گرد و غبار هميشه هست

P O U R I A

مدیر مهندسی شیمی مدیر تالار گفتگوی آزاد
مدیر تالار


با شدت گرفتن گرد و غبار، يك روز غبار آلود و سخت ديگري در پيش است. در شهر ميامي در فصل تابستان ذرات گرد و غبار زيادي در هوا به صورت معلق وجود دارند كه موجب مي شود تا هوا از تب و تاب بيافتد. عموماً اين ذرات ريز از يك نيروگاه حرارتي (برق) محلي كه با ذغال سنگ كار مي كند و همچنين از پروژه بزرگ راهسازي ناشي شده اند كه باعث نگراني مردم شده است. ذرات ريز معلق در هوا اندازه اي كمتر از2/5 ميليونيوم متر(0/0025 ميليمتر) دارند و در اثر تنفس وارد ريه انسان شده و براي ديگر موجودات زنده مضر هستند البته از لحاظ تئوري اين ذرات خود به خود مضر نيستند اما تداوم آنها در محيط توانسته مشكلاتي را براي سلامتي مردم ايجاد كنند كه با مرگ و مير برخي افراد همراه بوده است.
جوزف پروسپرو(Joseph prospero) كارشناس علوم دريايي وجوي از دانشگاه ميامي گفته است: مردم در آينده نزديك متوجه خواهند شد كه چرا جنوب شرقي ايالات متحده مقدار بيشتري از گرد و غبار توليد شده در هوا را در فصل تابستان داشته است. او در مورد منشاء اصلي ذرات معلق در هوا اظهار داشته كه آنها از هزاران مايلي مناطق شرقي و از سرزمين هاي خشك ولم يزرع آفريقاي شمالي به منطقه حمل شده اند.
پروسپرو به مدت23 سال مسير حركت ذرات گرد و غبار را از آفريقا تا فلوريدا رديابي كرده است و بيان كرده كه ممكن است مقدار زيادي از اين ذرات دانه ريز و در حدود نيمي از آنها در طول تابستان وارد هواي شهر ميامي شود.
بررسي هاي اخير از پايداري گرد و غبار در منطقه نشان مي دهد كه ذرات معلق همه ساله بدون وقفه در اينجا وجود داشته است و در زمان و تاريخ مشخصي مي آيد و هر سال نسبت به سال قبل غلظت آن افزايش مي يابد.
اغلب فصل تابستان زماني است كه دود، غبار و ذرات معلق فتوشيمي در جنوب فلوريدا بطور قابل توجهي وجود داشته است و غالباً با يكديگر اشتباه مي شوند.
در طي20 سال گذشته در مورد ذرات معلق در فضاي شهر فلوريدا نظرات مهمي مطرح شده است كه تا حدودي عجيب و غريب به نظر مي رسد. اما برخي شواهد مسيرهاي توليد آن را نشان داده است:
- گرد و غبارها در ماه هاي ژوئن، ژوئيه و اوت، موقعي كه قوي ترين بادهاي تجارتي غرب از آفريقا مي وزد بيشتر است، اين بادها همچنين هوريكن هاي غرب را به طرف كاريبين و ايالات متحده در جهت جنوب شرق هدايت مي كنند.
- گرد و غبارهاي تابستان شبيه گرد و غبارهاي زمستان نيست زماني كه بادهاي تجارتي ضعيف تر مي شود و شديد نيستند. باران هاي تابستاني موقعي كه آب باران تبخير مي شود اغلب ذرات قهوه اي، متمايل به قرمز و باقيمانده هايي شبيه به پودر سرخ را بر جاي مي گذارند. باران هاي زمستاني كه عمدتاً حامل آلودگي هاي محلي نيز هستند، باقيمانده هاي متمايل به خاكستري شبيه به رسوبات را بر جاي مي گذارند.
- تركيبات كاني هاي تشكيل دهنده و غبار شبيه ذرات تشكيل دهنده خاك هاي آفريقاست، منابع گرد و غبار محلي در حوالي ايستگاه هاي مطالعاتي در ميامي خيلي كم هستند.
- از طريق رديابي توسط
ماهواره ها مشخص شده است كه گرد و غبارها از يك ناحيه خشكي به ناحيه خشك ديگر در كره زمين در حركت هستند.
اگر چه مطالعات پروسپرو در مورد حركت و جريان گرد و غبار روي فلوريدا و كاريبين متمركز شده است اما او نشان داد كه ذرات گرد و غبار از آفريقا تا نشنال پارك در شرق مي سي سي پي نيز جابجا شده است كه بسيار عجيب بود. ذرات ريز خاك و گرد و غبار به مقدار زيادي در پارك هاي جنوب غرب مناطق خشك نيز وجود داشتند.
بنابه نظر پروسپرو در حدود نيمي از ذرات گرد و غبار با قطر كمتر از2/5 ميكرون كه در طول تابستان در جو ميامي وجود دارند از آفريقا به منطقه منتقل شده اند.


آژانس حفاظت از محيط زيست اندازه استاندارد اين ذرات را2/5 ميكرون مشخص كرده است. منشاء بيشتر ذرات گرد و غبار، از طبقات رسوبي درياچه هاي خشك و ديگر سرزمين هاي پست آفريقاست. تركيب مواد اين محيط ها شامل كوارتز، آهك (كربنات ها) و رس هاي رودخانه اي هستند. مقدار كل ذرات معلق كه از جو آفريقاي شمالي خارج مي شود چند صد ميليون تن در سال برآورد شده است.

همه از گرد و غبار مي گويند... شناسايي منشاء گرد و غبار يك چيزي است، اما عملكرد برخي عوامل ديگر درباره آن چيز ديگري است. شمال آفريقا منطقه وسيعي است كه معمولاً هميشه خشك است و اين خشكي منجر به حركت و جابجايي ذرات ريز گرد و خاك شده كه با نابودي پوشش گياهي آن همراه بوده است. پروسپرو مي گويد براي كنترل و پيشگيري از خطرات ذرات معلق در هوا طرح هايي اجرا شده كه موفق و اميدوار كننده بوده است. براي يك دوره مشخص شد كه ذرات ريز گرد و غبار به دليل بادهايي است كه جهت آن به سوي منطقه است و اقدامات بايستي براي كنترل آلودگي و بهبود كيفيت هوا انجام شود. بنابه نظر پروسپرو به دليل وجود مقدار زيادي ذرات ريز طبيعي و غيرطبيعي به علت فعاليت انسان ها قوانين مطرح شده جهت پيشگيري و كنترل ذرات معلق در هوا تاثير چنداني نداشته است. با توجه به ذرات ريز معلق صنعتي كه همراه ديگر گرد و غبارهاي طبيعي است مشكل جدي را در فلوريدا بوجود آمده است. زيرا در حالت ذرات معلق صنعتي با گرد و غبارهاي طبيعي تركيب شده و غلظت ذرات معلق در هوا افزايش يافته است كه خيلي بيش از ميزان استاندارد آژانس حفاظت محيط زيست منطقه است! EPA از اين مشكل و خطر آن آگاه بوده اما راه هاي مقابله با آنرا مشخص نكرده است. به نظر مي رسد كه گرد و غبارهاي درون خشكي ها داراي فوايدي نيز باشند كه به آنها اشاره مي شود.
جريان بزرگي از ذرات ريز گرد و غبار از چين به سوي مركز اقيانوس آرام شمالي وجود دارد كه مقادير آهن غذايي لازم را براي گياهان شناور درون آب فراهم مي كند، كه اين گياهان پايه زنجيره غذايي را تشكيل
مي دهند. با كمبود آهن و يا در صورت نبود آن رشد گياه محدود مي شود حتي اگر مواد غذايي ديگري مثل فسفر و نيتروژن به مقدار زيادي موجود باشند. در حقيقت اضافه شدن آهن (كود دادن آهن) به اقيانوس سال ها قبل نيز براي افزايش رشد گياهان دريايي و همچنين كاهش گرماي گلخانه اي پيشنهاد شده بود. گرد و غبار مي تواند فوايد ديگري نيز داشته باشد مثل تشكيل خاك (براي كشاورزي).
دكتر پروسپرو همچنين اظهار داشته: خاكي كه در جزاير برمودا وجود دارد اغلب داراي تركيب گرد و غبارهايي است كه از آفريقا مي آيند و شباهت زيادي با ذرات ريز معلق در آفريقا دارند و به صورت خاك هاي قهوه اي متمايل به قرمز هستند. او همچنين اضافه مي كند با تركيب ذرات ريز گرد و غبار ميامي نيز مشابه است و منشاء اصلي و اوليه همه آنها يكسان است.
 
بالا