گنجینه معماری سواحل جنوبی ایران

[Seti.Star]

شهر رودخانه‌های پرآب

شهر رودخانه‌های پرآب

این روزها جنوب آب و هوای معتدلی دارد و شاید بندرعباس گردی یکی از بهترین گزینه هایی باشد که می توانید برای سفری چند روزها در آخرین روزهای زمستان در نظر بگیرید.

---

رودان یکی از شهرهای این منطقه است که در فاصله110 کیلومتری بندرعباس قرار دارد و در قدیم به نام "رودکان" معروف بوده. وجه تسمیه این شهر، وجود رودخانه های متعدد و پر آب است بنابراین با سفر به رودان می توانید فرصت شنا در رودخانه را پیدا کنید.

سه سال قبل قدیمی ترین هسته خرمای جهان در این شهر كشف شد! این هسته خرما در جریان كاوش های منطقه تم مارون در نزدیكی رودان كشف شد كه بیش از 5000 سال قدمت دارد و نشان می دهد، وضعیت اقلیمی و آب وهوایی هرمزگان در گذشته دور هم شبیه امروز بوده است​

رودان از شمال غربی به بافت کرمان، از شمال به جیرفت، از شرق به کهنوج، از جنوب شرقی و جنوب به میناب و از غرب به بندرعباس می رسد و شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که سه سال قبل قدیمی ترین هسته خرمای جهان در این شهر كشف شد! این هسته خرما در جریان كاوش های منطقه تم مارون در نزدیكی رودان كشف شد كه بیش از 5000 سال قدمت دارد و نشان می دهد، وضعیت اقلیمی و آب وهوایی هرمزگان در گذشته دور هم شبیه امروز بوده است.

کاوشگران در فاصله 500 متری یك گورستان که در رودان پیدا کرده بودند، توانستند پلان بزرگ ترین دژ دوران اشكانی را به دست آورند كه حدود 3000 هكتار وسعت داشت. معمولا در كاوش های باستان شناسی شهرهای زیادی به دست می آیند، اما دژ مورد كاوش در منطقه نخل ابراهیمی در میناب فقط یك دژ حكومتی و نظامی بود كه اكنون حدود نیمی از آن توسط خروجی آب حوضچه های پرورش میگو از بین رفته اند. تأسیسات مهم بندری موجود در اطراف دژ نشان می دهند كه این بندر یكی از بنادر مهم دوره اشكانی بوده است و اكنون كاوش ها در این منطقه ادامه دارند.

اگر اهل ماجراجویی هستید، پاشنه کفشتان را بالا بکشید و راهی یکی از سخت ترین مسیرهای اطراف رودان شوید. این مسیر شما را به یک زندان تاریخی می برد که در دل کوه جا دارد. کوه زندان تنها در صورتی قابل دسترسی است که حاضر باشید از راه‌های باریک بدنه کوه رد شوید​

[h=2]دیدنی‌های رودان[/h]اگر گذارتان به رودان افتاد، سری هم به نازدشت در فاصله 65 کیلومتری شمال شهرستان رودان بزنید. جایی که انبوه باغ های سبز خاندان پهلوی را برآن داشت تا در این منطقه کاخ عظیمی بنا کنند. نازدشت کلکسیونی از انواع مرکبات است و از آنجا تا کرمان راه زیادی نیست.
فربوری هم یکی از بهترین گردشگاه های رودان محسوب می‌شود که باغ های سرسبز و چشمه های آن که از دل کوه می جوشند، گردشگران زیادی را به آن جذب می کند. این منطقه در فاصله 21کیلومتری شرق رودان قرار دارد.

در فاصله 12 کیلومتری شرق رودان، قلعه‌ای را خواهید دید که به نام قلعه کمیز معروف است. ظاهرا چون در قدیم اغلب نقاط رودان را آب فرا گرفته بوده، مردم در این دژ مستحکم سکونت داشته‌اند.
قلعه دختران هم یکی دیگر از بناهای تاریخی این منطقه است که در فاصله 5 کیلومتری شمال رودان و درمنتهی الیه جنوبی کوه گرم قراردارد. البته این قلعه درحال حاضر از بین رفته و فقط برخی از سنگرهایی که در اطراف آن وجود داشته، قابل دیدن است.

[h=2]
کوه زندان[/h]اگر اهل ماجراجویی هستید، پاشنه کفشتان را بالا بکشید و راهی یکی از سخت ترین مسیرهای اطراف رودان شوید. این مسیر شما را به یک زندان تاریخی می برد که در دل کوه جا دارد. کوه زندان تنها در صورتی قابل دسترسی است که حاضر باشید از راه‌های باریک بدنه کوه رد شوید.
مسیر عبور از تونل باریک و تاریکی که به صورت هلالی در بدنه کوه حفرشده می گذرد و با کمی بی توجهی امکان سقوط به اعماق دره وجود دارد. بعد از این تونل، شکاف غار قراردارد که پس از عبور از آنجا می‌توان وارد قلعه شد. در بدنه کوه 12 سلول زندان حفر شده‌است که از نظر وحشت آفرینی چیزی کم از مسیر صعب العبور کوه ندارند!

رستم زادبخش گردشگری تبیان ​

---

 

[Seti.Star]

قدیمی‌ترین جزیره ایران

قدیمی‌ترین جزیره ایران

جزیره گردی، شاید یکی از بهترین انواع سفری باشد که ما کمتر تجربه کرده ایم. زندگی در جزیره، سبک متفاوتی دارد و سفر به میان مردمی که با این سبک روزگارشان را می گذرانند، می تواند شما را به دنیای متفاوتی ببرد. دنیایی پر از ماهی و بوی دریا!
جزیره خارك یکی از آن جزیره هایی است که باید آن را از نزدیک ببینید. این جزیره در شهرستان گناوه از استان بوشهر قرار گرفته و حدود 30 كیلومتر از نزدیك‌ترین ساحل ایران یعنی بندر ریگ فاصله دارد. فاصله خارك با بوشهر هم حدود 57 كیلومتر است. بنابراین در سفر به خارک، می توانید یک جنوب گردی خوب هم داشته باشید.
در قسمت شمالی خارك، جزیزه بسیار كوچك‌تر و باریكی با نام خاركو وجود دارد كه این نام توسط بومیان منطقه بر آن گذاشته شده است.

---

با این كه یكی از مهم‌ترین مراكز صادرات نفت خام جهان در خارك قرار دارد، اما این جزیره فقط دارای حدود 8 هزار نفر جمعیت بومی است.
موقعیت جغرافیایی جزیره به گونه‌ای است كه از اواخر اسفند ماه هوا رو به گرما رفته و در كنار افزایش دما رطوبت هوا هم بالا می‌رود، پس بهترین زمان برای بازدید از خارك فصل‌های پاییز و زمستان است.

جزیره خارك بزرگ‌ترین پایانه نفتی ایران است که بیش از 95 درصد از كل صادرات كشور را تامین می کند اما این تنها دلیل اهمیت خارک نیست؛ میراث فرهنگی به جا مانده از تمدن‌های عظیم كهن پارسی در این جزیره لقب باستانی‌ترین جزیره ایران را به آن داده است. این جزیره را به لحاظ سابقه حضور تمدن‌های مختلف می‌توان «موزه طبیعی دیرینه‌شناسی و باستان‌شناسی ایران» نامید.

[h=2]ورود پر دردسر[/h]در دوران جنگ تحمیلی ورود افراد متفرقه و غیربومی به جزیره ممنوع بود و این قانون به دلیل وجود تاسیسات مهم نفتی و... در جزیره اجرا می‌شد، متاسفانه پس از پایان جنگ این قانون مورد بازنگری قرار نگرفت و هنوز هم اگر كسی قصد بازدید از این جزیره را داشته باشد باید از فرمانداری مجوز دریافت كند كه ‌باعث ركود گردشگری در این جزیره زیبا می‌شود.
البته در حال حاضر روزانه یك كشتی گردشگران را از بوشهر به خارك منتقل كرده و یك كشتی نیز در روز از جزیره به سمت بوشهر حركت می‌كند كه بهترین امكان دسترسی به جزیره نیز همین كشتی‌ها هستند.

[h=2]جزیره شگفت انگیز[/h]این جزیره از فسیل‌ها و اندام‌های مرجان‌ها، دوكفه‌ای‌ها و دیگر جانداران دریایی كه آمیخته با ذرات ماسه شده‌اند، تشكیل شده و تنها لایه‌ای نازك از سطح جزیره كه ضخامتی حدود 20 سانتی‌متر تا 5 متر دارد، از سختی بیشتری برخوردار است. درخت بومی جزیره، درخت انجیر هندی یا banyan tree است كه بسیار بزرگ و پرسایه است. این درخت دارای ریشه‌های هوازی است كه از خاك بیرون آمده و با پیچیدن بر تنه درخت از آن بالا رفته و از شاخه‌ها آویزان می‌شود.

جزیره خارك از معدود جزیره‌های خلیج فارس است كه آب شیرین فراوان دارد و در سراسر جزیره آثار و نشانه‌های استفاده از آب شیرین به چشم می‌خورد. علاوه بر آن كاریزهای كهنسالی هم در جای‌جای جزیره دیده می‌شود كه در حال تخریب هستند. همچنین چاه‌های دیگری نیز در جزیره وجود دارند كه مردمان خارك مانند دیگر نواحی جنوبی ایران، در انتهای آنها درختان مو می‌كارند. این درختان بدون نیاز به آبیاری و با استفاده ار رطوبت اعماق چاه، هر كدام سالانه تا چند صد كیلو انگور می‌دهند.
در این جزیره امكاناتی از قبیل مراكز خرید و رستوران و... وجود دارد و همچنین می‌توانید از سواحل شنی زیبای آن برای شنا استفاده كنید. بهترین ساحل برای شنا در جزیره، پلاژ شركت نفت است كه امكانات مناسبی برای شنا كردن دارد.

[h=2]دیدنی‌های جزیره خارك[/h]بقعه میرمحمد: این بنا مربوط به اواخر قرن 7 هجری قمری است كه دارای دو گنبد مخروطی بوده و از سنگ و گچ ساخته شده است. امكانات بنا عبارتند از یك نمازخانه بزرگ به همراه پوشش گنبد مخروطی و یك اتاق كوچك كه ضریح و قبر امامزاده در آن قرار دارد. مردم بر این باورند كه این بقعه مدفن محمد حنفی فرزند حضرت امیرالمومنین(ع) است، كتیبه‌ای هم با این مضمون در آن وجود دارد: «هذه المشهد محمد بن امیرالمومنین علی.»

امامزاده میرارم: امامزاده میرارم یا «پیرارم» در جنوب شهر خورموج واقع شده است. درون بقعه ضریحی وجود ندارد. مقبره با سنگی قدیمی و سخت به طول 12‌متر با تراش اسلیمی و نقش سروك‌سازی بسیار ظریف روی پایه‌ای مستطیل شكل قرار دارد. در كنار این سنگ اسلیمی شكل، خطوط و نقوش ظریف در اندازه‌های مختلف به چشم می‌خورد.

دو پایه آتشدان سنگی نظیر آتشدان‌های سنگی دوره هخامنشی روی این سنگ قرار دارد. علاوه بر آن یك قطعه سنگ بیضی شكل در داخل بقعه و روی آن قرار گرفته كه قابل جابه‌جا شدن است. به نظر می‌رسد قدمت این سنگ به زمان‌های بسیار دور پیش از اسلام و به دوران سلطه یونانیان و عهد سلوكیان می‌رسد. مردم خورموج بر این باورند كه این مقبره مدفن میرارم فرزند سام، پسر نوح پیامبر است.

قلعه هلندی‌ها : یكی از دیدنی‌های خارك بقایای قلعه‌ای است كه در شمال شرقی جزیره قرارگرفته است. گذر زمان به همراه تخریب‌هایی كه توسط انسان‌ها صورت گرفته بخش‌های بسیاری از این قلعه را از بین برده است. این‌گونه كه از اسناد و شواهد بر می‌آید این قلعه در گذشته دارای برج و بارویی بوده كه امروزه از آن اثری دیده نمی‌شود.

متون تاریخی، سازنده قلعه را فردی هلندی به نام كینپ هاوزن معرفی می‌كند كه وی در دوره تسلط بیگانگان بر جزایر خلیج فارس در سال 1747 میلادی این قلعه را بنا نهاد؛ همان زمان كه هلندی‌ها به بهانه تجارت این جزیره را تصرف كردند و به عنوان مركز تجاری از آن استفاده می‌كردند.

كتیبه هخامنشی: این كتیبه كه متعلق به اواخر دوره هخامنشی است روی صخره‌ای مرجانی به ابعاد 85 در 116 حك شده است. البته كشف این كتیبه به صورت اتفاقی و حین عملیات راهسازی برای ساخت جاده‌ای منتهی به كتابخانه عمومی واقع در محله 3 تانكی جزیره صورت گرفت.متاسفانه در خرداد ماه سال 1387، افرادی ناشناس از حصار دور كتیبه عبور كردند و با شیء نوك تیز مابین حروف میخی كتیبه را بشدت تخریب كرده و به آن آسیب رساندند. از این كتیبه به عنوان قدیمی‌ترین سندی كه نام خلیج فارس در آن ذكر شده است، یاد می‌شود.

گورستان باستانی: در قسمتی از كوهستان جزیره خارك قبرهای زیادی وجود دارد كه باتوجه به عمق كم و سطح مدور برخی از آنها، می‌توان آنها را به زرتشتیان نسبت داد. روی بعضی از قبرها كه مدخل‌های كوتاهی دارند نقش صلیب وجود دارد كه نشان می‌دهد‌‌ مسیحیان نیز مرده‌های خود را در آنجا به خاك ‌سپرده‌اند.

باستان‌شناسان تعدادی از قبرها را در گورستانی در قسمت شرقی جزیره شكافته‌اند كه همگی به اواخر دوره ساسانی مربوط است؛ در گور مردان شیء‌هایی به دست نیامده ولی درقبر زنان شیشه‌های كوچكی كه احتمالا در آن عطر می‌ریختند و همچنین جواهرات كم‌ارزش مانند حلقه انگشتری و آینه‌های مفرغی پیدا شده است.

سایر مكان‌های دیدنی جزیره خارك عبارتند از: باغ هلندی‌ها، آبادی خارك، خط راه‌آهن، گورستان اسلامی، قبر علمدار، گورستان پیش‌اسلامی، دخمه‌ها و ... .

فرآوری: الهام مرادیبخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از جام جم

 

[Seti.Star]

سکونتگاه جن‌ها در سیستان!

سکونتگاه جن‌ها در سیستان!

تیس روستایی باستانی بازمانده از دوره هخامنشیان است که در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، در ناحیه‌ای کوهپایه‌ای در شمال غربی چابهار که در آن مقبره‎های جنانی گچ که به باور محلی ‌ها محل سکونت جن ها بوده است به چشم می خورد.

---

بندر قدیمى تیس سابقه‏ اى چندین هزارساله دارد. قدمت این روستا را 2500 سال برآورد می کنند و نام آن در کتاب‌های مربوط به فتوحات اسکندر مقدونی به عنوان «تیز» مشهور بوده که به مرور زمان به تیس تبدیل شده است. در آثار مورخین و جغرافی‌دانان دوره اسلامی از جمله «مقدسی» (مورخ سده چهارم ه ‍ .ق) از آن به عنوان «بندر تزیا» یا «تسی»، یاد شده، که در مسیر راه دریایی کرانه‌های جنوبی ایران قرار داشته است و مرکز تجارت شکر ایالات مکران و گندم سیستان بوده است.

تیس، امروز روستایی است که در محدوده منطقه آزاد چابهار قرارگرفته و در مسیر ارتباطی جابهار- کنارک به عنوان یک مقصد گردشگری شناخته می شود. با قلعه ها، قبور و چاه های باستانی که از وجود تمدنی بسیار قدیمی حکایت می کنند. رودخانه‌ «لاوری» از میان‌ روستا می‌گذرد و «خلیج‌ چابهار» در غرب‌ آن‌ قرار دارد. با تمام این ها، تیس یک روستای کوهپایه ای به شمار می آید.

[h=2]کجا برویم؟[/h]در سفر به تیس می توانید «پیل بند» و «غارهای بان مسیتی» و نقاشی های عجیب و غریب آن را ببینید. چاه باستانی «تیس کوپان» و گورهای مرموز «تپه نهادی» و قلعه پرتغالی ها هم از جاذبه های گردشگری این روستا به شمار می آیند که دیدن آنها خالی از لطف نیست. بله! قلعه پرتغالی ها! این قلعه البته هیچ ارتباطی به قلعه پرتغالی های هرمزگان ندارد. در جنوب ایران قلعه های زیادی وجود دارد که بانیان آنها پرتغالى‏ها بوده اند. این کشور نخستین كشور استعمارگرى بود كه در سال 912 ه.ق (1506م) به دریاى مكران حمله كردند و به فرماندهى آلبوكرك بر چابهار و تیس تسلط یافتند و تا سال 1031 ه.ق چیرگى خود را حفظ كردند. انگلیسى‏ها بعد از پرتغالى‏ها در قرن 17 میلادى و در سال 1616م. (1026ه.ق) به این منطقه وارد شدند.

معماری بنا به ویژه اتاق‌ها و ایوان‌ها به کاروانسرای شاه عباسی بیستون شباهت دارد. در سه طرف حیاط، حره‌ها و اتاق‌هایی قرار دارند. آثار دو برج بزرگ در طرفین ساحلی بنا دیده می‌شود. برج سمت راست شامل یک اتاق، ایوان و شاه‌نشین است که بر روی هرمی مکعب مستطیل، پی‌سازی شده و یک برج با منار بر روی آن قرار گرفته است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه شامل آجر، سنگ و گچ است. آثار و تزییناتی از آجر و سنگ نیز، در اطراف گلدسته‌ها باقی مانده است. مناره مذکور با ارتفاع 5/6 متر کاربرد دیدبانی داشته و برد دهانه خلیج تیس اشراف دارد. سبک معماری و نوع مصالح به کار رفته در مناره به سبک سلجوقی است. تعمیرات بعدی آن به سبک صفوی و قاجاری صورت گرفته است. آثاری از بقایای آب‌انبارهایی از سنگ و ساروج و گچ نیز قابل مشاهده است.

در بیرون دیوار بلند قلعه، آثار چاهی به جا مانده که در سنگ و صخره کنده شده و لبه آن با استفاده از سنگ و ساروج محکم شده است. در سقف قلعه از چوب‌هایی استفاده شده که از نقاط دیگر آورده شده‌اند. تزیینات دور منار و آجرچینی به سبک تزیینات مناره‌های دوره سلجوقی است.
قلعه بلوچ گت: قلعه بلوچ گت هم یکی دیگر از قلعه هایی است که می توانید آثار آن را بر بالای کوهی مرتفع ببینید. در داخل قلعه، بقایای دو مقبره هرمی برجسته از سنگ و ساروج و مشابه مقابر اسلامی دیده می‌شود. آثاری از حصار و باروی قلعه نیز، در پیرامون محوطه اصلی و اطراف دژ فوقانی به جا مانده است. چندین چاه به منظور تأمین آب مورد نیاز، در صخره حفر شده‌اند. در روی قلعه آب انبارهایی از سنگ و ساروج و گچ، در درون صخره تعبیه شده که آب مورد نیاز را از پای قلعه به داخل این آب انبارها هدایت می‌کرده‌اند. این قلعه دارای موقعیتی ممتاز با دید کافی به دریا و دور از دسترسی مهاجمان بوده است.

غارهای بان مسیتی: در دامنه کوه شهباز بند، یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی در کنار هم واقع شده‌اند. مجموعه این غارها، در زبان محلی به نام «بان مسیتی» نامیده می‌شوند. غار اول، طبیعی و به صورت نیم دایره است که با تراشیدن دیواره کوه، داخل غار و دهانه آن توسعه پیدا کرده است. درون غار مقبره کوچکی با دیواره‌های گچی و سفید رنگ وجود دارد که گنبدی کوچک بر فراز آن احداث شده است. در ورودی مقبره رو به دره تیس و به موازات دهانه ورودی غار واقع شده است. بر روی دیواره‌های مقبره با جوهر قرمز و بنفش خطوط و علاماتی نقش گردیده که به خط گجراتی و هندی شبیه است.

یک غار مصنوعی در سمت راست غار طبیعی به فاصله هفت قدم قرار دارد که آثار تراش به خوبی در آن آشکار است. دهانه مخروبه آن، هشتاد سانتی‌متر ارتفاع دارد و سقف آن کوتاه است. به فاصله 50 متر در سمت چپ غار اصلی، غار سوم قرار دارد که طول دهانه قوسی آن حدود 20 متر است. ظاهراً این غارها جزو یک واحد تأسیساتی ساختمان بوده و به منزله حجره‌ها و توقفگاه‌هایی برای معبد یا پرستشگاه بوده است. از سطح زمین تا دهانه غار، پله‌کانی وجود داشته که آثار آن باقی مانده است.

کوه و دریا: دور تا دور تیس را ارتفاعات‌ شهباز و لاوری‌، احاطه‌ کرده‌ اند‌ و کوه های مینیاتوری این روستا یکی از دیدنی ترین و منحصر به فردترین جاذبه های گردشگری آسیا به شمار می رود.
ساحل تیس به دلیل آنکه عمق آب تا فاصله صدها متر تقریباً یکسان و کمتر از قد طبیعی انسان است، ‌موقعیت منحصر به فردی دارد. سدهای تیس در دو طرف دماغه قراردارند که قلعه تیس بر روی آن واقع است. آثار این سدها به ارتفاع 20 سانتیمتر باقی است و در ساخت آنها از سنگ های تراشیده شده و سنگ های دریایی تیز و بلند ملات ساروج استفاده شده است. تقریباُ این سد ها هشت متر ارتفاع داشته‌اند که 6/4 متر آن به مرور زمان در زیر ماسه های ساحلی مدفون شده است. انتهای یکی از آنها به کوه پیل بند و دیگری به کوه شهباز بند منتهی می شده که به عنوان مانعی از هدر رفتن آب شیرین ناشی از باران جلوگیری می‌کرده‌اند.

بد نیست بدانید که در مسیر جاده کنارک و چابهار و در 9 کیلومتری شهر و در داخل محدوده سازمان، ‌ساحل تیس با آلاچیق و ‌سینمای روباز و رستوران محوطه اقامتی دلپذیری را فراهم آورده است.

[h=2]چه بخریم؟[/h]اگر گذارتان به تیس افتاد فراموش نکنید که از صنایع دستی این روستا سوغات ببرید. صنایع دستی این روستا سوزن دوزی است و علاوه بر آن، آبزیان تاکسیدرمی شده، ادویه محلی، گل رس گل‌افشان، حصیرهای بافته شده، انواع و اقسام زیورآلات زنانه (که از گوش ماهی یا صدف‌های ریز تولید می‌شوند) و خوراکی‌های محلی هم از دیگر سوغات این شهر هستند.

[h=2]چه بخوریم؟[/h]برای خورد و خوراکتان هم در تیس می توانید سراغ غذاهای محلی این روستا بروید و قلیه ماهی، پکوره، شیلانچ، مربای خرما، حلوای خرما، میگو پلو و سبزی پلو با ماهی را امتحان کنید.

رستم زادبخش گردشگری تبیان ​

---

 

[Seti.Star]

کوه های مریخی در ایران

کوه های مریخی در ایران

در چابهار-تنها بندراقیانوسی ایران- و در کنار پهنه آبی عمان نقاش طبیعت چنان با هنرنمایی تصاویری رویایی را خلق کرده که از دیدن آن به حیرت می افتید و زبان به تحسین او باز خواهید کرد. کافی است سری به این منطقه بزنید و با چشمان خود کوه های عجیبی را که در موازات ساحل عمان آرمیده است ببینید تا عظمت و شکوه پروردگار را بیش از پیش درک کنید. رشته کوه هایی که مردم محلی آن را کوه های مریخی نامیده اند!

---

این رشته کوه شگفت انگیز از نوع رسوبی است و به گفته محققان در زمان های بسیار دور در زیر خروارها خاک مدفون بوده و بر اثر تغییرات جوی و باران های موسمی و گذر زمان بیرون آمده است.

روی این کوه ها هیچ ردی از زندگی گیاهی به چشم نمی خورد اما جاذبه سنگ ها در این کوه آنقدر زیاد است که می تواند چشم هر گردشگری را خیره کند. به دلیل شیارهای ریزو ظریف و زیبایی که در اثر فرسایش روی کوه ها پدید آمده و تصویری خیال انگیز و غیر واقعی که ایجاد کرده، به این کوه ها لقب مینیاتوری داده اند. مطمئنا شما هم اگر کوه های مینیاتوری را از نزدیک ببینید تصور خواهید کرد که یک هنرمند با دستان خود و با ظرافت تمام آن ها را نقاشی کرده است!

ارتفاع برخی از این کوهها بسیار کم و در حدود پنج متر وارتفاع برخی دیگر حتی از 100 متر هم فراتر می رود . فسیل آبزیان فراوانی در این کوهها یافت شده که نشان دهنده جزر دریا و بیرون آمدن آن از زیر آب در هزاران سال قبل است.

این سلسله کوهها به رنگ خاکستری روشن است و شکل نامتعارف و غیرعادی آن باعث شده با تماشای آن در یک لحظه این تصور تداعی شود که در کره ای غیر از کره زمین ایستاده اید و نظاره گر آنها هستید به همین دلیل است که به آنها کوههای مریخی نیز گفته می شود.

به جرأت می توان گفت که کوههای مریخی یکی از زیباترین مناظر طبیعت ایران و تنها نمونه یافت شده دراین کشور پهناور است و فقط در چند کشور دیگر می توان نمونه آن را یافت. به دلیل زیبایی شگفت انگیز این کوهها و همچنین افق باز این منطقه برای رصد ستارگان ، می تواند در دو زمینه طبیعت گردی و نجوم از مهمترین جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان به شمار آید.

[h=2]مسیر دستیابی
[/h]کوه های مینیاتوری در50 کیلومتری شرق چابهار و در سمت چپ جاده که به سمت بندرگواتر می رود قرار گرفته است . در این مسیر تالاب صورتی که به علت رنگ خاک این منطقه آب آن رنگی صورتی به خود گرفته است پیش چشمانتان نمایان می شود و لذت دیدن مناظرو چشم اندازهای زیبای منطقه ای بکر به همراه پرندگانی مثل فلامنیگو ، عقاب دشتی ، حواصیل وتیهو...را تجربه خواهید کرد.

---

گروه گردشگری تبیان- مریم تجریشی

 

[Seti.Star]

دیروزتان را امروز در « ایذه» ببینید

دیروزتان را امروز در « ایذه» ببینید

برای بسیاری از گردشگرانی که علاقه‌مند به بازدید از مکان‌های تاریخی و محوطه‌های باستانی کشور هستند، شاید بارها این سوال پیش آمده باشد که تاریخ و قدمت زندگی متمدن در این سرزمین به چه زمانی بازمی‌گردد؟ مسلما نمی‌توان عدد و تاریخ دقیقی را در پاسخ به این پرسش عنوان کرد، اما آثار برجای مانده و شواهد باستانی نشان می‌دهد زمان زندگی مردمانی که از نظر صنعت، هنر و فرهنگ به مراحل بالایی از پیشرفت دست یافته بودند، چه در شرق و چه در غرب ایران، به بیش از 6 هزار سال می‌رسد.

یکی از مناطقی که می‌توان رد پای این تاریخ را در آن دنبال کرد، شهر باستانی ایذه در استان خوزستان است که با داشتن سنگ‌نگاره‌های فراوان به شهر نگارکنده‌های سنگی و صخره‌ای ایران شهرت یافته است. ایذه در شمال شرقی استان خوزستان و 205 کیلومتری شهر اهواز قرار گرفته، اما از آنجا که منطقه‌ای کوهستانی است آب و هوایی مطلوب دارد و به همین علت در دوره‌های مختلف تاریخی همواره مورد توجه بوده است.

همه می‌دانیم که نخستین زندگی‌های متمدن بشری در کنار رودها شکل گرفته‌اند، (مثل تمدن بین‌النهرین در میان رودهای دجله و فرات یا تمدن بزرگ مصر در کنار رود نیل) در جنوب غربی ایران نیز وجود رودهای پرآبی چون کارون و دز مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری زندگی در نزدیکی آن و در شهر باستانی ایذه است.
نام ایذه در روزگار عیلامیان «آیاپیر»، در زمان هخامنشیان «آنزان» (انشان)، در دوره اشکانیان «الیمایی» و در دوره ساسانی «ایذه» بود که با ورود اعراب به صورت «ایذج» درآمد، در زمان اتابکان به آن «مالمیر» یا «مالامیر» گفتند و از دهه 1330 بار دیگر نام ایذه را برای آن در نظر گرفتند. جالب آن است که در این منطقه از تمام دوره‌های یاد شده آثار ارزشمندی وجود دارد که برای علاقه‌مندان به مقوله‌های فرهنگ، تاریخ و باستان‌شناسی بسیار شگفت‌انگیز است و البته صحبت از همه آن‌ها در اینجا امکان‌پذیر نیست. برای معرفی این آثار بهتر است ابتدا به سنگ‌نگاره‌های بر جای مانده از دوره عیلامی‌ها اشاره کنیم.
[h=2]

[/h][h=2][/h][h=2]بزرگ‌ترین کتیبه خط میخی[/h]اشکفت سلمان، در اصل نام تنگه‌ای در کوه الهک واقع در شمال غربی ایذه است که 4 نقش برجسته از دوره عیلامیان را در خود جای داده است. اشکفت سلمان در زمان عیلامی‌ها و حتی تا هزاره‌های بعد از آن نیز مکان مقدس و نیایشگاه بوده است. برای همین به آن نیایشگاه «تاریشا» هم گفته می‌شود که برگرفته از نام یکی از ایزدبانوهای عیلامی است. از میان 4 سنگ‌نگاره این منطقه دوتای آن‌ها درون غار و دوتای دیگر بیرون از غار اشکفت شکل گرفته‌اند و همه آن‌ها متعلق به یکی از شاهان محلی عیلام به نام «هانی» (2700 پیش از میلاد) است.

نگاره‌های اشکفت سلمان از چند جهت دارای اهمیت هستند: یکی آن که بزرگ‌ترین کتیبه به خط میخی عیلامی در آنجا نوشته شده است. دیگر آن که برای نخستین بار تصویر یک زن دوشادوش نقش یک مرد در مراسم آیینی دیده می‌شود.
در این تصاویر شاه همراه با همسر و فرزند کوچکش در حال انجام مراسم دینی و ادای احترام به خدایشان دیده می‌شوند، اما متاسفانه به دلیل فرسایش حاصل از عوامل طبیعی و انسانی و عدم محافظت صحیح، تشخیص بخش‌های زیادی از این سنگ‌نگاره‌ها دشوار است. با توجه به نوشته‌های میخی اطراف تصاویر چنین برمی‌آید که هانی (شاه محلی عیلام) خواسته تصاویر خود و خانواده‌اش بر کوه مقدس، نقش شوند تا الهه تاریشا از آنان محافظت کند.

همچنین در بخش‌هایی از این کتیبه به اعمال دینی و قربانی‌هایی که برای خدایان کرده اشاره می‌کند و از آنان می‌خواهد که خانواده و سرزمین او را در پناه خود نگه داشته و کسانی را که در آینده به این نگاره‌ها آسیب بزنند یا اشیای ارزشمندی را که گویا در آن نیایشگاه قرار داده بوده، به سرقت ببرند، نابود کرده و به نفرین و نیستی دچار کنند. (ای کاش آنان که به عمد این نگاره‌ها را تخریب می‌کردند خواندن خط میخی عیلامی را بلد بودند!)با همه آسیب‌هایی که به آثار این منطقه وارد شده است، بازهم می‌توان شکوه آیاپیر را بر سینه کوه احساس کرد و به آن تمدن چند هزار ساله بالید.
[h=2][/h][h=2]گسترده‌ترین سنگ‌نگاره‌های صخره‌ای[/h]محوطه باستانی دیگری که در این منطقه وجود دارد و بسیار مورد توجه گردشگران آثار باستانی قرار می‌گیرد، جایی است به نام کول فرخ یا «کول فره» که در 7 کیلومتری جنوب شرقی ایذه قرار دارد و گسترده‌ترین سنگ‌نگاره‌های صخره‌ای ایران را در خود جای داده است.
کول فرخ نیز مانند اشکفت‌سلمان جایی است با مناسبات مذهبی عیلامیان با 6 نقش‌برجسته که بیشتر آن‌ها انجام امور و آیین‌های مذهبی را نشان می‌دهند. یکی از این نگاره‌ها روی یک سنگ بزرگ چهارگوش نقش شده که بلندی آن نزدیک به 3 متر است و هر 4ضلع آن دارای تصاویری است که اجرای مراسم آیینی و قربانی کردن را نشان می‌دهد. در مجموع تعداد آدم‌هایی که در این نگاره تصویر شده‌اند حدود 400 نفر است. در بخشی از این سنگ‌نگاره مجسمه یکی از خدایان عیلامی بر دوش 4مرد حمل می‌شود و شاه با عده زیادی از همراهان آن‌ها را دنبال می‌کنند.

مجسمه این خدای عیلامی ایستاده روی تخته سنگی است و در حالی که لباس بلندی به تن دارد، دست‌هایش را به کمر زده و بسیار مصمم بر دوش مردان به سمت قربانگاه پیش می‌رود. هنرمندان عیلامی صحنه قربانگاه را بر ضلع شرقی این سنگ بزرگ ترسیم کرده‌اند به این صورت که در آن 3 گاو بزرگ و تعداد زیادی غزال در حال حرکت هستند. در این تصویر 7 مرد عریان نیز دیده می‌شود که در ابعاد کوچک‌تری نسبت به بقیه نقش شده‌اند و نشان می‌دهد این افراد اسیران جنگی هستند. این سنگ‌نگاره از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار می‌رود.

یکی دیگر از آثار ارزشمندی که نشان می‌دهد کول فرخ محلی برای انجام آیین‌های مذهبی بوده، نقش برجسته دیگری است که در دامنه کوه و در ارتفاع 6 متری از سطح زمین قرار گرفته است. در این تصویر نیز شاه هانی در حال قربانی کردن نشان داده می‌شود. او کلاه گردی به سر دارد و وزیرش همراه با مرد دیگری او را مشایعت می‌کنند.
جلوی شاه 3 نوازنده دیده می‌شود که 2 نفرشان سازی شبیه به چنگ و یکی سازی شبیه به دف در دست دارند. حضور 3 مرد دیگر که لباس مردان دینی را پوشیده‌اند و 3 قوچ که سر آن‌ها بریده شده در کنار حیواناتی چون بز کوهی و گاو نر، هنوز قابل تشخیص است. این نگاره دارای کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی است که شاه در آن ضمن معرفی خود، می‌گوید دلیل آن که تصویر خود را بر این سنگ‌ها بر جای گذاشته آن است که می‌خواهد خدایان حمایتشان را بر او ارزانی دارند.

در میان نقش برجسته‌های کول فرخ که از نظر محتوا و تصویر شباهت زیادی به هم دارند، نقشی دیده می‌شود که بسیار شبیه نقوش حجاری شده در تخت جمشید است و چون پیش از نقوش تخت جمشید به وجود آمده، آن را مادر نقوش زیبای درگاه‌های کاخ صد ستون و پلکان آپادانا می‌دانند.

بخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از جام جم

 

[Seti.Star]

تاریخ را در ایذه ورق بزنید

تاریخ را در ایذه ورق بزنید

بهار وقت خوبی برای جنوب گردی است و این روزها که بیشتر مسافران نوروزی ترجیح می دهند راهی کیش و قشم و بندرعباس شوند، سفر به شهر کوچکی مثل ایذه می تواند آرامش و تفریح را برای شما به ارمغان بیاورد.

---

ایذه یا مالمیر مركز شهرستان ایذه در استان خوزستان و در جنوب غرب ایران است كه پیشینه تاریخی آن بنابر پژوهش‌های انجام شده و وجود آثار و سنگ نوشته‌های باستانی مربوط به دوران هخامنشیان و پیش از آن است.
ایذه از نظر آب و هوایی، خنك‌ترین شهر استان خوزستان است كه علت آن را می‌توان قرار گرفتن این شهر در دشتی وسیع در دامنه رشته كوه زاگرس وبارش برف در برخی نقاط مرتفع مشرف بر شهر و نیز وجود وسیع‌ترین پوشش جنگلی استان خوزستان در این منطقه دانست. دمای شهر ایذه در زمستان گاهی به زیر صفر درجه سانتی‌گراد هم می‌رسد و میانگین آن در فصل تابستان24 درجه سانتی‌گراد است.

یكی از جاذبه‌های توریستی جدید و تازه تاسیس در منطقه ایذه، دهكده توریستی زراس است كه از مناطق بسیار زیبا و خوش‌آب‌و‌هوا بخصوص در فصل زمستان و بهار به شمار می‌رود. این دهكده در حاشیه ارتفاعات مشرف به دریاچه سد كارون 3 قرار دارد كه این ویژگی، چشم‌‌اندازی استثنایی و منحصربه‌فرد به آن بخشیده است​

از كدام راه به ایذه برویم؟ اگر می‌خواهید از اصفهان به ایذه سفر كنید، چند راه پیش رو دارید، اول این‌كه ابتدا به شهركرد بروید بعد به بروجن و ناغان بیایید و از آنجا به لردگان و سد و نیروگاه كارون چهار و سد و نیروگاه كارون سه و دهدز و سپس به ایذه برسید.
راه دوم از اصفهان به فولاد شهر و زرین شهر و بروجن و.... می گذرد و راه سوم هم از طریق اصفهان، مباركه، بروجن و... اما مسیر دیگر، دسترسی از اهواز است كه ابتدا به هفتگل و باغملك و قلعه تل و در نهایت به ایذه می‌رسد.

اگر از هر مسیری از اصفهان به ایذه سفر كنید، حدود 400 كیلومتر در راه خواهید بود. در این فاصله از مناظر بسیار زیبای كوهستانی، سد كارون سه و چهار، دریاچه سد كارون سه و دهدز لذت خواهید برد. رانندگی در این مسیر، بسیار لذت بخش خواهد بود، اگر فرصتی شد امتحانش كنید.
اما اگر قصدتان این بود كه از اهواز به ایذه بروید، باید حدود 180 كیلومتر رانندگی كنید. بخشی از جاده در محدوده هفتگل و باغملك كوهستانی است و بقیه مسیر، جاده صاف و اصطلاحا كفی خواهد بود. در این مسیر، مناظر زیبای مشعل‌های روشن نفت و مزارع سرسبز روستاهای اطراف، بسیار دیدنی است.

دهكده توریستی زراس
یكی از جاذبه‌های توریستی جدید و تازه تاسیس در منطقه ایذه، دهكده توریستی زراس است كه از مناطق بسیار زیبا و خوش‌آب‌و‌هوا بخصوص در فصل زمستان و بهار به شمار می‌رود. این دهكده در حاشیه ارتفاعات مشرف به دریاچه سد كارون 3 قرار دارد كه این ویژگی، چشم‌‌اندازی استثنایی و منحصربه‌فرد به آن بخشیده است.
آبشار شیوند كه روبه‌روی دهكده قرار دارد، بسیار زیبا و دیدنی بوده و می‌تواند خاطره‌ای به یاد ماندنی برای دوستداران طبیعت بر جای بگذارد. در كنار این دهكده، كوه‌های منگشت و طبیعت برف گیر و جنگل‌های بكر آن واقع شده است كه می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب یك كوهنوردی و طبیعتگردی به یاد ماندنی در آن داشت.

اشكفت سلمان
اشكفت سلمان، تنگه‌ای در كوه الهك در فاصله 3 كیلومتری جنوب غربی شهر ایذه كنونی واقع شده است. اشكفت سلمان، محوطه‌ای وسیع است كه درون صخره طبیعی كوه به صورت سرپناهی با آثار آبرفتی و یك چشمه آب شیرین گوارا ـ كه از درون غاری كوچك و باریك بیرون می‌آید ـ تشكیل می‌شود. اشکفت‌ سلمان همچنین دربرگیرنده‌ 4 نقش‌ برجسته‌ عیلامی‌ ‌است‌ كه‌ نیایش‌ ‌هانی‌ پادشاه‌ محلی‌ به‌ ‌همر‌اه‌ وزیر و خانو‌اده‌‌اش‌ ر‌ا به‌ نمایش‌ گذ‌اشته‌ ‌است.

اشكفت سلمان در زمان عیلامی‌ها و حتی تا هزاره‌های بعد از آن نیز مكان مقدس و نیایشگاه بوده است. برای همین به آن نیایشگاه «تاریشا» هم گفته می‌شود كه برگرفته از نام یكی از ایزدبانوهای عیلامی است. از میان 4 سنگ‌نگاره این منطقه، دوتای آنها درون غار و دوتای دیگر بیرون از غار اشكفت شكل گرفته‌اند و همه آنها متعلق به یكی از شاهان محلی عیلام به نام «هانی» (2700 پیش از میلاد) است. نگاره‌های اشكفت سلمان، بزرگ‌ترین كتیبه به خط میخی عیلامی است

خونگ اژدر
این تنگه در حدود 15 كیلومتری شمال ایذه قرار دارد و نقش برجسته‌ای متعلق به عیلام قدیم در آن دیده می‌شود. در شرق خونگ‌ اژدر قطعه سنگی بسیار عظیم قرار دارد كه روی آن، نقش مهرداد اول یا دوم اشكانی حجاری شده كه بر اسبی سوار است و كبوتری حلقه قدرت را همراه نامه‌ای به او تقدیم می‌كند و افرادی به حضورش بار یافته‌اند.

در بازمانده‌های سكویی سنگی در شمی چندین تندیس به‌دست آمده است. بزرگ‌ترین پیكره مفرغی آدمی كه تاكنون از ایران باستان به‌دست آمده، متعلق به این مكان است كه هم اكنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود​

منطقه باستانی شمی شمی در 30 كیلومتری شمال غربی ایذه، یكی از معروف‌ترین اماكن تاریخی ایران است. در بازمانده‌های سكویی سنگی در شمی چندین تندیس به‌دست آمده است. بزرگ‌ترین پیكره مفرغی آدمی كه تاكنون از ایران باستان به‌دست آمده، متعلق به این مكان است كه هم اكنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.

در فاصله 9 كیلومتری این روستا، آثار باستانی بسیار زیبا و مشهوری نظیر مجسمه‌های بزرگ برنزی، سنگ‌های مرمری و گورهای باستانی از دوره‌ پارت‌ها كشف شده است. برخی از این مجسمه‌ها و اشیای به‌دست آمده جزو شاهكارهای مسلم ریخته‌گری و فلزگدازی است. گورستان شمی نیز به دوره ساسانیان مربوط است.

محوطه تاریخی طاق طویله
محوطه تاریخی طاق طویله در بلوار زاگرس شهر ایذه واقع شده است. ‌این مجموعه در حقیقت بقایای یك قلعه و كاروانسراست. ‌قلعه تاریخی طاق طویله متعلق به دوره اتابكان لر و حدود قرن هفتم هجری قمری است. ابن بطوطه جهانگرد مراكشی در سفرنامه خود آورده كه 3 شب در این قلعه كه كاركرد كاروانسرا داشته، بیتوته كرده است.درهای چهار طرف طاق طویله ایذه و معماری پیچیده و اعجاب‌انگیز داخلی، می‌تواند جاذبه گردشگری مهمی برای این منطقه باشد.
كاشیكاری‌های دوران ایلخانی و تیموری و كاشیكاری‌های برجسته چون زرین فام، چلیپا و كاشی‌هایی با نقوش گیاهی و حتی كاشی‌هایی چون مسجد جامع اصفهان، این مكان را منحصربه‌فرد و دیدنی‌تر كرده‌است.

قلعه كژدمك: در ارتفاعات خونگ اژدر قلعه‌ای از لاشه سنگ و ساروج و خشت با طاق‌های هلالی و سنگی ساخته شده كه به قلعه كژدمك معروف است.
قلعه تل: قلعه تل توسط محمدتقی‌خان بختیاری در ناحیه ایذه بنا شده است. این قلعه در واقع مركز حكومت خان‌های ایل بختیاری بوده و چند قلعه كوچكتر در داخل آن وجود داشته است. مردم قلعه تل هنگام كندن پی خانه‌شان 2 سنگ بزرگ كه به زمان عیلامیان مربوط می‌شود، از زمین بیرون آورده‌اند. یكی از سنگ‌ها پایه ستون و دیگری سنگی منقوش است كه 4 نقش دارد.
قلعه دیزه وراز: این قلعه در شمال كوه دلا قرار دارد. برای رسیدن به قلعه باید پله‌های زیادی را طی كرد. این قلعه در بلندترین قله كوه دلا ساخته شده است و تاریخ ساخت به زمان فرامرز اشكانی می‌رسد.

بخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از جام جم

 

[Seti.Star]

سردار پارت‌ها در ایذه

سردار پارت‌ها در ایذه

اگر سفر به ایذه در این فصل سال برایتان دشوار است، اما در عین حال دلتان می‌خواهد آثاری از این منطقه باستانی را ببینید توصیه می‌کنیم سری به موزه ایران باستان بزنید.

---

در آنجا علاوه بر اشیایی که از تپه‌های باستانی ایذه به دست آمده، مجسمه فلزی (مفرغی) بزرگی نظرتان را جلب خواهد کرد که به مرد اشکانی شهرت دارد. این مجسمه در سال 1312 در حوالی روستایی به نام «شمی» که تقریبا 45 کیلومتر با شهرستان ایذه فاصله دارد، پیدا شد.
کاوش‌ها نشان داد که آنجا نیایشگاهی بوده متعلق به دوره اشکانیان یا همان پارت‌ها که مجسمه مرد اشکانی نیز در آن نیایشگاه قرار داشته، اما زمانی که باستان‌شناسان این محل را کشف کردند متوجه آثار تخریب و آتش‌سوزی در این محل شدند.
به همین علت مجسمه‌ای که در موزه می‌بینید یک دستش به طور کامل و دست دیگرش از مچ به پایین از بین رفته است. از آنجا که ساسانیان پس از به قدرت رسیدن، سعی کردند اغلب آثار برجای مانده از حکومت پیش از خود یعنی اشکانیان (پارت‌ها) را از میان ببرند، به نظر می‌رسد تخریب نیایشگاه شمی نیز توسط آنان صورت گرفته باشد، اما مجسمه مرد اشکانی متعلق به کیست؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری از پژوهشگران را درگیر خود کرده؛ چراکه مجسمه‌ای در این ابعاد آن هم در یک جایگاه مقدس نمی‌تواند مربوط به یک شخصیت عادی باشد.

لباس‌ها و نوع پوشش او شبیه به مردان دینی نیست، بنابراین بلندمرتبه بودن او را می‌باید در زمینه‌های دیگری چون اجتماعی و سیاسی جستجو کرد. کمربند، پای‌افزار و سربند او نشان می‌دهد که او از مردان و سرداران جنگی بوده است، به همین علت اغلب محققان بر این باورند که مجسمه مرد اشکانی متعلق به سورنا (82 ـ 52 پیش از میلاد) سردار شجاع و نامی پارت‌هاست.
سورنا سپاه ایران را در نخستین جنگ با رومیان فرماندهی کرد و رومی‌ها را که تا آن زمان در همه جا پیروز بودند، برای اولین بار با شکستی سخت و تاریخی روبه‌رو ساخت. او روش نوینی را در جنگ پایه‌گذاری کرد که به آن شیوه جنگ و گریز می‌گویند.

این سردار ایرانی را پدیدآورنده جنگ پارتیزانی (جنگ به روش پارتیان) در جهان و مجسمه او را نمونه زیبایی از هنر ریخته‌گری در دوران باستان می‌دانند. بنابراین دیدن و مطالعه در مورد مجسمه این سردار بزرگ می‌تواند شما را با بخش دیگری از تاریخ غرورآفرین ایران آشنا کند.
پس اگر شما به هر دلیل امکان سفر به نقاط دوردست مانند ایذه را ندارید، موزه‌ها را فراموش نکنید. چه موزه ایران باستان و چه موزه‌های دیگر، همه شما را به سفری دور و دراز در تاریخ می‌برند.

بخش گردشگری تبیان ​

---

برگرفته از ایران