کایمرها در افسانه های یونانی ،شیری بود با نفس آتشین که به جای دم ،یک مار غول پیکر داشت و بر روی کمرش سر یک بز بیرون زده بود ولی در زندگی واقعی ،کایمر بسیار متفاوت از چیزی است که در اساطیر یونانی مطرح شده است ؛در واقع ...
در بعضی از کایمرها ،سلول ها می توانند از دو والد متفاوت باشند.سلول ها محتویاتشان را با هم ترکیب نمی کنند ،بلکه سلول های یک طرف بدن کایمر ،از یکی از والدها و سلول های طرف دیگر ،از والد دیگر تشکیل شده اند.به عنوان مثال ،دانشمندان ،می توانند در آزمایشگاه ،جنینی از نسل موش سیاه را با جنینی از نسل موش سفید ادغام کنند.بدین ترتیب قسمتی از موهای بدن موشی که متولد می شود ،سفید و قسمتی از آن سیاه خواهد بود.این بخش های سیاه و سفید ،نه تنها از نظر رنگدانه متفاوتند ،بلکه DNA متفاوتی هم دارند.
کسانی که پیوند مغز استخوان یا پیوند اندام داشته اند را می توان به عنوان کایمر در نظر گرفت ؛ زیرا DNA در سلول های دهنده (عضو پیوندی ) متفاوت از DNA سلول های گیرنده پیوند است.
کایمرهای درون گونه ای انسانی
بعضی از آدم ها به طور طبیعی کایمر هستند :آنها حامل سلول هایی از یک دوقلوی ناهمسان زائیده نشده هستند.دوقلوهای همسان ، زمانی به وجود می آیند که یک سلول تخم یا بلاستوسیست ،به دو قسمت تقسیم می شوند ؛در نتیجه،هرکدام یک فرد کامل را به وجود می آورند . اما دوقلوهای ناهمسان ،از دو سلول تخم جدا به وجود می آیند . در حقیقت ، تحقیقاتی که اخیرا بر اساس آمار تولد صورت گرفته نشان می دهد که ممکن است کایمرها بسیار معمول تر و رایج تر از آن چبزی باشند که تا به حال فکر می کردیم. در ادامه ،چگونگی مراحل ایجاد خودبه خودی کایمرهای انسانی را شرح می دهیم :
1. دو سلول تخم (سلول های ادغام شده ی اسپرم و تخمک) از طریق لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کنند و در این مسیر رشد کرده و تقسیم می شوند و به دو جنین چند سلولی تبدیل می شوند.
2. این جنین های درحال رشد در تماس با هم قرار می گیرند و یکی ،دیگری را جذب می کند. یا به عبارت دیگر ،باهم ادغام می شوند .البته این مرحله ،دیرتر هم می تواند اتفاق بیفتد ،یعنی بعد از اینکه یکی از جنین ها یا هردو آنها در دیواره رحم لانه گزینی کردند.
3. جنین جذب شده ،سلول های خود را با DNA خود در بدن جنین درحال تکوین قرار می دهد.
4. نوزاد حاصل (وسرانجام فرد بالغ) ، ترکیبی از سلول هایی با دو کتابخانه با ژنی متفاوت است. چرا که بدن این فرد ، از دو سلول تخم که هر کدام ، کتابخانه ی ژنی خاص خود را دارند ، به وجود آمده است.
بعضی از کارشناسان کایمریسم اظهار داشته اند که از هر هشت حاملگی ، یک تولد به صورت دوقلوی تک (Single Twin) است.بدین معنی که نوزاد متولد شده دارای قل دیگری بوده که در یکی از مراحل تکوینی از بین رفته است.محققان هلندی بر سر این موضوع که 30 درصد مردم کایمر هستند بحث هایی را مطرح کرده اند.
کایمریسم در مواردی چون تزریق خون و پیوند بافت ، دارای ارزش است . به ندرت اتفاق افتاده که خون کایمری مشکلاتی را برای افرادی که گروه خونی آنها سازگار است ، ایجاد کند . محققان از مدت ها پیش می دانستند که سلول های کایمری بعد از پیوند داخل بدن گیرنده ، تولید می شوند . اما در سال 2005 محققان هلندی از جسد 46 زن که درطول رندگی هیچ پیوندی دریافت نکرده بودند ، نمونه برداری کرده و اغلام کردند در نیمی از آنها ، سلول های نر کایمری یافته اند. در این مطالعه محققان فقط در جستجوی نر یا سلول های XY بودند. آنها همچنین براساس یافته هایشان ،اعلام کردند تعداد زیادی از سلول های کایمری ماده را نیز مشاهده کنند.
استفاده از کایمرها در دانش پزشکی
دانشمندان ، به صورت متداول ، موش ها و دیگر حیوانات کایمر را برای مطالعه بیماری های خاص و یا آزمایش روش های درمانی جدید ، تولید می کنند . به عنوان مثال ، پژوهشگرانی که درباره بیماری سرطان تحقیق می کردند ، سلول های سرطانی انسانی را به یکسری موش تزریق کردند ، سپس از این موش های کایمر در آزمایش داروهای ضد سرطان استفاده کردند.
محققانی که بیماری ALS یا بیماری لوگریگ را مطالعه می کنند ، نوعی موش های کایمری تولید می کنند که ترکیبی از نورون های سالم و نورون های مستعد ALS هستند. در این بیماری ،نورون های حرکتی میمیرند و با پیشرفت بیماری ، بیماران کنترل حرکات ارادی خود را از دست می دهند.
ادغام نورون های سالم و بیمار در این مدل موش کایمر ، به محققان کمک می کند تا دریابند که در حین پیشرفت ALS چه اتفافی می افتد . اگر نورون های طبیعی توسط نورون های ALS احاطه شوند ، میمیرند؟ و یا برعکس ، اگر نورون های ALS توسط نورون های طبیعی احاطه شوند ، نورون های سالم می توانند تحریک شوند تا عملکردی نجات بخش برای نورون های بیمار داشته باشند؟ تحقیقات اولیه روی این حیوانات کایمرحاکی است که در ALS آسیب ، محدود به نورون های حرکتی نیست بلکه ممکن است آسیب سلول های عصبی غیر نورونی نیز در ایجاد بیماری دخیل باشند و قرار دادن سلول های غیر نورونی جدید در محیط نورون های حرکتی مستعد ALS ، ممکن است یک درمان مؤثر (حداقل در موش ) باشد . دانشمندان درحال پیگیری این خط تحقیقاتی هستند ، آنها آزمایش های بیشتری انجام می دهند تا ببینند آیا این روش می تواند منجر به یک روش درمانی مفید در انسان شود ؟!!!
گردآورنده : سرکار خانم فاطمه نیکخواه
کسانی که پیوند مغز استخوان یا پیوند اندام داشته اند را می توان به عنوان کایمر در نظر گرفت ؛ زیرا DNA در سلول های دهنده (عضو پیوندی ) متفاوت از DNA سلول های گیرنده پیوند است.
کایمرهای درون گونه ای انسانی
بعضی از آدم ها به طور طبیعی کایمر هستند :آنها حامل سلول هایی از یک دوقلوی ناهمسان زائیده نشده هستند.دوقلوهای همسان ، زمانی به وجود می آیند که یک سلول تخم یا بلاستوسیست ،به دو قسمت تقسیم می شوند ؛در نتیجه،هرکدام یک فرد کامل را به وجود می آورند . اما دوقلوهای ناهمسان ،از دو سلول تخم جدا به وجود می آیند . در حقیقت ، تحقیقاتی که اخیرا بر اساس آمار تولد صورت گرفته نشان می دهد که ممکن است کایمرها بسیار معمول تر و رایج تر از آن چبزی باشند که تا به حال فکر می کردیم. در ادامه ،چگونگی مراحل ایجاد خودبه خودی کایمرهای انسانی را شرح می دهیم :
1. دو سلول تخم (سلول های ادغام شده ی اسپرم و تخمک) از طریق لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کنند و در این مسیر رشد کرده و تقسیم می شوند و به دو جنین چند سلولی تبدیل می شوند.
2. این جنین های درحال رشد در تماس با هم قرار می گیرند و یکی ،دیگری را جذب می کند. یا به عبارت دیگر ،باهم ادغام می شوند .البته این مرحله ،دیرتر هم می تواند اتفاق بیفتد ،یعنی بعد از اینکه یکی از جنین ها یا هردو آنها در دیواره رحم لانه گزینی کردند.
3. جنین جذب شده ،سلول های خود را با DNA خود در بدن جنین درحال تکوین قرار می دهد.
4. نوزاد حاصل (وسرانجام فرد بالغ) ، ترکیبی از سلول هایی با دو کتابخانه با ژنی متفاوت است. چرا که بدن این فرد ، از دو سلول تخم که هر کدام ، کتابخانه ی ژنی خاص خود را دارند ، به وجود آمده است.
بعضی از کارشناسان کایمریسم اظهار داشته اند که از هر هشت حاملگی ، یک تولد به صورت دوقلوی تک (Single Twin) است.بدین معنی که نوزاد متولد شده دارای قل دیگری بوده که در یکی از مراحل تکوینی از بین رفته است.محققان هلندی بر سر این موضوع که 30 درصد مردم کایمر هستند بحث هایی را مطرح کرده اند.
کایمریسم در مواردی چون تزریق خون و پیوند بافت ، دارای ارزش است . به ندرت اتفاق افتاده که خون کایمری مشکلاتی را برای افرادی که گروه خونی آنها سازگار است ، ایجاد کند . محققان از مدت ها پیش می دانستند که سلول های کایمری بعد از پیوند داخل بدن گیرنده ، تولید می شوند . اما در سال 2005 محققان هلندی از جسد 46 زن که درطول رندگی هیچ پیوندی دریافت نکرده بودند ، نمونه برداری کرده و اغلام کردند در نیمی از آنها ، سلول های نر کایمری یافته اند. در این مطالعه محققان فقط در جستجوی نر یا سلول های XY بودند. آنها همچنین براساس یافته هایشان ،اعلام کردند تعداد زیادی از سلول های کایمری ماده را نیز مشاهده کنند.
استفاده از کایمرها در دانش پزشکی
دانشمندان ، به صورت متداول ، موش ها و دیگر حیوانات کایمر را برای مطالعه بیماری های خاص و یا آزمایش روش های درمانی جدید ، تولید می کنند . به عنوان مثال ، پژوهشگرانی که درباره بیماری سرطان تحقیق می کردند ، سلول های سرطانی انسانی را به یکسری موش تزریق کردند ، سپس از این موش های کایمر در آزمایش داروهای ضد سرطان استفاده کردند.
محققانی که بیماری ALS یا بیماری لوگریگ را مطالعه می کنند ، نوعی موش های کایمری تولید می کنند که ترکیبی از نورون های سالم و نورون های مستعد ALS هستند. در این بیماری ،نورون های حرکتی میمیرند و با پیشرفت بیماری ، بیماران کنترل حرکات ارادی خود را از دست می دهند.
ادغام نورون های سالم و بیمار در این مدل موش کایمر ، به محققان کمک می کند تا دریابند که در حین پیشرفت ALS چه اتفافی می افتد . اگر نورون های طبیعی توسط نورون های ALS احاطه شوند ، میمیرند؟ و یا برعکس ، اگر نورون های ALS توسط نورون های طبیعی احاطه شوند ، نورون های سالم می توانند تحریک شوند تا عملکردی نجات بخش برای نورون های بیمار داشته باشند؟ تحقیقات اولیه روی این حیوانات کایمرحاکی است که در ALS آسیب ، محدود به نورون های حرکتی نیست بلکه ممکن است آسیب سلول های عصبی غیر نورونی نیز در ایجاد بیماری دخیل باشند و قرار دادن سلول های غیر نورونی جدید در محیط نورون های حرکتی مستعد ALS ، ممکن است یک درمان مؤثر (حداقل در موش ) باشد . دانشمندان درحال پیگیری این خط تحقیقاتی هستند ، آنها آزمایش های بیشتری انجام می دهند تا ببینند آیا این روش می تواند منجر به یک روش درمانی مفید در انسان شود ؟!!!
گردآورنده : سرکار خانم فاطمه نیکخواه