کارشناسی ارشد مهندسی شیمی
کارشناسی ارشد مهندسی شیمی
دوره كارشناسي‌ارشد مهندسي شيمي همچون پل رابطي است كه دوره كارشناسي و دكتراي اين رشته را به هم متصل مي‌كند.
در اين دوره دانشجويان با گذراندن سطوح پيشرفته درسهای دوره كارشناسي، از طرفي جزئيات مباحث علمي دوره كارشناسي را فرا می‌گیرند همچون مكانيك سيالات، ترموديناميك و انتقال حرارت. از طرف ديگر به‌صورت مقدماتي با كليات مباحث دوره دكتري آشنا مي‌شوند.
دوره كارشناسي‌ارشد مهندسي شيمي عموما شامل 32 واحد درسي در چهار نيم‌سال تحصيلي است كه از اين تعداد هشت واحد آن به پايان‌نامه و سمينار تعلق مي‌گيرد.
اين دوره گرايش‌هاي متنوعي را شامل مي‌شود كه هر گرايش درسهای تخصصي مربوط به خود را دارد. به‌طور متوسط 15 واحد از درسهای كارشناسي‌ارشد تخصصي هستند و ساير واحدها مربوط به درس‌هایی است كه بين تعدادي از گرايش‌ها مشتركند.
گرایشها
رشته مهندسي شيمي در مقطع كارشناسي‌ارشد شامل گرايش‌هاي زير است:
گرايش صنايع غذايي:
اين گرايش جديد به طراحي دستگاهها، خطوط فرآيند و واحدهاي توليد مواد غذايي می‌پردازد.
اين رشته جنبه‌هاي تئوري و عملي طراحي را كه شامل طراحي هر يك از واحدهاي فرآيند، طراحي خطوط مختلف آماده‌سازي، فرآوري و بسته‌بندي مواد غذايي و همچنين طراحي كارخانجات توليدي صنايع غذايي است مورد توجه قرار مي‌دهد.
هدف از اين دوره تربيت متخصصان، پژوهشگران و مدرسانی است كه بتوانند با توجه به خصوصيات فيزيكي، شيميايي، ميكروبيولوژي، تغذيه‌اي و بهداشتي مواد غذايي به طراحي يا تدريس در ارتباط با ايجاد واحدهاي توليد پرداخته و يا در امر رفع مشكلات خطوط توليدي صنايع غذايي كمك کنند.
رياضيات عددي پيشرفته، ترموديناميك پيشرفته و انتقال حرارت پيشرفته درسهای مشترك اين گرايش هستند.
گرايش نانو:
رشته نانو شيمي تقريباً در تمامي علوم و فنون به‌كار مي‌رود. به عبارت ديگر در زمينه‌هاي مختلفي ازجمله سوخت، پليمر، رنگ، ساخت و ساز، پوشاك، دارو، غذا و به‌طور كلي هر آن‌چه كه به شيمي و مهندسي شيمي مربوط مي‌شود، مي‌توان از مزاياي اين فناوري بهره جست.
به‌طور كلي در این گرایش به كليه علوم و فناوري‌هاي موجود در مقياس نانو و كار و توليد در اين مقياس براي دست‌يابي به فرآورده‌هاي با كيفيت و كميت بهتر به عبارتي ارزان‌تر، محكم‌تر، سبك‌تر و كاراتر توجه می‌شود.
از ديدگاه مهندسان شيمي، اين گرايش‌ها بسته به نوع نيازهاي جامعه و توانايي برآوردن آن نيازها مي‌تواند به‌طور متفاوت دسته‌بندي شود. در كشور ما پتانسيل‌هاي خوبي در زمينه مطالعه پليمر و رنگ و غيره وجود دارد. دانشجويان فارغ‌التحصيل اين رشته مي‌توانند در صنايع و مراكز به‌خصوص در بخش‌هاي تحقيق و توسعه‌اي كه فارغ‌التحصيلان رشته شيمي و مهندسي شيمي را مي‌پذيرند، مشغول به پژوهش شوند.
یکی از مشخصه های علم شیمی و مهندسی شیمی ، شناخت علم مواد و مهندسی مواد است که در علوم محض ، مطالعه و پژوهشو در مهندسی، تولید انبوه مورد نظر است. از دیدگاه شیمی دانان ، گرایش های این رشته می تواند همان گرایش های شیمی آلی ، معدنی ، تجزیه و شیمی فیزیک باشد که درمقیاس نانو مطالعه و بررسی می گردد تا نتایج یافته های جدید خود را برای انبوه سازی در مورد خاص به مهندسان مربوطه ارائه کنند.
گرايش بيوتكنولوژي:
بيوتكنولوژي (زيست فناوري) عبارت است از كاربرد علوم مختلف در استفاده مستقيم يا غيرمستقيم از موجودات زنده، قسمتي از بدن و يا فرآورده‌هاي آنها در اشكال طبيعي يا تغييريافته.
اساس درسهای تخصصي اين رشته بر پايه علوم زيستي است؛ كه شامل بيوشيمي، ميكروبيولوژي، ژنتيك، بيوراكتور، پديده‌هاي انتقال در سامانه‌هاي زيستي و جداسازي زيستي هستند.
اين گرايش جز گرايش‌هاي جديد در مهندسي شيمي است به همين دليل علاقه‌مندان زيادي دارد. به‌طور كلي هر گونه فعاليت هوشمندانه بشر در خلق، بهبود و عرضه محصولات گوناگون با استفاده از موجودات زنده مخصوصاً از طريق دستكاري ژنتيكي آنها در سطح مولكولي، در حوزه بيوتكنولوژي قرار مي‌گيرد.
از ميان گرايش‌هاي ذكر شده نانو و بيوتكنولوژي، جديد و پركاربردند و جاي رشد دارند.
گرایش داروسازی
این گرایش با هدف به کار گیری علوم و فنون جدید مهندسی در طراحی دستگاهها, خطوط فرآیند و تولید مواد دارویی برنامه ریزی و ایجاد گردیده است. این گرایش جنبه های تئوری و عملی طراحی را که شامل طراحی واحدهای فرآیند, طراحی خطوط مختلف آماده سازی , فرآوری ,کنترل و بسته بندی مواد دارویی و همچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع داروسازی می باشد را موردتوجه قرار می دهد.
این دوره آموزشی-پژوهشی با اهداف زیر تشکیل می گردد:
آموزش مهندسین شیمی به منظور توسعه , راهبری, بهره برداری و طراحی فرآیند های صنعت داروسازی وصنایع جانبی آن برای تولید مواد دارویی(Bulk Drugs )،الگوهای استفاده از موادموثره در تولید دارو(Dosage forms)تولیدمواد شیمیایی خیلی خالص دارویی(Fine chemicals) ووفرآیند های بیوتکنولوژیکی کاربردی در صنایع داروسازی میباشد.
صنعت داروسازی کشور, به عنوان یکی از صنایع بزرگ و حیاتی,در مقایسه با دیگر صنایعی که محصولات پیچیده ای تولید مینمایند در حال حاضر از شالوده مهندسی ضعیف تری برخوردار است که این وضعیت درخیلی از کشورهای جهان, حتی در کشورهای پیشرفته نیز مشاهده می گردد. این وضعیت ساده و سنتی به خاطر وجود ارزش افزوده بالا در تولیدات این صنعت دیگر قابل قبول نبوده بلکه وجود پارامترهایی نظیرایمنی, کیفیت بالا, خلوص, هزینه های بالای راهبری و محافظت های زیست محیطی,لزوم توجه علمی به صنعت وعنایت مضاعف به تحقیقات را بطور آشکار طلب می نماید. امروزه مدیران صنایع داروسازی به دلیل نیاز روزافزون و بیسابقه جامعه به محصولات دارویی, فشار فوق العاده زیادی را در مجموعه خود احساس میکنند.
از طرفی دیگر اعمال استانداردهای جدید و سخت توسط دولتها, باعث شده است که تکنولوژی های موجود جوابگوی آن استانداردها و نیازها نباشد و این در حالیست که صنعت تولیدمواد شیمیایی خیلی خالص دارویی و الگوهای استفاده از مواد موثره در تولید مواد اولیه دارویی و دارو از نبودن یک پایه مهندسی قوی رنج می برند. در حقیقت مقررات جدید در صنعت داروسازی طوری وضع شده اند که فرآیندهای ساخت در ثبت داروهای جدید تضمینی نبوده و نیاز به بازبینی و اصلاح پیوسته روش ساخت دارند , لذاجهت تحقق این امر گزینه دیگری غیر از تربیت نیروهای متخصص و ماهر در این زمینه وجود ندارد.
بیش از چندین دهه است که رشته مهندسی شیمی از چارچوب کاملاْ سنتی خود پا فراتر گذاشته و به فرم دانشهای به هم پیوسته متشکل از پدیده های انتقال, ترمودینامیک, شیمی , سینتیک و … در آمده است . در سالهای اخیر این علوم آنچنان توسعه یافته اند که ابزارهای قوی علمی بوجودآمده از ماحصل پیشرفتهای وسیع علمی این امکان را به بشریت داده است که دانش به دست آمده در یک زمینه از علوم طبیعی به راحتی در زمینه های دیگرقابل استفاده باشد. چنین انگیزه ای در مهندسی شیمی باعث گسترش اندیشه ها و زمینه های کاملاْ نو و جدیدی گردیده است که از جمله آنها می توان به مهندسی داروسازی که در ارتباط تنگاتنگ با علوم زیستی است اشاره نمود.
یک برنامه جامع داروسازی میتواند شکوفایی بخش های قدیمی صنعت داروسازی در تولید انبوه و الگو های مصرف مواد موثره دارویی را به ارمغان آورد. با گشایش این رشته تحصیلی در دانشگاه, در کوتاه مدت, بنیه علمی صنعت داروسازی تقویت شده و فارغ التحصیلان قادرخواهند بود نیازهای تحقیقاتی این صنعت را در بخش مهندسی شناسایی و راهکارهای مناسب عرضه نمایند. از نقطه نظر آموزشی این امیدواری وجود دارد که دانشجویان بااستعداد جذب این دوره شده تابا فراگیری روشهای علمی و عملی به یاری صنعت بشتابند
گرایش پیشرفته
یکی از گرایشهای مهندسی شیمی است که دانشجو باید در طی دوره ارشد درسهای دوره کارشناسی را از نوع پیشرفته آن پاس کند!. می توان گفت که مهندسی شیمی کلی است که همه مطالب کارشناسی از قبیل حرارت، رآکتور و . . . را این بار به صورت ریز می خواند.
