[ گفتگوی معماری ] گمانه زنی حضور ایران در اکسپو 2020 دبی

[mpb]

با عرض سلام حضور دوستان محترم . . .

دبی میزبان نمایشگاه جهانی "اکسپو"در سال ۲۰۲۰ میلادی است. اخیرا شرکت کردن ايران در اکسپوی 2020 با نقد ها و بازخوردهای متفاوتی مواجه شد و معماران، طراحان و مسئولان با در نظر داشتن دلایلی چون دغدغه‌هاي اقتصادي با توجه به بازه کوتاه شش‌ ماهه اکسپو، عوامل زيست‌ محيطي و عدالت اجتماعي، مخالف یا موافق حضور ایران در این اکسپو بودند. حال قصد داریم به گفتگو و بررسی این موضوع پرداخته و نظرات شما همراهان عزیز را جویا شویم. در ادامه توضیحاتی در مورد این موضوع در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

در آغاز به توضیح مفهوم نمایشگاه اکسپو می پردازیم:

نمایشگاه اكسپو بیشتر جنبه نمایشی داشته و در آن بیشتر به اهداف انسانی و اجتماعی و فرهنگی پرداخته می شود و بر اساس موضوعی كه انتخاب می گردد، كشور ها و مشاركت كنندگان به طراحی و ساخت غرفه اقدام می نمایند و عمدتا کوشش می كنند بر اساس سوژه و تم نمایشگاه توانمندی علمی، فنی، معماری، فرهنگ و تاریخ و … خود را به نحوی مقتضی و زیبا، ارائه نمایند. این نمایشگاه هر پنج سال یکبار برگزار می گردد و برای تمام فناوری های جهانی غرفه وجود دارد. در اهمیت این نمایشگاه باید گفت که بعد از جام جهانی و المپیک سومین رویداد مهم جهانی است. به این نمایشگاه، نمایشگاه فرهنگ ملل نیز می گویند.

معرفی اکسپو 2020 دبی:

نمایشگاه اکسپو 2020 دبی از ۲۹ مهر ۱۳۹۹ الی ۲۱ فروردین ۱۴۰۰ در شهر دبی کشور امارات متحده عربی، برای اولین بار در منطقه خاورمیانه برگزار می گردد. این نمایشگاه بی نظیر شش ماه طول می کشد و حدود ٢٥ ملیون نفر از آن دیدن خواهند کرد. اکسپو رویداد مهم و فرصتی عظیم برای شرکت ها در جهان است. باتوجه به نام عربی الوصل دبی (الوصل)، که به معنی “اتصال” است، اکسپو دبی ۲۰۲۰ با موضوعی بلندپروازانه تحت عنوان “اتصال ذهن، ایجاد آینده” برگزار خواهد شد. سه تم اصلی اکسپو دبی ۲۰۲۰ شامل: فرصت (گشودن قفل امکانات جدید برای مردم و جوامع برای تبدیل شدن به همکاران موفق در آینده با تمرکز بر روی مردم و اتصال کسب و کار به عنوان یک عامل برای توسعه اجتماعی و اقتصادی در جهان)، تحرک (ایجاد ارتباطات فیزیکی و مجازی دقیق و سازنده تر است. تمرکز بر روی مردم، کالاها و استراتژی تحرک داده، دستگاه، و زیرساخت) و پایداری (پیشرفت بدون به خطر انداختن نیازهای نسل های آینده. به ویژه با تمرکز بر تولید پایدار و مصرف انرژی و آب، دو نقطه ای که، از طرق مختلف، تاثیرگذاری بسیاری در اقتصاد و زندگی روزمره مردم دربسیاری از کشورهای عربی دارند.) می باشد.

در راستای بحث شرکت نکردن ایران در این اکسپو، مهندس علیرضا امتیاز در یادداشتی در رابطه با این موضوع در صفحه خود با عنوان همدلي ملي؛ اكسپو يا بخاري این چنین نوشت :

شهر دبي در فروردين ماه 1400، نخستين شهري در خاورميانه است كه اكسپوي جهاني در آن برگزار مي شود. در اهميت اكسپو بايد گفت كه بعد از جام جهاني و المپيك سومين رويداد بزرگ جهاني است كه پيش بيني مي شود 25 ميليون نفر در طول شش ماه برگزاري از اين رويداد بازديد كنند. هدف اكسپو آشنايي مردمان كشورهاي مختلف با فرهنگ و پيشرفت هاي تكنولوژي يكديگر و ايجاد گفت وگو و همدلي ميان آنان است كه با برپايي پاويون هايي از كشورهاي شركت كننده شكل مي گيرد. ايران در سال 2015 و در بحبوحه مذاكرات اتمي كه منجر به امضاي برجام شد، با يك پاويون اختصاصي در اكسپوي ميلان شركت كرد در آن سال ساخت پاويون ايران شش ميليون يورو هزينه در برداشت كه حدودا همين مقدار نيز براي بودجه جاري شش ماه برگزاري اكسپو هزينه شد. برگزاري اكسپوي جهاني در سال هاي اخير با انتقادات بسياري از سوي معماران و فعالان محيط زيست و همچنين فعالان اجتماعي روبه رو شده است. ازجمله اين انتقادات ساخت بسيار پرهزينه پاويون ها و بهره برداري بسيار كوتاه مدت شش ماهه از آنهاست. همچنين از حمل ونقل 25 ميليون نفر و ميزان كربن مصرف شده براي انتقال اين تعداد مسافر و ايجاد زيرساخت هايي كه پس از اكسپو بدون استفاده رها مي شوند، بسيار انتقاد شده است.

طبق تحقيقات يك نهاد مدني مستقل در اروپا، هزينه انجام شده در اكسپوي ميلان 2.5 ميليارد يورو برآورد شده كه براي ريشه كني بي سوادي در آفريقا كفايت مي كرد. همچنين با هزينه دفع زباله و مصرف انرژي در اكسپو ميلان برق دائم 50 ميليون نفر را مي توان تامين كرد. از سوي ديگر فعالان اجتماعي به تبعيض دسترسي به اطلاعات در اكسپو اعتراض دارند. در واقع اين اطلاعات تنها در دسترس درصد ثروتمندي از جامعه جهاني كه امكان مسافرت و بازديد از اكسپو را دارند، قرار دارد و امكان تساوي در دسترسي به اطلاعات در اكسپو ناديده گرفته مي شود. فعالان اجتماعي اعتقاد دارند اگر همين هزينه در بستر اينترنت انجام شود، علاوه بر عدالت اجتماعي در دسترسي به اطلاعات تعداد مخاطبان اكسپو بسيار بيشتر خواهد بود. اما گروه فرانسوي برگزاركننده اكسپو هاي جهاني بدون توجه به اين انتقادات كماكان به ترويج پارادايم قرن نوزدهمي اكسپو در سطح جهاني مي پردازد و بر اجراي اكسپوي جهاني به سياق كلاسيك خود اصرار دارد. اين روزها در ايران شايد در شركت نمايشگاه هاي بين المللي به عنوان مجري اكسپو يا در ميان معماران بحث بر سر چگونگي شركت در اكسپوي دوبي مطرح باشد.
اينكه چگونه به طرح نهايي پاويون ايران برسيم و چه مراحلي را بايد طي كنيم. ليكن اين يادداشت به بحث در باره چرايي شركت در اكسپو مي پردازد كه بيشتر از طرف دستگاه ديپلماسي بايستي مورد توجه قرار گيرد. مطمئنا دولت درك مي كند كه كشور به اجبار در شرايط پسابرجام قرار گرفته است و نياز دولت به فراخواندن مردم به مقاومت و استقامت در اين دوران بايد به وسيله همدلي دولت با مردم تقويت شود. نزديك ترين سويه ها و نشانه هاي همدلي دولت مي تواند حذف هزينه كرد بودجه در جاهاي بي اثر يا كم اثر يا مصرف هوشمندانه بودجه باشد. مسلما تمامي نكات مثبتي كه در شركت ايران در اكسپو نهفته است، بارها گفته شده و شناختن فرهنگ ايران به جهانيان و ايجاد باب گفت وگو هميشه براي ايران لازم و مفيد بوده است.
ليكن در فضاي اجتماعي - سياسي كه جامعه فشار اقتصادي را در تمامي سطوح تجربه مي كند، به نظر مي رسد شركت ايران در اكسپو مي تواند همدلانه مورد ترديد قرار گيرد و به گزينه هاي بهتري براي اين گونه خرج كرد انديشيد. چندي پيش وزير آموزش وپرورش در مصاحبه اي گفت با توجه به اعتباري كه دولت و آموزش دارد، حذف بخاري از مدارس تا هفت، هشت سال ديگر ممكن نيست. 120 هزار كلاس آموزش وپرورش سيستم گرمايشي استاندارد ندارد. اين تعداد كلاس درس حدود سه ميليون و 200 هزار دانش آموز را در خود جاي داده است. اگر قيمت هر بخاري استاندارد 600 هزار تومان باشد، با هزينه پاويون ايران در ميلان مي شد تمام اين 120 هزار كلاس درس را استاندارد كرد و با هزينه احتمالي پاويون ايران در اكسپوي دوبي نيز. گاهي مسئله همدلي تنها انتخاب درست اولويت هاست.

در یادداشت دیگر مهندس علیرضا امتیاز این موضوع را با عنوان همدلي ملي؛ هم اكسپو، هم بخاري این چنین ادامه داده است:

در يادداشت پيشين در روزنامه «شرق» تأثيرات و دلايل شرکت ايران در اکسپوی دوبي را با تجهيز ۱۲۰ هزار کلاس به بخاري استاندارد مقايسه کردم و شرکت ايران در اکسپوی 2020 را ضروري ندانستم. در پي انتشار آن يادداشت با بسياري از معماران و طراحان و مسئولان که موافق يا مخالف اين حرکت بودند، به گفت‌وگو پرداختم. جامعه تخصصي معماري و مسئولان برگزاري همچنان که همدلانه به دغدغه آتش‌سوزي‌هاي مکرر دانش‌آموزان مي‌انديشيدند، بر نقش اکسپو در ارتقاي گفت‌وگوي بين ملت‌ها و شناسايي ايران باور داشتند. در ابتدا شايد اين دو موضوع نامربوط به يکديگر و هر يک مربوط به اهداف يک وزارتخانه و با بودجه‌هاي مشخص به نظر مي‌رسيد ولي از زاويه ديد ديگري اين دو در لايه‌هاي عميقي به هم پيوند دارند. ‌کشورها در اکسپو سعي بر آن دارند که دستاوردهاي خود را در عرصه‌هاي مختلف به نمايش بگذارند. شايد يکي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي تاريخي فرهنگ ايراني کنشگري فعالانه اجتماعي باشد که قرن‌ها در فرهنگ سنتي با رسومي همچون بخشش، وقف و خيرات خود را در کالبد معماري نشان مي‌داده‌؛ کنشي اجتماعي که در درون خود معناي دوستي انسان و بخشش را گسترش مي‌داده است. نمونه‌اي بازانديشي‌شده از کنشگري همدلانه اجتماعي مي‌تواند به عنوان دستاورد تاريخي ايرانيان در اکسپو به جهانيان معرفي شود. به عنوان يک طراح فکر مي‌کنم توان تخصصي و بلوغ اجتماعي جامعه معماري و طراحي ايران امروز به نقطه‌اي رسيده است که بتوانيم هر دو هدف را با هم ميسر کنيم. طراحان هر روز با چالش‌هايي از اين‌گونه مواجه هستند که منابع محدود را بايد به‌درستي و هوشمندانه هزينه کنند. معماران متناسب با هر پروژه يک روند کاملا جديد و خلاقانه در پيش مي‌گيرند که جواب‌گوي نيازهاي متفاوت و دائما در حال تغيير جامعه است. به نظر مي‌رسد چالش بدنه معماري کشور با همسويي مديران دولتي مي‌تواند بررسي برگزاري مسابقه‌اي باشد که در آن به صورت سيستماتيک، شفاف، هدفمند و با بودجه محدود اکسپو، کنشي اجتماعي و فراگير خلق شده و از اکسپو، به عنوان بستر ارائه و نمايش اين کنش به جهانيان استفاده شود.

جامعه طراحان ايران امروز مي‌داند که تجربه کاربري مخاطب در اکسپو چيزي فراتر از طراحي عملکرد و فرم است. خلق و نمايش کنش اجتماعي به عنوان محتوايي معنادار و ارزشمند، داراي تعامل حسي با کاربر، قابليت ارائه صورت مسئله و راهکار حل مسئله و همچنين داشتن خط داستاني مشخص و قابل بازگويي، به اثربخشي تجربه اکسپو براي بازديدکنندگان مي‌انجامد.
از ديگر سو، موضوع اکسپوي دوبي؛ (اتصال افکار، خلق آينده) قرار داده شده است. اين پاويون مي‌تواند نماد قدرت تفکر همدلانه معماران و مسئولان ايراني در تلاشي هوشمندانه براي از پيش‌پابرداشتن يک مشکل در جامعه و از آن مهم‌تر، ايجاد الگويي جديد از پارادايم طراحي همه‌جانبه‌نگر و همدلانه براي حل مشکلات ديگر باشد.
شرکت نمايشگاه‌هاي بين‌المللي به عنوان بخشي از دولت که مسئوليت برپايي اين اکسپو را بر عهده دارد؛ مي‌تواند در رويکردي محتوا محور نسبت به فعليت‌ درآمدن اين تفکر پيشگام شود. مي‌توان همدلي پوياي اجتماعي و نمايش آن در اکسپو را به عنوان پديده‌اي در هم‌تنيده و کنشگرانه از اتصال افکار جهت خلق آينده، به مسابقه گذاشت. از نگاه من،‌ موضوع پاويون ايران، بخاري نيست، بلکه همدلي است. من تجهيز مدارس به بخاري را به عنوان مثالي براي کنش اجتماعي برگزيدم و هر طراحي مي‌تواند کنش اجتماعي ديگري را براي نمايش در اکسپو پيشنهاد دهد. پاويون ايران مي‌تواند نماد توانايي همکاري، هماهنگي و همدلي يک ملت باشد؛ نماد فرهنگ ملتي که در طول قرن‌ها توانسته پارادايم‌هاي متفاوتي را براي پايداري فرهنگي هويتي خود خلق کند. پاويون ايران در اکسپو مي‌تواند نشانه وحدتي باشد که ديگران در پي خدشه‌دارکردن آن هستند. بگذاريم اکسپو بهانه‌اي باشد براي نمايش وحدت ملي و براي من بخاري نماد کنش اجتماعي آن است؛ نمادي از جريان عادلانه و همدلانه زندگي براي همه ايرانيان.

حال نظر شما چیست؟
1-حضور ایران در چینن عرصه هایی چقدر حائز اهمیت است؟
2- با توجه به مباحث مطرح شده توسط معماران و صاحب نظران، در مورد شرکت کردن در اکسپو و یا صرف هزینه های آن برای رفع کمبود های مدارس نظر شما چیست؟
و...
.
.
.
پیشاپیش از حسن توجه شما دوستان عزیزم، صمیمانه سپاسگزاری می کنم.
موفق و پیروز باشید ...


____________________________________________
گفتگوهای پیشین از این سری گفتگوهای معماری :

گفتگوی شماره 1: ضوابط و استانداردهای طراحی ؛ معیاری برای هماهنگی و یا مانعی برای خلاقیت و ایده های نو ؟​

گفتگوی شماره 2: تخریب گسترده میراث تاریخی و ملی​

گفتگوی شماره 3 : روز معمار ؛ بزرگداشت شیخ بهایی! آیا تاریخ معماری ایران خالی از مفاخر ایرانی است !؟
گفتگوی شماره 4 : نظر شما در رابطه با کرکسیون و نقد پروژه در دانشگاه ها و فضای مجازی
گفتگوی شماره 5 : شیوه ی برخورد ِ شما ، با یک بنای معماری !
گفتگوی شماره 6 : مشاهیر معماری ؟
گفتگوی شماره 7 : شیـوه های مطالعـات ِ معمـاری !
گفتگوی شماره 8 : کپی کاری در معماری !!
گفتگوی شماره 9 : آیا ما صاحب معماری خودمان هم نبوده ایم ؟ !
گفتگوی شماره 10 : نقش معماران در بهبود سلیقه عمومی مردم !​

گفتگوی شماره 11 : معماری اسیر فرم های غالب ؟!! ( بررسی نمونه موردی طرح بازسازی مسجدالحرام )
​

گفتگوی شماره 12: لــزوم گرفـتن مـــدرک تحصیـــلی بـالاتـــر در معمــاری!؟
گفتگوی شماره 13 : معماری جنسیتی ؛ معماری زنانه - معماری مردانه ؟
گفتگوی شماره 14 : بازار معماری مسکن ؛ چشم انداز آینده ساخت و ساز !؟
گفتگوی شماره 15: مسابقه معماری غرفه ایران در اکسپو میلان
​