● ويژگيهاي کرم فاسيولا
کرم فاسيولا به شکل برگ به اندازه ۵ - ۳ سانتيمتر داراي دو بادکش دهاني و شکمي است. سطح بدن از کوتيکول خاردار پوشيده شده است. سيستم تناسلي هرمافروديت با دو بيضه منشعب در قسمت عقب کرم و تخمدان منشعب و رحم پر پيچ و خم در قسمت جلو است که به سوراخ تناسلي ختم مي شود. دستگاه گوارش ناقص و فاقد مخرج است، ولي داراي انشعابات زياد سکوم (روده کور) مي باشد.
● چرخه زندگي فاسيولا
تخم انگل که پس از لقاح تخمک و اسپرم از يک کرم يا از دو کرم مختلف توليد مي شود پس از آنکه از طريق مدفوع ميزبان نهايي به آب شيرين محيط زيست افتاده پس از ۲ - ۱ هفته نوزاد مژه داري به نام ميراسيديوم از آن خارج شده و به بدن حلزون واسط به نام ليضه و لاروهاي کاملتر به نام اسپروفيت ورودي و بالاخره سرکر تشکيل مي شود. سرکر از حلزون خارج شده و در آب شناکنان به طرف گياهان اطراف برکه يا جوي آب رفته، دور آن را لايه مقاومي مي گيرد که از اين پس به آن متاسرکر مي گويند.
انسان يا حيوان گياهخوار (ميزبان نهايي) با خوردن متاسرکر به آن آلوده مي شود. ديواره متاسرکر در معده متلاشي شده و سرکر آن آزاد مي شود که ديواره معده يا روده را سوراخ کرده پس از ورود به محيط عمومي لايه خارجي کبد را سوراخ کرده و به کبد وارد شده و با تغذيه از سلولهاي پارانشيم کبد به کرم بالغ تبديل مي شود.
● بيماريزايي
آسيبهاي ناشي از بيماري فاسيولا ارتباط با تعداد کرم در بدن دارد. آسيبهاي اوليه در اثر جابجايي در بافت کبد براي رسيدن به مجراي صفرا ايجاد مي شود که در برخي اوقات مرده کرم سبب ايجاد نسج فيبري مي شود. در انسان فقط تعداد کمي از کرمها به مجراي صفرا مي رسند که در آنجا چند ماه تا چند سال زنده مي مانند. کم خوني از عوارض اصلي بيماري است.
علت کم خوني تغذيه کرم از خون ، ايجاد خونريزي از مجاري صفراوي و کم شدن عمر گلبولهاي قرمز خون مي باشد. وجود کرم فاسيولا که گاهي وارد اعضاي ديگر بدن مي شود سبب ايجاد آسيب در آنها مي شود مانند آسيبهاي معدي ، لوزوالمعده و طحال و بافت زير جلد و عروق خوني و ريه و مغز و عضلات و آپانديس.
● علايم باليني
دوره کمون بستگي به تعداد کرم وارد شده به بدن دارد. در يک اپيدمي فرانسه علايم بيماري ۶ هفته پس از خوردن سبزيهاي آبزي آغاز شد و حداکثر علايم بين ۲.۵ - ۲ ماه ظاهر گرديد. علايم اوليه بيماري عبارتند از تعريق زياد ، دردهاي شکمي و کهير. فاصله زماني بين ورود تخم انگل به بدن و مشاهده تخم در مدفوع بستگي به تعداد کرم دارد که حد متوسط آن در انسان بين ۳ تا ۴ ماه محاسبه شده است.
● تشخيص بيماري
آزمايش خون بالا رفتن لوکوسيتها را نشان مي دهد که تعداد آن بين ۱۰ تا ۴۰ هزار در ميليمتر مکعب مي شود و نسبت ائوزينوفيلي از ۰.۵ بيشتر است. کم خوني به صورت کاهش هموگلوبين مشاهده مي شود. آزمونهاي کبدي در دوره حاد بيماري متغير است. بهترين وسيله تشخيص استفاده از آزمون انگل شناسي است که تخم فاسيولا را در مدفوع و مايع کشت شده از دوازدهه مشاهده مي نماييم..
● درمان فاسيولازيس
از سالها قبل تعدادي دارو براي درمان بيماري بکار رفته است که ۳ داروي مهم شامل بيتي نول ، تريکلابندازول و پرازيکوآنتل است.
● پيشگيري
انسان بايد از خوردن گياهان و سيزيجات نشسته و آبهاي آلوده اجتناب نمايد. بهترين راه پيشگيري در حيوانات درمان آنها و نيز از بين بردن حلزونهاي ناقل با استفاده از مواد شيميايي و بهسازي محيط است.
● انواع فاسيولا
فاسيولا انواع مختلف دارد که براي حيوانات گياهخوار در اغلب نقاط دنيا آلوده کننده است. نام برخي از آنها عبارتند از: فاسيولا ژيگانيتکا ، فاسيولا اينديکرم ، فاسيولا ماگنا ، فاسيولا امريکانا ، فاسيولا کاليفرني ، فاسيولا نيانزه ، فاسيولا اجلافي و فاسيولاي جکوني.
کرم فاسيولا به شکل برگ به اندازه ۵ - ۳ سانتيمتر داراي دو بادکش دهاني و شکمي است. سطح بدن از کوتيکول خاردار پوشيده شده است. سيستم تناسلي هرمافروديت با دو بيضه منشعب در قسمت عقب کرم و تخمدان منشعب و رحم پر پيچ و خم در قسمت جلو است که به سوراخ تناسلي ختم مي شود. دستگاه گوارش ناقص و فاقد مخرج است، ولي داراي انشعابات زياد سکوم (روده کور) مي باشد.
● چرخه زندگي فاسيولا
تخم انگل که پس از لقاح تخمک و اسپرم از يک کرم يا از دو کرم مختلف توليد مي شود پس از آنکه از طريق مدفوع ميزبان نهايي به آب شيرين محيط زيست افتاده پس از ۲ - ۱ هفته نوزاد مژه داري به نام ميراسيديوم از آن خارج شده و به بدن حلزون واسط به نام ليضه و لاروهاي کاملتر به نام اسپروفيت ورودي و بالاخره سرکر تشکيل مي شود. سرکر از حلزون خارج شده و در آب شناکنان به طرف گياهان اطراف برکه يا جوي آب رفته، دور آن را لايه مقاومي مي گيرد که از اين پس به آن متاسرکر مي گويند.
انسان يا حيوان گياهخوار (ميزبان نهايي) با خوردن متاسرکر به آن آلوده مي شود. ديواره متاسرکر در معده متلاشي شده و سرکر آن آزاد مي شود که ديواره معده يا روده را سوراخ کرده پس از ورود به محيط عمومي لايه خارجي کبد را سوراخ کرده و به کبد وارد شده و با تغذيه از سلولهاي پارانشيم کبد به کرم بالغ تبديل مي شود.
● بيماريزايي
آسيبهاي ناشي از بيماري فاسيولا ارتباط با تعداد کرم در بدن دارد. آسيبهاي اوليه در اثر جابجايي در بافت کبد براي رسيدن به مجراي صفرا ايجاد مي شود که در برخي اوقات مرده کرم سبب ايجاد نسج فيبري مي شود. در انسان فقط تعداد کمي از کرمها به مجراي صفرا مي رسند که در آنجا چند ماه تا چند سال زنده مي مانند. کم خوني از عوارض اصلي بيماري است.
علت کم خوني تغذيه کرم از خون ، ايجاد خونريزي از مجاري صفراوي و کم شدن عمر گلبولهاي قرمز خون مي باشد. وجود کرم فاسيولا که گاهي وارد اعضاي ديگر بدن مي شود سبب ايجاد آسيب در آنها مي شود مانند آسيبهاي معدي ، لوزوالمعده و طحال و بافت زير جلد و عروق خوني و ريه و مغز و عضلات و آپانديس.
● علايم باليني
دوره کمون بستگي به تعداد کرم وارد شده به بدن دارد. در يک اپيدمي فرانسه علايم بيماري ۶ هفته پس از خوردن سبزيهاي آبزي آغاز شد و حداکثر علايم بين ۲.۵ - ۲ ماه ظاهر گرديد. علايم اوليه بيماري عبارتند از تعريق زياد ، دردهاي شکمي و کهير. فاصله زماني بين ورود تخم انگل به بدن و مشاهده تخم در مدفوع بستگي به تعداد کرم دارد که حد متوسط آن در انسان بين ۳ تا ۴ ماه محاسبه شده است.
● تشخيص بيماري
آزمايش خون بالا رفتن لوکوسيتها را نشان مي دهد که تعداد آن بين ۱۰ تا ۴۰ هزار در ميليمتر مکعب مي شود و نسبت ائوزينوفيلي از ۰.۵ بيشتر است. کم خوني به صورت کاهش هموگلوبين مشاهده مي شود. آزمونهاي کبدي در دوره حاد بيماري متغير است. بهترين وسيله تشخيص استفاده از آزمون انگل شناسي است که تخم فاسيولا را در مدفوع و مايع کشت شده از دوازدهه مشاهده مي نماييم..
● درمان فاسيولازيس
از سالها قبل تعدادي دارو براي درمان بيماري بکار رفته است که ۳ داروي مهم شامل بيتي نول ، تريکلابندازول و پرازيکوآنتل است.
● پيشگيري
انسان بايد از خوردن گياهان و سيزيجات نشسته و آبهاي آلوده اجتناب نمايد. بهترين راه پيشگيري در حيوانات درمان آنها و نيز از بين بردن حلزونهاي ناقل با استفاده از مواد شيميايي و بهسازي محيط است.
● انواع فاسيولا
فاسيولا انواع مختلف دارد که براي حيوانات گياهخوار در اغلب نقاط دنيا آلوده کننده است. نام برخي از آنها عبارتند از: فاسيولا ژيگانيتکا ، فاسيولا اينديکرم ، فاسيولا ماگنا ، فاسيولا امريکانا ، فاسيولا کاليفرني ، فاسيولا نيانزه ، فاسيولا اجلافي و فاسيولاي جکوني.
