صفحه قابل قبول سقفهاي طاق ضربي مطرح گردد. با اين وجود، تاثير مناسب روش استفاده از تيرهاي عرضي بر رفتار خارج از صفحه و انسجام اين نوع از سقفها قابل ملاحظه مي باشد. |
| ارزيابي آمادگي در برابر سوانح در چهار زلزله بزرگ ايران |
| استوارايزدخواه ياسمين*,اميني حسيني كامبد |
| * پژوهشکده مديريت خطرپذيري، پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله |
| ايران در کمربند لرزه اي آلپ- هيماليا، به عنوان يکي از فعالترين مناطق تکتونيک دنيا قرار گرفته است. در چند دهه اخير، اين کشور زلزله هاي بزرگ و ويرانگري را به طور مرتب تجربه کرده است. بيش از 70 درصد از شهرهاي بزرگ ايران در مجاورت گسلهاي لرزه اي قرار دارند و در برخي موارد حتي اين گسلها از درون شهر نيز عبور مي کنند. بنابراين، آمادگي در برابر زلزله مي تواند به عنوان عاملي براي حفظ ايمني گروههاي مختلف جامعه محسوب گردد. در ايران، اقداماتي براي افزايش آگاهي عموم در خصوص سوانح انجام شده است. مروري بر فعاليتهاي دو دهه اخير، پيشرفتهاي تدريجي آمادگي در برابر زلزله در کشور را آشکار مي سازد. هدف از اين مقاله، ارزيابي پيشرفت امر آمادگي در برابر زلزله در چهار زلزله بزرگ رخ داده در ايران، شامل زلزله هاي منجيل- رودبار 1990، چنگوره- آوج در 2002، بم در 2003 و درب- آستانه سيلاخور در سال 2006 مي باشد. در انتها، راهکارهايي براي توسعه آگاهي و آموزش و همچنين تربيت نيروهاي متخصص و حرفه اي براي آمادگي در برابر زلزله پيشنهاد مي گردد. |
| تعيين گره هاي لرزه زا با بکارگيري روش پهنه بندي ريخت ساختاري و الگوريتم الگوي شناسايي گره ها در منطقه البرز |
| گورشكوف آ.آي.,مختاري م.,پيوتروفسكايا اي.پ. |
| در منطقه البرز، گره هاي لرزه زا براي زمين لرزه هاي به بزرگاي 6 و يا بيشتر و نيز سرشت عوارض زمين ريخت شناسي - زمين شناسي که قادر به تمايز مناطق لرزه زا و غير لرزه زا مي باشد را مورد مطالعه قرار داده ايم. گره هاي ريخت ساختاري در اطراف محل تلاقي دو يا چند خطواره تشکيل مي شوند. گره ها با استفاده از روش پهنه بندي ريخت ساختاري مورد شناسايي قرار گرفته شده اند. نقشه پهنه بندي ريخت ساختاري مرتبه بلوک را در منطقه البرز نشان مي دهد که در آن شبکه مناطق مرزي بلوکها از مرکز گره ها را جدا مي نمايد. زمين لرزه هاي ثبت شده با بزرگاي 6 و يا بيشتر در بعضي از گره ها متمرکز شده اند. در اين مطالعه با استفاده از الگوريتم CORA-3 و بر اساس پارامترهاي توپوگرافي، ريخت شناسي و ريخت ساختاري، گره هاي ديگر که قادر به ايجاد زمين لرزه هاي ياد شده را مي نمايند، تعيين شده اند. گره هاي لرزه زا به بزرگاي 6 و يا بيشتر متعلق به تغييرات شديد توپوگرافي بوده و نيز قطعه قطعه شدن پوسته را نيز نمايانگرند. نتايج بدست آمده از اين مطالعه گوياي آن است که پتانسيل لرزه اي در منطقه البرز بالا بوده و نيز گره هاي تعيين شده ممکن است محل و نوع رويدادهاي زمين لرزه هاي آتي باشند. |
| قانون مشخصه لرزه اي کامل براي بتن مسلح تحت بارگذاري زلزله |
| لواساني ح.,تسنيمي عباسعلي,سلطاني محمدي مسعود |
| در اين تحقيق قانون مشخصه لرزه اي براي بتن مسلح که در فشار و در کشش تحت بارگذاري زلزله واقع شده باشد، ارائه شده است. اين قانون مشخصه براي توسعه مدل رفتار لرزه اي سازه هاي بتن مسلح تحت بارگذاري زلزله در برنامه هاي اجزا محدود به کار برده شده است. چهارچوب اصلي مفهوم ارايه شده بر مبناي تئوري ارتجاعي - خميري شکست - خسارت در فضاي تنش مي باشد. در اين تئوري روابط کاربردي ارايه شده، در فضاي فشاري در برگيرنده رفتار ارتجاعي – خميري - خسارت بوده و در فضاي کششي دربرگيرنده رفتار ارتجاعي – خميري - شکست مي باشد. نوآوري قانون لرزه اي مشخصه پيشنهادي براي بتن مسلح به نحوي بر اساس روابط مشخصه ترموديناميک پايه گذاري شده است که پارامترهاي مصالحي آن به سادگي از آزمايشهاي ساده و استاندارد قابل حصول باشند. براي ارزيابي قانون مشخصه پيشنهادي، يک مدل مقياس، از يک ديوار برشي بتن مسلح که در يک بررسي آزمايشگاهي بر روي ميز لرزه ساخته و آزمايش شده است، مورد تحليل قرار گرفته است. مقايسه نتايج آزمايشگاهي با نتايج حاصل از تحليل همخواني بسيار خوبي نشان مي دهد که بدينوسيله صحت مدل ارايه شده تبيين شده است. |
| مقايسه اثرات اندرکنش خاک - سازه بين ضوابط آيين نامه هاي ساختماني و مطالعات ميز لرزان |
| حسين زاده نقدعلي,داوودي م.,رعيت ركن آبادي ا. |
| در اين مقاله، اثرات اندرکنش ديناميکي خاک - سازه در پاسخ لرزه اي سازه هاي ساختماني با پي هاي سطحي و مدفون به کمک آزمايشهاي ديناميکي روي مدلهاي مقياس شده مطالعه شده است. نتايج بدست آمده از آزمايش و تحليل با ضوابط آيين نامه هاي ساختماني مقايسه شده است. براي اين منظور چهار مدل سازه اي 5، 10، 15 و 20 طبقه به عنوان نماينده ساختمانهاي متداول در محيط شهري براي آزمايشهاي ديناميکي طراحي و ساخته شده اند. هر دو نوع خاک نرم و نسبتا نرم در اين مطالعه در نظر گرفته شده است. پارامترهاي متعدد در اين تحقيق مورد مطالعه قرار گرفته است که عبارتند از: نسبت ابعادي ساختمان، سرعت موج برشي، محتواي فرکانسي، ميرايي و شتاب مدلهاي سازه اي. همچنين، نتايج تحليل عناصر محدود سيستم خاک - سازه با نتايج ميز لرزان مقايسه شده است. اثرات اندرکنش خاک - سازه به صورت افزايش پريود ارتعاشي و ضريب ميرايي ملاحظه مي شود که با حاکميت مود گهواره اي در ساختمانهاي بلندتر همراه است. به هر حال، اين اثرات با افزايش اثرات مدفون شدگي پي کاهش مي يابند. بعلاوه، نتايج اين تحقيق در توسعه ضوابط آيين نامه هاي ملي حائز اهميت است. |
| عکس العمل صحيح و مناسب در هنگام زلزله: توصيه «نشستن، پناه گرفتن و صبر کردن» يا «مثلث حيات» |
| مهدوي فر محمدرضا,ايزدخواه ي.ا.,حشمتي و. |
| ساليان متمادي است که توصيه «نشستن، پناه گرفتن و صبر کردن» که به "DCH" مشهور است به عنوان روشي قابل قبول در سطح بين المللي براي چگونگي عکس العمل هنگام زلزله مورد پذيرش قرار گرفته است. اين توصيه با هدف اجتناب از رفتارهاي خطرناک و در راستاي کاهش آسيب در هنگام زلزله پيشنهاد شده است. در دهه گذشته توصيه اي ديگر به نام «مثلث حيات» مطرح گرديده است که برخلاف "DCH"به مردم پيشنهاد مي کند هنگام زلزله در کنار اجسام سنگين و با قابليت فشردگي کم پناه بگيرند. با توجه به اهميت پناهگيري صحيح هنگام زلزله، در اين مطالعه، نقاط قوت و ضعف هر دو توصيه بررسي شده و سعي گرديده است روش بهينه با توجه به شرايط ايران انتخاب گردد. بدين منظور هر دو توصيه پس از بررسي دقيق، بر اساس نسبت افرادي که هر يک از توصيه ها برايشان مفيدتر است، سادگي انتقال مفاهيم، و احتمال کاهش تعداد مجروحين و مرگ و مير تحليل شده اند. بر اساس نتايج اين مطالعه مشخص گرديده است که روش "DCH" همچنان مي تواند به عنوان روشي بهتر جهت عکس العمل صحيح در هنگام زلزله به مردم توصيه گردد. |
| يادداشت فني: پاسخ لرزه اي سازه هاي بلند مرتبه دريايي در يک محيط تصادفي |
| دينيش حسن س.,اسلام ن.,معين ك. |
| مطالعه حاضر به بررسي رفتار لرزه اي سازه هاي دريايي بلند مرتبه در يک محيط با امواج تصادفي تحت اثر شتابنگاشتهاي زلزله هاي واقعي (السنترو، 1940، تفت، 1952، نورثريج، 1994) پرداخته است. امواج دريا با استفاده از روش مونت کارلو و طيف پيرسون - موسکويج شبيه سازي شده اند. محور مياني سازه دريايي به صورت يک ستون مدور با دو درجه آزادي مدل شده است. برآورد نيروهاي لرزه اي بر روي سازه در مدل با فرض جرم متمرکز بر روي گره هاي سازه صورت پذيرفته است. پاسخ لرزه اي سازه با استفاده از روش ارتعاشات تصادفي و با فرض باند پهن و رفتار مانا به دست آمده است. معادلات سيستم در محيط زمان با در نظر گرفتن رفتار غيرخطي ناشي از شناوري سازه و مساله جرم اضافه آب و همچنين رفتار غيرخطي هندسي سيستم حل شده اند. نتايج حاصله از اين تحليلها براي پارامترهاي مختلف مساله به صورت رفتار تاريخچه زماني و همچنين در فرم تابع چگالي طيفي براي زلزله هاي متفاوت و شرايط مختلف بارهاي تصادفي نشان داده شده اند. |
| کاربرد ضريب تغييرات در پيش بيني زمين لرزه |
| لاشك ع.ب.,زارع م.,عابدي ح.,رادان محمدياسر |
| اين مقاله به بررسي اين موضوع مي پردازد که آيا مي توان مناطقي يافت که در آن وقوع زمين لرزه بر طبق الگوي پديده هاي تصادفي با رفتار مناسب (در برابر پديده هاي آشوبناک) باشد. در اين صورت مي توان از روشهاي تحليل پديده هاي تصادفي براي پيش بيني زمين لرزه در آن مناطق استفاده کرد. دو روش کلي براي پيش بيني زمين لرزه وجود دارد؛ نخست روش پيش نشانگري که بر ارتباط بين تغييرات نابهنجار برخي کميتهاي ژئوفيزيکي (مانند ميدان گرانشي، رسانندگي پوسته زمين و ...) و وقوع زمين لرزه استوار است. دوم روش آماري که مبتني بر تحليل ويژگيهاي آماري خود زمين لرزه ها است که در اين مقاله از اين روش استفاده شده است. هر تابع توزيع احتمال در علم آمار داراي ضريب تغييرات منحصر به فردي است که توسط آن مي توان ميزان پخش و تغييرات کميتي را که از آن تابع توزيع خاص پيروي مي کند، برآورد نمود. با استفاده از اين نکته، مي توان درباره تغييرات آتي آن کميت نيز نظر داد. در مورد وقوع زمين لرزه نيز با محاسبه ضريب تغييرات زمانهاي بين وقوع زمين لرزه هاي متوالي در يک منطقه خاص و بازه زماني مشخص، مي توان زير منطقه هاي مناسبي يافت که بتوان در آنها از ابزار تحليل پديده هاي تصادفي براي پيش بيني رفتارهاي لرزه اي آتي بهره گرفت. در اين مقاله ايده فوق براي ايران به کار گرفته شده است. |
| بررسي الگوهاي آشوبناک با هدف پيش بيني رويدادهاي لرزه اي (مطالعه موردي زلزله ها در شمال غرب ايران) |
| مهرنيا سيدرضا* |
| * استاديار، دانشگاه پيام نور، تهران، ايران |
| در سالهاي اخير، تاکيد محققين علوم زمين بر مفاهيم تئوري آشوب مبتني بر درک روابط غيرخطي در پديده هاي طبيعي بوده و در اين راستا معيارهاي مهمي را به منظور توصيف رويدادهاي لرزه اي، فرآيندهاي کانه زايي و موارد مشابه ديگر ارايه نموده اند. از نقطه نظر رياضي، توابعي با متغيرهاي مختلف که داراي خصوصيات تکرارپذير باشند، توسط روابط نمايي قابل بررسي بوده و تحليل داده ها به همراه اجزا و محاسبه الگوها با استفاده از مفاهيم پايه در هندسه فرکتال امکان پذير است. در اين تحقيق، الگوي ديناميکي مبتني بر پيش نشانگرهاي ژئوفيزيکي توسط نقشه هاي منطقي ارايه و در ادامه توصيف ساده تري از پيچيدگي هاي طبيعي در حاشيه رويدادهاي آشوبناک به عمل آمده است. الگوي اخير مشتمل بر مولفه هاي لرزه اي، مغناطيس، ثقل و يافته هاي الکترو مغناطيس بوده و رفتار نواحي مورد مطالعه بر اساس سوابق موجود در پايگاه اطلاعات مکاني، در دو زير گروه مناطق پايدار و فعال لرزه اي تفکيک گرديده است. بدين ترتيب با محاسبه کميت به عنوان واحد ديناميکي متناسب با تغييرات شبکه برداشت مولفه هاي ژئوفيزيکي (در اطراف ساختمانهاي گسلي منسوب به روند آناتولي) ضمن معرفي 18 واحد مکاني مستقل محتمل بر رويدادهاي لرزه اي بزرگ، امکان پيش بيني 14 واحد مکاني ديگر با اولويت کمتر از شبکه هاي مکاني مستقل در استان آذربايجان شرقي فراهم شده است. |
| تاثير وجود دره و اندركنش دره هاي مجاور بر پاسخ ديناميكي زمين تحت اثر برخورد قائم موج هارمونيك SH |
| اسلامي ع.,انوار س.ا.,جهان انديش م.,قهرماني ا. |
| در اين مقاله پاسخ ديناميكي زمين با يک و يا دو دره مجاور تحت اثر برخورد قائم موج هارمونيک SH در حالت دو بعدي با روش عناصر مرزي مورد بررسي قرار گرفته است. مدل در نظر گرفته شده براي دره ها نيم دايره اي بوده كه در سطح نيم فضاي همگن، ايزوتروپيك و ويسکوالاستيك خطي قرار گرفته اند. پاسخ لرزه اي كل از جمع پاسخ ميدان آزاد و ميدان امواج تفرق يافته به دست مي آيد. پاسخ ميدان آزاد از حل تحليلي حاصل از انتشار و انعكاس موج در نيم فضا و پاسخ ميدان تفرق يافته با استفاده از روش عناصر مرزي تعيين گرديد. بدين منظور سطح زمين با عناصر خطي پوشش داده شد و ماتريس هاي ضرايب ديناميكي با استفاده از حل اساسي جابجايي و بردار تنش در حوزه فركانس محاسبه گرديدند. براي بررسي صحت و دقت روش ارايه شده، ابتدا پاسخ يك دره منفرد تحت اثر امواج هارمونيك SH با فركانس هاي مختلف تعيين و با حل تحليلي موجود مقايسه گرديد. پس از حصول اطمينان از روش ارايه شده، پاسخ دو دره مجاور مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصله نشان داد كه فاصله بين دره ها، پارامتري موثر در پاسخ لرزه اي هر يك از دره ها مي باشد كه با افزايش آن، پاسخ هر يك از دره ها به پاسخ يك دره منفرد ميل مي كند. همچنين نشان داده شد كه تاثير دره هاي مجاور بر يكديگر كاملا به فركانس موج ورودي وابسته مي باشد. |
| تحليل اندرکنش خاک - سازه با استفاده از روش ترکيبي المان طيفي- المان محدود |
| ميرهاشميان پ.,خاجي ناصر,شكيب حمزه |
| مطالعه حاضر يک فرمول بندي جديد براي مدلسازي مسايل اندرکنش خاک - سازه را پيشنهاد مي کند. در اين روش مستقيم در قلمروي زمان، محيط نيم بينهايت خاک با استفاده از روش المان طيفي مدل مي شود که در آن از يک شبکه از المانهاي چهار ضلعي استفاده شده است. همچنين، اجزاي قاب ساختماني به کمک روش المان محدود مدل شده است. فرمول بندي و جنبه هاي مختلف محاسباتي روش ترکيبي پيشنهادي به طور کامل بحث شده است. بر اساس دانسته هاي نويسندگان، پژوهش حاضر اولين روش ترکيبي المان طيفي - المان محدود براي تحليل هاي اندرکنش خاک - سازه است. دقت و کارايي روش با توسعه يک برنامه کامپيوتري تحليل دو بعدي اندرکنش خاک - سازه، و مقايسه نتايج حاصل با نتايج پژوهشهاي قبلي، مورد بحث قرار گرفته است. براي اين منظور، تعدادي از مسايل اندرکنش خاک - سازه و انتشار امواج، تحت بارهاي مختلف گذراي خارجي يا تحريکات امواج لرزه اي، با استفاده از روش پيشنهادي بررسي شده اند. هر مساله با استفاده از تعداد اندکي از درجات آزادي، در مقايسه با ساير روشهاي عددي، با موفقيت مدل شده است. نتايج حاضر داراي تطابق بسيار خوبي با نتايج تحليلي و نيز نتايج حاصل از ساير روشهاي عددي هستند. |
| کاهش پاسخ لرزه اي سازه ها با استفاده از کنترلرهاي برنامه پذير براي ميراگرهاي ويسکوز مغناطيسي |
| ويلسون اس.ام.دي.,عبداله م.م. |
| اخيرا بکارگيري ميراگرهاي ويسکوز مجهز به کنترلرهاي مغناطيسي که توسط الگوريتم هاي کنترل فازي قابل کنترل هستند براي کاستن از اثرات زلزله در ساختمانها پيشنهاد شده است. اين کنترلرها داراي مزاياي متعددي از جمله وابسته نبودن به نوع سيستم، سادگي و عدم حساسيت ذاتي هستند. با اين وجود تنظيم پذيري اين کنترلرها اغلب با اشکال مواجه است. مطالعه حاضر نوعي از کنترلرهاي برنامه پذير را معرفي مي کند که توانايي تنظيم عملکرد ميراگرهاي مزبور و کاهش پاسخهاي سيستم هاي يک درجه آزاد تحت اثر زلزله را دارا است. ويژگي عدم حساسيت الگوريتم پيشنهادي نسبت به تحريک زلزله و همچنين مشخصه هاي سازه هاي سيستم در دو مدل يک درجه آزادي سخت و انعطاف پذير تحت اثر، طيف وسيعي از شتابنگاشتهاي مختلف را مورد بررسي قرار داده است. نتايج بدست آمده نشانگر آن است که بکارگيري الگوريتم پيشنهادي به طور موثر سبب کاسته شدن دامنه پاسخ هر دو مدل سازه اي در تمامي بيست و چهار رکورد زلزله شده است. علاوه بر اين نتايج بدست آمده با نتايج مربوط به کنترلرهاي فازي با نسبتهاي ثابت و همچنين ميراگرهاي غيرفعال باز و بسته با همان مشخصه هاي ميراگر مغناطيسي (با ضرايب صفر و يک) مقايسه شده اند. |
| پيش يابي توزيع پس لرزه هاي زمين لرزه با استفاده از شبکه هاي عصب ي مصنوعي و کاربرد آن براي زمين لرزه سيچوان چين (12 مه 2008) |
| مداحي زاده ر.,علامه زاده مصطفي |
| در اين مقاله روشي نوين براي پيش يابي تمرکز مکاني و روند پس لرزه هاي زلزله چنگدو سيچوان چين (2008) ارايه شده است. اين روش بر اساس وارد کردن پس لرزه هاي اوليه به شبکه عصبي کوهونن بنا شده است. شبکه هاي عصبي مصنوعي که الهام گرفته شده از مغز انسان مي باشند، از تعدادي نرون مصنوعي تشکيل شده اند که اين نرونهاي مصنوعي توسط تعدادي بردار وزن به هم متصل مي شوند. شبکه هاي عصبي مصنوعي قادرند حجم زيادي از اطلاعات ورودي (مانند کاتالوگ زمين لرزه) را به طور هم زمان و به صورت موازي دسته بندي کنند و الگوهاي لرزه اي را به خوبي تشخيص دهند. شبکه هاي عصبي مصنوعي كوهونن از تعدادي نرون عصبي تشکيل شده اند كه به طور متقابل روي يكديگر اثر مي گذارند و مشخصات آماري مهم فضاي ورودي (پس لرزه هاي اول) را نشان مي دهند. تركيب قوانين يادگيري انجمني و رقابتي باعث تشکيل الگوريتم شبکه عصبي کوهونن مي گردد. هنگامي كه الگوريتم شبکه عصبي کوهونن همگرا شود، نقشه مشخصات محاسبه شده بوسيله اين الگوريتم، تمرکز مکاني و روند پس لرزه هاي آينده را با دقت خوبي پيش يابي مي کند. شبکه هاي عصبي مصنوعي كوهونن در سالهاي اخير به ابزار قدرتمندي در تشخيص الگو و خوشه بندي داده ها تبديل شده اند. |
| تعيين پارامترهاي گسل زمين لرزه 26 مهرماه 1388 ري - تهران با استفاده از داده هاي حوزه نزديک امواج SH |
| حمزه لو حسين,سيناييان فريدون,معهود مجيد,ميرزايي علويچه ح.,فرزانگان ا. |
| شتابنگاشتهاي زمين لرزه 26 مهرماه 1388 ري - تهران، با بزرگاي Mw=4.0 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. با استفاده از طيف امواج SH بدست آمده، ابتدا پارامتر W0 و فرکانس گوشه و ضريب کيفيت تابع فرکانس Q(f)، براي امواج برشي با در نظر گرفتن مدل طيف w[SUP]-2[/SUP] برون تخمين زده شده است. سپس با استفاده از آناليز غيرخطي حداقل مجذور مربعات داده هاي طيف امواج SH راستا، شيب و ريک گسل مسبب زمين لرزه برآورد گرديد. بر اساس تجزيه و تحليل اين داده ها اولين حل صفحه گسل براي گسل ايوانکي با اين رويداد ارايه گرديد. راستا، شيب، و ريک براي زمين لرزه 1388 ري - تهران به ترتيب 292[SUP]o[/SUP]، 36[SUP]o[/SUP] و 59[SUP]o[/SUP] تخمين زده شده است. حل صفحه گسل بدست آمده مکانيزم معکوس با مولفه کوچک راستالغز چپ گرد را نشان مي دهد. راستاي تخمين زده شده با جهت خطوط هم شتاب و راستاي گسل ايوانکي همخوني دارد. |
| مدول برشي ماسه لاي دار مسلح شده با تريشه موکت |
| شاه نظري ح.,غياثيان حسين,نورزاد علي,شفيعي ع.,طبرسا ع.,جمشيدي چناري ر. |
| خواص ديناميکي خاکها شامل مدول برشي و نسبت ميرايي از پارامترهاي بسيار مهم در پيش بيني رفتار ديناميکي سازه هاي مهندسي ژئوتکنيک مي باشند که به خصوص در موارد متعددي اعم از بستر بزرگراهها، ديوارهاي حائل و خاکريزها از اهميت خاصي برخوردار مي باشد. خاک مسلح شده با الياف به عنوان يک مصالح مرکب بوده که در آن، الياف از مقاومت کششي بالايي برخوردار مي باشد که اين عمل باعث افزايش مقاومت برشي خاک مي گردد. در اين تحقيق به منظور بررسي رفتار ديناميکي ماسه ريز مسلح شده با الياف موکت و ژئوتکستايل دو سري آزمايشات سه محوري سيکلي کوچک و بزرگ انجام گرفت. در اين آزمايشات تاثير پارامترهايي نظير تنش همه جانبه، درصد وزني و نسبت اضلاع الياف بر رفتار ديناميکي ماسه ريزدانه مسلح شده با الياف موکت و ژئوتکستايل بررسي گرديده است. نتايج آزمايشات انجام شده همگي دال بر تاثير اندک تسليح بر روي مدول برشي در سطح تنش پايين (کمتر از 100 کيلو پاسکال) و تاثير قابل توجه آن در سطوح تنش بالاتر مي باشد. |
| بررسي عددي رفتار ديناميکي سدهاي سنگريزه اي با هسته آسفالتي (مطالعه موردي) |
| اخترپور ع.,خدايي علي |
| در اين مقاله تحليل عددي غيرخطي براي بلندترين سد از نوع سنگريزه اي با هسته آسفالتي در ايران (سد رودخانه شور) تحت اثر نيروهاي زلزله صورت گرفته است. سد مورد مطالعه به ارتفاع 85 متردر حال ساخت بوده و در ناحيه اي با لرزه خيزي بسيار زياد با سطح لرزه اي MCLمعادل 0.8g واقع گرديده است. ابتدا مراحل ساخت و آبگيري با در نظر گرفتن مدل رفتاري هذلولي به روش تفاضلات محدود تحليل گرديده و سپس تحليل ديناميکي غيرخطي به منظور بررسي رفتار هسته آسفالتي تحت اثر زلزله صورت گرفت. نتايج تحليل نشان مي دهد که امواج زلزله مي تواند سبب توسعه ترک در بخش بالايي هسته و افزايش نفوذپذيري آسفالت در اين ناحيه شود. حداکثر تغييرشکل قائم در نزديکي تاج و در ناحيه شيرواني بالادست اتفاق مي افتد ولي ميزان آن در حدي نيست که بتواند سبب از دست رفتن ارتفاع آزاد و سرريز شدن آب مخزن در شرايط معمول بهره برداري شود. همچنين تغييرشکل هسته آسفالتي به طور کامل به پوسته هاي سد وابسته بوده و اين هسته نازک نمي تواند پاسخ ديناميکي عمومي سد را تحت تاثير قرار دهد. در زمان زلزله تغييرمکانهاي متفاوت در هسته آسفالتي با نواحي انتقالي مجاور آن مشاهده گرديد. |
| يادداشت فني: زمين لرزه هاي القايي در سدهاي بزرگ ارمنستان |
| سارگيزيان ال.اس.* |
| * گروه زلزله شناسي، انجمن ملي حفاظت لرزه اي ارمنستان، ايروان، ارمنستان |
| زمين لرزه هاي القايي پديده اي است که در سدهاي بزرگ در تمام دنيا مشاهده شده، بويژه براي مخازني که در نواحي لرزه خيز ساخته شده اند. کل سرزمين ارمنستان در ناحيه فعال لرزه اي بالا قرار گرفته است. مرور زمين لرزه هاي القايي در ارمنستان (RTS) نشان مي دهد که اصولا اين زمين لرزه ها در سدهاي بزرگ که نزديک گسلهاي فعال قرار گرفته اند بوقوع مي پيوندد. در اين مقاله نشان داده شده است که تعداد خرده زمين لرزه ها بعد از احداث مخزن تولورز، باعث تغيير رژيم لرزه اي در ناحيه شده است. تطابق لرزه خيزي و سطح آب مخزن تولورز اثر تغييرات بلند مدت سطح آب را بر روي فعاليت لرزه خيزي در ناحيه را نشان مي دهد. |
| بررسي تغيير شکل پذيري ديوار خاک مسلح به ارتفاع 17 متر در شرايط لرزه اي |
| فخاريان كاظم,قدرتيان سيدحسام الدين |
| در اين مقاله به بررسي لرزه اي اثر پارامترهاي مختلف بر روي تغيير شکل ديوار خاک مسلح با ارتفاع 17 متر در شرايط کرنش هاي بزرگ (large strain) پرداخته شده است. با تغيير در خصوصيات مقاومتي (زاويه اصطکاک و چسبندگي) خاک بستر و تغيير در مشخصات مسلح کننده ها (طول و سختي)، روند تغييرات در مقادير تغيير شکل افقي نما و قائم پاي ديوار بررسي شده است. هدف از اين بررسي ايجاد عملکرد هر چه بهتر اين نوع ديوارها (با ارتفاع بلند) و موارد مشابه آن در شرايط لرزه اي است . آناليز عددي به روش تفاضل محدود و توسط نرم افزار FLAC به صورت دو بعدي و در شرايط کرنش صفحه اي انجام شده است. مدل عددي در تراز پايه (پاي فونداسيون) توسط يک موج هارمونيک با دامنه متغير و فرکانس 3 هرتز به لرزه در مي آيد. نتايج به دست آمده حاکي از اين است که با انتخاب خاک بستر با مقاومت برشي بالا و مسلح کننده هاي فلزي (تسمه) با طول مناسب بر اساس ارتفاع ديوار، تغيير شکل هاي ديوار به ميزان قابل توجهي کاهش يافته و موجب عملکرد مناسب ديوار در شرايط لرزه اي مي گردد. |
| شبيه سازي زلزله سال 1381 آوج با روش تابع نيمه تجربي گرين |
| مقدسي موسوي سيدعلي,حمزه لو حسين,شكيب حمزه |
| زمين لرزه آوج در تاريخ 1/4/1381 با بزرگي Mw=6.5 بخشي از شمال غربي ايران را لرزاند. پس از استخراج مشخصات لازم براي مدلسازي جنبش نيرومند زمين، از قبيل طول و عرض صفحه گسل، امتداد و شيب گسل، محل چشمه، مختصات ايستگاه ثبت و غيره، رکوردهاي مصنوعي به دو روش کاتوره اي و تابع نيمه تجربي گرين براي ايستگاه هاي آوج، بهار، کبودرآهنگ، شيرين سو و باکندي ايجاد شد و پارامترهايي مانند بيشينه شتاب زمين، مدت دوام موثر، طيف پاسخ شتاب و مقدار جذر متوسط مجذور خطا براي رکوردهاي شبيه سازي شده و رکوردهاي واقعي ثبت شده، با هم مقايسه گرديده است. در اين مقاله روش تابع نيمه تجربي گرين براي شرايط ايران اصلاح شده است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد که اين روش مي تواند براي نواحي ديگر مانند گسل هاي تهران با ساز و کاري مشابه گسل آوج بکار رود. |
| تاثير تغيير مشخصات لايه هاي خاک بر پاسخ سيستم خاک-شمع تحت بار زلزله |
| ميرمحمدرضايي صمد,گلشني علي اكبر* |
| * دانشكده فني و مهندسي، دانشگاه تربيت مدرس |
| لطفا براي مشاهده چکيده به متن کامل (PDF) مراجعه فرماييد |
