گلابی

[باغبانی 17]

گلابی میوه ای است سبز یا زرد رنگ، آبدار و مخروطی شکل که دارای طعمی خوش و معطر است. گلابی را شاه میوه یا آمرود هم می نامند و به میوه پیوندی و شاداب آن شاه آمرود گویند. گیاه گلابی بومی آسیای غربی و اروپای شرقی مخصوصاً نواحی شمال غربی ایران و کوههای قفقاز می باشد. گلابی بعد از سیب مهم ترین میوه دانه دار دنیا و ایران به شمار می آید. گلابی را در زبان عربی سَفرجَل یا عَرمُوط و در زبان انگلیسی pear می گویند. گونه های مختلف گلابی طعم های گوناگون از ترش تا شیرین دارند .این میوه حاوی ویتامین های E و C، کلسیم، آهن، منیزیم و روی است. چون گلابی میوه ای آبدار و حاوی ویتامین C می باشد، در زیبایی پوست بسیار مؤثر است. یکی از خواص گلابی ملین بودن آن است. همچنین دانه های ریزی که در موقع خوردن گلابی زیر دندان احساس می کنید، برای دفع مواد زائد بدن بسیار مؤثر است.

برای دریافت کامل این جزوه گلابی به لینک زیر مراجعه کنید


http://uplod.ir/k99lqhionooz/Pear.pdf.htm
​

 

[تیرنگ]

file:///C:\Users\Behrouz\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.jpg​

گلابی میوه ای است سبز یا زرد رنگ ، آبدار و مخروطی شکل که دارای طعمی خوش و معطر است. گلابی را شاه میوه یا آمرود هم می نامند و به میوه پیوندی و شاداب آن شاه آمرود گویند. گیاه گلابی بومی آسیای غربی و اروپای شرقی مخصوصاً نواحی شمال غربی ایران و کوههای قفقاز می باشد. گلابی بعد از سیب مهم ترین میوه دانه دار دنیا و ایران به شمار می آید. گلابی را در زبان عربی سَفرجَل یا عَرمُوط و در زبان انگلیسی PEAR می گویند.
گونه های مختلف گلابی طعم های گوناگون از ترش تا شیرین دارند . این میوه حاوی ویتامین های E و C ، کلسیم ، آهن، منیزیم و روی است. چون گلابی میوه ای آبدار و حاوی ویتامین C می باشد ، در زیبایی پوست شما بسیار مؤثر است. یکی از خواص گلابی ملین بودن آن است . همچنین دانه های ریزی که در موقع خوردن گلابی زیر دندان احساس می کنید، برای دفع مواد زائد بدن بسیار مؤثر است.

گلابی میوه ای است سبز یا زرد رنگ ، آبدار و مخروطی شکل که دارای طعمی خوش و معطر است. گلابی را شاه میوه یا آمرود هم می نامند و به میوه پیوندی و شاداب آن شاه آمرود گویند. گیاه گلابی بومی آسیای غربی و اروپای شرقی مخصوصاً نواحی شمال غربی ایران و کوههای قفقاز می باشد. گلابی بعد از سیب مهم ترین میوه دانه دار دنیا و ایران به شمار می آید. گلابی را در زبان عربی سَفرجَل یا عَرمُوط و در زبان انگلیسی PEAR می گویند.​

​

گونه های مختلف گلابی طعم های گوناگون از ترش تا شیرین دارند . این میوه حاوی ویتامین های E و C ، کلسیم ، آهن، منیزیم و روی است. چون گلابی میوه ای آبدار و حاوی ویتامین C می باشد ، در زیبایی پوست شما بسیار مؤثر است. یکی از خواص گلابی ملین بودن آن است . همچنین دانه های ریزی که در موقع خوردن گلابی زیر دندان احساس می کنید، برای دفع مواد زائد بدن بسیار مؤثر است.​

file:///C:\Users\Behrouz\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image004.jpgدرخت گلابی در برابر سرما از سیب حساس تر است. گل های گلابی در بهار کمی زودتر از سیب باز می شوند ، به همین دلیل بیشتر در معرض خطر سرمای بهاره قرار می گیرند . در تابستان، گیاه گلابی گرما را بیشتر از سیب تحمل می کند. گل و میوه گلابی در انتهای شاخه ها و سیخک های دو ساله بوجود می آید ، بنابراین هنگام هرس درختان بارور ، باید در حفظ سیخک ها دقت کرد. میزان محصول در باغ های معمولی به 45 تن در هکتار می رسد. تعداد ارقام گلابی موجود در ایران حدود 120 نوع است. مهمترین ارقام بومی عبارتند از :​

​

شاه میوه کرج ، شاه میوه خراسان ، شاه میوه اصفهان ، گلابی نطنز کاشان ، محمدعلی مشهد ، سه فصله کرج ، سیبری ، گلابی پیغمبری .​

​

از گلابی های خارجی نیز که کم و بیش در ایران کشت می شوند می توان : آنژو، وینترنلیس، بارتلت، دوشس، ژاندارک، باسه، کولمار، بوره ژیفار و دوینه دوکومیس را نام برد. بارتلت که در اروپا بنام ویلیامز مشهور است، مهم ترین و پر کشت ترین گلابی در دنیا به شمار می رود.​

​

یک نوع گلابی جنگلی که در کهکیلویه می روید و تخم آن زیاد است را انجوجک می نامند. میوه آن قابل استفاده نیست، ولی زمانی که میوه روی خاک می افتد و می پوسد، تخم آن را جمع آوری می کنند که استفاده درمانی زیادی دارد.​

​

​

file:///C:\Users\Behrouz\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image005.jpgقسمت هایی از درخت گلابی که مورد استفاده غذایی و درمانی قرار می گیرد: 1- میوه 2- برگ 3- پوست درخت آن است. گلابی را می توان بصورت خام یا پخته ( مربا و کمپوت) مصرف کرد.​

​

​

گلابی میوه ای عالی و گوارا و پرآب است که خاصیت لینت دهندگی دارد. افرادی که یبوست دارند سعی کنند 1 تا 2 عدد گلابی در روز بخورند و بلافاصله 1 لیوان آب ولرم بنوشند که خاصیت ملین آن قوی تر شود.​

​

​

گلابی میوه ای است که به آسانی هضم و جذب بدن می شود.​

​

​

گلابی دارای دانه های بسیار ریزی است که خصوصاً نزدیک هسته آن زیاد است. این دانه ها از جنس سلولزاست و در دستگاه گوارش هضم نمی شود. از این رو با عبور از دستگاه گوارش ، معده و روده را پاک می کند و کلیه مواد زائد باقیمانده در شکم را دفع می کند.​

​

​

پوست گلابی که در معرض نور خورشید قرار دارد ، از نظر ویتامین ها غنی تر است. به علاوه قسمت عمده فیبر گلابی در پوست آن است ، لذا نباید هنگام خوردن ، پوست آن را جدا کنید.​

​

​

کسانی که مبتلا به فشار خون هستند ، اگر به طور مرتب گلابی بخورند خون آنها تصفیه خواهد شد .​

​

​

گلابی برای غدد داخلی بدن بسیار مفید است . تانن و پتاسیم آن، اسید اوریک را به هر اندازه که باشد حل می کند. به همین جهت افراد مبتلا به نقرس، آرتروز و رماتیسم می توانند از آن بهره زیادی ببرند.​

​

​

گلابی برای معالجه امراض سینه یک میوه عالی است و این خاصیت مربوط به تانن آن است و اگر گلابی کمی گس باشد برای سینه بهتر است.​

​

​

گلابی به علت دارابودن ارسنیک رعشه را درمان می کند.​

​

​

ماده مهم دیگری که در گلابی موجود است عنصر بور( BORON ) است که با افزایش جذب کلسیم ، از بروز پوکی استخوان به خصوص در زنان یائسه جلوگیری می کند.​

​

​

موادی که برای استخوان ها مفیدند، برای مغز نیز نافع اند. گلابی هم از این قاعده مستثنی نیست و از میوه هایی است که برای حافظه و تمرکز حواس مفید است.​

​

​

مواد موجود در گلابی برای تقویت بدن پس از بیماری هایی که نیرو و توان انسان را تحلیل می برد، بسیار مفید است. شاید به همین دلیل است که برای بیماران کمپوت گلابی می بریم. در دوران نقاهت بیماری هایی چون سل، کم خونی و ضعف شدید خوردن مخلوط آب گلابی و به بسیار مفید است.​

​

​

گلابی یکی از میوه های ضدعفونی کننده یا ضد مسمومیت است و این خاصیت به دلیل ادرارآور و ملین بودنش است.​

​

​

گلابی موجب شادابی و طراوت بدن و پوست می شود.​

​

​

گلابی برای بیماران دیابتی میوه بسیار مناسبی است ، چون قسمت اعظم قند آن سلولز، سوربیتول و لوولوز است . شاید به همین دلیل حکیم عالیقدر ایرانی ابوعلی سینا، گلابی یا کمپوت آن را برای اکثر بیماران مجاز دانسته و آن را" شاه میوه" خوانده است.​

​

​

گلابی ترشح بزاق را افزایش می دهد ،در نتیجه هضم غذا را آسان می کند . پس پوره آن برای سالمندان بسیار مفید است.​

​

​

فیبر موجود در گلابی لینین(LININ) است که غیرقابل حل بوده و برای کاهش کلسترول خون بسیار مؤثر است.​

​

​

file:///C:\Users\Behrouz\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image006.jpg​

جوشانده برگ گلابی برای کلیه بسیار مفید است ، چون ادرارآور ، ضدعفونی کننده و میکروب کش مثانه است. از این رو مبتلایان به عفونت ادراری حتماً باید آن را مصرف کنند. سنگ مجرای ادرار را دفع می کند ، برای این منظور100 گرم برگ جوان درخت گلابی را در یک لیتر آب به مدت 20 دقیقه دم کنید و آن را در سه وعده به میزان 1 تا 2 استکان تناول کنید.​

​

​

دم کرده برگ گلابی دارویی شفابخش برای بی خوابی است، اعصاب را آرام می کند و سردردهای میگرنی را درمان می کند.​

​

​

انجوجک که تخم گلابی جنگلی است ، دفع کننده کرم است و اعصاب متشنج را تسکین می دهد و اگر آن را کوبیده و شیره آن را بگیرند ، برای بندآمدن خونریزی زیاد در قاعدگی مفید است.​

* هضم پوست گلابی کمی مشکل است، از این رو کسانی که معده ضعیفی دارند آن را با پوست نخورند یا آن را بصورت کمپوت مصرف کنند.​

* بهتر است گلابی کاملاً رسیده را مصرف کنید تا خواص آن بیشتر و هضم آن راحت تر باشد.​

​

بهتر است پس از خوردن گلابی آب سرد ننوشید ، زیرا در افراد حساس ایجاد نفخ می کند.​

[FONT=&quot]احادیث ونظرات بزرگان [/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT]​

در مورد نظر ابوعلی سینا در مورد گلابی صحبت کردیم . ولی جالب است بدانید که احادیث زیادی در مورد گلابی وجود دارد مثلا در حدیثی آمده:​

" هر کس ناشتا گلابی بخورد ، آب نطفه او پاک و فرزندش نیکو خواهد شد."​

امام صادق علیه السلام فرمودند :​

​

" گلابی معده را پاک و آن را تقویت می کند" و باز فرموده اند: " خوردن گلابی در حال سیری سودمندتر از خوردن آن در حال گرسنگی است. کسی که دلش گرفته و اندوهناک است ، باید گلابی را بعد از غذا بخورد."​

[FONT=&quot]
مواد موجود در 100 گرم گلابی خام[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT]

[FONT=&quot]انرژی[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]58 کیلو کالری[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]کربوهیدرات[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]15 گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]فیبر خام[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]3/1 گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]فیبر خوراکی[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]8/2 گرم(منبع خوب)[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]کلسیم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]11 میلی گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]آهن[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]25/0 گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]روی[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]12/0 گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]پتاسیم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]125 میلی گرم (منبع خوب)[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]فلوئور[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]18 میکروگرم (منبع خوب)[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]ویتامین[/FONT][FONT=&quot] A[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]9/1 RE[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]ویتامین[/FONT][FONT=&quot] E[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]4/0 میلی گرم (منبع خوب)[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]ویتامین[/FONT][FONT=&quot] C[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]4 میلی گرم[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​
[FONT=&quot]فولات[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​	[FONT=&quot]7 میکروگرم (منبع خوب)[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT]

[FONT=&quot]
گلابی حاوی ریزمغذهایی چون فلوئور، سلنیوم ، کرم و بور است که برای سلامتی و تأمین ریزمغذی های بدن بسیار مفید است.[/FONT]​

 

[تیرنگ]

[FONT=&quot]هرس درخت گلابي: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]درختان گلابي كه امروزه مورد كشت قرار مي گيرند از گونه هاي وحشي آن حاصل شده اند. طبق نظريه محققين گونه هاي وحشي گلابي در مناطق معتدل اروپاي غربي تا آسياي شرقي پراكنده مي باشند. بر اساس شواهد تاريخي در يونان قديم كشت اين گياه مرسوم بوده است و در اوايل قرن هفدهم فرانسويان موفق شدند ارقام جديدي را از شمالي وجود دارد كه تعدادي از آنها در چين، ژاپن، كره و همچنين 8 تا 10 گونه آن در ايران و آسياي صغير موجود است. در درختان گلابي عمل تكثير و ازدياد غليا از طريق پيوند با استفاده از پايه هاي مختلف صورت مي گيرد. امروزه در اروپا و آمريكا براي حصول نتيجه مناسب از بذر گلابي وحشي استفاده مي شود كه بر روي آنها ارقام مرغوب گلابي پيوند مي گردد. كه فقط اين پايه ها دير رس بوده ولي نسبت به سرما مقاوم مي باشند و رشد اين پايه ها زياد و قوي مي باشد و بيشتر از اين پايه ها براي پرورش درختان گلابي پا بلند و نيمه بلند استفاده مي شود. امروزه براي پرورش درختان پا كوتاه و متوسط از پايه به جهت پيوند گلابي استفاده مي شود و اين پايه نسبت به سرما و يخبندان شديد حساسيت دارد ولي به طور معمول زودتر بارور شده و عمرشان نيز نسبت به پايه هاي بذري گلابي كمتر است. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]فرم هاي پرورش درخت گلابي: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]درختان گلابي را به شكل هاي مختلف، گرد، پهن و همچنين پا كوتاه و پا بلند تربيت مي نمايند. در بين انواع فرم ها، فرم دوكي- بادبزني با شاخه هاي عمودي – بادبزني با شاخه هاي افقي، جامي و تيپ هاي مخلف جامي پرورش مي دهند. براي به دست آوردن درختان پا بلند كه ارتفاع تنه آن اكثرا بين 60/1 تا 80/1 متر مي باشد از پايه هاي بذري گلابي استفاده مي شود و براي درختان پا كوتاه از پايه به استفاده مي شود. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]هرس باردهي در درختان سيب و گلابي: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]بعد از هرس فرم دهي درختان هرس بارآوري را بياد انجام داد كه به علت مشابهت درخت سيب و گلابي هر دوي آنها را با هم شرح مي دهيم. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]شكل درخت شامل تنه اصلي، شاخه هاي اصلي و شاخه هاي فرعي مي باشد. شاخه هاي اصلي و شاخه هاي فرعي داراي انشعابات كوتاهي هستند كه ميوه ها روي آنها تشكيل مي گردند. اين شاخه ها را اصطلاحا كورسون مي گويند. بنابراين ميوه هاي روي يك چنين شاخه هاي ظاهر مي شوند. هنر عمل هرس از اين جا شروع مي شود كه اين گونه شاخه ها و ديگر شاخه ها را تبديل به شاخه هاي مفيد و بارور گرداند يعني جوانه هاي گل تبديل به ميوه مي شوند. انواع شاخه ها در درختان سيب و گلابي عبارتند از: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]دارد يا ميخچه:[/FONT][FONT=&quot] در درختان سيب و گلابي شاخه هاي خيلي كوتاهي كه منتهي به يك جوانه مي گردند ديده مي شود كه آنها را دارد يا ميخچه مي نامند. ميخچه ها در حد فاصل بين جوانه هاي چوب و ميوه قرار دارند و همين ميخچه ها هستند كه بعدا به ما ميوه خواهند داد. لذا توصيه مي شود تا حد امكان تعداد اين گونه ميخچه ها را در روي درختان حفظ كرده و زياد نمايم. طول اين شاخه حودو 1 تا 3 سانتي متر است. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]ميخچه شاخه بسيار كوتاهي است كه در جواني صاف و يا داراي چين و چروك هايي است و در هنگامي كه مسن مي گردد به جوانه كوچك و مخروطي منتهي مي شود. اين اندام موقتي بوده و در شرايطي كه در مواد غذايي به اندازه كافي در اختيار داشته باشد، تبديل به لامبورد مي گردد. طول آن بين 3 تا 10 سانتي متر است. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]لامبورد:[/FONT][FONT=&quot] لامبورد همانند ميخچه است و در انتهاي آن جوانه هاي گل و ميوه تشكيل مي گردند. به طور كلي لامبورد كمي بزرگتر از ميخچه بوده و در غالب اوقات مي تواند در روي بورس (محلي كه ميوه و گل تشكيل شده است) مجددا لامبورد و ميخچه تواما پديد آيد. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]برندي يا شاخك:[/FONT][FONT=&quot] برندي تقريبا شبيه به يك شاخه كوچك باريك بوده و خم شونده است. در هنگاني كه كامل و خوب رشد كرده باشد طول آن حدود 20 سانتي متر است. اگر در انتهاي برندي جوانه گل داشته باشد برندي تاجدار و اگر جوانه چوب داشته باشد برندي ساده است. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]نرك يا گورمان:[/FONT][FONT=&quot] تحت تاثير تغذيه مناسب و زياد پاره اي از جوانه ها رشد قوي و كاملي مي يابند و قدرت رويشي كه در اين شاخه ها وجود دارد اجازه نمي دهد كه ميوه ها به آساني در روي آنها تشكيل گردند. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot]شاخه:[/FONT][FONT=&quot] در طول دوران رشد و شرايط مناسب فصلي تعداد زيادي از جوانه ها فعال شده و پاره اي از آنها كه در مجاورت چوب قرار دارند تبديل به برگ و گاهي توليد جوانه هاي ثانوي در روي شاخه ها مي كنند. در پاييز پس از ريزش برگ ها اين جوانه ها تبديل به شاخه مي گردند. معمولا اين اندام ها در گلابي و سيب كاملا قوي بوده و حاصل جوانه هاي چوب جانبي و جوانه انتهايي فعال و بارور مي باشند. جوانه هاي مزبور حاصل جوانه هاي ضميمه بوده كه جوانه خواب مي باشند. اين جوانه ها هميشه در بالاي نقطه فشردگي و چين و چروك دار بورن شاخه قرار دارند و براي فعال كردن اين جوانه لازم است شاخه را چند ميليمتر بالاتر از محل اتصال قطع كنيم. [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]
جوانه چوب:[/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] جوانه ميوه يا گل همانند جوانه چوبي به طور جانبي در روي شاخه ها قرار گرفته و غالبا در انتهاي لامبورد يا براندي تشكيل مي گردند و روي آنها از فلس هاي جنيني پوشيده شده است. شكل عمومي آنها كروي و يا بيضي متورم مي باشد و در شرايط مناسب فعال شده و تبديل به گل و ميوه مي گردد. پس از برداشت ميوه، محل اتصال ميوه متورم و گوشتي شده و غالبا در روي آنها دارد و لامبورد و گاهي برندي تشكيل مي گردد. بنابراين اين اندام را بيد براي هميشه روي درخت و شاخه ها حفظ نمود زيرا عضو مفيدي است كه اصطلاحا آن را بورس مي نامند. [/FONT] [FONT=&quot]تغييرات جوانه: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]به طور كلي جوانه چوب در طول دوران رشد تغييرات بسياري يافتند و اندام هاي مختلف را مي تواند توليد نمايد همچنين در چگونگي و وضع باردهي و هرس شاخه ها شناخت و شناسايي آنها موثر مي باشد. بنابراين با تغييرات در ميزان و مقدار شيره نباتي كه به جوانه ها مي رسد جوانه تغيير شكل يافته و تبديل به شاخه قوي (طول آن به 80 سانتي متر يا بيشتر) خواهد شد كه آن را اصطلاحا نرك يا گورمان مي نامند. در حالتي كه شيره نباتي در يك حد طبيعي به جوانه ها برسد از آنها شاخه هاي معمولي تشكيل مي گردد كه معمولا طول آنها بين 25 تا 40 سانتي متر خواهد بود و آنها را شاخه چوبي معمولي مي گويند. [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]اگر جوانه ميزان خيلي كم شيره نباتي دريافت نمايد، رشد جوانه ها كند و كوتاه بوده و اندام كوچك و نوك تيزي به نام دارد يا ميخچه را مي سازد[/FONT] [FONT=&quot]- [/FONT][FONT=&quot]در شرايطي كه به علل مختلف مقدار شيره نباتي خيلي كم در اختيار جوانه قرار گيرد رشد و فعاليت جوانه كاملا محدود گشته و گاهي بدون فعاليت هم چنان باقي مي ماند و اصطلاحا به اين نوع جوانه ها، جوانه انتظار يا خواب مي گويند.[/FONT] [FONT=&quot]-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]گاهي نيز ممكن است اصولا شرايطي پديد آيد كه جوانه از حداقل ماده غذايي محروم مانده و در اين حال جوانه ها سقوط خواهند كرد. [/FONT] [FONT=&quot]در پاره اي از واريته هاي گلابي كه ميزان باردهي آنها زياد است جوانه گل در طي چند ماه تشكيل مي گردد. شاخه ها و براندهاي سال منتهي به يك يا چند جوانه گل مي شوند. اين انشعابات را اصطلاحا كورسون يا شاخك مي نامند. [/FONT] [FONT=&quot]چگونگي تغيير كورسون (شاخك) به اندام بارده: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]شاخه اي كه از جوانه تشكيل شده است مي تواند به طور آزاد رشد كند. در اين حال براي فعال كردن آن لازم است عمليات هرس در روي شاخه مزبور در طي سه سال صورت گيرد تا تبديل به جوانه بارده گردد. [/FONT] [FONT=&quot]1-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]در سال اول هرس لازم است سه جوانه خواب در روي آن نگاه داشته و از بالاي جوانه شاخه را قطع نماييم. [/FONT] [FONT=&quot]2-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]در سال دوم شاخه اي كه از جوانه سوم سال قبل روييده يك جوانه نگه داشته و بقيه را حذف مي نماييم. [/FONT] [FONT=&quot]3-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]در سال سوم براي فعالي شدن دو ميخچه سال قبل و تبديل آنها به اندام بارده شاخه را از بالاي ميخچه بيروني قطع مي نماييم و در همين سال ميخچه ها فعالي مي گردند. [/FONT] [FONT=&quot]عمليات و اجراي هرس: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]به طور كلي ميوه دادن درخت نسبت معكوس با رشد و نمو آن دارد. يعني اگر درخت داراي رشد زياد باشد ميزان محصول كمتر خواهد شد. بر عكس درختاني كه رشد آنها متوسط يا كمتر است ميوه بيشتري توليد مي كنند. معمولا ميوه هاي سيب و گلابي در روي شاخه هاي سه ساله و يا بيشتر تشكيل مي گردد و كمتر اتفاق مي افتد كه در روي شاخه هاي يك يا دو ساله ميوه تشكيل شود. لذا شاخه هاي قوي را در زمستان بايد بلندتر و در تابستان كوتاه تر هرس نمود. در حالي كه شاخه هاي كه رشد آنها كمتر است در زمستان كوتاه تر هرس مي گردند. ضمنا در درختان سيب و گلابي بزرگ و مسن جوانه هاي چوبي و ميخچه مي تواند چندين سال به حال خواب ابقي بمانند ولي هنگامي كه شاخه هاي زائد را هرس نماييم جوانه هاي مزبور به رشد و نمو خود ادامه مي دهند و فعال مي گردند.[/FONT] [FONT=&quot] هرس در روي يك شاخه گلابي براي باردهي در طي چهار سال: [/FONT] [FONT=&quot]هرس سال اول:[/FONT][FONT=&quot] در روي يك شاخه بلند در زمستان سه جوانه را باقي گذاشته و از بالاي جوانه سوم شاخه را قطع مي كنيم. [/FONT] [FONT=&quot]هرس سال دوم[/FONT][FONT=&quot]: پايين ترين جوانه ذر روي شاخه تبديل به ميخچه شده و جوانه كناري يا دومين جوانه شاخه كوتاه يا كورسون بدون تاج را تشكيل مي دهد. در جوانه سوم كه تبديل به شاخه طويل شده است دو جوانه باقي گذاشته و از بالاي جوانه دوم شاخه را قطع مي كنيم. [/FONT] [FONT=&quot]هرس سال سوم[/FONT][FONT=&quot]: در سال سوم ميخچه سال قبل تبديل به لامبورد گشته و كورسون معمولي تبديل به كورسون تاجدار مي گردد. شاخه بلند و طويل شده كه از جوانه انتهايي پديد آمده درست از بالاي كورسون تاجدار حذف مي گردد. لامبورد و كوروسن تشكيل شده در همان سال (سال چهارم) تبديل به ميوه مي گردد. [/FONT] [FONT=&quot]هرس سال چهارم:[/FONT][FONT=&quot] در اين سال كورسون كه در سال سوم بار داده است از پاشنه و كنار لامبورد ميوه داشته سال قبل حذف مي گردد تا در روي بورس سال قبل ميخچه و لامبورد تشكيل شده و فعال گردد. تمامي اين عمليات در زمستان موقعي كه هوا مساعد باشد و يا در اوايل پاييز در مناطقي كه زمستان سخت ندارد انجام مي گيرد. [/FONT] [FONT=&quot]هرس سبز يا تابستانه در درختان سيب و گلابي: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]هرس تابستانه يا سبز در طول دوران رشد رويشي و سبز گياه صورت مي گيرد و اين هرس مكمل هرس زمستانه يا خواب مي باشد كه عمل تنظيم باردهي و توليد را بر عهده دارد. امروزه هرس تابستانه در مورد درختان پاكوتاه بسيار مرسوم و ضروري است. زيرا با اين عمل تعداد و مقدار شاخه ها و برگ ها كنترل شده و تعادل بين رشد شاخه ها و ريشه ها برقرار مي گردد. همچنين هوا و نور به سهولت در داخل درخت نفوذ كرده و در ميزان تبخير و تعرق موثر بوده و در رنگ و اندازه ميوه نقش مهمي دارد. در هر حال هرس زمستانه در فرم و رشد شاخه ها و هرس تابستانه در توليد و تنظيم باردهي موثر مي باشد. [/FONT] [FONT=&quot]زمان هرس تابستانه: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]عمليات هرس تابستانه از آغاز فصل رويش مي تواند شروع و تا اواخر فصل رويش ادامه داشته باشد. ولي عملياتي كه در آغاز فصل انجام مي شود تقريبا محدوديت كمتري نسبت به ديگر مراحل در طول رشد دارد. هرس در اواسط تابستان مي تواند در كنترل رشد درخت به نحو چشمگيري موثر واقع شود.[/FONT] [FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]اصول كلي هرس تابستانه: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]عمل هرس تابستانه بلافاصله با شروع فصل رشد مي تواند آغاز گردد و عملا با قطع جوانه هاي انتهايي كه حدود 5 تا 8 سانتي متر مي باشد، به نسبت يك دوم يا يك سوم شاخه قطع مي گردد. اين نسبت در شاخه هاي پر رشد حدود يك دوم و در شاخه هاي كم رشد حدود يك سوم مي باشد. در جوانه هاي جانبي و شاخه هاي ثانويه كه از محور جوانه هاي برگ شروع به رشد مي كند مي توان اين شاخه ها را از حدود برگ سوم يا چهارم يا پنجم بر حسب ميزان رشد قطع نمود. هنگامي كه قطر شاخه ها به اندازه قطر يك مداد مي رسد عمل هرس در روي آنها شروع مي شود و زمان اجراي عمليات بستگي به شرايط آب و هوايي داشته و معمولا از اواسط خرداد آغاز مي گردد. اگر در مورد رسيدن آنها ترديدي وجود داشته باشد مناسب است كه عمل هرس را كمي ديرتر و حدود اوايل تير انجام داد. [/FONT] [FONT=&quot]سيستم هاي هرس تابستانه: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]1-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]سيستم هرس لورت: اين هرس را اصطلاحا هرس كوتاه يا ضعيف در طول دوران رشد مي نامند. [/FONT] [FONT=&quot]2-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]سيستم هرس سه جوانه[/FONT] [FONT=&quot]3-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]سيستم هرس طويل يا شديد: در اين هرس قسمت اعظم شاخه قطع مي گردد و عملا تمام شاخه هاي يكساله را كه به طور مناسب گسترش يافته اند، حفظ مي نماييم و بقيه را به مقدار كم باقي گذاشته و يا كاملا حذف مي كنيم. به طور كلي سعي مي شود ميخچه و جوانه هاي گل را كاملا حفظ نماييم. در درختاني كه عمل فرماسيون در آنها پايان يافته است توصيه مي شود كه يك سوم شاخه هاي عمودي و براي شاخه هاي مايل يك دوم و براي شاخه هاي افقي دو سوم در زمستان عمل قطع انجام گيرد. [/FONT] [FONT=&quot]هرس سه جوانه:[/FONT][FONT=&quot] اين هرس زياد شديد نبوده و عملا در هنگام استراحت رويشي درختان صورت مي گيرد، زيرا درختان فاقد برگ بوده و عمليات به آساني صورت خواهد گرفت. هرس سه جوانه يا هرس خشك بايستي همراه با هرس در دوران رويشي با عمل پنسمان انجام شود. [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]پنسمان: [/FONT][FONT=&quot][/FONT] [FONT=&quot]در هرس درختان ميوه به منظور باردهي لازم است جوانه هاي اضافي و يا بيهوده و بي مصرف را پس از شناسايي، قبل يا پس از سبز شدن براي تنظيم تناسب جريان شيره نباتي در شاخه ها حذف نماييم كه اين عمل را اصطلاحا پنسمان مي گويند. گاهي با عمل پنسمان در ماهيت جوانه ها مي توان تغييراتي به عمل آورد. مثلا جوانه هاي چوبي را به ميخچه و ميخچه را نيز به وسيله هرس زمستانه به جوانه گژل تبديل نمود. گاهي عمل پنسمان به صورت حذف برگ هاي انتهايي يا برگ هاي پنجم و ششم مي باشد. نتيجه اين عمل محدود كردن غرور جوانه ها و برگ هاي انتهايي است كه گاهي حذف آنها باعث رشد جوانه هاي مفيد و مناس مي گردد. پنسمان در روي درختان گلابي و سيب در سه مرحله روي شاخه ها صورت مي گيرد. [/FONT] [FONT=&quot]1-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]در روي چند برگ پايين كه معمولا بين 3 تا 5 برگ است. [/FONT] [FONT=&quot]2-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]دومين پنسمان در روي يك يا دو برگ مياني[/FONT] [FONT=&quot]3-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]پنسمان در روي يك يا دو برگ انتهايي. [/FONT] [FONT=&quot]توضيح اينكه در اواسط و اواخر دوران رويش گياه مي توانيم جوانه چوب، ميخچه و جوانه گل را به ترتيب زير تشخيص و از يكديگر تميز دهيم. [/FONT] [FONT=&quot]1-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]معمولا جوانه چوب حاصل يك برگ مي باشد. [/FONT] [FONT=&quot]2-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]ميخچه معمولا در محلي كه 2 تا 5 برگ تجمع يافته اند پديد مي آيد. [/FONT] [FONT=&quot]3-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]جوانه گل حاصل بيش از 5 برگ يا روزت مي باشد و در اين حال مطمئنا جوانه گل در حال تشكيل است. [/FONT] [FONT=&quot]تشكيل جوانه انتهايي در سيب دير وقت در پاييز صورت مي گيرد ولي در يك نوع گلابي در اواخر خرداد ماه و اوايل مرداد ماه انجام مي شود. پنسمان بر روي شاخه هاي جوان در حال تكامل انجام مي گيرد كه حاصل برگ هاي جوان و علفي مي باشند و طول آنها 15 سانتي متر است و در موارد زير اهميت دارد: [/FONT] [FONT=&quot]1-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]بر روي شاخه هاي نرك كه رشد رويشي زياد از حد دارند. [/FONT] [FONT=&quot]2-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]بر روي شاخه جواني كه روي عضو گل دهنده قرار دارند. [/FONT] [FONT=&quot]3-[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]بر روي شاخه هاي جانبي كه از شاخه اصلي منشعب مي شوند و منظور ار آنها تربيت شاخه ميوه دهنده است. [/FONT] [FONT=&quot]در واريته هايي كه رشد معمولي دارند از بالاي سومين جوانه قطع مي گردد و در واريته هايي كه رشد قوي دارند از بالاي 4 يا 5 جوانه صورت مي گيرد. هرس تابستانه يا سبز بر روي شاخه ها بالغ ولي پنسمان بر روي شاخه هاي جوان و علفي صورت مي گيرد. هرس سبز يا تابستانه بر روي شاخه هايي است كه رشد آنها در اواسط تابستان براي برخي و در اوايل پاييز براي برخي ارقام ديگر به پايان رسيده است. شاخه هايي كه قبل از خزان رشد و نمو خود را به پايان مي رسانند و داراي جوانه مشخصي مي باشند اگر مدتي قبل از خزان كه جريان شيره نباتي كندتر مي شود به وسيله هرس سبز قسمت انتهايي شاخه را حذف مي نماييم و به سهولت جريان ملايمي از شيره موجود در اختيار اعضاي تحتاني شاخه قرار گرفته و تكامل آنها را به اعضاي ميوه دهنده تسهيل خواهد كرد و اگر زودتر انجام گيرد نتيجه معكوس در بر خواهد داشت. زيرا جريان شديد شيره نباتي باعث فعال شدن و رشد و نمو اعضاي تحتاني نشده و از تكامل آنها در جهت توليد جوانه هاي ميوه دهنده جلوگيري خواهد كرد و براي اين كار از قسمت هاي انتهايي شاخه به وسيله هرس سبز قطع مي شود. [/FONT]