گاهشمار

[onia$]

اوضاع بحراني ايران در سال 1290

روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۰۹۵ بازدید: 193 بار کد خبر: DEN-774619
در اوج مرافعات مشروطه‌خواهان و مخالفان حكومت پارلماني و قهر و آشتي ناصرالملك (نايب‌السلطنه وقت) با مجلس و لشكركشي سالارالدوله، پسر مظفرالدين شاه و مدعي سلطنت به كرمانشاه، روس‌ها رقيب استعماري سرسخت انگليسي‌ها از خرابي اوضاع سوءاستفاده كردند و از 22 دسامبر سال 1911 (يكم دي ماه 1290) در بسياري از شهرهاي منطقه تحت نفوذشان به قلع و قمع مخالفان خود و هواداران انگلستان دست زدند؛
در تبريز عده‌اي را به دار كشيدند و چند تن ديگر را به تنور افكندند؛ به‌گونه‌اي كه معاون والي ايالت (معاون استاندار) و فرمانده پادگان تبريز از ترس جان به كنسولگري انگلستان پناهنده شدند. در مشهد و رشت هم روس‌ها زمام امور را خود به دست گرفتند. در اين گير و دار، در تهران نيز ناصرالملك مجلس را منحل كرد و چون نمايندگان حاضر به خروج از ساختمان بهارستان نبودند، به نظميه (پليس تهران) متوسل شد و رییس پليس پس از اخراج نمايندگان از ساختمان، بر در ورودي مجلس (در ميدان بهارستان) يك قفل بزرگ زد و... .

 

[onia$]

[h=1]انتقال میلیاردها تومان به خارج[/h]

گروه تاریخ‌اقتصاد- روزنامه اطلاعات در روز 30 آذرماه 1352 خبری را منتشر کرده با این عنوان «مغزها ميلياردها تومان پول ما را به خارج بردند».

دراين خبرآمده است که فرار مغزها از كشور همه ساله ميليون‌ها دلار به اقتصاد مملكت، ضرر مي‌زند، به طوري كه فقط در سال 1968 مهاجرت پزشكان ايراني به آمريكا 22 ميليون دلار به اقتصاد ما ضرر وارد كرده است. دكتر ناصر رحيمي استاد دانشگاه طي يك سخنراني در كلوب روتاري شميران با بيان اين مطلب و افزود: خرجي كه كشور ما براي يك دانشجو تا هنگام فارغ‌التحصيل شدن و پزشك شدن مي‌كند، معادل 53500 دلار؛ يعني 420 هزار تومان است و مخارجي كه براي ساختن يك مهندس متقبل مي‌شود، حدود 36 هزار دلار؛ يعني 350 هزار تومان است. فرار اين افراد از مملكت سالانه ضررهايي هنگفت به اقتصاد ما وارد مي‌آورد و كشورهايي كه اين افراد به آنجا مهاجرت مي‌كنند، اين راه مبالغ زيادي استفاده مي‌برند.
آقاي دكتر رحيمي در دنباله سخنان خود ضمن اشاره به كمبود پزشك در ايران و احتياج كشور به پزشك گفت: در حال حاضر در كشور ما 8317 پزشك وجود دارد كه از اين عده 4170 نفر در تهران مشغول به‌كار هستند، يعني نصف پزشكان كشور در تهران مشغول به‌كار هستند، كه در نتيجه به هر 3700 نفر در تهران يك پزشك مي‌رسد، در حالي‌كه اين رقم در كشورهاي ديگر مانند سوييس 925 در آمريكا 1450 نفر مي‌باشد.

 

[onia$]

[h=1]ايران در دو جنگ جهاني[/h] روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۰۹۶ بازدید: 285 بار کد خبر: DEN-774891
دي ماه 1294 هجري خورشيدي (دسامبر 1915 و ژانويه 1916 ميلادي و در جريان جنگ جهاني اول) با حملات واحدهاي نظامي روسيه به اطراف تهران، كشورناآرام و نامطمئن بود، زيرا كه ارتشي نيرومند براي دفاع از خود نداشت. مهاجرت رجال به كرمانشاه به‌منظور برخوردارشدن از حمايت عثماني (تركيه) متحد آلمان بود كه بين‌النهرين (عراق امروز) گوشه‌اي از آن امپراتوري را تشكيل مي‌داد.


در دو روز اول و دوم دي ماه، نيروهاي تازه نفس روسيه كه به بهانه جلوگيري از گسترش نفود آلمان در ايران تا حومه تهران پيشروي كرده بودند در رباط‌كريم شهريار با ژاندارم‌ها، افراد مسلح «كميته دفاع ملي» و ايرانيان داوطلب كه اسلحه برداشته بودند، درگيري داشتند كه اين زد و خوردها با پيروزي روس‌ها به پايان رسيد و ايرانيان تلفات سنگين متحمل شدند و دلايل عمده آن ناهماهنگي نيروهاي دفاعي در جريان زدوخورد و نداشتن اسلحه سنگين بود. روس‌ها باوجود پيروزي در نبرد رباط كريم شهريار وارد تهران نشدند. با شكست مدافعان تهران و عقب‌نشيني به شهر، رجالي كه به قم مهاجرت كرده بودند و نيز اعضاي كميته دفاع ملي از آنجا عازم اصفهان و كرمانشاه شدند. همزمان مردم معمولي نيز در اصفهان، كرمان و شيراز به كنسولگري‌هاي انگلستان كه متحد روسيه در جنگ جهاني اول بود حمله بردند و چند انگليسي را كشتند، زخمي كردند يا ربودند. اين وضعيت به حكمران انگليسي هند بهانه‌اي را كه در انتظار آن بود داد تا يك نيروي نظامي تازه به فرماندهي ژنرال «پرسي سايكس» باكشتي روانه ايران سازد. مستوفي كه اين وضعيت را ديد از رياست وزرا كناره‌گيري كرد، فرمانفرما جاي او را گرفت و به ديپلمات‌هاي آلماني كه در قم با رجال مهاجر ملاقات كرده بودند اخطار كرد كه از آن پس از تهران خارج نشوند و آلماني‌هايي را كه در ايران به وجودشان نياز نيست، خارج سازند.در اين ميان براي تضعيف روحيه دولت و در نتيجه اطاعت از دستورهاي انگلستان و روسيه، عوامل اين دوكشور كاركنان ادارات دولتي ايران را كه مواجب ماهانه آنان عقب‌افتاده بود، تشويق به متحصن شدن در سفارتخانه‌ها و كنسولگري هاي اين دو كشور مي‌كردند و عده‌اي از كارمندان هم متحصن شدند. اگر رويدادهاي دي ماه 1294 را با وقايع مرداد و شهريور 1320 مقايسه كنيم، خواهيم ديد كه ايرانيان در آن سال با دست خالي و با اينكه ميهن‌شان به صورت دو منطقه نفود درآمده بود، با همه امكاناتي كه در اختيار داشتند از وطن خود دفاع كرده و جان داده بودند. در شهريور 1320، ايرانيان با اينكه داراي يك ارتش صدها هزارنفري با انضباط بودند به‌دليل خيانت برخي ژنرال‌ها و رجال سياسي موفق به دفاع نشدند و اين درس را انگليسي‌ها از دي ماه 1294 گرفته بودند كه چگونه به موقع از اشخاص مستعد به خيانت كردن بهره‌برداري كنند و ارتش در حساس‌ترين لحظه مرخص شود و كميته دفاع ملي هم به وجود نيايد!

 

[onia$]

[h=1]احيای حاكميت ملي[/h]

پانزدهم ژانويه سال 946 ميلادي (25 دي‌ماه) احمد ديلمي (معزالدوله) بغداد را تصرف كرد، المستكفي بيست و دومين خليفه عباسي را بركنار كرد و با اين اقدام حكومت سراسر ايران بار ديگر در دست ايرانيان قرارگرفت و تجديد حاكميت ملي كه مرداني چون ماكان و مرداويز از مازندران و ديلمان، بابك خرمدين از آذربايجان، سيستاني‌ها ازجمله صفاريان، خراساني‌ها به ويژه سامانيان و... در راهش تلاش كرده و جان‌باخته بودند به تحقق پيوست. علي، احمد و حسن ديلمي پسران بويه از پيروان و دستياران «مرداويز» قهرمان ملي بودند كه آرزوها و انديشه‌هاي وي را دنبال كردند. بوئيان «شيعه اثني عشري» را با ناسيوناليسم ايراني درآميختند تا ميهن آنان درجهان اسلامی ماهيتي كاملا مستقل داشته باشد؛
همان گونه كه آیين زرتشت ستون ناسيوناليسم ايراني در دوران ساسانيان بود. احمد از سوي برادر خود علي ديلمي مامور پس گرفتن خوزستان و تصرف بغداد بود كه به انجام هر دو ماموريت موفق شد. وی بود که رسمیت عزاداری تاسوعا و عاشورا را اعلام داشت.
تاريخ‌نگاران اروپايي 15 ژانويه 946 ميلادي ـ فتح مقر خليفه عباسي را [پس گرفتن ناحیه ای‌که پايتخت امپراتوري باستاني ایران در آنجا قرار داشت] براي ايرانيان به‌عنوان روزي بزرگ ثبت کرده‌اند ـ روزي درخشان همانند روزي كه كوروش ايجاد امپراتوری ايران را اعلام داشت و روزي كه اشكانيان مقدوني‌هاي اشغالگر (جانشينان اسكندر) را به مديترانه ريختند. مقدوني‌ها «سلوكيه» را در كنار دجله ساخته بودند تا از آنجا بر آسياي غربي حكومت و نظارت كنند كه اشكانيان پس از بيرون راندن آنان از آسيا، تيسفون (مدائن ـ واقع در 36 كيلومتري جنوب بغداد امروز) را در سوي ديگر دجله ساختند و دو دولت اشكاني و ساساني ايران حدود هزار سال از اين شهر بر امپراتوري پهناورشان حكومت كردند و مانع پيشروي اروپاييان (روميان) در آسيا شدند. هر دو دودمان خطر نزديك بودن به مرز رقيب (امپراتوري غرب = روم) را تحمل كردند و پايتخت را از تيسفون به يك شهر مركزي انتقال ندادند.
بغداد در دسامبر سال 1534 از دست ايران خارج شد و موقتا به دست سلطان سليمان امپراتور عثماني افتاد كه خود را خليفه مسلمين مي‌خواند و بغداد را براي اثبات ادعاي خود لازم داشت. دولت صفويه ايران بعدا بغداد را از عثماني‌ها پس‌گرفت و در آنجا يك پادگان ثابت به وجود آورد و يك واحد نظامي نيرومند مستقر ساخت. جنگ متناوب ايران و عثماني بر سر بغداد دو قرن طول كشيد و در زمان نادرشاه مصالحه صورت گرفت؛ ايران از دعاوي خود بر بغداد دست كشيد و عثماني حاكميت ايران بر ايروان (پايتخت كنوني ارمنستان) و همه قفقاز جنوبي را به رسميت شناخت.
برگرفته از سایت روزنامک

 

[onia$]

گاهشمار

روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۱۱۳ بازدید: 30 بار کد خبر: DEN-779427

گروه تاریخ اقتصاد- آنچه می‌خوانید خبرهایی است که روزنامه اطلاعات در روز دوشنبه، 24 دی‌ماه 1352 منتشر شده‌است:
درآمد برف و باران بيش از درآمد نفت مي‌شود
برف‌هاي اخير گرچه در شهرها ايجاد زحمت كرده، ترافيك را كند نموده و عده‌ای را به علت زمين‌خوردگي روانه بيمارستان كرده است، ولي در خارج از محدوده شهرها يك نعمت باارزش و گرانبها به شمار می‌رود و كشاورزان را خرسند ساخته است. گزارش نزول برف و باران همه روزه در ساعات مختلف با تلكس به عرض ملوكانه می‌رسد و دولت نيز با همه نقاط ايران در تماس است.
مقامات آگاه معتقدند كه برف‌هاي اخير نه‌تنها رودخانه‌ها را از سال آينده پرآب خواهد كرد، بلكه آب‌هاي زيرزميني را نيز تقويت می‌كند و بسياري از مناطق ايران كه كشاورزي و حتي آب خوراكي آنها از آب چاه‌ها و چشمه‌سارها و قنوات تأمين می‌شود سال پرآبي را در پيش خواهند داشت.
كارشناسان اظهار عقيده می‌كنند كه برف و باران به موقع و كافي براي مملكت شايد درآمدي بيش از درآمد يك سال نفت براي مملكت تحصيل كند، به‌خصوص اينكه اين درآمد مستقيما عايد كشاورزان كشور كه حدود 65 درصد مردم ما را تشكيل می‌دهند خواهد شد و اين مساله‌اي است كه رشد كشاورزي را به ميزان زيادي بالا می‌برد و به سهولت آن را از 5/5 درصد هدف برنامه پنجم فزوني مي‌بخشد.
در سال‌جاري به علت خشكسالي گذشته، دولت ناچار شد حدود 700 هزار تن گندم از خارج وارد كند و در حدود هفتصد ميليون تومان براي اين منظور اعتبار پيش‌بيني شد.

 

[onia$]

[h=1]تاكيد مصدق بر مالكيت منابع عمومي[/h]

لوي هندرسون، سفير وقت آمريكا در ايران 25 دي ماه 1331 (15 ژانويه 1953) پيشنهاد تازه مورد موافقت انگلستان براي حل مساله نفت ايران را به دكتر مصدق رئيس دولت تسليم كرد و اين دو در اين زمينه هفت ساعت باهم گفت و گو كردند.
اين مذاكرات در خانه دكتر مصدق در خيابان كاخ (خيابان فلسطين امروز) انجام شد، زيرا كه رهبر وقت ايران هنوز از بستر بيماري برنخاسته بود. در اين مذاكرات دكتر مصدق پيشنهاد تازه را مغاير حاكميت ملي و اصل كنترل ثروت عمومي هر كشور مستقل خواند و نظر خود را اعلام کرد. سي و پنج روز بعد (يکم اسفندماه) هندرسون پيشنهاد تازه انگلستان را كه مورد تاييد آمريكا هم قرار گرفته بود به دكتر مصدق تسليم کرد كه ضمن آن ملي شدن صنعت نفت ايران و مالكيت دولت ايران بر آن به رسميت شناخته شده بود، اما قيمت گذاري و فروش در دست ايران نبود و به علاوه، بر امور فني آن بايد كارشناسان خارجي نظارت داشته باشند كه مصدق آن را هم مغاير قانون ملي شدن صنعت نفت و حاكميت ملي خواند.

 

[onia$]

[h=1]احداث اولین مسجد در رم توسط یک ایرانی[/h]

گروه تاریخ‌اقتصاد- روزنامه اطلاعات در روز چهارشنبه، 26 دی‌ماه 1352 خبری منتشر کرده با عنوان «يك ايراني رهبري كار احداث مسجد در رم را به‌عهده گرفت».
این خبر که به نقل از خبرگزاري فرانسه است، چنین شرح داده شده است که طرح ساختمان يك مسجد در شهر رم ممكن است در آينده نزديك به اجرا گذاشته شود. گفته مي‌شود كه شهردار پايتخت ايتاليا اجازه داده است كه نخستين مسجد مسلمانان در زميني به مساحت 2300 مترمربع در محله اعيان‌نشين رم ساخته شود.
در پايتخت ايتاليا اكنون چهار هزار مسلمان زندگي مي‌كنند كه براي انجام مراسم مذهبي در آپارتمان‌هاي خصوصي يا مراكز مذهبي از جمله مركزي كه به وسيله يك ايراني به نام امين اداره مي‌‌شود اجتماع مي‌كنند.
امين اكنون مبارزه براي ساختمان مسجد مسلمانان را در ايتاليا رهبري مي‌كند و براي ساختمان مسجد از هم‌اكنون جمع‌آوري پول آغاز شده است. تاكنون براثر مخالفت واتيكان با احداث مسجد مسلمانان در رم اين كار انجام نشده بود، اما فشار نفتي به دولت ايتاليا و بهبود روابط واتيكان با مسلمانان سبب شد كه سه روز قبل واتيكان نيز موافقت خود را با احداث مسجد مسلمانان اعلام كند.

 

[onia$]

[h=1]ساخت نخستين اتومبيل «اپل»[/h] DEN-780092

گروه تاریخ‌اقتصاد- 21 ژانويه سال 1899 كارخانه آدام اپل آلمان نخستين دستگاه اتومبيل ساخت خود به نام «اپل» را به معرض تماشاي عموم گذاشت. اين كارخانه كه در 21 ژانويه سال 1863 در «روسل شايم» آلمان (نزديك فرانكفورت) تاسيس شده بود قبلا قفل، چرخ خياطي و دوچرخه توليد مي‌كرد. كمپاني جنرال موتورز آمريكا كارخانه اپل را در سال 1929 به مبلغ 33 ميليون دلار از خانواده آدام اپل (كه سال‌ها قبل از آن فوت شده بود) خريداري كرد و با راه‌اندازي كارخانه «واكسهال» انگلستان به صورت جنرال موتورز اروپا درآورد. «اپل» در دهه 1970 در ايران مونتاژ مي‌شد و در دو نوع با نام «شورولت ايران» به فروش مي‌رسيد.

 

[onia$]

[h=1]سالگرد صدور اعلامیه ایجاد تامین اجتماعی در ایران[/h]

گروه تاریخ‌اقتصاد- دوم بهمن 1331 (22 ژانويه 1953) دكترمصدق، رئيس دولت وقت در اعلامیه تاریخی دستور تاسيس فوري سازمان بيمه‌هاي اجتماعي كارگران در ايران را كه از ابتكارهاي وي به‌منظور تامين رفاه عمومي به شمار می‌رود، صادر كرد.
با اين حساب، بيمه‌های اجتماعي كارگران ايران در سال 1392، 62 ساله شده است. چنین سازمانی در ایالات متحده سوشال سکیوریتی (تامین اجتماعی) نام دارد که از ابتکارات اف. دي. روزولت است. فرق «تامین اجتماعی» ایران و کشورهای دیگر در این است که در آنجا همه کارکنان را شامل می‌شود و در ایران قانون دیگری شامل کارکنان دولت است. در آمریکا و کشورهای دیگر تامین بازنشستگی عمومی از وظایف سازمان تامین اجتماعی است و در نتیجه آحاد ملت دغدغه دوران پیری را نخواهد داشت.