پمپ ها- مکانیک سیالات

["ALPHA"]

پمپ ها
تعریف
پمپ دستگاهی است که انرژی مکانیکی را از یک مولد انرژی خارجی گرفته و به سیالی که از آن عبور می کند انتقال می دهد.در نتیجه انرژی سیال بعد از خروج از ماشین افزایش می یابد . پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع هندسی معین و یا حرکت دادن سیال در مدارهای مختلف هیدرولیکی وسیستم لوله کشی و بطور کلی انتقال سیال از نقطه ای به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرند.
متنوع بودن سیالات از نظر حجم و وزن وجرم مخصوص ، درجه حرارت ، خاصیت اسیدی و خورندگی و خالص وناخالص بودن آنها و همچنین دبی و ارتفاع درخواستی متفاوت باعث گردیده تا نمونه های زیادی از پمپها با ساختارهای متفاوت تولید و مورد استفاده قرار گیرد .
تقسیم بندی پمپ ها
در اینجا پمپها را بر اساس نحوه انتقال انرژی به سیال تقسیم بندی می نماییم.
یک - پمپهایی که انتقال انرژی از آنها به سیال بصورت دائمی انجام می گیرد این پمپها را پمپهای دینامیکی گویند.
دو – پمپهایی که انتقال انرژی ازآنها به سیال بصورت متناوب می باشد که این پمپ ها را پمپ های جابجایی می گویند.


انواع پمپهای دینامیکی


توربو پمپها یا پمپهای سانترفیوژ که خودآنهم سه نوعند جریان محوری ، جریان مختلط ، جریان شعاعی

پمپهای محیطی که آنهم بر دو نوع است یک طبقه ،چند طبقه

پمپهای خاص مانند مکش زا ، کشش گازی، قوچ آبی و الکترومغناطیس

انواع پمپهای جابجایی

پمپهای رفت وآمدی که بر سه نوع است پیستونی ، پلانجر و دیافراگمی

پمپهای گردشی که بر دو نوع است پمپ با یک چرخ وپمپ با چند چرخ

توربو پمپ ها

توربو پمپ ها که به پمپهای چرخی نیز معروف هستند در بین کلیه انواع پمپ بعلت شکل ساده ساختمانی ، نسبت پایین حجم به قدرت مصرفی و کاربرد های فراوان ؛ نسبت به سایر پمپ ها از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند.

ساختمان اصلی این پمپ ها از اجزاء زیر تشکیل می گردد:

پخش کننده: که وظیفه اصلی آن هدایت سیال از محیط خارج تا ورود به پمپ است.

یک یا چند چرخ: که هر یک دارای تعدادی پره می باشند. انتقال انرژی به سیال در این قسمت صورت می گیرد.

کاهش دهنده: که مقداری از انرژی جنبشی سیال را به انرژی پتانسیل تبدیل می نماید.

جمع کننده یا ظرف حلزونی: که پوسته پمپ را نیز تشکیل می دهد.سیال بعد از خروج از کاهش دهنده وارد این قسمت شده و سپس به خارج از پمپ هدایت می گردد.

لازم به ذکر است که در همه پمپها قسمت کاهش دهنده لزوما" بصورت یک قسمت مستقل وجود ندارد و در بسیاری مواقع این قسمت حذف میگردد.نوع سیال عبوری از توربو پمپها مایع خالص یا مایع همراه با مقداری مواد جامد و گاز است. از این نظر توربو پمپها برای عبور سیالات یک یا چند فازه ساخته میشوند.

تقسیم بندی توربو پمپها

متداولترین روش تقسیم بندی توربو پمپها از دیدگاه طراحی و علمی ، تقسیم بندی بر اساس مسیر حرکت سیال در چرخ است. از این نظر توربو پمپها را به سه دسته اصلی تقسیم مینمایند:

توربو پمپهای سانتریفوژ یا با جریان شعاعی

توربو پمپهای محوری

توربو پمپهای نیمه سانتریفوژ یا با جریان مختلط

در نوع اول ، سیال موازی محور وارد چرخ پمپ شده و عمود بر محور از چرخ خارج می شود . این پمپها برای ایجاد فشار زیاد ودبی های کم مورد استفاده قرار می گیرند.

در نوع دوم سیال موازی با محور وارد چرخ شده و موازی با آن نیز خارج می گردد . از این پمپها برای تولید دبی زیاد وفشار کم اسفاده می شود.

در نوع سوم سیال موازی موازی محور وارد چرخ پمپ می گردد و بطور مایل نسبت به محور خارج می گردد . این پمپها برای ایجاد فشار ودبی های متوسط بکار می رود.

توربو پمپها را ازنظر سیال عبوری ، نحوه نصب ، شرایط کاربرد و تعداد طبقات نیز تقسیم بندی می نمایند :

پمپ های لجن کش و شیمیایی ( از نظر نوع سیال عبوری)

پمپ های افقی ، عمودی و پمپ های روی خطی ( از نظر نحوه ساخت ونصب )

پمپ - توربین ها

پمپ های تغذیه دیگهای بخار( از نظر نوع مصرف)

پمپ های یک طبقه و چند طبقه که تعداد طبقات آنها با توجه به فشار مورد لزوم تعیین می شود ( پمپ های فشار قوی و فشار کم)

مشخصات اصلی توربو پمپ ها:

قیمت ارزان واحد پمپ نسبت به یک کیلو وات قدرت مفید تولیدی

دارای هیچ قسمت رفت وآمدی نیستند و سرعت چرخشی ماشین محرک مستقیماً پروانه پمپ را به دوران در می آورد.

جریان سیال بطور یکنواخت ودائم است.

فضای کمتری را متناسب با قدرت تولیدی اشغال می نماید.

هزینه نگهداری آن نسبتاً کم است.

راندمان بالا

دامنه کاربرد آنها زیاد است زیرا از نظر دبی و ارتفاع تولیدی این پمپ ها وسعت زیادی را پوشش می دهند.

حداکثر لزجت سیال بسته به نوع پمپ از حدود 520 تا 760 سانتی استوک نمی تواند تجاوز نماید و بالتر از این حد و برای سیالات لزج از پمپ های جابجایی باید استفاده کرد.

این پمپ ها بجزء در طرحهای خاص ، خود راه انداز نیستند یعنی لزوماً لوله مکش پمپ ها باید پر از آب شود.

پمپهای رفت وآمدی

از قدیمیترین انواع پمپها که هنوز هم در صنعت مورد استعمال دارد پمپ رفت و آمدی است.در این پمپها حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل به حرکت رفت و آمدی پیستونی در یک سیلندر می شود.با عقب رفتن پیستون در سیلندر ایجاد مکش شده و در نتیجه مایع از طریق یک شیر وروی داخل سیلندر می گردد. با حرکت پیستون به طرف جلو دریچه ورودی بسته و مایع از طریق شیر خروجی به خارج هدایت میگردد. شیرهای ورودی و خروجی یکطرفه بوده و طوری ساخته شده اند که در مراحل رفت و آمد پیستون ،از ورود مایع داخل سیلندر به قسمت فشار کم و بالعکس ممانعت شود.

اگر به جای پیستون پلانجری در سیلندر رفت و آمد کند به آن پمپ پلانجری می گویند،چنانچه پلانجر دیافراگمی را حرکت دهد پمپ از نوع دیافراگمی است، سرانجام در صورت استفاده از هر دو طرف پیستون پمپ را دو طرفه میگویند. در پمپهای یکطرفه فقط از یک طرف پیستون استفاده می شود.

فرق میان پیستون و پلانجر این است که اولا" طول سر پیستون کوتاهتر از مسافتی است که طی مینمایددر حالی که طول پلانجر بیشتر از طول مسافت طی شده توسط آن می باشد.ثانیا" در پیستون حلقه پیستون یا درز بند که جهت آب بندی پیستون و سیلندر بکار می رود روی بدنه پیستون قرار گرفته و با آن حرکت می کند،در صورتیکه در پلانجر درز بند بکار رفته روی سیلندر قرار دارد و ثابت است.



مشخصات اصلی پمپهای رفت و آمدی

مشخصات اصلی پمپهای رفت و آمدی را میتوان بشرح زیر خلاصه کرد:

سرعت کم

ظرفیت کم تا متوسط (حداثر تا حدود 200 متر مکعب در ساعت)

فشار خروجی بسیار بالا

جریان غیر یکنواخت

راندمان بالا در صورت سرویس مرتب

گران بودن نسبت به پمپهای گریز از مرکز

پمپهای گردشی

اساس کار پمپهای گردشی شباهت زیادی به کار پمپهای رفت و آمدی دارد .این پمپها از دو قسمت متمایز تشکیل شده اند ،یکی جداره ثابت و دیگری قسمت دوار که شامل یک محور گردان با چرخ دنده یا پره یا پیچ و یا بادامک و غیره می باشد. بر خلاف پمپهای گریز از مرکز که مایع را با سرعت به قسمت خروجی پمپ هدیت می کنند، در پمپهای گردشی مقداری از مایع بین دنده های چرخ دنده پمپ به اصطلاح به تله می افتد و در اثر چرخیدن چرخ دنده ها و یا بادامکها و یا پیچ ها این مایع به قسمت خروجی تلمبه رانده می شود.

در این پمپها نیز مانند پمپهای رفت و آمدی چنانچه شیری در مسیر لوله های خروجی بسته باشد فشار بالا رفته یا خود پمپ از بین می رود و یا اینکه لوله می شکند(چنانچه شیر اطمینانی در مسیر خروجی تعبیه نشده باشد ویا اگر تعبیه شده باشد ولی عمل نکند). فاصله بین اجزاء گردنده و جداره ثابت بسیار کم می باشدو ساختمان آنها غالبا" طوری است که اجزاء گردنده در دو جهت می توانند دوران نمایند و در نتیجه قسمت ورودی و خروجی پمپ بسته و به نوع کار ممکن است عوض شوند.

انواع پمپهای گردشی

مهمترین انواع پمپهای گردشی که در صنایع به کار می روند عبارتند از :

پمپهای گردشی با چرخ دنده خارجی

پمپهای گردشی با چرخ دنده داخلی

پمپهای گردشی با چرخ دنده پیچی شکل



مشخصات اصلی پمپهای گردشی

پمپهای گردشی برای مواقع زیر به کار برده می شوند :

جریان کم (کمتر از 20 گالن در دقیقه)

فشار خروجی متوسط (200-150 فوت)

مایعات غلیظ یعنی مایعات باویسکوزیته بالا(650 سانتی استوک به بالا)

مایعات غیر ساینده

این پمپها بیشتر برای روغن کاری به کار می روند. نوع پیچی شکل آنها مخصوصا" برای روغن کاری یاتاقانهای کمپرسور های گریز از مرکز بسیار مناسب هستند .



​

منابع

مکانیک سیالات استریتر-وایتی ترجه استاد علیرضا انتظاری

پمپ وپمپاژ تالیف آقای دکتر سید احمد نوربخش
​

 

["ALPHA"]

تقسیم بندی پمپ ها

تقسیم بندی پمپ ها

قطعه دواری که در داخل پوسته پمپ وجود دارد با حرکت سریع خود موجب گردش آب می گردد. در نتیجه این عمل آب تحت تأثیرنیروی گریزاز مرکز واقع شده و از مجرای خروجی خارج می گردد . درنتیجه ایجاد خلأ نسبی ، فشار آتمسفر باعث دخول آب به بدنه پمپ می گردد . تا زمانی که آب در داخل پمپ وجود داشته و پره آن به حرکت دوران خود را ادامه می دهد مراحل فوق الذکر نیز تکرار می گرددند قطعه دواری که در داخل پمپ های گریز از مرکز قرار دارد پره نامیده می شود . پره مذکور در داخل بده پمپ گردش می کند . مجرای ورود یا مکش آب در مرکز پره قرار داشته و سوراخ خروجی در پیرامون بدنه واقع شده است . در موقع کار ، آب از مجرای ورودی مکیده شده وپس از اینکه تحت تأثیر گریز از مرکز قرار گرفت از طریق مجرای خروجی خارج می گردد .

پمپ با پره های مستقیم :

اولین پمپ گریز از مرکز به تیغه های مستقیم ( شعاعی ) مجهز بوده است . بهر حال قسمت های اساسی یک پمپ گریز از مرکز عبارتند از : 1- پروانه یا عضو متحرک 2- پوسته باید نه ثابت که پروانه را احاطه میکند ، در پمپ گریز از مرکز ،آب از مجرای ورودی که در پروانه تعبیه شده وارد محفظه ای میگردد ورد آنجا با تیغه های متحرک پروانه روبرو میشود ، دوران آب موجب ایجاد نیروی گریز از مرکر شده ودر محل قطر خارجی پروانه ،فشاری پدیدار میشود که موجب ایجاد جریان شده وآب ، پروانه را با سرعت وفشار زیادی ترک کرده واز طریق مجرائی که به این منظور پیش بینی شده از پمپ خارج میگردد وبه محل مصرف هدایت میشود

پمپ با تیغه های خمیده :

تیغه های خمیده را اولین بار شخصی بنام APPOld در سال 1849 در انگلستان بکار گرفت ، در پوش وقسمتهای داخلی یک پمپ گزیز از مرکز که به پره های منحنی الشکل مجهز است ، دراین جاباید توجه داشت که علاوه بر انحنای پره ها ، بدنه پمپ نیز دخالت خاصی دارد که ما آن را ولوت یا مارپیچ مینامیم . طوری برروی در پوش تعبیه شده که آب را مستقیما " به روزنه پروانه دوار هدایت کند ، پره های منحنی الشکل به محض دریافت آب از روزنه ،آن را به صورت مارپیچی به تلاطم واداشته وبه لبه میچسبانند تاترتیب تخلیه آب را فراهم آورند ، همزمان با گردش پروانه ،آب بطرف لبه بدنه حرکت کرده ووارد مجرای مارپیچی می شود ، ذرات ریز آب در محل مزبور به گردهم آمده ومستقیما " بطرف مجرای خروجی هدایت می شوند.


تقسیم بندی اصلی :

طرحهای اساسی پمپ های گریز از مرکز به اصول مختلف عمل کرد ، آنها بستگی دارد ، بطور عموم پمپ های گریز از مرکزرا نسبت به موارد زیر طراحی می کنند : 1ـ وضعیت مجرای ورودی مثل یک راهه یا دوراهه 2ـ وضعیت مراحل 1 از قبیل یک مرحله ای وچند مرحله ای 3ـ وضعیت خروجی از نظر میزان سیال خارج شده مثل پمپ با خروجی زیاد . متوسط ویا کم ، 4ـ وضعیت پروانه مانند نوع پره ها ، تعداد تیغه ها ووضعیت بدنه پمپ ،

پمپ یک مرحله ای :
این پمپ بیشتر برای مواردی که ارتفاع خروجی کم یا متوسطی مورد نظر است، ساخته میشود ، ارتفاع خروجی یک پمپ تک پروانه ای تابعی از سرعت مماسی آن است ، در عمل با استفاده از یک پمپ یک مرحله ای میتوان به ارتفاع خروجی در حدود 1000 فوت دست پیدا کرد در حالیکه عملا " وقتی ارتفاع بیش از 250 تا 300 فوت مورد نظر باشد بهره گیری از پمپ های چند مرحله ای عاقلانه تر است ، بطوری که در شکل 6 هم نمایش داه شده است پمپ های که راهه یا دوراهه درانواع یک یا چند مرحله ای ساخته میشوند ، مهمترین اشکال پمپهای یک راهه این است که ارتفاعی که آب را بوسیله آنها میتوان تا آن حد پمپاژ نمود ، محدود است ، البته با استفاده از پمپ های دوراهه یک مرحله ای براحتی میتوان مقادیر زیادی از آب را تا ارتفاع بیشتری پمپاژ نمود ، یک مزیت دیگر پمپهای دوراهه این است که پروانه در امتداد محور خود از تعادل هیدرولیکی مناسبی برخوردار است زیرا نیروی محوری ناشی از ورود سیال از یک طرف با نیروی وارد شده از مجرای مقابل خنثی میگردد ،
پمپ چند مرحله ای :
این پمپها قادرند آب را تا ارتفاع نسبت‍‍ا زیادی پمپاژنموده ، فشار قابل توجهی را نیز در اختیار بگذارند ، بسته به اندازه ارتفاع پمپاژ ،آنها را به صورت دو یا چند مرحله ای طراحی میکنند ، با وجودی که همه پروانه ها به یک محورواحد متصل بوده ودر داخل یک بدنه واقع شده اند ، هر مرحله را میتوان عمل یک پمپ مجزا فرض کرد ، برای مثال داخل یک بدنه واحد میتوان از8 مرحله متفاوت استفاده نمود ، در اولین مرحله آب منبع مورد نظر ،مستقیما از طریق مجرای ورودی تحویل گرفته شده وفشار آن به اندازه فشار ناشی ازیک پمپ تک مرحله ای افزایش مییابد وبه مرحله بعدی ارجاع میشود . در هر مرحله ،فشار ،کمی زیاد میشود تا جائی که فشار وحجم آب خروجی به میزانی که مورد نظر است برسد ومراحل خاتمه یابد . پمپ های یک مرحله ای را در انواع مختلفی ساخته واز آنها هم بصورت ثابت وهم به صورت قابل حمل ونقل استفاده میکنند ، پمپهای پرتابل 1را با استفاده از موتورهای هوائی ، برقی وگازوئیلی یا بنزینی بحرکت در میآورند ، بسیاری از شرکتهای ساختمانی ومقاطعه کاری از این نوع پمپ هااستفاده میکنند ، واما مرسوم ترین موارد استفاده پمپهای یک مرحله ای ثابت ،بهره گیری از آنها در چاه های عمیق یا کم عمق منازل جهت تأمین آب آشامیدنی موردنیاز اهالی میباشد ، یک نمونه دیگر از موارد استفاده از پمپهای یک مرحله ای ثابت ، استفاده از آنها در تأمین ماده مبردلازم جهت خنک کاری افزار برنده در ماشین های افزار است ، وقتی حجم وفشار آب مورد نیاز در صنعت یا موارد استفاده خانگی زیاد باشد از پمپهای چندمرحله ای استفاده می کنند .


طرز کار پمپ : قبل از روشن کردن پمپ، باید ابتدا کوپلینگ ها را از هم جدا کرده وموتور را بتنهائی به گردش در آورده واز صحیح بودن جهت دوران آن اطمینان حاصل نمود ، برای کمک به اپراتور ، درروی بدنه پمپ ، جهت صحیح دوران محور آن بایک فلش مشخص شده است ، قبل از روشن کردن پمپ ، محل روغن خور بلبرینگ های پمپ را با روغنی که سازنده آن توصیه کرده پر کنید ، پمپ هائی که یا تاقانهای آنها به روغنکاری دائمی نیاز دارند باید تا محل خطی که درروی روغن نمای آنها ثبت شده ، پراز روغن شوند ، بدنه یاتاقان کف گرد برخی از پمپ هارا بوسیله آب سرد ، خنک می کنند ، در موقع کار ،مسیر لوله کشی آب سرد را نیز باید مورد توجه قرارداد تا از سوختن یاتاقانهاممانعت بعمل آید ، یاتاقانهائی که گرمای آنها پوست دست انسان را نمی سوزاند نیازی به خنک کردن با آب ندارند ، فقط آنقدرآب خنک مصرف کنید که ماده روانساز را در دمای مناسبی نگهدارد ، هرچند وقت یکبار بدنیست که مسیر خط لوله ورودی که آب سرد را تأمین می کند با فشار آب شستشو داده شود تا آشغالها وکثافت احتمالی را که ممکن است مسیر ورود آب را مسدود کنند از میان برداشته شوند ، بهرصورت قبل از راه اندازی کامل پمپ یک بازرسی نهائی انجام داده وحتی در صورت امکان روتور را چند دور با دست بگردانید .
پرکردن مقدماتی پمپ : یک پمپ گریز از مرکز را هرگز نباید بدون آب بکار انداخت ، درصورتی که قبل از پرکردن پمپ آن را بکار اندازیم امکان دارد قطعات داخلی که با آب ،روان کاری میشوند آسیب ببینند ،البته برخی از پمپ های گریز از مرکز طراحی شده اند که بصورت خشک وبی آب نیز میتوانند شروع بکار کنند ، در این مدلها یک مخزن ذخیره آب اضافی وجود دارد که کاسه نمدها را آب بندی کرده وبوش محور ورینگهای سایشی پروانه را روانکاری می نماید ، روش افشانک ـ پمپ به یک سوپاپ تخلیه ویک مجرای مخصوص جهت بیرون راندن بخار آب مجهز است ، در شروع کار ، پس از باز کردن سوپاپ ورود بخار آب ، سوپاپ تخلیه را می بندیم ،سپس سوپاپ بین مجرای خروج بخار آب وپمپ را باز می کنیم تا هوای موجود در پمپ ولوله ها خارج شده وآب به لوله ها کشیده شود ، عمل را فقط باید وقتی خاتمه یافته تلقی کرد که آب ازمجرای خروج هوا بیرون بزند ، برای بستن افشانک ابتدا باید سوپاپ موجود بین پمپ وافشانک را مسدود کرده وسپس مجرای بخار آب را قطع کرد ، در صورتی که نصب افشانک در نزدیکی پمپ مقدور نباشد ،لوله هوا را می توان طویل تر وقطور تر از زمانی که افشانک در نزدیکی پمپ نصب می شد ، درنظر گرفت ،

روش استفاده از تلمبه دستی { یا پمپ هوای برقی }

در این روش بجای سوپاپ تخلیه می توان از یک شیر کنترل استفاده نمود ، استفاده از یک تلمبه دستی یا برقی بجای مجرای خرو ج بخار هوا نیز ضرروی است ،یک سوپاپ معمولی نیز باید در مسیر لوله هوا نصب نمود ، قبل از شروع عمل باید سوپاپ یاد شده را مسدود کرد . سابقاً برای این منظور از تلمبه های دستی معمولی استفاده میکردند ، گاهی اوقات برای اینکه خود این پمپ آب بندی شده وقادر به تخلیه هوای موجود در داخل لوله ها شود باید ابتدا آن را با کمی آب پر کرد .

روش استفاده از سوپاپ یک طرفه در پائین وقتی سوپاپ یکطرفه ای در قسمت تحتانی لوله ورودی نصب شده باشد ، پمپ گریز از مرکز وتمام مسیر لوله ورودی را میتوان از مجرای تخلیه پمپ یا قسمتی از بالای آن پر از آب نمود ، عمل پر کردن را ممکن است بکمک یک مخزن آب ذخیره یا یک تلمبه دستی انجام داد ، در صورتی که طول لوله ورودی زیاد باشد برای پیشگیری از هم خوردن نظم عمل کرد پمپ در لحظه شروع ، از طرف دیگر باید مقدار زیادی آب وارد لوله ها کرد تا قبل از حرکت آبدر لوله ورودی ،ذرات آب به اطراف پرتاب نشوند . در مواردی که سوپاپ کنترل یا تخلیه استفاده میشود ،خلاء سنجی که نزدیکی دهانه چاه یا منبع برروی قسمتی از لوله های هواگیری نصب شده ، میتواند تکمیل شدن عمل هواگیری وراه اندازی اولیه را خبر دهد ، درصورت لزوم میتوان لوله های مربوط به تخلیه هوا را با آی پر کرد وعمل هواگیری را بوسیله خود آب انجام داد، البته این در صورتی است که فشار آب داخل لوله ها را بتوان تا حدود30 تا40 Psi رسانید . هر چند که در این صورت به سیستم مخصوصی نیاز خواهیم داشت که با نوع هوائی کمی تفاوت دارد . در صورتی که بخواهیم شروع کار پمپ بصورت خودکار وبدون نیاز به هوا گیری صورت گیرد باید یک تنظیم کننده فشار را برروی خط لوله تخلیه سوار کنیم در این صورت هر زمان لازم باشد . تنظیم کننده مزبور یک پمپ هواگیری را روشن کرده وبه مجرد تخلیه کامل هوای داخل لوله ها ، پمپ مزبور بصورت خودکار خاموش می شود . یک جور مکانیزم ، خودکار راه اندازی دیگر پمپ که به یک شناور مجهز می باشد دراین روش یک سوپاپ مخصوص راه اندازی اولیه بین بالای بدنه پمپ ویک سوپاپ هوا که بوسیله شناور کنترل می شود . قرار می گیرد . در این جا سوپاپ هوا به کلیدی که به همین منظور در نظر گرفته شده مربوط میگردد ، کنتاکتهای کلید مزبور بطورسری به مدار کنترل کننده استارت موتور اصلی وصل شده است ، یک سوپاپ کنترل که در خط تخلیه نصب شده کلیدی را بکار میاندازد که کلید راه اندازی اولیه را بصورت موازی در مدار قرار می دهد ، در واقع سوپاپ راه اندازی اولیه و سوپاپ هوا فقط تا موقعی که عمل راه اندازی تکمیل نشده . در وضعیت نشان داده شده باقی می مانند . وقتی کلید متصل به شناور بسته می شود ،پمپ راه اندازی روشن شده وآنقدر کار می کند ، که پمپ اصلی را بکار انداخته وارتفاع آب در محفظه شناور بحدی برسد که کلیدراه اندازی اولیه را ببندد ، بسته شدن کلید راه اندازی اولیه موجب روشن شدن پمپ اصلی می گردد . وقتی مدار کنترل موتور پمپ اصلی شروع بکار می کند ، یک کنتاکت باز شده و پمپ کمکی باز کتر می افتد ، وقتی موتور اصلی در حال کار است سوپاپ کنترل مجرای تخلیه در حال باز نگهداشته می شود وکنتاکت های کلیدآن در وضعیت بسته باقی می مانند، تا یک مدار نگهدارنده رابرای کنتاکتور موتور پمپ که دو سر کلید راه اندازی اولیه وصل شده تکمیل نمایند . این کلید بدون اینکه موجب ایجاد وقفه در کار موتور شود ،کلید راه اندازی اولیه را باز میکند ، در درون پیستون سوپاپ راه اندازی اولیه تعدادی سوراخهای کوچک وجود دارد که در خلال عمل راه اندازی اولیه ، ذرات هوا می توانند بسادگی از آنها عبور نمایند ، این سوراخها طوری تعبیه شده اند که فشارایجاد شده بوسیله پمپ ، انگشتی سوپاپ را با زور در جای خود می نشاند ، در این صورت به مجرد راه اندازی کامل وشروع عمل کرد پمپ اصلی ،پمپ کمکی خاموش میشود ، وقتی لوله راه اندازی اولیه پمپ کاملا آب بندی می شود ، ذرات آب از محفظه شناورباز نشد می کنندکلیدراه اندازی اولیه باز می گردد، ولی مداری که از کلید سوپاپ تخلیه فرمان میگیرد ، کنتاکتور موتور پمپ اصلی را می بندد، وقتی کلید مربوط به شناور باز میشود پمپ اصلی خاموش میشود ، باید توجه داشت که وقتی کلید مربوط به شناور بسته باشد ، موجب روشن شدن موتور پمپ اصلی میگردد و وقتی باز شود پمپ گریز از مرکز را از کار می اندازد . در یک سیستم راه اندازی خودکار اولیه که در آن یک مخزن خلاء به عنوان تانک ذخیره بکاررفته ، مشاهده می شود که این سیستم از یک پمپ خلاء ویک مخزن خلاء تشکیل می گردد ، مخزن مزبور بین پمپ خلاء ولوله راه اندازی اولیه پمپ اصلی قرار می گیرد . در اینجا مخزن هوا به عنوان یک مخزن کمکی انجام میکند ودر نتیجه احتیاجی به کارکرد متوالی خلاء ساز وجود ندارد ، وقتی خلاء موجود در خلاء ساز به حدود معینی که از قبل محاسبه شده برسد ، یک کلید خلاء ساز را روشن وخاموش می کند ، برای اینکه پس از راه اندازی اولیه پمپ از ورود آب به سیستم خلاء جلوگیری بعمل آید یک تله هوا را بین پمپ اصلی ومخزن خلاء تعبیه می کنند .بهرصورت ،چه پمپ در زیر خلاء ویا در حال کار باشد . هوا از طریق مجرای مکش پمپ بطرف بالا کشیده می شود ، برای اینکه ازعدم وجود هوا در لوله های اصلی اطمینان حاصل شود ، لوله های راه اندازی اولیه وسوپاپهای تله هوا دائماٌ تحت خلاء قراردارند ،یک نوع پیشرفته تر این سیستم در مورد پمپاژ فاضلاب وتکه های کاغذ ولجن که در تمام آنها ذرات مزاحم معلق درمایع وجوددارد ،بکار می برد .

اصول کار : بطوری که قبلا گفته شد پمپ های گریز از مرکز ، سرعت جریان سیال را بطور زیادی بالا می برند در حالیکه پمپ های دورانی بطور ثابت ویکنواختی سیال را از داخل محفظه خود به بیرون می رانند ، این پمپ یک پمپ بارانش یا جابجائی مثبت بوده ویک حرکت دورانی را انجام می دهد در حالیکه یک پمپ گریزاز مرکز یک پمپ با جابجائی منفی می باشد .


نسبت به وضعیت پروانه این پمپ ها ، آنها را می توان به گروه های زیر تقسیم نمود : 1ـ نوع چرخ دنده ای یا بطور ساده دنده ای 2ـ نوع پره ای 3ـ نوع پیستونی

پمپ های نوع دنده ای : این ها شامل دو چرخ دنده ساده میباشند که با یکدیگر درگیر بوده ویکی از آنها بوسیله یک عامل محرک مثل موتور بگردش درآمده وچرخ دنده دیگر را می گرداند . این پمپها ، از نوع پمپهای باجابجائی مثبت بوده ومیزان آبدهی آنها را بسادگی وتنها با تغییر سرعت گردش محور ،میتوان تغییر داد ، بازده یک پمپ دنده ای عمدتا به دقت وجذب بودن قطعات متماس بستگی دارد . این پمپ ها را در مدل های مختلف میتوان یافت ، آبدهی این پمپ ها از کمتر از 1 گالن در دقیقه شروع شد وتا بیشتر از 100 گالن در دقیقه ای ادامه مییاید ، انواع مختلف این پمپ ها قادر به ایجاد فشارهای مختلفی از حدود کمتراز 100 پوند براینچ مربع تا بیشتر از 3000 پوند بر اینچ مربع می باشند، دو چرخ دنده ای که در شکل 2 نمایش داده شده اند بطور دقیقی بیکدیگر جفت شده ودر داخل بدنه پمپ قرارگرفته اند، روغن هیدرولیک وارد شده به محفظه پمپ در فواصل بین دندانه های هر چرخ دنده وپیرامون بدنه گیر کرده وپس از نیم دور گردش چرخ دنده ها در موقع تماس دندانه ها با هم از محفظه خروجی رانده می شود . پمپ ها ی دنده ای را نیز میتوان متناسب با نوع چرخ دنده مصرف شده ، به انواع مختلفی تقسیم نمود ،این ها شامل پمپ های دنده ای با : چرخ دنده ساده ، مارپیچی ، جناغی وبالاخره با چرخ دنده های مخصوص می باشند .

چرخ دنده ساده : درعمل در پمپهای دورانی از دو جور چرخ دنده ساده استفاده می کنند : نوع داخلی ونوع خارجی ، در مورد نوع خارجی باید گفت که در موقع جدا شدن هر زوج دندانه در گیر ، خلائی پدید میآید وفشار جونیز همین فرصت را غنیمت شمرد وسیال را با فشار از طریق دهانه ورودی پمپ به داخل میراند وآن را پر میکند ، با کمی تقریب می توان فرض کرد که مجراهای ورودی وخروجی بخاطر وجود چرخ دنده های درگیر ،کاملا از هم مجزا می باشند ، بنابراین آبی که بین فاصله دو دوندانه متوالی هر چرخ دنده حبس میشود همراه با آن گردش کرده ودر نزدیکی محفظه ثانویه پمپ از آن جدا شده وبناچار به خارج رانده می شود .


منلع:زرآب نیرو
​